P O W I A T O W Y U R Z Ą D P R A C Y

P O W I A T O W Y U R Z Ą D P R A C Y w Wodzisławiu Śląskim Sprawozdanie z działalności Powiatowego Urzędu Pracy w Wodzisławiu Śląskim LUTY 2004

Na dzień 31 grudnia 2003r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wodzisławiu Śl. zarejestrowanych było ogółem 9457 osób w tym 5239 kobiet. Stopa bezrobocia wahała się w ciągu roku między 16,0% w maju do 16,8% w grudniu 2003r. 17,0% 16,8% stopa bezrobocia 16,6% 16,4% 16,2% 16,0% 15,8% 15,6% I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII m-c roku 2003 Liczbę zarejestrowanych w wybranych grupach przedstawia poniŝsza tabela: Wyszczególnienie 31 grudzień 2002r. 31 grudzień 2003r. Dynamika Bezrobotni ogółem 8780 9457 +677 Uprawnieni do zasiłku przedemerytalnego Uprawnieni do świadczenia przedemerytalnego Odbywający szkolenie 749 664-85 497 711 +214 15 20 +5 Odbywający staŝ 35 283 +248 Poszukujący pracy 252 235-17 2

Liczba bezrobotnych na koniec grudnia 2003r. w porównaniu z grudniem 2002 wzrosła o 677. Stopa bezrobocia w powiecie wyniosła 16,8% zaś w skali województwa śląskiego 16,4% a kraju 18,0% W okresie od stycznia do grudnia 2003r. zarejestrowało się 9377 osób w tym 4 209 kobiet. Z ogółu zarejestrowanych 5 665 osób ( w tym 2 381 kobiet) poprzednio pracowało, w tym 459 zostało zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Głównymi powodami wyłączeń były: podjęcie pracy 3 341 osób niepotwierdzenie gotowości do podjęcia pracy 3 432 osób dobrowolna rezygnacja 267 osób W powiecie wodzisławskim występuje procentowa przewaga kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych. W końcu grudnia kobiety stanowiły 55,4% wszystkich bezrobotnych. Spośród zarejestrowanych bezrobotnych: 2651 osób tj. 29% bezrobotnych zamieszkali na wsi 4360 osób tj. 46% bezrobotnych zarejestrowani ponad 12 miesięcy w tym 2 828 kobiet tj. 54% bezrobotnych kobiet. Wzrost liczby bezrobotnych w grudniu 2003r. (o 269 osób w stosunku do miesiąca poprzedniego) spowodowany był między innymi : rejestracją pracowników sezonowych (przede wszystkim branŝy budowlanej) rejestracją dla celów ubezpieczenia zdrowotnego rejestracją socjalną uzyskanie zaświadczenia dla ośrodka opieki społecznej 3

utratą uprawnień do renty inwalidzkiej po zakończeniu prac subsydiowanych ( staŝe, roboty publiczne) po słuŝbie wojskowej Uprawnieni do świadczeń w Powiatowym Urzędzie Pracy /stan na koniec grudnia 2003r./ uprawnionych do pobierania zasiłku dla bezrobotnych 705 osób w tym 299 kobiet, co stanowi zaledwie 7,4% ogółu bezrobotnych ( w roku 2002 8,6%). uprawnionych do zasiłku przedemerytalnego 664 osób w tym 376 kobiet uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego 711 osób w tym 475 kobiet pobierający zasiłki rodzinne - 1821 osób ilość osób uprawnionych 3 346 pobierający zasiłki pielęgnacyjne - 98 osób ilość osób uprawnionych do zasiłków pielęgnacyjnych - 109 Bezrobotni wg wieku: 18-24 lata 3 489 osoby (36,9% zarejestrowanych bezrobotnych spadek o 2,6% w porównaniu do roku 2002 ), 25-34 lata 2 560 osób (27,0% zarejestrowanych bezrobotnych wzrost o 1,1% ) 35-44 lata 1 860 osób (20,0% zarejestrowanych bezrobotnych wzrost o 0,9%) 4

