WŁĄCZ dla domu i rodziny PORADNIK KONSUMENTA W środku znajdziesz naklejkę Podpisuję tylko uczciwe umowy Radzimy, jak nie dać się oszukać przy podpisywaniu umów. TAURON dbamy o Twoje bezpieczeństwo
PORADNIK KONSUMENTA Szanowni Państwo! Oddajemy w Państwa ręce poradnik, którego idea narodziła się w związku z docierającymi do TAURONA informacjami o nieuczciwych praktykach stosowanych przez niektórych sprzedawców energii elektrycznej i licznymi skargami Klientów indywidualnych. Dzięki poradnikowi dowiedzą się Państwo, jakie są Państwa prawa i obowiązki. Ma on także za zadanie pomóc w sytuacji, gdy nie chcą być Państwo dalej związani umową z nowym sprzedawcą energii elektrycznej lub uważają, iż zostali przez niego wprowadzeni w błąd. W poradniku zostały również przedstawione ogólne zasady dotyczące podpisywania umów przez Klientów wraz ze wskazaniem, na co należy zwracać szczególną uwagę, aby uniknąć sytuacji problematycznych. Z poważaniem, Zespół TAURON Sprzedaż Z poradnika dowiesz się: jakie są prawa i obowiązki konsumenta sprawdź na stronach 3 6 kiedy można zerwać umowę lub od niej odstąpić sprawdź na stronach 7 12 jakie są zasady bezpiecznego podpisywania umów w domu sprawdź na stronie 13 jak napisać oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprawdź na stronach 14 15 2
MOJE PRAWA I OBOWIĄZKI JAKO KONSUMENTA Kim jest konsument? Konsument to osoba zawierająca umowę, która nie ma związku z jego działalnością gospodarczą. Konsumentem jest każdy z nas, zwłaszcza w różnego rodzaju sytuacjach życia codziennego, takich jak np. zakupy w supermarkecie, kupno prezentu dla bliskiej osoby czy zawieranie umowy na sprzedaż energii elektrycznej. Konsument, zgodnie z prawem, to osoba podlegająca szczególnej ochronie. Przedsiębiorca musi spełnić następujące warunki względem niego: informacje przekazywane konsumentowi powinny być rzetelne, prawdziwe i pełne; nie mogą wprowadzać konsumenta w błąd; zabronione jest stosowanie agresywnych praktyk, mających na celu podjęcie przez konsumenta decyzji, której będzie żałował. Jakie można wyróżnić rodzaje umów ze względu na sposób i miejsce ich zawarcia? W polskim prawie przewidziane są różne standardy ochrony konsumenta w zależności od sposobu i miejsca zawarcia umowy z przedsiębiorcą: umowy zawierane w lokalu przed- siębiorstwa, np. placówka banku, punkt obsługi klienta, oddział przedsiębiorstwa, itp.; umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa, np. z przedstawicielem przedsiębiorcy odwiedzającym konsumenta w domu, ale także w jego miejscu pracy albo innym miejscu prywatnego pobytu; 3
MOJE PRAWA I OBOWIĄZKI JAKO KONSUMENTA umowy zawierane na odległość bez jednoczesnej obecności konsumenta i przedsiębiorcy, np. w drodze przesłania umowy pocztą, przy wykorzystaniu Internetu i poczty elektronicznej. Do środków porozumiewania się na odległość, przy pomocy których może być zawarta umowa, zalicza się także, np. drukowany lub elektroniczny formularz zamówienia, list seryjny, reklamę prasową z wydrukowanym formularzem zamówienia, reklamę w postaci elektronicznej, katalog, telefon, telefaks, radio, telewizję, automatyczne urządzenie wywołujące, wizjofon, wideotekst. Sprawdź Jeżeli zawierasz umowę z przedsiębiorcą poza lokalem przedsiębiorstwa (np. w swoim domu), przeważnie jesteś przez niego zaskakiwany. Nie masz też możliwości porównania oferty z innymi. Dlatego istnieją przepisy, pozwalające na odstąpienie od umowy (nawet po jej podpisaniu) jeśli okaże się ona dla Ciebie niekorzystna. str. 7, 8 Sprawdź Dla umów zawieranych na odległość charakterystyczny jest brak możliwości zweryfikowania jakości danego produktu czy usług. Dlatego możesz zrezygnować z umowy, jeśli dany produkt czy usługa okażą się inne niż oczekiwałeś lub niż zostało Ci to przekazane. str. 6 8 Sprawdź Ponadto, jako konsument, bez względu na sposób zawarcia umowy, podlegasz ochronie w sytuacji, gdy zostałeś wprowadzony przez przedsiębiorcę w błąd. str. 9, 10 4
