c Plan nauczania z wiedzy o spoªecze«stwie dla kursu maturalnego R - O±rodek Ksztaªcenia Plan nauczania opracowaª Micha±
. - O±rodek Ksztaªcenia Przedstawione opracowanie chroni ustawa o prawach autorskich. Powielanie, kopiowanie, wykorzystywanie we fragmentach lub w caªo±ci przez inne podmioty lub przez osoby zyczne, bez wiedzy autorów opracowania, jest zabronione pod odpowiedzialno±ci karn oraz cywilno - prawn. Opracowanie publikuje - O±rodek Ksztaªcenia, ul. Smolna 40 lok. 1, 00-375 Warszawa, 22 828 01 02. 2
Plan nauczania Cele programu edukacyjnego - O±rodek Ksztaªcenia Ukªad i dobór tre±ci programu wiedzy o spoªecze«stwie maj sªu»y temu, aby umo»liwi kursantom: rozwój motywacji do aktywnego udziaªu w zaj ciach kontynuacj nauki w szkoªach wy»szych zrozumienie sytuacji jednostki we wspóªczesnym pa«stwie i spoªecze«stwie aktywne uczestnictwo w»yciu spoªecze«stwa obywatelskiego poznanie i zrozumienie aktualnych problemów spoªecze«stwa polskiego poznanie i zrozumienie sensu fundamentalnych zasad demokracji poznanie i zrozumienie zasad ustrojowych Rzeczypospolitej Polskiej, mechanizmów funkcjonowania pa«- stwa, jego instytucji, organów wªadzy rozumienie przepisów prawa u±wiadomienie, przed jakimi problemami stoi dzi± ±wiatowa spoªeczno± zrozumienie problemów zwi zanych z mi dzynarodowym poªo»eniem Polski i aktualnych kierunków polskiej polityki zagranicznej oraz problemów uczestnictwa Polski w Unii Europejskiej Program wiedzy o spoªecze«stwie ma na celu roz- Cele programu w zakresie ksztaªcenia umiej tno±ci wijanie umiej tno±ci uczniów w nast puj cych obszarach: rozumienia osobistej sytuacji, potrzeb, mo»liwo±ci i ogranicze«rozwijania poczucia warto±ci, poczucia i mo»liwo±ci wpªywu na swoje»ycie podejmowania osobistych decyzji skutecznego porozumiewania si w ró»nych sytuacjach, rozumienia odmiennych pogl dów prezentacji wªasnych odczu i opinii negocjacyjnego rozwi zywania koniktów rozpoznawania warto±ci moralnych i ich hierarchizacja podejmowania skutecznych legalnych dziaªa«w ró»nych instytucjach»ycia publicznego oceniania stanowisk i dziaªa«uczestników»ycia publicznego wyszukiwania przepisów prawa, interpretowania ich i stosowania planowania, organizowania i oceniania wªasnego uczenia si 3
Plan nauczania okre±laj cy nazw zaj edukacyjnych oraz ich wymiar I zaj cia (4h) Jednostka w spoªecze«stwie. Ogólne wiadomo±ci o konstytucji. II zaj cia (4h) Grupy spoªeczne. Podstawy ustrojowe III RP. III zaj cia (4h) Struktura spoªeczna. Uchwalenie i charakterystyka Konstytucji III RP IV zaj cia (4h) Spoªeczno± lokalna. Zasady naczelne Konstytucji z 1997r. V zaj cia (4h) Konikty spoªeczne. Wolno±ci obywatelskie. VI zaj cia (4h) Naród i czynniki narodowotwórcze. System ¹ródeª prawa. VII zaj cia (4h) wiadomo± narodowa. Prawo wyborcze. VIII zaj cia (4h) Historyczne i wspóªczesne formy spoªecze«stwa. Funkcje parlamentu. IX zaj cia (4h) Bieda i bezrobocie. Zasady funkcjonowania parlamentu. X zaj cia (4h) Mass-media. Inicjatywa ustawodawcza. XI zaj cia (4h) Spoªecze«stwo obywatelskie. Procedura uchwalania ustaw. XII zaj cia (4h) Demokracja. Referendum. XIII zaj cia (4h) Pa«stwo. Prezydent RP. XIV zaj cia (4h) Polityka, wªadza polityczna. Rada Ministrów. XV zaj cia (4h) Ideologie, doktryny, programy. Organizacja wewn trzna Sejmu. XVI zaj cia (4h) Wspóªczesna my±l polityczna. Organizacja wewn trzna Senatu. XVII zaj cia (4h) Modele ustrojowe pa«stw demokratycznych. Status prawny posªów. XVIII zaj cia (4h) Partie polityczne. Immunitet parlamentarny. XIX zaj cia (4h) Prawa czªowieka. Samorz d terytorialny. XX zaj cia (4h) Mi dzynarodowa ochrona praw czªowieka. Zadania organów ST. XXI zaj cia (4h) Próbna matura. Sadownictwo powszechne. XXII zaj cia (4h) Polityka zagraniczna Polski. Trybunaªy w Polsce. - O±rodek Ksztaªcenia XXIII zaj cia (4h) Integracja europejska. Rzecznik Praw Obywatelskich. Globalizacja. Rzecznik Praw Dziecka. Tre±ci ksztaªcenia w zakresie poszczególnych zaj edukacyjnych Tre±ci ksztaªcenia w zakresie poszczególonych zaj edukacyjnych oraz szczegóªowe wymagania od kursanta uj te sa w poni»szej tabeli. 4
Tematyka zaj (godz. lekcyjne) Oczekiwane osi gni cia kursanta po zako«- 1. (4h) Jednostka w spoªecze«stwie. Ogólne wiadomo±ci o konstytucji. Geneza reform ustrojowych okr gªego stoªu. a) poj cie prawa b) powstanie ONZ c) dziaªalno± Hamasu 2. (4h) Grupa spo- ªeczna. Podstawy ustrojowe III RP. a) prawo jako zjawisko spoªeczne b) konikt izraelsko-arabski c) organizacje wyspecjalizowane w ONZ d) Organizacja Wyzwolenia Palestyny Tre±ci szczegóªowe Czªowiek jako istota spoªeczna. Koncepcje osobowo±ci oraz potrzeby jednostki. Poj cie konstytucji i jej geneza oraz konferencja okr gªego stoªu Testy z odpowiedziami do tematu pierwszego Denicja grupy spoªecznej. Klasykacja grup spoªecznych. Wi ¹ spoªeczna i jej rodzaje Wybory parlamentarne w 1989r. i ich konsekwencje ustrojowe. Testy z odpowiedziami do tematu drugiego - O±rodek Ksztaªcenia czonym kursie; kursant Rozumie zwi zki pomi dzy ksztaªtowaniem si jednostki a»yciem spoªecznym. Potra wyja- ±ni proces socjalizacji jednostki. Zna poszczególne potrzeby czªowieka w»yciu spoªecznym oraz ró»ne sposoby opisu osobowo±ci czªowieka. Zna etymologi wyrazu konstytucja oraz genez konstytucji pisanej. Potra przedstawi ogólny zarys postanowie«okr gªego stoªu Deniuje poj cia: grupa spoªeczna, wi ¹ spo- ªeczna. Zna klasykacj grup spoªecznych i wi zi spoªecznych. Rozumie konsekwencje wyborów parlamentarnych z 1989r. z punktu widzenia ustroju pa«stwa polskiego. 5
3. (4h) Struktura spoªeczna. Uchwalenie i ogólna charakterystyka Konstytucji RP. a) funkcje prawa i testy b) NATO c) konikt korea«- ski 4. (4h) Spoªeczno± lokalna. Zasady naczelne Konstytucji III RP. a) j zyk prawa b) Ukªad Warszawski c) konikt na Sri Lance (Tamilskie Tygrysy) 5. (4h) Konikty spoªeczne. Podstawowe wolno- ±ci, prawa i obowi zki czªowieka i obywatela w Konstytucji. a) j zyk prawny i j zyk prawniczy b) Organizacja Pa«stw Ameryka«- skich (OPA) Czym jest struktura spoªeczna? Funkcjonalne, dychotomiczne i gradacyjne uj cie struktury spo- ªecznej. Klasy i warstwy spoªeczne. Ruchliwo± spo- ªeczna Uchwalenie i charakterystyka Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997r. Testy z odpowiedziami do tematu trzeciego Poj cie spoªeczno± lokalna i zbiorowo± lokalna. Cechy konstytutywne spoªeczno±ci lokalnej Zanik tradycyjnych spoªeczno±ci lokalnych. Odrodzenie lokalizmu. Spoªeczno± zamkni tego osiedla. Zasady naczelne Konstytucji III RP. Testy z odpowiedziami do czwartego tematu. Poj cie koniktu. Sposoby opisu koniktu spoªecznego. Przyczyny koniktów spoªecznych. Teoria