Dr inż. Teresa Rucioska

Zielone Zamówienia Publiczne - Green Public Procurement (GPP) W Europie pojawiło się w ostatnim dziesięcioleciu wiele inicjatyw odnoszących się do problematyki zrównoważonego rozwoju, min.: Sustainable Development Strategy (Strategia Zrównoważonego Rozwoju) 2001, odnowiona 2006; Integrated Product Policy (Zintegrowana Polityka Produktowa) 2003; Environmental Technologies Action Plan (Plan Działao na Rzecz Technologii Środowiskowych ) 2005; Sustainable Consumption & Production (Zrównoważona konsumpcja i produkcja ) 2008, 2

Zielone Zamówienia Publiczne - Green Public Procurement (GPP) Zwróciły one uwagę na koniecznośd ukierunkowania gospodarki UE na wyroby i technologie przyjazne dla środowiska i społeczeostwa. Aby przyczynid się do odpowiednich zmian w sektorze prywatnym, prowadzone są działania: zwiększanie świadomości konsumentów, tworzenie programów promujących producentów, którzy działają zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Działania te mają jednak niewielki wpływ na znaczną częśd rynku, jaką jest sektor publiczny. 3

Zielone Zamówienia Publiczne - Green Public Procurement (GPP) W paostwach członkowskich Unii Europejskiej znaczna częśd zapotrzebowania na produkty oraz usługi pochodzi od instytucji publicznych. Wydają one około 16% produktu krajowego brutto UE rocznie na: wyposażenie biur, pojazdy, wyroby budowlane, 4

Zielone Zamówienia Publiczne - Green Public Procurement (GPP) wyroby budowlane, utrzymanie budynków, transport, sprzątanie, catering, prace remontowe, itp.. 5

Zielone Zamówienia Publiczne - Green Public Procurement (GPP) Przez wiele lat jedynym czynnikiem wpływającym na rozstrzyganie przetargów w sektorze publicznym były korzyści ekonomiczne, a aspekty środowiskowe lub społeczne były brane pod uwagę rzadko lub wcale. Aby umożliwid zwiększenie roli tych czynników w wyborze towarów i usług, konieczne jest sformułowanie jednoznacznych i ambitnych kryteriów środowiskowych dla produktów oraz technologii, w miarę możliwości jednolite w skali europejskiej, zgodnie z duchem ułatwiania wymiany handlowej w UE. 6

Zielone Zamówienia Publiczne - Green Public Procurement (GPP) Instrumentem, który ma dostarczyd wytyczne dotyczące sposobu ograniczania oddziaływania inwestycji sektora publicznego na środowisko naturalne oraz wykorzystania zamówieo publicznych do pobudzania innowacji w zakresie technologii, produktów i usług środowiskowych są Zielone Zamówienia Publiczne Green Public Procurement (GPP). 7

Zielone Zamówienia Publiczne - Green Public Procurement (GPP) Aktualne założenia GPP przedstawia komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Rady Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów Zamówienia publiczne na rzecz poprawy stanu środowiska - opublikowany 16 lipca 2008 r. 8

Zielone Zamówienia Publiczne - Green Public Procurement (GPP) Zawartośd tego komunikatu to: proces ustalania wspólnych kryteriów dotyczących GPP; informacje nt. obliczania kosztu cyklu życia produktów (LCC lifecycle cost); wytyczne prawne i operacyjne; wsparcie polityczne poprzez ustalenie celu powiązanego ze wskaźnikami i systemu monitorowania. 9

Zielone Zamówienia Publiczne - Green Public Procurement (GPP) Wytyczne, działania oraz aktualny stan wdrożenia Zielonych Zamowieo Publicznych w Polsce zawiera Krajowy Plan Działao w zakresie zielonych zamówieo publicznych na lata 2007-2009 [Krajowy Plan Działao ZZP 2007-2009] 10

