Spis treści I. OPIS TECHNICZNY

1

Spis treści I. OPIS TECHNICZNY 1. Wstęp 2. Założenia projektowe 3. Stan istniejący 4. Instalacja uziemiająca 5. Instalacja odgromowa 6. Instalacja przeciwprzepięciowa 7. Zagadnienia BHP 8. BIOZ 9. Zestawienie materiałów 10. Obliczenia techniczne II. ZAŁĄCZNIKI 1. OŚWIADCZENIE O KOMPLETNOŚCI 2. PRZYNALEŻNOŚĆ DO MOIIB PROJEKTANTA 3. STWIERDZENIE PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO PROJEKTANTA 4. PRZYNALEŻNOŚĆ DO MOIIB SPRAWDZAJĄCEGO 5. STWIERDZENIE PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO SPRAWDZAJĄCEGO 6. KARTY KATALOGOWE III. CZĘŚĆ RYSUNKOWA E-01. PLAN INSTALACJI ODGROMOWEJ 2

1. WSTEP Przedmiotem niniejszego opracowania jest Projekt Budowlany instalacji odgromowej dla budynku użytkowego zlokalizowanego w Warszawie przy ul. Poligonowej 30. 2. ZAŁOŻENIA PROJEKTOWE Projekt opracowano na podstawie następujących założeń: - zlecenia Inwestora - inwentaryzacji wykonanej dla potrzeb projektowych - projektu budowlanego dachu - podkładów architektonicznych - założeń branżowych - uwag i zaleceń Inwestora - aktualnych przepisów PN IEC: PN-EN 62305-1:2011 Ochrona odgromowa -- Część 1: Zasady ogólne PN-EN 62305-2:2012 Ochrona odgromowa -- Część 2: Zarządzanie ryzykiem PN-EN 62305-3:2011 Ochrona odgromowa -- Część 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów i zagrożenie życia PN-EN 62305-4:2011 Ochrona odgromowa -- Część 4: Urządzenia elektryczne i elektroniczne w obiektach PN-EN 60099-1:2002 Ograniczniki przepięć -- Iskiernikowe zaworowe ograniczniki przepięć do sieci prądu przemiennego PN-EN 60099-4:2009 Ograniczniki przepięć -- Część 4: Beziskiernikowe ograniczniki przepięć z tlenków metali do sieci prądu przemiennego PN-EN 60099-5:1999 Ograniczniki przepięć -- Zalecenia wyboru i stosowania PN-EN 62561-1:2012 Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC) -- Część 1: Wymagania dotyczące elementów połączeniowych PN-EN 62561-2:2012 Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC) -- Część 2: Wymagania dotyczące przewodów i uziomów PN-EN 62561-3:2012 Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC) -- Część 3: Wymagania dotyczące iskierników izolacyjnych (ISG) PN-EN 62561-4:2011 Elementy urządzenia piorunochronnego (LPCS) -- Część 4: Wymagania dotyczące uchwytów PN-EN 62561-5:2011 Elementy urządzenia piorunochronnego (LPCS) -- Część 5: Wymagania dotyczące uziomowych studzienek kontrolnych i ich uszczelnień PN-EN 62561-7:2012 Elementy urządzenia piorunochronnego (LPCS) -- Część 7: Wymagania dotyczące substancji poprawiających jakość uziemień PN-EN 62561-6:2011 Elementy urządzenia piorunochronnego (LPCS) -- Część 6: Wymagania dotyczące liczników udarów piorunowych (LSC) 3. STAN ISTNIEJĄCY Przedmiotowy budynek użytkowy znajduje się przy ul. Poligonowej 30 w Warszawie. Budynek wolnostojący, czterokondygnacyjny (piwnica, parter, 2piętra). Ściany szczytowe murowane, konstrukcja nośna budynku szkieletowo-żelbetowa. Dach budynku kryty papą bitumiczną. Instalacja odgromowa w złym stanie, wykonana wg starych norm, częściowo brak. 3

