GROCH SIEWNY WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Groch siewny należy do najważniejszych gatunków w grupie roślin bobowatych grubonasiennych. Nasiona grochu mogą być wykorzystywane do bezpośredniej konsumpcji jak i na paszę ( jako komponent białkowy zawierają około 22% białka ogólnego).groch odgrywa też bardzo ważną rolę w płodozmianie, jako roślina przerywająca częste następstwo zbóż po sobie. Jest cenną rośliną fitosanitarną a krótki okres wegetacji sprawia, że jest bardzo dobrym przedplonem dla gatunków ozimych wymagających wczesnego siewu np. rzepak, jęczmień. Groch siewny cechuje duża różnorodność odmianowa. Generalnie można je podzielić na odmiany uprawiane na suche nasiona lub na zielonkę oraz odmiany warzywne. Odmiany rolnicze różnią się m.in. wymaganiami glebowymi i przeznaczeniem. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe mają wyższe wymagania glebowe i powinny być uprawiane na glebach kompleksów pszennych i żytnich bardzo dobrych będących w dobrej kulturze. Obecnie KR liczy 27 odmian.w grupie odmian ogólnoużytkowych są wyłącznie formy wąsolistne. W grupie odmian pastewnych funkcjonują formy wąsolistne i liściaste, zarówno wysokie jak i średniowysokie. Zdecydowana większość zarejestrowanych w Polsce odmian pochodzi z krajowych hodowli. W roku 2018 w województwie mazowieckim założono jedno doświadczenie z grochem siewnym w ZDOO w Kawęczynie. W tabeli podano także wyniki doświadczeń z grochem w SDOO w Sulejowie i ZDOO w Czesławicach. W badaniach uczestniczyło 20 odmian grochu. Najlepiej plonującymi odmianami w tym roku okazały się: Batuta, Spot, Tarchalska i Astronaute. Porażenie przez choroby było niewielkie.
Tabela 1. GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Rok zbioru2018. Lp. Odmiana Rok wpisania do KR w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce 1 2 3 4 1 EZOP* 2004 2 TARCHALSKA* 2004 3 LASSO* 2008 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o. o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, PL- 99-307 Strzelce 4 BATUTA* 2009 5 MENTOR* 2011 6 AKORD* 2012 7 MECENAS* 2012 Grupa IHAR, Smolice 146, PL-63-740 Kobylin 8 AUDIT 2014 Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Piotra Wawrzyniaka 2PL- 9 ARWENA 2015 62-052 DANKO Komorniki Hodowla Roślin sp.zo.o. 10 STARSKI 2016 11 ASTRONAUTE 2017 Saaten-Union Polska sp. z o.o.ul. Straszewska 70 PL-62-100 Wągrowiec 12 OLIMP 2017 13 SPOT 2017 IGP Polska sp. z o. o. ul. Wyspiańskiego 43 PL-60-751 Poznań 14 TYTUS 2017 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 15 MEDYK* 2018 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. 16 HUBAL # 2005 17 MILWA * # 2005 18 MODEL* # 2011 19 TURNIA* # 2011 20 MUZA* # 2009 *- odmiana chroniona krajowym wyłącznym prawem hodowcy, # - odmiana pastewna
