Spis treêci Przedmowa 1. Podstawowe zagadnienia ekspoatacji maszyn i urządzeń..................... 7 1.1. Wprowadzenie do ekspoatacji......................................... 7 1.1.1. Fazy istnienia obiektu technicznego............................... 7 1.1.2. Ekspoatacja i ekspoatyka....................................... 10 1.1.3. Wymagania ekspoatacyjne...................................... 12 1.1.4. Charakterystyka oraz podział ekspoatacyjny maszyn i urządzeń.......... 13 1.2. Fizykochemiczne podstawy ekspoatacji maszyn........................... 16 1.2.1. Tarcie...................................................... 16 1.2.2. Zużywanie części maszyn....................................... 19 1.2.3. Smarowanie................................................. 30 1.3. Stan techniczny i ekspoatacyjny maszyn i urządzeń........................ 33 1.3.1. Pojęcia podstawowe........................................... 33 1.3.2. Uszkodzenia obiektu ekspoatacji................................. 36 2. Podstawy diagnostyki technicznej........................................ 40 2.1. Diagnostyka techniczna.............................................. 40 2.2. Założenia diagnostyki............................................... 40 2.3. Rodzaje badań diagnostycznych........................................ 44 2.4. Procesy fizykochemiczne jako źródła sygnałów diagnostycznych............... 46 2.5. Diagnostyka wibroakustyczna maszyn i urządzeń.......................... 48 3. Użytkowanie maszyn i urządzeń......................................... 51 3.1. Człowiek jako użytkownik maszyn i urządzeń............................. 51 3.2. Właściwości użytkowe maszyn........................................ 51 3.3. Miary użytkowania i ich zastosowanie................................... 54 3.4. Dobór podstawowych parametrów użytkowania............................ 55 3.5. Wdrażanie urządzeń do użytkowania.................................... 56 3.6. Dokumentacja techniczno-ruchowa maszyn i urządzeń...................... 58 3.7. Zasady bezpiecznego użytkowania maszyn............................... 66 4. Obsługa maszyn i urządzeń............................................. 70 4.1. Rodzaje obsługi.................................................... 70 4.2. Utrzymanie maszyn w ruchu.......................................... 73 4.2.1. Obsługa codzienna, sezonowa, zabezpieczająca, diagnostyczna i gwarancyjna..................................... 75 4.2.2. Obsługa okresowa............................................. 76 4.2.3. Remont bieżący............................................... 77 4.2.4. Remont średni................................................ 78 4.2.5. Remont kapitany............................................. 79 4.2.6. Modernizacja i adaptacja........................................ 80 4.2.7. Cyk remontowy.............................................. 81 4.3. Zapewnienie utrzymania ruchu maszyn.................................. 82 3
