0.0. Przekłdnie 0.3. Przekłdnie psowe Przekłdni psow przekłdni kołow ciern z elementmi pośrednimi w postci elstycznych cięgieł, njczęściej o konstrukcji wielodrożnej. Przekłdnie psowe Ps klinowy Ps płski Inne psy Ps zęty - pojedynczy - wieloklinowy - wełniny - gumowny - skórzny - okrągły - kwdrtowy - specjlne Rys. 0.6. Podził przekłdni psowych 0.3.. Przekłdnie z psmi klinowymi T. 0.9. Wymiry psów klinowych i rowków w kołch psowych Ozncz. Wymiry orientcyjne, mm przekroju l p l 0 h 0 h p = c h g n α HZ 8,5 0 6,5 3 9,5 0 A, HA 3 8 3,3 3,5 3 B. HB 4 7 4, 4 5 7 0, H0 7 0,5 4,8 5 7,5 0 3 C, HC 9 4 5,7 6 0 3,5 5, H5 5 6 6,3 7,5 5 4 D, HD 7 3 9 8, 8 8 3 5 E, HE 3 38 3 9,0 33 38 6,5 c g n l 0 - prowdz. krwędzimi - prowdz. środkiem wg PN-66/M-850 h 0 l p h p D h - przełożenie kinemtyczne przekłdni: n D i = (0.65) n D gdzie: n, n prędkości orotowe, koł czynnego i iernego, D, D średnice skuteczne przekłdni. - długość oliczeniow ps: π π γ Lp = ( D + D ) + ( D D ) + cos γ 80 (0.66) D D rcsin γ = gdzie: odległość osi przekłdni: D + D + 50 ( D D ), γ - półkąt rozwrci ps. + 7
Podstwy Konstrukcji Mszyn - projektownie 0 0 - kąty opsni: ϕ = 80 γ ϕ = 80 + γ (0.67) ϕ n D S S S γ Q β Q n D ϕ S Rys. 0.7. Prmetry przekłdni psowej - średnic równowżn przekłdni: = k D (0.68) T. 0.0. Wrtości współczynnik k i < 0,55 0,55 0.83 0,83 0,95 0,95.05,05.0,0,80 >,80 k,5,0,05,00,05,0,5 - ilość psów w przekłdni: k z = T kl kϕ N N 5(7) (0.69) gdzie: k T współczynnik czsu prcy [4 t. ], zleży od liczy godzin prcy n doę, rodzju silnik i wrunków ociążeni, k L współczynnik długości ps [4 t. 0], zleży od znormlizownej długości ps, k ϕ - współczynnik kąt opsni [4 t. ], zleży od ϕ, N moc przenoszon przez przekłdnię, N moc przenoszon przez jeden ps, wg t. 0.. - prędkość owodow kół (średni prędkość ps): D n v = π m /s (0.70) 60000 gdzie: D średnic skuteczn koł czynnego, mm; n prędkość orotow, or/min. N 7 N - użyteczn sił owodow: P = 000 =,9 0 (0.7) v n D gdzie: N moc przenoszon, kw, v prędkość ps, m/s, n prędkość orotow koł czynnego, or/min, D średnic skuteczn koł czynnego, mm; - npięcie wstępne psów: P exp( µ ϕ) + P S0 =, 5 (0.7) z ( exp( µ ϕ ) ) z gdzie: µ pozorny współczynnik trci: µ µ = sin α (0.7) 7
0.0. Przekłdnie α - kąt między powierzchnimi czynnymi rowk w kole psowym [3], µ - współczynnik trci między psem kołem: µ = 0,+0,0 v - skór + stl µ = 0,3+0,0 v - wełn + stl µ = 0,35+0,0 v - gum + stl T. 0.. Moce przenoszone przez jeden ps Przekrój ps D e, min D e, mx N, kw Z 63 90 5,93 4 v 0,36 0,6 0 A 90 5 6,68 4 v 0,6 v,04 0 B 5 80 69,80 4 v,08,78 0 C 80 300 94,8 4 v,0 v 3,8 0 D 300 430 690 4 v 4,9 v 6,48 0 E 430 700 94 4 v 6, 9,59 0 v [m/s], D e [mm] - siły npięci pojedynczych psów w czsie prcy: P exp( µ ϕ) P S = S = (0.73) z exp( µ ϕ ) z exp( µ ϕ ) - wypdkow sił zginjąc wł i kąt jej dziłni wg rysunku 0.3: Q = z S + S S β = r ctg tg γ S + S S + S S cos( γ) exp( µ ϕ ) (0.74) = r ctg tg γ exp( µ ϕ) + 0.3.. Przekłdnie z psmi zętymi - teoret. moc przenoszon przez przekłdnię: ( T mw ) kw v N0 = kz (0.75) 000 gdzie: k z współczynnik ilości zęów:z m < 6 k z = 0, (6 z m ), z m 6 k z =, v prędkość ps: p z n v = 60000 m / s (0.75) 73
