Wykorzystanie gazet w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi. Pracuję zdziećmi niepełnosprawnymi umysłowo a także prowadziłam zajęcia integracyjne dla dzieci niepełnosprawnych oraz ich sprawnych rówieśników. Aby urozmaicić nieco zajęcia i wprowadzić element kreatywności dzieci, zastosowałam zabawy z gazetami uatrakcyjniające działania integracyjne w grupie. Gazeta jest materiałem łatwo dostępnym, dającym wiele możliwości, rozwijającym dziecko w różnych kierunkach. Daje się ona łatwo formować, wydajedźwięk, rozrzucona zmienia otoczenie, daje wiele bodźców słuchowych, wzrokowych, dotykowych a dziecko bawiącsię nie napotyka na duże trudności. Punktem wyjścia do tego rodzaju zajęć była obserwacja baraszkujących kilkuletnich dzieci. Stosując zabawy z gazetami można wpłynąć na; - rozwój motoryki małej i dużej, - ćwiczenie spostrzegania, - rozwijanie kreatywności u dzieci, - wyzwalanie nagromadzonej energii, - doznawanie przyjemności, radości i zabawy, - relaksowanie, - wytwarzanie związku z drugim człowiekiem, - rozwijanie więzi w grupie. Przytoczę tu kilka przykładów ćwiczeń z gazetami: 1. Zapakowywanie dziecka owijamy gazetami kończyny u dziecka np. rękę, nogę,stopę,dłoń. Aby zapakowanie było solidniejsze wzmacniamy je papierową taśmą klejącą. Zadaniem ucznia jest wyzwolenie się z tego opakowania. 2. Gniecenie gazet. 3. Ugniatanie kul gazetowych. 4. dmuchanie na trzymaną wręku rozłożoną gazetę lub pociętą na paski. 5. Pocieranie gazetami. 1
6. Machanie gazetowymi paskami. 7. Darcie gazet na strzępy. 8. Podrzucanie kul gazetowych, rzucanie do celu, w kolegę. 9. Kopanie kul gazetowych. 10. Chodzenie, bieganie, taniec po ugniecionych gazetach. 11. Baraszkowanie na podłodze w dużej ilości pogniecionych gazet; turlanie się, czołganie... 12. Baraszkowanie na podłodze w dużej ilości podartych gazet. 13. Przykrywanie leżącego dziecka dużą ilością podartych skrawków papieru. 14. Poszukiwanie w stercie podartej makulatury schowanego tam przedmiotu i nazywanie go. 15. Zagarnianie w pozycji leżącej lub siedzącej dużej ilości podartych gazet; do siebie, od siebie. 16. Podrzucanie do góry dużej ilości skrawków (efekt spadających liści, śniegu). 17. Szarpanie gazet we dwoje do momentu aż się porwą. 18. Zbieranie do worków makulatury. 19. Uderzanie ręką cienkiego worka na śmieci wypełnionego podartą makulaturą do momentu aż się porwie i wysypie się jego zawartość. 20. Leżenie w dużej ilości pogniecionych lub podartych gazet. 21. Gazetowe przebieranki - przebieranie dzieci w gazetowe stroje. 22. Papierowe pakunki; zawijamy w gazetę np. cukierka a zadaniem dziecka jest rozpakowanie go tak aby nie podarło opakowania. 23. Dmuchanie na leżące na stole skrawki papieru. Przytoczę tu kilka scenariuszy zabaw z wykorzystaniem gazet. I Jesienna zabawa. Czas trwania zajęć ok. 60 min. Cele zajęć; - kojarzenie już znanych cech pogody z jesienną porą roku, - utrwalanie pojęć; gruby, cienki, - ćwiczenie dużej i małej motoryki, - dostarczanie bodźców słuchowych, wzrokowych i dotykowych, - doznawanie przyjemności, radości i zabawy, 2
- rozwijanie spontaniczności, - rozwijanie związku z grupą. 1. Nawiązujemy do pory roku jesieni i do zachowania się zwierząt. Aby przetrwały zimę muszą dużo jeść irobią się grube. Zadaniem dzieci jest pokazanie jakie grube robią się zwierzęta. W tym celu rozdajemy dzieciom gazety i proponujemy aby robiły sobie z gazet grube brzuszki (wkładanie pogniecionej prasy pod ubranie). 2. Dzieci demonstrują wszystkim swoje grube brzuszki 3. Nawiązujemy do tego, że niektóre zwierzęta zasypiają na zimę inicniejedzą przez co chudną.dzieciwyciągają pogniecione gazety spod ubrań i rzucają na środek sali. Chodzą po nich i demonstrują, żemają już cienkie brzuszki. 1. Nawiązujemy do jesieni; na ziemi leżydużo liści, możemy się wtych liściach bawić. Dzieci chodzą pełzają turlają się po rozrzuconych gazetach. Mogą także rzucać się nimi. Pozwalamy im na spontaniczność. 2. Uczniowie zagarniają pogniecioną makulaturę na stertę irwą ją na strzępy do momentu aż podrą wszystko. 