5. Technoogia remontów, napraw i regeneracji............................... 85 5.1. Cechy procesu technoogicznego remontu................................ 85 5.2. Proces technoogiczny remontu maszyn i urządzeń......................... 86 5.2.1. Fazy technoogiczne remontu.................................... 86 5.2.2. Operacje i zabiegi............................................. 87 5.3. Fazy procesu technoogicznego remontu................................. 89 5.3.1. Przyjmowanie maszyn i urządzeń do remontu........................ 89 5.3.2. Oczyszczanie................................................ 89 5.3.3. Demontaż................................................... 92 5.3.4. Weryfikacja zespołów i części.................................... 94 5.3.5. Regeneracja i wymiana części maszyn i urządzeń..................... 95 5.3.6. Montaż..................................................... 107 5.3.7. Badania oraz odbiór maszyn i urządzeń po remoncie................... 115 5.3.8. Ustawianie maszyn i urządzeń po remoncie.......................... 116 5.4. Przykład dokumentacji procesu technoogicznego remontu................... 117 5.5. Bezpieczeństwo i higiena pracy podczas remontów, napraw i regeneracji......... 125 6. Niezawodność oraz trwałość maszyn i urządzeń............................. 128 6.1. Niezawodność maszyn i urządzeń...................................... 128 6.2. Sformułowanie poprawności funkcjonowania obiektu....................... 129 6.3. Miary niezawodności eementów nienaprawianych......................... 129 6.4. Trwałość urządzeń.................................................. 135 6.5. Metody zwiększania niezawodności..................................... 136 7. Zarządzanie ekspoatacją maszyn i urządzeń............................... 139 7.1. Zarządzanie ekspoatacją............................................. 139 7.2. Strategie ekspoatacyjne............................................. 140 7.3. Zasady ekspoatacji maszyn i urządzeń.................................. 143 7.4. Zadania działów utrzymania ruchu (działów ekspoatacyjnych)................ 144 8. Współzaeżność między ekspoatacją a budową maszyn i urządzeń............. 147 8.1. Podatność ekspoatacyjna maszyn i urządzeń.............................. 147 8.2. Technoogiczność remontowa.......................................... 148 8.3. Ergonomiczność maszyn i urządzeń..................................... 150 9. Komputerowe wspomaganie ekspoatacji maszyn i urządzeń.................. 153 9.1. Zaety systemów wspomagania........................................ 153 9.2. Przykład komputerowego systemu wspomagania zarządzania ekspoatacją....... 154 Literatura............................................................. 157
1.3. Stan techniczny i ekspoatacyjny maszyn i urzàdzeƒ 1.3.1. Poj cia podstawowe Właściwości urządzeń zmieniają się pod wpływem samorzutnie zachodzących procesów oraz zewnętrznych oddziaływań. Część zmian ma nieodwracany charakter i powoduje zniszczenie urządzeń. Proces ten, zwany zużyciowo- -starzeniowym ub zużywaniem fizycznym, można jedynie opóźniać stosując zabiegi konserwacyjne i remonty. Może się zdarzyć, że przed osiągnięciem stanu zużycia fizycznego urządzenie staje się bezużyteczne wskutek postępu technicznego i naeży wycofać je z ekspoatacji. Nazywamy to starzeniem (zużyciem) ekonomicznym ub mniej trafnie moranym. Proces ten można opóźnić, modernizując urządzenia, ae tyko do granic opłacaności tego zabiegu. Urządzenie wycofane z ekspoatacji może być zastosowane np. jako rezerwowe, szkoeniowe, obiekt muzeany ub też jako źródło części zamiennych i surowców wtórnych. Użytkownicy powinni mieć możiwość oceny wiekości zmian, by okreśić stan obiektu technicznego (inaczej: stan obiektu ekspoatacji, stan urządzenia, stan maszyny). Termin ten oznacza wykonanie w okreśonej chwii statycznej fotografii wartości cech danego obiektu. Stan obiektu technicznego jest okreśany na podstawie anaizy zbioru chwiowych wartości