Zielone Zamówienia Publiczne - Green Public Procurement (GPP) Istotne informacje dotyczące Zielonych Zamówieo Publicznych zawiera też wydany w 2005 roku Podręcznik dotyczący ekologicznych zamówieo publicznych [GPP Handbook_pl] który, mimo iż nie jest dokumentem prawnie wiążącym, stanowi oficjalny dokument służb Komisji Europejskiej i zawiera wiele pożytecznych wskazówek odnoszących się do realizacji zakupów przyjaznych środowisku oraz odpowiedniej organizacji zamówieo publicznych. 11

Zielone Zamówienia Publiczne - Green Public Procurement (GPP) Rekomendacje i przykłady kryteriów pomocnych w Zielonych Zamówieniach Publicznych zawiera GPP Training Toolkit [GPP Training Toolkit], dokument opublikowany w marcu 2009 roku. Wdrożenie Zielonych Zamówieo Publicznych powinno mied wyraźny wpływ na budownictwo, ponieważ wszystkie inwestycje budowlano-remontowe, stanowiące znaczną częśd wydatków instytucji publicznych, będą musiały spełniad nowe kryteria, wykazujące ich małą szkodliwośd dla środowiska naturalnego. 12

Zielone Zamówienia Publiczne - Green Public Procurement (GPP) Polski Urząd Zamówieo Publicznych opublikował pierwsze kryteria dotyczące zielonych wyrobów, urządzeo zużywających energię, a w szczególności: urządzenia AGD, źródła światła, sprzęt biurowy/it, zielona energia elektryczna, pojazdy samochodowe, systemy i komponenty budynków. 13

Kryteria Zielonych Zamówieo Publicznych w Polsce Katalog kryteriów środowiskowych do stosowania przy przetargach finansowanych ze środków publicznych przygotowany na zlecenie MG zawiera: podstawowe kryteria środowiskowe dla szerokiej gamy wyrobów i usług opracowane na podstawie kryteriów dla wspólnotowej ekoetykiety EU Flower, niemieckiej ekoetykiety Der Blauer Engel 14

Kryteria Zielonych Zamówieo Publicznych w Polsce Katalog kryteriów środowiskowych do stosowania przy przetargach finansowanych ze środków publicznych przygotowany na zlecenie MG zawiera: podstawowe kryteria środowiskowe dla szerokiej gamy wyrobów i usług opracowane na podstawie kryteriów dla wspólnotowej ekoetykiety EU Flower, niemieckiej ekoetykiety Der Blauer Engel 15

informacje na temat możliwości uwzględnienia kryteriów, a także materiał informacyjny przybliżający zagadnienia ekoznakowania, deklaracji produktowych (normy ISO grupy 14020), wybranych oznakowao stosowanych na produktach i ich opakowaniach. www.eko-net.pl 16

Kryteria dot. wyrobów budowlanych w katalogu GPP Lista kryteriów, które muszą spełniad wyroby budowlane, aby uzyskad etykietę ekologiczną. Kryteria te mogą byd wykorzystane do opracowania specyfikacji technicznej dla wyrobów budowlanych: 1. Wyroby budowlane z dodatkiem makulatury 2. Wyroby budowlane z dodatkiem stłuczki szklanej 17

3. Masy i lepiki bitumiczne o niskiej zawartośd rozpuszczalników 4. Twarde pokrycia podłogowe 5. Okna i drzwi zewnętrzne 6. Elementy obudów budynków (przegrody zewnętrzne) 7. Systemy grzewcze w budynkach 8. Systemy zaopatrzenia w ciepłą wodę 9. Systemy wentylacyjne 18

Polityka Ekologiczna Paostwa Wprowadzenie Zielonych Zamówieo Publicznych promujących w przetargach firmy posiadające certyfikaty zarządzania środowiskowego przez uzyskanie przez nie dodatkowych punktów; Wprowadzenie obniżenia opłat za korzystanie za środowiska przez firmy posiadające certyfikaty; Ograniczenie częstości kontroli w zakresie ochrony środowiska podmiotom posiadającym certyfikaty zarządzania środowiskowego 20

