Europejski system opisu kształcenia językowego Standardy kształcenia dla poszczególnych kierunków studiów zdefiniowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego określają, iż absolwenci studiów stopnia pierwszego powinni opanować język obcy w stopniu odpowiadającym poziomowi B2, a absolwenci studiów stopnia drugiego w stopniu B2+ w Europejskiej skali opisu kształcenia językowego oraz w zakresie gwarantującym opanowanie języka specjalistycznego. Osoby zdające egzamin z języka obcego dla kandydatów na stanowiska asystenta lub adiunkta powinny opanować język obcy na poziomie B2 w Europejskiej skali opisu kształcenia językowego oraz w zakresie gwarantującym opanowanie języka specjalistycznego w stopniu umożliwiającym prowadzenie zajęć dydaktycznych. Poniżej zamieszczone są wymagania dotyczące stopnia opanowania języka obcego w zakresie języka ogólnego oraz tabela samooceny w Europejskiej skali opisu kształcenia językowego.
Europejski System Opisu Kształcenia Językowego: wymagania ogólne dla poziomu B2 sprawność czytanie słuchanie mówienie opis Student potrafi z dużą dozą samodzielności, dostosowując styl i tempo czytania do różnych tekstów i celów, a także wykorzystując wybiórczo odpowiednie źródła; dysponuje dużym zasobem słownictwa, lecz może mieć trudności ze zrozumieniem rzadko używanych wyrażeń idiomatycznych; czyta korespondencję związana z własnymi zainteresowaniami i specjalnością, przy czym bez trudu rozumie jej główne znaczenie; potrafi szybko przeglądać długie i skomplikowane teksty, znajdując potrzebne informacje szczegółowe; potrafi szybko określić treść i wagę wiadomości, artykułów i opracować na różne tematy zawodowe; potrafi zebrać informacje, koncepcje i opinie z wysoko wyspecjalizowanych źródeł w swojej dziedzinie; rozumie specjalistyczne artykuły spoza swojej dziedziny, jeśli może skorzystać ze słownika; rozumie artykuły i opracowania związane ze współczesnymi problemami, w których autorzy zajmują określone stanowiska i wyrażają określone poglądy; rozumie długie i skomplikowane instrukcje dotyczące własnej specjalności wraz ze szczegółami na temat ograniczeń, warunków i ostrzeżeń, jeśli ma możliwość powtórnego odczytania trudnych fragmentów. Student potrafi zrozumieć wypowiedzi w standardowej odmianie języka na żywo lub w postaci nagrania zarówno na tematy sobie znane, jak i nieznane, zazwyczaj spotykane w życiu osobistym, społecznym, akademickim lub zawodowym; potrafi zrozumieć główne znaczenie wypowiedzi złożonych pod względem lingwistycznym i zawartej w nich treści, zarówno na tematy konkretne, jak i abstrakcyjne, wypowiadanych w standardowej odmianie języka, włączając w to wypowiedzi o charakterze specjalistycznym z dziedziny znanej uczącemu się; potrafi śledzić dłuższą wypowiedź i skomplikowaną argumentację, pod warunkiem że temat jest mu względnie znany, a kierunek rozmowy wyraźnie sygnalizowany; potrafi nadążać ze zrozumieniem ożywionej dyskusji między rodzimymi użytkownikami języka; przy pewnym wysiłku rozumie wiele z tego, co się wokół niego mówi, lecz skuteczne uczestniczenie w dyskusji z kilkoma rodzimymi użytkownikami języka, którzy w żaden sposób nie upraszczają swojego sposobu mówienia może mu sprawiać pewną trudność; potrafi rozumieć główna treść wykładów, wystąpień i raportów oraz innych form prezentacji akademickich / zawodowych, złożonych pod względem treści, leksyki i struktury.; potrafi zrozumieć komunikaty i wiadomości na tematy konkretne i abstrakcyjne, przekazywane w standardowej odmianie języka i z normalną prędkością; rozumie nagrania w standardowej odmianie języka, spotykane w życiu społecznym, zawodowym lub akademickim; potrafi właściwie zrozumieć zarówno poglądy i nastawienie mówiących, jak i treść ich wypowiedzi; rozumie