OCENA stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu wód powierzchniowych województwa podlaskiego w latach

INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W BIAŁYMSTOKU OCENA stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu wód powierzchniowych województwa podlaskiego w latach 2010-2012 (ocena w punktach pomiarowo-kontrolnych) WIOŚ BIAŁYSTOK czerwiec 2013

Opracowanie wykonano na podstawie wyników badań Państwowego Monitoringu Środowiska. W przypadku cytowania niniejszej publikacji należy podać źródło informacji. 2

WSTĘP Podstawą programu badań monitoringowych wód powierzchniowych płynących, zrealizowanych przez Inspektorat w latach 2010-2012, był Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2010-2012, opracowany przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i zatwierdzony przez Ministra Środowiska oraz opracowany na tej podstawie przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku i zatwierdzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska Program monitoringu środowiska województwa podlaskiego w latach 2010-2012. Zasadniczym celem prowadzenia badań monitoringowych śródlądowych wód powierzchniowych jest tworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wód oraz ich ochrona przed zanieczyszczeniem, w tym ochrona przed eutrofizacją powodowaną wpływem sektora bytowokomunalnego i rolnictwa, ochrona przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, zasoleniem i substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego. Podejmowane działania polegają na zintegrowaniu zarządzania gospodarką wodną w układzie dorzeczy poprzez Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej, polegające na zapewnieniu spójności badań i ocen realizowanych w ramach 3 podsystemów: monitoringu wód powierzchniowych, podziemnych i morskich. Zasady polityki wodnej w państwach Unii Europejskiej określa Ramowa Dyrektywa Wodna, która nakłada na wszystkie kraje członkowskie obowiązek osiągnięcia do 2015 roku dobrego stanu wód powierzchniowych. Wody powierzchniowe, w tym silnie zmienione i sztuczne jednolite części wód, powinny do tego czasu osiągnąć dobry stan chemiczny, oraz odpowiednio, dobry stan ekologiczny lub dobry potencjał ekologiczny. Transpozycji przepisów RDW do prawodawstwa polskiego dokonano przede wszystkim poprzez ustawę Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późniejszymi zmianami). Ustawa Prawo wodne, regulująca zagadnienia związane z ochroną środowiska wodnego i dostosowująca je do wymagań prawodawstwa Unii Europejskiej, odwołuje się do szczegółowych aktów wykonawczych. Są to m.in.: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. 2011 r. Nr 257, poz. 1545), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. 2011 r. Nr 258, poz. 1550), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. 2011 r. Nr 258, poz. 1549). 1. METODYKA OCENY JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH 1.1 STAN WÓD Oceny stanu wód w punktach pomiarowo-kontrolnych dokonano na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. 2011 r. Nr 257, poz. 1545). Rozporządzenie określa sposób klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych i przybrzeżnych oraz sztucznych jednolitych części wód powierzchniowych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych. Poniżej przedstawiono definicje klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu wód, które zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. 2011 r. Nr 258, poz. 1549). W ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych oraz przybrzeżnych klasyfikuje się STAN EKOLOGICZNY na podstawie wyników klasyfikacji zbadanych elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych 1. Stan ekologiczny jest definiowany 1 nieuwzględnione w ocenie ze względu na trwające prace nad ich klasyfikacją 3