3. Nawiązujemy do jesieni; zawiał wiatr i z drzew spada wiele liści. Dzieci podrzucają papierki do góry. Powstaje efekt spadających liści. Bawią się do momentu kiedy im się to znudzi. 4. Pozwalamy dzieciom na swobodne baraszkowanie w papierkach. 5. Zagarniamy papierki na gromadkę. 6. Uczniowie zakrywają liśćmi leżące na podłodze dziecko (wliściach śpi miś). Potem ono wstaje zrzucając z siebie papierki. I tak każdy uczestnik zabawy. Jeżeli są mówiące dzieci można przeprowadzić zgadywankę,ktośpi wliściach. Jedno z nich wychodzi, pozostali przykrywają ochotnika skrawkami. Osoba, która wychodziła zgaduje, kto jest ukryty w liściach. 7. Powtarzamy zabawę z podrzucaniem papierków. Można nawiązać do jesieni, żenaziemijestdużo liści a naszym zadaniem jest ich sprzątnięcie. Dzieci zbierają papierki do worków na śmieci. II Zabawa zimowa. Czas trwania zajęć ok. 45 min. - kojarzenie znanych cech pogody z porą roku, - rozwój małej i dużej motoryki, 3
- ćwiczenie spostrzegania, - dostarczanie bodźców słuchowych, - rozwijanie kreatywności, - relaksowanie, - rozwijanie więzi w grupie. Nawiązujemy do zimy, że jestzimnoiwiejewiatr.abywyjść musimy zakładać ciepłe buty. Robimy dzieciom buty z gazet i dajemy w ręce podarte na paski gazety. Proponujemy uczestnikom zabawy aby poruszały gazetami wtedy będzie słychać szum wiatru. dodatkowo aby nie zmarznąć musimysię poruszać. Włączamy rytmiczną muzykę,dziecitańczą każde po swojemu jednocześnie machając paskami papieru. tańczą do momentu aż podrą papierowe buty. 1. Ugniatanie kul z gazet. 2. Wzajemne obrzucanie się nimi, nawiązanie do zabawy w śnieżki. 3. Rzucanie kulami do pojemników, 4. Kopanie leżących na podłodze kul. 5. Darcie pogniecionych gazet na strzępy. 6. Zimą pada śnieg. Podrzucanie papierków do góry, efekt padającego śniegu.(można tu wykorzystać papierki z innych zajęć aby było ich dużo). 7. Spontaniczne baraszkowanie dzieci; czołganie się, turlanie, zagarnianie, rozrzucanie. 8. Odpoczywanie na podłodze. 1. Odśnieżanie, zagarnianie papierków na stertę. 2. Zbieranie do worków na śmieci. III Gazetowy bal. Czas trwania zajęć ok. 60 min. - dostarczanie bodźców słuchowych, wzrokowych i dotykowych, - wyzwalanie nagromadzonej energii, - doznawanie przyjemności, radości i zabawy, - rozwijanie kreatywności. 1. Wykonanie gazetowych strojów dla wszystkich uczestników zabawy. 4
2. Zademonstrowanie innym swoich strojów. 1. Spontaniczny taniec dzieci poprzebieranych w stroje w takt rytmicznej muzyki tak przez kilkanaście minut. 2. przerwanie tańca i wyjaśnienie dzieciom aby nie pozwoliły sobie zerwać ubrania przez prowadzącego. 3. Prowadzący stara się chwytać za gazetowe ubrania i ściągać jezdzieciaone starają się tego uniknąć. Resztki strojów rzuca na podłogę.całą operację przeprowadzamy przy rytmicznej muzyce. 4. Nagradzanie oklaskami dziecka, któremu udało się zachować najwięcej elementów ubioru. 5. Zagarnianie pogniecionych gazet na stertę, przez dzieci. 6. Baraszkowanie dzieci w makulaturze, realizowanie ich pomysłów. Zabawa trwa do momentu kiedy prowadzący zauważy, żewiększość dzieci jest już znużona. 7. Odpoczywanie na podłodze. 1. Zagarnianie rękami, nogami makulatury na stertę. 2. Zbieranie jej do worków na śmieci. IV Poznajemy części swojego ciała. Czas trwania ok. 45 min. - ćwiczenie orientacji w schemacie swojego ciała, - rozwijanie małej motoryki, Nauczyciel zawija w gazetę np. prawą lub lewą rękę albo nogę dziecka. Zawinięcie musi być dość solidne i zabezpieczone papierową taśmą klejącą.tak zapakowujemy wszystkich uczestników zabawy. Dzieci demonstrują zawiniętą część ciała jednocześnie nazywającją. 1. Na polecenie nauczyciela dzieci próbują wyswobodzić się z pakunku. Aby zwiększyć poziom trudności robią to tylko jedną ręką. 2. Zagarnianie pogniecionych gazet na stertę. 5
