Plan wynikowy do programu DKW /99

Transkrypt

1 Plan wynikowy do programu DKW /99 Fizyka dla gimnazjum klasa III (Przy każdej umiejętności podano numer standardu, który ta umiejętność pozwala sprawdzić) O elektryczności statycznej (10 godzin) L.p. Temat lekcji Treści konieczne 1 Elektryzowanie wie, że ciała elektryzują się ciał przez tarcie. przez tarcie (I/1) a, Oddziaływanie ciał wie, że są dwa rodzaje naelektryzowanych ładunków elektrycznych "+" i " " (I/1) a, wie, że jednostką ładunku elektrycznego jest 1 C (I/2) d, wie, że ciała naelektryzowane oddziałują na siebie wzajemnie 2 Elektryczna budowa materii 3 Zasada zachowania ładunku elektrycznego. Prawo Coulomba. wie, z czego składa się atom (I/1) a, wie, że elektrony mają elementarny ładunek ujemny, protony dodatnia neutrony są elektrycznie obojętne (I/1) a, wie, że w przewodnikach są elektrony "swobodne" a w izolatorach "związane" (I/1) a, umie podać przykłady przewodników i izolatorów (II/2) c. wie, że ciało elektrycznie obojętne ma tyle samo ładunków dodatnich co ujemnych (II/2) a, wie, że ładunki oddziałują silniej gdy są bliżej siebie i gdy mają większą wartość (II/2) b. Treści podstawowe wie, że ciała naelektryzowane jednoimiennie odpychają się a naelektryzowane różnoimiennie przyciągają się (II/2) a, wie, że przez tarcie ciała elektryzują się różnoimiennie (II/2) b, potrafi opisać jak zbudowany jest atom (II/2) d, wie, że ciało naelektryzowane ujemnie posiada nadmiar elektronów a naelektryzowane dodatnio posiada niedobór elektronów (II/2) a. zna i umie stosować zasadę zachowania ładunku elektrycznego (II/1) d, wie, jak wartość siły oddziaływania elektrostatycznego zależy od odległości ciał naelektryzowanych i wielkości ich ładunków (II/2) a, 1 Treści rozszerzone Treści dopełniające potrafi doświadczalnie stwierdzić stan naelektryzowania ciała (II/2) d,g, potrafi wskazać w otoczeniu zjawiska elektryzowania ciał przez tarcie (III/4) b, wie, jak powstają jony dodatnie i ujemne (III/1) B, potrafi uzasadnić podział ciał na przewodniki i izolatory, na podstawie ich wewnętrznej budowy (II/2) c. umie stosować prawo Coulomba w prostych zadaniach (III/2) c, zna mechanizm zobojętniania ciał naelektryzowanych (metali i dielektryków) (III/1) b. potrafi, korzystając z układu okresowego, narysować model atomu wybranego pierwiastka (III/4) a. potrafi zaprojektować doświadczenie potwierdzające słuszność prawa Coulomba (IV), potrafi rozwiązywać problemy dotyczące zasady zachowania ładunku i prawa Coulomba (IV).