jako: bardzo dobry, jeżeli: zmiany wartości fizykochemicznych i hydromorfologicznych elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych wynikające z działalności człowieka nie występują albo są niewielkie w odniesieniu do wartości tych elementów jakości w warunkach niezakłóconych, wartości biologicznych elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych są zgodne z wartościami elementów jakości w warunkach niezakłóconych i nie wskazują na oznaki zakłóceń albo wskazują na niewielkie oznaki zakłóceń, występują warunki i populacje specyficzne dla danego typu wód powierzchniowych. dobry, gdy wartości biologicznych elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych wskazują na niski poziom zakłóceń wynikający z działalności człowieka, ale odchylenia od wartości biologicznych wskaźników jakości dla tej klasyfikacji występujących w danym typie wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych są niewielkie. umiarkowany, gdy: zachodzą umiarkowane różnice między wartościami biologicznymi elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych a wartościami występującymi w warunkach niezakłóconych, wartości biologicznych elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych wskazują na umiarkowany poziom zakłóceń wynikający z działalności człowieka, ale wyższy niż występujący w warunkach stanu dobrego. wartości biologicznych elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych wskazują na umiarkowany poziom zakłóceń wynikający z działalności człowieka, ale wyższy niż występujący w warunkach stanu dobrego. słaby, jeżeli: wartości biologicznych elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych wskazują na znaczne zmiany w stosunku do wartości tych elementów jakości występujących w danym typie wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych, zbiorowiska organizmów występujące w jednolitej części wód powierzchniowych różnią się od zbiorowisk występujących w danym typie wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych. zły, gdy: wartości biologicznych elementów jakości dla danego typu wód powierzchniowych przy klasyfikacji stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych wskazują na poważne zmiany w stosunku do wartości tych elementów jakości występujących w danym typie wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych, nie występuje znaczna część populacji występujących w danym typie wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych. Dla wód sztucznych lub silnie zmienionych 2 określa się POTENCJAŁ EKOLOGICZNY. Klasyfikuje się go na podstawie wyników klasyfikacji zbadanych elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych. Potencjał ekologiczny jest definiowany jako: maksymalny, dobry, umiarkowany, słaby, zły. maksymalny, jeżeli: wartości biologicznych elementów jakości odpowiadają wartościom tych elementów jakości określonym dla najbardziej zbliżonego typu wód powierzchniowych, przy warunkach fizycznych wynikających z charakterystyki sztucznej lub silnie zmienionej jednolitej części wód powierzchniowych, warunki hydromorfologiczne odpowiadają oddziaływaniom na jednolitą część wód 2 wody te zostały tak przekształcone przez człowieka, że niemożliwe jest przywrócenie im stanu naturalnego 4

powierzchniowych, wynikającym z charakterystyki tej jednolitej części wód jako sztucznej jednolitej części wód powierzchniowych lub silnie zmienionej jednolitej części wód powierzchniowych, podjęto wszelkie działania ochronne w celu zapewnienia jak najlepszego zbliżenia do ciągłości ekologicznej, w szczególności w celu umożliwienia migracji fauny oraz zapewnienia jej odpowiednich tarlisk i warunków rozmnażania, elementy fizykochemiczne oraz stężenia substancji biogennych odpowiadają warunkom niezakłóconym charakterystycznym dla najbardziej zbliżonego typu jednolitych części wód powierzchniowych, temperatura, warunki tlenowe (warunki natlenienia) oraz ph odpowiadają wartościom charakterystycznym dla najbardziej zbliżonego typu jednolitych części wód powierzchniowych w warunkach niezakłóconych, stężenia specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych są bliskie zeru albo występują poniżej poziomów wykrywalności najbardziej zaawansowanych i powszechnie stosowanych technik analitycznych. stężenia specyficznych zanieczyszczeń niesyntetycznych odpowiadają warunkom niezakłóconym dla najbardziej zbliżonego typu wód powierzchniowych. dobry, jeżeli: zachodzą