cech, które można nazwać cechami stanu. Stan obiektu jest skutkiem jego przeszłości, a jego znajomość jest potrzebna do ustaenia zachowania się obiektu obecnie i w przyszłości. Ocenie podega stan techniczny oraz ekspoatacyjny. Stan techniczny obiektu zmienia się nieustannie, co oznacza, że można wyróżnić nieskończenie wiee jego stanów. W praktyce nie ma potrzeby okreśania wszystkich stanów; w najprostszym przypadku wystarczy wyróżnić dwa: 1) stan zdatności kiedy obiekt działa poprawnie, 2) stan niezdatności gdy obiekt nie może wykonywać założonych zadań. Czasem wygodniej stosować podział na trzy stany: 1) zdatności (stan dobry), 2) częściowej zdatności (stan dopuszczany, toerowany), 3) niezdatności (stan niedopuszczany). Zmiany stanu technicznego obiektu są skutkiem rozmaitych procesów destrukcyjnych, takich jak: starzenie, zużywanie zmęczeniowe, obciążenia udarowe itp., wywołujących odkształcenia pastyczne i sprężyste, przepaenia, stopienia oraz utratę wewnętrznej spójności tworzywa eementów obiektu. Zmiany wymiarów i przełomy powodują zmianę wzajemnego położenia eementów, co z koei jest przyczyną nieprawidłowości działania (niesprawności, niewydoności, niezadziałania), wynikających z niewłaściwego przebiegu pracy i ruchów roboczych. 33
Zmiany (odwracane ub nieodwracane) stanu technicznego obiektu można podzieić na: krytyczne (bardzo istotne) zagrażające życiu i zdrowiu udzi oraz środowisku naturanemu, graniczne (istotne) zagrażające utratą wydajności pracy obiektu, dopuszczane (mniej istotne) zagrażające racjonanemu sposobowi wykorzystania obiektu. a) b) Rys. 1.13. Przebieg zmian zużycia Z eementu obiektu technicznego w czasie t (a) oraz związane z tym zmiany mocy użytecznej P (b) na podstawie [19] 34
Zmiany wartości cech stanu technicznego wynikają przede wszystkim z dokonujących się w obiekcie procesów destrukcyjnych, np. zużycia eementu w wyniku tarcia oraz związanej z tym zmiany cech użytkowych, np. mocy użytecznej (rys. 1.13). Zmiany stanu technicznego wskutek procesów destrukcyjnych (rys. 1.13a) okreśamy jako: dopuszczane np. ze wzgędu na kojarzone wymiary, graniczne np. ze wzgędu na możiwość dokonania zabiegu regeneracyjnego oraz krytyczne ze wzgędu na nagły, niekontroowany wzrost intensywności zużywania, stwarzające zagrożenie da eementu i obiektu jako całości. Mogą one spowodować wystąpienie odpowiednio: usterek, uszkodzeń i zniszczeń. Biorąc pod uwagę moc użyteczną (rys. 1.13b), można wyróżnić stany użytkowe dopuszczane w granicach przewidzianej toerancji mocy użytkowej, graniczne np. ze wzgędu na niedopuszczany spadek mocy umożiwiający tyko bieg jałowy i krytyczne np. gdy następuje unieruchomienie całego obiektu. Wówczas może wystąpić odpowiednio: niesprawność, niewydoność ub niezadziałanie obiektu. Jeżei żadna z cech stanu technicznego obiektu nie osiągnęła wartości dopuszczanej, to jest on sprawny technicznie. Oznacza to, że jego właściwości techniczno-ekspoatacyjne odpowiadają założonym podczas konstruowania i wytwarzania, i że może on reaizować wszystkie funkcje zgodnie z przeznaczeniem. Gdy jakaś cecha, np. moc, osiągnie wartość dopuszczaną ub ją przekroczy (np. w samochodzie nastąpi spadek mocy poniżej wartości dopuszczanej), urządzenie nada może spełniać zasadnicze funkcje robocze, tzn. jest w stanie zdatności. Jednak biorąc pod uwagę inne kryteria, które nie w pełni odpowiadają założonym (np. zwiększone zużycie paiwa w siniku samochodu), obiekt będzie niewydony technicznie. Stan