PRZED WIZYTA PAPIEZA W POLSCE Warszawa, maj 1999 Czerwcowa wizyta Papieza w Polsce budzi duze zainteresowanie spoleczne. Ponad jedna trzecia (36%) Polaków stwierdza, ze bardzo sie nia interesuje, specjalnie sledzi wiadomosci na ten temat, a ponad dwie piate (45%) spoleczenstwa deklaruje, iz raczej sie nia interesuje. Wiekszosc Polaków - trzy piate (61%) - mówi, ze nie mieszka w miejscowosci, która odwiedzi Papiez ani w jej poblizu. Jedna trzecia spoleczenstwa (34%) odpowiedziala na to pytanie twierdzaco. Zdecydowana wiekszosc spoleczenstwa - dwie tzrecie (67%) - planuje ogladac przebieg papieskiej pielgrzymki w telewizji. Co piaty Polak (21%) zamierza jednak zobaczyc Papieza osobiscie. Niemal co dziesiata osoba (9%) deklaruje, ze ani nie bedzie uczstniczyc w spotkaniu z Janem Pawlem II ani nie bedzie ogladac telewizyjnych relacji z wizyty. Ponad polowa Polaków (54%) uwaza, ze Telewizja Polska powinna nadawac transmisje niektórych spotkan z Papiezem, a z pozostalych skrócone programy informacyjne. Jednak blisko dwie piate spoleczenstwa (38%) jest zdania, ze telewizja publiczna powinna transmitowac wszystkie spotkania i cale nabozenstwa z udzialem Papieza. Ponad polowa spoleczenstwa (55%) uwaza, ze zblizajaca sie wizyta Jana Pawla II bedzie bardzo waznym wydarzeniem, a ponad jedna trzecia (36%) - ze bedzie to raczej wazne. Przeciwnego zdania jest 7% badanych. Dla ponad dwóch piatych Polaków (43%) wizyta Papieza bedzie glebokim przezyciem religijnym, co piata osoba (21%) zainteresowana jest tym, co Jan Pawel II powie w swoich homiliach, a co czternasta (7%) - zachowaniem wladz i spoleczenstwa podczas tej pielgrzymki. Dla czterech Polaków na stu czerwcowa wizyta Papieza w naszym kraju bedzie okazja do zamanifestowania swoich uczuc patriotycznych. Co czwarty respondent (23%) nie ma zadnych specjalnych oczekiwan zwiazanych z papieska pielgrzymka.
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystanie w innej formie danych, informacji i opracowan zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. W pierwszej polowie czerwca 1999 roku odbedzie sie wizyta Papieza Jana Pawla II w Polsce. Niemal dwa miesiace przed tym wydarzeniem Osrodek Badania Opinii Publicznej przeprowadzil sondaz 1 dotyczacy zainteresowania i oczekiwan spolecznych zwiazanych z ta pielgrzymka. ZAINTERESOWANIE CZERWCOWA WIZYTA PAPIEZA Nadchodzaca wizyta Papieza budzi duze zainteresowanie. Ponad jedna trzecia Polaków (36%) stwierdza, ze specjalnie sledzi wiadomosci na ten temat, a ponad cztery piate spoleczenstwa (45%) deklaruje, iz raczej sie tym interesuje. Niewielkie zainteresowanie deklaruje co szósty respondent (16%), a zupelny jego brak - tylko trzech na stu ankietowanych (3%). ZAINTERESOWANIE WIZYTA PAPIEZA W czerwcu biezacego roku ma przyjechac do Polski Papiez Jan Pawel II. Czy jest Pan(i) zainteresowany(a) informacjami na temat przyjazdu Papieza do Polski? V.1997 IV.1999 tak, bardzo, specjalnie sledze wiadomosci na ten temat 31% 36% tak, raczej sie tym interesuje 47% 45% malo sie tym interesuje, niewiele o tym wiem 19% 16% w ogóle sie tym nie interesuje, nic o tym nie wiem 3% 3% Zainteresowanie nadchodzaca wizyta Jana Pawla II w Polsce jest nieco wieksze niz dwa lata temu, wiecej jest obecnie osób, które specjalnie sledza wiadomosci na ten temat. Zasluguje to na szczególna uwage ze wzgledu na fakt, iz sondaz przed poprzednia pielgrzymka papieska przeprowadzony byl na dwa tygodnie przed przyjazdem Papieza, a obecnie - dwa miesiace przed rozpoczeciem wizyty. 1 Badanie przeprowadzono w dniach 17-19.04.1999 r. na reprezentatywnej losowej próbie mieszkanców Polski powyzej 15 roku zycia. Zrealizowano 1102 wywiady. Maksymalny blad statystyczny wynosi +/-3% przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2