większość radiowych nagrań dokumentalnych nagranych w standardowej odmianie języka, potrafi także właściwie określić nastrój i ton mówiącego, jego intencje itp.; rozumie większość wiadomości TV i programów na tematy bieżące; rozumie filmy dokumentalne, wywiady udzielane na żywo; programy typu talkshow;, sztuki teatralne; i większość filmów w standardowej odmianie języka. Student potrafi płynnie i skutecznie wypowiadać się na wiele tematów ogólnych, akademickich, zawodowych lub dotyczących czasu wolnego, wyraźnie zaznaczając relacje między poszczególnymi stwierdzeniami; potrafi komunikować się spontanicznie, przestrzegając reguł gramatycznych, bez widocznej konieczności ograniczania tego, co chce powiedzieć, stosując stopień formalności odpowiedni do okoliczności; potrafi brać udział w rozmowie zachowując pewien stopień płynności i spontaniczności; podtrzymywanie rozmowy z rodzimymi użytkownikami języka jest możliwe bez oznak napięcia u którejkolwiek ze stron; potrafi podkreślać osobiste znaczenie pewnych wydarzeń i doświadczeń, a także wyrazić i uzasadnić własną opinię dostarczając istotnych wyjaśnień i argumentów.
pisanie Student potrafi skutecznie przekazywać wiadomości i poglądy na piśmie, ustosunkowując się do poglądów innych; potrafi pisać listy wyrażające pewien stopień emocji i podkreślające osobiste znaczenie wydarzeń i przeżyć oraz komentujące informacje i poglądy przekazane przez korespondenta; potrafi zanotować zasadnicze tezy wykładu; potrafi streszczać teksty, komentując i dyskutując przeciwstawne tezy i główne wątki, potrafi streszczać fragmenty wiadomości bieżących, wywiady i teksty o charakterze dokumentalnym, prezentując opinie, argumenty i dyskusję nad danym tematem, potrafi streścić fabułę filmu czy sztuki teatralnej.
Europejski system opisu kształcenia językowego: tabela samooceny Europejski System Opisu Kształcenia Językowego poziom A1 Poziom biegłości językowej skala ogólna: Poziom podstawowy Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie i potrafi stosować potoczne wyrażenia i bardzo proste wypowiedzi dotyczące konkretnych potrzeb życia codziennego. Potrafi formułować pytania z zakresu życia prywatnego, dotyczące np.: miejsca, w którym mieszka, ludzi, których zna i rzeczy, które posiada oraz odpowiadać na tego typu pytania. Potrafi przedstawiać siebie i innych. Potrafi prowadzić prostą rozmowę pod warunkiem, że rozmówca mówi wolno, zrozumiale i jest gotowy do pomocy. Poziom biegłości językowej samoocena: Rozumienie Mówienie Słuchanie Czytanie Produkcja Potrafię zrozumieć znane mi słowa i bardzo podstawowe wyrażenia dotyczące mnie osobiście, mojej rodziny i bezpośredniego otoczenia, gdy tempo wypowiedzi jest wolne a wymowa wyraźna. Rozumiem znane nazwy, słowa i bardzo proste zdania, np.: na tablicach informacyjnych i plakatach lub w katalogach. Potrafię brać udział w rozmowie pod warunkiem, że rozmówca jest gotów powtarzać lub inaczej formułować swoje myśli, mówiąc wolniej oraz pomagając mi ująć w słowa to, co usiłuję powiedzieć. Potrafię formułować proste pytania dotyczące najlepiej mi znanych tematów lub najpotrzebniejszych spraw i odpowiadać na tego typu pytania. Potrafię używać prostych wyrażeń i zdań, aby opisać miejsce, gdzie mieszkam oraz ludzi, których znam. Potrafię napisać krótki, prosty tekst na widokówce, np.: z pozdrowieniami z wakacji. Potrafię wypełniać formularze (np.: w hotelu) z danymi osobowymi, takimi jak nazwisko, adres, obywatelstwo. Poziom biegłości językowej wypowiedzi ustne: Zakres Poprawność Dysponuje bardzo podstawowym zasobem słów i prostych wyrażeń związanych z danymi osobowymi i pojedynczymi, konkretnymi sytuacjami komunikacyjnymi. Wykazuje ograniczone opanowanie kilku prostych struktur gramatycznych i wzorów zdaniowych.