niewielkie zmiany wartości biologicznych elementów jakości w stosunku do wartości tych elementów określonych dla maksymalnego potencjału ekologicznego, są spełnione wymagania dla biologicznych elementów jakości określone dla dobrego potencjału ekologicznego, wartości elementów fizykochemicznych, temperatura, ph oraz stężenia substancji biogennych odpowiadają wartościom biologicznych elementów jakości określonym dla dobrego potencjału ekologicznego, stężenia specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych nie przekraczają poziomów ustanowionych z wykorzystaniem danych o toksyczności ostrej i chronicznej, zarówno w stosunku do taksonów właściwych dla danego typu wód powierzchniowych, jak i dla innych gatunków wodnych, dla których dane są dostępne, w szczególności dla glonów i makrofitów, ryb oraz rozwielitek i organizmów reprezentatywnych dla wód zasolonych (<NJ - środowiskowej normy jakości), stężenia specyficznych zanieczyszczeń niesyntetycznych nie przekraczają poziomów ustanowionych z wykorzystaniem danych o toksyczności ostrej i chronicznej, zarówno w stosunku do taksonów właściwych dla danego typu wód powierzchniowych, jak i dla innych gatunków wodnych, dla których dane są dostępne, w szczególności dla glonów i makrofitów, ryb oraz rozwielitek i organizmów reprezentatywnych dla wód zasolonych (<NJ). umiarkowany, gdy: zachodzą umiarkowane zmiany wartości biologicznych elementów jakości w stosunku do wartości tych elementów określonych dla maksymalnego potencjału ekologicznego, wartości biologicznych elementów jakości są bardziej zmienione niż wartości tych elementów określone dla dobrego potencjału ekologicznego, są spełnione wymagania dla biologicznych elementów jakości określone dla umiarkowanego potencjału ekologicznego. STAN CHEMICZNY wód klasyfikuje się na podstawie chemicznych wskaźników jakości wód. Stan chemiczny jest definiowany jako dobry oraz poniżej dobrego: dobry stan chemiczny oznacza stan chemiczny wymagany do spełnienia celów środowiskowych ustalonych dla jednolitej części wód powierzchniowych z art. 38d oraz art. 38f ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. 2005, poz. 2019, z późn. zmianami), to jest stan, w którym wszystkie wskaźniki chemiczne brane pod uwagę przy klasyfikacji stanu chemicznego, o której mowa w art. 38a ust. 3, pkt 1 lit. D tej ustawy, osiągają zgodność ze środowiskowymi normami jakości ustanowionymi z wykorzystaniem danych o toksyczności ostrej i chronicznej, zarówno w stosunku do taksonów właściwych dla danego typu wód powierzchniowych, jak i dla innych gatunków wodnych, dla których dane są dostępne, a w szczególności dla glonów i makrofitów, ryb oraz rozwielitek i organizmów reprezentowanych dla wód zasolonych (<NJ), 5

stan poniżej dobrego, jeżeli jeden lub więcej wskaźników chemicznych nie osiąga zgodności ze środowiskowymi normami jakości. STAN WÓD jest definiowany jako dobry lub zły. Aby stan wód uznano za dobry musi być spełniony warunek, iż oceniony stan/potencjał ekologiczny jest dobry lub powyżej dobrego oraz stan chemiczny oceniono jako dobry. 1.2 OCENA PRZYDATNOŚCI DO BYTOWANIA RYB Podstawę oceny przydatności do bytowania ryb stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz. 1455) określające sposób klasyfikacji parametrów oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. 2011 r. Nr 258, poz. 1550) określające zakres badanych parametrów. 1.3 OCENA PRZYDATNOŚCI WODY DO SPOŻYCIA Podstawę oceny przydatności wody do spożycia stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204 poz. 1728) określające sposób klasyfikacji parametrów i Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. 2011 r. Nr 258, poz. 1550) określające zakres badanych parametrów. Na potrzeby oceny wyznaczono 3 kategorie jakości wód, zależne od sposobu uzdatniania i dla każdej określono kryteria, jakie powinna spełniać: kategoria A1 woda wymagająca prostego uzdatniania fizycznego, w szczególności filtracji oraz dezynfekcji, kategoria A2 woda wymagająca typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania wstępnego, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji i dezynfekcji (chlorowania końcowego), kategoria A3 woda wymagająca wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania wstępnego, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji i adsorpcji na węglu aktywnym i dezynfekcji (ozonowania, chlorowania końcowego). 