Przedmiotowy system oceniania Rodzaj zajęć edukacyjnych: FIZYKA Obowiązuje w roku szkolnym: 2013/2014 Obowiązuje dla: Klasy III Opracowała: Katarzyna Nowak Podpis autora: Podpis dyrektora: 1
Kryteria oceniania Przedmiotowy system oceniania z fizyki Na fizyce obowiązuje punktowy system oceniania, który sprzyja większej aktywności uczniów oraz systematyczności. Uczniowie w każdej chwili mogą sprawdzić swoją aktualną sytuację punktową i przewidywaną ocenę śródroczną czy roczną. Oceny według skali punktowej Liczba punktów Ocena 52 i powyżej celujący 51-43 bardzo dobry 42-33 dobry 32-23 dostateczny 22-13 dopuszczający 12-0 niedostateczny Punkty przyznawane są za: Forma pracy (rodzaj aktywności) Testy (dłuższy sprawdzian pisemny) Kartkówki (krótkie sprawdziany pisemne) Co podlega ocenianiu Poziom opanowania zakresu materiału oraz nabytych umiejętności, samodzielność, umiejętność wykorzystania różnych źródeł wiedzy, umiejętność łączenia różnych wiadomości i umiejętności Maksymalna punktacja 30 p. lub 33 p. Poziom opanowania wiadomości oraz nabytych umiejętności z danego tematu (zakresu materiału) 5 p. Odpowiedź ustna Umiejętności (ćwiczenia praktyczne, zadania domowe, referaty, prace długoterminowe, projekty) Dodatkowe formy działania Stopień opanowania wiadomości oraz nabytych umiejętności z danego tematu (zakresu materiału), umiejętność budowania wypowiedzi, uzasadniania, argumentowania Stopień opanowania konkretnej partii materiału (tematu lekcji) oraz konkretnych umiejętności Stopień trudności zadań i samodzielności ich wykonania, umiejętność praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy oraz samodzielność jej zdobywania, umiejętność dokonywania analizy i syntezy wiedzy oraz jej prezentowania w różnorodny sposób, umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji Aktywność ucznia na lekcjach oraz zajęciach pozalekcyjnych, udział w przedmiotowym kółku zainteresowań, udział i osiągnięcia w konkursach przedmiotowych, inna aktywność przedmiotowa ucznia 5 p. 10 p. lub 5p. + 5p. 5 p. 2
Zasady ustalania ocen bieżących 1. Oceny bieżące i klasyfikacyjne ustala się według skali punktowej przedstawionej w tabeli. 2. O ocenie śródrocznej oraz rocznej decyduje suma punktów uzyskanych przez ucznia w danym półroczu. 3. W przypadku kilku ocen za daną formę pracy, do wyliczenia oceny liczy się średnia arytmetyczna uzyskanych punktów za tą formę pracy. 4. Uczeń ma prawo do uzyskania oceny za każdą z przyjętych form pracy. 5. W trakcie zajęć lekcyjnych oceniane są wiedza i umiejętności ucznia oraz jego zaangażowanie z uwzględnieniem indywidualnych możliwości ucznia oraz zgodnie z opiniami oraz orzeczeniami poradni psychologiczno-pedagogicznej. 6. Uczeń ma prawo poprawy oceny niedostatecznej z każdej formy pracy oraz dowolnej oceny z testu. 7. Suma punktów za poszczególne formy pracy (rodzaje aktywności) obliczana jest dwa razy w roku (klasyfikacja roczna i śródroczna) i na jej podstawie uczeń otrzymuje ocenę roczną lub śródoczną. 3
