Projekt LNG Świnoujście, Polska

Projekt LNG Świnoujście, Polska Projekt Terminal LNG Świnoujście, Polska Analiza Społeczna sierpień 2010 r., uaktualniona w październiku 2010 r. Przygotował ERM Polska Sp. z o.o. dla: POLSKIE LNG S. A. ul. Fińska 7 72-602 Świnoujście Polska www.erm.com Delivering sustainable solutions in a more competitive world

RAPORT OSTATECZNY TERMINAL LNG ŚWINOUJŚCIE, POLSKA Analiza Społeczna sierpień 2010 r. uaktualniona w październiku 2010 r. Przygotowano dla: POLSKIE LNG S. A. ul. Fińska 7, 72-602 Świnoujście Polska Niniejszy raport zostały przygotowany przez ERM z wykorzystaniem należytych umiejętności, dbałości i staranności, na warunkach określonych w Umowie Zlecenia z klientem i z uwzględnieniem kadr i zasobów uzgodnionych z klientem. ERM zrzeka się jakiejkolwiek odpowiedzialności wobec klienta i innych osób z tytułu jakichkolwiek spraw leżących poza powyższym zakresem. Niniejszy raport jest przeznaczony dla klienta i jest poufny i ERM nie przyjmuje jakiegokolwiek odpowiedzialności wobec osób trzecich, którym niniejszy raport, lub jakakolwiek jego część, zostanie udostępniona. Każda z takich osób polega na nim na własne ryzyko. ERM Polska Sp. z o.o. Warszawa/Neu-Isenburg, 13 października 2010 r. Ppa. Raimund Vogelsberger (Partner) dr Michał Palmąka (Lider Zadania) TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA i ANALIZA SPOŁECZNA

SPIS TREŚCI 1 WPROWADZENIE 1 1.1 OPIS PROJEKTU 1 1.2 CEL NINIEJSZEGO OPRACOWANIA 2 2 UWARUNKOWANIA SPOŁECZNO-EKONOMICZNE ZARYS OGÓLNY 3 2.1 LOKALIZACJA PROJEKTU ORAZ OBSZARY ADMINISTRACYJNE PODLEGAJĄCE JEGO WPŁYWOWI 3 2.2 AKTYWNOŚĆ GOSPODARCZA ZARYS OGÓLNY 4 2.2.1 Rejon Świnoujścia 4 2.2.2 Trasa rurociągu z Terminala LNG do Goleniowa 5 3 IDENTYFIKACJA GŁÓWNYCH GRUP POTENCJALNIE PODLEGAJĄCYM WPŁYWOWI PROJEKTU 7 3.1 GRUPY SPOŁECZNE POTENCJALNIE PODLEGAJĄCE WPŁYWOWI PROJEKTU 7 3.2 OBAWY WYRAŻANE DOTYCHCZAS PRZEZ MIESZKAŃCÓW 7 4 POTENCJALNY WPŁYW I DZIAŁANIA OGRANICZAJĄCE 9 4.1 RYBOŁÓWSTWO I WPŁYW PROJEKTU 9 4.1.1 Obecne warunki rybołówstwa 9 4.1.2 Potencjalny wpływ na dochód w związku z utratą terenów połowów 15 4.1.3 Opinia głównych grup interesariuszy 19 4.1.4 Działania ograniczające 19 4.2 DOSTĘP DO PLAŻY / TERENÓW REKREACYJNYCH I INFRASTRUKTURY 21 4.2.1 Obecna sytuacja 21 4.2.2 Wpływ w czasie budowy i eksploatacji 22 4.2.3 Umowy z Gminą dotyczące Działań Ograniczających 22 4.2.4 Poglądy interesariuszy 23 4.2.5 Wpływ na lokalny dostęp drogowy do drogi na plażę i Fortu Gerhart 25 4.2.6 Wpływ na dostęp do plaży i korzystanie z plaży oraz działania ograniczające 25 4.2.7 Streszczenie działań ograniczających 27 4.3 WPŁYW NA LOKALNĄ GOSPODARKĘ I PRZEDSIĘBIORSTWA 28 4.3.1 Korzyści dla lokalnej gospodarki wynikające z Projektu 28 4.3.2 Podsumowanie działań ograniczających 29 4.4 LOKALNE MIEJSCA PRACY I ZAMÓWIENIA OD LOKALNYCH PRZEDSIĘBIORSTW 29 4.4.1 Opis sytuacji 29 4.4.2 Dobrowolne lokalne szkolenia zawodowe 30 4.4.3 Działania ograniczające / ulepszające 31 4.5 ZDOLNOŚĆ REAGOWANIA NA WYPADKI I SYTUACJE AWARYJNE 32 4.5.1 Aktualna sytuacja podmiotów uczestniczących w akcjach ratowniczych 32 TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA ii ANALIZA SPOŁECZNA

4.5.2 Dyskusja i działania ograniczające 35 4.6 WARUNKI SOCJALNE PRACOWNIKÓW BUDOWY 37 4.6.1 Zakwaterowanie pracowników 37 4.6.2 Działania ograniczające i zabezpieczające 37 4.7 ZDROWIE I BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ 39 4.7.1 Obecny stan planów 39 4.7.2 Działania ograniczające 40 4.8 BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE 40 4.8.1 Bezpieczeństwo działania Terminala 40 4.8.2 Bezpieczeństwo drogowe 41 4.8.3 Działania ograniczające 43 4.9 KWESTIE SOCJALNE WIĄŻĄCE SIĘ Z ŁAŃCUCHEM DOSTAW DLA BUDOWY 43 4.10 ZAGADNIENIA SPOŁECZNE WZDŁUŻ RUROCIĄGU 43 4.10.1 Przegląd wykorzystania terenu 43 4.10.2 Własność gruntu podlegającego oddziaływaniu 48 4.10.3 Opinie interesariuszy 51 4.10.4 Uciążliwości- Oddziaływania w czasie budowy i eksploatacji rurociągu51 4.10.5 Bezpieczeństwo publiczne sytuacje awaryjne rurociągu 52 4.10.6 Ustawowe procedury dot. wynagrodzenia dla właścicieli gruntu 53 SPIS TABEL Tabela 2-1 Jednostki administracyjne podlegające wpływowi Projektu 3 Tabela 2-2 Liczba ludności gmin na terenach objętych Projektem 4 Tabela 4-1 Statki rybackie zarejestrowane w rejonie Świnoujście 11 Tabela 4-2 Dopuszczalne wartości dla dróg w sąsiedztwie terenu Terminala LNG 42 Table 4-3 Locations with Pipeline Proximity to Houses Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. Table 4-4 Farmland affected by the gas pipeline Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. Table 4-5 Forests and Woodland affected by the gas pipeline Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. Table 4-6 Private Land Affected by the Pipeline Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. Table 4-7 Public Land Affected by the Pipeline Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA iii ANALIZA SPOŁECZNA

SPIS RYSUNKÓW Rys. 1 Obszar Projektu w Świnoujściu i okolicy 6 Rys. 2 Lokalizacja portów rybackich/przystani, terenów podlegających ograniczeniom w obszarze morskim Świnoujście 11 Rys. 3 Granice Portu Morskiego Szczecin Świnoujście (zgodnie z Rozp. z 8 lipca 2008 r.) 15 TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA iv ANALIZA SPOŁECZNA