1.4 OCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ W OBSZARACH CHRONIONYCH WRAŻLIWYCH NA EUTROFIZACJĘ WYWOŁANĄ ZANIECZYSZCZENIAMI POCHODZĄCYMI ZE ŹRÓDEŁ KOMUNALNYCH Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykonano na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. 2011 r. Nr 257, poz. 1545) określające sposób klasyfikacji parametrów oraz Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. 2011 r. Nr 258, poz. 1550) określające zakres badanych parametrów. Parametrami branymi pod uwagę w klasyfikacji były: fitoplankton (wskaźnik fitoplanktonowy - IFPL), fitobentos (wskaźnik okrzemkowy - IO), makrofity (makrofitowy indeks rzeczny - MIR), BZT 5, azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosforany, fosfor ogólny. 2. PODSUMOWANIE 2.1 STAN WÓD 2.1.1 STAN EKOLOGICZNY STAN EKOLOGICZNY wód powierzchniowych województwa podlaskiego w latach 2010-2012 oceniono w 60 punktach pomiarowo-kontrolnych (ppk). Klasyfikacja (załącznik 1, mapa 1) przedstawia się następująco: wody o bardzo dobrym stanie ekologicznym (I klasa) stwierdzono w 1 ppk: Czarna Hańcza Wysoki Most, 6

wody o dobrym stanie ekologicznym (II klasa) stwierdzono w 20 ppk: Narew Bokiny, Łosośna Kowale, Płoska ujście Kołodno, Czaplinianka ujście, Strabelka ujście, Turośnianka ujście, Pisa - Morgowniki (ujście), Biebrza Osowiec, Wissa Wąsosz, Szeszupa profil graniczny wodowskaz Poszeszupie, Szelmentka profil graniczny Kupowo (Smolnica), Hołnianka Hołny Wolmera, Marycha profil graniczny wodowskaz Zelwa, Marycha Stanowisko, Czarna Hańcza - profil graniczny śluza Kudrynki, Netta (Rospuda) uroczysko Kozia Szyja, Jegrznia Rybczyzna (dopływ A21 do jez. Dręstwo), Biebrza Lipsk, Lebiedzianka Krasnybór, Piertanka Tartak (dopływ B22 do jez. Wigry z jez. Pierty), wody o umiarkowanym stanie ekologicznym (III klasa) odnotowano w 32 ppk: Kamianka ujście Turna Mała, Leśna profil graniczny Topiło, Narew Suraż, Świsłocz profil graniczny Bobrowniki, Krynka profil graniczny Krynki, Biała ujście Hryniewicze Duże, Kamienna - ujście Stara Kamienna, Prosty Rów Siemianówka, Cisówka Cisówka, Łuplanka Bachury, Czarna ujście Sochonie, Sokołda - Straż (powyżej ujścia Kamionki), Supraśl poniżej Gródka, Jaskranka Góra Ruda, Liza ujście, Biebrza - Burzyn Rutkowskie, Brok Ołdaki, Czarna Struga Goniądz, Dopływ z Rzadkowa Piątnica, Jegrznia Kuligi, Lepacka Struga Szablak, Łabna Pastorczyk, Narew Nowogród (powyżej ujścia Pisy), Ełk Osowiec, Nurzec Tworkowice, Kosódka Dobarz, Turośl Potasie, Czarna Hańcza wodowskaz Sobolewo, Zalewianka Mazurki, Słuczka Barszcze (dopływ B22 do jez. Dręstwo), Turówka Białobrzegi, Marycha Aleksiejówka (dopływ A21 do jez. Pomorze), wody o słabym stanie ekologicznym (IV klasa) odnotowano w 7 ppk: Narew Bondary, Horodnianka - ujście poniżej Choroszczy, Awissa Płonka Kościelna, Kropiwna ujście Ostrowo, Jabłonka Konopki Koziki, Łojewek Bronowo, Narew Strękowa Góra, wody o złym stanie ekologicznym (V klasa) nie stwierdzono. Z powodu odrzucenia wyniku parametru biologicznego fitoplanktonu nie wykonano oceny stanu ekologicznego w 5 ppk reprezentowanych przez profile: Gać ujście, Nereśl Łaziuki, Słoja ujście Kondycja, Narewka profil graniczny Białowieża, Supraśl ujście Dzikie. Parametr biologiczny został odrzucony, ponieważ w wyniku zmiany rozporządzenia klasyfikacyjnego powierzchnie zlewni tych rzek (od źródła do punktu pomiarowo-kontrolnego) nie spełniły wymogu minimalnej powierzchni dla której wykonuje się ocenę fitoplanktonu. 