RAPORT. z rynku hotelarskiego w polsce. katalog dostawców

RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010

RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010 ANALIZY I PROGNOZY Jest lepiej, będzie jeszcze lepiej...4 Rok 2009 był najgorszy dla branży hotelarskiej od niepamiętnych czasów. Ale rok 2010 będzie lepszy, a następne jeszcze lepsze, przynajmniej w Polsce Euro-miasta...8 Euro 2012 ma duży wpływ na rynek inwestycji hotelarskich w Polsce, choć wszyscy słusznie powtarzają, że hoteli nie buduje się na Euro. Faktem jednak jest, iż data 2012 stanowi wyznacznik w wielu projektach hotelowych Spadki były odczuwalne...14 RevPAR spadł w niektórych destynacjach w 2009 roku nawet o 35 proc. Polska przebrnęła przez kryzys w miarę spokojnie 25 największych sieci hotelarskich w Polsce...18 Accor, Gromada, Vienna International, Starwood i Gołębiewski to najwięksi operatorzy hotelowi na polskim rynku Obcokrajowcy zaczynają wracać...20 Wprawdzie liczba gości zagranicznych w polskich hotelach w 2009 roku była niższa niż rok wcześniej, ale wyniki ostatnich miesięcy wskazują, że powracają oni do Polski INWESTYCJE I WYPOSAŻENIE Inwestujemy w hotel...36 Hotelarstwo jak każdy biznes ma swoją specyfikę i wymaga pewnej specjalistycznej wiedzy, która jest niezbędna do zaplanowania tego biznesu Nadużycia w branży hotelarskiej...44 Branża hotelarska i gastronomiczna są szczególnie narażone na nadużycia pracownicze. Jak się przed nimi bronić? Spacerem po hotelu...50 Najważniejsze zagadnienia architektoniczne i designerskie, warunkujące udany i godny zapamiętania projekt hotelowy Jak robić zakupy...56 Temat zakupów kosmetyków hotelowych rządzi się swoimi prawami i modami Trendy w wyposażaniu łazienek hotelowych...58 Przez lata temat łazienek hotelowych był traktowany po macoszemu przez architektów i inwestorów. Ale podejście to ulega zmianie Kategoryzacja w teorii i w praktyce...24 W Polsce każdy obiekt, który chce wywiesić sobie na froncie budynku napis: hotel, motel czy pensjonat musi przejść procedurę kategoryzacyjną przeprowadzaną przez Urzędy Marszałkowskie Pieniądze na hotele z UE 2010...32 Rok 2009 stanowił okres istotnego wsparcia dla branży hotelarskiej z funduszy strukturalnych. Ale w latach 2010 i 2011 będzie można jeszcze skorzystać ze środków europejskich fot. Stock.XCHNG RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010 Dodatek do miesięcznika HOTELARZ www.e-hotelarz.pl Redakcja Redaktor naczelny: Rafał Szubstarski Sekretarz redakcji: Bogusława Baczewska Studio graficzne Małgorzata Porębska Korekta Mariola Niedbał Reklama Małgorzata Grenda Katarzyna Chmal Wydawca Polskie Wydawnictwa Specjalistyczne ProMedia sp. z o.o. ul. Okrzei 1A, 03-715 Warszawa Drukarnia JANTAR Nakład: 8000 egz. RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce 3 katalog dostawców 2010

ANalizy i prognozy Jest lepiej, będzie jeszcze lepiej Rok dla branży zapowiada się dobrze Rafał Szubstarski Rok 2009 był najcięższy dla branży hotelarskiej od niepamiętnych lat. Wskutek globalnego kryzysu finansowego w hotelach dramatycznie spadło obłożenie, ADR i RevPAR. Ale rok 2010 zapowiada się optymistycznie, na co wskazują coraz lepsze wyniki z ostatnich miesięcy. Wygląda na to, że branża wróciła na ścieżkę wzrostów, które zaczęły się 5 6 lat temu. A rok 2011 to będzie już tuż przed Mistrzostwami Europy w piłce nożnej, co, niemal automatycznie, podtrzyma dobrą koniunkturę w branży. I w 2012 Euro szczyt i egzamin jednocześnie dla polskiego hotelarstwa. Zagadką pozostaje, co będzie się działo od 2013 roku. Czy Polska wykorzysta tę szansę, którą miały dla niej być mistrzostwa, a one okażą się początkiem czegoś pięknego dla polskiej turystki przyjazdowej, czy też turystów wcale nie przybędzie, a my zostaniemy z pustymi hotelami przy każdej ulicy? I z pustymi stadionami przy co trzeciej? W Polsce na początku marca 2010 działało 1850 skategoryzowanych hoteli (ta liczba codziennie się zmienia), w tym 38 5-gwiazdkowych (0,2 proc.), 160 4-gwiazdkowych (8,6 proc.), 810 3-gwiazdkowych (43,8 proc.), 620 2-gwiazdkowych (33,5 proc.) i 222 1. W polskim krajobrazie hotelarskim dominują obiekty 3- i 2-gwiazdkowe, które dostarczają 3/4 oferty noclegowej. Jednak uważa się, że to właśnie miejsc w średnio-niższych kategoriach hoteli brakuje najbardziej, i to w tym kierunku będzie szedł rozwój polskiego hotelarstwa. Na razie więcej procentowo powstaje obiektów 4- i 5-gwiazdkowych. Od sierpnia 2007 do marca 2010 liczba obiektów 5-gwiazdkowyych zwiększyła się o 40 proc. z 27 do 38, szybko wzrasta też liczba hoteli 4-gwiazdkowych o ponad jedną czwartą, ze 126 hoteli w lecie 2007 do 160 hoteli w 2010. O ponad jedną trzecia wzrosła liczba hoteli 3-gwiazdkowych, ich przybyło w tym okresie najwięcej, bo ponad 200, ale stanowią one też najliczniejszą część polskiej bazy hotelowej. Natomiast najmniej dynamicznie rozwijają się hotele 2- i 1-gwiazdkowych, przybyło ich odpowiednio 10 i 14 proc. Wynika to po części z przechodzenia obiektów do kategorii 3-gwiazdkowej, a z drugiej strony z wycofywania obiektów przestarzałych i nierentownych. SEGMENT EKONOMICZNY I MID-MARKETOWY Trwa intensywny rozwój Rynek obiektów ekonomicznych i średnich kategorii zaczyna się jednak rozwijać coraz dynamiczniej. W strategii Orbisu zajmuje on kluczowe miejsce. Spółka rozwija sieć accorowskich 2-gwiazdkowych Ibisów i 1-gwiazdkowych Etapów, których jest już w Polsce odpowiednio 8 i 10, a kolejne wybudowane czekają tylko na otwarcie np. w Krakowie. Ciężki ubiegły rok przyhamował nieco plany Orbisu, który wstrzymał się z inwestycjami w kilku miastach. Ważnym graczem na rynku hoteli ekonomicznych jest francuski Louvre Hotels, który już posiada w Polsce 10 hoteli, głównie 2-gwiazdkowej marki Campanile 8. Należąca do Starwood spółka zapowiada dalsze inwestycje wspólnie z austriackim Warimpeksem m.in. we Wrocławiu, Zielonej Górze i Bydgoszczy, gdzie kupiła już ziemię pod kolejne Campanille i Premiere. Sprawnie rozwija się sieć hoteli Qubus, która postawiła na obiekty 3- i 4-gwiazdkowe. Swój 13 hotel otworzyła w Gdańsku, w tym roku otwarty ma być w Bielsku-Białej, potem w Poznaniu. Rośnie RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010 4