MOJE PRAWA I OBOWIĄZKI JAKO KONSUMENTA Jakie dokumenty powinien przedstawić i jakie informacje przekazać przedsiębiorca, jeśli zawiera z Tobą umowę poza lokalem przedsiębiorstwa? PRZED ZAWARCIEM UMOWY poza lokalem przedsiębiorstwa prawo wymaga, aby przedsiębiorca przedstawił Ci identyfikator potwierdzający, że jest pracownikiem firmy, na którą się powołuje. Ponadto, przedsiębiorca powinien przekazać Ci pisemną informację o prawie odstąpienia od umowy bez podania przyczyny w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. PO ZAWARCIU UMOWY przedsiębiorca zobowiązany jest wręczyć pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, stwierdzające jej datę i rodzaj oraz przedmiot świadczenia i cenę. Przedsiębiorca ma prawo zażądać poświadczenia przez konsumenta na piśmie, że został on poinformowany o prawie odstąpienia. Pamiętaj! Masz prawo poprosić osobę, która zawiera z Tobą umowę o przedstawienie dokumentów. Jeżeli jakikolwiek z nich wzbudzi Twoją wątpliwość nie zawieraj umowy od razu, poproś o czas do namysłu. 5
MOJE PRAWA I OBOWIĄZKI JAKO KONSUMENTA Jakie informacje powinien przekazać przedsiębiorca, jeśli zawiera z Tobą umowę na odległość Przy zawieraniu tego rodzaju umowy, przedsiębiorca powinien najpierw uprzednio uzyskać od Ciebie zgodę. Proponując zawarcie umowy na odległość, przedsiębiorca powinien poinformować m.in. o: imieniu i nazwisku lub nazwie firmy; istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu; cenie lub wynagrodzeniu obejmujących wszystkie ich składniki, a w szczególności cła i podatki; zasadach zapłaty ceny lub wynagrodzenia; kosztach oraz terminie i sposobie dostawy; prawie odstąpienia od umowy w terminie 14 dni, wraz ze wskazaniem sytuacji, kiedy nie jest to możliwe; kosztach wynikających z korzystania ze środków porozumiewania się na odległość, jeżeli są one skalkulowane inaczej niż wedle normalnej taryfy; terminie, w jakim oferta lub informacja o cenie albo wynagrodzeniu mają charakter wiążący; okresie, na jaki ma być zawarta umowa o świadczenia ciągłe lub okresowe; miejscu i sposobie składania reklamacji; prawie wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieoznaczony.? Pamiętaj! Masz prawo zażądać przedstawienia wymienionych wyżej informacji. Powinny być one sformułowane w sposób jednoznaczny, zrozumiały i łatwy do odczytania. Możesz również poprosić o potwierdzenie na piśmie wszystkich wymienionych informacji najpóźniej w momencie rozpoczęcia spełniania świadczenia. 6
NIE CHCĘ BYĆ JUŻ ZWIĄZANY UMOWĄ, KTÓRĄ ZAWARŁEM CO MOGĘ ZROBIĆ? Przy zawieraniu umowy poza lokalem przedsiębiorcy lub na odległość, przysługuje Ci szczególne uprawnienie do odstąpienia od takiej umowy bez podania przyczyny. Jeśli się na to zdecydujesz, to umowa będzie traktowana tak, jakby nigdy nie została zawarta. W zależności od upływu czasu od zawarcia umowy, przysługują Ci odpowiednie środki prawne: a) Od zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorcy (w tym na odległość) nie upłynęło więcej niż 14 dni. W takim przypadku możesz odstąpić od umowy bez podania przyczyny (nieważne, czy czujesz, że zostałeś wprowadzony w błąd, czy po prostu po namyśle postanowiłeś z umowy zrezygnować). Termin czternastodniowy liczymy nie uwzględniając dnia, w którym umowa została zawarta, tj. jeśli umowa została podpisana we wtorek, 10 kwietnia, to ostatnim dniem kiedy możesz złożyć oświadczenie jest środa, 25 kwietnia. Jeśli 14 dzień przypada w niedzielę lub dzień ustawowo wolny od pracy, to termin ten upływa dnia następnego. 