ekspoatacyjny obiektu technicznego okreśa to, co aktuanie dzieje się z nim podczas ekspoatacji. Wyróżnia się następujące podstawowe stany ekspoatacyjne: 1) użytkowania aktywnego, 2) przechowywania, 3) konserwacji długoterminowej, 4) konserwacji stałej, 5) przekazania, 6) remontu głównego, 7) remontu średniego, 8) remontu bieżącego, 9) obsługi bieżącej, 10) ikwidacji, 11) transportu. W ramach tego zbioru można wyróżnić dwa podzbiory: I stany od 1 do 5 dotyczą użytkowania (aktywnego i pasywnego), II stany od 6 do 11 dotyczą obsługiwania. 35
W stanach 1 5 (ekspoatacyjnych) obiekt ma być technicznie zdatny. W stanach 6 10 (ekspoatacyjnych) przywraca się mu zdatność. Zmiany stanów technicznych i ekspoatacyjnych są wzajemnie zaeżne. Proces ekspoatacji to naprzemienne zmiany stanów technicznych i ekspoatacyjnych. Zdatność to zdoność obiektu do spełniania okreśonych funkcji w sposób i w zakresie wyznaczonym w dokumentacji konstrukcyjnej. 1.3.2. Uszkodzenia obiektu ekspoatacji Uszkodzenie obiektu ekspoatacji to zdarzenie osowe, powodujące, że obiekt czasowo ub na stałe traci stan zdatności i przechodzi do stanu częściowej zdatności ub do niezdatności. Uszkodzenie następuje wtedy, gdy wartości parametrów okreśających obciążenie obiektu (eementu, podzespołu, zespołu) przekraczają jego graniczne wartości wytrzymałości (odporności). Uszkodzenie z definicji jest więc zdarzeniem niezamierzonym (pomijając uszkodzenia ceowe). Czasami spotyka się definicję zawężoną: uszkodzenie to przejście obiektu pracującego według modeu dwustanowego ze stanu zdatności do stanu niezdatności. Ponieważ często rozpatruje się modee pracujące w kiku stanach, naeży zdefiniować uszkodzenia również da takich modei. Umożiwia to kasyfikację uszkodzeń. Podzia uszkodzeƒ Rozważymy przypadek, gdy wartość obciążenia zewnętrznego stopniowo zwiększa się i(ub) wytrzymałość obiektu stopniowo się pogarsza do chwii, aż wystąpi uszkodzenie. Są to uszkodzenia stopniowe. Innym przypadkiem jest nagła (niespodziewana) zmiana obciążenia ub nagły spadek wytrzymałości obiektu (w wyniku starzenia ub zmęczenia materiału). Wówczas mówimy o uszkodzeniach nagłych. Inne kryterium kasyfikacji, którego podstawą jest możiwość przywrócenia stanu zdatności uszkodzonemu obiektowi, prowadzi do podziału na: uszkodzenia usuwane (nazywane także czasowymi ub chwiowymi), uszkodzenia nieusuwane (nazywane także stałymi). Uzasadniony jest także podział uszkodzeń ze wzgędu na ich wpływ na działanie obiektu. Wyróżnia się uszkodzenia: krytyczne, wykuczające możiwość daszego użytkowania obiektu, ważne, wymagające niezwłocznego podjęcia działań związanych z przywróceniem zdatności obiektu, mało ważne, gdy podjęcie działań związanych z przywróceniem obiektowi zdatności może być odłożone w czasie, nieistotne, których wpływ na działanie obiektu można pominąć. Czasami uszkodzenia mało ważne i nieistotne nazywa się usterkami obiektu, a krytyczne i ważne po prostu uszkodzeniami. 36
W ramach podziału uwzgędniającego rozegłość skutków uszkodzeń, wyróżnia się ich następujące rodzaje (poczynając od skutków najmniej rozegłych): usterkę, uszkodzenie, awarię, zniszczenie. Uwzgędniając wpływ uszkodzeń na działanie obiektu, wyróżnia się uszkodzenia całkowite i częściowe, a biorąc pod uwagę związki między uszkodzeniami, mówimy o uszkodzeniach niezaeżnych i zaeżnych. Przyczyny powstawania uszkodzeƒ Czynniki wywołujące uszkodzenia obiektów technicznych są związane bądź z samym obiektem (z reaizowanymi przez