1 WPROWADZENIE 1.1 OPIS PROJEKTU Spółka Polskie LNG S.A. (PLNG), spółka zależna w 100% od spółki Gaz-System) planuje budowę i eksploatację Terminala Regazyfikacji Skroplonego Gazu Ziemnego (LNG) w Świnoujściu. Terminal stanowi część całościowego projektu portu LNG, który jest realizowany na podstawie Ustawy o Terminalu LNG 1 z 2009 r. w ramach ogólnej strategii dywersyfikacji dostaw gazu dla Polski. Cały projekt obejmuje: sam Terminal LNG zlokalizowany na lądzie obok istniejących urządzeń portu handlowego (budowany przez PLNG); nowy falochron u ujścia rzeki Świny, który będzie tworzył nowy zewnętrzny basen portowy (budowany przez Urząd Morski w Szczecinie); infrastrukturę cumowniczą/pirs dla statków transportujących LNG, położone w granicach nowego basenu portowego (budowane przez Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A.); oraz 80-kilometrowy wysokociśnieniowy gazociąg (o średnicy 800 mm) łączący Terminal LNG z istniejącą siecią przesyłu gazu w pobliżu Goleniowa (budowany przez Gaz-System). Powyższe budowle/instalacje będą zwane Komponentami Projektu a łącznie Projektem. Lokalizacje Komponentów Projektu w Świnoujściu i w regionie pokazuje Rys. 1 poniżej. Wyżej wymienione cztery podmioty są zwane łącznie Inwestorami, Deweloperami lub Sponsorami Projektu. Na podstawie Porozumienia o Współpracy z 2009 r. Sponsorzy uzgodnili, że Gaz-System będzie odpowiedzialny za koordynację całości Projektu a realizacja Projektu będzie nadzorowana przez komitet sterujący wysokiego szczebla złożony z czterech Sponsorów. Całkowity koszt Projektu jest obecnie szacowany na 3,5 mld PLN netto (bez VAT). Przewiduje się, że koszt ten będzie finansowany z kilku źródeł: (i) środków własnych PLNG, (ii) dotacji z Unii Europejskiej (UE) oraz (iii) pakietu kredytowego udzielanego przez grupę banków komercyjnych (pod kierunkiem PKO Bank Polski SA i Pekao S.A. z Grupy UniCredit), międzynarodowych instytucji kredytowych (w tym Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju EBOR) oraz ewentualnie innych agencji kredytowych. Dla każdego z Komponentów Projektu stosowano lokalne procedury EIA oraz uzyskano, zgodnie z właściwymi przepisami prawa polskiego, zgody i zezwolenia środowiskowe umożliwiające rozpoczęcie Projektu. Podjęto liczne opracowania i badania w ramach EIA a proces uzyskiwania pozwoleń trwa od ponad dwóch lat. Odbyto wiele spotkań i dyskusji z członkami społeczności lokalnej Świnoujścia i innych mniejszych miast, na które będzie potencjalnie wpływał Projekt. 1 Ustawa o terminalu regazyfikacji LNG w Świnoujściu (24 kwietnia 2009 r.) - Ustawa o Terminalu LNG. TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 1 ANALIZA SPOŁECZNA

1.2 CEL NINIEJSZEGO OPRACOWANIA EIA oraz formalne Decyzje i pozwolenia dla Projektu koncentrowały się do tej pory na środowiskowo-ekologicznych aspektach Projektu. Niemniej najlepsze praktyki międzynarodowe i konkretne wymogi instytucji finansujących Projekt (tj. Polityka Środowiskowo-Społeczna EBOR z 2008 r. 2 oraz Zasady Równika 3, do których przestrzegania zobowiązała się Grupa UniCredit i wiele innych banków), stanowią, że wymagane jest określenie potencjalnego wpływu społecznego Projektu oraz wdrożenie odpowiednich działań ograniczających. W związku z powyższym, PLNG zaangażowało ERM Polska Sp. z o.o. (ERM) do przeprowadzenia Analizy Społecznej, która obejmuje streszczenie i ocenę informacji zebranych dotychczas przez PLNG w odniesieniu do potencjalnego wpływu społecznego (zarówno pozytywnego jak i negatywnego) Projektu oraz określenia głównych kwestii i działań ograniczających. Z wyjątkiem pewnego zbioru publicznie dostępnych danych bazowych, ERM nie przeprowadzało dodatkowych badań społecznych ani zbierania danych w ramach Analizy Społecznej, ale posłużyło się dokumentami i oświadczeniami ustnymi Sponsorów Projektu; ERM przeprowadziło wywiady potwierdzające z pewnymi interesariuszami na Obszarze Projektu w czasie wizyty w terenie 19 lipca 2010 r. oraz dodatkowe wywiady telefoniczne; Projekt Raportu został przygotowany w sierpniu 2010 r. W październiku 2010 r. niniejsze opracowanie zostało zaktualizowane i dostosowane do Planu Ochrony Środowiska i Działań Społecznych (ESAP). Działania ograniczające w niniejszym opracowaniu zostały omówione dla każdego tematu społecznego w punkcie 4 pod koniec każdej podpunkcie. Wszelkie właściwe działania ograniczające określone w niniejszej Analizie Społecznej są odzwierciedlone w formie określonych pozycji działań w opracowaniu ESAP. 4 Analiza Społeczna zostanie opublikowana w październiku 2010 r. wraz z kompletem innych opracowań, w tym ESAP (Pakiet Informacyjny), dotyczących Projektu LNG 5. 2 http://www.ebrd.com/pages/research/publications/policies/environmental.shtml 3 http://www.equator-principles.com/ 4 ESAP obejmuje również ogólne zobowiązanie do zapewnienia zgodności z warunkami Decyzji, Zezwoleń itp. 5 szczegóły dotyczące publikacji dokumentów patrz Plan Zaangażowania Interesariuszy SEP TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 2 ANALIZA SPOŁECZNA

2 UWARUNKOWANIA SPOŁECZNO-EKONOMICZNE ZARYS OGÓLNY 2.1 LOKALIZACJA PROJEKTU ORAZ OBSZARY ADMINISTRACYJNE PODLEGAJĄCE JEGO WPŁYWOWI Projekt jest zlokalizowany w województwie zachodniopomorskim.sam Terminal LNG jest zlokalizowany na terenie Gminy Świnoujście. Instalacje morskie oraz tereny składowania urobku z robót czerpalnych są położone na polskich wodach terytorialnych.granica z Niemcami leży 4,5 km na zachód a sąsiednią gminą jest Heringsdorf (ze swoją częścią Seebad (kurort morski) Ahlbeck), która leży w okręgu Wschodnie Pomorze Przednie, w landzie Meklemburgia - Pomorze Przednie.Łącznik z siecią przesyłu gazu przebiega przez trzy powiaty Świnoujście, Kamieński i Goleniowski oraz pięć gmin:świnoujście, Międzyzdroje, Wolin, Stepnica i Goleniów.Szczegóły jednostek administracyjnych podlegających wpływowi Projektu przedstawia Tabela 2-1. Tabela 2-1 Jednostki administracyjne podlegające wpływowi Projektu Powiat Obszar wiejski / Gmina Miejscowość Element(-y) Projektu Świnoujście Świnoujście Warszów Terminal LNG / nowy port zewnętrzny / rurociąg Lunowo Rurociąg Kamieński Międzyzdroje Wicko Rurociąg Wapnica Rurociąg Lubin Rurociąg Wolin Dargobądz Rurociąg Karnocice Rurociąg Mokrzyca Rurociąg Płocin Rurociąg Recław Rurociąg Koniewo Rurociąg Goleniowski Stepnica Jarszewko Rurociąg Laka Rurociąg Stepnica Rurociąg Racimierz Rurociąg Milowo Rurociąg Budzień Rurociąg Goleniów Krępsko Rurociąg Budno Rurociąg Największymi miejscowościami są miasta Świnoujście i Goleniów; za nimi jest Wolin; pozostałe miejscowości to tereny wiejskie. Obszar wzdłuż trasy rurociągu jest słabo zaludniony. Dane demograficzne poszczególnych gmin są następujące: TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 3 ANALIZA SPOŁECZNA