14 dni JAK TO ZROBIĆ? Złóż odpowiednie oświadczenie na piśmie. Najlepiej jeśli doręczysz je przedsiębiorcy osobiście (w siedzibie jego przedsiębiorstwa) albo przesyłką poleconą ze zwrotnym po- twierdzeniem odbioru. (Przykładowe oświadczenie o odstąpieniu znajdziesz na stronie 14 tego poradnika). Pamiętaj! Przedsiębiorca nie może zastrzec, że odstąpienie jest dopuszczalne tylko za zapłatą oznaczonej sumy, czyli odstępnego. 7
NIE CHCĘ BYĆ JUŻ ZWIĄZANY UMOWĄ, KTÓRĄ ZAWARŁEM CO MOGĘ ZROBIĆ? Odstąpienie od umowy w terminie do 14 dni od jej zawarcia sprawia, że umowę traktuje się tak, jakby jej nigdy nie było. To, co zostało już przekazane (świadczone) powinno zostać zwrócone w stanie niezmienionym. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, gdy zmiana była konieczna i nie wykraczała poza zwyczajne postępowa- nie z daną rzeczą. Zwrot powinien nastąpić niezwłocznie, czyli najpóźniej w terminie 14 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu. Ponadto, jeśli byłeś wcześniej związany umową kompleksową bądź umową sprzedaży energii możesz do niej powrócić. Pamiętaj! Jeśli dokonałeś jakichkolwiek przedpłat, podlegają one zwrotowi i dodatkowo należą się odsetki ustawowe od dnia dokonania przedpłaty. W razie odstąpienia od umowy w terminie do 14 dni nie jesteś zobowiązany do zapłaty żadnej kary umownej, chociażby przewidywała to umowa z przedsiębiorcą! b) Od zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorcy upłynęło więcej niż 14 dni, ale nie więcej niż 12 miesięcy od jej zawarcia: 12 miesięcy Jeżeli przy zawieraniu umowy nie zostałeś poinformowany o prawie do odstąpienia od niej w ciągu 14 dni, a ponadto informacji o takim prawie nie zawiera umowa, którą podpisałeś, możesz wciąż skorzystać z odstąpienia. Dopiero bowiem z chwilą, gdy przedsiębiorca przekaże tę informację, zostaje Ci 14 dni na skorzystanie z prawa do odstąpienia. Nie można jednak odstąpić od umowy z tego powodu po upływie 12 miesięcy od jej zawarcia. Pozostałe zasady dotyczące odstąpienia od umowy opisane na str. 7 pozostają aktualne również w tej sytuacji. 8
ZOSTAŁEM WPROWADZONY W BŁĄD PRZEZ PRZEDSIĘBIORCĘ CO MOGĘ ZROBIĆ? Jeśli po zawarciu umowy (bez względu na to jak została zawarta) zorientujesz się, że zostałeś przez przedsiębiorcę bądź jego przedstawiciela wprowadzony w błąd co do istotnych elementów umowy, w szczególności jeśli okazało się, że osoba podpisująca z Tobą umowę nie jest przedstawicielem firmy, za jaką się podaje jest możliwość uchylenia się od skutków prawnych takiej umowy. Oznacza to, że w takim przypadku możesz wycofać się z postanowień zawartych w umowie bez poniesienia konsekwencji z tego tytułu (kar umownych itp.). W przypadku, gdy umowa była zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość z uprawnienia tego można skorzystać niezależnie od prawa do odstąpienia, opisanego powyżej, nawet jeśli minęły terminy 14 dni lub 12 miesięcy. JAK TO ZROBIĆ? Aby unieważnić umowę, której podpisanie przez Ciebie było skutkiem wprowadzenia Cię w błąd przez przedsiębiorcę, należy złożyć mu pisemne oświadczenie (którego wzór znajdziesz na str. 15 tego poradnika). Treść oświadczenia powinna zawierać następujące elementy: wskazanie o jaką umowę chodzi krótki opis, czego dotyczyła i kiedy została zawarta; opis okoliczności, które spowodowały wprowadzenie w błąd; jeśli masz podejrzenie, że działanie przedsiębiorcy było podstępne, opisz to; oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli (umowy) złożonego pod wpływem błędu; jeśli wraz z umową zostało podpisane pełnomocnictwo dla przedsiębiorcy lub jakakolwiek inna umowa należy również je wskazać. 9