3. Przeprowadzenie zabawy w przykrywanie leżącego dziecka gazetami. Przykryte dziecko wystawia wymienione przez nauczyciela części ciała. Tak każdy uczestnik zabawy. 4. Zagarnianie makulatury na stertę. 5. Siadanie w kole i przykrywanie swoich nóg pogniecionymi gazetami. 6. Swobodne baraszkowanie w podartej makulaturze; turlanie się, czołganie, rozrzucanie, zagarnianie. 1. Zagarnianie gazet na stertę. 2. Zbieranie makulatury do worków. V Rozpakowywanie prezentów. Czas trwania ok. 30 min. - ćwiczenie spostrzegawczości, - dostarczanie bodźców dotykowych, - ćwiczenie małej motoryki. 1. Nauczyciel rozdaje dzieciom zapakowanego w kilka warstw cukierka tak aby pakunek był dość duży a dziecko musiało się trochę wysilić aby rozpakować prezent. 2. Prowadzący demonstruje dzieciom sposób rozpakowywania pakunku, tak aby nie podrzeć gazet. 1. Dzieci rozpakowują cukierki według wskazówek nauczyciela. Nagrodą za wysiłek jest jedzenie cukierka. 2. Prowadzący demonstruje sposób rozprostowywania gazet. 3. Dzieci naśladują czynności nauczyciela. 4. Składanie gazet; prowadzący demonstruje dzieciom poszczególne etapy składania a uczniowie naśladują. Dzieci demonstrują swoją pracę i chowają złożone gazety do szafki. 6
VI Gazetowy obrazek. Czas trwania ok. 45 min. - ćwiczenia oddechowe, - rozwijanie małej motoryki, - rozwijanie inwencji twórczej i wyobraźni, - poznawanie lub utrwalanie znajomości kolorów. 1. Zademonstrowanie dzieciom gotowej pracy. 3. Dzieci drą gazety na małe kawałki i tworzą z nich kupkę przed sobą. 1. Nauczyciel kładzie przed dzieckiem posmarowany klejem papier w ten sposób aby między nim a dzieckiem leżały papierki. 2. Każde dziecko stara się wdmuchnąć na papier kawałki gazet aż pokryje się nimi cały. Dzieci, które nie potrafią dmuchać nakładają ręką. 3. Przyklepują papierki aby dobrze się przykleiły, potem podnoszą naklejankę do góry aby opadły nie przyklejone skrawki. 4. Sprzątają papierki ze stołu. 5. Spryskują farbą gazetowy obrazek pędzlem moczonym w farbie. Można tu dawać dzieciom poszczególne kolory rozmieszanych w wodzie farb plakatowych w celu aby utrwalić im ich znajomość. 6. Demonstracja prac i omawianie co zostało namalowane. Zajęcia końcowe. Wystawa obrazków i prace porządkowe. VII Zabawa w odszukiwanie przedmiotów. Czas trwania ok. 45 min. - ćwiczenie spostrzegania, - ćwiczenie zmysłu dotyku, - usprawnianiedużej motoryki, - doznawanie radości przyjemności i zabawy, - integrowanie grupy. 7
Potrzebne są cienkie worki wypełnione podartymi gazetami. Do tych worków wkładamy jakieś nietłukące przedmioty. Przedmioty te muszą być bezpieczne, np. plastikowy klocek, maskotka, plastikowy kubek itp., włożone tak aby dzieci nie widziały co jest schowane. Wyjaśniamy im, że mają uderzać otwartymi dłońmi w worki do momentu aż wysypie się ich zawartość. 1. Dzieci uderzają w worek trzymany przez opiekuna (do każdego worka dwoje dzieci) domomentuaż wysypie się jego zawartość.jeżelijestwiększa grupa dzieci wyznaczamy chętnegodotrzymania. 2. Odnajdują przedmiot jaki był w worku demonstrują go innym i nazywają. 3. Pozwalamy dzieciom na baraszkowanie w podartej makulaturze; podrzucanie, rozrzucanie, rzucanie w kolegów, turlanie się, czołganie, zagarnianie. 4. Zagarnięcie skrawków na stertę. 5. Zabawa zgadnij co jest schowane. Nauczyciel nakazuje odwrócić się jednemu dziecku i chowa znany dziecku przedmiot w stertę gazet. Przedmiot ten powinien być na tyle duży aby dziecko mogło go wyczuć w niej. 6. Szukający stara się odnaleźć przedmiot przy pomocy zmysłu dotyku i nazwać go. Pozostali mówią mu czy zgadł. Jeślitaktowyciąga go i demonstruje wszystkim. Ćwiczenie można powtórzyć zkażdym uczestnikiem zabawy. Dzieci nie mówiące tyko wyciągają przedmiot i demonstrują innym. Zagarnianie gazet i zbieranie do worków. Przytoczyłam tu kilka pomysłów na gazetowe zabawy. Stosowanie ich daje zawsze efekt rozluźnienia i zabawy a jednocześnie wpływa na poprawę sprawności psychomotorycznej dziecka w bardzo atrakcyjny sposób. Pomysłów do wykorzystania gazet może być wiele. Nieraz wystarczy dać je dzieciom i pozwolić na zabawę według własnej inicjatywy. Przy głębszych upośledzeniach musi je inicjować prowadzący. Jadwiga Michorczyk OSW Szymanowo 8