opanowania trwogi. Sposoby rozwi zywania koniktów. Wolno±ci i prawa polityczne. Wolno±ci i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne Podstawowe obowi zki. Testy z odpowiedziami do pi tego tematu. - O±rodek Ksztaªcenia Potra wyja±ni poj cie struktura spoªeczna. Zna ró»ne sposoby opisu struktury spoªecznej. Deniuje poj cia: klasa spoªeczna i warstwa spo- ªeczna. Wymienia i charakteryzuje ró»ne rodzaje ruchliwo±ci spoªecznej. Przedstawia moment uchwalenia Konstytucji III RP oraz opisuje podstawowe cechy Ustawy Zasadniczej Wyja±nia denicj spoªeczno± lokalna. Rozumie ró»nic miedzy spoªeczno±ci lokaln a zbiorowo±ci lokaln oraz regionalizmem. Potra wymieni najwa»niejsze cechy spoªeczno- ±ci lokalnej. Umie wyja±ni zanik tradycyjnej spoªeczno±ci lokalnej oraz przedstawi przesªanki odradzania si spoªeczno±ci lokalnej w nowoczesnej Polsce. Zna podstawowe zasady konstytucyjne wykorzystuj c testy. Poznaje etymologi wyrazu konikt. Zna ró»ne denicje koniktu. Wyja±nia przyczyny koniktów spoªecznych oraz sposoby ich rozwi zywania. Umie odró»ni poszczególne wolno±ci i prawa przynale»ne czªowiekowi, ale te» b dzie pami taª o obowi zkach jakie nakªada na obywateli Konstytucja III RP. 6
c) Czerwone Brygady d) konikt Etiopii z Erytre 6. (4h) Naród i czynniki narodowotwórcze. Konstytucyjny system ¹ródeª prawa. a) normy prawne b) KBWE-OBWE c) Organizacja 17 Listopada w Grecji d) konikt w Libanie 7. (4h) wiadomo± narodowa. Prawo wyborcze i systemy wyborcze. a) elementy norm prawnych b) Unia Zachodnioeuropejska c) konikt gruzi«sko- rosyjski 8. (4h) Historyczne i wspóªczesne formy spoªecze«stwa. Funkcje parlamentu. a) rodzaje sankcji prawnych b) OJA Co to jest naród? Naród polityczny i etniczny. Ró»ne teorie narodu. Czynniki narodowotwórcze. ródªa prawa w Konstytucji III RP. Testy z odpowiedziami do szóstego tematu. Postawy ±wiadomo±ci narodowej( m.in. patriotyzm, szowinizm, rasizm,ksenofobia). Postawy obywatelskie. Poj cie prawa wyborczego i systemu wyborczego. Funkcje prawa wyborczego. Zasady prawa wyborczego. Testy z odpowiedziami do siódmego tematu. Historyczne formy organizacji spoªecze«stwa (spoªecze«stwo pierwotne, niewolnicze, feudalne). Wspóªczesne formy organizacji spoªecze«stwa (spoªecze«stwo przemysªowe, postindustrialne, informacyjne,otwarte). - O±rodek Ksztaªcenia Wyja±nia poj cie naród. Rozró»nia naród polityczny od etnicznego. Przedstawia czynniki narodowotwórcze oraz rozró»nia naród od pa«stwa. Zna wszystkie ¹ródªa prawa konstytucyjnego Umie wyja±ni termin ±wiadomo± narodowa. Rozró»nia postawy ±wiadomo±ci narodowej. Wyja±nia istot postawy obywatelskiej. Zna funkcje prawa wyborczego oraz podstawowe zasady. Wskazuje poprawnie hipotez, sankcj i dyspozycj w normie prawnej. Poznaje przyczyny wojny gruzi«sko-rosyjskiej. Wyja±nia zmiany zachodz ce w spoªecze«stwach, pocz wszy od pierwotnego a» do informacyjnego. Zna funkcje parlamentu. Wymienia rodzaje sankcji prawnych. Przedstawia konikt na Baªkanach oraz jego skutki. Poznaje jedn z najwa»niejszych organizacji terrorystycznych na ±wiecie 7