Płynność Spójność Potrafi wypowiadać bardzo krótkie, pojedyncze, częściowo wyuczone wcześniej zdania; potrzebuje przy tym czasu na dobranie słownictwa, artykulację mniej znanych słów lub upewnienie się co do właściwego zrozumienia. Potrafi formułować pytania dotyczące danych osobowych i odpowiadać na podobne. Potrafi prowadzić prostą rozmowę, lecz skuteczność komunikacji zależy całkowicie od częstego powtarzania, parafrazowania i korygowania wypowiedzi. Potrafi łączyć słowa lub grupy słów prostymi spójnikami, jak i czy potem. Poziom biegłości językowej wypowiedzi pisemne: Potrafi pisać proste wyrażenia i zdania o sobie i wymyślonych przez siebie postaciach o tym, gdzie mieszkają i czym się zajmują.
Europejski System Opisu Kształcenia Językowego poziom A2 Poziom biegłości językowej skala ogólna: Poziom podstawowy Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie wypowiedzi i często używane wyrażenia w zakresie tematów związanych z życiem codziennym (są to np.: bardzo podstawowe informacje dotyczące osoby rozmówcy i jego rodziny, zakupów, otoczenia, pracy). Potrafi porozumiewać się w rutynowych, prostych sytuacjach komunikacyjnych, wymagających jedynie bezpośredniej wymiany zdań na tematy znane i typowe. Potrafi w prosty sposób opisywać swoje pochodzenie i otoczenie, w którym żyje, a także poruszać sprawy związane z najważniejszymi potrzebami życia codziennego. Poziom biegłości językowej samoocena: Rozumienie Mówienie Słuchanie Czytanie Produkcja Potrafię zrozumieć wyrażenia i najczęściej używane słowa, związane ze sprawami dla mnie ważnymi (np. podstawowe informacje, dotyczące mnie i mojej rodziny, zakupów, miejsca i regionu zamieszkania, zatrudnienia). Potrafię zrozumieć główny sens zawarty w krótkich, prostych komunikatach i ogłoszeniach. Potrafię czytać bardzo krótkie, proste teksty. Potrafię znaleźć konkretne, przewidywalne informacje w prostych tekstach dotyczących życia codziennego, takich jak ogłoszenia, reklamy, prospekty, karty dań, rozkłady jazdy. Rozumiem krótkie, proste listy prywatne. Potrafię brać udział w zwykłej, typowej rozmowie wymagającej prostej i bezpośredniej wymiany informacji na znane mi tematy. Potrafię sobie radzić w bardzo krótkich rozmowach towarzyskich, nawet jeśli nie rozumiem wystarczająco dużo, by samemu podtrzymać rozmowę. Potrafię posłużyć się ciągiem wyrażeń i zdań, by w prosty sposób opisać swoją rodzinę, innych ludzi, warunki życia, swoje wykształcenie, swoją obecną i poprzednią pracę. Potrafię pisać krótkie i proste notatki lub wiadomości wynikające z doraźnych potrzeb. Potrafię napisać bardzo prosty list prywatny, na przykład dziękując komuś za coś. Poziom biegłości językowej wypowiedzi ustne: Zakres Poprawność Płynność Stosuje podstawowe struktury zdań z zapamiętanymi zwrotami, wyrażeniami i formułami w celu przekazania ograniczonych informacji w prostych, codziennych sytuacjach komunikacyjnych. Poprawnie używa niektórych prostych struktur, lecz ciągle popełnia podstawowe błędy. Potrafi się wypowiadać w bardzo krótkich zdaniach, choć przerwy, falstarty i przeformułowania są nagminne w wypowiedziach.