2 umie narysować wektory sił działających na punktowe ciała naelektryzowane (II/2) f. 4 Sposoby elektryzowania ciał zna sposoby elektryzowania ciał (I/1) a, umie korzystać z elektroskopu przy badaniu czy ciało jest naelektryzowane (II/2) f. wie, że przy elektryzowaniu ciał przez tarcie następuje przemieszczenie elektronów z jednego ciała na drugie (II/2) a, umie wyjaśnić zjawisko elektryzowania ciał przez tarcie na podstawie elektrycznej budowy materii (III/1) b, zna budowę i zasadę działania elektroskopu (II/2) f, umie wyjaśnić elektryzowanie ciał przez dotyk ciałem naelektryzowanym (III/1) c. wie, jak rozmieszcza się ładunek elektryczny w przewodniku, a jak w izolatorze (III/1) a. potrafi wyjaśnić różnice w elektryzowaniu przewodnika i izolatora przez pocieranie (III/4) a, potrafi rozwiązywać problemy dotyczące elektryzowania ciał (IV). 5 Pole elektrostatyczne 6 Indukcja elektrostatyczna wie, co jest źródłem pola elektrostatycznego (II/1) a. wie, że wskazówka elektroskopu wychyla się gdy zbliżymy do niego ciało naelektryzowane (I/1) a, wie, do czego służy piorunochron (II/2) a, zna niebezpieczeństwa związane z występowaniem zjawisk elektrycznych w przyrodzie (I/1) c. wie, co to znaczy, że w jakimś obszarze istnieje pole elektryczne (II/2) d, potrafi narysować linie pola wytworzone przez punktowy ładunek dodatni oraz ujemny (II/2) f. wie, na czym polega zjawisko indukcji elektrostatycznej (III/1) c, umie trwale naelektryzować elektroskop przez wpływ (II/2) g. wie, kiedy pole jest centralne a kiedy jednorodne (III/1) a, umie graficznie przedstawić pole jednorodne (II/2) f. potrafi wyjaśnić mechanizm przyciągania drobnych ciał (nitek, skrawków papieru, kurzu) przez ciało naelektryzowane (III/1) c, zna zasadę działania piorunochronu (II/2) e. umie graficznie przedstawić pole dwóch ładunków punktowych (III/4) a. potrafi określić znak ładunku ciała naelektryzowanego przez zbliżenie go do naelektryzowanego elektroskopu (III/1) c, potrafi wskazać w otoczeniu przykłady elektryzowania ciał przez indukcję(iii/4) a, potrafi wyjaśnić mechanizm wyładowań atmosferycznych (III/4) c. 2

3 7 Ruch cząstki naładowanej w polu elektrycznym wie, że na cząstkę naładowaną znajdującą się w polu elektrycznym działa siła (II/1) a. 8 Powtórzenie wiadomości z elektrostatyki 9,10 Sprawdzian, omówienie wyników potrafi wyjaśnić po jakim torze porusza się w jednorodnym polu elektrycznym naelektryzowana kropla wody (III/1) d. potrafi opisać rodzaj ruchu cząstki naładowanej w polu elektrostatycznym (III/1) c. O prądzie elektrycznym (12 godzin) L.p. Temat lekcji Treści konieczne 1 Napięcie wie, że napięcie panujące warunkiem między końcami przewodnika przepływu prądu jest warunkiem, by płynął w w przewodniku nim prąd elektryczny (I/1) a, wie, jaki jest umowny kierunek prądu eklektycznego (I/1) a, potrafi wymienić źródła napięcia (I/1) a, wie, że jednostką napięcia jest 2 Proste obwody elektryczne 3 Natężenie prądu elektrycznego 1V (I/2) d. wie, że do pomiaru napięcia służy woltomierz (I/1) a, zna symbole elementów obwodów elektrycznych (I/1) a, umie zbudować prosty obwód według schematu (II/1) f, zna zasady bezpiecznego użytkowania odbiorników energii elektrycznej (II/2) g. wie, że jednostką natężenia prądu elektrycznego jest 1 A (I/2) d, wie, że natężenie mierzy się amperomierzem (II/2) a, umie zbudować prosty obwód według