obiekt działaniami), bądź z jego otoczeniem (rys. 1.14). Sposoby usuwania uszkodzeƒ Zidentyfikowanie uszkodzenia podczas ekspoatacji jest podstawą działań przywracających obiektowi możiwość reaizacji jego zadań. Zakres tych działań jest związany z rodzajem uszkodzenia, jego okaizacją oraz zasięgiem. Od rodzaju uszkodzenia zaeży szybkość jego usunięcia. Ma to znaczenie Rys. 1.14. Częstotiwość występowania przyczyn uszkodzeń okreśonej grupy obrabiarek skrawających do metai (opracowano na podstawie badań prowadzonych wspónie z zakładem remontującym obrabiarki skrawające do metai) 37
szczegónie w przypadku obiektów złożonych, gdyż tam można spodziewać się równoczesnego wystąpienia wieu uszkodzeń. O rodzaju działań decydują takie czynniki, jak: wpływ uszkodzenia na parametry użytkowe obiektu technicznego, wpływ uszkodzenia na bezpieczeństwo użytkowania obiektu, możiwość naprawy uszkodzonego eementu obiektu. W niektórych przypadkach, np. uszkodzenia środka transportu podczas wykonywania zadania, ważne mogą być też czas i okoiczności powstania uszkodzenia oraz dostępność środków do usunięcia uszkodzenia (udzi, sprzętu, materiałów) w danej chwii i w danym miejscu. Iustracją takich uwarunkowań jest wystąpienie uszkodzenia w ecącym samoocie ub płynącym po morzu statku. Typowe sposoby usuwania uszkodzeń to: wyłączenie i zastąpienie uszkodzonego eementu jego sprawnym rezerwowym odpowiednikiem; gdy uszkodzony eement nie może być zastąpiony sprawnym, dopuszcza się wyłączenie go z ekspoatacji (po odpowiednim zabezpieczeniu) i użytkowanie obiektu z ograniczoną wydajnością, wyłączenie i naprawa uszkodzonego eementu obiektu. Procedura usunięcia uszkodzenia obejmuje następujące zadania przygotowawcze: identyfikację i okaizację uszkodzenia, rozpoznanie zaistniałych skutków uszkodzenia, ocenę potencjanych daszych skutków uszkodzenia. Reaizacja wymienionych zadań umożiwia okreśenie zakresu prac naprawczych oraz potrzeb związanych z: personeem, narzędziami, materiałami i częściami zamiennymi, nakładami finansowymi, innymi wymaganiami, np. użycia środków transportu, specjaistycznych stanowisk remontowych). Pytania 1. Jakie są fazy istnienia obiektu technicznego? 2. Jakie rodzaje działań wyodrębnia się w ekspoatacji? 3. Jak dzieimy urządzenia ze wzgędu na rodzaj ekspoatacji? 4. Jaki jest podział maszyn? 5. Jakie są rodzaje tarcia? 6. Jaki jest podział zużywania części maszyn? 7. Jakie są zadania i cechy środków smarnych? 8. Co to jest stan ekspoatacyjny obiektu? 9. Co to jest uszkodzenie obiektu podczas ekspoatacji? 10. Jakie są kryteria podziału uszkodzeń? 38
Wiem Umiem 1) co to jest ekspoatacja i ekspoatyka, 2) jakie znaczenie ma nauka o ekspoatacji, 3) jaka jest definicja maszyny, 4) co to jest tarcie, smarowanie i zużywanie, 5) jakie są rodzaje zużywania mechanicznego części maszyn, 6) jak dzieimy środki smarne, 7) jakie są rodzaje tarcia z udziałem środków smarnych, 8) jak wyróżnić zmiany stanu technicznego obiektu, 9) jak usuwać uszkodzenia. 1) rozróżnić pojęcia: obiekt techniczny, urządzenie i maszyna, 2) wskazać, jakie są podstawowe wymagania ekspoatacyjne, 3) odróżnić zużycie od zużywania, 4) scharakteryzować ogóny przebieg procesu zużywania mechanicznego części maszyn, 5) okreśić rodzaje stanu technicznego obiektu, 6) scharakteryzować przyczyny powstawania uszkodzeń.
