Seminarium Energetyka przygraniczna Polski i Niemiec
2 Energetyka jądrowa na świecie Region Europa (bez Rosji) Moc [GW] Reaktory działające Liczba Reaktory w budowie Moc Liczba [GW] 147,7 164 7,8 8 Azja 84,1 114 39,9 41 Rosja 22,7 32 9,2 11 Ameryka Północna Ameryka Połudn. 115,1 124 1,2 1 2,8 4 1,9 2 Afryka 1,9 2 - - Razem 374,3 440 60 63 Źródło: Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (baza PRIS) Stan na 2011-07-15
3 Państwo Moc [GW] Energetyka jądrowa w UE Reaktory działające Liczba Reaktory w budowie/planowane Moc Liczba [GW] Belgia 5,9 7 - - Bułgaria 1,9 2 1,9/1,9 2/2 Czechy 3,7 6 -/3,6 -/3 Finlandia 2,7 4 1,6/3,0 1/2 Francja 63,1 58 1,6/1,6 1/1 Hiszpania 7,5 8 - - Holandia 0,5 1 -/1,6 -/1 Niemcy 12(20,3) 11(17) - - Rumunia 1,3 2 1,3/2,0 2/3 Słowacja 1,8 4 0,8/1,2 2/1 Słowenia (z Chorwacją) 0,7 1 -/b.d. -/1 Szwecja 9,3 10 -/b.d. -/10 Węgry 1,9 4 -/2,2 -/2 Wielka Brytania 10,1 19 -/18,7 -/13 Państwa bez EJ: 13 W tym państwa bez EJ, planujące: 4 Austria, Cypr, Dania, Grecja, Irlandia, Luksemburg, Malta, Portugalia, Włochy (decyzja odłożona), Polska, Litwa, Łotwa, Estonia -/8,0-9,0 -/6-9 Źródło: Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (baza PRIS) Stan na 2011-07-15 oraz World Nuclear Association Łącznie 122,4(130,7) 138(144) 7,2/>43,8 8/45-48
4 PROGNOZA PKB dla Polski do 2030 roku PKB (ceny stałe 2005) mln zł 4000000 3500000 3000000 2500000 2000000 1500000 1000000 500000 Prognoza Porównanie prognoz PKB w wartościach absolutnych 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 PKB_Prognoza_dla PEP_2030 PKB_Aktualizacja 2011 Porównanie prognoz dynamik wzrostu PKB 9.0% 8.0% 7.0% 6.0% 5.0% 4.0% 3.0% 2.0% 1.0% 0.0% Produkt krajowy brutto - dynamika Prognoza 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Źródło: Aktualizacja Prognozy zapotrzebowania na paliwa i energię, ARE, Lipiec 2011 Dynamika_PKB_Prognoza_dla PEP 2030 Dynamika_PKB_Aktualizacja_ 2011
5 Prognoza zapotrzebowania na energię elektryczną dla poszczególnych sektorów Źródło: Aktualizacja Prognozy zapotrzebowania na paliwa i energię, ARE, Lipiec 2011
6 Aktualizacja prognozy zapotrzebowania na energię elektryczną do 2030 [TWh] 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 Aktualizacja prognozy Prognoza z 2009 r. Źródło: Aktualizacja Prognozy zapotrzebowania na paliwa i energię, ARE, Lipiec 2011
7 Porównanie uśrednionych kosztów wytwarzania energii elektrycznej dla technologii przewidzianych do uruchomienia po 2020 100.00 Koszty inwestycyjne Koszty O&M Koszty paliwa Koszty em9isji CO2 90.00 Uśrednione koszty jednostkowe [euro'05/mwh] 80.00 70.00 60.00 50.00 40.00 30.00 20.00 10.00 0.00 El._WK El._WK+CCS El._WB El._WB+CCS El. jądrowe El. Gaz. GTCC El._WK IGCC El._WK IGCC+CCS El._WB IGCC El._WB IGCC+CCS Źródło: Aktualizacja Prognozy zapotrzebowania na paliwa i energię, ARE, Lipiec 2011
