LVI LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. LEONA KRUCZKOWSKIEGO W WARSZAWIE Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły (Szkoła lub placówka osiąga cele zgodne z polityką oświatową państwa szkoła lub placówka doskonali efekty swojej pracy) RAPORT Z ANALIZY WYNIKÓW EGZAMINU ZEWNĘTRZNEGO PRZEPROWADZONEGO W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 z uwzględnieniem: różnorodności metod analizy wyników wzrostu efektów kształcenia WARSZAWA, LITOPAD 2012
Przedmiotem raportu podobnie jak w roku poprzednim jest analiza wyników egzaminów zewnętrznych z sesji 2011/2012, przedstawienie wniosków z tej analizy oraz działań mających na celu podniesienie jakości pracy szkoły. Ewaluacja polega na zaplanowanym i podporządkowanym pewnym rygorom zbieraniu oraz przetwarzania informacji o warunkach, przebiegu i skuteczności działań szkoły. Od listopada 2009 r. obowiązuje nowe rozporządzenie o nadzorze pedagogicznym opisujące wymagania stawiane przez państwo szkołom. Obszar EFEKTY to grupa danych informujących o wynikach pracy szkoły odzwierciedlonych w umiejętnościach, zachowaniach, postawach, działaniach uczniów i w osiąganych przez nich rezultatach na egzaminach zewnętrznych. Raport ten odnosi się do rezultatów na egzaminach zewnętrznych będącym częściowym obrazem umiejętności uczniów naszej szkoły. W celu przyjrzenia się rezultatom pracy uczniów i nauczycieli zebrano informacje zawarte w analizach nauczycieli i zespołów przedmiotowych na temat egzaminu maturalnego przeprowadzonego w roku szkolnym 2011/2012 oraz odniesiono się do wyników z roku 2010/2011. Na podstawie zebranych danych został sporządzony poniższy raport. Zespół przygotowujący raport postawił następujące pytania: 1. W jaki sposób analizowane są w szkole wyniki egzaminów zewnętrznych? 2. Cz wszyscy nauczyciele zaangażowani są w ich opracowanie? 3. Czy w szkole wdraża się wnioski z analiz? 4. Co moglibyśmy zrobić, żeby proces analizy był lepszy? Do 19 października 2012 jak każdego roku wszyscy nauczyciele przygotowali analizy z egzaminów maturalnych. Następnie w oparciu o nie zespoły przedmiotowe wypracowały wnioski i wskazały z ich punktu widzenia działania mające na celu podniesienie jakości pracy szkoły tj. rozwój naszej placówki. Raporty nauczycieli zawierały analizę wyników zarówno pod względem ilościowym. tj. statystycznym, jak i jakościowym. Według wytycznych z poprzedniego roku szkolnego analiza ilościowa (w opracowanym wzorze tabeli) objęła porównanie wyników dla LVI LO i w kraju, z uwzględnieniem egzaminu obowiązkowego oraz dodatkowego na poziomie podstawowym i rozszerzonym: wynik średni, wynik najwyższy, wynik najniższy, mediana. Obecną analizę statystyczną wzbogacono o: 2
porównanie wyników na wykresie dla przedmiotów wybieranych przez reprezentatywną liczbę uczniów (dodatkowo uwzględniono porównanie LVI LO z Mazowszem i Warszawą), wyniki poszczególnych uczniów dla j. polskiego, matematyki i j. obcych. Przedstawiono także w odniesieniu do norm staninowych: wyniki z poszczególnych przedmiotów, rozkład wyników uczniów dla przedmiotów obowiązkowych. Wprowadzono także element analizy wskaźnika łatwości arkuszy dla poszczególnych przedmiotów z komentarzem obejmującym wskazanie obszarów najtrudniejszych dla uczniów w danych arkuszach egzaminacyjnych. Wskaźniki łatwości porównano dla LVI