5.4. Przyk ad dokumentacji procesu technoogicznego remontu Prawidłowo opracowana dokumentacja jest warunkiem skutecznej reaizacji procesu technoogicznego remontu. Dokumentacja składa się z okreśonych formuarzy, w których szczegółowo wpisuje się fazy, operacje i zabiegi tego procesu. W przypadku niezbyt złożonego urządzenia opracowuje się jeden kompet dokumentacji. Zgodnie z przyjętym w podręczniku ustaeniem remont dotyczy jednoczesnej i kompeksowej naprawy wszystkich zespołów urządzenia ub ich wymiany. Jeżei obiekt techniczny jest skompikowany (np. samochód ciężarowy), to dokumentacja technoogiczna remontu jest zbiorem dokumentacji technoogicznych napraw poszczegónych zespołów (np. dokumentacja procesu technoogicznego naprawy sinika spainowego, naprawy zawieszenia przedniego) ub podzespołów. Na przykładzie procesu technoogicznego naprawy zespołu korbowo-tłokowego wybranego sinika spainowego zostaną przedstawione najważniejsze dokumenty technoogiczne. Główne zadania reaizowane w ramach tego procesu są następujące: demontaż układu korbowo-tłokowego na części składowe, mycie i czyszczenie części składowych, weryfikacja, regeneracja ub wymiana części, mycie części po naprawie, montaż. Podstawowym dokumentem jest karta technoogiczna remontu zawierająca spis wszystkich faz procesu. Jest ona anaogiczna z kartą technoogiczną naprawy (tabica 5.2). W odniesieniu do poszczegónych faz procesu technoogicznego remontu (naprawy) opracowuje się odrębne dokumenty: instrukcję mycia i czyszczenia całego zespołu, kartę demontażu (tabica 5.3), instrukcję czyszczenia części przed weryfikacją, instrukcję weryfikacji poszczegónych części (tabica 5.4), kartę technoogiczną regeneracji (tabica 5.5), zawierającą spis wszystkich operacji tego procesu technoogicznego, i karty instrukcyjne regeneracji (tabica 5.6), zawierające szczegółowy opis operacji procesu technoogicznego regeneracji, instrukcję mycia i czyszczenia przed montażem, kartę technoogiczną montażu (tabica 5.7), zawierającą spis wszystkich operacji montażowych i karty instrukcyjne montażu (tabica 5.8), zawierające szczegółowy opis operacji procesu technoogicznego montażu, instrukcję kontroi, instrukcję konserwacji. 117
Karta technoogiczna procesu technoogicznego naprawy (remontu) Tabica 5.2 ZAK AD REMONTU SILNIKÓW Materia wyj ciowy KARTA TECHNOLOGICZNA Naprawy Nazwa zespo u Uk ad korbowo-t okowy Cecha Posta Wymiar Masa kg 30 Cecha wyrobu 4 C 90 i 4 CT 90-1 Nr cz ci Nr rysunku 10.1 i 10.2 Czas na 1 szt. Arkusz 1 Arkuszy 39 Wieko partii Sztuk na wyrób 22 1 Nr op. Tre operacji Wydz. Stanowisko Pomoce Kat. t pz t j 10 Mycie i czyszczenie myjnia 20 30 Demonta uk adu na cz ci sk adowe Czyszczenie i przygotowanie cz ci do weryfikacji stanowisko mechanika stanowisko mechanika 40 50 60 Weryfikacja cz ci uk adu Regeneracja cz ci Mycie i czyszczenie cz ci, przygotowanie do monta u stanowisko KJ wydzia mechaniczny myjnia 70 80 90 Monta uk adu Kontroa ostateczna Konserwacja stanowisko mechanika stanowisko KJ Tre Data Podpis Opracowa PP Normaizowa Sprawdzi Zatwierdzi Nr zm. Data Zmiany Podpis 118
Część karty demontażu ZAKŁAD REMONTU SILNIKÓW KARTA DEMONTAŻU Maszyna, urządzenie układ korbowo-tłokowy sinika 4C90 Nr operacji Stanowisko Nazwa i opis czynności 10 Mechanik demontaż zespołu wału korbowego zamontować wał w uchwycie montażowym, zdemontować koło zamachowe przez odkręcenie ośmiu śrub M12 1,25, zdjąć zestaw korbowodu cyindra 1 przez odkręcenie dwóch nakrętek 11 (rys.) oraz zdjęcie pokrywy korbowodu, zdjąć zestaw korbowodu cyindra 2 jw., zdjąć zestaw korbowodu cyindra 3 jw., zdjąć zestaw korbowodu cyindra 4 jw., wyjąć kołek ustaający