8 Priorytety Polityki energetycznej Polski do 2030 roku (przyjętej 10 listopada 2009 roku przez Radę Ministrów) Poprawa efektywności energetycznej Podniesienie bezpieczeństwa dostaw paliw i energii Dywersyfikacja źródeł energii poprzez wdrożenie energetyki jądrowej Podniesienie poziomu wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw Rozwój konkurencyjności na rynku paliw i energii Ograniczenie negatywnego wpływu sektora energetycznego na środowisko naturalne
9 Mix paliwowy produkcji energii elektrycznej 2008 3% 2% 5% 2008 35% Węgiel brunatny Węgiel kamienny Gaz ziemny Olej opałowy OZE 55% 2030 Źródło: Aktualizacja Prognozy zapotrzebowania na paliwa i energię, ARE, Lipiec 2011
10 Piramida wielkości polskiej energetyki jądrowej 6 GW 10 mld PLN/Rok Planowana moc Około 16 % obecnej mocy zainstalowanej Planowana roczna wartość sprzedaży energii elektrycznej 47 mln ton CO 2 /Rok 50 TWh/Rok 100 mld PLN 150 300 lat Szacowana uniknięta emisja CO 2 rocznie (w porównaniu do elektrowni węglowej) Planowana roczna produkcja energii elektrycznej Około 1/3 obecnej produkcji Planowany poziom nakładów inwestycyjnych Perspektywa czasowa Programu Źródło: Identyfikacja korzyści wynikających z realizacji programu rozwoju energetyki jądrowej w Polsce, Ernst & Young 2011.
11 Ramy prawne Programu Polskiej Energetyki Jądrowej Uchwała Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 2009 r. w sprawie działań podejmowanych w zakresie rozwoju energetyki jądrowej Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu do spraw Polskiej Energetyki Jądrowej Uchwała Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2009 roku w sprawie Ramowego programu działań dla energetyki jądrowej Listopad 2009 roku przyjęcie przez Radę Ministrów Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Ustawa z dnia 13 maja 2011 roku o zmianie ustawy Prawo atomowe oraz niektórych innych ustaw wejście w życie 1 lipca 2011 roku Ustawa z dnia 29 czerwca 2011 o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących wejście w życie 1 lipca 2011 roku Dokument strategiczny Program polskiej energetyki jądrowej projekt gotowy, wykonano strategiczną Ocenę Oddziaływania na Środowisko, prowadzony jest proces konsultacji transgranicznych (Niemcy uczestniczą)
12 Główne podmioty Administracja Państwowa Podmioty gospodarcze MG (DEJ) Dozór Jądrowy PAA Inwestor Operator (MSP) Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych (ZUOP) Początkowo pod pełną kontrolą Państwa. Potencjalnie możliwy udział podmiotów prywatnych.
