S P R A W O Z D A N I E Z A R Z Ą D U Banku Spółdzielczego w Gnieźnie z działalności za 2012 r. na Zebranie Grupy Członkowskiej I. Wprowadzenie Zgodnie ze Statutem Banku Spółdzielczego w Gnieźnie, Zarząd Banku przedkłada coroczne sprawozdanie z ubiegłorocznej działalności. Miniony rok to z jednej strony, czas determinacji i ciężkiej pracy w obliczu ciągle niesprzyjającego otoczenia makroekonomicznego, z drugiej natomiast okres kolejnych prestiżowych wyróżnień i pozytywnych ocen dla działalności Banku. W części wprowadzającej do sprawozdania zwyczajowo już przypomnienia wymaga, że Zarząd Banku pracował w minionym roku w dotychczasowym trzyosobowym składzie, który tworzyli: Wiesław Zyk Prezes Zarządu, Barbara Borowska Zastępca Prezesa i Tomasz Wiśniewski Członek Zarządu. II. Zakres ubiegłorocznej działalności W okresie sprawozdawczym Zarząd odbył 51 protokołowanych posiedzeń, podejmując w ich trakcie 106 uchwał. Ich przedmiotem, oprócz czynności związanych z kierowaniem i reprezentacją Banku oraz bieżącą organizacją pracy Banku i jego placówek operacyjnych, były kwestie dotyczące realizacji przyjętej polityki kredytowej, depozytowo-rozliczeniowej i kadrowej, a także doskonalenia funkcjonujących mechanizmów zarządzania ryzykiem Banku oraz systemu kontroli wewnętrznej. Niezmienny pozostał także cel główny, który tak jak w latach poprzednich sprowadzał się do zapewnienia bezpieczeństwa Banku, osiągnięcia planowanych wyników finansowych oraz umocnienia pozycji rynkowej i konkurencyjności Banku. Bardziej szczegółowe działania obejmowały natomiast: 1) prace budowlano-remontowe i inwestycyjne, tj. w szczególności: odnowienie pomieszczeń i wymiana klimatyzacji w Punkcie kasowym przy ul. Roosevelta w Gnieźnie, wykonanie ogrodzenia przy obiekcie Punktu kasowego ul. Wrzesińska w Gnieźnie, wykonanie nowej sieci teleinformatycznej oraz wymiana sprzętu informatycznego, zakończenie remontu kapitalnego w oddziale w Mieścisku wraz z wykonaniem przyłącza gazowego i instalacją nowego pieca centralnego ogrzewania, zaadaptowanie pomieszczeń strychowych na cele nowej sali konferencyjnej w siedzibie Banku w Gnieźnie oraz rozpoczęcie adaptacji dotychczasowej sali na potrzeby nowych pomieszczeń biurowych i prac związanych z odnowieniem centrali i oddziału w Gnieźnie, 2) działania organizacyjno-prawne i handlowe, polegające m.in. na: wdrożeniu zmian w statucie Banku, wprowadzeniu nowych regulacji dotyczących produktów kredytowych i depozytowych, dokonaniu zmian w obowiązujących wzorach umów zawieranych z klientami Banku, dostosowaniu stawek opłat i prowizji oraz oprocentowania depozytów i kredytów do potrzeb rynku i zmieniających się czynników makroekonomicznych,
3) działania w zakresie doskonalenia oraz systematycznej oceny procesu zarządzania ryzykiem i oceny adekwatności kapitałowej, z uwzględnieniem zmian wynikających z nowych uchwał i rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego oraz wyników okresowych przeglądów i weryfikacji obowiązujących w Banku systemów i procedur, 4) pozostałe działania polegające w szczególności na: podejmowaniu decyzji w zakresie udzielania kredytów i gwarancji, rozstrzyganiu spraw członkowskich, tworzeniu rezerw celowych, uczestnictwie w przetargach na wykonywanie czynności bankowych oraz podejmowaniu decyzji i działań w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi. III. Informacja finansowa o Banku W okresie sprawozdawczym Bank rozpatrzył 1868 wniosków kredytowych i udzielił kredytów na łączną kwotę 62.115,7 tys. zł, z wyłączeniem kredytów udzielonych w konsorcjum. Ponadto udzielono 10 gwarancji bankowych na kwotę 236,8 tys. zł. Stan zadłużenia z tytułu udzielonych kredytów na 31 grudnia 2012 