Podstwy Konstrukcji Mszyn - projektownie START Złożyć typ ps, np. B Zmin typu ps D e = D e, min (t. 0.6) D (wz. 0.68) D (wz. 0.) i µ, α (PN-66/M-850) L p (wz. 0.66) przyjąć znormlizowną (t. 0 normy) Nie v (wz. 0.70) φ (wz. 0.67) N (t. 0.) z (wz. 0.69) z = 5(7) Tk (wz. 0.66) dl L p znormlizowmego P (wz. 0.7) µ (wz. 0.7) S 0 (wz. 0.7) S, S (wz. 0.73) Q, β (wz. 0.74) KONIEC, PN-67/M-8503 n N odległość osi, D e średn. równowżn przekłdni, D, D średnice skuteczne, i przełożenie kinemtyczne, L p długość ps, n prędkość orot. koł czynnego, N moc przekłdni, N moc przenosz. przez jeden ps, P użyteczn sił owodow, S, S siły w psie podczs prcy, S 0 npięcie wstępne w psch, Q sił zginjąc wły przekłdni v prędkość owodow ps, z ilość psów przekłdni, β kąt dziłni siły Q, α kąt rowk w kole psowym, γ półkąt rozwrci psów, φ kąt opsni koł czynnego, µ współczynnik trci, µ pozorny współczynnik trci. Rys. 0.8. Algorytm oliczeniowy przekłdni psowej z psmi klinowymi T dopuszczlne roocze npięcie ps o szerokości s0 (podje producent), N; m w ms jednego metr ps, kg/m; p podziłk zęów n psie, mm; n prędkość koł czynnego, or/min; z m ilość zzęionych zęów mniejszego koł: ( z z ) z p z z m = licz cłkowit (0.75) π c 74
0.0. Przekłdnie T. 0.. Wymiry zrysów psów zętych i zęów kół psowych. Oznczenie MHL xl L H xh xxh Il. zęów 0 3 >3 0 0 4 9 >9 8 9 p ±0,003,03 5,080 9,55,7,5 3,750 α±0, 0 8 0 0 0 0 0 5 0 0 0 0 0 0 0 +0,05 h r 0,64,40,3,59 6,88 0,9 +0,05 0,6 0,6 3,0,7 7,59 g 4,4 7,64 r ±0,03 0,3 0,6 0,86,47,0,69 r ±0,03 0,3 0,6 0,53,04,4,93,8 0,508 0,508 0,76,37,794 3,048 w 0,84±0,05.3±0,05 3,05±0, 4,9±0,3 7,9±0,5,7±0,8 h g 0,69-0,05,65-0,05,67-0, 3,05-0,3 7,4-0,3 0,3-0,3 φ±,5 0 0 0 5 0 0 0 0 0 0 0 0 0 r 0,5 0,4,9,60,98 3,96 r t 0,3 +0,05 0,64 +0,05,7 +0,3,60 +0,3,39 +0,3 3,8 +0,3 Szerok. s0 6,4 9,5 4,4 79, 0,6 7,0 α p φ h r g r r r t w r h g d 0 d c = M + c odległość osi przekłdni: ( z z ) p c = π cosθ p M 8 z z inv tg Θ = Θ Θ = π z z ( z z ) π p M = 8 z z z z ( z z z ) (0.75c) z ilość zęów ps. - moc przenoszon przez przekłdnię: v m v N k k T s w z w 000 = s0 kw (0.76) gdzie: s rzeczywist szerokość ps, mm; s0 podstwow (njwiększ znormlizown) szerokość ps o podziłce p, mm; k w współczynnik szerokości ps: k 75,4 s w = (0.76) s0
Podstwy Konstrukcji Mszyn - projektownie Piśmiennictwo [] PN-86/M-8500.0 4: Psy klinowe, PKNMiJ. [] PN-66/M-850: Psy klinowe. Wymiry, PKNMiJ. [3] PN-66/M-850: Koł rowkowe do psów klinowych, PKNMiJ. [4] PN-67/M-8503: Przekłdnie z psmi klinowymi. Olicznie, PKNMiJ. [5] PN-83/M-850: Psy zęte. Wymiry, PKNMiJ. [6] PN-83/M-8503: Koł do psów zętych, PKNMiJ. [7] PN-67/M-8503: Przekłdnie z psmi zętymi. Olicznie, PKNMiJ. [8] Dietrich M. i inni: Podstwy Konstrukcji Mszyn, t. 4, PWN, Wrszw, 99. 76
0.0. Przekłdnie 0.4. Przekłdnie łńcuchowe Przekłdnie łńcuchowe przekłdnie kołowe, ksztłtowe, pośredniego dziłni z niepodtnym cięgłem. Zlety: przenoszenie energii n dużą odległość, rk poślizgu, nieczułe n ciepło, znieczyszczeni, zły ndzór; wdy: wyciągnie się łńcuchów, niewielkie nierównomierności ruchu (szczególnie przy kołch o młej ilości zęów), duż wrżliwość n nierównoległość osi kół łńcuchowych. Rodzje łńcuchów stlowych:. Pierścieniowe (ogniwowe) podnośniki npędzne ręcznie, windy kotwiczne.. Drinkowe (sworzniowe, pnwiowe, tulejkowe) npędy, mechnizmy rozrządu. 