2.1.2 POTENCJAŁ EKOLOGICZNY POTENCJAŁ EKOLOGICZNY wód powierzchniowych województwa podlaskiego w latach 2010-2012 oceniono w 4 ppk. Klasyfikacja (załącznik 1, mapa 1) przedstawia się następująco: wody o dobrym i powyżej dobrego potencjale ekologicznym stwierdzono w 1 ppk: Netta Polkowo- Zwierzyniec; wody o umiarkowanym potencjale ekologicznym sklasyfikowano w 2 ppk: Nereśl do Rumejki (most), Łomżyczka ujście, nie odnotowano wód o słabym potencjale ekologicznym, wody o złym potencjale ekologicznym (V klasa) odnotowano w ppk: Biała ujście Nowe Aleksandrowo. Z powodu odrzucenia wyniku parametru biologicznego fitoplanktonu nie wykonano oceny potencjału ekologicznego w 1 ppk reprezentowanych przez profil: Narew profil graniczny Babia Góra. Parametr biologiczny został odrzucony, ponieważ w wyniku zmiany rozporządzenia klasyfikacyjnego zlewnia rzeki (od źródła do punktu pomiarowo-kontrolnego) nie spełniła wymogu minimalnej powierzchni dla której wykonuje się ocenę fitoplanktonu. 2.1.3 STAN CHEMICZNY STAN CHEMICZNY wód powierzchniowych województwa podlaskiego w latach 2010-2012 oceniono w 37 ppk. Klasyfikacja (załącznik 1, mapa 2) przedstawia się następująco: wody o dobrym stanie chemicznym odnotowano w 24 ppk: Leśna profil graniczny Topiło, Narewka profil graniczny Białowieża, Narew Babia Góra, Narew Bondary, Narew Suraż, Świsłocz profil graniczny Bobrowniki, Łosośna Kowale, Supraśl Dzikie, Biała - ujście Nowe Aleksandrowo, Cisówka Cisówka, Biebrza Burzyn Rutkowskie, Jegrznia Kuligi, Lepacka Struga Szablak, Narew Strękowa 7

Góra, Narew Nowogród (powyżej ujścia Pisy), Ełk Osowiec, Nurzec Tworkowice, Szeszupa profil graniczny wodowskaz Poszeszupie, Szelmentka profil graniczny Kupowo (Smolnica), Hołnianka Hołny Wolmera, Marycha profil graniczny wodowskaz Zelwa, Marycha Stanowisko, Czarna Hańcza profil graniczny śluza Kudrynki, Netta Polkowo-Zwierzyniec, wody o stanie chemicznym poniżej dobrego odnotowano w 13 ppk: Kamianka ujście Turna Mała, Krynka profil graniczny Krynki, Biała ujście Hryniewicze Duże, Horodnianka ujście poniżej Choroszczy, Prosty Rów Siemianówka, Łuplanka Bachury, Brok Ołdaki, Dopływ z Rzadkowa Piątnica, Jabłonka Konopki Koziki, Łabna Pastorczyk, Łomżyczka ujście, Pisa Morgowniki (ujście), Czarna Hańcza wodowskaz Sobolewo. 2.1.4 STAN WÓD STAN WÓD powierzchniowych województwa podlaskiego w latach 2010-2012 oceniono w 51 ppk. Klasyfikacja (załącznik 1, mapa 3) przedstawia się następująco: wody o dobrym stanie wód odnotowano w 8 ppk: Łosośna Kowale, Szeszupa - profil graniczny wodowskaz Poszeszupie, Szelmentka profil graniczny Kupowo (Smolnica), Hołnianka Hołny Wolmera, Marycha profil graniczny wodowskaz Zelwa, Marycha Stanowisko, Czarna Hańcza profil graniczny śluza Kudrynki, Netta Polkowo-Zwierzyniec, wody o złym stanie wód odnotowano w 43 ppk: Kamianka ujście Turna Mała, Leśna - profil graniczny Topiło, Narew Bondary, Narew Suraż, Świsłocz profil graniczny Bobrowniki, Krynka profil graniczny Krynki, Biała ujście Hryniewicze Duże, Horodnianka ujście poniżej Choroszczy, Kamienna ujście Stara Kamienna, Biała ujście Nowe Aleksandrowo, Prosty Rów Siemianówka, Cisówka Cisówka, Łuplanka Bachury, Czarna ujście Sochonie, Sokołda Straż (powyżej ujścia Kamionki), Supraśl poniżej Gródka, Jaskranka Góra Ruda, Awissa Płonka Kościelna, Kropiwna - ujście Ostrowo, Liza ujście, Nereśl do Rumejki (most), Biebrza - Burzyn Rutkowskie, Brok Ołdaki, Czarna Struga Goniądz, Dopływ z Rzadkowa Piątnica, Jabłonka Konopki Koziki, Jegrznia Kuligi, Lepacka Struga Szablak, Łabna Pastorczyk, Łomżyczka ujście, Narew Strękowa Góra, Narew - Nowogród (powyżej ujścia Pisy), Ełk Osowiec, Nurzec Tworkowice, Pisa Morgowniki (ujście), Kosódka Dobarz, Łojewek Bronowo, Turośl Potasie, Czarna Hańcza wodowskaz Sobolewo, Zalewianka Mazurki, Słuczka Barszcze (dopływ B22 do jez. Dręstwo), Turówka Białobrzegi, Marycha Aleksiejówka (dopływ A21 do jez. Pomorze). Zbiorcze zestawienie ocen przestawiono w załączniku 1, zestawienie szczegółowe parametrów klasyfikowanych w załączniku 2. 2.2 OCENA PRZYDATNOŚCI DO BYTOWANIA RYB Na potrzeby oceny przydatności do bytowania ryb w latach 2010-2012 na terenie województwa podlaskiego przeprowadzono badania w 9 ppk (wyniki badań: załącznik 2, arkusz MOC_ocena ppk 2012). Klasyfikacja przedstawia się następująco: spełnione warunki przydatności do bytowania ryb karpiowatych odnotowano w 5 ppk, reprezentowanych przez profile: Narew Strękowa Góra, Szeszupa profil graniczny wodowskaz Poszeszupie, Marycha Stanowisko, Netta (Rospuda) uroczysko Kozia Szyja, Czarna Hańcza Wysoki Most, niespełnione warunki przydatności do bytowania ryb karpiowatych i łososiowatych odnotowano w 4 ppk reprezentowanych przez profile: Narew Bokiny, Horodnianka ujście poniżej Choroszczy, Supraśl ujście Dzikie, Supraśl Nowodworce. 