schematu i dokonać pomiaru natężenia prądu Treści podstawowe potrafi wyjaśnić na czym polega przepływ prądu w metalach (III/1) c. potrafi narysować schemat obwodu składającego się z danych elementów (II/2) f, umie zmierzyć napięcie np. na zaciskach źródła (II/2) g, potrafi wskazać kierunek prądu w obwodzie i wie, że na schematach zaznacza się kierunek umowny (II/2) a. zna definicję natężenia prądu (I/1) a, potrafi obliczać natężenie q korzystając ze wzoru I = t (I/2) a, wie, że 1A = 1C 1s (I/2) d, potrafi zmierzyć natężenie Treści rozszerzone wie, że dzięki przyłożonemu do końców przewodnika napięciu, siły pola wykonują pracę W = U q (III/1) b, zna budowę i zasadę działania ogniwa Volty (III/1) c, wie na czym polega przepływ prądu w cieczach i gazach (III/1) b. potrafi obliczać każdą q wielkość ze wzoru I = t (III/2) c. Treści dopełniające zna budowę i zasadę działania ogniwa Leclanche'go (III/1) c, wie jak działa akumulator (II/1) c. potrafi oszacować niepewność pomiaru napięcia (IV/5) a. wie, że ładunek elektronu jest 19 równy 1, C (I/1) a, zna jednostki ładunku 1 Ah, 1 As (I/2) d. 3

4 (III/1) f, (II/2) g,. 4 Prawo Ohma wie, że wzrost napięcia między końcami przewodnika powoduje wzrost natężenia płynącego w nim prądu elektrycznego (II/2) a. 5 Opór elektryczny wie, że opór elektryczny jest wielkością charakteryzującą przewodnik (I/1) a, wie, że jednostką oporu elektrycznego jest 1 Ω (I/2) d. 6 Szeregowe łączenie odbiorników energii elektrycznej 7 Równoległe łączenie odbiorników energii elektrycznej potrafi zbudować obwód odbiorników połączonych szeregowo, zgodnie ze schematem (II/1) f, umie obliczyć opór zastępczy oporników połączonych szeregowo (I/2) a. wie, że w domowej instalacji elektrycznej stosuje się połączenie równoległe (I/1) a, wie, że napięcie na zaciskach odbiorników połączonych równolegle jest jednakowe prądu w dowolnym punkcie obwodu (II/2) g. zna i rozumie prawo Ohma (II/2) a, potrafi rozwiązywać proste zadania z zastosowaniem prawa Ohma (II/2) d. zna definicję oporu elektrycznego (II/1) a, 1V wie, że 1 Ω = (I/2) d, 1A wie od czego zależy opór przewodnika (II/1) a, potrafi stosować oporniki do zmiany natężenia prądu w obwodzie (II/2) g. potrafi narysować schemat obwodu odbiorników połączonych szeregowo (II/2) f, wie, że dla odbiorników połączonych szeregowo U = U1 + U 2 + U 3 (II/2) c, wie, że natężenie w dowolnym punkcie obwodu szeregowego jest jednakowe (III/1) b, potrafi wyjaśnić dlaczego w oświetleniu choinkowym stosuje się połączenie szeregowe (II/2) g. zna i potrafi stosować I prawo Kirchhoffa (II/2) e, potrafi zbudować obwód odbiorników połączonych równolegle (II/1) f. umie przedstawić na wykresie zależność I (U) (III/3) b. wie w jaki sposób opór elektryczny przewodnika zależy od jego długości i pola przekroju poprzecznego (III/3) b, umie obliczać opór korzystając z wykresu I (U) (III/3) c. potrafi rozwiązywać zadania stosując poznane zależności między I, U, R (III/2) c. umie obliczać opór zastępczy układu odbiorników połączonych równolegle (III/2) c, potrafi zapisać prawo Kirchhoffa dla dowolnego węzła sieci (III/2) d, potrafi rozwiązywać zadania stosując poznane zależności (III/2) d. potrafi stosować prawo Ohma do rozwiązywania problemów złożonych (IV). wie, że opór elektryczny zależy od temperatury przewodnika (III/1) d. potrafi uzasadnić dlaczego R = R + R + (III/4) a. 1 2 R3 umie obliczyć opór zastępczy dla połączenia mieszanego (III/4) a, potrafi wyjaśnić dlaczego = + + (III/1) c. R R R R