45-54 lata 1 324 osób (14,0% zarejestrowanych bezrobotnych wzrost o 0,4% ) 55-64 lata 224 osób ( 0,2% zarejestrowanych bezrobotnych spadek o 1,5% ) Bezrobotni wg wieku 45-54 lata; 14,0% 35-44 lata; 20,0% 55-64 lata; 0,2% 18-24 lata; 36,9% 25-34 lata; 27,0% Jak widać z danych statystycznych najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowią osoby młode 18 34 lat, które stanowiły 63,9% wszystkich bezrobotnych, mimo niewielkiego spadku w ciągu roku (o 1,5%). Bezrobotni wg poziomu wykształcenia: wyŝsze 282 osób (3,0% ogółu bezrobotnych) policealne i średnie zawodowe 1 981 osób (20,9% ogółu bezrobotnych) średnie ogólnokształcące 584 osób (6,2% ogółu bezrobotnych) zasadnicze zawodowe 3 677 osób (38,9% ogółu bezrobotnych) podstawowe i niepełne podstawowe2 933 osób (31% ogółu bezrobotnych) 5

podstawowe i niepełne podstawowe; 31,0% wyŝsze; 3,0% policealne i średnie zawodowe; 20,9% średnie ogólnokształcące; 6,2% zasadnicze zawodowe; 38,9% Bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy charakteryzuje niski poziom wykształcenia. W końcu grudnia 2003r. prawie 70% bezrobotnych zakończyło edukację na szkole zasadniczej lub podstawowej. Jedynie 3,0% pozostających bez zatrudnienia posiadało dyplom wyŝszej uczelni. W tej grupie bezrobocie długotrwałe występuje z najmniejszym natęŝeniem (tylko 25% poszukuje pracy dłuŝej niŝ 1 rok). Analizując strukturę bezrobocia wg wykształcenia naleŝy podkreślić fakt, iŝ bezrobotne kobiety są lepiej wykształcone od bezrobotnych męŝczyzn. 6

63,1% 62,6% 80,8% 36,9% 37,4% 46,8% 55,5% 53,2% 44,5% 19,2% w yŝsze policealnie i średnie zaw odow e L.O zasadnicze zaw odow e podstaw ow e męŝczyźni kobiety Region o charakterze przemysłowym z dominującą branŝą górniczą nadal determinuje większe szanse na zatrudnienie męŝczyzn, mimo wyŝszego poziomu wykształcenia kobiet. Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy Osoby długotrwale bezrobotne, czyli pozostające bez pracy powyŝej 12 m-cy stanowią 46,1% wszystkich zarejestrowanych. 7

25,2% % ogółu bezrobotnych 7,5% 13,8% 15,4% 17,3% 20,8% do 1 od 1 do 3 od 3 do 6 od 6 do 12 od 12 do 24 pow. 24 czas pozostawania bez pracy w m-cach Odsetek długotrwale bezrobotnych jest duŝo wyŝszy wśród kobiet (54,9%) niŝ wśród męŝczyzn ( 36,3%). NajdłuŜej poszukują pracy osoby z wykształceniem gimnazjalnym i poniŝej, W grupie tej występuje najwyŝsze bezrobocie długotrwałe (59,4%). Dotyka ono przede wszystkim teŝ osoby nigdy nie pracujące (28,7%) oraz młode 28,7% nie ukończyło 24 lat. Problemy z podjęciem zatrudnienia nasilają się wraz z wiekiem bezrobotnych (najwyŝszy odsetek występuje wśród osób w przedziale wiekowym 45-54 lata 60,5%). W omawianej subpopulacji 74% stanowią osoby rejestrujące się dla uzyskania świadczeń rodzinnych, które najczęściej pracy nie poszukują (liczna rodzina, brak wykształcenia). Absolwenci Absolwenci stanowią grupę społeczno-zawodową znajdującą się w wyjątkowo trudnej sytuacji na rynku pracy. Po ukończeniu nauki nie dysponują oni zazwyczaj jeszcze Ŝadnym doświadczeniem zawodowym. 8