4. INSTALACJA UZIEMIAJACA Uziom sztuczny - przewiduje się wykonanie uziomu szpilkowego. Szpilki zostaną zabite w miejscach zejścia przewodów odprowadzających. Szpilki zabijać do uzyskania odpowiedniej rezystancji (R<10Ω) ale nie mniej niż 6m. Instalację uziemiającą połączyć z przewodami odprowadzającymi poprzez łącza kontrolne montowane na ścianie na wys. 0,5m od gruntu w obudowach montowanych w ociepleniu budynku (drzwiczki metalowe). Wskazane na planach uziomy szpilkowe połączyć płaskownikiem FeZn30x4mm układanym w wykopie o głębokości 0,7m w odległości min 1m od fundamentów budynku. 5. INSTALACJA ODGROMOWA Zgodnie z obliczeniami obiekt sklasyfikowany została na II poziomie ochrony, wielkość oczek siatki 20x20m, średnia odległość pomiędzy przewodami odprowadzającymi 15m. minimalna ilość przewodów odprowadzających wynosi 2. Na dachu należy zastosować instalację z drutu stalowego FeZnø8mm. Instalację wykonać na wspornikach klejonych do powierzchni dachu. Instalację odgromową należy wykonać:. a) na kominach zwody pionowe i poziome niskie nie izolowane wykonane jako siatka z drutu ocynkowanego FeZnØ8mm, b) przewody odprowadzające będą wykonane z drutu ocynkowanego FeZnØ8mm układanego w rurkach grubościennych pod ociepleniem budynku, c) dodatkowo do ochrony urządzeń wentylacyjnych zastosować maszty odgromowe o wys. 7m na trójnogu przyklejonym do powierzchni dachu, d)wszystkie metalowe elementy, wywietrzaki, koryta kablowe, drabiny oraz konstrukcje stalowe należy podłączyć do instalacji odgromowej. e)plastikowe wywietrzaki chronić antenkami odgromowymi ustawionymi obok nich w odległości ok. 30cm, antenki z drutu FeZnØ8mm o wys. ok. 0,7m 6. INSTALACJA PRZECIWPRZEPIĘCIOWA Podział budynku na strefy ochrony: - LPZ 0 przestrzeń poza budynkiem - LPZ 1 część administracyjna budynku, wartości szczytowe napięć udarowych wynoszą 2.5 kv dla instalacji elektrycznej Un = 230/400V, wartości szczytowe napięć udarowych wynoszą 0.8 kv dla instalacji telekomunikacyjnej - LPZ 2 część mieszkalna w budynku (instalacyjnie za rozdzielnicami piętrowymi), część za podrozdzielnicami wartości szczytowe napięć udarowych wynoszą 1.5 kv dla instalacji elektrycznej Un = 230V, wartości szczytowe napięć udarowych wynoszą 0.5 kv dla instalacji telekomunikacyjnej Instalacja elektryczna(dla 1-fazy): - LPZ 0/1 - Uc = 255 [V] Up = 2.4 [kv] Iw 25 [ka] - LPZ 1/2 - Uc = 255 [V] Up = 1.4 [kv] Iw 12.5 [ka] Zgodnie z obliczeniami obiekt sklasyfikowany została na IV poziomie ochrony i zaleca się zastosowanie ochrony przeciwprzepięciowej. Zaleca się zamontowanie ochronników przeciwprzepięciowych kl. B+C w rozdzielnicy głównej. Ochronniki przeciwprzepięciowe należy dobezpieczyć rozłącznikiem bezpiecznikowym 3x80A. instalację podłączyć do szyny wyrównawczej w budynku. 4