Aby wprowadzone w UE inicjatywy i polityki powiązane ze zrównoważonym rozwojem mogły funkcjonowad zgodnie z założeniami, konieczna jest popularyzacja rozwiązao i produktów charakteryzujących się jak najmniejszym negatywnym oddziaływaniem na środowisko. Poza akcjami informacyjnymi, uświadamiającymi konsumentów oraz producentów jak istotne są ich wybory w kwestii wybieranych towarów i stosowanych technologii, konieczne jest wprowadzenie zachęt ekonomicznych. 21

Dla producentów najlepszym bodźcem do rozszerzenia oferty o pozycje zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju jest popyt na nie. Zapotrzebowanie powinno byd generowane przez instytucje paostwowe, dzięki wprowadzeniu Zielonych Zamówieo Publicznych, a także przez konsumentów prywatnych. Innowacyjne, ekologiczne rozwiązania i produkty z pewnością będą wybierane częściej, jeżeli nie będą wymagały większych nakładów finansowych niż ich tradycyjne odpowiedniki. 22

Aby do tego doprowadzid, konieczne jest wprowadzenie: systemu ulg podatkowych, systemu dotacji, które będą obniżały ostateczny koszt towarów i technologii zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju. W wielu paostwach Unii Europejskiej zostały już uruchomione programy zachęt finansowych wspierające efektywnośd energetyczną w budynkach [EuroACE_incentive_programmes]. 23

Jak należy rozumied Zielone Zamówienia Publiczne? to instrument mający spowodowad wydawanie pieniędzy publicznych na produkty i usługi spełniające, poza ekonomicznymi, określone warunki środowiskowe. wprowadzenie dodatkowych, koniecznych do spełnienia kryteriów wymusi na przedsiębiorcach, którzy będą chcieli współpracowad z instytucjami publicznymi, dostosowanie swojej oferty do wymagao zrównoważonego rozwoju. 24

Jedną z metod zwiększania zainteresowania producentów, konsumentów prywatnych inwestycjami w produkty i technologie spełniające zaostrzone wymagania, np. środowiskowe, są zachęty podatkowe, tj.: odliczenia od podatku przysługujące osobom lub firmom, wdrażającym działania mające korzystny wpływ na środowisko (jak na przykład ocieplenie budynków, powodując zmniejszanie zużycia energii, czy zastosowanie technologii umożliwiającej wykorzystanie odpadów w procesie produkcji), 25

odliczenia od podatku przysługujące przedsiębiorstwom i instytucjom, które opracowują nowatorskie, ekologiczne technologie. Zachętą do kupowania produktów o pożądanych parametrach względem środowiska może byd obniżenie dla nich podatku VAT. 26

Przykład zastosowania powyższej metody można zaobserwowad w Belgii - od 2003 roku działa tam program ulg podatkowych dla osób prywatnych, które decydują się na przedsięwzięcie działao mających na celu: zwiększenie efektywności energetycznej posiadanych lub wynajmowanych przez nich budynków mieszkalnych, wykorzystanie w nich odnawialnych źródeł energii. Na wsparcie inwestycji, które muszą należed do jednej z określonych w programie kategorii, tylko w 2003 roku zostało przeznaczone w Belgii 37 milionów euro. 27

Z kolei program ulg podatkowych dla przedsiębiorców, którzy inwestują we wdrażanie: innowacyjnych, efektywnych energetycznie technologii, innowacyjnych i ekologicznych produktów, odnawialnych źródeł energii, został wprowadzony w 2004 roku w Holandii. 28

Co roku publikowana jest lista preferowanych technologii i jeżeli koszty inwestycyjne poniesione zostały na jedną z nich, pewna częśd tej kwoty może byd odliczona od podatku dochodowego. Obniżenie podatku VAT w celu promowania produktów realizujących założenia zrównoważonego rozwoju jest stosowane od 2000 roku w Szkocji 29

Dotyczy ono wybranych produktów wspomagających oszczędzanie energii, które zostały poprawnie zainstalowane i spełniają swoją funkcję w budynkach mieszkalnych lub użyteczności publicznej. Wysokośd podatku VAT wynosi dla nich 5%, co stanowi najniższą możliwą stawkę dopuszczaną przez przepisy unijne. 30