Im nizszy poziom wyksztalcenia respondentów oraz im mniejsze miejsce zamieszkania, tym wiecej osób deklaruje bardzo duze zainteresowanie przyjazdem Papieza do Polski. Specjalne sledzenie wiadomosci na ten temat deklaruja ponadto relatywnie najczesciej osoby o pogladach prawicowych, respondenci, którzy okreslaja sie jako wierzacy i regularnie praktykujacy oraz starsi, powyzej 50 roku zycia. Z kolei osoby o pogladach centroprawicowych i centrolewicowych, dwudziestolatkowie, respondenci, którzy uwazaja sie za wierzacych i nieregularnie praktykujacych oraz badani z wyksztalceniem zasadniczym zawodowym czesciej od pozostalych mówia, ze wizyta Papieza raczej ich interesuje. Maly stopien zainteresowania lub calkowity jego brak relatywnie najczesciej deklaruja osoby wierzace, lecz niepraktykujace oraz ankietowani z wyksztalceniem wyzszym. W sondazu OBOP zapytal równiez Polaków o ich orientacje w trasie wizyty Papieza, proszac o odpowiedz czy Papiez bedzie w miejscowosci, w której mieszkaja badz w jej poblizu. Wiekszosc Polaków - trzy piate (61%) - stwierdza, ze nie mieszka w miejscowosci, która znalazla sie na trasie papieskiej wizyty ani w jej poblizu. Jedna trzecia (34%) spoleczenstwa odpowiedziala jednak na to pytanie twierdzaco, a do braku wiedzy na ten temat przyznal sie tylko co dwudziesty badany. Czy mieszka Pan(i) w miejscowosci, która odwiedzi Papiez lub w jej poblizu? tak 34% nie 61% nie wiem 5% 3
BEZPOSREDNIE SPOTKANIE Z PAPIEZEM CZY RELACJE TELEWIZYJNE? Zdecydowana wiekszosc Polaków - dwie trzecie (67%) - planuje ogladac wizyte Papieza w telewizji. Co piaty mieszkaniec kraju (21%) zamierza jednak zobaczyc Jana Pawla II osobiscie. Niemal jedna dziesiata spoleczenstwa (9%) deklaruje, ze ani nie bedzie uczestniczyc w spotkaniu z Papiezem, ani nie bedzie ogladac tej wizyty w telewizji. Czy zamierza Pan(i) uczestniczyc w spotkaniu z Papiezem, zobaczyc go osobiscie w którejs z miejscowosci, gdzie bedzie, czy tez raczej poprzestanie Pan(i) na ogladaniu wizyty w telewizji? zamierzam zobaczyc Papieza osobiscie 21% raczej poprzestane na ogladaniu telewizji 67% nie zamierzam ogladac wizyty Papieza ani osobiscie, ani w telewizji 9% trudno powiedziec 3% Zmiana skali odpowiedzi w poszczególnych badaniach nie pozwala na bezposrednie zestawienie wyników, z duza ostroznoscia mozna jednak powiedziec, ze zainteresowanie bezposrednim spotkaniem z Papiezem podobne jest do zainteresowania poprzedzajacego wizyty w 1983 i 1987 roku. Wraz z obnizaniem sie wyksztalcenia oraz zmniejszaniem sie wielkosci miejsca zamieszkania zwieksza sie odsetek badanych, które wizyte Papieza zamierzaja ogladac w telewizji. Ogladanie telewizyjnych przekazów na ten temat czesciej niz inni deklaruja ponadto najstarsi, powyzej 60 roku zycia oraz osoby o pogladach centrolewicowych. Zamiar osobistego zobaczenia Papieza jest tym czestszy, im wieksze miejsce zamieszkania. Plany takie maja relatywnie najczesciej osoby o prawicowych przekonaniach politycznych, najmlodsi, do 19 roku zycia, oraz starsi - piecdziesieciolatkowie, respondenci, w których gospodarstwie domowym jest dwoje lub 4