5 8 Praca prądu elektrycznego 9 Moc prądu elektrycznego wie, że prąd elektryczny wykonuje pracę (I/1) a, potrafi opisać przemiany energii we wskazanych odbiornikach energii elektrycznej: grzałka, silnik odkurzacza, żarówka (II/2) g, wie, że jednostką pracy jest 1 J (I/2) d, wie, że niesprawne urządzenie elektryczne może być przyczyną zwarcia w instalacji elektrycznej, prowadzić do powstania pożaru (II/2) g. zna jednostki mocy 1W i 1kW (I/2) d, rozumie potrzebę oszczędzania energii elektrycznej (II/2) c. 10 Powtórzenie wiadomości 11,12 Sprawdzian. Poprawa sprawdzianu umie obliczyć pracę z zależności W = UIt (III/2) c, wie, że 1J = 1V 1A 1s (I/2) d. umie obliczać moc z równania P = UI (III/2) c, wie, że 1kWh jest jednostką pracy prądu elektrycznego (energii elektrycznej) (I/2) d. potrafi obliczyć każdą wielkość z zależności W = UIt (III/2) c. potrafi na podstawie danych z tabliczki znamionowej urządzenia elektrycznego obliczyć np. natężenie prądu, opór odbiornika (III/4) a. potrafi rozwiązywać złożone problemy rachunkowe wykorzystując związki między wielkościami: W, U, I, t, R, q (IV). O zjawiskach magnetycznych (11 godzin) L.p. Temat lekcji Treści konieczne 1 Pole magnetyczne wie, że wokół Ziemi i Ziemi i magnesów magnesu trwałego istnieje pole trwałych magnetyczne (I/1) a, wie, że są dwa rodzaje biegunów magnetycznych N i S i występują one parami (I/1) a, wie jak oddziałują ze sobą bieguny magnetyczne (I/1) a, wie, jak należy przechowywać magnesy 2 Pole magnetyczne przewodnika z prądem sztabkowe i podkowiaste wie, że wokół przewodnika z prądem istnieje pole magnetyczne (I/1) a, Treści podstawowe wie, z jakich substancji wykonuje się magnesy trwałe (III/1) b, umie wykorzystać igłę magnetyczną do zbadania pola magnetycznego np. magnesu sztabkowego (II/2) g, wie, że każda część podzielonego magnesu staje się magnesem (II/1) a. umie określić bieguny magnetyczne zwojnicy z prądem (II/2) c, Treści rozszerzone umie wyjaśnić dlaczego żelazo w polu magnetycznym zachowuje się jak magnes (III/1) b, wie, że oddziaływanie magnesów odbywa się za pośrednictwem pól magnetycznych (III/1) c. wie, że każdy poruszający się ładunek jest źródłem pola magnetycznego (III/1) a, Treści dopełniające potrafi uzasadnić dlaczego każda z części podzielonego magnesu jest magnesem (IV/1) b, potrafi korzystając z różnych źródeł informacji wyszukać i zaprezentować wiadomości o magnetyzmie ziemskim (IV). potrafi przedstawić graficznie pole przewodnika prostoliniowego i kołowego 5

6 3 Jak działa i do czego służy elektromagnes? 4 Siła elektrodynamiczna 5 Zjawisko indukcji elektromagnetycznej wie, że dwa przewodniki w których płynie prąd oddziałują ze sobą (II/1) a. wie, że elektromagnes zbudowany jest ze zwojnicy i umieszczonego w niej rdzenia ze stali miękkiej (I/1) b, wie, że elektromagnes wytwarza pole magnetyczne gdy w jego zwojnicy płynie prąd wie, że na przewodnik z prądem umieszczony w polu magnetycznym działa siła (I/1) a, zna zasady bezpiecznego posługiwania się odbiornikami energii elektrycznej (I/1) c, (II/2) g, wie, że w silniku elektrycznym energia elektryczna zamienia się w energię mechaniczną (I/1) a, potrafi podać przykłady urządzeń z silnikiem elektrycznym (I/1) c. wie, że prąd indukcyjny