Spójność Potrafi odpowiadać na pytania i reagować na proste wypowiedzi. Potrafi wskazać, co rozumie, lecz rzadko potrafi zrozumieć tyle, by móc samemu prowadzić rozmowę. Potrafi łączyć grupy słów takimi prostymi spójnikami jak i, lecz, dlatego że. Poziom biegłości językowej wypowiedzi pisemne: Potrafi pisać teksty składające się z prostych wyrażeń i zdań połączonych prostymi spójnikami takimi jak i, ale, dlatego że. Potrafi w formie połączonych zdań pisać o codziennych sprawach własnego otoczenia, np.: o ludziach, miejscach, pracy czy studiach. Potrafi sporządzać bardzo krótkie, proste opisy obecnych i przeszłych wydarzeń i osobistych doświadczeń. Potrafi pisać krótkie, proste wymyślone biografie i proste teksty o ludziach.
Europejski System Opisu Kształcenia Językowego poziom B1 Poziom biegłości językowej skala ogólna: Poziom samodzielności Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie znaczenie głównych wątków przekazu zwartego w jasnych, standardowych wypowiedziach, które dotyczą znanych jej spraw i zdarzeń typowych dla pracy, szkoły, czasu wolnego itd. Potrafi radzić sobie w większości sytuacji komunikacyjnych, które mogą się zdarzyć w czasie podróży w regionie, gdzie mówi się danym językiem. Potrafi tworzyć proste, spójne wypowiedzi ustne na tematy, które są jej znane bądź ją interesują. Potrafi opisywać doświadczenia, zdarzenia, nadzieje, marzenia i zamierzenia, krótko uzasadniając bądź wyjaśniając swoje opinie i plany. Poziom biegłości językowej samoocena: Rozumienie Mówienie Słuchanie Czytanie Produkcja Potrafię zrozumieć główne myśli zawarte w jasnej, sformułowanej w standardowej odmianie języka wypowiedzi na znane mi tematy, typowe dla domu, szkoły, pracy, czasu wolnego itd. Potrafię zrozumieć główne wątki wielu programów radiowych i telewizyjnych, traktujących o sprawach bieżących lub o sprawach interesujących mnie prywatnie lub zawodowo wtedy, kiedy informacje te są podawane stosunkowo wolno i wyraźnie. Rozumiem teksty składające się głównie ze słów najczęściej występujących, dotyczących życia codziennego lub zawodowego. Rozumiem opisy wydarzeń, uczuć i pragnień zawarte w prywatnej korespondencji. Potrafię sobie radzić w większości sytuacji, w których można się znaleźć w czasie podróży po kraju lub regionie, gdzie mówi się danym językiem. Potrafię bez uprzedniego przygotowania włączać się do rozmów na znane mi tematy prywatne lub dotyczące życia codziennego i zawodowego. Potrafię łączyć wyrażenia w prosty sposób, by opisywać przeżycia i zdarzenia, a także swoje marzenia, nadzieje i ambicje. Potrafię krótko uzasadniać i objaśniać własne poglądy i plany. Potrafię relacjonować wydarzenia i op0wiadać przebieg akcji książek czy filmów, opisując własne reakcje i wrażenia. Potrafię pisać proste teksty na znane mi lub związane z moimi zainteresowaniami tematy. Potrafię pisać prywatne listy, opisując swoje przeżycia i ważenia. Poziom biegłości językowej wypowiedzi ustne: Zakres Zna język wystarczająco dobrze, by sobie poradzić w większości sytuacji. Dysponuje wystarczającym zasobem słownictwa, żeby wyrażać własne zdanie choć często z pewnym wahaniem i uciekając się do omówień na tematy, takie jak rodzina, hobby, zainteresowania, praca, podróże, sprawy bieżące.