Tabela 2-2 Liczba ludności gmin na terenach objętych Projektem Gmina Liczba ludności Świnoujście 40 829 (2008 r.) Podana liczba dotyczy miasta i okolicznych wiosek Międzyzdroje 6 570 (2009 r.) Wolin 12 635 (2004 r.) Stepnica 4 843 Goleniów 32 000 (miasto Goleniów: 23 000; plus okoliczne wioski: ca. 9000) 2.2 AKTYWNOŚĆ GOSPODARCZA ZARYS OGÓLNY 2.2.1 Rejon Świnoujścia Świnoujście, założone w XVIII wieku, jest nadmorskim ośrodkiem wypoczynkowym i miastem portowym, o liczbie ludności ok. 41.000. Do głównych obszarów aktywności gospodarczej należą port i związane z nim obszary działalności żeglugowej, takie jak obiekty portowe / remontowe, baza marynarki, terminal o największym przerobie w Polsce pod względem ładunków sypkich oraz aktywny terminal promowy oferujący regularne rejsy do Danii i Szwecji. Od czasu utworzenia miasto jest dużym ośrodkiem wypoczynkowym; w sezonie letnim liczba jego mieszkańców wzrasta do prawie 100.000 w związku z napływem turystów. Według danych przedstawionych przez Gminę Świnoujście, w 2008 r. w Świnoujściu znalazło zakwaterowanie ok. 1,037 mln turystów, z czego 338 tys. to turyści zagraniczni. Stopa obłożenia hoteli w 2008 r. wynosiła 49,7%. Generalnie w Świnoujściu jest 78 obiektów hotelowych dla turystów, oferujących około 7.750 łóżek dostępnych w sezonie letnim, z czego 4,350 jest dostępne przez cały rok. Wśród obiektów hotelowych jest 16 ośrodków, które prowadzą kwalifikowaną działalność medyczną/uzdrowiskową. Część Świnoujścia położona na lewym brzegu rzeki Świny jest wyznaczonym terenem uzdrowiskowym. Od roku 2000 wzrasta stopa obłożenia pokoi hotelowych przez zagranicznych turystów. Wśród turystów zagranicznych olbrzymią większość stanowią Niemcy ich udział to 84,2%. Dalej są Szwedzi (10,8%), Duńczycy (1,6%) i inne narodowości (3,4%). Główne plaże dla turystów (najszersze w Polsce) są położone na zachodnim brzegu ujścia Świny; istnieje o wiele bardziej spokojna plaża, która rozciąga się na wschód w kierunku Międzyzdrojów od falochronu na prawnym brzegu / po wschodniej stronie ujścia Świny. Na prawym brzegu Świny (Obszar Projektu) turystów przyciąga również słynna XIX-wieczna latarnia (najwyższa w Polsce 68 m) oraz pozostałości zabytkowych fortyfikacji wojskowych z XIX wieku i bunkry z okresu drugiej wojny światowej. Obecny falochron jest publicznie dostępny. Plaża, która rozpoczyna się na wschód od falochronu jest również wykorzystywana przez mieszkańców lokalnych osad, takich jak Warszów, Przytor i Łunów. Oferowane są lokalne usługi autobusowe i parkingi umożliwiające dostęp do plaży i zabytkowych fortyfikacji, które są położone w lasach wydmowych. Oprócz wyżej wymienionych fortyfikacji wojskowych na wydmach, nie istnieją znane, zarejestrowane stanowiska archeologiczne na Obszarze Projektu w Świnoujściu (badanie hydrolokacyjne dna morskiego dla nowego portu przeprowadził Urząd Morski w Szczecinie i nie TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 4 ANALIZA SPOŁECZNA

wykryto żadnych podejrzanych obiektów, takich jak wraki statków czy potencjalne elementy dziedzictwa historycznego. Ponadto w czasie oczyszczania terenu terminala nie znaleziono żadnych obiektów zabytkowych). W obszarze morza w pobliżu Świnoujścia połowy prowadzi flota małych łodzi rybackich (28) i kilka większych kutrów (4), mających bazę w Porcie Świnoujście na prawym brzegu Świny. (szczegóły patrz punkt 4.1 poniżej). Połowy są zdominowane przez śledzie i, w mniejszym zakresie, przez szproty i stornie. Ryby słodkowodne, takie jak okoń, szczupak, płoć, leszcz i węgorz stanowią mniejszość połowów. Branża rybołówstwa w Zatoce Pomorskiej podlega presji w związku z ograniczeniami dotyczącymi rybołówstwa i kurczącymi się zasobami ryb. 2.2.2 Trasa rurociągu z Terminala LNG do Goleniowa Trasa rurociągu biegnie głównie przez tereny wiejskie, na których położone jest wiele małych wiosek. Wolin, gdzie rurociąg przebiega pod Dziwną, jest największym miastem na trasie. Aktywność gospodarcza obejmuje głównie rolnictwo oraz turystykę wokół Zalewu Szczecińskiego i na Wyspie Wolin, gdzie w Wapnicy trasa przebiega w pobliżu statku hotelowego oraz wystawy wyrzutni niemieckich rakiet V3 z czasów drugiej wojny światowej, ze skupionymi wokół obiektami dla odwiedzających. Na Wyspie Wolin oraz wzdłuż zalewu są wytyczone trasy rowerowe i piesze; na południe i wschód Wolina funkcjonują farmy wiatrowe. Wzdłuż trasy rurociągu istnieje szereg elementów dziedzictwa kulturowego, w tym obiekty archeologiczne, obok których lub przez które przebiega trasa. Skupisko obiektów dziedzictwa archeologicznego znajduje się w rejonie Wolina, gdzie na prawym brzegu Dziwny działa skansen Wikingów. TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 5 ANALIZA SPOŁECZNA

Rys. 1 Obszar Projektu w Świnoujściu i okolicy TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 6 ANALIZA SPOŁECZNA

3 IDENTYFIKACJA GŁÓWNYCH GRUP POTENCJALNIE PODLEGAJĄCYM WPŁYWOWI PROJEKTU 3.1 GRUPY SPOŁECZNE POTENCJALNIE PODLEGAJĄCE WPŁYWOWI PROJEKTU Do głównych grup społecznych, które mogą zostać potencjalnie dotknięte realizacją Projektu należą grupy wymienione poniżej (które zostały określone również w ramach odrębnego Planu Zaangażowania Interesariuszy (SEP): Społeczności lokalne Usługi publiczne i infrastruktura komunalna Miejscowa ludność Lokalne firmy Rybacy Turystyka, wypoczynek plażowy, Właściciele i użytkownicy gruntów wzdłuż trasy Rurociągu Pracownicy budowlani 3.2 OBAWY WYRAŻANE DOTYCHCZAS PRZEZ MIESZKAŃCÓW Główne kwestie podniesione przez mieszkańców w czasie spotkań zorganizowanych dotychczas przez PLNG/Sponsorów Projektu obejmują m.in.: (i) bezpieczeństwo obiektów LNG, (ii) miejsca pracy na budowie oraz możliwości biznesowe, w tym zakwaterowanie dla pracowników, (iii) obawy dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa publicznego w Warszowie, (iv) utrudnienia związane z budową, (v) korzystanie z plaży w przyszłości, (vi) środowisko naturalne/ przyroda/rybołówstwo lokalne, oraz (vii) ogólne wsparcie ekonomiczne. Poniżej przestawiono streszczenie wybranych głównych podniesionych punktów oraz odpowiedzi na nie udzielone przez Sponsorów. Bezpieczeństwo obiektów LNG Większość pytań związanych z bezpieczeństwem obiektów dotyczyła ryzyka eksplozji i zagrożenia pożarowego. W czasie publicznych spotkań przedstawiciele PLNG wyjaśniali metody prewencji pożarowej, jakie będą stosowane w instalacjach oraz procedury inspekcji, które będą musiały być przeprowadzone przed rozpoczęciem eksploatacji terminala LNG a także inspekcji okresowych, które będą prowadzane przez odpowiednie jednostki Straży Pożarnej. Ponadto stwierdzono, że terminal LNG zostanie wyposażony w specjalny pojazd ratunkowy, w ramach planu reagowania w sytuacjach awaryjnych. Miejsca pracy na budowie i lokalne możliwości biznesowe Jeśli chodzi o utworzenie potencjalnych miejsca pracy dla społeczności lokalnej, PLNG poinformowało, że cały obszar obsługi terminala LNG będzie dawał 300 nowych miejsc pracy. Sam Terminal będzie zatrudniał stosunkowo mało wysoko wykwalifikowanych pracowników. Biorąc pod uwagę fakt, że będzie wymagany wykwalifikowany personel do eksploatacji terminala, TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 7 ANALIZA SPOŁECZNA