powstaje w obwodzie znajdującym się w zmiennym polu magnetycznym (I/1) a, umie zbudować prosty obwód i wzbudzić w nim prąd indukcyjny za pomocą magnesu sztabkowego (II/2) g, wie, że domowa instalacja elektryczna zasilana jest prądem przemiennym (I/1) b, wie, że symbol ~ oznacza, że urządzenie należy zasilać umie przedstawić graficznie pole magnetyczne magnesu sztabkowego i zwojnicy z prądem (II/2) f. umie zbudować elektromagnes (II/2) g, umie wyjaśnić dlaczego rdzeń elektromagnesu wykonany jest ze stali miękkiej (III/1) b. wie od czego zależy zwrot i wartość siły elektrodynamicznej (III/1) b, wie, że w silnikach elektrycznych i miernikach wykorzystuje się oddziaływanie pola magnetycznego na przewodnik z prądem (III/1) a. umie określić zwrot prądu indukcyjnego w zwojnicy (II/2) g, wie, jakie przemiany energii zachodzą w prądnicy (I/1) a, wie, że prąd przemienny to taki, którego natężenie i kierunek zmienia się okresowo wie, że pole magnetyczne wewnątrz zwojnicy jest jednorodne (III/1) a. wie, od czego zależy to, czy pole wytworzone przez elektromagnes jest słabe, czy silne (III/1) b. wie, jak zwrot siły elektrodynamicznej zależy od kierunku prądu i zwrotu linii pola (III/1) b, zna zasadę działania silnika elektrycznego (III/1) c. zna różne sposoby wzbudzania prądu indukcyjnego (II/2) b, rozumie co oznacza napis 50 Hz na tabliczce znamionowej urządzenia (II/2) c. (II/2) f, zna definicję ampera potrafi wyszukać i ciekawie zaprezentować informacje o zastosowaniach elektromagnesów (IV). zna zasadę działania mierników elektrycznych (III/1) c. zna budowę prądnicy i umie wyjaśnić zasadę jej działania (III/1) C, zna związek między okresem i częstotliwością prądu przemiennego (III/2) d. 6

7 6 Jak działa i do czego służy transformator? 7 Fale elektromagnetyczne prądem zmiennym (I/1) b. wie, jak jest zbudowany transformator (II/1) d, wie, kiedy transformator obniża a kiedy podwyższa napięcie (I/1) b. 8 Powtórzenie wiadomości 9,10 Sprawdzian. Poprawa sprawdzianu wie, że zmiennemu polu magnetycznemu towarzyszy zmienne pole elektryczne (I/1) b, wie, że fale elektromagnetyczne rozchodzą się także w próżni (I/1) a, wie, że jednym z rodzajów fal elektromagnetycznych są fale świetlne zna zasadę działania transformatora (III/1) c, wie, o czym informuje nas przekładnia transformatora (II/2) f, zna przykłady współpracy Polski z innymi państwami w dziedzinie energetyki (II/2) d. wie, że fale elektromagnetyczne przenoszą energię (II/1) a, zna szybkość fali elektromagnetycznej w próżni (II/1) a, rozumie pojęcie widma fal elektromagnetycznych (III/1) b, potrafi podać przykłady fal o różnych długościach (III/1) c. wie, że moce w obydwu uzwojeniach transformatora (idealnego) są równe i potrafi to uzasadnić korzystając z zasady zachowania energii (III/1) d, umie rozwiązywać zadania z wykorzystaniem zależności: U w n = w (II/2) d. U n p p zna własności fal elektromagnetycznych (III/1) c, potrafi wskazać przykłady urządzeń wykorzystujących różne rodzaje fal elektromagnetycznych (II/2) g. umie rozwiązywać złożone zadania z wykorzystaniem I n w p U I w związków: =, = I n U I (II/2) d. p rozróżnia na czym polega przekazywanie informacji (np. głosu lub obrazu) metodą analogową i cyfrową (III/4) a. w p p w Optyka, czyli nauka o świetle (11 godzin) L.p. Temat lekcji Treści konieczne 1 Źródła światła umie podać przykłady źródeł