Warszawa, dnia września 2015 r. RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER FINANSÓW KS3.054.18.2015 Pani Małgorzata Kidawa-Błońska Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej W odpowiedzi na interpelację Pana Posła Marka Łatasa, nr 34235, z dnia 26 sierpnia 2015r., w sprawie niewystarczającej kontroli firm z kapitałem zagranicznym transferujących dochody poza polski system podatkowy sprawowanej przez aparat państwa, przekazuję na ręce Pani Marszałek poniższe wyjaśnienia. W pierwszej kolejności należy wskazać, iż działania kontrolne ukierunkowane oceną ryzyka, koncentrują się na obszarach szczególnie szkodliwych dla polskiej gospodarki, do których zaliczyć należy zwłaszcza nierzetelne rozliczanie podatku VAT oraz wyłudzenia nienależnego zwrotu tego podatku. Zasadność ustalenia takich priorytetów potwierdziła m.in. Najwyższa Izba Kontroli w 2014r. w Informacji o wynikach kontroli Zwalczanie oszustw w podatku od towarów i usług (KBF-4101-07-00/2013) gdzie stwierdzono, że Minister Finansów prawidłowo ukierunkował działania urzędów skarbowych i urzędów kontroli skarbowej na przeciwdziałanie oszustwom podatkowym, weryfikację zasadności zwrotów VAT oraz kontrolowanie podmiotów w obszarach podwyższonego ryzyka wystąpienia nieprawidłowości oraz że konieczne są dalsze działania Ministerstwa Finansów w celu podniesienia skuteczności pracy organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej w zwalczaniu oszustw VAT. Pozostałe zadania realizowane są stosownie do skali stwierdzonych zagrożeń i dostępnych zasobów. Odnosząc się do szczegółowej tematyki przedmiotowej interpelacji uprzejmie informuję Panią Marszałek, że prowadzone są intensywne działania analityczno-prewencyjne oraz kontrolne wobec podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego, mające na celu zapobieganie niekorzystnym zjawiskom w obszarze właściwości organów kontroli skarbowej i administracji podatkowej. W tym celu m.in. w 2014r. zostały powołane trzy centra kompetencyjne ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa tel.: +48 22 694 55 55 e-mail: kancelaria@mofnet.gov.pl
monitorujące obszary/zjawiska znacząco oddziałujące na polski system podatkowy optymalizację podatkową, sklepy wielkopowierzchniowe oraz zakłady osób zagranicznych. Na podstawie informacji gromadzonych przez centra kompetencyjne podejmowane są kontrole. Tytułem przykładu należy wskazać na kontrolę 13 sklepów wielkopowierzchniowych, należących do międzynarodowych grup kapitałowych. Kontrola ukierunkowana jest na obszary ryzyka nieprawidłowości podatkowych związane z transakcjami z podmiotami powiązanymi dotyczącymi m.in.: udzielanych przez podmioty powiązane licencji, z opłatami za użytkowanie znaku towarowego, umów o podziale kosztów usług centrów logistycznych, dystrybucyjnych i usługowych, a także z identyfikacją i warunkami usług finansowych świadczonych pomiędzy podmiotami w grupie. W kwietniu 2015r. w administracji podatkowej utworzono Centrum Kompetencyjne ds. Cen Transferowych, działające w strukturach Izby Skarbowej w Łodzi. Do jego zadań należy m.in. opracowywanie i wdrażanie kryteriów typowania podmiotów do działań w obszarze cen transferowych na poziomie krajowym. Przygotowany został zestaw kryteriów typowania, które są wykorzystywane do typowania podmiotów pozostających we właściwości wyspecjalizowanych urzędów skarbowych. Opracowano również Ramową instrukcję działania w sprawach cen transferowych. W celu wsparcia zadań dotyczących zapewnienia sprawnego i skutecznego współdziałania organów kontroli skarbowej i organów podatkowych w zakresie kontroli podmiotów powiązanych, zarządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 kwietnia 2014r. został powołany Zespół Zadaniowy ds. Kontroli Podmiotów Powiązanych. Do jego zadań należy m.in.: opracowanie zasad analizy i oceny ryzyka nieprawidłowości podatkowych w zakresie funkcjonowania podmiotów powiązanych oraz określenie najistotniejszych obszarów wymagających ukierunkowania działań kontrolnych; opracowanie systemu gromadzenia i analizy informacji wspomagającego działania analityczne w obszarach, o których mowa w pkt 1, oraz realizację zadań kontrolnych i związanych z unikaniem podwójnego opodatkowania; identyfikacja niezbędnych narzędzi i źródeł informacji, w szczególności baz danych, pozwalających na prawidłowe typowanie podmiotów do kontroli i skuteczną realizację działań kontrolnych oraz zapewnienie do nich dostępu organom podatkowym i organom kontroli skarbowej; 2