ZOSTAŁEM WPROWADZONY W BŁĄD PRZEZ PRZEDSIĘBIORCĘ CO MOGĘ ZROBIĆ? Tak sformułowane pismo należy doręczyć przedsiębiorcy najlepiej osobiście lub listownie za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Co ważne, uprawnienie do uchylenia się od umowy wygasa z upływem roku od dnia wykrycia błędu. Z chwilą skutecznego uchylenia się od takiego oświadczenia, umowa jest nieważna i jeśli byłeś wcześniej związany umową kompleksową bądź umową sprzedaży energii możesz do niej powrócić. lub Pamiętaj! Jeśli przed zawarciem umowy z przedsiębiorcą byłeś klientem spółki TAURON, zgłoś się z kopią złożonego oświadczenia do najbliższego Punktu Obsługi Klienta lub prześlij je listownie na adres, który znajdziesz na fakturze za prąd z TAURONA. Nie jest wykluczone, że przedsiębiorca, który otrzyma takie oświadczenie zakwestionuje je. W szczególności może próbować dochodzić przed sądem należności wynikających z zawartej z nim umowy bądź kary za jej rozwiązanie. W takiej sytuacji skuteczność uchylenia się konsumenta będzie oceniał sąd. Pamiętaj! W razie uchylenia się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu umowa jest unieważniona. Oznacza to, że nie masz obowiązku zapłaty kary umownej, nawet jeśli umowa zawarta z przedsiębiorcą ją przewidywała. 10
JAK WYPOWIEDZIEĆ UMOWĘ? Nawet jeśli nie zostałeś wprowadzony w błąd, a także niezależnie od uprawnień określonych na str. 7 i 8, możesz wypowiedzieć zawartą umowę. Sprawdź, czy umowa, którą podpisałeś umożliwia wypowiedzenie i jaki jest jego okres. Podział umów ze względu na okres trwania: umowy zawarte na czas oznaczony wypowiedzenie umowy może być dopuszczalne tylko w wyjątkowych sytuacjach; umowy zawarte na reguluje umowa. czas nieoznaczony możliwość ich wypowiedzenia 11
INNE ŚRODKI PRAWNE PRZYSŁUGUJĄCE MI JAKO KONSUMENTOWI Jeśli poprzez działanie przedsiębiorcy zostałeś wprowadzony w błąd, w wyniku czego podjąłeś taką decyzję, której w normalnych warunkach byś nie podjął, możesz również dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej. Podstawą prawną dla takich roszczeń jest ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Jako konsument możesz żądać: zaniechania tej praktyki; usunięcia skutków tej praktyki; złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie; naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych, w szczególności żądania unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem produktu; zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej, ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów. Ponadto, jeśli istnieje podejrzenie, że praktyka stosowana przez przedsiębiorcę jest stosowana w odniesieniu do grupy konsumentów, istnieje możliwość złożenia zawiadomienia do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który po przeanalizowaniu sprawy może wszcząć przeciwko przedsiębiorcy odpowiednie postępowanie. Prezes Urzędu w razie stwierdzenia stosowania niedozwolonej praktyki może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości do 10% przychodu. UOKiK SĄD 12