LO i kraju. Opracowania zawierały wnioski z analizy wyników oraz rekomendacje dotyczące dalszej pracy. Do egzaminu maturalnego w maju 2012 r. w naszej placówce oświatowej przystąpiło ogółem 93 absolwentów. Tegoroczni absolwenci stanowili 83% wszystkich zdających. Pozostali to absolwenci z lat ubiegłych. Do egzaminu przystąpili również absolwenci, którzy uzyskali świadectwo dojrzałości we wcześniejszych latach, w celu podwyższenia wyniku egzaminacyjnego. Szczegółową informację o zdających abiturientach w sesji majowej przedstawia tabela poniżej. Wszyscy zgłoszeni Przystąpili do matury Zgłoszeni pierwszy raz tegoroczni absolwenci Zgłoszeni pierwszy raz absolwenci ubiegłych lat Przystąpili pierwszy raz - absolwenci tegoroczni oraz z lat ubiegłych Przystąpili pierwszy raz do wszystkich egzaminów obowiązko wych Otrzymali świadectwo (zgłoszeni pierwszy raz tegoroczni absolwenci) Otrzymali świadectwo zgłoszeni pierwszy raz - absolwenci ubiegłych lat Otrzymali aneksy do świadectw maturalnych 98 93 77 2 79 79 72 2 14 Wszyscy absolwenci szkoły przystąpili do egzaminu maturalnego. Akcesja kończących naukę w naszym liceum od wielu lat wynosi 100%. Spośród 77 absolwentów naszej szkoły 44 wybrało co najmniej jeden przedmiot dodatkowy co stanowi 57% wszystkich absolwentów natomiast 33 absolwentów zdawało tylko egzamin maturalny bez wyboru przedmiotu dodatkowego co stanowi 43% 3
27 abiturientów zdawało przynajmniej jeden egzamin dodatkowy na poziomie rozszerzonym co stanowi 35% wszystkich zdających. Na podstawie opracowanych zestawień statystycznych, dotyczących tegorocznych absolwentów liceum, dla poszczególnych przedmiotów rozkłady wyboru języka obcego nowożytnego zdawanego jako obowiązkowy oraz przedmiotu dodatkowego na poziomie podstawowym lub rozszerzonym przedstawiają następująco: 4
Tendencja największego wyboru języka angielskiego jako języka obowiązkowego oraz przedmiotów maturalnych wybieranych jako przedmiot dodatkowy tj. wiedza o społeczeństwie, historia i geografia wydaje się utrwalona. Zespół analizujący przekazane informacje przez zespoły przedmiotowe zdecydował się na porównanie w omawianym okresie stanin, w których znalazły się średnie wyniki poszczególnych przedmiotów maturalnych. Istota stanin pozwala na dość obiektywne porównania pomiędzy kolejnymi latami, a nawet przedmiotami o tej samej specyfice sprawdzania i podobnej dydaktyce w szkole np. języki obce. 5
procentowa ilość uczniów w poszczególnych staninach - język polski i% lość uczniów 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 33,3 26,4 19,4 9,7 8,3 2,8 0,0 0,0 0,0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 stanina Procentowa ilość uczniów w poszczególnych staninach - język angielski % ilość uczniów 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 46,8 14,3 10,4 15,6 5,2 6,5 0,0 0,0 1,3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 stanina procentowa ilość uczniów w poszczególnych staninach - matematyka % ilości uczniów 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 33,3 25,0 20,8 6,9 1,4 2,8 2,8 4,2 2,8 1 2 3 4 5 6 7 8 9 stanina 6