światła (I/1) a, wie, że światło przenosi energię (I/1) a, wie, że światło w ośrodku jednorodnym optycznie rozchodzi się po liniach prostych (I/1) a, wie, że światło rozchodzi się w próżni i w ośrodkach przezroczystych Treści podstawowe umie podać doświadczalne przykłady potwierdzające prostoliniowość rozchodzenia się światła (II/2) g, umie wyjaśnić powstawanie cienia (II/2) f, wie, że największą szybkość ma światło w próżni, zna jej wartość Treści rozszerzone potrafi wyjaśnić zaćmienia Słońca i Księżyca (II/2) f. Treści dopełniające wie, że szybkość światła uwarunkowana jest gęstością optyczną ośrodka (III/1) b, zna wartości tej szybkości dla różnych ośrodków (II/2) b. 7

8 2 Odbicie światła wie, że światło odbija się od powierzchni gładkich (I/1) a, wie, że na powierzchni chropowatej światło rozprasza się (I/1) a, umie na rysunku wskazać kąt padania i odbicia (II/1) e. 3 Zwierciadła wie, że w zwierciadle płaskim powstaje obraz pozorny, prosty, tej samej wielkości co przedmiot (I/1) b, potrafi wskazać zastosowania zwierciadeł płaskich (I/1) c, umie rozpoznać zwierciadło kuliste wklęsłe i wypukłe (I/1) b. 4 Zjawisko załamania światła 5 Rozszczepienie światła w pryzmacie wie, że na granicy dwóch ośrodków przeźroczystych światło załamuje się i zmienia kierunek rozchodzenia się (I/1) b, potrafi podać przykłady występowania zjawiska załamania światła (I/1) c, umie na rysunku wskazać kąt padania i kąt załamania światła (II/1) e. zna pojęcie światła białego (I/1) b, wie, dlaczego latem nosimy na ogół jasne ubrania a zimą ciemne (II/2) g, wie jak na organizm człowieka działa promieniowanie podczerwone i ultrafioletowe (II/2) g. potrafi określić kąt padania i odbicia (I/1) b, zna prawo odbicia światła (I/1) b. umie skonstruować obraz punktu w zwierciadle płaskim (II/2) f, potrafi przedstawić bieg wiązki równoległej do osi optycznej po odbiciu od zwierciadła kulistego wklęsłego i wypukłego (II/2) c, potrafi wskazać zastosowania zwierciadeł kulistych (II/2) g. wie, że światło przechodząc z ośrodka optycznie rzadszego do optycznie gęstszego załamuje się do normalnej, a przechodząc z ośrodka optycznie gęstszego do optycznie rzadszego od normalnej (III/1) b, wie, że dla kąta padania 0 O kąt załamania wynosi także 0 O wie, że załamaniu światła białego w pryzmacie towarzyszy rozszczepienie (I/1) b, umie podać przykłady tego zjawiska w przyrodzie (tęcza) (I/1) c. potrafi uzasadnić dlaczego na powierzchni chropowatej światło się rozprasza (III/1) c. potrafi wykonać konstrukcję obrazu w zwierciadle wklęsłym (II/2) f. rozumie, dlaczego na granicy dwóch ośrodków światło może ulec załamaniu (III/1) b, potrafi rozwiązywać zadania z wykorzystaniem poznanych praw odbicia i załamania światła (III/1,2) c. umie przedstawić graficznie zjawisko załamania światła w pryzmacie (II/2) f, potrafi wyjaśnić dlaczego światło białe ulega w pryzmacie rozszczepieniu (III/1) c, wie, jaką rolę pełni warstwa ozonowa w atmosferze i rozumie potrzebę jej ochrony (III/4) c, potrafi graficznie przedstawić rozproszenie światła na dowolnej powierzchni (IV/1) b. potrafi skonstruować obraz dowolnej figury w zwierciadle płaskim (IV). umie narysować bieg promienia przez kilka ośrodków o różnej gęstości optycznej (III/1) c, potrafi rozwiązywać złożone problemy uwzględniające zjawisko odbicia i załamania światła (IV). potrafi wytłumaczyć na czym polega widzenie barwne (III/1) b, wie, jak i po co stosuje się filtry optyczne (III/4) c, potrafi wyjaśnić dlaczego niebo jest błękitne (III/4) a. 8