Tabela 2 GROCH SIEWNY. Warunki polowe doświadczenia. Rok zbioru 2018. Miejscowość Kawęczyn Czesławice Sulejów Powiat Sochaczew Chełm Piotrków Trybunalski Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 2 2 Klasa bonitacyjna gleby III a II a III b PH gleby w KCl 6,4 6,1 6,2 Przedplon pszenica jara pszenica jara pszenica ozima Data siewu ( dzień, m-c, rok ) 12.04 12.04 04.04 Obsada (szt. /m 2 ) 110 110 110 Data zbioru ( dzień, m-c, rok ) 07.07 23.07 12.07 Nawożenie mineralne N ( kg / ha ) 30 38 30 P2O5 ( kg / ha ) 45 60 40 K2O ( kg / ha ) 90 90 90 Nitragina zastosowana doglebowo Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna ( nazwa ) Vitavax 200FS Herbicyd ( nazwa, dawka ) Boxer 800EC 3l/ha Linurex 500SC 0,8l/ha; Basagran 480SE 2l/ha zastosowana doglebowo Boxer 800EC 4 l/ha; Corum 502,4 SL 1 l/ha Tabela 3 GROCH SIEWNY. Wyniki ogólne doświadczenia. Rok zbioru 2018. Lp Cecha Kawęczyn Czesławice Sulejów 1 Pełnia wschodów ( dzień, m-c) 23.04 23.04 18.04 2 Ocena wschodów ( skala 9 0 ) 8,6 9,0 8,6 3 Początek kwitnienia (dzień, m-c ) 31.05 01.06 28.05 4 Ocena stanu ogólnego ( skala 9 0 ) 8,8 9,0 7,8 5 Wyleganie w fazie początku kwitnienia ( skala 9 0 ) 9,0 9,0 9,0 6 Koniec kwitnienia ( dzień, m-c ) 12.06 16.06 11.06 7 Wyleganie w fazie końca kwitnienia ( skala 9 0 ) 8,7 9,0 6,4 8 Wysokość roślin ( cm ) 92,6 93,8 80,4 9 Wyleganie przed zbiorem (skala 9 0 ) 4,3 7,5 4,6 10 Porażenie przez fuzariozę ( skala 9 0 ) 9,0 9,0 7,3 11 Porażenie przez mączniaka rzekomego ( skala 9 0 ) 8,3 9,0 8,8 12 Dojrzałość techniczna (dzień, m-c) 03.07 13.07 06.07 13 Pękanie strąków ( skala 9 0 ) 9,0 9,0 8,5 14 Równomierność dojrzewania ( skala 9 0 ) 8,6 7,8 7,1 15 Masa 1000 nasion ( g ) 230,7 249,2 239,3 16 Wilgotność nasion podczas zbioru ( % ) 15,5 13,0 14,3 17 Plon nasion (dt/ha) 35,8 45,4 39,1 Skala 9 0 : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 stan najmniej korzystny
Tabela 4 GROCH SIEWNY. Plon nasion w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2018 Lp. Odmiana Kawęczyn Czesławice Sulejów Wzorzec dt/ha 35,8 45,4 39,1 1 EZOP 92 114 91 2 TARCHALSKA 123 96 113 3 LASSO 109 94 83 4 BATUTA 104 111 116 5 MENTOR 88 87 89 6 AKORD 78 81 84 7 MECENAS 89 90 83 8 AUDIT 111 86 98 9 ARWENA 102 98 87 10 STARSKI 96 85 98 11 ASTRONAUTE 107 117 114 12 OLIMP 93 95 101 13 SPOT 112 122 122 14 TYTUS 95 97 88 15 MEDYK 97 109 107 16 HUBAL 110 107 121 17 MILWA 94 91 116 18 MUZA 76 126 96 19 MODEL 98 88 87 20 TURNIA 126 108 106 Tabela 5 GROCH SIEWNY. Plon nasion odmian ( % wzorca ). Lata zbioru:2018,2017 Lp. Odmiana Typ ulistnienia 2018 2017 2017-2018 Wzorzec w dt/ha 37,4 39,0 38,2 Odmiany ogólnoużytkowe 1 EZOP SL 107 107 107 2 TARCHALSKA SL 118 113 115 3 LASSO SL 102 96 99 4 BATUTA SL 119 126 123 5 MENTOR SL 94 106 101 6 AKORD SL 87 100 94 7 MECENAS SL 94 99 96 8 AUDIT SL 104 107 106 9 ARWENA SL 102 113 108 10 STARSKI SL 99 109 104 11 ASTRONAUTE SL 121 107 114 12 OLIMP SL 103 102 103 13 SPOT SL 127 112 119 14 TYTUS SL 100 113 107 15 MEDYK SL 112 116 114 16 HUBAL LPP 121 105 113 Odmiany pastewne 17 MILWA SL 107 105 106 18 MODEL SL 97 103 100 19 TURNIA SL 121 105 113 20 MUZA SL 109 92 100 Wzorzec w roku 2018, 2017 średnia z badanych odmian SL- wąsy czepne zamiast listków, LPP - odmiana liściasta