Poprawność Płynność Spójność Stosuje dość poprawnie typowe zwroty i struktury związane z przewidywalnymi sytuacjami komunikacyjnymi. Potrafi się wyrażać w sposób zrozumiały, mimo częstych przerw potrzebnych do gramatycznego i leksykalnego planowania wypowiedzi i poprawiania się. Jest to szczególnie widoczne w dłuższych formach spontanicznej wypowiedzi. Potrafi nawiązywać, podtrzymywać i kończyć proste rozmowy na znane sobie tematy lub dotyczące własnych zainteresowań. Potrafi powtórzyć, co ktoś powiedział, by potwierdzić wzajemne zrozumienie. Potrafi połączyć ciąg krótkich, wyraźnych, prostych elementów w spójną, linearną wypowiedź. Poziom biegłości językowej wypowiedzi pisemne: Potrafi pisać jasne zwięzłe teksty na rozmaite tematy leżące w polu jego zainteresowań, w formie ciągu prostych, pojedynczych stwierdzeń. Umie tworzyć jasne, szczegółowe opisy na tematy związane z własnymi zainteresowaniami. Potrafi pisać relacje z własnych przeżyć i doświadczeń, opisywać własne uczucia i reakcje w prostym, spójnym tekście. Potrafi opisywać zdarzenia. Umie pisemnie przedstawić zwięzłe opowiadanie. Potrafi pisać krótkie, proste rozprawki na tematy związane z własnymi zainteresowaniami. Potrafi z pewną swobodą podsumowywać obserwacje, sporządzać opracowania i podawać własną opinie na temat zgromadzonych informacji dotyczących typowych i nietypowych czynności i zdarzeń z obszaru własnej specjalności. Potrafi pisać bardzo krótkie sprawozdania według standardowo przyjętego formatu, przekazując rutynowe, faktyczne informacje i uzasadniać jakieś działania
Europejski System Opisu Kształcenia Językowego poziom B2 Poziom biegłości językowej skala ogólna: Poziom samodzielności Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie znaczenie głównych wątków przekazu zwartego w złożonych tekstach na tematy konkretne i abstrakcyjne, łącznie z rozumieniem dyskusji na tematy techniczne z zakresu jej specjalności. Potrafi porozumiewać się na tyle płynnie i spontanicznie, by prowadzić normalną rozmowę z rodzimym użytkownikiem języka, nie powodując przy tym napięcia u którejkolwiek ze stron. Potrafi w szerokim zakresie tematów formułować przejrzyste i szczegółowe wypowiedzi ustne lub pisemne, a także wyjaśniać swoje stanowisko w sprawach będących przedmiotem dyskusji, rozważając wady i zalety różnych rozwiązań. Poziom biegłości językowej samoocena: Rozumienie Mówienie Słuchanie Czytanie Produkcja Potrafię zrozumieć dłuższe wypowiedzi i wykłady oraz nadążać za skomplikowanymi nawet wywodami pod warunkiem, że temat jest mi w miarę znany. Rozumiem większość wiadomości telewizyjnych i programów o sprawach bieżących. Rozumiem większość filmów w standardowej odmianie języka. Czytam ze zrozumieniem artykuły i reportaże dotyczące problemów współczesnego świata, w których piszący prezentują określone stanowiska i poglądy. Rozumiem współczesną prozę literacką. Potrafię się porozumiewać na tyle płynnie i spontanicznie, że mogę prowadzić dość swobodne rozmowy z rodzimymi użytkownikami języka. Potrafię brać czynny udział w dyskusjach na znane mi tematy, przedstawiając swoje zdanie i broniąc własnych poglądów. Potrafię formułować przejrzyste, rozbudowane wypowiedzi na różne tematy związane z dziedzinami, które mnie interesują. Potrafię wyjaśnić swój punkt widzenia w danej kwestii oraz podać argumenty za i przeciw względem możliwych rozwiązań. Potrafię pisać zrozumiałe, szczegółowe teksty na dowolne tematy związane z moimi zainteresowaniami. Potrafię napisać rozprawkę lub opracowanie, przekazując informacje lub rozważając argumenty za i przeciw. Potrafię pisać listy, podkreślając znaczenie, jakie mają dla mnie dane wydarzenia i przeżycia. Poziom biegłości językowej wypowiedzi ustne: Zakres Dysponuje wystarczającym zakresem środków językowych, by formułować przejrzyste opisy lub wyrażać swoje zdanie na większość tematów ogólnych, bez zbyt rażącego szukania odpowiednich słów i przy wykorzystaniu niektórych złożonych struktur zdaniowych.