Dofinansowania Kolejną metodą mającą na celu zwiększenie udziału innowacyjnych technologii i wyrobów w rynku jest bezpośrednie dofinansowanie działao z ich udziałem. Działanie takie mają miejsce między innymi w Polsce, gdzie funkcjonuje tzw. fundusz termomodernizacyjny. 31

Aby skorzystad z funduszu termomodernizacyjnego, właściciel lub zarządca obiektu musi przeprowadzid inwestycję poprawiającą jego efektywnośd energetyczną, finansowaną za pomocą kredytu udzielonego przez jeden z banków, mających podpisaną umowę o współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego (BGK). Jeżeli inwestycja spełnia określone warunki, BGK przyznaje tzw. premię termomodernizacyjną, która stanowi spłatę 20% kredytu zaciągniętego przez inwestora. 32

Podobnym przykładem wsparcia finansowego, mającego na celu ograniczenie wpływu budynków mieszkalnych na klimat, poprzez popularyzację produktów i rozwiązao efektywnych energetycznie, jest wprowadzony w 2006 roku w Austrii Rządowy Program promocji wysokiej efektywności energetycznej w budynkach. Na jego finansowanie do 2010 roku przeznaczono 1 780 mln euro. 33

Program ten określa: minimalną startową wartośd zużycia energii na metr kwadratowy powierzchni, jaką musi charakteryzowad się obiekt przystępujący do programu, wartośd docelową jaką powinien osiągnąd obiekt budowlany w wyniku inwestycji. 34

Na podstawie powyższych przykładów widad szeroki wachlarz narzędzi, które mogą byd zastosowane. Tak więc, aby osiągnąd: jak najlepszy efekt w znaczeniu największego tempa wdrażania, najszerszy zakres wdrażania innowacyjnych rozwiązao do budownictwa w Polsce, wydaje się pożądane użycie wielu spośród nich. 35

Aby opracowanie i wprowadzenie w życie tego typu narzędzi było możliwie i przyniosło zamierzony efekt, konieczne jest: sformułowanie celów, które mają zostad za ich pomocą osiągnięte, kryteriów służących do ich oceny i wartościowania, połączenie celów i kryteriów w spójną strategię działania. 36

Inicjowany przez Komisję Europejską instrument EMAS (Eco Management and Audit Scheme System Ekozarządzania i Audytu) to narzędzie, które: ułatwia przedsiębiorstwom optymalizację ich procesów produkcyjnych, zmniejszając wpływ na środowisko, prowadzi do bardziej efektywnego wykorzystywania zasobów. 38

W dniu 22 grudnia 2009 r. opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 1221/2009 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS). Rozporządzenie weszło w życie 11 stycznia 2010 r. 39

Rozporządzenie ustala: procedurę rejestracji organizacji w systemie EMAS oraz wynikające z tej rejestracji obowiązki, wymagania stawiane wobec osób i instytucji weryfikujących informacje o prowadzonych w zarejestrowanych podmiotach działaniach na rzecz środowiska. 40

W dniu 29 stycznia 2010 r. ukazało się Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące zachęt dla organizacji zarejestrowanych w EMAS w latach 2004 2006, w którym opisano rodzaje zachęt i wyniki doświadczeo paostw członkowskich w zakresie działao promocyjnych dotyczących EMAS. 41

Charakter zachęt stosowanych przez władze krajowe różni się i zależy od przyjętych celów. W sprawozdaniu zidentyfikowano dwie główne grupy zachęt: elastycznośd uregulowao prawnych, zachęty promocyjne poprzez: zamówienia publiczne, wsparcie finansowe, wsparcie techniczne, wsparcie informacyjne. 42