Wyniki szkoły w staninach dla kraju (egzamin obowiązkowy - poziom podstawowy) w roku szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 Nazwa klasy najniższa Bardzo niska niska Poniżej sredniej średnia Powyżej średniej wysoka Bardzo wysoka Klasa stanin 1 2 3 4 5 6 7 8 9 J. polski Matematyka J.angielski J.niemiecki J.rosyjski j.francuski Wyniki szkoły w staninach dla kraju (egzamin dodatkowy - poziom podstawowy) Nazwa klasy w roku szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 Naniższa bardzo niska niska poniżej średniej średnia Powyże j średniej wysoka najwyższa bardzo wysoka Klasa stanin 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Biologia Chemia Fizyka Geografia Historia J.niemiecki J.rosyjski Wos Informatyka Wyniki szkoły w staninach dla kraju (egzamin dodatkowy - poziom rozszerzony) Nazwa klasy w roku szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 najniższ a bardzo niska niska poniżej średniej średnia powyżej średniej wysoka bardzo wysoka Klasa stanin 1 2 3 4 5 6 7 8 9 J. polski Matematyka Geografia Informatyka J.angielski J.rosyjski wos Najwyższa Najwyższa 7
Dane liczbowe i wykresy przedstawiające staniny dla pisemnych egzaminów obowiązkowych plasują szkołę jako placówkę osiągającą średnie wyniki egzaminów zewnętrznych. Staniny z przedmiotów wybranych jako przedmioty obowiązkowe w większości są jednakowe dla obu badanych okresów, ale rozkład wyników uczniów w staninach uległ zmianie. Ogólnie wyniki z j. angielskiego są niższe w stosunku do roku ubiegłego natomiast z matematyki wyższe. Wyniki dla pisemnych egzaminów dodatkowych na poziomie podstawowym ze wszystkich zdawanych przedmiotów, z wyjątkiem biologii i fizyki są niższe lub na tym samym poziomie - staniny. Jednak średni wynik uzyskany przez szkołę jest najczęściej wyższy niż średni wynik kraju. Najbardziej wzrosły wyniki z biologii (z 2 staniny do 4). Egzamin dodatkowy na poziomie rozszerzonym wybrało 43% uczniów. Wyniki z tych egzaminów w porównaniu do roku poprzedniego wzrosły dla 4 przedmiotów., dla 1 pozostały na tym samym poziomie, dla 2 uległy obniżeniu zaś dla pozostałych nie można opisać zmiany, gdyż uczniowie nie wybrali ich w roku szkolnym 2010/2011. Mimo obniżenia w dalszym ciągu najlepsze rezultaty mieli uczniowie zdający geografię. Średni wynik w szkole był wyższy o 18% niż w kraju. Wyniki z ustnych egzaminów obowiązkowych i dodatkowych na obu poziomach są były nieco niższe niż średni wynik dla kraju. Dokonano także analizy wyników poszczególnych klas. Obrazują ją normy staninowe dla klas w stosunku do wyniku szkoły. Klasa III A Egzamin pisemny przedmioty obowiązkowe przedmiot stanina wynik 1 2 3 4 5 6 7 8 9 średni klasy j.polski 50,00 j.angielski 63,00 matematyka 65,00 Egzamin pisemny przedmioty dodatkowe zdawane na poziomie podstawowym biologia 46,00 fizyka 22,00 chemia 44,00 wos 65,00 Egzamin pisemny przedmioty dodatkowe zdawane na poziomie rozszerzonym j.angielski 54,00 8
Klasa III B Egzamin pisemny przedmioty obowiązkowe przedmiot stanina wynik 1 2 3 4 5 6 7 8 9 średni klasy j.polski 49,00 j.angielski 71,20 j.niemiecki 53,00 matematyka 67,00 Egzamin pisemny przedmioty obowiązkowe zdawane na poziomie podstawowym fizyka 26,40 geografia 48,40 historia 41,00 chemia 60,00 informatyka 50,00 j.niemiecki 46,00 Egzamin pisemny przedmioty dodatkowe zdawane na poziomie rozszerzonym j.angielski 50,00 informatyka 64,00 matematyka 36,00 wos 27,00 Klasa III C Egazmin pisemny przedmioty obowiązkowe przedmiot stanina wynik 1 2 3 4 5 6 7 8 9 średni klasy j.polski 52,00 j.angielski 76,00 j.niemiecki 63,30 j.rosyjski 78,00 matematyka 52,00 Egzamin pisemny przedmioty dodatkowe zdawane na poziomie podstawowym biologia 30,00 geografia 64,00 historia 54,33 j.niemiecki 80,00 wos 54,00 Egzamin pisemny przedmioty dodatkowe zdawane na poziomie rozszerzonym geografia 73,00 j.rosyjski 62,00 j.polski 56,00 wos 43,13 Klasa III D Egazmin pisemny przedmioty obowiązkowe przedmiot stanina wynik 1 2 3 4 5 6 7 8 9 średni klasy j.polski 51,00 j.angielski 75,20 j.francuski 66,00 j.niemiecki 70,00 matematyka 54,00 9