Poprawność Płynność Spójność Wykazuje dość wysoki stopień poprawności gramatycznej. Nie robi błędów powodujących niezrozumienie i potrafi poprawić większość swoich błędów. Potrafi tworzyć dłuższe wypowiedzi w dość równym tempie mimo, że może się wahać szukając odpowiednich struktur i wyrażeń, co powoduje zauważalne długie pauzy. Potrafi inicjować rozmowy, zabierać głos w stosownej chwili i kończyć rozmowę, gdy trzeba, mimo że nie zawsze czyni to w sposób elegancki. Potrafi podtrzymać dyskusję na znany sobie temat potwierdzając zrozumienie, zachęcając innych do wypowiedzi itp. Potrafi stosować ograniczony zasób spójników, by łączyć zdania w jedną spójną, zrozumiała wypowiedź, choć w dłuższych wypowiedziach pojawiają się pewne przeskoki i zachwiania ciągłości. Poziom biegłości językowej wypowiedzi pisemne: Potrafi pisać klarowne, szczegółowe teksty na rozmaite tematy związane z własnymi zainteresowaniami, przytaczając i oceniając informacje i argumenty pochodzące z wielu źródeł. Potrafi klarownie, szczegółowo opisywać rzeczywiste lub wymyślone zdarzenia i doświadczenia, zachowując spójność logiczną opisu i stosując odpowiednie dla obranego gatunku konwencje. Potrafi klarownie, szczegółowo pisać na wiele tematów związanych z własnymi zainteresowaniami. Potrafi napisać recenzję filmu, książki lub sztuki teatralnej. Potrafi napisać rozprawkę lub opracowanie, stosując systematycznie rozwijaną argumentację, podkreślając istotne kwestie i podając odpowiednie przykłady. Umie w formie pisemnej analizować różne koncepcje i rozważać różne możliwości rozwiązania danego problemu. Potrafi napisać rozprawkę lub opracowanie, prezentując dany pogląd, podawać argumenty za i przeciw oraz przedstawić zalety i wady różnych możliwości wyboru. Potrafi dokonać syntezy informacji i argumentów pochodzących z wielu źródeł.
Europejski System Opisu Kształcenia Językowego poziom C1 Poziom biegłości językowej skala ogólna: Poziom biegłości Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie szeroki zakres trudnych, dłuższych tekstów, dostrzegając także znaczenia ukryte, wyrażone pośrednio. Potrafi się wypowiadać płynnie, spontanicznie, bez większego trudu odnajdując właściwe sformułowania. Skutecznie i swobodnie potrafi posługiwać się językiem w kontaktach towarzyskich i społecznych, edukacyjnych bądź zawodowych. Potrafi formułować jasne, dobrze zbudowane, szczegółowe, dotyczące złożonych problemów wypowiedzi ustne lub pisemne, sprawnie i właściwie posługując się regułami organizacji wypowiedzi, łącznikami, wskaźnikami zespolenia tekstu. Poziom biegłości językowej samoocena: Rozumienie Mówienie Słuchanie Czytanie Produkcja Rozumiem dłuższe wypowiedzi, nawet jeśli nie są one jasno skonstruowane i kiedy związki logiczne są w nich jedynie implikowane, a nie wyrażone bezpośrednio. Bez większych trudności rozumiem programy telewizyjne i filmy. Rozumiem długie i złożone teksty informacyjne i literackie, dostrzegając i doceniając ich zróżnicowanie pod względem stylu. Rozumiem artykuły specjalistyczne i dłuższe instrukcje techniczne, nawet te niezwiązane z moją dziedziną. Potrafię się wypowiadać płynnie i spontanicznie, bez zbyt widocznego namyślania się w celu znalezienia właściwych sformułowań. Potrafię skutecznie porozumiewać się w kontaktach towarzyskich i sprawach zawodowych. Potrafię precyzyjnie formułować swoje myśli i poglądy, zręcznie nawiązując do