c) Konikt na Baªkanach d) Rewolucyjne Siªy Zbrojne Kolumbii (FARC) e) testy dotycz ce polskich misji wojskowych 9. (4h) Bieda i bezrobocie. Tryb i zasady funkcjonowania Sejmu i Senatu. a) przepis prawny b) Ruch Pa«stw Niezaanga»owanych c) IRA 10. (4h) Mass media. Inicjatywa ustawodawcza. a) obowi zywanie prawa w czasie i przestrzeni b) Wspólnota Niepodlegªych Pa«stw c) konikt rosyjskoczecze«ski d) przykªadowa praca pisemna -Rola tabloidów w»yciu spoªecznym Denicje biedy i bezrobocia. Bieda absolutna i relatywna. Ubóstwo w Polsce. Dziaªania na rzecz ograniczenia ubóstwa i bezrobocia. Podstawy do skracania kadencji Sejmu i Senatu. Co to s mass media? Funkcje mass mediów. Media jako czwarta wªadza. Poj cie opinii publiczne. Prawo inicjatywy ustawodawczej na podstawie Konstytucji III RP. Geneza WNP. Przyczyny, przebieg i skutki koniktu rosyjsko- czecze«skiego Raport na temat roli tabloidów w Polsce. - O±rodek Ksztaªcenia Deniuje bied i bezrobocie. Rozró»nia bied absolutn od relatywnej. Zna ±rodki przeciwdziaªaj ce ubóstwu i bezrobocie podejmowane przez wªadze. Wyja±nia typy bezrobocia. Prawidªowo wskazuje mechanizmy skrócenia kadencji Sejmu i Senatu przez Prezydenta RP. Zna rol mediów w dzisiejszym ±wiecie. Umie wyja±ni poj cie opinia publiczna. Potra scharakteryzowa funkcje mass mediów. Rozumie znaczenie sªów-media jako czwarta wªadza. Wie czym jest WNP, a tak»e rozumie problem koniktu rosyjsko-czecze«skiego. Rozumie istot dziaªania tabloidów w Polsce. 8
11. (4h) Spoªecze«- stwo obywatelskie. Procedura uchwalania ustaw. b d ca na stree kursanta a) stosunki prawne b) problem kurdyjski c) Grupa Wyszehradzka d) maturalna praca pisemna na temat spoªecze«stwa obywatelskiego i nieposªusze«stwa obywatelskiego 12. (4h)Demokracja. Referendum. b d ca na stree kursanta a) sprawiedliwo± o jej teorie b) konikt w Naddniestrzu c) Trójk t Weimarski d) Terroryzm we Francji 13. (4h)Pa«stwo i jego charakterystyka. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. b d ca na stree kursanta a) pa«stwo prawne b) ZBIR Kto to jest obywatel? Poj cie spoªecze«stwa obywatelskiego. Ró»ne denicje spoªecze«stwa obywatelskiego. Cechy wspóªczesnego spoªecze«- stwa obywatelskiego. Obywatelskie nieposªusze«stwo i jego przykªady. Zagro»enia wypªywaj ce z nieposªusze«stwa obywatelskiego. Sytuacja Kurdów we wspóªczesnym ±wiecie. Denicje demokracji. Pocz tki demokracji. Rozwój idei demokracji. Modele demokracji. Wady i zalety demokracji. Kilka sposobów poj cia referendum. Typy referendów. Instytucje demokracji bezpo±redniej w Polsce. Rozwój nazwy pa«stwo. Sposoby deniowania pa«stwa. Pochodzenie pa«stwa. Funkcje pa«stwa. Pozycja ustrojowa Prezydenta RP. Zasady i tryb odpowiedzialno±ci Prezydenta RP. Kompetencje Glowy pa«stwa. - O±rodek Ksztaªcenia Zna poj cie obywatel oraz spoªecze«stwo obywatelskie. Potra obja±ni koncepcje spoªecze«stwa obywatelskiego. Wyja±ni mechanizm powstawania spoªecze«stwa obywatelskiego w Polsce. Potra scharakteryzowa przykªady obywatelskiego nieposªusze«stwa oraz szanse i zagro»enia dla demokratycznego pa«stwa. Zna sytuacj spoªeczno±ci kurdyjskiej. Poznaª tajniki pisania pracy maturalnej. Zna poszczególne denicje demokracji. Potra wyja±ni rozwój idei demokracji. Przedstawi wady i zalety demokracji. Wie co to jest referendum oraz zna typy referendów na ±wiecie i w Polsce. Umie wskaza instytucje demokracji bezpo±redniej w Polsce Potra wyja±ni denicje pa«stwa. Zna sposoby deniowania pa«stwa we wspóªczesnym ±wiecie. Zcharakteryzuje ró»ne pogl dy na temat pochodzenia pa«stwa. Obja±ni najistotniejsze funkcje pa«stwa. Zna pozycj ustrojow Prezydenta RP na mocy Konstytucji z dnia 4 IV 1997r. Rozumie istot dziaªalno±ci organizacji terrorystycznej RAF w Niemczech. 9