Egzamin pisemny przedmioty dodatkowe zdawane na poziomie podstawowym biologia 26,00 j.niemiecki 84,00 historia 70,00 j.niemiecki 70,00 wos 48,00 Egzamin pisemny przedmioty dodatkowe zdawane na poziomie rozszerzonym geografia 68,00 j.angielski 50,20 matematyka 16,00 wos 30,00 Egzaminy obowiązkowe klasy napisały na porównywalnym poziomie średnio wyniki znajdują się w piątej staninie. Wyniki egzaminów dodatkowych, na poziomie podstawowym, na zbliżonym poziomie miały klasy III B i III A wyniki niższe a klasy III C i III D wyniki wyższe. Wyniki egzaminów na poziomie rozszerzonym, również można powiedzieć, że są na zbliżonym poziomie zróżnicowania w poszczególnych klasach, choć w klasie III A tylko jeden abiturient zdawał egzamin na poziomie rozszerzonym. Dokonano także analizy wyników poszczególnych uczniów z języka polskiego, matematyki i języka angielskiego. Zauważono, że niektórzy najlepsi uczniowie na egzaminach pisemnych wypadają poniżej swoich możliwości, zaś najsłabsi dość dobrze. W konfrontacji z egzaminem ustnym takie sytuacje należą do rzadkości. W maju 2012 r. do egzaminu maturalnego przystąpiło 77 tegorocznych absolwentów naszej szkoły z czego 72 absolwentów otrzymało świadectwo dojrzałości co stanowi 94% wszystkich zdających. Należy zaznaczyć, że 5 osób, które nie otrzymały świadectwa maturalnego - nie zdały jednego z przedmiotów obowiązkowych i przystąpili do egzaminu w sesji poprawkowej w sierpniu. Porównując ten wynik z wynikami zdawalności w latach ubiegłych w tym samym okresie a więc w maju, można stwierdzić, że jest on wyższy niż w latach ubiegłych. Zdawalność matury w maju na przestrzeni lat w LVI Liceum Ogólnokształcącym 2010 r. 2011 r. 2012 r. 85,5% 86% 94% W sesji poprawkowej egzaminu z matematyki nie zdało dwóch abiturientów co w końcowym wyniku zdawalność matury w naszym liceum wynosi 97,2% Należy zaznaczyć, że zdawalność egzaminu maturalnego na podstawie Raportu OKE przedstawiała się następująco: w dzielnicach Warszawy ogółem wyniosła 82%, w województwie mazowieckim 86% w kraju była na poziomie 86% dla liceów ogólnokształcących. 10
Osiągnięty wynik w sesji majowej zdawalności naszego liceum (na poziomie 94%) jest więc wyższy od zdawalności w kraju jak i w samej Warszawie dla szkół licealnych. Analiza wyników uczniów, którzy zakończyli już naukę w szkole stanowi ważny element samooceny pracy szkoły w zakresie poziomu kształcenia oraz planowania zadań dydaktycznych przez dyrektora szkoły i nauczycieli na następne lata. Informacje ogólne oraz dane poddawane analizie umożliwiają ocenianie jakości kształcenia w szkole i porównanie z innymi szkołami w kraju. Nauczycielom poszczególnych przedmiotów przeprowadzona analiza pozwala na ocenę poziomu opanowania umiejętności sprawdzanych zadaniami egzaminacyjnymi i dostosowaniu ich pracy dydaktycznej. Analiza wyników egzaminów zewnętrznych jest co roku