LNG rozpoczął ścisłą współpracę z Akademią Morską w Szczecinie; wskazane jest również utworzenie studiów podyplomowych. Zdrowie i bezpieczeństwo publiczne w Warszowie Obawy części społeczeństwa dotyczyły wzmożonego ruchu drogowego w związku z ruchem t cystern LNG. PLNG poinformowało, że instalacje rozładunkowe zostaną wybudowane na terenie terminala, którego przepustowość będzie wynosić do 20 cystern dziennie. PLNG zobowiązało się wobec Prezydenta Świnoujścia do wybudowania węzła wielopoziomowego z ul. Barlickiego, który zapewni połączenie z główną drogą prowadzącą do drogi S3. Jedno z pytań w czasie spotkania ze społeczeństwem 10 marca 2010 r. dotyczyło potencjalnego ataku terrorystycznego na terminal LNG oraz oceny takiego ryzyka przez przedstawicieli PLNG. Zdaniem przedstawicieli PLNG i kompetentnych ekspertów, ryzyko związane z atakiem terrorystycznym jest o wiele niższe niż w przypadku wielu innych miejsc na wybrzeżu Polski. Hipotetyczne cele, jakie terroryści mogliby potencjalnie osiągnąć przez atak na terminal są niewspółmierne w stosunku do innych obiektów. Planuje się wprowadzenie systemu ochrony terminala, który będzie obejmował telewizję przemysłową, elektroniczną kontrolę dostępu do terminala oraz strażników instalacji. Inne obawy mieszkańców były pośrednio związane z bezpieczeństwem w Warszowie i dotyczyły potencjalnego wzrostu kosztów ubezpieczenia nieruchomości w tej części Świnoujścia w związku z budową terminala. Przedstawiciele PLNG oświadczyli, że na tym etapie i na podstawie przeprowadzonych QRA nie ma podstaw do twierdzenia, że ceny ubezpieczeń wzrosną. Kompetentni specjaliści stwierdzili, że nie ma ryzyka z jakiegokolwiek tytułu w związku z terminalem LNG dla mieszkańców i ich mienia. Utrudnienia związane z budową Jeśli chodzi o utrudnienia związane z budową, główne zgłaszane obawy dotyczyły dostępności popularnych miejsc turystycznych, takich jak latarnia morska, zabytkowe fortyfikacje i falochron. Przedstawiciele PLNG poinformowali, że droga do latarni, fortu i falochronu będzie dostępna w trakcie i po zakończeniu budowy terminala LNG. Mogą jednak wystąpić pewne ograniczenia i utrudnienia w czasie budowy. Na przykład, kiedy będzie budowany łącznik napowietrzny pomiędzy terminalem a Pirsem/Falochronem, ruch w rejonie ronda przy ul. Ku Morzu będzie czasowo ograniczony. PLNG dysponuje stosownymi pozwoleniami na ułożenie instalacji, jednak ich wdrożenie może się wiązać z takimi ograniczeniami. Ta część drogi jest zarządzana przez Urząd Miasta Świnoujście, który przygotuje warunki ograniczeń w ruchu. PLNG nie spodziewa się, żeby prace te trwały dłużej niż kilka tygodni i zostaną przeprowadzone poza sezonem turystycznym. Roboty będą również prawdopodobnie wiązać się z koniecznością zorganizowania z Urzędem Miasta zmiany organizacji ruchu, tj. czasowego objazdu wokół tego elementu. Wpływ na plaże i turystykę Kilka pytań dotyczyło wpływu projektu na atrakcyjność turystyczną Świnoujścia. PLNG poinformowało, że zgodnie z umową zawartą z Gminą Świnoujście [w lipcu 2009 r., patrz punkt 4.2.2], zostanie przebudowana infrastruktura dostępowa do plaży rekreacyjnych (ścieżki prowadzące na plaże, parking, ścieżka rowerowa wzdłuż ul. Ku Morzu) w okolicy terminala LNG. TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 8 ANALIZA SPOŁECZNA

Ekspert zewnętrzny PLNG nadmienił, że nowy port zewnętrzny z dużymi cumującymi statkami LNG może stać się atrakcją turystyczną po prawej stronie rzeki Świny. Rybołówstwo, dzika przyroda oraz środowisko Zadano szereg pytań adresowanych do PLNG dotyczących ochrony dzikiej przyrody i środowiska naturalnego. Przedstawiciele PLNG i eksperci zewnętrzni przedstawili szeroki zakres ocen przeprowadzonych dotychczas przez Sponsorów w tych obszarach. Podkreślono również, że w rezultacie tych badań wydane Decyzje Środowiskowe nałożyły odpowiednie działania zapobiegawcze i ograniczające, a Sponsor będzie w pełni uczestniczył w ich wdrażaniu. Na spotkaniu 10 marca 2010 r. zadano pytanie dotyczące rybołówstwa i tarlisk śledzi. Przedstawiciele Urzędu Morskiego wyjaśnili uczestnikom, że na terenie planowanego portu zewnętrznego już istnieje całkowity zakaz połowu ryb zgodnie z obecnym Regulaminem Portu. Na podstawie przeprowadzonych badań, nie uzyskano informacji co do występowania tarlisk śledzi w tym regionie. Ponadto, ze względu na budowę nowego falochronu będzie możliwe stworzenie odpowiedniego habitatu dla tarła ryb, tak jak to miało miejsce w przypadku Kłajpedy na Litwie. Ogólne wsparcie ekonomiczne Część pytań zadawanych przez mieszkańców Świnoujścia dotyczyła rekompensat i korzyści dla społeczności lokalnej. Zgodnie z obliczeniami PLNG, szacunkowa wartość rekompensat na podstawie wydanych decyzji i zobowiązań dotyczących pozwoleń wynosi ok. 65 mln PLN. Oprócz korzyści w formie miejsc pracy, potencjalnie dla miejscowej ludności, związanych z funkcjonowaniem terminala, operator obiektu LNG będzie co roku płacił podatki do budżetu gminy w kwocie ok. 50-60 mln PLN. Dodatkowe podatki płacone przez PLNG na rzecz gminy będą stanowić w przybliżeniu jedną czwartą obecnego rocznego budżetu miasta. Tak więc gmina Świnoujście odniesie znaczące korzyści z przychodów podatkowych generowanych przez funkcjonowanie terminala LNG. 4 POTENCJALNY WPŁYW I DZIAŁANIA OGRANICZAJĄCE 4.1 RYBOŁÓWSTWO I WPŁYW PROJEKTU 4.1.1 Obecne warunki rybołówstwa 4.1.1.1 Zarys ogólny Na obszarze morskim wzdłuż wybrzeża prowadzone są połowy przez flotę małych łodzi i kilka kutrów, mających bazę rybacką na rzece Świna i kilku osadach przybrzeżnych. W tym rejonie rybacy zazwyczaj korzystają z małych, 3-4 osobowych, kutrów rybackich i małych otwartych łodzi rybackich dla 2-3 osób. Połów ryb z kutrów jest zabroniony w promieniu 3 mil morskich od linii brzegowej. Podstawowym sprzętem rybackim są włóki i niewody oraz haki na węgorze (w Zalewie Szczecińskim) oraz haki na dorsze na morzu. Połowy są zdominowane przez śledzie i, w mniejszym zakresie, szproty, dorsze i stornie. Ryby słodkowodne, takie jak okoń, szczupak, płoć, leszcz i węgorz stanowią mniejszość połowów. Branża rybołówstwa w Zatoce Pomorskiej podlega presji w związku z unijnymi ograniczeniami dotyczącymi rybołówstwa i kurczącymi się zasobami ryb. Duże badanie przeprowadzili eksperci z Instytutu Rybołówstwa Morskiego (Domagała & Schultz, grudzień 2007). Było ono dostępne jako bazowe badanie dotyczące rybołówstwa w trakcie TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 9 ANALIZA SPOŁECZNA

sporządzania raportu EIA dotyczącego budowy nowego falochronu dla planowanego portu zewnętrznego Świnoujście (list. 2008). 4.1.1.2 Infrastruktura i statki rybackie Obecnie działają cztery kutry rybackie i 28 łodzi rybackich zacumowanych w Porcie Świnoujście i Karsibór, Przytor i Ognica; niektóre z nich dokonują połowów tylko w Zalewie Szczecińskim a nie na otwartym morzu. Tabela 4-1 poniżej przedstawia wykaz zarejestrowanych łodzi rybackich w rejonie oraz ich długości.w rejonie Karsiboru, Przytoru i Ognicy łodzie mogą cumować przy brzegach Świny i jej odnogach. Łodzie rybackie korzystają z głównego wejścia morskiego poprzez Świnę i Port Świnoujście. Jest również mała przystań w Międzyzdrojach z 3 łodziami rybackimi, które są wyciągane na plażę (Rys. 2). Baza rybacka (imienia Lechosława Goździka) oraz instalacje dla rybaków w Porcie Świnoujście zostały poddane znaczącej modernizacji w 2009 r. dzięki zakończeniu współfinansowanego przez UE projektu Budowa bazy rybackiej w Porcie Świnoujście za 24,5 mln PLN 6 7. Modernizacja i remont pirsu rybackiego w Basenie Bosmańskim Portu Świnoujście obejmowała nowe chłodnie do przechowywania świeżych ryb, instalacje do produkcji kostek lodu, urządzenia do mycia ryb oraz schrony do przechowywania sprzętu rybackiego. 6 http://www.portalmorski.pl/caly_artykul.php?ida=10667 7 http://www.swinoujscie.pl/973/ TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 10 ANALIZA SPOŁECZNA