3. Zęte npędy, mechnizmy rozrządu. n z z min 60 f min 60 Rys. 0.9. Korzystne usytuownie osi kół i kierunku oiegu łńcuch ez rolki npinjącej Zleceni konstrukcyjne: - njwiększ ilość zęów n kole łńcuchowym nie powinn przekrczć 50, - proporcje wymirowe: = 30 50 =,,5 (0.77) p d gdzie: odległość osi, p podziłk łńcuch, d średnic podziłow większego koł łńcuchowego. 0.4.. Oliczeni Dne: N moc przenoszon przez przekłdnię, n prędkość orotow koł npędzjącego, n prędkość orotow koł npędznego lu przełożenie kinemtyczne - i, rozstw osi, wrunki prcy przekłdni i wymiry łńcuch orz wieńc koł łńcuchowego. Oliczeni: - ilości zęów z - nie mniej niż 5 dl przekłdni zwykłych, - nie mniej niż 9 dl przekłdni o dużej pewności, - wg PN-73/M-846, PN-79/M-8463. z = i z (0.78) - współczynnik ilości zęów f : f 0,5;,0 = f(z 0; 80 ) [] rys.. 77
Podstwy Konstrukcji Mszyn - projektownie T. 0.3. Zlecne minimlne ilości zęów kół łńcuchowych Min. ilość zęów Wrunki prcy 6 0 Koł trzpieniowe do npędu ręcznego 8 0 v < m/s, p < 6 mm, spokojny ieg 3 v < 4 m/s, p < 0 mm, ociążeni tętniące lecz nie uderzeniowe 4 6 v < 7 m/s, ociążeni tętniące, średnio uderzeniowe 7 5 Korzystn ilość zęów koł młego 38 70 Korzystn ilość zęów koł dużego > 0 Przy wysokich wymgnich, grnic opłclności - wstępny doór łńcuch: współczynnik wrunków prcy f [] t. 4. moc skorygown N s = N f f (0.79) doór łńcuch [] rys., 3. sposó smrowni wg zkresu poniżej [] rys. 4. zkres przekłdnie otwrte, smrowne okresowo olejem lu przez znurzenie w gorącym smrze grfitowym wg PN-78/M-8460, zkres przekłdnie zmknięte, smrowne kroplowo, zkres 3 przekłdnie zmknięte, prcujące w kąpieli olejowej lu sm. rozryzgowo, zkres 4 przekłdnie zmknięte, smrowne ciśnieniowo. Wymgn lepkość oleju [] tl. 5. - średnice kół łńcuchowych [, 3] - licz ogniw łńcuch: - skorygowny rozstw osi: z z f p k + 3 = + + p f3 = ( z z ) 4 π lu z z [] t.6. (0.80) k z f p [ k ( z z )] f f 4 4 [] t. 7. z z = + = (0.8) - minimlny zwis łńcuch: f min = 0,0 (0.8) 0.4.. Oliczeni sprwdzjące p z n - prędkość liniow łńcuch: v = m / s (0.83) 60000 78
0.0. Przekłdnie gdzie: p podziłk łńcuch, mm; z ilość zęów koł czynnego, n prędkość orotow koł czynnego, or/min. - sił npięci łńcuch: 000 Np sttyczn Pst = N (0.84) v gdzie: N p moc przenoszon przez przekłdnię, kw; dynmiczn cłkowit sttyczn Pd = f Pst (0.85) P Cst m w = Pf + Pst Pf = (0.86) d gdzie: P f sił odśrodkow, N; m w ms jednego metr łńcuch, kg/m, d średnic koł łńcuchowego, mm. cłkowit dynmiczn P Cd = Pf + Pd (0.87) - współczynnik ezpieczeństw n zrywnie: prze ociążenich sttycznych P x r st = PCst 7 (0.88) gdzie: P r ociążenie zrywjące łńcuch wg norm, N, przy ociążenich dynmicznych P x r d = PCd 5 (0.89) Piśmiennictwo [] PN-8/M-8400: Przekłdnie łńcuchowe npędowe z łńcuchmi rolkowymi. Oliczeni. Wytyczne ogólne. PKNMiJ. [] PN-78/M-840: Łńcuchy sworzniowe. PKNMiJ. [3] PN-73/M-846: Koł łńcuchowe łńcuchów npędowych tulejkowych i rolkowych. Olicznie podstwowych prmetrów. PKNMiJ. [4] PN-73/M-8463: Koł łńcuchowe łńcuchów rolkowych typu S. Wytyczne konstrukcyjne. PKNMiJ. [5] PN-77/M-8465: Łńcuchy rolkowe. Typ S. PKNMiJ. [6] PN-78/M-8467: Łńcuchy npędowe rolkowe o podziłce wydłużonej. PKNMiJ. [7] PN-77/M-8468: Łńcuchy npędowe rolkowe. PKNMiJ. [8] PN-74/M-8476: Łńcuchy npędowe tulejkowe. PKNMiJ. 79