W konsekwencji ich start w dorosłe zawodowe Ŝycie jest znacznie utrudniony. Na dzień 31 grudnia 2003r. zarejestrowanych było ogółem 729 absolwentów w tym 359 kobiet, co stanowi 7,7% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Struktura bezrobotnych absolwentów wg poziomu wykształcenia: Wykształcenie ogółem w tym kobiet WyŜsze 95 60 ( 61,1%) Policealne i średnie zawodowe 236 118 (50,0%) Średnie ogólnokształcące 86 61 (71,0%) Zasadnicze zawodowe 223 65 (29,1 %) Pozostałe 89 60 (67,4%) MłodzieŜ zmienia edukacyjne oblicze powiatu. Struktura wykształcenia bezrobotnych absolwentów odzwierciedla aspiracje młodzieŝy w zakresie kształcenia i znacząco róŝni się od struktury ogółu bezrobotnych. Dominują absolwenci z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (32,3%), w dalszej kolejności z zasadniczym zawodowym (30,6%), wyŝszym (13,0%) i średnim ogólnokształcącym (11,8%). 9

Bezrobotni ogółem i absolwenci wg poziomu wykształcenia 32,3% 38,5% 30,6% 20,8% 13,0% 11,8% 2,8% 6,4% wyŝsze policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe bezrobotni ogółem absolwenci Pośrednictwo pracy Działania referatu ds. pośrednictwa pracy nakierunkowane są na pozyskiwanie ofert pracy i kojarzenie kwalifikacji osób bezrobotnych z zapotrzebowaniem pracodawcy. W roku 2003 urząd dysponował 2848 ofertami pracy (o 690 więcej niŝ w roku 2002), w tym ofertami pracy niesubsydiowanej 1646 (o 965 więcej). Najwięcej ofert zgłoszono dla zawodów: sprzedawca (537), referent administracyjno-biurowy (594), murarz (92), robotnik (170), kierowca samochodu cięŝarowego (60), przedstawiciel handlowy (45), kelner-bufetowy (71). Oferty adresowane są przede wszystkim do osób młodych, dobrze wykształconych, dyspozycyjnych, władających językami obcymi, natomiast wobec osób z grupy robotników i rzemieślników oczekuje się doświadczenia zawodowego i udokumentowanych kwalifikacji. Średnio w ciągu roku na jedną ofertę pracy przypadało 38 bezrobotnych. 10

Zwolnienia grupowe W 2003 roku do tut. urzędu pracy wpłynęły zawiadomienia o zwolnieniach grupowych z 5 zakładów i obejmowały 127 osób. Zwolnienia dotyczące zakładów: Pudliszki S.A. o/wodzisław Śl. - 48 osób PPH Gama Pszów - 1 osoba KS Górnik Pszów. - 18 osób Wodzisławskie Przed.Budownictwa Przemysłowego W-aw - 20 osób UHP Splot Wodzisław Śl. - 40 osób Zwalnianym pracownikom urząd udzielał porad i informacji z zakresu rejestracji, szkoleń, moŝliwości zatrudnienia. Dla pracowników Pudliszek S.A. konsultacji udzielono na terenie ich zakładu pracy. Najliczniejszą grupę spośród zwalnianych stanowiły osoby, legitymujące się staŝem uprawniającym do świadczeń przedemerytalnych. Pośrednictwo pracy osób niepełnosprawnych W zakresie pośrednictwa pracy realizowane są zadania dotyczące osób niepełnosprawnych, a wynikające z ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz.U.Nr 123, poz. 776 z późn. zm.). Działając na jej podstawie pośrednicy pracy pozyskują oferty pracy dla w/w oraz kierują te osoby do pracy, biorąc pod uwagę nie tylko poziom wykształcenia, a przede wszystkim stopień niepełnosprawności. Grupa ta wymaga szczegółowego rozpoznania pod względem moŝliwości zatrudnienia biorąc pod uwagę przeciwwskazania zdrowotne. Z noworejestrującymi się pośrednicy przeprowadzają dokładny wywiad dla 11