Tabela 6 GROCH SIEWNY. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby ( odchylenia od wzorca ). Lata zbioru: 2018, 2016-2018 Lp. Odmiana Liczba lat badań Mączniak rzekomy 2018 2016-2018 Wzorzec, ( skala 9 0 ) 8,5 8,6 1 Ezop 3 0,0 0,2 2 Tarchalska 3-0,5-0,2 3 Lasso 3 0,0-0,2 4 Batuta 3 0,2 0,1 5 Mentor 3-0,1 0,1 6 Akord 3-0,8-0,4 7 Mecenas 3 0,2 0,1 8 Audit 3 0,0 0,1 9 Arwena 3-0,1 0,0 10 Starski 3 0,2 0,0 11 Astronaute 2 0,4 0,4 12 Olimp 2 0,4 0,3 13 Spot 2 0,1-0,2 14 Tytus 2 0,2 0,2 15 Medyk 1 0,0 0,0 16 Hubal 3 0,2 0,2 17 Milwa 3-0,2-0,1 18 Model 3-0,5-0,3 19 Turnia 3 0,0 0,2 20 Muza 2 0,4 0,3
Tabela 7 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Ważniejsze cechy użytkowe ( odchylenia od wzorca ). Lata zbioru: 2018, 2016-2018 Lp. Odmiana Liczba Wysokość roślin Masa 1000 nasion lat Wyleganie przed zbiorem ( cm ) (g ) badań 2018 2016-2018 2018 2065-2018 2018 2016-2018 Wzorzec 5,4 7,0 88,5 82,4 228,6 235,7 1 Ezop 3 0,0-0,2 0,3 4,3 34,7 29,0 2 Tarchalska 3 0,1 0,1 3,0 0,5 6,7 12,4 3 Lasso 3-0,8-0,9-0,1-0,3-29,3-7,7 4 Batuta 3 0,6 0,3-0,9 3,2 11,4 15,4 5 Mentor 3 0,2-0,7 1,1 3,0-37,6-25,5 6 Akord 3-1,0 0,2-7,6-6,9-17,1-8,4 7 Mecenas 3 0,5 0,6 3,0-2,7-6,2-12,2 8 Audit 3 0,4-0,1 0,4 3,0 1,2 13,8 9 Arwena 3 0,1 0,7-12,6-12,4-16,8-8,2 10 Starski 3 0,1 0,5 0,3 0,7-0,7 0,5 11 Astronaute 2 0,0 - -0,1-12,3-12 Olimp 2 0,5 - -2,5-23,4-13 Spot 2 0,6 - -2,0-9,0-14 Tytus 2 0,5-4,9-40,6-15 Medyk 1 0,1-5,9-6,1-16 Hubal 3-0,9-1,8 1,4 0,0 14,5-6,7 17 Milwa 3-0,1 0,6-11,6-11,1 2,3-9,8 18 Model 3 0,2 0,5-3,6 2,9-21,2-13,6 19 Turnia 3-1,4-0,6-0,4-0,1-25,2-18,7 20 Muza 2 0,1-21,1 - -8,7 - Liczba doświadczeń 3 5 3 5 3 5 Wzorzec: wszystkie badane odmiany GROCH SIEWNY CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BĘDĄCYCH W BADANIACH PIERWSZY RAZ W ROKU 2018. ( sporządzona na podstawie List Opisowych Odmian ) 1. MEDYK Odmiana ogólnoużytkowa, wąsolistna, o białych kwiatach, przeznaczona do uprawy na suche nasiona do wykorzystania na paszę i konsumpcję. Plon nasion duży. Plon białka dość duży. Termin kwitnienia i dojrzewania dość wczesny, okres kwitnienia średni. Równomierność dojrzewania dobra. Rośliny średniej wysokości. Odporność na wyleganie w okresie kwitnienia i przed zbiorem średnia. Odporność na fuzaryjne więdnięcie i mączniaka rzekomego średnia do dużej, na zgorzelową plamistość i mączniaka prawdziwego średnia. Nasiona żółte, masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego w nasionach dość mała, włókna surowego średnia. Intensywność pobierania wody przez nasiona (tempo rozgotowywania się nasion) powyżej średniej. Optymalna obsada roślin około 110 szt./m 2.