7. ZAGADNIENIA B.H.P. Jako podstawową ochronę od porażeń prądem elektrycznym stosuje się izolację roboczą i ochronną kabli, przewodów i urządzeń. Jako system dodatkowej ochrony od porażeń prądem elektrycznym stosuje sie: w urządzeniach odbiorczych nn 0,4/0,23kV SAMOCZYNNE WYŁĄCZENIE realizowane za pomocą rozłączników bezpiecznikowych, wyłączników różnicowo prądowych. Układ sieci po stronie Zakładu Energetycznego TN-C, po stronie Użytkownika TN-C-S. Bezpieczeństwo przeciwporażeniowe zapewnia również system szyn i przewodów wyrównawczych połączonych z uziemieniem. W trakcie realizacji instalacji należy przestrzegać obowiązujących przepisów BHP przy pracach na wysokości, spawalniczych, montażowych, malarskich itp. Prace elektryczne może wykonywać pracownik, który ma aktualne uprawnienia zawodowe, potwierdzone zaświadczeniem kwalifikacyjnym E, ukończył 18 lat, posiada dobry stan zdrowia i został zapoznany z przepisami bhp. Pracownik zatrudniony przy robotach elektrycznych powinien być wyposażony w odpowiednią odzież roboczą, rękawice ochronne oraz torbę narzędziową. Osoby zatrudnione przy robotach elektrycznych powinny ściśle przestrzegać wszelkich przepisów bhp, obowiązujących przy danych urządzeniach elektrycznych. Przed rozpoczęciem pracy należy: - Zapoznać się z dokumentacją i zaplanować kolejność poszczególnych etapów pracy. - Przygotować konieczne narzędzia z izolowanymi uchwytami, chroniącymi przed bezpośrednim porażeniem. - Przygotować konieczny sprzęt pomiarowy oraz niezbędny sprzęt izolacyjny, jak: rękawice dielektryczne, zabezpieczające przed skutkami przypadkowego dotknięcia dwóch przewodów o różnych potencjałach (kontrolowane co 6 m-cy), kalosze, dywaniki, pomosty izolacyjne i okulary ochronne w zależności od charakteru prowadzonych prac. Przy układaniu instalacji tymczasowych, jak i stałych w budynkach należy: - zwracać uwagę na zabezpieczenie jej przed uszkodzeniami mechanicznymi. - Przy kuciu bruzd i otworów stosować okulary ochronne i rękawice. Wykonywanie linii napowietrznych i kablowych. - Prace na linii należy wykonywać po wyłączeniu napięcia. - Sprawdzić przy pomocy wskaźnika czy w odłączonym odcinku sieci nie występuje napięcie. - Przed przystąpieniem do przecinania kabli elektrycznych należy wyłączyć je spod napięcia; niezależnie od tego po zdjęciu z kabla pancerza i powłoki powinno się sprawdzić (wskaźnikiem neonowym) czy rzeczywiście napięcie zostało wyłączone, następnie kabel rozładować przez połączenie wszystkich żył z pancerzem. - Do przecinania kabla stosować piłę z izolowaną rączką i uziemiona oprawą piłki. PRACA NA WYSOKOŚCI. a. Stosować pasy bezpieczeństwa, których linki należy umocować do stałych części budynku, klamer, słupów itp. b. Stosować drabiny linowe tylko dopuszczone do użytku o pełnej sprawności technicznej. c. Mocować drabinę tylko w obecności majstra lub brygadzisty. d. Sieci i instalacje należy utrzymywać w należytym stanie technicznym, powstałe uszkodzenia usuwać niezwłocznie. e. Po zakończonej pracy należy usunąć tablice ostrzegawcze. ZABRANIA SIĘ: a. użytkowania urządzeń z uszkodzoną izolacją np. przewody do urządzeń ręcznych i ruchomych oraz gniazda wtyczkowe i wtyczki, b. naprawy bezpieczników poprzez drutowanie, 5