13 Rola i zadania państwa Rola uzasadnienie wyboru energetyki jądrowej; zapewnienie bezpieczeństwa w oparciu o jakość stosowanej technologii, rzetelną informację i przejrzystość procesów gwarantujących społeczną akceptację zaangażowanie się w badania i rozwój dla zapewnienia perspektyw rozwoju energetyki jądrowej Dozór Jądrowy (PAA/KDJ) Państwo ZUOP MG/DEJ Zadania zapewnienie warunków do podejmowania niezbędnych wysiłków inwestycyjnych poprzez prowadzenie konsekwentnej, transparentnej i jednoznacznej polityki w zakresie rozwoju energetyki jądrowej (cały Rząd + Inwestor) odpowiedzialność za zabezpieczenie (bezpieczeństwo i ochronę) obywateli i przyszłych pokoleń przed szeroko rozumianym ryzykiem związanym z technologią jądrową (MŚ + PAA/KDJ) wyznaczanie i realizacja długookresowej strategii rozwoju energetyki jądrowej (MG/DEJ) Strategia Państwa wobec energetyki jądrowej: jest spójna z Polityką energetyczną i podlega cyklicznej aktualizacji jest realizowana przy współudziale inwestora
14 Główne organy Państwa Państwo DJ (PAA/KDJ) MG/DEJ Główne zadania Nadzór nad działalnością z wykorzystaniem materiałów jądrowych i źródeł promieniowania jonizującego Udzielanie zezwoleń Kontrola działalności Nadzór nad szkoleniem inspektorów Kontrola obrotu materiałami promieniotwórczymi Prowadzenie rejestru źródeł i ich użytkowników Zatwierdzanie planów ochrony fizycznej Reprezentowanie Polski na arenie międzynarodowej w zakresie BJiOR Rozpoznanie sytuacji radiacyjnej kraju Koordynacja prac terenowych stacji pomiarowych Utrzymanie służby przygotowanej do rozpoznania sytuacji radiacyjnej i reagowania w wypadku zdarzeń Rozwój regulacji w zakresie BJiOR Współpraca z innymi organami i służbami działającymi w ramach krajowego systemu reagowania kryzysowego ZUOP Główne zadania Przedsiębiorstwo państwowe użyteczności publicznej ZUOP jest jedyną w Polsce instytucją zajmującą się kompleksowo unieszkodliwianiem odpadów promieniotwórczych. ZUOP eksploatuje jedyne w Polsce Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych w Różanie. Państwowy charakter ZUOP gwarantuje należyte długoterminowe przechowywanie odpadów promieniotwórczych, gdyż Państwo jako jedyne gwarantuje ciągłość istnienia w długim terminie. Główne zadania Planowanie strategiczne w zakresie: Rozwoju energetyki jądrowej Postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym Wspomaganie realizacji inwestycji Pełnienie roli zaplecza eksperckiego dla administracji państwowej Zapewnienie logistyki i bezpieczeństwa dostaw paliwa jądrowego, wraz z rozpoznaniem krajowego potencjału wydobycia rudy uranowej Prowadzenie działań informacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych w zakresie energetyki jądrowej Wsparcie udziału polskiego przemysłu w budowie elektrowni jądrowej w Polsce oraz zagranicą Wsparcie działań R&D Współpraca międzynarodowa Rozwój regulacji, w tym legislacji poza obszarem BJiOR
15 Podstawy prawne Znowelizowane Prawo atomowe Reguluje sprawy ochrony radiologicznej, bezpieczeństwa jądrowego i radiacyjnego oceny sytuacji radiacyjnej i postępowania awaryjnego ochrony fizycznej (obiektów jądrowych i materiałów jądrowych) nieproliferacji materiałów i technologii jądrowych (zabezpieczeń) odpowiedzialności cywilnej za szkody jądrowe systemu wydawanych przez Prezesa PAA zezwoleń w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w odniesieniu do obiektów jądrowych zapewnienia społeczeństwu możliwości aktywnego udziału w toczących się przed Prezesem PAA postępowaniach w sprawie wydawania zezwoleń na budowę obiektu jądrowego wprowadzenia obowiązku wykazania przez posiadaczy zezwoleń odpowiednich środków finansowych na bezpieczeństwo jądrowe obiektu jądrowego, jego zamknięcie i likwidację, wprowadzenia obowiązku wykazania przez posiadaczy zezwoleń odpowiednich środków finansowych na bezpieczeństwo jądrowe obiektu jądrowego, jego