c) Rada Wzajemnej Pomocy gospodarczej RWPG d) Frakcja Czerwonej Armii (RAF) 14. (4h)Polityka, kultura polityczna, wªadza polityczna. Rada Ministrów. a) prawo administracyjne b) Liga Pa«stw Arabskich (LPA) c) rodkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (CEFTA) d) Póªnocnoameryka«ska Strefa Wolnego Handlu (NAFTA) e) AL.- Kaida 15, 16 (8h)Ideologie, doktryny, programy. Organizacji wewn trzna Sejmu i Senatu a) prawo karne b) Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) c) Tybet d) ETA Poj cie polityki. Denicje polityki. Kontrowersyjne denicje polityki. Polityczna podmiotowo± i przedmiotowo±. Co to jest postpolityka?. Kultura polityczna i jej typy. Denicje wªadzy i jej funkcje. Legitymizacja wªadzy politycznej. Fenomen AL.-Kaidy Co to jest ideologia, doktryna, program polityczny? Liberalizm: poj cie, idee, przedstawiciele. Konserwatyzm: gªówne zasady konserwatyzmu, rozwój idei oraz postaci konserwatyzmu. Socjalizm i socjaldemokracja : geneza, doktryna oraz przedstawiciele tych dwóch nurtów. Podstawy doktrynalne katolickiej nauki spoªecznej. - O±rodek Ksztaªcenia Zna poj cie i denicje polityki. Umie wyja±ni koncepcje polityki. Rozró»nia podmioty i przedmioty polityki. Wyja±nia znaczenie terminu postpolityka Rozumie denicj kultury politycznej i obja±nia jej typy. Umie przedstawi sposoby deniowania wªadzy. Potra scharakteryzowa funkcje wªadzy oraz typy legitymizacji wªadzy. Umie odró»ni ideologi od doktryny i programu politycznego. Zna podstawy doktrynalne najwa»niejszych nurtów my±li politycznej. Wyró»nia postaci poszczególnych doktryn politycznych. Zna problem Tybeta«czyków w Chinach. Obja±nia dziaªalno± organizacji terrorystycznej jak jest ETA. 10
17. (4h) Modele ustrojowe pa«stw demokratycznych. Status prawny posªa i senatora. a) prawo cywilne b) Rada Europy c) konikt Indie i Pakistan d) wietlisty Szlak 18. (4h)Partie i systemy partyjne. Immunitet parlamentarny. a) Rada Nordycka b) Konikt w Sudanie c) Bractwo Muzuªma«skie 19, 20 (8h)Prawa czªowieka i mi dzynarodowa ochrona praw czªowieka) Samorz d terytorialny. b d ca na stree kursanta a) Commonwealth (Wspólnota Narodów) b) konikt w Rwandzie c) Hezbollah Denicje systemu politycznego. Klasykacja systemów politycznych. Poj cie mandatu wolnego posªa i senatora. Wyga±ni cie mandatu parlamentarnego. Postanie, siedziba i dzia- ªalno± Rady Europy Dziaªalno± organizacji terrorystycznej Sendero Luminoso w Peru. Poj cie partii politycznej. Geneza partii politycznych. Klasykacja partii politycznych. Funkcje partii politycznych. De- nicja systemu partyjnego. Typologie i klasykacja systemów partyjnych. Powstanie Rady Nordyckiej i jej dziaªalno±. Sytuacja w Sudanie Utworzenie Bractwa Muzuªma«skiego Denicje praw czªowieka. Ksztaªtowanie si koncepcji praw czªowieka. Rozwój mi dzynarodowej ochrony praw czªowieka. Deklaracje,pakty i umowy chroni ce prawa czªowieka. Istota samorz du terytorialnego. Organy samorz dowe oraz zadania organów samorz dowych. - O±rodek Ksztaªcenia Deniuje termin system polityczny. Wyró»nia podsystemy polityczne. Umie sklasykowa i odró»ni systemy polityczne. Obja±nia znaczenie mandatu