z wału 20 Mechanik demontaż zestawu korbowodu cyindra 1 (rys.) zdjąć z tłoka 1 za pomocą keszczy pierścienie uszczeniające 2, 3 i pierścień zgarniający 4 zdjąć pierścienie osadcze 5, zabezpieczające sworzeń tłoka 6, wybić ub wycisnąć sworzeń 6 z tłoka 1. Uwaga: w przypadku trudności z wybiciem sworznia podgrzać tłok do 70 C w gorącym oeju ub wodzie. zestaw narzędzi podstawowych mechanika zestaw narzędzi podstawowych mechanika 30 Mechanik demontaż zestawu korbowodu cyindra 2 jw. zestaw narzędzi podstawowych mechanika 40 Mechanik demontaż zestawu korbowodu cyindra 3 jw. zestaw narzędzi podstawowych mechanika Nr instr. Warunki wykonania Wyposażenie technoogiczne zestaw kuczy, uchwyt montażowy zestaw kuczy zestaw kuczy zestaw kuczy Opracował: PP Sprawdził: Zatwierdził: Tabica 5.3 Strona 2/39 Nr koejny Grupa Czas t (h) Data: 119
Wybrana instrukcja weryfikacji części Tabica 5.4 ZAKŁAD REMONTU Strona 4/39 INSTRUKCJA WERYFIKACJI CZĘŚCI SILNIKÓW Nr koejny Maszyna urządzenie Układ korbowo-tłokowy sinika 4C90 Zespół Symbo Miejsce zużycia ub uszkodzenia Wymiar Lp. Nazwa części Odchyłka wyposażenie nr rysunku Rysunek i opis Numer pomiarowe 10 Wał korbowy Sprawdzić rowek wpustowy na przednim końcu wału. Wymienić wał korbowy, jeżei rowek wpustowy jest tak rozbity, że jego szerokość jest większa niż 5,0 mm, ub jest tak uszkodzony, że nie ma możiwości prawidłowego osadzenia w nim wpustu. Sprawdzić jakość gwintu M12 1,25 w ośmiu otworach w kołnierzu i gwintu wewnętrznego M16 w przedniej końcówce wału. Wymienić wał korbowy, gdy gwint jest zerwany na dwóch (i więcej) zwojach. Sprawdzić na defektoskopie eektromagnetycznym, czy wał korbowy nie ma pęknięć. Pęknięcia wału są niedopuszczane. Wał korbowy nie wykazujący pęknięć naeży rozmagnesować. Wykonać pomiar czopów głównych i korbowych (wg tabicy...) i zdecydować, na jaki wymiar szifować czopy (jednakowy da wszystkich). Wykonać pomiar długości czopów ustaających; sprawdzić jakość powierzchni oporowych czopów, następnie zdecydować, czy powierzchnie powinny być szifowane na koejny podwymiar; nominana długość czopa ustaającego wynosi 36,000 36,050 mm, przewiduje się jedno szifowanie powierzchni oporowych na wymiar 36,000 36,350 mm, a tym samym tyko jeden kompet naprawczy pierścieni oporowych (tab. i )., Sprawdzić powierzchnie uszczeniające na kołnierzu wału korbowego; w przypadku zużycia powierzchni (widoczny wyraźny rowek na obwodzie kołnierza) istnieje możiwość poosiowego przesunięcia pierścienia uszczeniającego. 4,000 Nominany (pasowanie) wg tab. 36,000 wykonawcza dopuszczana bez naprawy +0,039 +0,014 wg tab. +0,050 0 +1,000 +0,040 wg tab. +0,060 0 suwmiarka defektoskop eektromagnetyczny wyposażenie KJ Opracował: PP Sprawdził: Zatwierdził Data: 120
Wybrana karta technoogiczna regeneracji Tabica 5.5 ZAK AD REMONTU SILNIKÓW Materia wyj ciowy 40 H KARTA TECHNOLOGICZNA REGENERACJI Nazwa cz ci Korbowód Cecha Posta Wymiar Masa kg Nr op. 10 Odkuwka 1,5 Cecha wyrobu ZRCS-1-4C90 Nr cz ci Arkusz 22 ZRCS-4C90-2 Arkuszy 39 Nr rysunku 10.3 Czas na 1 szt. Wieko partii Sztuk na wyrób Tre operacji Wydz. Stanowisko Pomoce Kat. t pz t j Wymiana tuei w g ówce korbowodu M prasa rubowa 23 2,5 88 1 20 Prostowanie korbowodu M prasa rubowa 20 15 30 Rozwiercanie tuei na wymiar ostateczny M wiertarka W-II-25 20 1,5 40 Mycie i czyszczenie korbowodu M myjnia 15 10 50 Kontroa jako ci KJ stanowisko KJ 20 15 60 Konserwacja P Tre Data Podpis Opracowa PP Normaizowa Sprawdzi Zatwierdzi Nr zm. Data Zmiany Podpis 121