Elastycznośd uregulowao prawnych obejmuje: ulgi regulacyjne, liberalizację, która obejmuje zmiany w samych przepisach. Elastycznośd uregulowao prawnych ma na celu: uproszczenie i zredukowanie ilości przepisów, tam gdzie jest ich nadmiar, usunięcie przeszkód proceduralnych, ograniczenie potrzeby przedkładania organom regulacyjnym zbędnych i powtarzalnych dokumentów, zachęcanie do odpowiedzialnego postępowania podmiotów gospodarczych. 43

W zakresie elastyczności uregulowao prawnych odnotowano niewielką poprawę sytuacji przede wszystkim w takich paostwach jak: Niemcy, Słowacja, Hiszpania, Wielka Brytania, przy jednoczesnym braku stosowania zachęt w postaci wsparcia informacyjnego w kilkunastu paostwach członkowskich. 44

Największą listę dokumentów legislacyjnych w dziedzinie ochrony środowiska opracowały przede wszystkim: Niemcy oraz Austria, Belgia, Dania, Włochy, Portugalia, Holandia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Wielka Brytania. 45

Natomiast paostwa takie jak: Cypr, Czechy, Francja, Litwa, rozpoczęły prace zmierzające do zapewnienia za pomocą uregulowao prawnych określonych korzyści organizacjom zarejestrowanym w EMAS. 46

W większości przypadków ograniczono obowiązek sprawozdawczy lub udostępniono uproszczone procedury : składania wniosków o pozwolenie w dziedzinie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (IPPC), gospodarowania odpadami, zezwoleo na składowanie odpadów, gospodarki wodnej i emisji. Zachęty związane z IPPC przeważają na Cyprze, Litwie, Słowacji, Hiszpanii i w Wielkiej Brytanii. 47

Zachęty promocyjne Z zachęt promocyjnych korzystad można w następujących głównych obszarach: wsparcie informacyjne, wsparcie finansowe, wsparcie techniczne, zamówienia publiczne. 48

Główne rodzaje udzielanego w paostwach członkowskich wsparcia informacyjnego to: programy informacyjne przygotowane specjalnie dla podmiotów gospodarczych, małych przedsiębiorstw produkcyjnych i zakładów rzemieślniczych, związków zawodowych, władz publicznych oraz społeczeostwa, 49

kampanie informacyjne adresowane do określonych grup interesu i opinii publicznej, wspomagane przez kampanie telewizyjne, artykuły i publikacje w prasie specjalistycznej oraz gazetach lokalnych, kampanie promocyjne upowszechniające wiedzę na temat EMAS, konferencje oraz warsztaty mające na celu zachęcanie do aktywnego udziału oraz wymiana doświadczeo i najlepszych praktyk związanych z EMAS. 50

Można zaobserwowad tendencję wzrostową w zakresie wsparcia informacyjnego w latach 2004 2006: wszystkie paostwa członkowskie posiadają przynajmniej jedną stronę internetową informującą o EMAS. w paostwach takich jak Czechy, Estonia czy Holandia EMAS traktowano jako częśd szerszego zagadnienia np. zrównoważonego rozwoju lub innych systemów zarządzania środowiskiem. 51

w Grecji, we Włoszech, na Łotwie, w Portugalii, na Słowacji, w Słowenii i Hiszpanii organizowano konferencje lub zapewniono materiały informacyjne nt. systemu i koniecznych kroków do zarejestrowania organizacji w EMAS. W Austrii, na Cyprze, w Finlandii, Niemczech, Rumunii, Hiszpanii, Holandii i Wielkiej Brytanii organizowano regularnie (w większości przypadków coroczne) spotkania dotyczące zagadnieo informacyjnych. 52

mniej powszechnym rodzajem stosowanego wsparcia było: organizowanie krajowych konkursów o tematyce EMAS, tworzenie telewizyjnych krótkometrażowych filmów promocyjnych (Polska i Portugalia), produkcja gadżetów związanych z EMAS (Polska). 53

Mimo, że zachęty w zakresie wsparcia informacyjnego są dostępne dla wszystkich organizacji, niektóre paostwa członkowskie takie jak: Cypr, Litwa, Słowacja, Hiszpania tworzą zachęty przeznaczone szczególnie dla MŚP. 54