ANalizy i prognozy polska sieć 3-gwiazdkowych hoteli Diament, która ma już siedem obiektów, m.in. we Wrocławiu oraz na Górnym Śląsku. Aktywny jest warszawski PUHiT, który inwestuje w rozwój siedmiu już działających pod różnymi nazwami hoteli w Warszawie i Krakowie (po przejęciu w 2008 roku krakowskiego przedsiębiorstwa RT Hotele). Spółka planuje wejść na giełdę i szuka kolejnych okazji hotelowych. Ostatnio podpisała umowę z Lotosem na prowadzenie dwóch hoteli w Miejscach Obsługi Podróżnych przy autostradach A 2 i A 4 pod marką sieci marketingowej START, która skupia ponad 50 obiektów pod przewodnictwem PUHIT-u. Pojawiają się nowi gracze Na początku tego roku pojawiła się jedna z największych sieci franczyzowych na świecie Choice Hotels. Podpisała ona umowy z krakowską siecią Hotel System. Pięć 2- i 3-gwiazdkowych obiektów Hotel Systemu w Krakowie, Katowicach, Wrocławiu i Poznaniu zaczęło działać pod ekonomiczną marką Choica Quality, a 5-gwiazdkowy Grand Baltic w Dźwirzynie jako Clarion. W tym roku na rynek wejdzie francuska sieci 2-gwiazdkowaB&B. W czerwcu otwarty ma być hotel w Toruniu. Spółka kupiła już kolejną nieruchomość we Wrocławiu, planuje pojawienie się w większości dużych polskich miast. Pojawienie się i szybki rozwój swojej ekonomicznej marki Hampton zapowiada Hilton Worldwide. W Hotele w Polsce Kategoria 08.2007 12.2008 zmiana zmiana 2009/2008 03.2010 2010/2008 5* 27 31 15% 38 22% 4* 94 126 34% 160 27% 3* 615 715 16% 817 14% 2* 573 609 6% 633 4% 1* 203 212 4% 231 9% Źródło: Hotelarz ciągu dwóch trzech lat ma być ich w Polsce ok. pięciu. W portfolio Hiltona pełnią one funkcję hoteli 2-gwiazdkowych, w Polsce działałyby zapewne jako 3-gwiazdkowe. Hampton jest marką, która według deklaracji przedstawicieli Hiltona może powstać w każdym średnim i większym mieście w Polsce oraz w miejscowościach turystycznych. Cały czas rozwijana jest też aktywność innych marek hiltonowskich: 5-gwiazdkowe Hiltony powstają w Gdańsku i we Wrocławiu, w Warce budowany jest Doubletree by Hilton, 4-gwiazdkowe Hilton Garden Inn powstają w Krakowie i Wrocławiu. Umowy franczyzowe podpisane są na obiekty w Warszawie i Rzeszowie, a firma intensywnie poszukuje na rynku kolejnych lokalizacji. R E K L A M A RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010 5

ANalizy i prognozy Liczba hoteli w Polsce. Marzec 2010. 3* 807 43,8 Łącznie 1850 Źródło: Hotelarz 4* 160 8,6% 2* 643 33,5% 1* 232 13,9% 5* 38 0,2% rozwój Dynamiczny rozwój planuje również sieć Hotele Focus bydgoskiego biznesmena Rafała Jerzego. Na razie działają trzy hotele w Bydgoszczy, Łodzi i w Szczecinie, ale firma Immobile chce uruchomić w ciągu najbliższych pięciu siedmiu lat ok. 15 nowych 3 - g w i a z d k o w y c h obiektów w największych miastach w Polsce. Immobile planuje budowanie własnych hoteli oraz dzierżawę cudzych nieruchomości. Przy głównej marce powstać ma sieć obiektów afiliowanych, które korzystałyby ze wsparcia marketingowego, rezerwacyjnego, logistycznego i szkoleniowego Hoteli Focus, ale działałyby pod własnymi nazwami. Przyśpieszyła rozwój w Polsce franczyzowa sieć Best Western, która tylko w ubiegłym roku ogłosiła przyłączenie się do sieci w Polsce trzech nowych obiektów (w Zakopanem Murowanica, Katowicach otwarty ma być wiosną tego roku i w Osjakowie koło Wielunia przy trasie krajowej otwarcie jesienią). Obecnie pod marką Best Western działa w Polsce sześć hoteli, w większości w standardzie 4-gwiazdkowym. Na Zachodzie marka ta uchodzi za solidny segment średni. Po otwarciu jesienią 2008 roku pierwszego hotelu NH Hotels w Poznaniu, hiszpańska sieć hotelarska wstrzymała swoje plany inwestycyjne w Polsce w związku z kłopotami w swoim kraju, ale pod koniec ubiegłego roku zapowiedziała powrót do gry. W ciągu najbliższych dwóch trzech lat chce podpisać umowy franczyzowe na ok. 20 hoteli w dużych i średnich miastach. Obiekty sieci działają w kategorii 4 i 3 gwiazdki. Rezidor otworzył w ubiegłym roku w Krakowie pierwszy w Polsce hotel marki Park Inn, a następny pojawić ma się w przyszłym roku we Wrocławiu. Hotele te działają w Polsce jako 4-gwiazdkowe, ale w ofercie Rezidora, do którego należy też sieć Radisson, stanowią one segment mid-marketowy. Intercontinental Hotels Group oprócz samego Intercontinentala ma też w Polsce trzy hotele niższych marek: Holiday Inn (choć w Polsce działają one nawet jako 5-gwiazdkowe np. w Krakowie) i Express by Holiday Inn. W tym roku powstać ma kolejny Holiday Inn w Bydgoszczy, a w przyszłości również w Łodzi. Największe sieci należą do państwa Ale największymi sieciami hoteli ekonomicznych w Polsce dysponują przedsięwzięcia państwowe. 16 hoteli 2- i 3-gwiazdkowych działa pod marką Gromada należącą do Ogólnopolskiej Spółdzielni Turystycznej Gromada. Gromada powstała w 1937 roku, a w PRL-u była gestorem bazy noclegowej związanej ze środowiskiem chłopskim. 17 hoteli należy do Grupy Hoteli WAM, czyli Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Grupa zarządza siecią 3- i 2-gwiazdkowych obiektów w największych, średnich i mniejszych miastach jak Grudziądz, Wejherowo, Malbork, Hel, a w niektórych nawet po dwa. Sieć powstała z przekształcenia hoteli i internatów granitowanych. W tym roku wojsko, w związku z cięciami budżetowymi, chce sprzedać ponad połowę swoich zasobów (11 hoteli w mniejszych miastach i w Łodzi). Grupa jest w trakcie przygotowań do prywatyzacji. W poszczególnych miastach działa kilka lokalnych grup, które zazwyczaj należą do państwa, ale są w trakcie prywatyzacji łódzkie Centrum-Hotele z pięcioma 3- i 2-gwiazdkowymi obiektami, Gliwicka Agencja Turystyczna, przedsiębiorstwa usług turystycznych w Katowicach, Krakowie i Olsztynie. Łącznie należy do nich ok. 20 obiektów m.in. w Zakopanem, Gdyni, Włocławku i Piotrkowie Tryb. SEGMENT UP-MARKETOWY W segmencie hoteli 5- i 4-gwiazdkowych również dużo się działo w ubiegłym roku, a jeszcze więcej ma się dziać w tym. W 2009 roku otwarto m.in. Radissona w Gdańsku, Monopol i Granary we Wrocławiu, Modrzewie Park Hotel w Szczawnie-Zdrój oraz 4-gwiazdkowe: andel s w Łodzi, cztery hotele tej kategorii w Krakowie (Park Inn, Kossak, Swing i Unicus), Qubus w Gdańsku, Twardowski w Poznaniu, ponownie do użytku oddano Mercure Grand w Warszawie, do tego otwarto kilka hoteli SPA w Kołobrzegu, Bulwar w Toruniu, Platinum w OstródzIe, Głęboczek w Głęboczku Wielkim. Copernicus, Dr Irena Eris Wzgórza Dylewskie i Villa Maribor podniosły swoją kategorię z 4 do 5 gwiazdek. W tym roku z większych inwestycji 5-gwiazdkowych najbardziej spektakularnym wydarzeniem będzie otwarcie Hiltona w Gdańsku. W latach 2011 12 na rynku pojawić się mają m.in. 5-gwiazdkowe Hilton i Platinum Palace we Wrocławiu, Sheraton Lake Resort pod Mikołajkami, Grand w Łodzi, Hotel Warszawa w Warszawie, Doubletree by Hilton w Warce, Garden Inn w Krakowie, Wrocławiu, Warszawie i Rzeszowie, Renaissance by Marriott przy Okęciu, a być może też przy innych lotniskach, Park Inn we Wrocławiu, Qubus w Bielsku-Białej, Rzeszowie i Poznaniu. Oczywiście cały czas powstają hotele 5- i 4-gwiazdkowe w Krakowie. W najbliższych latach otworzyć ma się tam jeszcze minimum pięć sześć takich obiektów. Miasto cały czas jest obiektem zainteresowania największych sieci, lokalizacje planuje tam m.in. Hilton i inne sieci. Kilka 4-gwiazdkowych hoteli powstać ma m.in. w Toruniu (Radisson), Bydgoszczy (Holiday Inn), Łodzi, Poznaniu i Trójmieście. Cechą charakterystyczną rozwoju segmentu hoteli 5-gwiazdkowych w Polsce w ostatnich latach było pojawienie się ich poza największymi miastami jak Warszawa i Kraków w rejonach turystycznych. Obiekty takie otwarto m.in. w Zakopanem, Krynicy, Szczyrku, Ustroniu, Szczawnicy i Wysokiej Wsi pod Ostródą. Rafał Szubstarski RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce 6 katalog dostawców 2010

RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010 7

ANalizy i prognozy EUR - -Miasta Rafał Szubstarski Mistrzostwa Europy Euro 2012 mają duży wpływ na rynek inwestycji hotelarskich w Polsce, choć wszyscy słusznie powtarzają, że hoteli nie buduje się na Euro, bo dwutygodniowa impreza nie zrobi obiektom dużego obłożenia długofalowego. Faktem jednak jest, iż data 2012 jest wyznacznikiem w wielu projektach hotelowych. W rocław, Poznań i Trójmiasto próbują zaspokoić oczekiwania UEFA dotyczące standardu bazy noclegowej dla działaczy i gości federacji. A że różnie to im idzie, UEFA złagodziła swoje kryteria dotyczące dostępności bazy hotelowej w miastach gospodarzach meczów. Zgodzono się uwzględnić w niej również lepsze hotele 3-gwiazdkowe, i to w obrębie dwóch godzin jazdy samochodem do stadionu. Dzięki temu do puli hoteli na Euro zaliczają się też obiekty m.in. w Poznaniu, Łodzi, w części Warmii i Mazur, w większości Mazowieckiego, na całym Dolnym Śląsku, w Wielkopolsce, na Kujawach i Pomorzu. Poznań Same miasta deklarowały, że w ciągu trzech lat do Euro 2012 powstanie tyle hoteli 5-gwiazdkowych, ile nie powstało przez ostatnie kilkadziesiąt lat. Czas weryfikuje te deklaracje. W Poznaniu, w którym działa jeden hotel 5-gwiazdkowy Sheraton (oraz Blow Up w Starym Browarze z 26 pokojami) oraz pięć 4-gwiazdkowych, powstać miało co najmniej osiem takich obiektów. Miał być Hilton, miał być Radisson, hotel andel s miał stawiać Warimpex. Hiszpanie mieli zbudować w parku Wilga Eco- Resort na 350 pokoi, z polem golfowym i terenami rekreacyjnymi. W 4-gwiazdkowym hotelu Giant miało być 450 pokoi. Swoje inwestycje zapowiadał Hotel System. Hotel powstać miał też w Koronie 8

9

Tower zaprojektowanej przez Daniela Libeskinda. Wymieniano hotel Tompol, Forum, Hydrobudowa 9. A zapowiada się, że nie uda się nawet ponownie uruchomić hotelu Bazar wizytówki poznańskiego hotelarstwa. Inwestycje w Poznaniu zapowiada Qubus. Wrocław Wrocław wygląda pod tym względem trochę lepiej, ponieważ więcej inwestycji jest rozpoczętych. Ale to nie znaczy, że będą ukończone w terminie. Sztandarową inwestycją hotelarską we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku jest budowa Hiltona. 240-pokojowy hotel w nowatorskim budynku w centrum Wrocławia ma być oddany przed Euro 2012. Ten termin przesuwa się coraz bardziej (na początku mówiono o przełomie 2010/11), co wzbudza niepokój co do losów inwestycji. Jej właściciel spółka Wings zapewnia, że wywiąże się ze wszystkich terminów, do jakich zobowiązała się w umowie z miastem i Hiltonem. Kolejna marka hiltonowska Gardenn Inn ma się pojawić we Wrocławiu w 2011 roku w ramach kompleksu biurowo-hotelowego przy ul. Piłsudskiego. W tym samym czasie i w tym samym standardzie ma się pojawiać marka Park Inn należąca do Grupy Rezidor (m.in. Radisson). Natomiast nie zapowiada się, aby szybko miał powstać hotel Rialto przy pl. Katedralnym. Zainteresowanie lokalizacją we Wrocławiu przejawia Sheraton, ale bez konkretów. Wrocławska baza hotelowa powiększyła się w ubiegłym roku o dwa hotele 5-gwiazdkowe: Monopol i The Granary. W tym roku otwiera się Platinum Palace z 49 pokojami. Otworzyć miał się w tym roku 4-gwiazdkowy Justin Center na 150 pokoi naprzeciwko Galerii Dominikańskiej, w sąsiedztwie Hiltona. Teraz inwestor wystąpił o przekształcenie go w apartamentowiec, ale szuka też operatora hotelowego. Inną zaawansowaną inwestycją miała być budowa przez dewelopera Akme hotelu przy ul. Wróblewskiego koło zoo na ok. 200 pokoi. Teraz mówi się, że inwestor chce odsprzedać grunt. Ostatnio miasto sprzedało działkę w centrum miasta przy dworcu kolejowym firmie Echo, która postawić ma na niej kompleks biurowo-hotelowy z wielopoziomowym parkingiem. Na Dzięki Euro dużo zaczęło się dziać w mniejszych miejscowościach, które ubiegają się o goszczenie reprezentacji narodowych w swoich Centrach Pobytowych ANalizy i prognozy 10 przetargu są też nieruchomości na ul. Łaciarskiej po byłym Jazz Clubie Rura, pr zy Ofiar O ś w i ę c i m s k i c h, Włodkowica, hotel Miasta gospodarze deklarowały, że w ciągu trzech lat do Euro 2012 powstanie tyle hoteli 5-gwiazdkowych, ile nie powstało przez ostatnie kilkadziesiąt lat. Czas weryfikuje te deklaracje przy stadionie Śląska Wrocław. Większość była już wystawiona na sprzedaż w latach ubiegłych, ale po wygórowanych cenach. Teraz miasto wystawiło je po cenach atrakcyjnych dla inwestorów (np. cena wywoławcza kamienicy przy Łaciarskiej spadła z 22 do 8,5 mln zł). Trójmiasto W Gdańsku zapowiada się największe wydarzenie hotelarskie na polskim rynku 2010 otwarcie drugiego w Polsce Hiltona ze 150 pokojami. Oficjalne otwarcie nastąpić ma jeszcze wiosną. To druga w ciągu roku inwestycja światowej marki w tym mieście. W lecie 2009 roku swoje podwoje otworzył Radisson przy Długim Targu ze 110 pokojami. W Sopocie w 2008 powstał Sheraton, który w ubiegłym roku powiększył się o przestrzenie SPA & Conference. Otwarto też 4-gwiazdkowego Qubusa, a w Sopocie hotel Bayjonn. Ale wiele nowych inwestycji się w Trójmieście nie zapowiada. Istnieje tam już sześć hoteli 5-gwiazdkowych: Sofitel Grand, Sheraton i Rezydent w Sopocie oraz Dwór Oliwski, Radisson i Podewils w Gdańsku. Powstaje siódmy. Aglomeracja dysponuje też ośmioma hotelami 4-gwiazdkowymi. Ostatnio na Starym Mieście otwarto 3-gwiazdkowy Hotel Wolne Miasto na 68 pokoi, Holland House z 26 pokojami, a budowany jest hotel Stara Winiarnia na 49 pokoi. Trochę buduje się też w Gdyni, ale niewiele. Warszawa Warszawa jako jedyne miasto spośród gospodarzy Euro 2012 spełnia wymogi noclegowe UEFA. Dlatego też w ostatnim czasie niewiele dzieje się na rynku. Ostatnim spektakularnym wydarzeniem było wejście Hiltona wiosną 2007 roku. W 2009 do użytku oddany został w standardzie 4-gwiazdkowym Mercure Grand, przed Euro powstać ma Renaissance by Marriott przy Okęciu. Zacznie się remont Hotelu Warszawa, który ma stać się perłą stołecznego hotelarstwa, ale nie wiadomo, czy prace uda się zakończyć przed Mistrzostwami Europy. Więcej dzieje się wokół Warszawy. W Sulejówku powstaje 5-gwiazdkowy hotel z kompleksem sportowym, w Warce stawia się konferencyjny Doubletree by Hilton z ponad 300 pokojami, rozbudowuje się Warszawianka w Jachrance, powstaje 4-gwiazdkowy hotel w Sochaczewie. W samej Warszawie 4-gwiazdkowy hotel na Ursynowie chce postawić Europejski Fundusz Hipoteczny, powstają także Ibis i Etap na Ochocie. Podpisana jest franczyza na budowę Hilton Garden Inn na Mokotowie ze spółką e-hotel, zarządzającą siecią Hotel System,