Wybrana karta instrukcyjna procesu technoogicznego regeneracji Tabica 5.6.$57$,16758.&<-1$ =$.à$'5(02178 5(*(1(5$&-, 6,/1,.Ï: 1D]ZDF] FL.RUERZyG &HFKDZ\UREX =5&6& 1UF] FL =5&6& :\G]LDá 6WDQRZLVNR 0DVD 6\PEROZJ31 0DWHULDá 0HFKDQLF]Q\ NJ + 1U RSHU 1U ]DE 3URVWRZDüNRUERZyG $UNXV] $UNXV]\ /LF]EDF] FL REUDELDQ\FK MHGQRF]H QLH 1D]ZDRSHUDFML QDSU]\JRWRZDQLH 1RUPD QDF] ü V]WQD]PLDQ 2SLV]DELHJX O L D S I X Q W M 3RPRFH 2NUH OLüPLHMVFHQDMZL NV]HJR VNU]\ZLHQLD :\ZU]HüQDFLVNSU]H]SRGNáDGN PLHG]LDQ QDNRUERZyGZFHOX X]\VNDQLDSU]HJL FLDGRUD]\ ZL NV]HJRRGRGNV]WDáFHQLD SLHUZRWQHJRLSU]HWU]\PDüSRG REFL HQLHPSU]H] PLQ 6SUDZG]LüSUDZLGáRZR üsurvwrzdqld 1DJU]DüNRUERZyGGRWHPSHUDWXU\ ±ƒ&lsu]hwu]\pdüzwhm WHPSHUDWXU]HSU]H]PLQ 5\VXQHN F]XMQLN SUDVD UXERZD F]XMQLN LPDGáRPDV]\QRZH 7UH ü 'DWD 3RGSLV 2SUDFRZDá 33 1RUPDOL]RZDá 6SUDZG]Lá =DWZLHUG]Lá 1U]P 'DWD =PLDQ\ 3RGSLV 122
Karta technoogiczna montażu Tabica 5.7 ZAKŁAD REMONTU SILNIKÓW KARTA TECHNOLOGICZNA MONTAŻU Typ urządzenia Sinik 4 C 90 Układ korbowo-tłokowy Opracował PP Sprawdził Zatwierdził Nr operacji Pracownik Nazwa i opis czynności Nr instrukcji Warunki wykonania Wyposażenie technoogiczne Grupa Czas 10 Mechanik montaż podzespołu korbowodu cyindra 1 1 zestaw kuczy 20 Mechanik montaż podzespołu korbowodu cyindra 2 2 zestaw kuczy 30 Mechanik montaż podzespołu korbowodu cyindra 3 3 zestaw kuczy 40 Mechanik montaż podzespołu korbowodu cyindra 4 4 zestaw kuczy 50 Mechanik przygotowanie wału korbowego do montażu 5 zestaw kuczy 60 Mechanik montaż podzespołu korbowodu cyindra 1 na wae 6 zestaw kuczy 70 Mechanik montaż podzespołu korbowodu cyindra 2 na wae 7 zestaw kuczy 80 Mechanik montaż podzespołu korbowodu cyindra 3 na wae 8 zestaw kuczy 90 Mechanik montaż podzespołu korbowodu cyindra 4 na wae 9 zestaw kuczy 100 Mechanik montaż koła zamachowego 10 zestaw kuczy 110 Kontroer kontroa jakości 11 wyposażenie KJ 123
Wybrana karta instrukcyjna montażu Tabica 5.8 ZAKŁAD REMONTU SILNIKÓW INSTRUKCJA MONTAŻU NR 1 Nazwa zespołu Układ korbowo-tłokowy Symbo wyrobu ZRCS-1-4C90 Liczba arkuszy 39 Nr arkusza 29 Dział wykonujący Nr operacji Nazwa operacji Mechaniczny 10 Montaż podzespołu korbowodu cyindra 1 tpz tj Symbo zespołu Lp. Czynności Narzędzia Czas jednostkowy tj Opis zabiegu skrawające pomocnicze pomiarowe [min] 1 Założyć jeden pierścień osadczy do rowka w otwór pod sworzeń tłoka 2 Podgrzać tłok do 70 C w kąpiei oejowej 3 Do podgrzanego tłoka włożyć korbowód, a następnie wsunąć sworzeń tłoka do otworu w tłoku i tuei łożyskowej w łbie korbowodu tak, aby oparł się na pierścieniu osadczym. Korbowód powinien być tak założony do tłoka, aby znaki identyfikacyjne N72 znajdowały się naprzeciw wgłębienia w denku tłoka 4 Włożyć drugi pierścień osadczy do rowka w otworze pod sworzeń tłoka 5 Nałożyć na tłok pierścień zgarniający ze sprężyną rozpierającą tak, aby położenie końców sprężyny było usytuowane po przeciwnej stronie zamka pierścienia 6 Nałożyć pierścień uszczeniający o zewnętrznej powierzchni stożkowej do drugiego rowka tak, aby znak TOP ub G, wybity na czołowej powierzchni pierścienia, znaazł się po stronie denka tłoka 7 Nałożyć trapezowy pierścień uszczeniający 8 Rozłożyć pierścienie na tłoku tak, aby ich zamki były ustawione co 120 9 Kontroa wykonania przez ogędziny kompetnego podzespołu szczypce wanna podgrzewana z oejem szczypce przyrząd do montażu pierścieni przyrząd do montażu pierścieni przyrząd do montażu pierścieni ręcznie Opracował: PP Grupa Data Sprawdził Data Uwagi Uwagi 124