Źródło: Urząd Morski w Szczecinie Rys. 2 Lokalizacja portów rybackich/przystani, terenów podlegających ograniczeniom w obszarze morskim Świnoujście Tabela 4-1 Statki rybackie zarejestrowane w rejonie Świnoujście Łódź długość Łódź długość [m] Łódź długość [m] Łódź długość [m] [m] ŚWI-2 12,48 ŚWI-21 8,70 ŚWI-43 8,4 ŚWI-82 9,90 ŚWI-7 24,98 ŚWI-23 9,90 ŚWI-47 17,76 ŚWI-94 9,50 ŚWI-8 9,60 ŚWI-24 13,9 ŚWI-48 11,67 PRZ-8 8,2 TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 11 ANALIZA SPOŁECZNA

ŚWI-9 12,48 ŚWI-27 10,55 ŚWI-49 10,36 PRZ-18 8,5 ŚWI-11 7,30 ŚWI-29 11,00 ŚWI-53 10,59 KRS-7 8,21 ŚWI-18 11,88 ŚWI-31 9,50 ŚWI-57 19,91 KRS-10 12,6 ŚWI-19 9,50 ŚWI-32 8,43 ŚWI-77 9,93 KRS-27 9,39 ŚWI-20 9,23 ŚWI-37 8,10 ŚWI-81 11,20 KRS-29 11,62 Źródło: Urząd Morski w Szczecinie /Inspektorat Rybołówstwa w Szczecinie 4.1.1.3 Zatrudnienie w rybołówstwie Z bazy danych ekonomicznych Świnoujścia wynika, że istnieje 32 podmioty gospodarcze, które są zarejestrowane w punkcie Rolnictwo, myślistwo, leśnictwo, rybołówstwo reprezentujące 1,2% całości podmiotów zarejestrowanych w mieście. Urząd Morski w Szczecinie szacuje, że zatrudnienie związane z rybołówstwem wynosi maksymalnie 100 120 osób (przy założeniu 3 osób na statek i firmę rybołówczą). Port rybacki Świnoujście jest zlokalizowany w dzielnicy Warszów na wschodnim (tj. prawym) brzegu rzeki Świny, przy czym szacuje się, że prawdopodobnie około 90% rybaków (tj. ok. 100 osób) mieszka w różnych dzielnicach Świnoujścia na zachodnim brzegu Świny, a pozostałych ok. 20 pracowników rybołówstwa mieszka w Warszowie. 4.1.1.4 Organizacja rybołówstwa Pomimo zachęt ze strony Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi i istniejących udogodnień prawnych, rybacy lokalni nie utworzyli organizacji producenckiej w Świnoujściu. Niektórzy z nich są członkami organizacji społecznej zrzeszającej członków z różnych okolic polskiego wybrzeża. Stowarzyszenie pod nazwą Lokalna Grupa Rybacka Zalew Szczeciński zostało utworzone 9 października 2009 r. i ma siedzibę w Świnoujściu. Stowarzyszenie skupia 41 członków z sektora publicznego i prywatnego. 18 listopada 2009 r. Lokalna Grupa Rybacka Zalew Szczeciński została wpisana do rejestru stowarzyszeń i uzyskała osobowość prawną 8. Ustawowym celem stowarzyszenia jest opracowanie i wdrożenie planu zrównoważonego rozwoju terenów rybackich w gminach Świnoujście, Międzyzdroje, Wolin i Stepnica, prowadzące do poprawy jakości życia społeczności rybackich. 4.1.1.5 Dochody z rybołówstwa Brak jest danych dotyczących dochodów z rybołówstwa w rejonie Świnoujścia 9. Zgodnie z oceną Okręgowego Inspektoratu Rybołówstwa Morskiego w Szczecinie, rybołówstwo przybrzeżne prowadzone przez rybaków z rejonu Świnoujścia jest na granicy opłacalności ekonomicznej. Większość właścicieli statków wycofała się branży rybołówstwa przybrzeżnego w ciągu ostatnich lat celem uzyskania rekompensaty finansowej w ramach Programu Operacyjnego UE Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i przybrzeżnych obszarów rybackich na lata 2007-2013 10. Dla przykładu, w roku 2008, 23 rybaków ze Świnoujścia czasowo zawiesiło działalność rybacką w zamian za dotacje z funduszy UE. Wielkość połowów w Świnoujściu znacząco spadła z ponad 5900 ton rocznie do roku 2007 do ok. 1200 ton rocznie obecnie. 8 http://www.iswinoujscie.pl/artykuly/12214/?page=0&sort=desc&showall=1 9 zapytania telefoniczne ERM w Gminie Świnoujście 10 http://www.minrol.gov.pl/index.php/pol/layout/set/print/content/download/9063/38891/file/index.php?/pol/wsparc ie-rolnictwa-i-rybolowstwa/po-ryby-2007-2013/kontrola-monitoring-sprawozdawczosc-po-ryby-2007-2013 TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 12 ANALIZA SPOŁECZNA