Metod oceny osiągnięć uczniów Reforma oświaty kładzie nacisk na kształtowanie umiejętności, niezbędnych człowiekowi w dorosłym życiu, niezależnie od rodzaju wykształcenia i wykonywanego zawodu. W nauczaniu fizyki sprawdzaniem i ocenianiem, należy więc objąć nie tylko umiejętności związane ściśle z tym przedmiotem, ale także związane z jego walorami ogólnokształcącymi. Wiele ważnych osiągnięć może być ocenianych tylko opisowo i to w dłuższym czasie niż jeden semestr. Tradycyjne odpytywanie przy tablicy powinno być zastąpione ocenianiem w trakcie dyskusji, bo nauczyciel nastawiony na sterowanie przebiegiem uczenia się uczniów nie powinien oddzielać sprawdzania i oceniania od nauczania. Metody sprawdzania osiągnięć uczniów: 1. Samosprawdzanie, czyli samokontrola a) Uczeń rozwiązuje samodzielnie zadania ze zbiorów zadań z podanymi odpowiedziami. Uczeń ocenia, jaki procent zadań potrafi rozwiązać. b) Uczeń pracuje samodzielnie z interaktywnymi programami komputerowymi i kontroluje liczbę koniecznych wskazówek i objaśnień, z których musi korzystać. c) Uczeń wykonuje doświadczenia domowe według instrukcji z podręcznika, omawia i ocenia wyniki. d) Uczeń przechowuje notatki dotyczące wyżej wymienionych działań i porównuje swoje osiągnięcia z nakładem włożonej pracy. (Notatki, np. wypełniony zeszyt ćwiczeń czy rozwiązania zadań mogą być także dla nauczyciela źródłem wiedzy o osiągnięciach ucznia). 2. Zbiorowa dyskusja Podstawą do indywidualnych ocen uczniów może być dyskusja. Inicjatorem dyskusji jest zwykle nauczyciel, ale może być nim także uczeń, który przeczytał lub zauważył coś dla niego niezrozumiałego, a mającego związek z opracowywanymi na lekcjach treściami. W tym drugim przypadku nauczyciel powinien dopuszczać do dyskusji tylko wówczas, gdy uczeń jest do prezentacji problemu dobrze przygotowany. Nauczyciel kieruje dyskusją, równocześnie notując uwagi o ważnych elementach w wystąpieniach poszczególnych uczniów. 3. Obserwacja uczniów w trakcie uczenia się Nauczyciel obserwuje pracę uczniów w zespole podczas pracy z tekstem i wykonywania doświadczeń, ich pomysły, wiedzę, umiejętności współpracy, zaangażowanie, talenty manualne. Ocenia uczniów w rolach lidera, sekretarza, prezentera. 4. Sprawdzanie i ocenianie prac pisemnych a) Nauczyciel sprawdza i ocenia wypracowania przygotowane na podstawie literatury popularno-naukowej, Internetu, telewizji. b) Nauczyciel sprawdza i ocenia wyniki testów i sprawdzianów 1. 5. Wszechstronna ocena prezentacji przygotowanych na podstawie jednego przeczytanego tekstu lub wielu różnych źródeł. 6. Sprawdzanie i ocenianie działalności praktycznej uczniów Ocenie podlegają projekty, doświadczenia, modele i zabawki wykonane samodzielnie przez uczniów. 1 4
Magnetyzm Wymagania na stopień dopuszczający (konieczne) obejmują treści elementarne, przystępne i bezpośrednio użyteczne w pozaszkolnej działalności ucznia. Uczeń wie, że nie wszystkie substancje posiadają właściwości magnetyczne. Uczeń wie, że każdy magnes ma dwa bieguny. Uczeń wie, że bieguny jednoimienne odpychają się, a różnoimienne przyciągają się. Uczeń wie, że nie można otrzymać pojedynczego bieguna magnetycznego. Uczeń wie, że pole magnetyczne przenika przez niektóre substancje. Uczeń wie, że wokół Ziemi istnieje pole magnetyczne i zna położenia biegunów N i S. Uczeń umie posługiwać się kompasem. Uczeń potrafi wymienić przykłady zastosowania elektromagnesu. Uczeń wie, do czego służy prądnica. Uczeń wie, do czego służy silnik. Wymagania na stopień dostateczny (podstawowe) obejmują wszystkie wymagania na stopień dopuszczający i ponadto Uczeń wie, że w pobliżu