11

ANalizy i prognozy ale nic się przy tej inwestycji nie dzieje. Podobnie jak przy szkielecie innego Hotelu System obok Marriotta. Centra Pobytowe Dzięki Euro dużo zaczęło się też dziać w mniejszych miejscowościach, które ubiegają się o goszczenie reprezentacji narodowych w swoich Centrach Pobytowych. Jednym z podstawowych elementów takiego centrum, obok trzech boisk w promieniu 20 minut jazdy autokarem oraz maksimum godziny drogi od lotniska, było posiadanie 4-gwiazdkowego hotelu z co najmniej 60 pokojami. Swoje kandydatury zgłosiło kilkadziesiąt miast. Po wstępnej selekcji wyłoniono ok. 50. Spośród nich wybrana zostanie 16, która znajdzie się w katalogu UEFA rekomendującym ośrodki w Polsce dla reprezentacji narodowych. Katalog ma być ogłoszony w połowie tego roku. Po kolejnych selekcjach w gronie najpoważniejszych kandydatów do znalezienia się w tej puli są: otwierany właśnie hotel Remes w Opalenicy, budowany jeszcze 5-gwiazkowy hotel wraz z infrastrukturą sportową w Sulejówku pod Warszawą, a także działające już Dwór Oliwski w Gdańsku, Velaves w Wejherowie, Holiday Inn w Józefowie, Warszawianka w Jachrance, Warka w Sielance, SPA Jawor w Bielsku-Białej, Belweder w Ustroniu Śląskim, Platinum w Ostródzie oraz któryś KOSZT BUDOWY HOTELU Kraj Hotele ekonomiczne Hotele luksusowe (euro za pokój, w tys.) (euro za pokój, w tys.) Bułgaria 16-30 95-151 Rumunia 20-26 110-166 Serbia 25-35 105-150 Czechy 25-45 130-200 Węgry 27-52 135-230 Polska 29-43 126-207 Portugalia 30-40 117-153 Turcja 30-41 80-159 Grecja 32-42 150-200 Belgia 32-45 162-226 Chorwacja 33-46 105-170 Słowenia 34-49 110-179 Rosja 35-42 148-222 Włochy 36-55 140-216 Austria 39-55 156-265 Hiszpania 41-54 165-240 Wlk. Brytania 46-57 204-260 Dubaj 47-62 197-340 Dania 49-65 194-324 Szwecja 50-65 190-240 Francja 50-75 200-300 Abu Dabi 51-68 217-372 Holandia 54-68 201-259 Niemcy 54-83 178-274 Irlandia 58-68 224-257 z hoteli w Kołobrzegu i okolicach (proponowane są Leda SPA i Senator Dźwirzyno). Problem w tym, że w niektórych z tych lokalizacji z dobrą bazą hotelową wolno idą przygotowania związana z budową infrastruktury sportowej. Za to w wielu miejscowościach inwestycje hotelowe idą pełną parą i wkrótce polska mapa hotelarska powinna się wzbogacić o 15 20 dobrych hoteli 4-gwiazdkowych poza dużymi miastami (czy to postawionymi od fundamentów czy też powstałych w wyniku modernizacji starszych obiektów). W Brzegu na Dolnym Śląsku powstać ma nawet Hilton tak deklaruje przynajmniej inwestor, spółka Energyinvestment. Chce wybudować galerię handlową i 4-gwiazdkowy hotel Przy Zamku pod hiltonowską marką z 81 pokojami oraz pełnym zapleczem konferencyjnym i SPA. Inwestycja ma się zakończyć w marcu przyszłego roku. Koszt 70 mln zł. Budują się hotele m.in. w Kolnie pod Krakowem, Trzebnicy, Świdnicy, Wyszkowie, Siedlcach, Krośnicach, Gniewinie na Pomorzu. W Wałbrzychu miasto buduje Aquapark z 4-gwiazdkowym hotelem. Kilka obiektów powinno być wyremontowanych, aby podnieść standard jak np. Novotel w Jeleniej Górze, Qubus w Legnicy, Amadeus w Wodzisławiu Śląskim, czy hotele sportowe w Jarocinie, Wałczu, Ciechanowie. Cechą charakterystyczną polskiej bazy noclegowej jest spory udział obiektów hotelarskich zlokalizowanych w zamkach, pałacach i dworkach. Szacuje się, że jest ich w Polsce ok. 250 300. Nie mogło ich zabraknąć wśród zgłoszeń do Euro 2012. Jako miejsce dla reprezentacji narodowych zaproponowano m.in. Zamek Książ i Zamek w Sobótce na Dolnym Śląsku, Zamek Biskupów Płockich w Uniejowie, Pałac w Sulisławiu na Opolszczyźnie i Pałac Pawłowice koło Kluczborka. W przypadku części potencjalnych lokalizacji Centrów Pobytowych już na obecnym etapie widać, że będą miały duże problemy z zapewnieniem odpowiedniej bazy noclegowej, co przekreślałoby ich szanse w wyścigu. Trudno będzie z tego powodu znaleźć się w katalogu m.in. Piasecznu, Polkowicom, Lubinowi, Miliczowi, Uniejowowi, Straszęcinowi pod Rzeszowem, Ząbkom/Zielonce. Z powodu braków inwestycji w infrastrukturę sportową trudno będzie zakwalifikować się m.in. Legnicy, Dzierżoniowowi i Wojanowowi na Dolnym Śląsku. Lista miejscowości, które będą gotowe na przyjęcie drużyn piłkarskich kurczy się. Jednak wiele z zapowiadanych inwestycji jest realizowanych, będą gotowe w ciągu najbliższego roku półtora. Należy wierzyć, że wszyscy inwestorzy angażując się w ich budowę, mają też pomysł i plan na ich funkcjonowanie po Euro 2012. Ale wtedy mają już przyjeżdżać tłumy cudzoziemców, zachęconych promocją Polski w postaci profesjonalnie zorganizowanych Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej. Rafał Szubstarski fot. Stock.XCHNG Źródło: Cushman & Wakefield. EMEA Hotel Monitor, July 2009 12

Zaprojektowane z myślą o nowoczesnych i funkcjonalnych łazienkach. dozowniki higieniczne Tork lekkie i eleganckie rozwiązanie Linia dozowników Tork Aluminium to linia składająca się z 9 dozowników higienicznych w kolorze szarym. Dozowniki wykonane z aluminium oraz tworzywa ABS charakteryzują się unikalnym wzornictwem oraz funkcjonalnością a przeznaczone są do miejsc, w których ceni się komfort i prestiż. 13 SCA HYGIENE PRODUCTS SP. Z O.O., ul. Puławska 435A, 02-801 Warszawa, tel. /22/ 543 75 00, fax: /22/ 543 75 01, www.tork.pl