Pod względem wartości połowów w przypadku nieobjętych ograniczeniami rejonów połowów przybrzeżnych w ujściu rzeki Świna, podstawowe gatunki stanowią ryby słodkowodne, które okresowo zamieszkują wody morskie. W przypadku tych gatunków nie ma kontyngentów połowów ustalanych przez właściwe władze. Z gatunków morskich podlegających sezonowym ograniczeniom, śledź jest najważniejszą rybą w rejonie Świnoujścia (zachodnie zasoby ICES 11 obszary statystyczne 22-24), ale znaczenie tych połowów spada, ze względu na niską intensywność zachodnich zasobów śledzia. Kontyngent śledzi w Polsce nie jest podzielony na organizacje rybackie czy armatorów. Połowy są alokowane za pomocą tzw. systemu olimpijskiego. Trudna sytuacja łowisk związanych z zachodnimi zasobami śledzia wynika z obniżenia kontyngentów połowów obserwowanych w ostatnich kilku latach. UE obniżyła limity połowów śledzia w obszarze przybrzeżnym (dotyczy do poddziałów statystycznych 22-24) w 2008 r. o 10%, w 2009 r. o 39% a w 2010 r. o 16,5%. 12 Kontyngent połowów dorsza jest dzielony indywidualne pomiędzy armatorów losowo. W praktyce kontyngent jest dostępny tylko dla kilku osób z największymi statkami w związku z bardziej odległą lokalizacją terenów połowów dorsza. Właściciele mniejszych statków mogą przenosić swoje prawa do kontyngentów na innych armatorów, którzy często pochodzą z innego miasta przybrzeżnego. W roku 2010 kontyngent połowów dorsza dla rybaków z rejonu Świnoujścia (obszary statystyczne ICES 22-24) został ustalony na 2067 ton. Są ustalane kontyngenty połowów dla niektórych gatunków ryb w 2010 r. dla całej polskiej floty rybackiej: płastuga europejska 456 ton, szprot 111.553 ton, łosoś atlantycki 18.497 sztuk. 4.1.1.6 Łowiska / obszary podlegające ograniczeniom Nie ma specjalnie wyznaczonych terenów połowów. Generalnie rybołówstwo jest dozwolone wszędzie w polskiej części Bałtyku, z wyjątkiem obszarów objętych ograniczeniami w portach i wokół nich oraz na torach wodnych i okresowo zamkniętych poligonach i strefach ochronnych ryb. 13 Jednak właściciele statków rybackich otrzymują licencje rybackie, które określają dozwolone tereny połowów (indywidualnie dla każdej jednostki). Działalność rybacka jest zakazana w okolicy istniejącego falochronu i toru wodnego. Regulamin portu ogranicza rybołówstwo w granicach portu i w odległości 200 m od toru wodnego Świnoujście Szczecin i w odległości 150 m od innego toru, redy lub terenu kotwiczenia. Ponadto, zgodnie z Zarządzeniem Okręgowego Inspektoratu Rybołówstwa Morskiego w Szczecinie z dnia 20 października 2004 r., ustalony został stały (całoroczny) obszar ochronny u ujścia rzeki Świny w promieniu 500 metrów od szczytu wschodniego wejścia do falochronu w kierunku portu morskiego. W przepisie tym zostały ustalone obszary czasowej ochrony ryb w wielu basenach 11 Międzynarodowa Rada Badań Morza 12 Obniżenie kontyngentów połowów dotyczących zachodnich zasobów śledzia wprowadzono zgodnie z zaleceniem Międzynarodowej Rady Badań Morza (ICES), która wskazała na bardzo małą ilość nowych zasobów oraz koniecznością ochrony tych organizmów. Obniżenie połowów dotyczy zarówno polskich właścicieli statków rybackich jak i rybaków z Danii, Szwecji i Niemiec. W roku 2010 kontyngent śledzia dla polskich statków jest ustalony na poziomie 31 486 ton, z czego tylko 2 953 ton można złowić z zachodnich zasobów śledzia. W roku 2009 wydano 448 pozwoleń rybackich dla statków, które mogły łowić śledzia z zachodnich zasobów. Tylko 67 z tych statków należało do polskich właścicieli, co stanowi 9% polskiej floty rybackiej na Bałtyku. 13 Według Urzędu Morskiego w Szczecinie i Regionalnego Inspektoratu Rybołówstwa Morskiego w Świnoujściu TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 13 ANALIZA SPOŁECZNA

portowych w porcie Świnoujście, między innymi: Baseny: Atlantycki, Bałtycki, Północny, Zimowy, Węglowy i Rakietowy. Poza obszarem portowym, ale w zasięgu statków rybackich wypływających ze Świnoujścia, istnieje szereg obszarów okresowo lub stale wyłączonych z pewnego rodzaju rybołówstwa na podstawie dwóch Rozporządzeń Rady UE. 14 Mają zastosowanie dalsze ograniczenia połowu dotyczące okresów i gatunków. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 marca 2008 r. w sprawie wymiarów i okresów ochronnych organizmów morskich oraz szczegółowych warunków wykonywania rybołówstwa morskiego, zostają ustalone zakazy dotyczące połowów gatunków w okresach ochronnych na pewnych wodach. Dotyczy to również rejonu Świnoujścia, gdzie Łosoś i troć wędrowna podlegają ochronie w terminie od dnia 15 września do dnia 15 listopada w 4-milowym pasie wód przybrzeżnych, Sandacz podlega ochronie w terminie od 25 marca do dnia 10 maja, Jesiotr atlantycki podlega ochronie przez cały rok. Ponadto w trzymilowym pasie od linii brzegowej niedozwolony jest połów ryb z użyciem narzędzi ciągnionych oraz prowadzenie połowów z użyciem statków rybackich o długości całkowitej powyżej 15 m. W roku 2008 dla nowego portu zewnętrznego i Terminala LNG, rozszerzenie granic portu zostało ustalone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 8 lipca 2008 r. w sprawie ustalenia granicy portu morskiego w Świnoujściu od strony lądu.linia granicy jest oznaczona na mapach w skali: 1:500, 1:1,000 i 1:5,000, które są publicznie dostępne w Urzędzie Morskim w Szczecinie (oraz są zamieszczone na jego stronie internetowej 15 ) oraz Radzie Miasta Świnoujścia, jak widać na Rys. 5 poniżej.jeśli chodzi o stronę lądu, Departament Planowania Gminy Świnoujście uczestniczył w ustalaniu nowego obrysu terenu portu.rybołówstwo jest zabronione w tych granicach portu. 14 Rozporządzenie Rady (WE) nr 2187/2005 z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zachowania zasobów połowowych w wodach Morza Bałtyckiego, cieśniny Bełt i Sund poprzez zastosowanie środków technicznych, zmieniające Rozporządzenie (WE) nr 1434/98 i uchylające Rozporządzenie (WE) nr 88/98; oraz Rozporządzenie Rady (WE) nr 1098/2007 z dnia 18 września 2007 r. ustanawiające wieloletni plan w zakresie zasobów dorsza w Morzu Bałtyckim oraz połowów tych zasobów zmieniające Rozporządzenie (WE) nr 2847/93 i uchylające Rozporządzenie (WE) nr 779/97. 15 http://www.ums.gov.pl/modules.php?name=news&file=article&sid=435 TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 14 ANALIZA SPOŁECZNA

Nowy Port Zewnętrzny Harbour Terminal LNG Źródło: Urząd Morski w Szczecinie Rys. 3 Granice Portu Morskiego Szczecin Świnoujście (zgodnie z Rozp. z 8 lipca 2008 r.) 4.1.2 Potencjalny wpływ na dochód w związku z utratą terenów połowów Obszar przybrzeżny / nowy port TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 15 ANALIZA SPOŁECZNA

Pomimo formalnego powiększenia granic portu w lipcu 2008 r., rybołówstwo było kontynuowane w rejonie przez lokalnych rybaków (a połowy były zgłaszane lokalnemu inspektorowi rybołówstwa) do lipca 2010 r., kiedy to zostali oni powiadomieni o rozpoczęciu robót nad nowym portem zewnętrznym. Z wywiadów przeprowadzonych przez ERM (lipiec 2010 r.) wynika, że lokalni rybacy nie byli świadomi zakazu połowów począwszy od 2008 r. Nowy port zewnętrzny leży w bałtyckiej części wyznaczonego kwadrantu rybołówczego C1 (patrz Rys. 4 Kwadranty rybołówstwa w pobliżu Obszaru Projektu) 16 Nowy Port Zewnętrzny Rys. 4 Kwadranty rybołówstwa w pobliżu Obszaru Projektu Kwadrant C1 (ogółem ok. 400 km2) rozciąga się głównie na polskich i niemieckich wodach morskich i niemieckich częściach Zalewu Szczecińskiego 17. Bałtycka część morska obejmuje około 90 km2, z czego polska część morska C1 obejmuje około 60 km2. Z tego około 40 km2 jest objęte ograniczeniami połowów przez istniejący szlak wodny Świny i strefy oczekiwania. Tak więc około 20 km2 jest dostępne dla rybołówstwa w polskiej bałtyckiej części C1 (por. Rys. 5 Obszary ograniczonego rybołówstwa w Kwadrancie C1). 16 Źródło: Polskie Centrum Monitoringu Rybołówstwa / Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi; Kwadranty rozciągają się na powierzchni 20 długości x 19 szerokości geograficznej, która w południowym Bałtyku ma wielkość około 20 x 20 km, czyli ogółem 400 km² 17 Istnieje tylko niewielki obszar w polskiej części Zalewu w pobliżu granicy. TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 16 ANALIZA SPOŁECZNA