uzyskania szeregu informacji, pozwalających na właściwy dobór na stanowisko pracy. Według stanu na koniec grudnia 2003r. w ewidencji tut. Urzędu Pracy zarejestrowane były 340 osoby niepełnosprawne, z czego 233 osoby posiadały status bezrobotnego, a 107 osób status poszukującego pracy (uprawnieni do świadczeń rentowych). Mimo wydawałoby się - niewielkiej liczby zarejestrowanych niepełnosprawnych, występuje nadreprezentacja tej grupy wśród ogółu bezrobotnych. Obserwujemy spadek liczby ofert pracy, jak równieŝ zatrudnionych osób niepełnosprawnych, spowodowany brakiem powstawania, nie tylko na terenie powiatu wodzisławskiego, nowych zakładów pracy chronionej oraz mniejszym zainteresowaniem pracodawców tworzeniem nowych miejsc pracy przystosowanych dla osób niepełnosprawnych. Do roku 2002 włącznie pracodawcy mogli ubiegać się o zwrot części kosztów utworzenia stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej ze środków PFRON. Dzięki takim korzystnym przepisom w latach 1999-2002 utworzono 70 nowych stanowisk pracy. Dodatkowy warunek utrzymania miejsc pracy przez co najmniej 54 miesiące dawał przyjmowanym osobom pewność zatrudnienia na ponad 4 lata. Likwidacja tego przepisu w roku 2003 odbiła się negatywnie na szansach podjęcia pracy przez tę grupę bezrobotnych, przez co nastąpił wzrost prawie 10% w tej subpopulacji bezrobotnych. Pośrednictwo pracy osób dla niepełnosprawnych wspomagane jest procesem szkolenia w oparciu o cytowaną wyŝej ustawę i ma na celu przygotowanie osób niepełnosprawnych stosownie do rodzaju i stopnia uszkodzenia organizmu do pracy zawodowej, biorąc pod uwagę warunki lokalnego rynku pracy. Program szkolenia osób niepełnosprawnych jest finansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. 12

Na rok 2003 urząd otrzymał 48,3 tys. zł W ramach tego programu na szkolenia kierowane są osoby niepełnosprawne oraz objęte rentami szkoleniowymi. W roku 2003 skierowano na kursy 11 osób pobierających renty szkoleniowe i 30 osób niepełnosprawnych. Działania w zakresie łagodzenia skutków bezrobocia Obok zadań nie wymagających zaangaŝowania środków Funduszu Pracy, jakimi są m.in. usługi pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego, realizowano zadania z wykorzystaniem środków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Realizacja zadań w tym zakresie odbywała się w oparciu o środki Funduszu Pracy przyznane przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej na aktywne programy przeciwdziałania bezrobociu, tj. na szkolenia, prace interwencyjne, roboty publiczne, umowy i staŝe absolwenckie, program specjalny i poŝyczki. Ogółem PUP na w/w formy otrzymał 5 815 800 zł ogółem, w tym: 4 162 600 zł kwota przyznana zgodnie z algorytmem przez MGPiPS 651 300 zł środki z rezerwy samorządu województwa na realizację programu lokalnego Wspólnie osiągniemy więcej. 4 700 zł kwota przyznana na realizację programu Zielone Miejsca Pracy 16 100 zł kwota przyznana na realizację programu Rozwój Turystyki, Rekreacji i Wypoczynku na terenie woj. śląskiego 924 300 zł kwota przyznana ze środków Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa 56 800 zł środki przyznane na finansowanie programu Moja Gmina w Unii Europejskiej 13