ANalizy i prognozy fot. Stock.XCHNG (2) Spadki były odczuwalne Alex Kloszewski Colliers International Sektor usług hotelowych w większości krajów dotkliwie odczuł spowolnienie, które miało miejsce w 2009 roku w globalnej gospodarce. RevPAR spadł w niektórych destynacjach nawet o 35 proc. Polska przebrnęła przez kryzys w miarę spokojnie. K rajem, który odczuł największy spadek, jeśli chodzi o obłożenie oraz przychody ze sprzedaży, było USA. Większość miast w Unii Europejskiej, Rosji oraz na Ukrainie odczuwa spadki wskaźnika RevPAR już od dłuższego czasu. Rynek hotelowy w Polsce Polska była jedynym krajem UE, który uniknął recesji. Na dobrą kondycję polskiej gospodarki wpłynęły takie dodatkowe czynniki, jak unijne fundusze i organizacja Euro 2012. Aż 19,4 mld euro z funduszy strukturalnych na lata 2007 2013 przeznaczonych jest na rozwój infrastruktury transportowej. Dodać do tego można inwestycje związane z mistrzostwami Euro 2012. Szacuje się, że w związku z tym wydarzeniem w sumie zostaną zainwestowane 4 mld euro. Liczba turystów spadła o 7,6 proc. w 2009 roku, a liczba przyjazdów szacowana jest na 11,8 mln. Wpłynęło to negatywnie na wskaźniki obłożenia hoteli. Chociaż wskaźnik RevPAR w polskich miastach obniżył się średnio o 11,6 proc., to spadek ten jest i tak niewielki w porównaniu z rynkami innych krajów. Chociaż w 2009 roku więcej projektów zostało opóźnionych lub odwołanych niż rozpoczętych, nadal realny jest rozwój sektora hotelowego w ciągu najbliższych pięciu lat. Średnio w Polsce przypada ok. 20 pokoi na 10 tys. mieszkańców, gdy średnia zachodnioeuropejska to 200 pokoi na 10 tys. 14 RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010

ANalizy i prognozy Warszawa Sektor hoteli 5-gwiazdkowych w Warszawie wypadł stosunkowo dobrze ze wskaźnikiem obłożenia na poziomie 63 proc., ADR (średnia stawka za pokój) na poziomie 95 euro i RevPAR w wysokości 58 euro. Obłożenie w hotelach niższej klasy wyniosło 62 proc., a średnia stawka za pokój 49 euro. W 2009 roku zakończył się kilkuletni remont hotelu Grand, który działa obecnie pod marką Mercure. Po remoncie 4-gwiazdkowy hotel dysponuje 299 pokojami. W minionym roku otwarto także 3-gwiazdkowy hotel De Silva w pobliżu warszawskiego lotniska (117 pokoi). Budowany jest Renaissance by Marriott na 250 pokoi przy Okęciu. Planowany jest Hilton Garden Inn też z 250 pokojami. Kraków Średni poziom obłożenia hoteli wszystkich kategorii w Krakowie wyniósł około 67 proc., a średnia stawka za pokój wyniosła 72 euro. W minionym roku zostało otwartych osiem nowych hoteli, wzbogacając rynek o dodatkowe 552 pokoje. Połowa hoteli oddanych do użytku to obiekty 4-gwiazdkowe: Kossak (60 pokoi), Park Inn (152 pokoje), Swing (147 pokoi) oraz Unicus (33 pokoje). W minionym roku w Krakowie miały miejsce dwie znaczące transakcje inwestycyjne. Warimpex sprzedał 4-gwiazdkowy hotel andel s niemieckiemu funduszowi Deka Immobilien, a 5-gwiazdkowy Radisson Blu został kupiony przez inny niemiecki fundusz Union Investment Real Estate od UBM Realitätenentwicklung. W 2010 roku do użytku oddany będzie Hilton Garden Inn na 150 pokoi po drugiej stronie Wisły naprzeciw Wawelu. Nie powiódł się projekt Hilton Garden Inn Karmelicka. Miasto cały czas jest przedmiotem zainteresowania największych sieci i deweloperów. Obłożenie i ADR w największych miastach Polski w 2009 roku Warszawa hotele 5* 63% 95 euro Warszawa inne hotele 62% 49 euro Kraków hotele 5* 67% 101 euro Kraków wszystkie 67% 72 euro Trójmiasto 61% 78 euro Wrocław 64% 69 euro Poznań 48% 62 euro Łódź 53% 63 euro Źródło: Colliers International Łódź Wskaźnik obłożenia wyniósł nieco ponad 53 proc., a średnia stawka za pokój 62 euro. Wzrost stawki spowodowany jest nowo otwartym hotelem andel s. Jest to pierwszy 4-gwiazdkowy obiekt w tym mieście. Hotel dysponujący 278 pokojami zlokalizowany jest na terenie kompleksu Manufaktura. andel s przyciąga obecnie lwią część sektora MICE i korporacyjnego w tym mieście. R E K L A M A RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010 15

ANalizy i prognozy Liczba hoteli na koniec 2009 Warszawa Kraków Poznań Wrocław Gdańsk Łódź Szczecin Hotele ***** 10 8 4 3 0 0 0 Hotele **** 7 16 5 8 5 1 4 Hotele *** 22 73 23 23 10 8 8 Hotele ** 13 22 15 5 5 8 3 Hotele * 9 5 2 5 1 2 8 Łącznie 61 124 46 45 24 19 23 fot. archiwum Źródło: Colliers na podstawie Ewidencji Obiektów Hotelarskich w Polsce. Do remontu idzie hotel Grand braci Likusów. Planowane jest zwiększenie liczby pokoi do 220 i podwyższenie standardu hotelu do 5 gwiazdek za dwa trzy lata. Budowany jest Novotel. Jest franczyza na otwarcie Holiday Inn na 130 pokoi. W pierwszej połowie tego roku wejście do Łodzi ogłosić ma międzynarodowa marka 4-gwiazdkowa [prawdopodobnie Hilton Garden Inn lub Best Western red.]. Wrocław Nastąpił spadek zarówno wskaźnika obłożenia jak i ADR. Obłożenie kształtowało się na poziomie 64 proc., a średnia stawka wyniosła tyle samo co w zeszłym roku, czyli 69 euro. Przewidujemy dalszy wzrost sektora hotelowego we Wrocławiu. Miasto wykonało R E K L A M A Ubierz z nami swój hotel! Bezpośredni importer hiszpańskich tkanin dekoracyjnych (30 kolekcji, 400 tkanin) własna szwalnia zatrudniająca 200 osób aranżacja, szycie i montaż dekoracji hotelowych ATRAKCYJNE CENY Zapraszamy hotele, pensjonaty i architektów do współpracy! 17 lat!!! doświadczeń 58 130 Żarów/k. Wrocławia ul. Przemysłowa 10 tel. 074 851 87 65, fax 074 851 87 70 e-mail: dekoria@dekoria.pl www.hotele.dekoria.pl Hilton we Wrocławiu wystartować ma przed EURO 2012 dużo pracy, aby wypromować miasto i stworzyć markę Wrocławia, a stadion i centrum konferencyjne, które powinno tam powstać po mistrzostwach, będą napędzały wskaźniki hotelarskie. W 2009 roku otwarto dwa hotele 5-gwiazdkowe: butikowy hotel Granary (47 pokoi) oraz wyremontowany Hotel Monopol (121 pokoi), który dwa lata temu został kupiony przez firmę Likus Hotele i Restauracje. Wiosną tego roku otwiera się 5-gwiazdkowy Platinum Palace. Do 2012 roku zbudowany ma być 240-pokojowy Hilton i Hilton Garden Inn na 150 pokoi. 4-gwiazdkowy Justin Center na 150 pokoi jest opóźniony. Trójmiasto Wskaźnik obłożenia w Trójmieście obniżył się drugi rok z rzędu i wyniósł 61 proc.. Było to głównie spowodowane mniejszą liczbą zagranicznych turystów w sezonie letnim. Na wzrost średniej stawki za pokój, która osiągnęła 78 euro, wpłynęło otwarcie 5-gwiazdkowego hotelu Radisson Blu (134 pokoje) w maju minionego roku. W 2009 roku otwarty został także 4-gwiazdkowy hotel Qubus (110 pokoi) oraz, oficjalnie, działający od 2008 roku Sheraton Sopot. NAJWAŻNIEJSZE OTWARCIA 2010 Hotel Miasto Liczba pokoi 5* HILTON Gdańsk 120 5* PLATINUM PALACE Wrocław 46 4* HILTON GARDEN INN Kraków 154 4* ANGELO Katowice 203 4 *BEST WESTERN PREMIER Katowice 168 4* HOLIDAY INN Bydgoszcz 154 NAJWAŻNIEJSZE OTWARCIA 2011-2012 Hotel Miasto Liczba pokoi 5* HILTON Wrocław 215 5* SHERATON pod Mikołajkami - 4*DOUBLETREE by Hilton Warka 350 4* RENAISSANCE Warszawa 250 4* NOVOTEL Łódź 160 4* GOŁĘBIEWSKI Karpacz 1000 4* HILTON GARDEN INN Wrocław 150 4* HILTON GARDEN INN Warszawa - 4* HILTON GARDEN INN Rzeszów - Do tego Ibisy, Etapy, B&B, Campanile, Premiere, Hamptony, Hotele Focus