Szlak wodny i obszar oczek. Nowy port zewn. ze strefą buforową Rys. 5 Obszary ograniczonego rybołówstwa w Kwadrancie C1 Całkowita wielkość połowów zgłaszana Centrum Monitoringu Rybołówstwa z polskiej morskiej części kwadrantu C1 w 2009 r. wynosiła 126,2 ton 18, a ich wartość około 350.000 PLN 19. Główną wartość stanowi śledź (87 ton warte ok. 130.000 PLN) a tuż po nim szczupak (15,7 ton @ 126.000 PLN). W pierwszym półroczu 2010 r. dla tego samego obszaru (tj. polskiej części kwadrantu C1) złowiono 192 tony ryb. Ten znaczący wzrost wynika z połowów śledzia w wys. 182 ton (i o wartości ok. 273.000 PLN). Obszar morski, który podlega obecnie wyłączeniu z połowów zgodnie z granicami nowego portu plus regulacyjna strefa buforowa 200 metrów zajmuje powierzchnię ok. 250 ha oprócz istniejących stref podlegającym ograniczeniom (por. Rys. 5). Oznacza to, że nastąpiło zmniejszenie netto obszaru połowów w polskiej części morskiej Kwadrantu C1 o ok. 12%. Utrata 12% obszaru połowów w C1 nie powoduje bezpośrednio utraty 12% połowów w przyszłości. Można zasadnie zakładać, że połowy będą realizowane dalej w obszarach niepodlegających ograniczeniom. Trwałym minusem będzie to, że rybacy nie będą już mogli łowić 18 Połowy z niemieckiej części Bałtyku i Zalewu Szczecińskiego w C1 nie są zgłaszane polskiemu Centrum Monitoringu Rybołówstwa. 19 W oparciu o obecne (z lipca 2010 r.) średnie ceny sprzedaży ryb uzyskane od lokalnych kupców, którzy kupują ryby od rybaków: płoć 1,5 PLN/kg; szczupak 8 PLN/kg; sandacz 22 PLN/kg; śledź 1,5 PLN/kg; flądra 1,5 PLN/kg; leszcz 2,3 PLN/kg; dorsz 5 PLN/kg, troć wędrowna 15 PLN/kg. TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 17 ANALIZA SPOŁECZNA

w bezpośrednim sąsiedztwie ujścia Świny na wschód od obecnego falochronu. Według Inspektoratu Rybołówstwa w Świnoujściu, obszar na wschód od obecnego falochronu był dobrym terenem połowów dla lokalnych rybaków i był preferowany aż do lipca 2010 r. w związku z niewielką odległością i krótkim czasem podróży z ujścia Świny. Szacuje się, że dotarcie do porównywalnych terenów połowów będzie w przyszłości wiązać się z koniecznością pokonania dodatkowej odległości do 5 mil morskich (tj. ok. 9 km). Oznacza to 2 godziny dodatkowego czasu podróży (w tę i z powrotem) dla małych łodzi i koszt paliwa za jeden rejs (w obydwie strony) ok. 44 PLN (ok. 11 Euro). 20 Ponadto, intensywność zarybienia w okolicy terenu budowy przez 30-miesięczny okres budowy, jak zakłada Decyzja o Uwarunkowaniach Środowiskowych RDOS z 6 maja 2009 r., może się zmniejszyć. Sugeruje to, że budowa nowego falochronu obok istniejącego falochronu przy wejściu Świny może potencjalnie spowodować zakłócenia migracji ryb w Zalewie Szczecińskim i Zatoce Pomorskiej. 21 Tereny składowania urobku Dwa składowiska urobku z robót czerpalnych obszar 12 km2 rozpoczynający się 12 km od wybrzeża dla urobku z nowego wyrobiska na potrzeby falochronu/portu i 3km2 20 km od brzegu dla urobku z Pirsu będą zlokalizowane w Kwadrancie D2. Obydwa tereny to głównie dno piaszczyste. Specjalne statki czerpalne 22 będą przewozić urobek na składowiska i zrzucać go poprzez klapy w dnie. Jak pokazały testy przeprowadzone na dnie przyszłego basenu portu, sam urobek z robót czerpalnych to zasadniczo czyste dno morskie. EIA dot. robót czerpalnych pokazało, że nie będzie znaczącego dryftu urobku (maks. 600 metrów poza wyznaczonymi składowiskami w czasie zimy) 23 ; więc przewiduje się dodatkowego wpływu poza obszarem składowisk. Składowiska będą objęte ograniczeniem aktywności rybackiej przez około 3 lata plus dodatkowo 2 lata będzie wymagane na odbudowę dna morskiego. 20 Ten szacunek dodatkowego kosztu opiera się na następującym przybliżonym obliczeniu: małe łodzie rybackiej o długości 8-9 metrów zazwyczaj korzystają z silników o mocy 100 HP. Średnia prędkość to 5 mil morskich na godzinę, przy zużyciu paliwa ok. 10 litrów na godzinę. Cena jednego litra paliwa to obecnie ok. 2,2 PLN (na podstawie rozmów ERM z Inspektoratem Rybołówstwa w Świnoujściu). 21 cyt.: Roboty będą generować wibracje dna i wody oraz dźwięki o wysokiej intensywności. Dlatego też będą one stanowić silne bodźce odstraszające ryby od tego rejonu. Należy oczekiwać, że w czasie budowy falochronu migracje ryb pomiędzy Zalewem Szczecińskim i Zatoką Pomorską zostaną poważnie zakłócone. oraz 30- miesięczna budowa infrastruktury zapewniającej dostęp do portu zewnętrznego przy użyciu ciężkiego sprzętu (maszyny palujące, żurawie pływające) będzie generować duże siły fizyczne i niewątpliwe wywierać silny wpływ na ichtiofaunę, głównie zakłócenia migracji ryb pomiędzy Zatoką a Zalewem. Na pewno będzie to miało wpływ na wielkość połowów w porównaniu do włożonego wysiłku jednostkowego w obydwu akwenach. Jednak nie ma jasnych prognoz ani dowodów dotyczących konkretnego szacowanego zmniejszenia się populacji ryb w związku z budową falochronu w dostarczonych dokumentach (ani w Decyzjach dotyczących falochronu ani w Raporcie EIA). Należy też nadmienić, że Świna jest nie jest jedynym łącznikiem Zalewu Szczecińskiego z otwartą Zatoką Pomorską; na wschodnim krańcu Wyspy Wolin Dziwna również jest ważnym łącznikiem pomiędzy zalewem a Bałtykiem. 22 Pogłębiarki ssące nasiębierne 23 Ponieważ materiał piaszczysty jest stosunkowo gruby z bardzo niską zawartością mułu, który jest wydobywany na potrzeby nowego portu zewnętrznego i zrzucany w kolejnych kwadratach o powierzchni 1 km² w ramach wyznaczonych składowisk urobku. TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 18 ANALIZA SPOŁECZNA