2.3 OCENA PRZYDATNOŚCI WODY DO SPOŻYCIA Na potrzeby oceny przydatności wody do spożycia w latach 2010-2012 roku przeprowadzono badania jakości wód rzeki Supraśl w punkcie pomiarowo-kontrolnym: Supraśl Nowodworce (kod jcw: PLRW20002426169). Wyniki najnowszych badań z 2012 roku wykazały, iż podobnie jak w 2011 roku woda nie spełniała wymagań jakościowych kategorii A3 (woda wymagająca wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji, adsorpcji na węglu aktywnym, dezynfekcji). Przyczyną klasyfikacji w 2012 roku były przekroczone wartości graniczne dla 8

kategorii A3: ChZTcr oraz ogólnego węgla organicznego oraz przekroczone wartości graniczne dla kategorii A2: barwy, manganu oraz fenoli lotnych. Wysokie stężenia OWO można wiązać z obecnością znacznej ilości materii organicznej w wodzie. Jej źródłem jest podłoże bagienno-torfowe zlewni Supraśli w rejonie Michałowo-Gródek, z którego wymywane są duże ilości materii organicznej, w tym związków humusowych (wyniki badań: załącznik 2, arkusz MOC_ocena ppk 2012). 2.4 OCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ W OBSZARACH CHRONIONYCH WRAŻLIWYCH NA EUTROFIZACJĘ WYWOŁANĄ ZANIECZYSZCZENIAMI POCHODZĄCYMI ZE ŹRÓDEŁ KOMUNALNYCH W latach 2010-2012 w województwie podlaskim w 71 ppk wykonano ocenę w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych (wyniki badań: załącznik 2, arkusz MOC_ocena ppk 2012). Klasyfikacja przedstawia się następująco: wody niewrażliwe na eutrofizację odnotowano w 36 ppk, reprezentowanych przez profile: Narew Babia Góra, Narewka profil graniczny Białowieża, Narew Bokiny, Krynka profil graniczny Krynki, Łosośna Kowale, Supraśl ujście Dzikie, Supraśl Nowodworce, Prosty Rów Siemianówka, Cisówka Cisówka, Sokołda Straż (powyżej ujścia Kamionki), Słoja ujście Kondycja, Płoska ujście Kołodno, Nereśl Łaziuki, Czaplinianka ujście, Strabelka ujście, Turośnianka ujście, Biebrza Burzyn Rutkowskie, Nurzec Tworkowice, Pisa Morgowniki (ujście), Biebrza Osowiec, Kosódka Dobarz, Wissa Wąsosz, Szeszupa profil graniczny wodowskaz Poszeszupie, Szelmentka profil graniczny Kupowo (Smolnica), Hołnianka Hołny Wolmera, Marycha - profil graniczny wodowskaz Zelwa, Marycha Stanowisko, Czarna Hańcza profil graniczny śluza Kudrynki, Netta (Rospuda) uroczysko Kozia Szyja, Netta Polkowo-Zwierzyniec, Biebrza Lipsk, Lebiedzianka Krasnybór, Piertanka Tartak (dopływ B22 do jez. Wigry z jez. Pierty), Czarna Hańcza Wysoki Most, Marycha Aleksiejówka (dopływ A21 do jez. Pomorze), Jegrznia Rybczyzna (dopływ A21 do jez. Dręstwo), wody wrażliwe na eutrofizację odnotowano w 35 ppk, reprezentowanych przez profile: Kamianka ujście Turna Mała, Leśna profil graniczny Topiło, Narew Bondary, Narew Strękowa Góra, Narew Suraż, Świsłocz profil graniczny Bobrowniki, Biała - ujście Hryniewicze Duże, Horodnianka - ujście poniżej Choroszczy, Kamienna ujście Stara Kamienna, Biała ujście Nowe Aleksandrowo, Łuplanka Bachury, Czarna ujście Sochonie, Supraśl poniżej Gródka, Jaskranka Góra Ruda, Awissa Płonka Kościelna, Kropiwna ujście Ostrowo, Liza ujście, Nereśl do Rumejki (most), Brok Ołdaki, Czarna Struga Goniądz, Dopływ z Rzadkowa Piątnica, Jabłonka Konopki Koziki, Jegrznia Kuligi, Lepacka Struga Szablak, Łabna Pastorczyk, Łomżyczka ujście, Narew - Nowogród (powyżej ujścia Pisy), Ełk Osowiec, Łojewek Bronowo, Turośl Potasie, Gać ujście, Czarna Hańcza wodowskaz Sobolewo, Zalewianka Mazurki, Słuczka Barszcze (dopływ B22 do jez. Dręstwo), Turówka Białobrzegi. Opracowanie: Wydział Monitoringu Środowiska Akceptował: 9