wiecej dzieci do 18 roku zycia, ankietowani z wyksztalceniem srednim, wierzacy i regularnie praktykujacy. RELACJE Z WIZYTY PAPIEZA W TELEWIZJI Ponad polowa Polaków (54%) uwaza, ze telewizja publiczna powinna nadawac transmisje tylko niektórych spotkan z Papiezem, z pozostalych natomiast wystarczajace beda, ich zdaniem, skrócone programy informacyjne. Jednak blisko dwie piate spoleczenstwa (38%) sadzi, ze publiczny nadawca powinien pokazywac transmisje wszystkich spotkan i nabozenstw z udzialem Papieza. Propozycja, by w ogóle nie zamieszczac transmisji, lecz tylko ograniczyc relacje telewizyjne do skróconych programów informacyjnych pokazujacych kolejne etapy podrózy Papieza po Polsce zyskala akceptacje tylko nielicznych - 5% - osób. WIZYTA PAPIEZA W TELEWIZJI Ile czasu, Pana(i) zdaniem, telewizja publiczna powinna poswiecic wizycie Papieza w trakcie jej trwania? powinna nadawac transmisje wszystkich spotkan i nabozenstw z udzialem Papieza powinna nadawac transmisje tylko niektórych spotkan, a z pozostalych - skrócone programy informacyjne w ogóle nie powinna nadawac transmisji, lecz tylko skrócone programy publicystyczne lub informacyjne o wizycie Papieza 38% 54% trudno powiedziec 3% 5% Ponad polowa Polaków uwaza, ze Telewizja Polska powinna nadawac transmisje tylko niektórych spotkan, a z pozostalych spotkan skrócone programy informacyjne. Oczekiwania takie maja przede wszystkim dwudziestolatkowie, a im starszy wiek, tym rzadziej mozna spotkac sie z taka opinia. Czesciej niz pozostali przekonania takie maja osoby wierzace, lecz niepraktykujace, respondenci, którzy malo lub w ogóle nie interesuja sie przyjazdem Papieza oraz ankietowani o pogladach centrolewicowych. Wraz z obnizaniem sie wyksztalcenia wzrasta udzial osób, które uwazaja, ze publiczny nadawca powinien transmitowac wszystkie spotkania z udzialem 5
Papieza. O potrzebie takiej wypowiadaja sie czesciej niz inni respondenci, w których gospodarstwie domowym jest troje lub wiecej dzieci, osoby powyzej 50 roku zycia, wierzacy i regularnie praktykujacy, ankietowani o pogladach prawicowych, mieszkancy wsi, a takze kobiety czesciej niz mezczyzni. OCZEKIWANIA ZWIAZANE Z WIZYTA PAPIEZA Wsród Polaków niemal powszechna (91%) jest opinia, ze czerwcowa wizyta Papieza w naszym kraju bedzie waznym wydarzeniem, przy tym: ponad polowa spoleczenstwa twierdzi, iz bedzie to bardzo wazne wydarzenie, a ponad jedna trzecia (36%) - ze raczej wazne. Tylko nieliczne osoby sa przeciwnego zdania: co siedemnasty Polak (6%) jest przekonany, iz raczej nie bedzie to wazne wydarzenie, a co setny - ze zdecydowanie nie. ZNACZENIE WIZYTY PAPIEZA W POLSCE Jak Pan(i) sadzi, czy obecna wizyta Papieza bedzie waznym wydarzeniem? V.97 IV.99 zdecydowanie tak 51% 55% raczej tak 35% 36% raczej nie 9% 6% zdecydowanie nie 2% 1% trudno powiedziec 3% 2% W porównaniu do wyników sondazu przeprowadzonego przed poprzednia wizyta Papieza obecnie nieznacznie wiecej jest osób, które twierdza, iz przyjazd Papieza do naszego kraju bedzie waznym wydarzeniem. Za bardzo wazne wydarzenie nadchodzaca wizyte Papieza czesciej uwazaja osoby o pogladach prawicowych niz innych przekonaniach politycznych, wierzacy i regularnie praktykujacy niz pozostali, piecdziesieciolatkowie, oraz respondenci zainteresowani przyjazdem Papieza. W sondazu OBOP zapytal równiez o osobiste znaczenie wizyty Papieza w Polsce. 6