wypowiedzi rozmówców. Potrafię formułować przejrzyste i szczegółowe wypowiedzi dotyczące skomplikowanych zagadnień, rozwijać w nich wybrane podtematy lub poszczególne kwestie i kończyć je odpowiednią konkluzją. Potrafię się wypowiadać w zrozumiałych i dobrze zbudowanych tekstach, dosyć szeroko przedstawiając swój punkt widzenia. Potrafię pisać o złożonych zagadnieniach w prywatnym liście, w rozprawce czy opracowaniu, podkreślając kwestie, które uważam za najistotniejsze. Potrafię dostosować styl tekstu do potencjalnego czytelnika. Poziom biegłości językowej wypowiedzi ustne: Zakres Poprawność Dysponuje szerokim zakresem środków językowych, pozwalających na odpowiedni dobór wyrażeń w celu jasnego i ujętego we właściwym stylu prezentowania swojego zdania w szerokim zakresie tematów ogólnych, akademickich, zawodowych lub dotyczących spędzania czasu wolnego, bez konieczności ograniczania swobody wypowiedzi. Utrzymuje wysoki poziom poprawności gramatycznej; błędy są rzadkie i trudne do uchwycenia, zazwyczaj od razu poprawiane. Potrafi się wypowiadać płynnie i spontanicznie, prawie bez wysiłku.
Płynność Spójność Naturalny, płynny tok jego wypowiedzi mogą zakłócić wyłącznie tematy trudne koncepcyjnie. Potrafi sprawnie dobierać właściwe wyrażenia ze swojego zasobu środków językowych, aby zabrać głos i utrzymać się przy nim w celu wygłoszenia własnych uwag i umiejętnie się odnieść do wypowiedzi innych osób. Potrafi sformułować jasną, płynną, dobrze skonstruowaną wypowiedź, wykazując opanowanie stosowanych struktur, spójników i wskaźników zespolenia. Poziom biegłości językowej wypowiedzi pisemne: Potrafi pisać klarowne i dobrze skonstruowane teksty na złożone tematy, podkreślając istotne kwestie, rozwijając wyrażane poglądy i uzasadniając je dodatkowymi argumentami oraz właściwymi przykładami, formułując przy tym stosowne wnioski. Potrafi podawać przejrzyste, szczegółowe, dobrze skonstruowane i rozwinięte opisy oraz tworzyć teksty o charakterze fikcyjnym (literackim) w stylu zdecydowanym, osobistym i bezpośrednim, odpowiednim dla danego czytelnika. Potrafi pisać klarowne, dobrze skonstruowane omówienia złożonych tematów, odpowiednio podkreślając istotne kwestie. Umie rozwijać i przekonująco uzasadniać własne poglądy, przedstawiać argumenty i podawać odpowiednie przykłady. Europejski System Opisu Kształcenia Językowego poziom C2 Poziom biegłości językowej skala ogólna: Poziom biegłości Osoba posługująca się językiem na tym poziomie może z łatwością zrozumieć praktycznie wszystko, co usłyszy lub przeczyta. Potrafi streszczać informacje pochodzące z różnych źródeł, pisanych lub mówionych, w spójny sposób odtwarzając zawarte w nich tezy i wyjaśnienia. Potrafi wyrażać swoje myśli płynnie, spontanicznie i precyzyjnie, subtelnie różnicując odcienie znaczeniowe nawet w bardziej złożonych wypowiedziach. Poziom biegłości językowej samoocena: Rozumienie Słuchanie Czytanie Nie mam żadnych trudności ze zrozumieniem jakiejkolwiek wypowiedzi mówionej słuchanej na żywo czy odbieranej za pośrednictwem mediów nawet przy szybkim tempie mówienia rodzimego użytkownika języka, pod warunkiem jednak, iż mam trochę czasu, by przyzwyczaić się do nowego akcentu. Rozumiem z łatwością praktycznie wszystkie formy języka pisanego, włączając w to abstrakcyjne lub językowo skomplikowane teksty, takie jak podręczniki, artykuły specjalistyczne i dzieła literackie.