c. pracy na liniach w czasie burzy i opadów atmosferycznych, d. podrzucania przedmiotów, osobom pracującym na wysokości, e. powtórnego włączania linii po samoczynnym wyłączeniu jej w przypadkach, kiedy na tej linii przed wyłączeniem pracowali ludzie, f. mocowania drabin linowych do kominów, rynien, masztów telewizyjnych, ław kominiarskich, stojaków elektrycznych itp. UWAGI KOŃCOWE. a. W razie stwierdzenia w czasie pracy uszkodzenia instalacji, maszyny lub urządzenia należy niezwłocznie zatrzymać i wyłączyć dopływ energii ze źródła zasilania oraz powiadomić bezzwłocznie swojego przełożonego b. Wszystkie urządzenia, odbiorniki i obwody elektryczne na placu budowy powinny mieć aktualne protokoły skuteczności ochrony przeciwporażeniowej, z których jeden egzemplarz powinien znajdować się u kierownika budowy. c. Każdy z elektryków winien bezwzględnie znać i umieć stosować praktycznie podstawowe zasady ratownictwa porażonych prądem elektrycznym, które polegają na: - usunięciu porażonego możliwie szybko spod działania prądu, - stosowaniu sztucznego oddychania (nie wolno przerywać aż do chwili przybycia lekarza), - udzielenie pierwszej pomocy, - niezwłocznym wezwaniu lekarza. W trakcie realizacji instalacji należy : - roboty ziemne (wykopy) wykonywać ręcznie, szczególną uwagę zwrócić w miejscach przyłączy gazowych i elektrycznych. Wykopy na całej długości zabezpieczyć i oznakować. - roboty na dachu wykonywać z przestrzeganiem zasad pracy na wysokości. Wszelkie uszkodzenia pokrycia dachowego uzupełnić i uszczelnić przed wilgocią - roboty na elewacjach wykonywać z podnośnika, wykorzystać rusztowania lub wykwalifikowane ekipy alpinistyczne Narzędzia i przyrządy używane podczas prac powinny posiadać atesty i dopuszczenia. Po zakończeniu prac wykonać właściwe badania i pomiary instalacji. 8. INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA W czasie wykonywania robót budowlano montażowych objętych zawartością niniejszego opracowania, mogą wystąpić zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi. Informację sporządzono w oparciu o Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 23.06.2003 r (Dz. U. Nr 120 poz. 1126) w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. 1. Zakres robót obejmuje: - Instalacji elektrycznej w budynku. - Rozdzielnie i tablice 0,4 kv. - Instalacji przeciwprzepięciowej 2. Wykaz istniejących obiektów budowlanych: - budynek mieszkalny - inne budynki sąsiadujące 3. Wskazanie elementów zagospodarowania działki lub terenu, które mogą stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi: - budynek mieszkalny - inne budynki sąsiadujące 6

Wskazanie dotyczące przewidywanych zagrożeń występujących podczas realizacji robót budowlanych, określające skalę i rodzaje zagrożeń oraz miejsce i czas ich występowania: w czasie prowadzenia robót budowlanych występują zagrożenia: - praca na rusztowaniach - prace spawalnicze Zagrożenia : - porażenie prądem - upadek z wysokości - pożar - prace spawalnicze - uszkodzenia ciała na wskutek nieostrożnego obchodzenia się sprzętem. 4. Wskazanie sposobu prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych: - instrukcja BHP stanowiska pracy, - aktualne zaświadczenia SEP. - badania lekarskie praca na wysokości. 5. Wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych w strefach szczególnego zagrożenia zdrowia lub w ich sąsiedztwie, w tym zapewniających bezpieczną i sprawną komunikację, umożliwiającą szybką ewakuację na wypadek pożaru, awarii i innych zagrożeń: - zachować procedurę obowiązującą przy dopuszczeniu pracowników do prac instalacyjnych i do prac w czynnych obiektach energetyki. 9. ZESTAWIENIE MATERIAŁÓW PODSTAWOWYCH 1. drut stalowy FeZnØ8mm 675mb 2. płaskownik stalowy FeZn30x4mm 102mb 3. uziom szpilkowy dł. 1,5m z złączkami 4x13szt. 4. Złącze kontrolne (płaskownik drut) z obudową naścienną 13szt. 5. Rura ochronna grubościenna 160mb 6. Maszt odgromowy na trójnogu, h=7m 3szt 7. Inne: śruby, złączki do rur, zaciski śrubowe, wsporniki naciągowe, uchwyty, klej lub lepik, śruby, kołki, wazelina techniczna 10. OBLICZENIA TECHNICZNE Według obliczeń za pomocą programu IEC Risk zgodnie z obowiązującymi normami obiekt został zakwalifikowany do poziomu ochrony II LPS. OBLICZENIA POZIOMU OCHRONY DLA URZADZEN PIORUNOCHRONNYCH 1. Obliczenie Nc. (A) Oszacowanie konstrukcji budynku. A1. Sciany Mur beton nie zbrojony 0,50 A2. Konstrukcja dachu Gotowe elementy żelbetonowe 2,00 A3. Pokrycie dachu Papa 0,50 A4. Zabudowa dachu Urządzenia elektryczne 0,20 A = A1 x A2 x A3 x A4 = 0,1000 7