Programem aktywizacji bezrobotnych objęto 1619 bezrobotnych tj. o 840 więcej niŝ w roku 2002 i tak: prace interwencyjne skierowano 347 osób (w roku 2000 140 osób). Najczęściej pracodawcy zatrudniali bezrobotnych na stanowiskach: referenta administracyjnego sprzedawcy kucharza robotnika budowlanego Spośród 338 osób, które zakończyły prace interwencyjne w 2003r. 230 osób zostało zatrudnionych na dalszy okres co pozwoliło na osiągnięcie wskaźnika zatrudnialności na poziomie 68%. Roboty publiczne podjęło 109 osób. Obejmując bezrobotnych subsydiowanymi formami aktywizacji zawodowej przyjęto zasadę stworzenia przede wszystkim moŝliwości podjęcia pracy dla przynajmniej jednego pozostającego bez pracy członka rodziny, dla osób długotrwale bezrobotnych oraz korzystających z pomocy ośrodków pomocy społecznej. Refundacja wynagrodzeń absolwentów pracę wykonywało 167 absolwentów. Najczęściej zatrudniani byli na stanowiskach: referenta administracyjno-biurowych sprzedawcy kucharza piekarza, ciastkarza ślusarza 14

Pracę w roku 2003 zakończyło 138 absolwentów, z czego 113 zostało zatrudnionych przez tych pracodawców na dalszy okres efektywność 82% StaŜe odbywało 566 absolwentów. W 2003r. staŝe ukończyło 526 osób. Ze 198 absolwentami pracodawcy po zakończeniu staŝu zawarli umowę o pracę (wskaźnik efektywności 38%). Szkolenia W ciągu roku szkolenia ukończyły 443 osoby (w tym 135 kobiet). Pracę po przeszkoleniu podjęło 141 osób (32%). Ilość ta w ciągu 1-2 miesięcy wzrośnie, gdyŝ część kursantów oczekuje na stosowne dokumenty (prawo jazdy, świadectwo kwalifikacji, licencje pracownika ochrony fizycznej). 35% ogółu przeszkolonych to bezrobotni skierowani w ramach tzw. umów trójstronnych, gdzie bezrobotny przedstawił gwarancję zatrudnienia u wskazanego pracodawcy. Najczęściej organizowane kursy to: prawo jazdy kat.c i C+E 99 osób spawanie elektryczne, gazowe i MIG-MAG 40 osób obsługa maszyn i urządzeń (wózki widłowe, sprzęt cięŝki) 41 osób palacze c.o. 20 osób kucharz 20 osób Gospodarowanie Funduszem Pracy Na realizację całości zadań określonych w Ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu środki finansowe Funduszu Pracy były przekazywane przez MGPiPS. 15

Wydatki ogółem wyniosły 23 659,2 tys. zł. wyszczególnienie - zasiłki dla bezrobotnych - zasiłki przedemerytalne - świadczenia przedemerytalne - stypendia dla absolwentów wydatki w 2003r. (w tys. zł) wzrost/spadek wydatków w stos. do roku 2002 w tys. zł 5 560,4-1 342,7 5 774,0-319,9 6 709,6 +1 544,5 1 546,6 + 993,9 - refundacje z tytułu zatrudnienia w ramach: robót publicznych 338,7 + 247,5 prac interwencyjnych 572,3 +341,2 umów absolwenckich 205,6-15,3 program specjalny 129,9 + 129,9 - szkolenia bezrobotnych - refundacje wynagrodzenia młodocianych pracowników - poŝyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej dla bezrobotnych - poŝyczki na dodatkowe miejsca pracy - opłaty pocztowe i bankowe związane z obsługą bezrobotnych - rozwój systemu informatycznego - pozostałe wydatki (poradnictwo, Klub Pracy, szkolenia kadr, zasiłki pogrzebowe) 481,2 + 236,2 1 937,1-336,8 105,0 + 95,0 20,0 + 20,0 121,8 + 4,2 121,7 + 42,0 35,3-2,8 Ogółem 23 659,2 + 1 636,8 16