ANalizy i prognozy Conference Center & SPA (250 pokoi). W maju otwiera się Hilton ze 150 pokojami, rozbudowywany jest Hotel Gdańsk. Poznań Poznań również odczuł wpływ spadku w branży MICE (meetings, incentives, conventions, events organizacja spotkań, wyjazdów motywacyjnych, konferencji i imprez integracyjnych). Poziom obłożenia w 2009 roku wyniósł około 48 proc., a średnia stawka za pokój szacowana jest na około 62 euro. W minionym roku otwarto 4-gwiazdkowy Hotel Twardowski (62 pokoje). W tym roku nie zapowiada się na spektakularne otwarcia. andel s, Radisson i Hilton Garden Inn na razie wstrzymały się z inwestycjami w Poznaniu. Prognozy i tendencje W 2010 roku planowane jest ukończenie m.in. 5-gwiazdkowego Hiltona w Gdańsku (150 pokoi), butikowego Platinum Palace we Wrocławiu (46 pokoi), Best Western Premier w Katowicach (168 pokoi), Holiday Inn w Bydgoszczy (154 pokoje) i Hilton Garden Inn w Krakowie (154 pokoje). W ciągu najbliższych kilku lat grupa Hilton planuje w sumie otwarcie siedmiu hoteli, działających pod trzema markami: Hilton oraz Doubletree by Hilton i Hilton Garden Inn. Sieć Starwood Hotels & Resorts również planuje otwarcie piątego hotelu Sheraton, na Mazurach, planowane jest na lata 2011-2012. Na 2010 rok planowane jest rozpoczęcie budowy takich hoteli jak Novotel w Łodzi (160 pokoi), Hilton we Wrocławiu (215 pokoi), Renaissance w Warszawie (250 pokoi) oraz przebudowy dawnego hotelu Warszawa i łódzkiego Grand Hotelu. Nadal istnieją szerokie perspektywy rozwoju dla 2-, 3- i 4-gwiazdkowych obiektów międzynarodowych grup hotelowych w większości regionów oraz dużych i średnich miastach. Pięć największych miast Polski powinno zainwestować w światowej klasy wielofunkcyjne centra kongresowe, konferencyjne i wystawiennicze. Takie obiekty wesprą rozwój nie tylko hotelarstwa, ale wszystkich sektorów gospodarki, zapewniając miejsca, gdzie ludzie mogą się spotkać, zaprezentować swoje produkty i usługi, prowadzić handel i nawiązywać współpracę. Przewidujemy, że sektor hotelowy zacznie inwestować i rozwijać nowe obiekty, które odpowiedzą na zapotrzebowanie branży MICE. Widzimy, że Wrocław i Gdańsk rozważyły te sugestie. Inwestycje takie pojawią się obok nowych stadionów budowanych na Euro 2012. Mamy też nadzieję, że nowelizacja ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym pozwoli na rozpoczęcie nowych projektów. Alex Kloszewski Partner Hospitality Department Director w Colliers International Polska R E K L A M A RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010 17

ANalizy i prognozy Novotel (Poznań)......Sheraton (Warszawa)......i Radisson (Warszawa) fot. archiwum (3) 25 największych sieci hotelowych w Polsce Miejsce Sieć Liczba pokoi Liczba hoteli/standard Lokalizacja 1. Orbis/Accor (marki Sofitel, Novotel, Mercure, Ibis, Etap, Orbis 11500 61/1-5* Cała Polska Hotele11 500) 2. Ogólnopolska Spółdzielnia Turystyczna Gromada 1893 17/2-3* Warszawa, Poznań, średnie i mniejsze miasta Gromada 3. Vienna International Hotelsmanagement m.in. andel s, Angelo, Jan III Sobieski 1539 6/3-4* Warszawa, Kraków, Łódź, Katowice, Międzyzdroje 4. Starwood Hotels & Resort Sheraton, Westin, Le Meridien) 1518 6/5* Warszawa, Kraków, Poznań, Sopot 5. Hotele Gołębiewski 1434 3/4* Mikołajki, Białystok, Wisła 6. Qubus 1384 13/3-4* Polska zachodnia i południowa, Gdańsk 7. Rezidor Group Radisson, Park Inn 1324 6/4-5* Największe miasta 8. Grupa Hoteli WAM/Hotele 21 pod własnymi nazwami 1168 16/1-3* Duże, średnie małe miasta 9. PUHIT Warszawa pod różnymi nazwami, m.in. RT Hotels 1091 7/1-3* Warszawa, Kraków 10. Louvre Hotels Campanile, Kyriad, Premiere 1005 10/1-3* Duże i średnie miasta 11. Grupa TRIP pod różnymi nazwami 832 4/3-5* Zakopane, Rawa Mazowiecka 12. Choice Hotels/Hotel System Clarion, Quality 824 7/2-5* Kraków, Wrocław, Poznań, Katowice, Dźwirzyno 13. IHG Intercontinental, Holiday Inn, Express by Holiday Inn 810 4/3-5* Warszawa i Kraków 14. Centrum-Hotele hotele w Łodzi pod różnymi nazwami 787 5/2-3* Łódź 15. Marriott Marriott, Courtyard 754 2/4-5* Warszawa 16. Best Western International Best Western, Best Western Premiere 640 6/3-5* Cała Polska 17. Diament Diament 570 7/3-4* Głównie Górny Śląsk, także Dolny 18. Likus Hotele i Restauracje Kraków, Wrocław, Katowice, Łódź (hotel stracił 528 6/5* 5-gwiazdkowe hotele w starych budynkach gwiazdki) 19. Hotele Warszawskie Syrena Polonia, Metropol, MDM 511 3/3-4* Warszawa 20. B&D Hotels HP Park 375 3 Wrocław, Poznań, Olsztyn 21. Europejski Fundusz Hipoteczny pod różnymi nazwami 341 4/3-4* Miejscowości turystyczne 22. Grupa Anders Zamek Ryn, Anders, Miłomłyn 324 3/3-4* Warmia i Mazury 23. Hilton Worldwide Hilton 314 1/5* Warszawa 24. Immobile Hotele Focus 273 3/2-3* Łódź, Bydgoszcz, Szczecin 25. Global Hyatt Hyatt 250 1/5* Warszawa INNE: Ibb, NH Hotels, Scandic, Orco, Donimirski Boutique Hotels, Dr Irena Eris, JW. Contruction/Hotele 500, Interferie, Geovita, Przedsiębiorstwo Hotelarsko- Turystyczne Warszawa, PTTK, Balt-Tur, El-best RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce 18 katalog dostawców 2010

RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010 19

ANalizy i prognozy Obcokrajowcy zaczynają wracać fot. Stock.XCHNG (2) Piotr Stawiński Wprawdzie liczba gości zagranicznych korzystających z bazy noclegowej w Polsce w 2009 była niższa o pięć procent niż w 2008 roku, to jednak po dwóch latach spadków zanosi się na to, że w tym roku będzie lepiej. Już w drugiej połowie 2009 roku liczba cudzoziemców zaczęła nieznacznie rosnąć. G oście zagraniczni stanowią ok. jedną piątą klienteli polskich obiektów zbiorowego zakwaterowania (hotele, motele, pensjonaty, schroniska, ośrodki wczasowe, kempingi itp.). W samych hotelach stanowią ok. 1/3 gości. W ubiegłym roku z polskiej bazy noclegowej skorzystało 3,8 mln cudzoziemców, podczas gdy w 2008 - ponad 4,05 mln, a w 2007 blisko 4,4 mln. Spadek jest więc wyraźny. Liczba noclegów udzielonych cudzoziemcom w obiektach zbiorowego zakwaterowania spadła w 2009 roku o 600 tys, w porównaniu do 2008 roku, z ok. 10,2 mln do 9,6 mln i o 1,3 mln w porównaniu do 2007 roku, gdy udzielono ich 10,9 mln. Jednak optymistyczne jest to, że już w drugiej połowie 2009 roku można było zaobserwować wzrost liczby obcokrajowców korzystających z bazy noclegowej w Polsce.] Od jesieni zaczyna się poprawiać Spadki przyjazdów obcokrajowców zaczęły się już wiosną 2008 roku. Było to zapowiedzią stagnacji w światowej gospodarce. Jednak po wybuchu globalnego kryzysu we wrześniu 2008 roku spadki stały się jeszcze większe, sięgające nawet 20 proc. Np. w styczniu 2009 roku z noclegu skorzystało 32 tys. mniej obcokrajow- 20 RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010