roku wynosił 165.782,4 tys. zł, w tym kredyty zagrożone stanowiły 4,4% obliga kredytowego osiągając wartość 7.324,7 tys. zł. Obligo kredytowe w stosunku do roku 2011 wzrosło o 7.830,1 tys. zł. W strukturze przedmiotowej kredytów dominowały kredyty rolnicze, stanowiące 51,8% obliga kredytowego, a wśród nich kredyty preferencyjne (41,2% obliga). Źródło pokrycia działalności kredytowej stanowiły głównie depozyty i w ograniczonym rozmiarze fundusze własne banku, między innymi fundusz udziałowy, który wyniósł 632,6 tys. zł i wykazał spadek w stosunku do 2011 roku o 7,0 tys. zł. Pozostałe kapitały Banku stanowiły kwotę 28.438,8 tys. zł, natomiast fundusze ogółem wyniosły 29.071,4 tys. zł. W porównaniu z rokiem minionym fundusze własne wzrosły o 10,4%. Na koniec 2012 roku Bank zrzeszał 2.903 członków. W 2012 roku Bank osiągnął przychody w kwocie 29.275,1 tys. zł, z których najwyższą pozycję stanowiły przychody z tytułu odsetek wynoszące 22.136,2 tys. zł. Natomiast koszty w minionym roku zamknęły się kwotą 23.545,3 tys. zł, w tym koszty działania Banku wyniosły 10.497,3 tys. zł. W wyniku tej działalności Bank na dzień 31 grudnia 2012 roku osiągnął zysk brutto w kwocie 5.729,8 tys. zł, który po umniejszeniu o obciążenia podatkowe, pozwolił na uzyskanie wyniku netto w kwocie 4.507,4 tys. zł. Suma bilansowa netto aktywów i pasywów wyniosła 351.246,4 tys. zł. i w stosunku do 2011 roku wzrosła o 7,8%. Współczynnik wypłacalności na dzień 31 grudnia 2012 r. wyniósł 12,90%. IV. Informacje końcowe Zarząd informuje ponadto, że podczas ubiegłorocznego Zebrania Przedstawicieli nie zgłoszono żadnych wniosków, a wszystkie podjęte uchwały zostały wykonane. Sześć wniosków odnotowano natomiast w ramach kampanii Zebrań Grup Członkowskich. Zgłoszono je podczas Zebrań odbywanych na terenie Niechanowa i Mieleszyna. Na wszystkie wnioski Zarząd starał się sformułować rzeczowe odpowiedzi, uwzględniając przede wszystkim ekonomiczne i prawne uwarunkowania działalności Banku. Z uwagi na to, że przedmiotem dwóch wniosków zgłoszonych w Niechanowie i Mieleszynie była podobna kwestia dotycząca przeznaczenia części zysku w formie dywidendy na fundusz
udziałowy lub na podniesienie wysokości udziału członkowskiego, w niniejszym sprawozdaniu zostaną one omówione łącznie. Zarząd przypomina, że kwestia ta była parokrotnie wyjaśniana podczas Zebrań Grup Członkowskich i Zebrania Przedstawicieli. Od dłuższego czasu Zarząd prezentuje w tym przedmiocie jasne stanowisko, argumentując je koniecznością utrzymywania funduszy własnych i podstawowych wskaźników na coraz wyższym poziomie. Niejednokrotnie Zarząd zwracał także uwagę na osobliwość udziałów członkowskich w banku spółdzielczym, które z uwagi na niski wkład nie mają charakteru przysparzającego korzyści dla członków, a przynajmniej w zakresie oczekiwanym przez wnioskodawców. Toteż podczas dzisiejszego Zebrania Zarząd pragnie jedynie dodać, że żadne trendy w sektorze bankowym oraz prognozy na przyszłość nie uzasadniają zmiany dotychczasowego stanowiska w tej sprawie. Przeciwnie, ustawodawca i Komisja Nadzoru Finansowego, poza pewnymi wyjątkami nie przewidują taryfy ulgowej ze względu na spółdzielczą formę prowadzenia działalności bankowej i nie wydaje się, aby sytuacja ta miała ulec zmianie. To stawia banki spółdzielcze w kłopotliwej sytuacji, gdyż z jednej strony pojawiają się interesy członków, z drugiej zaś wymogi sektora bankowego, których spełnienie decyduje często o tym, czy bank jest zdolny przetrwać w trudniejszych warunkach gospodarczych. Dlatego też szczególne oczekiwania stawia się w zakresie bazy kapitałowej. Nowy wymiar bezpieczeństwa ekonomicznego banków pojawił się wraz z pojęciem szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz wyliczania wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka. Aktualnie przed bankami rysuje się kolejny trudny okres związany z wdrażaniem zapisów Dyrektywy CRD IV, która jeszcze bardziej dyscyplinuje banki w zakresie norm płynności i metodologii jej badania oraz poziomu funduszy własnych. Dyrektywa ta wymaga od banków nie tylko tworzenia dodatkowych buforów kapitałowych, ale stawia także pod znakiem zapytania dotychczasową strukturę funduszy własnych pod kątem zaliczania do nich funduszu udziałowego w bankach spółdzielczych, który aktualnie jest jednym ze składników. Zatem wszelkie działania w kierunku umacniania funduszu udziałowego, przy zachowaniu dotychczasowych tendencji, Zarząd uznaje za ryzykowne i niecelowe. Obowiązkiem Zarządu jest bowiem podejmować takie działania, które będą służyć dobru Banku nie tylko dziś, ale także w przyszłości. To z kolei oznacza, że Zarząd musi czynić wszelkie starania w kierunku tworzenia coraz silniejszej, ale i zarazem stabilniejszej bazy kapitałowej Banku. Dlatego też kwestię tę Zarząd rokrocznie pozostawia pod rozwagę Zebrania Przedstawicieli, uzyskując jego zrozumienie dla realizacji wyższych celów Banku i troski o jego przyszłość. Kolejny z wniosków dotyczył udziału członków Zarządu w Zebraniach Grup Członkowskich. Wniosek tej treści pojawił się już podczas wcześniejszych Zebrań, toteż Zarząd przypomina, że nie jest to efektem niechęci do wzajemnych spotkań lecz wynika z przyczyn obiektywnych. Zarząd chętnie poświęciłby czas przyjemniejszym sprawom, jakimi są kontakty z członkami, a w zamian scedował skomplikowane sprawy związane z nieustanną zmianą stanu prawnego czy realizacją wymogów nadzorczych. Jest to jednak niemożliwe. Z uwagi na zakres zadań, obowiązków i wymagań członkowie
Zarządu nie są w stanie działać we wszystkich obszarach osobiście, dlatego też Zarząd zmuszony jest ograniczać osobiste działanie do tych sfer, które są dla niego zastrzeżone lub które z uwagi na bezpieczeństwo lub inne ważne powody powinny być pod stałym nadzorem, a które i tak stanowią bardzo szeroko zakrojony obszar działania. W pozostałych kwestiach Zarząd ceduje kompetencje na osoby uczestniczące w procesie zarządzania Bankiem. W zakresie organizacji i prowadzenia Zebrań Grup Członkowskich upoważnieni są dyrektorzy oddziałów, którzy z uwagi na bliższy związek z danym terenem są kompetentnymi reprezentantami Zarządu, stanowiąc łącznik pomiędzy nim a członkami. Niezależnie jednak od tego, Zarząd Banku będzie starał się, aby w miarę możliwości w każdym z zebrań uczestniczył jeden z jego członków, jeżeli będzie to możliwe do pogodzenia z innymi obowiązkami Zarządu i terminami poszczególnych zebrań. Zarząd natomiast za trafną podpowiedź uznaje dwa wnioski zgłoszone podczas Zebrań w Niechanowie w zakresie zawiadamiania członków o terminach Zebrań Grup Członkowskich oraz przekazywania przygotowanych materiałów za pomocą elektronicznych źródeł informacji. W związku z powyższym Zarząd zobowiązuje się, niezależnie od dotychczasowej praktyki powiadamiania za pośrednictwem komunikatów wywieszonych w jednostkach organizacyjnych Banku i korzystając z życzliwości sołtysów, zamieszczać informacje na temat terminów Zebrań Grup Członkowskich oraz przygotowanych materiałów na stronie internetowej Banku. Zarząd nie widzi natomiast potrzeby włączania w tę akcję innych instytucji, np. szkół. W zakresie ostatniego wniosku dotyczącego ograniczenia form zabezpieczenia kredytów rolniczych, Zarząd widzi konieczność przypomnienia, że działalność bankowa w tym przede wszystkim kredytowa jest regulowana przepisami prawa bankowego i innych ustaw. Toteż wymogi w tym zakresie