(B) Charakterystyka budynku. B1. Zachowanie mieszkańców Przeciętna możliwość paniki 0,10 B2. Wyposażenie wnętrza Nie palne, trudno palne 1,00 B3. Wartość wyposażenia Wartościowe wyposażenie 0,20 B4. Systemy bezpieczeństwa Bez środków bezpieczeństwa 1,00 B = B1 x B2 x B3 x B4 = 0,02000 (C) Skutki pożaru. C1. Skutki dla środowiska Przeciętne 0,50 C2. Wpływ na inne systemy żaden 1,00 C3. Inne szkody Przeciętne 0,50 C = C1 x C2 x C3 = 0,25000 Nc = A x B x C = 0,00050 2. Obliczenie Nd. Ng - gęstość wyładowań / km / rok Ng = 2,50 A - długość budynku A = 50 m B - szerokość budynku B = 25 m, H - wysokość budynku H = 13 m. Ae - powierzchnia ekwiwalentna w [m ] Ae = A x B + 6H x (A + B) + 9 x Π x H 2 = 11878,40 Ce - położenie budynku. Ce = 0,25 - Budynek otoczony obiektami o równej wysokości lub wyższymi. Nd = Ng x Ae x Ce x 10-6 = 0,007424 3. Obliczenie wymaganego współczynnika skuteczności E > 1 - Nc/Nd = 93,27 % Konieczna klasa ochronności: Klasa II + ochrona przeciwprzepięciowa. Zgodnie z obowiązującymi normami dla ochrony obiektu zastosowano metodę toczącej się kuli. Dla II klasy ochrony LPS: - promień toczącej się kuli 30m - max. odległości pomiędzy przewodami odprowadzającymi 15m - liczba przewodów odprowadzających - min 2 Warunek: R<10Ω Rezystancja uziemienia otokowego wg powyższej normy wynosi: 8

Pionowy pojedynczy Pionowy złożony Rodzaj uziomu Wzór Uwagi R 2 R 1 R1 ρ π l k 1 + R2 l ln r +... k = 1,4 dla 0,5 < l a < 1 k = 1,2 dla 1 < l a < 5 k = 1 dla a > 5 l R rezystancja uziomu [Ω], r połowa największego wymiaru poprzecznego uziomu [m], ρ rezystywność gruntu [Ω. m], a odległość między uziomami pionowymi [m], R 1, R 2 rezystancje poszczególnych uziomów, uziomu złożonego [Ω], l długość uziomu [m], L=6m Rezystancja dla uziomu pojedynczego: R~30,24Ω Rezystancja dla zespołu uziemień: k=1 ponieważ a/l=5,5 R~6Ω < 10Ω Warunek spełniony. inż. Wiesław Giziński upr. nr 64/Wa/73 w specjalności instalacje elektryczne mgr inż. Waldemar Duranc upr. nr St-491/84 w specjalności instalacje elektryczne 9

Warszawa, Maj 2014 r. O Ś W I A D C Z E N I E ZGODNIE Z TREŚCIĄ USTAWY Z DNIA 16.04.2004 R. O ZMIANIE USTAWY PRAWO BUDOWLANE (DZ. U. NR 93, POZ. 888 ART. 20, UST. 4) OŚWIADCZAM, ŻE PROJEKT BUDOWLANY INSTALACJI ODGROMOWEJ DLA BUDYNKU UŻYTKOWEGO ZLOKALIZOWANEGO W WARSZAWIE PRZY UL.POLIGONOWEJ 30 ZOSTAŁ WYKONANY ZGODNIE Z OBOWIĄZUJĄCYMI PRZEPISAMI ORAZ ZASADAMI WIEDZY TECHNICZNEJ. PROJEKTANT: inż. Wiesław Giziński upr. nr 64/Wa/73 w specjalności instalacje elektryczne SPRAWDZAJĄCY: mgr inż. Waldemar Duranc upr. nr St-239/86 w specjalności instalacje elektryczne 10

11

12

13

14