prezentowana przez dyrektora szkoły radzie rodziców, rodzicom klas trzecich na zebraniach (wychowawcy) oraz na stronie internetowej szkoły. Raport z analizy przedkładany jest także organowi prowadzącemu. Podsumowanie: wyniki z pisemnych egzaminów obowiązkowych mieściły się głównie w staninie średniej, chociaż wyniki egzaminu z matematyki był wyższy niż w roku ubiegłym; wyniki z pisemnych egzaminów dodatkowych na poziomie podstawowym były zbliżone lub nieco niższe niż średnie wyniki w kraju z wyjątkiem chemii i informatyki, z których były nieznacznie wyższe niż średnia, przy czym wyniki są wyższe niż wyniki w roku ubiegłym, wyniki z pisemnych egzaminów dodatkowych na poziomie podstawowym niemal ze wszystkich przedmiotów były niższe w stosunku do roku 2010/2011, wyniki z pisemnych egzaminów dodatkowych na poziomie rozszerzonym były z reguły w staninie 5 lub 6, a geografii w staninie 7 - wysoka, z matematyki i języka rosyjskiego w staninie 4 poniżej średniej porównując zdawalność pomiędzy latami 2011/2012 i 2010/2011 należy stwierdzić, że wyniki uległy poprawie. Wszystkie przedmioty obowiązkowe, z wyjątkiem matematyki, osiągnęły 100% zdawalność. Jest to duży sukces uczniów i nauczycieli. Część przedstawionych wniosków i informacji przy analizie statystycznej wskazuje obszary problemowe. Uległy one pewnym zmianom w odniesieniu do poprzedniego roku. Na chwilę obecną egzaminy ustne przestały być problemem. Dotyczy to jednak tylko kwestii zdawalności, należy intensyfikować dotychczasowe działania skoro przyniosły efekt i podejmować nowe, aby podnosić umiejętności naszych uczniów przekładające się na wyższe wyniki. 11
Z uwagi na istotny wskaźnik jakim jest zdawalność należy poprawić efektywność nauczania matematyki. Obszarem problemowym, który nie zmienił się jest poziom osiąganych wyników z przedmiotów dodatkowych na poziomie rozszerzonym. W dokonanych przez nauczycieli analizach, a następnie omawianych w zespołach przedmiotowych określono działania mające na celu wzrost efektów kształcenia w naszej szkole. Sformułowane wnioski i rekomendacje w znacznej części są zbieżne z ubiegłorocznymi. W zespołach skupiających przedmioty ścisłe oraz społeczno-przyrodnicze w rekomendacjach wskazywane są : kształcenie umiejętności czytania treści zadania ze zrozumieniem, czytanie i rozumienie poleceń, samodzielne analizowanie i sprawdzanie czy otrzymane wyniki spełniają warunki zadania, w kształceniu matematycznym na rozwijanie umiejętności argumentowania i rozumowania oraz sprawnego operowania modelami matematycznymi, intensyfikacja ćwiczeń z mapą Polski i świata, stawianie tez i planowanie sposobu ich weryfikacji, kształcenia umiejętności analizy tekstów źródłowych, kształcenia umiejętności pisania własnego tekstu na podstawie materiału źródłowego i wiedzy własnej, ugruntowanie wiedzy poprzez organizację zajęć pozalekcyjnych organizacje zajęć wyrównawczych dla klas I i II. 12