PORADY DOTYCZĄCE ZASAD PODPISYWANIA UMÓW Aby uniknąć problematycznych sytuacji, ważne jest, żeby pamiętać o najważniejszych zasadach dotyczących podpisywania umów: MÓJ DOM MOJĄ TWIERDZĄ Nie wpuszczaj do domu osób, których nie znasz. Jeśli zamierzasz kogoś wpuścić sprawdź, czy jest tym, za kogo się podaje, np. sprawdź identyfikator. 2 1 33 WYBIERZ MĄDRZE Zanim podpiszesz umowę, dokładnie ją przeczytaj. POŚPIECH ZŁYM DORADCĄ Pamiętaj, że masz prawo odstąpić od umowy podpisanej w domu do 14 dni od jej zawarcia. 14 dni 13
WZORY OŚWIADCZEŃ Załącznik nr 1 Wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. W razie potrzeby przepisz wzór oświadczenia i dostarcz do przedsiębiorstwa z którym podpisałeś umowę tak, jak to opisano na stronie 7. Jeśli jesteś Klientem TAURONA i sprawa dotyczy energii elektrycznej, prześlij kopię oświadczenia także do TAURONA (adres znajdziesz na fakturze). Dane Klienta/ów: Imię i Nazwisko Pesel Klienta/ów Adres Punktu Poboru (PPE): Ulica Kod pocztowy i miejscowość Numer telefonu [Miejscowość, data] Nazwa nowego sprzedawcy Adres do korespondencji OŚWIADCZENIE O ODSTĄPIENIU OD UMOWY ZAWARTEJ POZA LOKALEM PRZEDSIĘBIORSTWA LUB NA ODLEGŁOŚĆ Ja/My * niniejszym informuję/informujemy* o moim/naszym* odstąpieniu od umowy kompleksowej/ sprzedaz y* zawartej w dniu... oraz o odwołaniu udzielonego Pan stwu pełnomocnictwa dotyczącego zmiany sprzedawcy energii elektrycznej. [Data] [Podpis Klienta/ów] *niepotrzebne wykres lic 14
WZORY OŚWIADCZEŃ Załącznik nr 2 Wzór oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu. W razie potrzeby przepisz wzór oświadczenia i dostarcz do przedsiębiorstwa z którym podpisałeś umowę tak, jak to opisano na stronie 9 i 10. Jeśli jesteś Klientem TAURONA i sprawa dotyczy energii elektrycznej, prześlij kopię oświadczenia także do TAURONA (adres znajdziesz na fakturze). [imię i nazwisko] [ulica, nr domu, mieszkania] [kod pocztowy, miejscowość] [nr telefonu] [Miejscowość, data] [nazwa sprzedawcy] [adres sprzedawcy] OŚWIADCZENIE O UCHYLENIU SIĘ OD SKUTKÓW PRAWNYCH OŚWIADCZENIA WOLI ZŁOŻONEGO POD WPŁYWEM BŁĘDU Ja, niz ej podpisany(-a), os wiadczam, iz uchylam się od skutko w prawnych os wiadczenia woli, zgodnie z kto rym w dniu [data zawarcia umowy] zawarłem(-am) umowę sprzedaz y energii elektrycznej nr [numer umowy] z Pan stwa firmą oraz udzieliłem(-am) Pan stwu pełnomocnictwa do dokonania czynnos ci związanych ze zmianą sprzedawcy, bowiem zostałem(-am) przez Pan stwa wprowadzony(-a) w błąd. Uwaz am, z e zostałem(-am) wprowadzony(-a) w błąd poniewaz [W tym miejscu można wskazać dlaczego uważa Pan/Pani, że został/a wprowadzony/a w błąd,tj. jakie były okoliczności wprowadzenia Pana/Pani w błąd] W mojej ocenie wprowadzenie mnie przez Pan stwa w błąd było podstępem i miało na celu doprowadzenie do podpisania przez mnie z Pan stwem umowy sprzedaz y energii. [Zdanie to można dopisać jeżeli jest Pan/Pani przekonana, iż działania przedstawiciela innego sprzedawcy energii elektrycznej miały na celu doprowadzenie do podpisania przez Pana/Panią umowy i były podstępne]. Z powaz aniem, [czytelny podpis] 15
PODSTAWY PRAWNE Podstawowe regulacje prawne dotyczące opisanych w niniejszym poradniku kwestii to: ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., nr 16, poz. 93, ze zm.); ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. 2014 poz. 827) ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2007 r., nr 171, poz. 1206); ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007 r., nr 50, poz. 331). W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących tożsamości odwiedzających Państwa osób, podających się za przedstawicieli TAURONA, prosimy o kontakt pod numerem: 555 444 555* * Opłata jak za zwykłe połączenie telefoniczne, zgodnie z taryfą operatora. Akcja informacyjna firmy: www.bezpieczniki.tauron-pe.pl 16