ANalizy i prognozy ców (177 tys.) niż rok wcześniej (209 tys.). W marcu i kwietniu ubiegłego roku było ich ok. 550 tys. podczas gdy rok wcześniej 615 tys., a w 2007 roku 650 tys. W okresie letnim z bazy noclegowej skorzystało 970 tys. cudzoziemców, 100 tys. mniej niż jeszcze dwa lata temu. Od jesieni 2008 roku liczba obcokrajowców korzystających z polskiej bazy noclegowej była już stale niższa o kilkanaście procent niż rok wcześniej. W okresie szczytu hotelarskiego od września do listopada z hoteli i innych obiektów skorzystało 920 tys. cudzoziemców, podczas gdy w tym samym okresie 2007 roku ponad 1,1 mln. Ale sierpień 2009 był przełomowym miesiącem dla hotelarstwa pod względem przyjazdów obcokrajowców. Po raz pierwszy od półtora roku, czyli od lutego 2008 ich liczba w polskich hotelach i ośrodkach wczasowych wzrosła o 10 tys. do 495 tys. (chociaż jeszcze w 2007 roku było ich 540 tys.). Wzrost odnotowano w październiku i grudniu, a we wrześniu i listopadzie spadki były dużo niższe niż jeszcze rok wcześniej. Mniejsza liczba cudzoziemców miała też oczywiście wpływ na znacznie mniejszą liczbę sprzedanych im noclegów. W ciągu dwóch lat spadła ona o ponad 12 proc. Tylko w wakacje 2007 udzielono ich blisko 2,7 mln, podczas gdy w 2008 i w 2009 roku ponad 400 tys. mniej, co musiało mocno uderzyć szczególnie w obiekty ulokowane w województwach nadmorskich i górskich. skąd przyjeżdżają, Dokąd jadą Cudzoziemcy korzystający z obiektów zakwaterowania zbiorowego (w tys.) Największą część liczba 2009/2008 turystów zagranicznych korzystających z polskich hoteli, pensjonatów, hosteli, schronisk itp. stanowią Niemcy. Z 3 mln 860 tys. cudzoziemców w ubiegłym roku 1 I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał Ogółem 622,5 1059,8 1 388,5 791,1 3 861,9-13% - 10% 0% 4% - 5% mln 140 tys. przyjechało właśnie z Niemiec. Druga, ale ju znacznie mniejszą grupe stanowią Brytyjczycy 320 tys, Włosi 170 tys., Francuzi - 160 tys. i Rosjanie 150 tys. W przypadku Niemców w ubiegłym roku przyjeżdżało ich w każdym miesiącu od kilku do dziesięciu tysięcy mniej niż w 2008. Największe procentowo spadki odnotowano w przypadku naszych sąsiadów ze Wschodu. Rosjan przyjechało blisko 50 tys. mniej (w 2008 roku prawie 200 tys.), Ukraińców ponad 20 tys. mniej (2008 138 tys., 2009-116 tys.). Wiąże się to z wejściem Polski do strefy Schengen, co pociągnęło za sobą utrudnienia wizowe dla obywateli krajów do niej nienależących. Jeszcze w 2007 roku gości z tych dwóch krajów było ponad 400 tys., choć oni akurat rzadziej korzy- R E K L A M A RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010 21

ANalizy i prognozy Liczba turystów zagranicznych, korzystających z obiektów zbiorowego zakwaterowania w 2008 roku według województw w tys. % Ogółem 4 046,3 100 Dolnośląskie 448,1 11,0 Kujawsko-pomorskie 77,4 1,9 Lubelskie 81,5 2,0 Lubuskie 196,3 4,8 Łódzkie 115,4 2,8 Małopolskie 829,0 20,4 Mazowieckie 809,6 20,0 Opolskie 34,9 0,8 Podkarpackie 62,8 1,5 Podlaskie 68,8 1,7 Pomorskie 245,6 6,4 Ślaskie 259,5 6,4 Świętkorzyskie 24,8 0,6 Warmińsko-mazurskie 155,3 3,8 Wielkopolskie 257,4 6,3 Zachodniopomorskie 380,2 9,3 Noclegi udzielone obcokrajowcom w obiektach zbiorowego zakwaterowania w 2008 roku według wójewództw w tys. % Ogółem 10 173,2 100 Dolnośląskie 1 129,0 11,1 Kujawsko-Pomorskie 187,7 1,9 Lubelskie 139,0 1,4 Lubuskie 286,4 2,8 Łódzkie 262,6 2,6 Małopolskie 1 985,7 19,5 Mazowieckie 1 506,4 14,8 Opolskie 100,2 1,0 Podkarpackie 147,0 1,4 Podlaskie 106,2 1,0 Pomorskie 631,0 6,2 Śląskie 665,5 6,5 Świętkorzyskie 64,2 0,6 Warmińsko-mazurskie 384,1 3,8 Wielkopolskie 528,6 5,2 Zachodniopomorskie 2 047,5 20,1 stają z hoteli, a częściej z różnego rodzaju innych obiektów zakwaterowania. Kryzys dał sie mocno we znaki Brytyjczykom, których przyjechało w ubiegłym roku blisko 70 tys. mniej (321 tys.) niż w 2008 roku czyli o prawie 20 proc., a jeszcze w 2007 było ich ok. 450 tys. O 15 20 tys. mniej przyjechało w ubiegłym roku Francuzów, Włochów, Amerykanów, Holendrów, a także Skandynawów. Szczególnie boleśnie skutki kryzysu, co widać po liczbie korzystających z bazy noclegowej w Polsce, odczuli Łotysze, których było o prawie 40 tys. mniej (35 tys. w porównaniu do 55 tys. w 2008), Estończycy - 20 proc. mniej (33 tys.). Litwinów było o 15 proc. mniej (112 tys. w 2008, 95 tys. w 2009). Kraje, z których przyjeżdża do Polski najwięcej turystów (w tys.) 2009 2008 Ogółem 3 862 4 046 Niemcy 1 072,1 1 142,3 Wlk. Brytania 321,5 388,3 Włochy 170,3 185,0 Francja 164,1 182,6 Rosja 150,6 196,0 USA 134,5 155,2 Ukraina 116,3 138,4 Hiszpania 108,9 110,1 Szwecja 104,2 114,3 Litwa 95,5 111,8 Holandia 95,9 109,7 Norwegia 86,7 101,4 Dania 82,6 91,1 Czechy 74,2 81,2 Białoruś 66,0 66,3 Skutkami wprowadzania euro i podniesienia cen za noclegi u siebie można tłumaczyć jeden z nielicznych wzrostów przyjazdów do Polski Słowaków, których przyjechało prawie 40 tys., o 4 tys, wiecej niż rok wcześniej. Najwięcej gości zagranicznych nocuje w Polsce w miesiącach wakacyjnych, ale są też nacje, które częściej przyjeżdżają w innych niz turystyczne celach. Wakacje to szczyt przyjazdów turystów z Niemiec, których w lipcu i sierpniu było po ok. 150 tys. gdy w innych miesiącach jest ich nie więcej niż 130 tys. Francuzów było w tych miesiącach po ok. 24 tys. podczas gdy w pozostałe miesiące ich liczba nie przekracza 16 17 tys. Najbardziej wakacyjnie traktują Polskę...Hiszpanie, których w miesiącach letnich jest w Polsce po ok. 20 tys, a w pozostałych rzadko przekracza więcej niż 10 tys. Również Rosjan najwięcej nocuje w Polsce podczas wakacji, ok 17 20 tys., ale w inne miesiące niewiele mniej 12 14 tys., a w styczniu było ich ponad 20 tys. Włosi przyjeżdżają do Polski w sierpniu. W ubiegłym roku było ich wówczas 34 tys., a w lipcu tylko 17 tys., czyli mniej więcej tyle samo co wiosną i wczesną jesienią. Z kolei Szwedzi upodobali sobie Polskę na wypady lipcowe. Nocowało ich wtedy w Polsce ok. 17 tys., podczas gdy w lipcu 9,9 tys,, mniej niż w wiele innych miesięcy. Nieco inaczej z bazy noclegowej w Polsce korzystają brytyjczycy, których jest stała liczba 32 34 tys. od maja do października, podobnie jak Amerykanów, których jest w tym czasie 14 19 tys. Ukraińców w polskich obiektach zbiorowego zakwaterowania jest co miesiąc przez cały rok od 9 do 13 tys. Najwięcej gości zagranicznych korzysta z bazy noclegowej w woj. mazowieckim (czyli głównie w Warszawie) i małopolskim (czyli Kraków i góry) - po ponad 800 tys., jednak w mazowieckim liczba gości spada w miesiącach wakacyjnych spada do ok. 75 tys., podczas gdy w sąsiednich miesiącach jest ich ponad 80 tys. W Małopolsce z bazy noclegowej w wakacje korzysta po blisko 100 tys. cudzoziemców, a wiosną i jesienią 70 85 tys. Ciekawym przypadkiem jest Zachodnipomorskie. Tam liczba cudzoziemców korzystających z obiektow noclegowych stanowi niespełna 10 proc. wszystkich, natomiast liczba udzielonych im noclegów ponad 20 proc. Wiadomo, kilkudniowe wakacje. RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce 22 katalog dostawców 2010