magnesu istnieje pole magnetyczne, w którym przedmioty żelazne i stalowe magnesują się. Uczeń wie, że pole magnetyczne graficznie przedstawiamy za pomocą linii pola magnetycznego. Uczeń wie, jak układają się opiłki w pobliżu magnesu sztabkowego i układu dwóch magnesów. Uczeń wie, że najsilniejsze oddziaływanie magnetyczne występuje przy biegunach. Uczeń zna zasadę działania elektromagnesu. Uczeń potrafi wymienić przynajmniej jedną miejscowość w Polsce, np. najbliższą jego miejsca zamieszkania, w której produkuje się prąd elektryczny. Uczeń wie, że na przewodnik z prądem w polu magnetycznym działa siła elektrodynamiczna. Uczeń wie, że występowanie siły elektrodynamicznej wykorzystuje się w budowie silnika. Uczeń wie, że zmiana pola magnetycznego wewnątrz zwojnicy powoduje przepływ prądu, a zjawisko nazywa się indukcją elektromagnetyczną. Uczeń wie, że indukcję elektromagnetyczną wykorzystano przy budowie prądnicy. Uczeń wie, że transformator nie może spełniać swojego zadania, jeśli jest zasilany prądem stałym. Uczeń zna niektóre właściwości fal elektromagnetycznych. Wymagania na stopień dobry (rozszerzające) obejmują wszystkie wymagania na niższe stopnie i ponadto Uczeń potrafi określić zwrot linii pola magnetycznego wokół przewodnika z prądem. Uczeń potrafi podać położenia biegunów N i S zwojnicy, przez którą płynie prąd elektryczny. Uczeń wie, że pole magnetyczne elektromagnesu zależy od liczby zwojów zwojnicy i natężenia prądu. 5
Uczeń potrafi opisać różnice i podobieństwa między polem magnetycznym i elektrostatycznym. Uczeń potrafi posługiwać się regułą lewej dłoni do określenia kierunku i zwrotu siły elektrodynamicznej. Uczeń wie, że prąd indukcyjny powstaje w zamkniętym obwodzie na skutek zmiany pola magnetycznego. Uczeń potrafi podać położenie biegunów N i S zwojnicy, w której wytworzono prąd indukcyjny przez zbliżanie magnesu sztabkowego. Uczeń wie, jak zbudowana jest prądnica. Uczeń wie, że transformator służy do zmiany napięcia prądu przemiennego. z1 U1 Uczeń zna związek = dla transformatora. z U 2 2 Uczeń zna rodzaje fal elektromagnetycznych. Uczeń wie, że fala elektromagnetyczna rozchodzi się w próżni z szybkością c =3000000 km/s. c Uczeń zna związek między długością fali i częstotliwością fali: λ =. f Wymagania na stopień bardzo dobry (dopełniające) obejmują wszystkie wymagania na niższe stopnie i ponadto Uczeń potrafi wyjaśnić zasadę działania transformatora. Uczeń zna praktyczne zastosowania transformatora. Uczeń wie, że między spoczywającym magnesem i spoczywającym ciałem naelektryzowanym istnieje oddziaływanie elektrostatyczne (żelazo i stal elektryzują się przez indukcję), a oddziaływanie magnetyczne istnieje między ruchomymi ładunkami (prąd elektryczny) i magnesem. Uczeń potrafi rozwiązywać różne problemy związane ze zjawiskami magnetycznymi i elektromagnetycznymi. Uczeń potrafi objaśnić zasadę działania prądnicy. Uczeń wie, że własności i zastosowanie fal elektromagnetycznych zależą od ich częstotliwości. Uczeń wie, co to jest widmo fal elektromagnetycznych. Uczeń potrafi czytać tekst naukowy i wyciągać z niego wnioski. Uczeń potrafi samodzielnie formułować dłuższe wypowiedzi. 6