Mówienie Produkcja Potrafię bez żadnego wysiłku brać udział w każdej rozmowie czy dyskusji. Dobrze znam i odpowiednio stosuję wyrażenia idiomatyczne i potoczne. Wyrażam się płynnie, subtelnie różnicując odcienie znaczeń. Jeśli nawet miewam pewne problemy z wyrażeniem czegoś, potrafię tak przeformułować swoje wypowiedzi, ze rozmówcy są właściwie nieświadomi moich braków. Potrafię przedstawić płynny, klarowny wywód lub opis sformułowany w stylu właściwym dla danego kontekstu, w sposób logiczny i skuteczny, ułatwiający odbiorcy odnotowanie i zapamiętanie najważniejszych kwestii. Potrafię pisać płynne zrozumiałe teksty, stosując odpowiedni w danym przypadku styl. Potrafię pisać o złożonych zagadnieniach w listach, opracowaniach lub artykułach, prezentując poruszane problemy logicznie i skutecznie, tak aby ułatwić odbiorcy zrozumienie i zapamiętanie najważniejszych kwestii. Potrafię pisać streszczenia i recenzje prac specjalistycznych i utworów literackich Poziom biegłości językowej wypowiedzi ustne: Zakres Poprawność Płynność Spójność Uczący się wykazuje elastyczność w formułowaniu myśli w różnych formach językowych, precyzyjnie wyrażając odcienie znaczeń, by coś podkreślić, rozróżnić i by uniknąć dwuznaczności. Posiada też dobrą znajomość wyrażeń idiomatycznych i potocznych. Utrzymuje się utrzymuje stałą poprawność gramatyczną złożonych wypowiedzi, nawet przy koncentrowaniu uwagi na czymś innym (np.: przy planowaniu i monitorowaniu reakcji innych). Uczący się potrafi formułować obszerne wypowiedzi spontanicznie, z naturalną płynnością, zgrabnie je przeformułowywując przy pojawiających się problemach językowych, tak że rozmówca w ogóle ich nie zauważa. Uczący się prowadzi rozmowę bez wysiłku, z łatwością przyjmując odpowiednią intonację i wykorzystując wskazówki niewerbalne. Umie włączać się do rozmowy w naturalnej kolejności zabierania głosu, komentując, wypowiadając się aluzyjnie itp. Uczący się potrafi stworzyć spójną, zwartą wypowiedź, w pełni wykorzystując różne możliwości struktury wypowiedzi oraz szeroki zakres spójników i innych wskaźników zespolenia. Poziom biegłości językowej wypowiedzi pisemne: Uczący się umie pisać w sposób klarowny i sprawny złożone teksty, stosując odpowiedni styl i logiczną kompozycję, ułatwiające czytelnikowi odnajdywanie istotnych treści. Uczący potrafi pisać klarowne, płynne, frapujące opowiadania oraz opisywać przeżycia i doświadczenia w stylu odpowiednim dla przyjętego gatunku. Potrafi w sposób klarowny i płynny komponować skomplikowane sprawozdania, artykuły czy opracowania przedstawiające dane zagadnienie oraz oceny wniosków projektowych lub dzieł literackich. Potrafi zapewnić własnemu tekstowi stosowną i efektywną strukturę logiczną, pomagającą czytelnikowi odnajdywać istotne treści.
Źródło i dalsze informacje szczegółowe: Europejski System Opisu Kształcenia Językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie Wydawnictwo Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli, ISBN: 83-87958-54-9