nie mogą podlegać rozstrzyganiu w formie wniosków zgłaszanych przez członków, często będących jednocześnie kredytobiorcami. Zarząd ponosi bowiem odpowiedzialność za przestrzeganie przepisów prawa i zapisów rekomendacji wydawanych przez Komisję Nadzoru Finansowego w obszarze zarządzania ryzykiem kredytowym, a także odpowiada za jakość portfela kredytowego. Żaden przepis prawa nie zwalnia natomiast Banku z podstawowych wymogów wobec określonej grupy kredytobiorców, np. rolników. Przepisy prawa stawiają jedynie surowsze wymogi w zakresie ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie. Zarząd wyjaśnia ponadto, że w Banku ustalone są obowiązujące formy zabezpieczenia prawnego kredytów, ale zakres stosowania ich do konkretnych przypadków określają indywidualne decyzje podejmowane zgodnie z podziałem kompetencyjnym ustanowionym w Banku. Decyzje te uwzględniają wysokość i inne parametry kredytu, wiarygodność kredytową oraz rodzaj formy zabezpieczenia jego spłaty i obciążają Zarząd, który odpowiada za zarządzanie ryzykiem kredytowym w Banku. Wypada dodać, że stosowanie nawet kilku form zabezpieczenia nie przesądza jeszcze o spłacie kredytu zgodnie z warunkami umowy, o czym świadczą wysiłki, jakie w zakresie poprawy jakości portfela kredytowego podejmuje w ostatnim czasie Zarząd Banku. Mając to na względzie Zarząd informuje, że nie może realizować tego rodzaju wniosków.
Dyskusja prowadzona podczas ubiegłorocznych Zebrań Grup Członkowskich pozwoliła zainteresowanym uzyskać informacje i odpowiedzi na nurtujące ich pytania związane z funkcjonowaniem sektora bankowego. Zarząd ocenia, że dyskusja prowadzona podczas Zebrań Grup Członkowskich w większości miała charakter merytoryczny i z reguły toczyła się w klimacie zrozumienia i troski o interesy Banku. Podczas Zebrań odnotowano również dość liczne pochlebne oceny pod adresem Banku. W części końcowej sprawozdania, Zarząd pragnie także podzielić się szczególnie pozytywnymi aspektami ubiegłorocznej działalności. Jednym z nich jest bardzo zadowalająca dla Banku ocena wynikająca z lustracji przeprowadzonej w minionym roku przez Związek Rewizyjny Banków Spółdzielczych oraz pozytywnie zakończony audyt bezpieczeństwa informacji i systemów informatycznych w Banku. Ponadto Bank wzbogacił swoją dotychczasową kolekcję wyróżnień i zaszczytnych tytułów. W ubiegłym roku Prezes Zarządu Banku Spółdzielczego w Gnieźnie otrzymał tytuł Zasłużonego Promotora Agrobiznesu RP 2012" oraz Świadectwo wierzytelności i czynienia dobra ogólnego. W minionym roku Bank otrzymał także nominację w 41. edycji konkursu ORZEŁ AGROBIZNESU do nagrody Agencji Promocyjno-Wydawniczej EMS pod honorowym patronatem wicemarszałka Sejmu RP, Eugeniusza Grzeszczaka. Nominację za sukces rynkowy i aktywne wspieranie agrobiznesu, o którą wystąpił dla gnieźnieńskiego banku Starosta Powiatu Gnieźnieńskiego, Prezes Zarządu Banku odebrał w grudniu ubiegłego roku, a samą nagrodę w marcu tego roku. Założeniem niniejszego sprawozdania było zaprezentowanie w sposób ogólny, ale i zarazem możliwie czytelny zadań i celów Zarządu realizowanych w minionym roku wraz z krótką charakterystyką wyników finansowych Banku. Zarząd liczy, że jak co roku efekt ten został osiągnięty. Na koniec niniejszego sprawozdania Zarząd informuje, że na najbliższym Zebraniu Przedstawicieli planowane jest podjęcie statutowych uchwał dotyczących: zatwierdzenia sprawozdania Rady Nadzorczej i sprawozdania Zarządu, zatwierdzenia sprawozdania finansowego Banku za 2012 r., udzielenia poszczególnym członkom Zarządu absolutorium, dokonania podziału nadwyżki bilansowej za rok 2012 oraz uchwalenia kierunków działania Banku na rok 2013. Gniezno, dnia 16 kwietnia 2013 r.