ZAŁĄCZNIK 1 OCENA STANU EKOLOGICZNEGO, POTENCJAŁU EKOLOGICZNEGO, STANU CHEMICZNEGO I STANU WÓD WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO W PUNKTACH POMIAROWO-KONTROLNYCH W LATACH 2010-2012 (stan VI.2013) Lp. Nazwa jcw Kod jcw Kod ppk Nazwa punktu pomiarowokontrolnego EKOLOGICZNY CHEMICZNY STAN / POTENCJAŁ STAN STAN 1 2 3 4 5 6 7 8 1 Kamianka z dopływami PLRW200017266569 PL01S0801_1360 Kamianka - ujście Turna Mała UMIARKOWANY PSD_sr 2 Leśna do Przewłoki PLRW2000232665249 PL01S0801_1358 Leśna - profil graniczny Topiło UMIARKOWANY 3 Narewka od granicy państwa do Narewka - profil graniczny PLRW200024261253 PL01S0801_1369 Jelonki bez Jelonki Białowieża 4 Narew od granicy państwa do Narew - profil graniczny Babia PLRW200024261119 PL01S0801_1371 wpływu do zb. Siemianówka Góra 5 Narew od zbiornika Siemianówka do Narewki PLRW20001926119 PL01S0801_1353 Narew - Bondary SŁABY 6 Narew od Lizy do Biebrzy PLRW20002426199 PL01S0801_3314 Narew - Bokiny 7 Narew od Orlanki do Lizy PLRW200019261539 PL01S0801_1364 Narew - Suraż UMIARKOWANY 8 Świsłocz od Istoczanki wzdłuż Świsłocz - profil graniczny PLRW80001962591 PL07S0801_0084 granicy państwa Bobrowniki UMIARKOWANY 9 Krynka PLRW80001762729 PL07S0801_0083 Krynka - profil graniczny Krynki UMIARKOWANY PSD_sr 10 Łosośna od źródeł do granicy państwa PLRW80001763271 PL07S0801_0081 Łosośna - Kowale 11 Biała PLRW200017261449 PL01S0801_1359 Biała - ujście Hryniewicze Duże UMIARKOWANY PSD_sr 12 Horodnianka PLRW2000172615929 PL01S0801_1347 Horodnianka - ujście poniżej Choroszczy SŁABY PSD_sr 13 Supraśl od Pilnicy do ujścia PLRW20002426169 PL01S0801_1343 Supraśl - ujście Dzikie 14 Kamienna PLRW2000172621589 PL01S0801_1318 Kamienna - ujście Stara Kamienna UMIARKOWANY 15 Biała PLRW2000172616899 PL01S0801_1381 Biała - ujście Nowe Aleksandrowo 16 Prosty Rów PLRW2000172611318 PL01S0801_1389 Prosty Rów - Siemianówka UMIARKOWANY PSD_sr 17 Cisówka PLRW2000232611392 PL01S0801_1387 Cisówka - Cisówka UMIARKOWANY 18 Łuplanka PLRW2000172611398 PL01S0801_1388 Łuplanka - Bachury UMIARKOWANY PSD_sr 19 Czarna PLRW200017261669 PL01S0801_1329 Czarna - ujście Sochonie UMIARKOWANY 20 Sokołda od źródeł do Jałówki, z Sokołda - Straż (powyżej PLRW20002326162369 PL01S0801_1362 Jałówką ujścia Kamionki) UMIARKOWANY 21 Supraśl od Dzierniakówki do Grzybówki PLRW2000242616151 PL01S0801_1351 Supraśl - poniżej Gródka UMIARKOWANY 22 Słoja od Starzynki do ujścia PLRW2000242616189 PL01S0801_1342 Słoja - ujście Kondycja 23 Płoska PLRW200017261649 PL01S0801_1372 Płoska - ujście Kołodno 24 Nereśl od Rumejki do ujścia PLRW200024261899 PL01S0801_1326 Nereśl - Łaziuki 25 Jaskrzanka PLRW200017261749 PL01S0801_1325 Jaskranka - Góra Ruda UMIARKOWANY 26 Awissa PLRW20001726157499 PL01S0801_1332 Awissa - Płonka Kościelna SŁABY 27 Kropiwna PLRW200023262152 PL01S0801_2074 Kropiwna - ujście Ostrowo SŁABY 28 Czaplinianka PLRW200017261589 PL01S0801_2064 Czaplinianka - ujście 29 Liza PLRW200017261549 PL01S0801_2070 Liza - ujście UMIARKOWANY 30 Strabelka PLRW200017261529 PL01S0801_2072 Strabelka - ujście 31 Turośnianka PLRW20001726157699 PL01S0801_2073 Turośnianka - ujście 32 Nereśl od źródeł do Rumejki PLRW200017261889 PL01S0801_2068 Nereśl - do Rumejki (most) UMIARKOWANY 33 Biebrza od Ełku do ujścia PLRW200024262999 PL01S0801_1340 Biebrza - Burzyn Rutkowskie UMIARKOWANY 34 Brok do Siennicy PLRW2000172667649 PL01S0801_1355 Brok - Ołdaki UMIARKOWANY PSD_sr 35 Czarna Struga PLRW20001726276 PL01S0801_1322 Czarna Struga - Goniądz UMIARKOWANY 36 Dopływ z Rzadkowa PLRW20001726352 PL01S0801_1309 Dopływ z Rzadkowa - Piątnica UMIARKOWANY PSD_sr 37 Jabłonka PLRW200017263429 PL01S0801_1310 Jabłonka - Konopki Koziki SŁABY PSD_sr 38 Jegrznia od wyp. z jez. Dręstwo do rozdzielenia się w Kuligach na stare koryto i Kanał PLRW2000202626959 PL01S0801_1339 Jegrznia - Kuligi UMIARKOWANY Woźnawiejski 39 Lepacka Struga PLR200017263949 PL01S0801_1327 Lepacka Struga - Szablak UMIARKOWANY 40 Łabna PLRW2000172649869 PL01S0801_1370 Łabna - Pastorczyk UMIARKOWANY PSD_sr 41 Łomżyczka PLRW20001726369 PL01S0801_1346 Łomżyczka - ujście UMIARKOWANY PSD_sr 42 Narew od Lizy do Biebrzy PLRW20002426199 PL01S0801_1344 Narew - Strękowa Góra SŁABY 43 Narew od Biebrzy do Pisy PLRW20002126399 PL01S0801_2295 Narew - Nowogród (powyżej ujścia Pisy) UMIARKOWANY 44 Ełk od wypływu z jeziora Ełckiego do ujścia PLRW2000192628999 PL01S0801_1368 Ełk - Osowiec UMIARKOWANY 45 Nurzec od Siennicy do ujścia PLRW20001926669 PL01S0801_1336 Nurzec - Tworkowice UMIARKOWANY 46 Pisa od Turośli do ujścia ze Skrodą od Dierzbi PLRW20001926499 PL01S0801_1361 Pisa - Morgowniki (ujście) PSD_sr 47 Biebrza od Hordonianki do Ełku bez Ełku PLRW20002426279 PL01S0801_1321 Biebrza - Osowiec 48 Kosódka PLRW200017262949 PL01S0801_1323 Kosódka - Dobarz UMIARKOWANY 49 Łojewek od dopływu w Olszynach do ujścia PLR200019263299 PL01S0801_1331 Łojewek - Bronowo SŁABY 50 Pisa od wypływu z jeziora Roś do Turośli PLRW20001926489 PL01S0801_1324 Turośl - Potasie UMIARKOWANY 51 Gać od Jabłonki do ujścia PLRW20002426349 PL01S0801_1352 Gać - ujście 10