Ogólny stosunek czasowo utraconych terenów rybackich o powierzchni 15 km2 (przez 3 lata na zrzucanie urobku 2 lata na odbudowę) do wielkości kwadrantu D2 (400 km2) jest relatywnie mały <4 %. Ponieważ zrzucanie urobku będzie zawieszone w sezonie tarła śledzi (zgodnie z warunkami Decyzji Środowiskowej) nie przewiduje się niekorzystnego wpływu na ogólną populację ryb. Raport o Oddziaływaniu na Środowisko dot. robót czerpalnych stwierdza, że w odniesieniu do podstawowych gatunków ryb (śledź, dorsz, szprot, stornia) straty rybołówstwa w związku z robotami czerpalnymi mogą wynieść do 0,01% połowów na 1 km2 obszaru roboczego. W związku z odległością od brzegu od 12 do 20 km, tereny te są głównie obławiane przez większe kutry (z których 4 ma bazę w Świnoujściu). Omijanie tych składowisk i połowy w alternatywnych sąsiednich wodach nie powinno powodować istotnego wydłużania tras, które mogłoby się przełożyć na wzrost kosztów paliwa lub czasu połowu. 4.1.3 Opinia głównych grup interesariuszy Okręgowy Inspektorat Rybołówstwa Morskiego Według Urzędu Morskiego w Szczecinie (UMS) nie była wymagana żadna formalna opinia Okręgowego Inspektoratu Rybołówstwa Morskiego do uzyskania pozwolenia na budowę portu zewnętrznego (falochronu), ponieważ od 2008 r. obszar ten podlega formalnym ograniczeniom rybołówstwa w związku z powiększeniem granic portu. Rybacy / Stowarzyszenie Rybaków Sponsorzy Projektu dotychczas nie starali się uzyskać szczególnych informacji zwrotnych od społeczności rybackiej. Jednak według UMS, ponieważ plan lokalizacji terminala LNG w Świnoujściu został opublikowany, rybacy nie zgłosili sprzeciwu ani protestu w związku z budową terminala LNG i portu zewnętrznego. 24 Również według UMS, rybacy nie zgłosili żadnych roszczeń odszkodowawczych. Rybacy nie zgłaszali żadnych konkretnych uwag ani informacji zwrotnych w czasie formalnego procesu EIA w okresie przeznaczonym na zgłaszanie uwag. Również w czasie spotkań publicznych dotyczących Projektu w październiku 2009 r. (Świetlica w Warszowie) i w marcu 2010 r. (Centrum Kultury w Świnoujściu), rybacy nie zgłaszali żadnych konkretnych obaw. Lokalna Grupa Rybacka Zalew Szczeciński została utworzona 9 października 2009 r., tj. po pierwszym ujawnieniu EIA dla prawie wszystkich Komponentów Projektu (z wyjątkiem gazociągu), więc Grupa nie mogła wówczas zgłaszać uwag. Jednak Grupa ani poszczególni rybacy nie zgłaszali żadnych obaw na spotkaniu publicznym w Warszowie. 4.1.4 Działania ograniczające Wpływ na miejscowych rybaków: Powyższa analiza wskazuje na potencjał ograniczonego wpływu ekonomicznego na miejscowych rybaków (tj. dłuższe rejsy do bardziej odległych obszarów połowów niepodlegających ograniczeniom). W każdym razie społeczność rybacka w Zalewie Szczecińskim prawdopodobnie skorzysta na Projekcie, gdyż udział Projektu w programie 24 Były pewne protesty lokalnych rybaków w 2008 r. dotyczące bezpośrednio redukcji kwot połowów dla polskiego 4.1.1.5 powyżej). Protesty w tym czasie rozciągały się wzdłuż całego polskiego wybrzeża Bałtyku. Rybacy blokowali wejścia do portów (w tym kontekście raport EIA wspomina o protestach). Nie dotyczyły one jednak w ogóle Projektu LNG. TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 19 ANALIZA SPOŁECZNA

odbudowy zasobów rybnych w zalewie był wymagany przez Właściwe Władze w Decyzji o Uwarunkowaniach Środowiskowych (patrz poniżej). Miejscowi rybacy wydają się jeszcze nie być w pełni świadomi Projektu LNG w Świnoujściu i potencjalnych implikacji projektu dla nich. Dlatego też w okresie publikacji informacji dotyczących Projektu, Sponsorzy Projektu zorganizują Spotkanie Grupy Fokusowej z lokalną społecznością rybaków (Rybacy / Grupy Rybaków) celem omówienia potencjalnego wpływu Projektu na ich działalność i byt oraz dalszych działań ograniczających. Informowanie rybaków: Celem uświadomienia rybaków na temat czasu budowy, ograniczeń żeglugi i czasowego zamknięcia składowisk urobku, UMS dostarczy odpowiednie informacje w bazie rybackiej przed wprowadzeniem takich ograniczeń. Program odbudowy zasobów rybnych: Celem ograniczenia potencjalnego wpływu budowy falochronu Decyzja o Uwarunkowaniach Środowiskowych dla falochronu nałożyła na Sponsora/Inwestora wymóg udziału w trwającym programie odbudowy zasobów rybnych: W celu zrównoważenia wpływu projektu na siedliska i zasoby rybne, Inwestor powinien uczestniczyć zarówno w zwiększaniu wolumenu jak i wydatków na odbudowę zasobów rybnych na terenach morskich prowadzonego przez Komitet Odbudowy Zasobów Rybnych przy Ministerstwie Rolnictwa, finansowanego dotychczas w całości z budżetu krajowego. Zwiększenie zasobów rybnych powinno wynosić przynajmniej 20 % kwot alokowanych przez Komitet Odbudowy Zasobów Rybnych w każdym roku w basenie rzeki Odry i Zalewu Szczecińskiego. Okres uczestnictwa powinien trwać przynajmniej 3 lata.. Oprócz powyższego Decyzja nie przewiduje żadnych konkretnych działań ograniczających odnośnie działalności rybackiej. TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 20 ANALIZA SPOŁECZNA

4.2 DOSTĘP DO PLAŻY / TERENÓW REKREACYJNYCH I INFRASTRUKTURY 4.2.1 Obecna sytuacja Turystyka stanowi bardzo ważny fundament ekonomiczny rejonu Świnoujścia; informacje ogólne przedstawiono w punkcie 2.2.1. Dodatkowo, plaże w Świnoujściu zostały ostatnio odkryte przez windsurferów i kitesurferów, jako tereny oferujące wyśmienite warunki falowe i wietrzne, a istotnym punktem zainteresowań jest plaża w Warszowie 25. Olbrzymia część aktywności turystycznej koncentruje się w Świnoujściu, szacunkowo 10% turystów odwiedza spokojniejsze tereny na prawym brzegu Plaży Warszów na Wyspie Wolin, gdzie będą położone Komponenty Projektu (obszar Falochronu/Pirsu i Terminala) 26. (Uwaga: oczekuje się, że Projekt nie będzie miał bezpośredniego wpływu na plaże ani inne tereny turystyczne w samym Świnoujściu, na Wyspę Uznam, a więc omówienie przedstawione w niniejszym dokumencie koncentruje się na wpływie na obszar Warszowa i Wyspy Wolin). Oprócz terenów plażowych i wydmowych ze szlakami pieszymi, turyści na Plaży w Warszowie odwiedzają również zabytkowe miejsca i instalacje, takie jak latarnia morska, XIX-wieczny Fort Gerhart (bateria na wschodnim brzegu Świny) oraz fortyfikacje/bunkry z drugiej wojny światowej w pobliżu wydm, które są połączone przez szlak informacyjny. W letnie weekendy w pobliżu planowanego terminala LNG parkuje ok. 300 samochodów a z terenów korzysta ok. 1 000-1 500 turystów 27 ; oficjalny parking ma 40 darmowych miejsc parkingowych (położony przy części ul. Ku Morzu, która biegnie na zachód od ronda do Fortu Gerhart i latarni morskiej). Na podstawie wywiadów z turystami odwiedzającymi plażę w Warszowie, w sezonie w weekendowe słoneczne dni do 10 osób sprzedaje lody/przekąski na plaży. Jest również jedno stoisko z pamiątkami obok wejścia do Fortu Gerhart (otwarte codziennie od połowy czerwca do początku września) i ok. 3-4 punkty spożywcze/z grami/przekąskami (otwarte od maja-czerwca w weekendy, lipiec połowa września codziennie) w okolicy latarni morskiej. Fort Gerhart i latarnia są otwarte przez cały rok. Liczba odwiedzających Fort Gerhart jest szacowana na 70.000 rocznie, z czego około 70% w okresie wakacyjnym. Na podstawie obserwacji mieszkańców Warszowa, szczyt ruchu turystycznego na plaży przypada na weekendy w miesiącach lipiec-sierpień, kiedy to z plaży korzystają plażowicze z okolicznych osad a także ze Szczecina. Plaża ta jest bardziej dostępna dla wielu mieszkańców ponieważ dostęp do niej nie wiąże się z koniecznością korzystania z promu, aby przedostać się na drugą stronę rzeki Świna na zachodnią część Świnoujścia. W takie dni liczba odwiedzających plażę w Warszowie może osiągnąć 4-5 tysięcy osób i do ok. 500 samochodów zaparkowanych wzdłuż ul. Ku Morzu. (Brak jest oficjalnych danych dotyczących liczby turystów i dostępnych usług turystycznych na plaży w Warszowie, tak jak nie ma konkretnych informacji dotyczących rozbicia pomiędzy turystów i społeczność lokalną korzystającą z tych plaż) 25 http://plaze.onet.pl/windsurfing/polska/swinoujscie-warszow-polska,1,1186,osrodek.html 26 O ile nie wskazano inaczej, informacje turystyczne dostarczyło Centrum Informacji Turystycznej w Świnoujściu. 27 Informacje pochodzą od P. Andrzeja Borowca z Urzędu Morskiego w Szczecinie. TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU, POLSKA 21 ANALIZA SPOŁECZNA