ANalizy i prognozy Wydarzenia i plany sieci hotelarskich Ireneusz Węgłowski, wiceprezes Orbis S.A. Orbis koncentruje się coraz bardziej na hotelarstwie, czego efektem jest sprzedaż Orbis Travel w styczniu br. W perspektywie kilkuletniej oznacza to także możliwość sprzedaży drugiego z pobocznych segmentów, czyli spółki Orbis Transport. Dla branży hotelowej i Grupy Hotelowej Orbis rok 2010 będzie nadal czasem oszczędności i powolnego odbudowywania pozycji. Mamy nadzieję, że w III-IV kwartale nastąpi ożywienie w ruchu turystycznym, a rok 2011 zbliży nas do poziomów roku 2008 we frekwencji. Nie liczyłbym natomiast na powrót w tak krótkim czasie do rekordowych wyników roku 2007. Wyniki naszych osiemnastu hoteli ekonomicznych potwierdzają prawidłowość obranej strategii. W najbliższych latach będziemy kontynuować rozbudowę sieci o hotele Etap i Ibis kilkanaście działek pod tego typu obiekty znajduje się już w portfolio Grupy. wydarzenia 2009 Za najważniejsze wydarzenia uznajemy otwarcie dwóch nowych hoteli ekonomicznych Ibis w Kielcach i Etap w Toruniu. W ramach planu optymalizacji zasobu nieruchomości sprzedane zostały w grudniu 2009 roku hotele Beskid w Nowym Sączu oraz Novotel w Olsztynie. Obydwa wymagały znacznych nakładów inwestycyjnych, które w połączeniu z prognozowaną frekwencją nie przyniosłyby Grupie odpowiedniego zwrotu z inwestycji. Plany Ożywienie w hotelarstwie rozpocznie się najwcześniej w połowie roku. Dlatego Grupa Hotelowa Orbis trzyma w pogotowiu pięć czasowo zamrożonych projektów hoteli ekonomicznych (trzy marki Ibis i dwa Etap), których budowa będzie kontynuowana, gdy poprawi się popyt w hotelarstwie. Zaplanowany jest także start inwestycji w Łodzi, gdzie w IV kwartale rozpoczną się prace nad 162-pokojowym Novotelem. Grupa kontynuować będzie także sprzedaż nieruchomości hotelowych i niehotelowych, które nie wpisują się w jej strategię rozwoju. Thomas Schoen, Dyrektor Regionalny Starwood Hotels & Resorts na Polskę Najważniejsze w minionym roku były dla nas inwestycje w istniejące obiekty. Ponad 20 mln zł przeznaczyliśmy na uruchomienie oraz rewitalizację Club Lounges i renowację lobby oraz piętra klubowego w Sheraton Warsaw. 2009 rok był dla nas wyjątkowy także z powodu otwarcia w Sheraton Sopot Centrum Konferencyjnego. Ma ono ponad 4 tys. mkw. i znajduje się w przyległym do hotelu Domu Zdrojowym. W 2009 roku warszawski Sheraton wprowadził nową ofertę czyli pięć apartamentów mieszkalnych. Plany W najbliższym roku planujemy dalsze inwestycje, w wysokości 11 mln zł w istniejące obiekty. A w ciągu dwóch lat wprowadzenie nowych marek sieci Starwood. Michał Świgost, Dyrektor Sprzedaży i Marketingu Qubus Hotel W ub. roku zanotowaliśmy duży wzrost liczby rezerwacji dokonywanych przez kanał online. Wielką popularnością cieszyła się oferta cenowa Save&Stay, dostępna na naszej stronie. Chcemy utrzymać ten trend również w roku 2010. Mają w tym pomóc inwestycje w nowe media, w tym serwisy społecznościowe czy technologie mobilne. wydarzenia 2009 Otwarcie 13. hotelu sieci: Qubus Hotel Gdańsk Aktualizacja systemu zarządzania jakością wg ISO do standardu 9001:2008 Nagrody: Debiut Roku dla Qubus Hotel Gdańsk, Solidny Pracodawca dla Qubus Hotel, dla najbezpieczniejszego obiektu w Łodzi - Qubus Hotel Łódź Dynamiczny wzrost popularności oferty cenowej Save&Stay Plany Rok 2010 to dla nas również praca nad najnowszą inwestycją - 14. hotelem sieci, w Bielsku-Białej. To miasto ma wielki potencjał biznesowy i turystyczny. Chcemy stać się istotnym elementem tego zjawiska. Redakcja Hotelarza uznała Qubus Hotel za jedną z trzech najlepszych sieci w Polsce AD 2009 - zrobimy wszystko, aby również w tym roku otrzymać podobne wyróżnienie. Danuta Skalska, prezes zarządu PUHIT W 2009 r. spółka zakończyła modernizację hotelu Portos (obecnie jest hotelem 3-gwiazdkowym), jak również otworzyła trzy własne restauracje w hotelach Atos, Portos, Aramis. W hotelu Portos znajduje się też nowa sala konferencyjna. Podpisana została też umowa z Lotos Paliwa w sprawie obsługi infrastruktury hotelowej na terenie Miejsc Obsługi Podróżnych. PUHIT będzie licencjonodawcą marki START Hotel. Inwestorem w zakresie budowy infrastruktury hotelowej będą LOTOS Paliwa. Plany Realizację planów na ten rok rozpoczęliśmy od rozbudowy krakowskiego hotelu RT MONOPOL***. Dobudowywane jest dodatkowe skrzydło, w którym znajdzie się 17 pokoi. Łącznie hotel będzie oferował 92 pokoje. Zakończenie prac planowane jest na 30 sierpnia 2010. PUHIT SA planuje też budowę 4-gwiazdkowego hotelu z dużym zapleczem konferencyjnym. Hotel będzie usytuowany w Warszawie na Mokotowie, w pobliżu działających już hoteli PUHIT. Będzie najprawdopodobniej nosił nazwę jednej z międzynarodowych sieci, posiadał ponad 200 pokoi i nowoczesne, rozbudowane zaplecze konferencyjne. Rozważane są również możliwości budowy nowego obiektu 3-gwiazdkowego zlokalizowanego w zupełnie innej części Warszawy. RAPORT z rynku hotelarskiego w polsce katalog dostawców 2010 23