Zdecydowana wiekszosc spoleczenstwa - trzy czwarte (75%) - wiaze z pielgrzymka Papieza do Polski pewne oczekiwania, prawie jedna czwarta Polaków (23%) mówi jednak, ze nie ma zadnych specjalnych oczekiwan zwiazanych z ta wizyta. Dla ponad dwóch piatych spoleczenstwa (43%) przyjazd Jana Pawla II do naszego kraju bedzie glebokim przezyciem religijnym. Niemal co piatego Polaka (21%) interesuje przeslanie Papieza - to, co powie on w swoich homiliach. Mniej wazne sa inne wymienione w ankiecie powody: siedem osób na sto zainteresowanych jest zachowaniem wladz i spoleczenstwa podczas tej wizyty, a dla czterech Polaków na stu bedzie to okazja zamanifestowania uczuc patriotycznych. OCZEKIWANIA ZWIAZANE Z WIZYTA PAPIEZA W POLSCE Na wizyte Papieza w Polsce mozna czekac z róznych powodów. Ponizej wymieniono kilka z nich. Czy którys z nich uznal(a)by Pan(i) za wlasny? V.87 V.97 IV.99 bedzie to dla mnie glebokie przezycie religijne 47% 39% 43% ciekawi mnie, co Papiez powie w swoich homiliach 21% 21% 21% interesuje mnie, jak sie wtedy zachowaja wladze i spoleczenstwo bedzie to dla mnie okazja zamanifestowania swoich uczuc patriotycznych nie mam specjalnych oczekiwan zwiazanych z wizyta Papieza 10% 9% 7% 6% 4% 4% 11% 24% 23% trudno powiedziec 5% 3% 2% Pytanie o oczekiwania zwiazane z przyjazdem Papieza do Polski OBOP zadawal takze przed poprzednimi wizytami Jana Pawla II w naszym kraju. Zestawienie wyników wskazuje jednak, ze - mimo wielu zmian zachodzacych w naszym zyciu spolecznym - oczekiwania te nie ulegaja znaczacym zmianom. Dwa lata temu bylo mniej niz dwanascie lat temu (róznica 8 punktów procentowych) osób, które deklarowaly, ze wizyta Papieza bedzie dla nich glebokim przezyciem religijnym, obecnie jednak nieznacznie wiecej niz w 1997 r. Polaków ma takie oczekiwania (przyrost o 4 p.p.). 7
Zauwazyc tez mozna bardzo niewielki, choc systematyczny spadek zainteresowania sposobem zachowania wladz i spoleczenstwa podczas tej wizyty. Przed wizyta Papieza w 1997 roku ponad dwukrotnie wiecej osób deklarowalo brak szczególnych oczekiwan zwiazanych z przyjazdem Papieza do Polski niz w 1987 roku. Obecnie udzial Polaków, którzy z nadchodzaca wizyta nie wiaza specjalnych oczekiwan utrzymuje sie na tym samym poziomie co dwa lata temu. Im mniej wyksztalceni sa badani oraz w im mniejszej miejscowosci mieszkaja, tym czesciej deklaruja, iz wizyta Papieza bedzie dla nich glebokim przezyciem religijnym. Takie znaczenie przyjazdowi Jana Pawla II do Polski przypisuja ponadto czesciej niz inni wierzacy i regularnie praktykujacy, starsi - w wieku 50-59 lat, osoby o pogladach prawicowych, respondenci zainteresowani przyjazdem Papieza do Polski, a takze czesciej kobiety niz mezczyzni. Zainteresowanie przeslaniem Papieza, tym jakie sprawy poruszy w swoich homiliach, relatywnie najczesciej deklaruja osoby o pogladach centrolewicowych, wierzacy i nieregularnie praktykujacy, mieszkancy najwiekszych miast oraz osoby z wyksztalceniem wyzszym. Natomiast brak jakichkolwiek oczekiwan zwiazanych z nadchodzaca wizyta maja, co oczywiste, osoby malo lub w ogóle nie zainteresowane przyjazdem Papieza i respondenci deklarujacy sie jako wierzacy, lecz niepraktykujacy. Na zainteresowanie i oczekiwania zwiazane z przyjazdem Papieza ma ponadto wplyw stopien zaufania do Kosciola katolickiego i opinia o jego udziale w zyciu publicznym kraju. Osoby, które darza Kosciól zaufaniem, a takze ci, których zdaniem jego udzial w zyciu politycznym jest obecnie taki, jaki powinien byc, czesciej niz pozostali w bardzo duzym stopniu zainteresowani sa wizyta Papieza, oceniaja, iz pielgrzymka ta bedzie bardzo waznym wydarzeniem, czesciej tez zamierzaja zobaczyc Papieza osobiscie, ale tez przekonani sa, iz telewizja publiczna powinna transmitowac wszystkie spotkania i nabozenstwa z udzialem Jana Pawla II. Dla tych osób ponadto czesciej niz dla innych wizyta zwierzchnika Kosciola katolickiego bedzie przede wszystkim glebokim przezyciem religijnym. 8