wolnego oraz przyczyny jego wyga±ni cia. Potra scharakteryzowa przesªanki powstania Rady Europy. Potra wyja±ni poj cie partia. Przedstawi genez partii politycznych. Sklasykuje parti wedªug ró»nych kryteriów. Wymieni funkcje partii politycznych. Rozumie typologie systemów partyjnych. Zna dziaªalno± organizacji terrorystycznej - Bractwa Muzuªma«skiego. Umie zdeniowa termin prawa czªowieka. Potra odró»ni prawa obywatelskie od wolno±ci obywatelskich. Zna rozwój idei praw czªowieka. Przedstawia niezb dne dokumenty chroni ce prawa czªowieka. Wyja±nia istot samorz du terytorialnego oraz przedstawia najwa»niejsze zadania organów samorz dowych. 11
21. (4h)Próbna matura z wiedzy o spoªecze«stwie. S dy powszechne. a) testy dotycz ce organizacji mi dzynarodowych b) konikt na Cyprze c) Partnerstwo Wschodnie d) D»ama Islamija 22. (4h)Polityka zagraniczna Polski. Trybunaªy w Polsce. a) Rada Pa«stw Morza Baªtyckiego b) konikt arme«sko- azerbejd»a«ski o Górny Karabach c) Zbrojna Grupa Islamska w Algierii 23. (4h)Integracja europejska. Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka. a) Unia rodziemnomorska Ustrój i wªa±ciwo± s dów powszechnych. Zasady post powania s dowego. Geneza koniktu na Cyprze. Dziaªalno± organizacji terrorystycznej i jej zaªo»enia. Denicja racji stanu i interesu narodowego. Stosunki Polski ze Stanami Zjednoczonymi, Rosj i Niemcami. Przyczyny koniktu o Górny Karabach i jego nast pstwa. Powstanie i dziaªalno± organizacji terrorystycznej na obszarze Algierii. Denicje integracji. Koncepcje Integracyjne. Powstanie wspólnot europejskich, a nast pnie Unii Europejskiej. Przyst pienie Polski do Unii Europejskiej. Traktat lizbo«ski i jego postanowienia. Polska w Unii Europejskiej. Etymologia wyrazu globalizacja. Cechy globalizacji. Globalizacja ekonomiczna. - O±rodek Ksztaªcenia Wyja±nia system s downictwa w Polsce. Wie o podstawowych zasad post powania s dów powszechnych. Przedstawia pocz tki koniktu na Cyprze oraz perspektywy zjednoczenia. Zna dziaªalno± D»amy Islamiji na caªym ±wiecie Potra wyja±ni znaczenie racji stanu oraz interesu narodowego. Scharakteryzuje pocz tki polskiej polityki zagranicznej po roku 1989. Przedstawi najwa»niejsze problemy polskiej polityki zagranicznej w stosunkach Z USA, Rosj i Niemcami. Wyja±nia znaczenie integracji. Zna trzy podstawowe idee integracyjne. Umie przedstawi powstanie wspólnot europejskich. Potra scharakteryzowa powstanie Unii Europejskiej. Zna dat przyst pienia Polski do UE. Obja±nia najwa»niejsze zmiany po wej±ciu traktatu lizbo«skiego. Wyja±nia znaczenie globalizacji we wspóªczesnym ±wiecie. 12
b) Organizacja Wspóªpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) c) Konikt o Sahar Zachodni d) G-8 i G-20 e) D»ihad Islamski Globalizacja. Problemy globalne ludzko±ci a) Inicjatywa rodkowoeuropejska b) Organizacja na Rzecz Demokracji i Rozwoju (GUAM) c) Rada Pa«stw Morza Baªtyckiego d) ekoterroryzm, superterroryzm, cyberterroryzm Przekaz informacji i wzorów kultury. Globalizacja a sfera polityki Sytuacja demograczna. Dysproporcje ekonomiczne Nierówno±ci spoªeczne. Problem uchod¹ców Zagro»enia cywilizacyjne - O±rodek Ksztaªcenia Dostrzega zagro»enia pªyn ce z globalizacji. Zna problemy uchod¹ców. Potra przedstawi podstawowe problemy spoªeczno-ekonomiczne ludzko±ci w XXI wieku. 13