zamknięcie i likwidację, odpowiedzialności osoby eksploatującej EJ za szkodę jądrową informacji społecznej Ustawa o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej i inwestycji towarzyszących Definicje obiektów energetyki jądrowej i obiektów towarzyszących (np. drogi, sieć przesyłowa) Procedura wydawania decyzji lokalizacyjnej, decyzji zasadniczej, pozwolenia na budowę, uregulowano zasady ustalania odszkodowań oraz wskazano organy właściwe w sprawie wydawania decyzji o odszkodowaniach (wojewoda), Inwestycje dotyczące budowy obiektów energetyki jądrowej otrzymają status realizacji celu publicznego Specjalne zasady udzielania zamówień na realizację inwestycji związanych z budową obiektów energetyki jądrowej, Wprowadzenie opłaty na rzecz gmin sąsiadujących z obiektami energetyki jądrowej, Przepisy dotyczące inwestycji towarzyszących PAA Inwestor Proces budowy EJ
16 Proces inwestycyjny - lokalizacja Wybór lokalizacji Wybór potencjalnych lokalizacji przez Inwestora Zezwolenie na wejście na teren nieruchomości Raport lokalizacyjny Decyzja o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy OEJ Udział społeczeństwa Stepnica 1 Kopań Stepnica 2 Pniewo Pniewo-Krajnik Dębogóra? Krzymów Lubatowo-Kopalino Choczewo Krzywiec Lisowo Wiechowo Warta-Klempicz Bełchatów Żarnowiec Woj. Podlaskie Tczew Chełmno Nieszawa Karolewo Nowe Miasto Dokładna lokalizacja nie jest jeszcze znana. Wyszków Małkinia Pątnów Kozienice Chotcza Gościeradów Połaniec Wyprzedzająca opinia Prezesa PAA Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy OEJ Główne założenia: Inwestor wybierze lokalizację i przeprowadzi stosowne badania, które zostaną ocenione przez dozór, W celu wykonania badań inwestor będzie miał prawo wejścia na teren nieruchomości bez tytułu prawnego, za odszkodowaniem, Będą wprowadzone rozwiązania mające na celu ograniczenie spekulacji nieruchomościami na obszarze lokalizacji OEJ, Przewidziana zostanie procedura wywłaszczenia nieruchomości zapewniająca sprawną realizację inwestycji oraz godne, stosowne do wartości odszkodowanie, Społeczeństwo będzie miało pełne prawo uczestniczenia w procesie wydawania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie OEJ
17 Gospodarka odpadami promieniotwórczymi Krajowy plan postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym Powołano Zespół do spraw opracowania planu I kwartał 2012 wstępny projekt Planu Na zlecenie MG wykonano 2 ekspertyzy dotyczące gospodarki odpadami promieniotwórczymi Odpady wysokoaktywne i wypalone paliwo jądrowe Odpady średnio- i niskoaktywne, w tym z elektrowni jądrowych Obecnie w Polsce nie ma problemu z tego typu odpadami, wypalone paliwo z reaktorów badawczych zostało wywiezione do producenta (Rosja) w ramach programu GTRI Obecnie odpady (medycyna, przemysł, badania naukowe) składowane są w składowisku powierzchniowym w Różanie W przyszłości w/w ekspertyza wykazała, że potrzeba uruchomienia składowiska ostatecznego wystąpi nie wcześniej niż w 2040 r., co potwierdzają doświadczenia innych krajów, w tym Niemiec Krajowy plan z góry określi sposób gospodarki tymi odpadami Od roku 2013 planuje się rozpoczęcie analiz na temat możliwości budowy takiego składowiska w Polsce Współpraca międzynarodowa (m.in. SALT CLUB Niemcy, USA) W przyszłości Składowisko zapełnia się i musi zostać uruchomione nowe po 2020 roku Niezależnie od Krajowego planu prowadzone są prace nad wyłonieniem lokalizacji pod nowe składowisko, w 2014 r. ma zostać wybrana ostateczna lokalizacja w porozumieniu ze społecznościami lokalnymi, w 2015 r. ruszą prace projektowe i budowlane, w 2020 r. składowisko powinno być oddane do eksploatacji
Dziękuję za uwagę Ministerstwo Gospodarki Pl. Trzech Krzyży 3/5 tel +48 22 693 50 00 email mg@mg.gov.pl Departament Energii Jądrowej 00-507 00-507 Warszawa Warszawa fax +48 22 693 40 fax 46 + 48 22 web 693 www.mg.gov.pl 40 51 web: www.mg.gov.pl