Lp. Nazwa jcw Kod jcw Kod ppk Nazwa punktu pomiarowokontrolnego STAN / POTENCJAŁ EKOLOGICZNY STAN CHEMICZNY 52 Wissa od źróeł do dopł. w Wąsoszu z dopł. w Wąsoszu PLRW2000172629669 PL01S0801_1366 Wissa - Wąsosz 53 Szeszupa od Potopki do granicy Szeszupa - profil graniczny PLRW8000206851 PL07S0801_0071 państwa wodowskaz Poszeszupie 54 Szelmentka do granicy państwa PLRW8000256867 PL07S0801_0072 Szelmentka - profil graniczny Kupowo (Smolnica) 55 Hołnianka do granicy państwa PLRW80002566255 PL07S0801_0085 Hołnianka - Hołny Wolmera 56 Marycha od Marychny do Marycha - profil graniczny PLRW80002564872 PL07S0801_0078 dopływu z jez. Zelwa wodowskaz Zelwa 57 Marycha od dopł. z jeziora Zelwy do granicy państwa PLRW80002064875 PL07S0801_0086 Marycha - Stanowisko 58 Czarna Hańcza od wypływu z Czarna Hańcza - wodowskaz PLRW8000186419 PL07S0801_0077 jeziora Hańcza do jeziora Wigry Sobolewo UMIARKOWANY PSD_sr 59 Czarna Hańcza od Gremzdówki Czarna Hańcza - profil PLRW80002064739 PL07S0801_0080 do granicy państwa graniczny śluza Kudrynki Netta (Rospuda) od wypływu z 60 jez. Necko do połaczenia z I POWYŻEJ PLRW200002622989 PL01S0801_1385 Netta - Polkowo-Zwierzyniec Kanałem Augustowskim bez jez. DOBREGO Sajno 61 Netta (Rospuda) od wypływu z jez. Bolesty do wypływu z jez. Necko ze Szczeberką od Blizny PLRW200020262279 PL01S0801_1315 Netta (Rospuda) - uroczysko Kozia Szyja 62 Zelewianka PLRW2000182622729 PL01S0802_0601 Zalewianka - Mazurki UMIARKOWANY Jegrznia (Lega) od wpływu do Jegrznia - Rybczyzna (dopływ 63 jez. Selmęt Wielki do wypływu z PLRW2000252626939 PL01S0802_0640 A21 do jez. Dręstwo) jez. Dręstwo 64 Jegrznia (Lega) od wpływu do jez. Selmęt Wielki do wypływu z jez. Dręstwo PLRW2000252626939 PL01S0802_0641 Słuczka - Barszcze (dopływ B22 do jez. Dręstwo) UMIARKOWANY 65 Biebrza od źródeł do Kropiwnej PLRW200023262151 PL01S0801_1338 Biebrza - Lipsk 66 Turówka PLRW20001826229829 PL01S0801_1337 Turówka - Białobrzegi UMIARKOWANY 67 Lebiedzianka PLRW200023262169 PL01S0801_3253 Lebiedzianka - Krasnybór 68 69 70 Piertanka z jez. Krzywe Wigierskie, Pierty Czarna Hańcza od jez. Wigry do Gremzdówki włącznie Marycha od Marychny do dopływu z jez. Zelwa Legenda: PLRW80001864349 PL07S0802_0060 Piertanka -Tartak (dopływ B22 do jez. Wigry z jez. Pierty) PLRW80002564549 PL07S0801_0074 Czarna Hańcza - Wysoki Most BARDZO PLRW80002564872 PL07S0802_0019 1/ - stan chemiczny sklasyfikowano na podstawie ograniczonej liczby wskaźników Marycha - Aleksiejówka (dopływ A21 do jez. Pomorze) UMIARKOWANY STAN stan ekologiczny BARDZO UMIARKOWANY SŁABY stan bdb / potencjał maks. stan db / potencjał db stan / potencjał umiarkowany stan / potencjał słaby stan / potencjał zły stan / potencjał ekologiczny potencjał ekologiczny (jcw sztuczne) I POWYŻEJ DOBREGO UMIARKOWANY SŁABY potencjał ekologiczny (jcw silnie zmienione) I POWYŻEJ DOBREGO UMIARKOWANY SŁABY stan chemiczny PSD_sr PSD_max PSD poniżej stanu dobrego stan dobry przekroczone stężenia średnioroczne przekroczone stężenia maksymalne przekroczone stężenia średnioroczne i maksymalne stan stan dobry stan zły 11

STAN EKOLOGICZNY UMIARKOWANY Mapa 1. Stan ekologiczny i potencjał ekologiczny wód powierzchniowych w punktach pomiarowokontrolnych w latach 2010-2012 (numeracja punktów wg załącznika 1) 12

Mapa 2. Stan chemiczny wód powierzchniowych w punktach pomiarowo-kontrolnych w latach 2010-2012 (numeracja punktów wg załącznika 1) 13

Mapa 3. Stan wód powierzchniowych w punktach pomiarowo-kontrolnych w latach 2010-2012 (numeracja punktów wg załącznika 1) 14