W budżecie przeznaczonym na zapewnienie EMAS wsparcia informacyjnego, w kilku paostwach członkowskich (Niemcy, Grecja, Polska, Hiszpania, Estonia, Francja, Łotwa i Rumunia) widoczna jest tendencja wzrostowa. Wsparcie finansowe obejmuje przede wszystkim: subsydia dla nowych rejestracji w EMAS w formie ryczałtów lub procentowego zwrotu łącznie poniesionych kosztów, 55

ulgi podatkowe na zakupy mające na celu poprawę efektów działalności środowiskowej, które stanowią pośredni sposób finansowania, specjalne fundusze na pomoc techniczną, szkolenia personelu i doradztwo zewnętrzne, obniżone opłaty rejestracyjne, preferencyjne warunki dla zarejestrowanych w EMAS firm, wynegocjowane z bankami i ubezpieczycielami. 56

Budżet przeznaczony na EMAS zwiększono o blisko 400%, przy czym najwięcej przeznaczono na ten cel w Hiszpanii. Wsparcie to wykorzystywano głównie na potrzeby: konferencji, seminariów, opracowania publikacji, podręczników i broszur itp. 57

Wsparcie finansowe dla nowych rejestracji w EMAS w niewielkim stopniu było udzielane głównie: w Niemczech, w Grecji, na Słowacji, w Hiszpanii, w Wielkiej Brytanii, w Portugalii. 58

Podobnie przedstawia się sytuacja dla organizacji zarejestrowanych już w EMAS wsparcia udziela : Słowacja, Hiszpania, Francja, Wielka Brytania. 59

Ponadto zwiększyło się specjalne wsparcie finansowe na: projekty pilotażowe, programy promocyjne, porozumienia w dziedzinie środowiska naturalnego itp., mimo, iż udzielają go jedynie nieliczne paostwa takie jak Finlandia, Hiszpania, Austria, Czechy, Irlandia, Łotwa i Portugalia. 60

Zwiększono zachęty finansowe na rejestrację w EMAS w formie obniżonych opłat rejestracyjnych m.in. : w Danii, Finlandii, Niemczech, na Litwie, w Rumunii, we Włoszech i w Wielkiej Brytanii, a całkowite ich zniesienie obowiązuje: w Belgii, na Cyprze, w Estonii, we Francji, w Grecji, na Węgrzech, Łotwie, w Holandii, we Włoszech (w przypadku władz publicznych) i w Hiszpanii. 61

Na szczególną uwagę zasługują działania banków i zakładów ubezpieczeo we Włoszech, gdzie organizacjom zarejestrowanym w EMAS oferuje się określone korzyści, np.: tanie kredyty na wdrożenie EMAS, korzyści ubezpieczeniowe wynikające z rejestracji w EMAS. Podobnie sytuacja przedstawia się na Słowacji. 62

Jeśli chodzi o wsparcie dla MŚP - brak opłat jest niewątpliwie dobrą zachętą, przynoszącą korzyści MŚP oraz innym organizacjom. Tak jest w przypadku: Finlandii, Rumunii Wielkiej Brytanii, gdzie brany jest pod uwagę rozmiar organizacji a zasięg obniżki w opłatach ogranicza się jedynie do MŚP. 63

Poza obniżonymi opłatami wsparcie finansowe adresowane specjalnie do MŚP jest dostępne: w Czechach, w Grecji, we Włoszech, w Portugalii, na Słowacji, w Hiszpanii, w Wielkiej Brytanii. 64

Wsparcie techniczne w paostwach członkowskich koncentruje się głównie na: programach edukacyjnych we współpracy z odpowiednimi stowarzyszeniami, np. izbami przemysłu i handlu, lub też pod nadzorem krajowego organu ds. EMAS, programach wdrożeniowych - wprowadzanych etapami i przeznaczonych specjalnie dla MŚP, 65

ułatwianiu współpracy obejmującej wszystkich uczestniczących w systemach zarządzania środowiskowego za pośrednictwem np.: grup roboczych, partnerstwa, wzajemnych kontroli i szkoleo dostosowanych do indywidualnych potrzeb. 66