Środki przekazywane przez MPiPS w pierwszym rzędzie zabezpieczały potrzeby urzędu dot. wypłat zasiłków i świadczeń dla bezrobotnych oraz zasiłków i świadczeń przedemerytalnych. Kwoty na wypłatę refundacji z tytułu aktywnych programów rynku pracy i zatrudnienia młodocianych spływały w ciągu roku nieregularnie. Brakujące środki na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu urząd otrzymał w pełnej wysokości w IV kwartale, co pozwoliło na uregulowanie wszystkich zobowiązań. Funkcjonowanie Powiatowego Urzędu Pracy Ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu w art. 6 i 6 a określiła zadania jakie realizowane są przez powiaty i samorządy powiatowe. Do podstawowych zadań zakresu administracji rządowej realizowanej przez powiaty naleŝy m.in. : rejestracja bezrobotnych i poszukujących pracy, przyznawanie zasiłków i świadczeń przedemerytalnych, prowadzenie poradnictwa zawodowego, wydawanie decyzji. Do zadań samorządu powiatowego naleŝy w szczególności : prowadzenie pośrednictwa pracy, podejmowanie działań ograniczających bezrobocie i jego negatywne skutki, gospodarowanie środkami finansowymi na realizowanie zadań z zakresu przeciwdziałania bezrobociu, inicjowanie i finansowanie - prac interwencyjnych, - robót publicznych, - zatrudnienia absolwentów, - szkoleń, - programów specjalnych, 17

opracowywanie analiz, ocen, sprawozdań. Zadania wynikające z Ustawy wykonywane są przez powiatowe urzędy pracy wchodzące w skład powiatowej administracji zespolonej. W Powiatowym Urzędzie Pracy na dzień 31.12.2003r. zatrudnionych było 25 pracowników etatowych, tj. o 1 więcej niŝ w roku 2002 oraz 8 zatrudnionych w ramach robót publicznych. Konieczność uzupełnienia stanu załogi o etaty subsydiowane wynika z ogromu dodatkowych zadań, które musi wykonywać urząd oraz z rosnącej liczby bezrobotnych. W ciągu roku liczba bezrobotnych wzrosła o 677 osób, a w ciągu ostatnich 5 lat o ponad 5000. KaŜda czynność w urzędzie kończy się wydaniem decyzji administracyjnej. W roku 2003 wydano ponad 28 000 decyzji. Codziennie pracownicy obsługują około 500 osób zgłaszających się do Urzędu. Powiatowy Urząd Pracy prowadzi szeroką korespondencję z Ośrodkami Pomocy Społecznej, Urzędami Gmin, Sądami, Prokuraturą, Policją, Komornikiem. Dla tych instytucji w roku 2003 wydano ponad 24 000 zaświadczeń. Działania z zakresu zarządzania dotyczyły podwyŝszenia jakości świadczonych usług i dostosowania tworzonych stanowisk pracy do realizowania zadań związanych bezpośrednio z rynkiem pracy, Wzmocniono poradnictwo zawodowe, tworząc dodatkowe stanowisko doradcy zawodowego. Referat pośrednictwa pracy liczy obecnie 7 osób (o 2 więcej niŝ przed rokiem), przez co znacznie poprawiła się dostępność bezrobotnych do informacji o ofertach pracy i szybkość realizacji ofert. W związku z perspektywą członkostwa w Unii Europejskiej przed urzędami pracy stanęła potrzeba podwyŝszenia wymagań kwalifikacyjnych pracowników zarówno co do umiejętności pozyskiwania funduszy strukturalnych, jak i znajomości języków obcych. W ciągu roku 6 pracowników zostało przeszkolonych z zakresu praktycznych zagadnień dot. prawa UE i tworzenia programów. 9 pracowników rozpoczęło w IV kw. 2003 roku kurs języka angielskiego, a 2 czeskiego (na potrzeby usług EURES-T). 18

Wskaźnik zatrudnienia pracowników z wyŝszym wykształceniem wynosi 45%. Wśród 33 zatrudnionych 15 osób ma wykształcenie wyŝsze, a 2 aktualnie studiują. 19