9 6 Soczewki i ich własności 7 Obrazy tworzone przez soczewki. Zastosowania soczewek 8 Powtórzenie wiadomości 9,10 Sprawdzian. Poprawa sprawdzianu wie, że soczewki mogą skupiać lub rozpraszać światło (I/1) a, zna pojęcia: główna oś optyczna, ognisko, ogniskowa umie za pomocą soczewki skupiającej otrzymać obrazy rzeczywiste (II/2) c, potrafi objaśnić zasadę działania oka (I/1) c, zna pojęcia odległość dobrego widzenia i kąt dobrego widzenia (I/1) b. umie przedstawić bieg wiązki równoległej do osi optycznej po przejściu przez soczewkę (II/2) c, potrafi narysować bieg promieni charakterystycznych przy przejściu przez soczewkę skupiającą (II/2) c. potrafi konstruować obrazy otrzymane za pomocą soczewki skupiającej (II/2) f, zna cechy otrzymywanych obrazów (II/2) b, potrafi wyjaśnić zasadę działania lupy i aparatu fotograficznego (II/2) g, wie, jak można dokonywać korekcji niektórych wad wzroku (III/1) c. umie obliczyć zdolność skupiającą soczewki (III/2) d. potrafi wyjaśnić zasadę działania innych przyrządów optycznych np. mikroskopu, lunety (III/4) d. umie doświadczalnie wyznaczyć zdolność skupiającą soczewki (II/2) g. wie, że własności soczewki zależą także od gęstości optycznej materiału soczewki i otaczającego ją ośrodka (III/1) b. Tajemniczy świat atomów (4 godziny) L.p. Temat lekcji Treści konieczne 1 Energia jądrowa wie, czym zajmuje się fizyka jądrowa Treści podstawowe wie, że suma mas składników jądra nie jest równa masie tego jądra (defekt masy) (I/1) a, interpretuje zapis np. 1 1H i 2 1 D , 92 U i 92 U (II/2) e. Treści rozszerzone potrafi zinterpretować wzór 2 E = mc (II/2) e. Treści dopełniające potrafi wyszukać i zaprezentować na lekcji informacje o kwarkach (IV). 2 Reakcje jądrowe wie jak może być wykorzystana energia uwalniana w czasie reakcji rozszczepienia (I/1) c. wie, na czym polega reakcja rozszczepienia (I/1) b, wie, co to jest czas połowicznego rozpadu potrafi odszukać i zaprezentować informacje o elektrowniach jądrowych (III/4) c, wie, że źródłem energii jądrowej może być reakcja syntezy termojądrowej lekkich wie, że ważnym problemem energetyki jądrowej jest gospodarka odpadami promieniotwórczymi (III/1,4) b, potrafi objaśnić mechanizm powstawania energii słonecznej (III/1) c. 9

10 3,4 Promieniotwórczoś ć naturalna. Ochrona przed promieniowaniem umie podać przykłady pierwiastków promieniotwórczych (I/1) a, wie, kto to jest Maria Skłodowska-Curie (I/1) a, wie o szkodliwości działania promieniowania jonizującego na organizm człowieka (I/1) a, zna symbole oznaczające pomieszczenia, zbiorniki zawierające substancje promieniotwórcze zna rodzaje i właściwości promieniowania wysyłanego podczas rozpadu promieniotwórczego (III/1) b, potrafi podać pozytywne i negatywne przykłady wykorzystania promieniowania jądrowego (III/4) c, wie o sygnałach alarmowych ostrzegających o skażeniu (powietrza ziemi) promieniowaniem jądrowym pierwiastków (III/1) b. potrafi podać przykłady wykorzystania izotopów promieniotwórczych np. w medycynie, technice, technologii żywności (III/4) c,d, wie w jaki sposób należy chronić się przed danym rodzajem promieniowania (III/4) c,d. umie wyjaśnić mechanizm rozpadu α, β i emisji promieniowania γ (III/1) b, (II/2) f. 10