W zespołach przedmiotowych humanistycznym i języków obcych rekomendacje dotyczą: czytania lektur, formułowania krótkich i długich form użytkowych, znaczenia poprawności gramatycznej i językowej, kształcenia umiejętności analizy i interpretacji tekstów, regularnego słuchania i czytania różnorodnych tekstów w języku obcym ze zwracaniem szczególnej uwagi na fragmenty, które są uzasadnieniem poprawnych odpowiedzi do zadań na bazie dłuższych tekstów, wzbogacanie słownictwa, dokładnego zapoznania się z kryteriami oceniania wypowiedzi pisemnych i ustnych, regularnego pisania tekstów, pracy z uczniami o specjalnych potrzebach, głównie dotyczy to dysleksji Jako najważniejsze rekomendacje uznano: ciągłą modyfikację planów kształcenia pod kątem treści, które sprawiają trudności, ciągłą modyfikację metod nauczania pod kątem możliwości opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności określonych w standardach egzaminacyjnych, organizację dodatkowych zajęć dla klas III, kontynuowanie przeprowadzania próbnego egzaminu maturalnego w formie przyjętej w poprzednim roku, którego wyniki pozwalają na weryfikację wiedzy i umiejętności uczniów klas III, prowadzenie analiz typowych błędów w pracach egzaminacyjnych i wnioskowanie na ich podstawie o tym, jak powinno się zmienić sposób pracy z uczniami, mobilizację części uczniów do poprawy frekwencji na zajęciach lekcyjnych m. in. poprzez zachętę, perswazję czy większą ich aktywizację oraz ściślejszą współpracę z rodzicami, wyjaśnianie uczniom słabych i mocnych stron poszczególnych strategii wyboru przedmiotu egzaminacyjnego w celu uniknięcia niewłaściwych wyborów prowadzących do niepowodzeń ucznia niższego wyniku egzaminu. 13
Wnioski sformułowane po analizie wyników matury w roku szkolnym 2010/2011 nauczyciele wdrażali od momentu ich przyjęcia modyfikując swoje działania dydaktyczne. W roku szkolnym 2011/2012 wielu nauczycieli wprowadziło modyfikacje do pracy z uczniem na lekcji częściej stosują metody aktywizujące, pozytywne wzmacnianie uczniów. Zwiększono także częstotliwość kontrolowania wiadomości i umiejętności uczniów klas III poprzez systematyczne powtórzeniowe prace kontrolne. Zwiększyła się również ilość oferowanych zajęć pozalekcyjnych skierowanych do maturzystów. Są to zajęcia z matematyki (dla wszystkich uczniów klas trzecich), j. polskiego, historii, wos, geografii, fizyki, biologii, chemii, języka rosyjskiego, języka francuskiego, języka niemieckiego. Z dużą pewnością można stwierdzić, że dzięki tym zajęciom poprawiły się rezultaty egzaminów dodatkowych na poziomie podstawowym. Nauczyciele poszczególnych przedmiotów znacznie większa wagę przykładają do ćwiczenia umiejętności czytania ze zrozumieniem, jak również do formułowania odpowiedzi zgodnych z poleceniem - dwóch bardzo poważnych problemów, z którymi borykają się uczniowie. Ponadto kontynuowane są działania polegające na: uświadamianie uczniom i ich rodzicom, od klasy pierwszej, że wybór przedmiotów maturalnych powinien nastąpić jak najwcześniej, zapoznawaniu uczniów już w klasach pierwszych z elementami procedur i standardów maturalnych, wprowadzaniu do sprawdzianów zadań typu maturalnego, zapoznawaniu uczniów II i III klas z budową arkusza maturalnego, przygotowywaniu listy zadań, tematów do powtórzenia i udostępnianiu ich uczniom, zachęcaniu uczniów do szerszego korzystania z konsultacji z nauczycielami. Wdrażane w szkole wnioski z analizy wyników egzaminu maturalnego przyczyniły się do wzrostów efektów kształcenia. Porównując zdawalność pomiędzy latami 2010/2011 i 2011/2012 wyniki uległy poprawie, w tym z egzaminów ustnych i pisemnych z wyjątkiem matematyki osiągnięto 100% zdawalność. Raport na podstawie analiz nauczycieli opracowały: Beata Byer Urszula Kuligowska Agnieszka Hernik 14