identyfikacja potrzeb dotyczących kierunków szkolenia i wzmacniania zasobów kadrowych, stworzenie skoordynowanego systemu wymiany doświadczeń, szkoleń dla osób zaangażowanych w kontrolę cen transakcyjnych. Podejmowane są także intensywne starania służące wzmacnianiu potencjału kadrowego poprzez specjalistyczne szkolenia analityków oraz kontrolerów odpowiedzialnych za identyfikację obszarów ryzyka podatkowego oraz ich weryfikację. Szkolenia obejmują stosowane metody międzynarodowej optymalizacji podatkowej, wykorzystywanie specjalistycznych baz danych w celu ich identyfikacji, wykorzystywanie informatycznych narzędzi analizy danych oraz metodologię prowadzenia kontroli w podmiotach międzynarodowych. Ministerstwo Finansów organizuje coroczne szkolenia z udziałem ekspertów zagranicznych dla pracowników Ministerstwa Finansów, urzędów kontroli skarbowej, wyspecjalizowanych urzędów skarbowych i izb skarbowych. Organizowane są warsztaty dotyczące zagadnień z zakresu cen transferowych oraz opodatkowania dużych podmiotów. Prowadzone są również działania zmierzające do jak najszerszego wyposażenia organów kontroli skarbowej i administracji podatkowej w niezbędne bazy danych i narzędzia informatyczne (służące m.in. do typowania podmiotów do kontroli). Zawarto umowy na zakup licencji na korzystanie z baz danych zawierających dane ze sprawozdań finansowych i bilansów oraz powiązań kapitałowych firm, banków i towarzystw ubezpieczeniowych oraz oprogramowania umożliwiającego pracę nad wnioskami dotyczącymi prawidłowości wyboru i stosowania metody ustalania cen transakcyjnych oraz na zakup usługi dostępu do bazy danych zawierających dane ze sprawozdań finansowych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Resort finansów dysponuje bazami sprawozdań finansowych firm europejskich Amadeus oraz Infocredit oraz bazą RoyaltyStat umożliwiającą badanie rynkowości wysokości opłat w transakcjach, których przedmiotem są wartości niematerialne i prawne. W ocenie Najwyższej Izby Kontroli Minister Finansów identyfikował obszary ryzyka w zakresie rozliczania podatku dochodowego przez podmioty z udziałem zagranicznym oraz podejmował działania mające na celu wyeliminowanie mechanizmów agresywnego planowania podatkowego. Wprowadzone bądź zainicjowane zostały zmiany legislacyjne zmierzające do uszczelnienia systemu podatkowego, które były spójne z rozwiązaniami zalecanymi przez organy Unii Europejskiej i Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. W 2014r. przyśpieszono prace nad uszczelnieniem polskiego systemu podatkowego oraz wypracowaniem podejścia jednostek podległych do kontroli takich podmiotów.. 3
Zmiany wprowadzone lub zainicjowane, o których mowa w powyższym fragmencie raportu NIK, dotyczyły następujących działań: objęcia spółek komandytowo-akcyjnych zakresem podmiotowym ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawą z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym Dz. U. z 2013 r., poz.1387), wprowadzenia regulacji dotyczącej tzw. kontrolowanej spółki zagranicznej (CFC), przewidującej, w niektórych przypadkach, opodatkowanie dochodów uzyskanych przez zagraniczne spółki kontrolowane przez polskich rezydentów podatkowych (ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw; - Dz. U. z 2014 r., poz. 1328 i 1478); pozostałych zmian wprowadzonych ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw dotyczących m.in.: przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji, przepisów o dokumentowaniu transakcji z podmiotami powiązanymi, regulacji dotyczącej opodatkowania niepodzielonych zysków spółki będącej podatnikiem przekształcanej w spółkę osobową, sposobu ustalenia wysokości przychodów i kosztów świadczeń w naturze; zmiany rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych (Dz. U. z 2009 r. Nr 160, poz. 1268); Najwyższa Izba Kontroli uznała za działania pozytywne: renegocjacje lub zawieranie nowych umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania dochodu i majątku oraz w sprawie wymiany informacji w sprawach podatkowych mających na celu wyeliminowanie z istniejących umów zapisów wykorzystywanych do działań optymalizacyjnych (np. klauzuli fikcyjnego zaliczenia podatku), czy zawarcie w nich postanowień uszczelniających krajowy system podatkowy (np. klauzula nieruchomościowa); propozycję ponownego wprowadzenia do polskiego systemu podatkowego ogólnej klauzuli przeciwdziałającej unikaniu opodatkowania. 4
Działania legislacyjne ukierunkowane na uszczelnienie polskiego systemu podatku dochodowego podejmowane były przez Ministerstwo Finansów również w roku 2015. Ich efektem jest projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw ( druk sejmowy nr 3697). Projekt ten przewiduje m.in. zmianę przepisów dotyczących obowiązku sporządzania przez podmioty powiązane dokumentacji cen transferowych, wdrażającą standardy dla krajów członkowskich UE i OECD. Dostosowanie wymogów dokumentacji pomiędzy podmiotami powiązanymi do standardów międzynarodowych, pozwoli na usprawnienie kontroli dużych podmiotów powiązanych w celu ograniczenia zjawiska przenoszenia dochodów do innych jurysdykcji podatkowych. Należy także zauważyć, iż zagadnienia związane z kontrolą Najwyższej Izby Kontroli, w tym oceną nadzoru organów podatkowych i organów kontroli skarbowej w kwestii rozliczeń z budżetem państwa podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego, były przedmiotem interpelacji poselskich (nr 33558 i 33559 Pana Posła Kazimierza Moskala jak również interpelacji nr 33134 Pana Posła Maksa Kraczkowskiego) na które Minister Finansów udzielił odpowiedzi. Przedstawiając powyższe, wyrażam nadzieję, że zaprezentowane wyjaśnienia zostaną uznane za wyczerpujące. Otrzymuje: Sekretariat Prezesa Rady Ministrów KPRM 5