Optyka Wymagania na stopień dopuszczający (konieczne) obejmują treści elementarne, przystępne i bezpośrednio użyteczne w pozaszkolnej działalności ucznia. Uczeń potrafi podać przykłady naturalnych i wtórnych źródeł światła. Uczeń wie, że światło rozchodzi się w próżni z szybkością 300000 km/s, a w innych ośrodkach przezroczystych z mniejszą szybkością. Uczeń wie, że światło odbija się od powierzchni wypolerowanych. Uczeń wie, jak wykorzystuje się w praktyce zjawisko odbicia światła od zwierciadeł. Uczeń wie, jak biegną promienie równoległe do głównej osi optycznej po odbiciu od zwierciadła i przejściu przez soczewkę. Uczeń wie, że im krótsza ogniskowa, tym większa zdolność skupiająca soczewki. Uczeń wie, że obrazy rzeczywiste powstają na ekranach, a pozorne wewnątrz zwierciadeł i soczewek. Uczeń wie, że nadmierne opalanie się jest szkodliwe dla zdrowia. Wymagania na stopień dostateczny (podstawowe) obejmują wszystkie wymagania na stopień dopuszczający i ponadto Uczeń zna prawo odbicia. Uczeń wie, jak jest zbudowany i do czego służy peryskop. Uczeń potrafi przeprowadzić konstrukcję obrazu w zwierciadle wklęsłym i soczewce skupiającej. Uczeń wie, że przy x< f powstają obrazy pozorne, powiększone, proste. Uczeń wie, że zwierciadła wypukłe i soczewki wklęsłe rozpraszają światło. Uczeń zna niektóre zastosowania soczewek. Uczeń wie, że przy przejściu z jednego do drugiego ośrodka promienie świetlne ulegają załamaniu. Uczeń wie, że załamaniu światła białego (słonecznego, ze zwykłej żarówki) towarzyszy rozszczepienie. Uczeń wie, że szkodliwe skutki opalania się powoduje promieniowanie ultrafioletowe. Uczeń wie, że częstotliwość światła fioletowego jest największa, a czerwonego najmniejsza. Uczeń wie, że przedmioty białe odbijają energię świetlną, a czarne pochłaniają ją. Uczeń wie, na czym polega zjawisko fotoelektryczne i zna jego niektóre zastosowania. Wymagania na stopień dobry (rozszerzające) obejmują wszystkie wymagania na niższe stopnie i ponadto Uczeń potrafi zastosować prawo odbicia w różnych sytuacjach praktycznych. Uczeń rozróżnia zjawiska odbicia, rozproszenia, pochłaniania światła. Uczeń zna i potrafi wykorzystać prawo załamania (jakościowe). Uczeń wie, które zjawiska świadczą o korpuskularnej, a które o falowej naturze światła. Uczeń potrafi nazwać soczewkę na podstawie jej kształtu. Uczeń potrafi, na podstawie znajomości położenia przedmiotu względem zwierciadła (soczewki) r przewidzieć cechy obrazu i na podstawie cech obrazu określić położenie przedmiotu względem zwierciadła (soczewki). 7
Uczeń potrafi obliczyć zdolność skupiającą soczewki na podstawie znajomości jej ogniskowej. Uczeń zna kolejność barw światła powstających w zjawisku rozszczepienia i ich cechy. Uczeń wie, że barwne płytki (filtry) przepuszczają tylko światło o określonej barwie. Wymagania na stopień bardzo dobry (dopełniające) obejmują wszystkie wymagania na niższe stopnie i ponadto Uczeń potrafi wykorzystać w trudniejszych zadaniach jakościową znajomość prawa załamania. Uczeń potrafi rozwiązywać problemy związane ze zjawiskami optycznymi. Uczeń wie, jak powstają barwy różnych przedmiotów nieprzezroczystych. Uczeń potrafi jakościowo opisać sposób korygowania wad krótkoi dalekowzroczności. Uczeń rozumie zjawisko fotoelektryczne. Uczeń zna warunki, w których zachodzi całkowite wewnętrzne odbicie i zna zastosowania tego zjawiska. Uczeń potrafi formułować samodzielne wypowiedzi dotyczące zjawisk optycznych. 8