W odniesieniu do wsparcia technicznego w większości paostw członkowskich (Austria, Belgia, Czechy, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Niemcy, Węgry, Włochy, Litwa, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Hiszpania i Holandia) opracowano dokumenty dotyczące pomocy technicznej. Są to np.: podręczniki, wytyczne, Informatory, itd., 67

Dzielą się one na określone sektory, np.: dla szpitali, obiektów sportowych (Grecja); usług publicznych (Belgia); dla sektora chemicznego, spożywczego, farmaceutycznego, 68

elektrycznego/elektronicznego (Hiszpania); dla sektora żywności i napojów, mebli (Wielka Brytania). Szczegółowe wytyczne dla władz lokalnych opracowano w Estonii, Grecji, na Węgrzech, Łotwie, w Polsce, Słowenii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. 69

Jednocześnie zostały opracowane dokumenty i programy w celu ułatwienia wdrażania EMAS w MŚP w: Czechach, Danii, Francji, Niemczech, Polsce, Portugalii, Słowacji i Wielkiej Brytanii Irlandii, i ich liczba znacznie wzrosła. 70

Programy edukacyjne obejmujące: warsztaty z wdrażania EMAS w ramach grup roboczych, szkolenia weryfikatorów środowiskowych, audytorów i władz lokalnych, opracowano w większości paostw członkowskich (Belgia, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Włochy, Irlandia, Łotwa, Niemcy, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Holandia i Wielka Brytania). 71

Kolejnym obszarem zachęt promocyjnych na rzecz EMAS prowadzonych przez paostwa członkowskie są zamówienia publiczne, na które wydaje się około 1 mld EUR, czyli około 16% PKB UE. Nowe regulacje dotyczące zamówieo publicznych opracowano w Austrii, na Cyprze, w Czechach, Grecji, na Węgrzech, Łotwie, w Portugalii, Rumunii, Słowacji, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii), a pakiet wytycznych i dokumentów przyjęto w Czechach, Finlandii, Grecji, we Włoszech, na Łotwie, Litwie, w Norwegii, Polsce i Holandii. 72

Dokumenty paostw członkowskich odnoszą się do zazielenienia zamówieo publicznych, jednak nie we wszystkich przypadkach stanowią bezpośrednią lub wyraźną korzyśd dla organizacji zarejestrowanych w EMAS. Konkretne odesłania do EMAS oraz sposobu stosowania uwzględnienia tego systemu w zamówieniach publicznych zawierają jedynie dokumenty zgłoszone przez Czechy, Grecję, Litwę, Rumunię, Słowację, Hiszpanię, Holandię i Wielką Brytanię. 73

Chociaż paostwa członkowskie stosują środki oferujące zachęty dla organizacji prywatnych jak i publicznych zarejestrowanych w EMAS, środowisko przedsiębiorców nadal odczuwa niedobór konkretnych działao pomocowych, co wskazuje na potrzebę poprawy w tym zakresie. Zachęty, które proponują organy krajowe, szczególnie jeżeli są oparte na konkretnie ukierunkowanych działaniach politycznych i programach, mogą mied pozytywny wpływ na zapotrzebowanie na EMAS. 74

Ze strony Komisji Europejskiej oczekuje się z kolei: pomocy technicznej, wsparcia informacyjnego, niezbędnego do wdrażania EMAS w organizacjach prywatnych i publicznych. Wdrożenie Systemu Ekozarządzania i Audytu we Wspólnocie (EMAS) stanowi istotny element wskazujący na zaangażowanie przedsiębiorcy w działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego. 75

Omawiane zachęty stosowane w paostwach członkowskich UE sprawiają, że: rejestracja w EMAS wiąże się z poprawą wizerunku danej organizacji, jest sposobem osiągnięcia przez innowacyjne przedsiębiorstwo istotnej przewagi konkurencyjnej na rynku. Całośd opracowano na podstawie publikacji pracowników ITB 76