1 1. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym. ROZZIŁ I: Ja i moje otoczenie LN WYNIKOWY HISTORI I SOŁEZEŃSTWO KLS IV ROK SZKOLNY 2015/2016 Treści nauczania: adane czynności ucznia: Kategoria 1.1.wyjaśnia, w czym -określa datę i miejsce swoich urodzin; wyraża się -wymienia swoje zainteresowania, podaje umiejętności, odmienność i które rozwijają się pod ich wpływem; niepowtarzalność -wyjaśnia, dlaczego przyjście na świat dziecka jest ważnym każdego człowieka wydarzeniem w życiu rodziny i społeczeństwa; -wyjaśnia w czym wyróżnia się odmienność i niepowtarzalność każdego człowieka i tworzy na ten temat 1.2.podaje przykłady różnorodnych potrzeb człowieka oraz sposoby ich zaspakajania samodzielną krótką wypowiedź; -wymienia różne potrzeby człowieka; -wskazuje potrzeby, których zaspakajanie jest niezbędne do życia; -podaje przykłady różnorodnych potrzeb człowieka oraz sposoby ich zaspakajania; oziom Kim jestem? Kim jestem? Uwagi o realizacji: 1.3.wyjaśnia znaczenie rodziny w życiu oraz wskazuje przykłady praw i obowiązków przysługujących poszczególnym - zna i potrafi poprawnie posługiwać się pojęciami rodzina i ród; -wymienia stopnie pokrewieństwa; -wymienia swoich przodków do pradziadków; -wskazuje na przykładzie swojej rodziny lub innej stopnie pokrewieństwa; -z pomocą nauczyciela wymienia przykłady więzi łączących Ja i moja rodzina
2 członkom rodziny 1.4. wyraża opinię na temat kultywowania tradycji i gromadzenia pamiątek rodzinnych członków rodziny; - samodzielnie podaje przykłady obowiązków dziecka w rodzinie; -wyjaśnia znaczenie rodziny w życiu człowieka oraz wskazuje przykłady praw i obowiązków przysługujących poszczególnym członkom rodziny; - charakteryzuje więzi łączące rodzinę; - podaje przykłady pamiątek rodzinnych; -wyraża opinię na temat kultywowania tradycji rodzinnej i gromadzenia pamiątek rodzinnych; - podaje przykłady tradycji przestrzeganych w jego rodzinie; Ja i moja rodzina 1.5.charakteryzuje społeczność szkolną, z uwzględnieniem swoich praw i obowiązków 1.6.podaje przykłady działań samorządu uczniowskiego w swojej szkole 1.7.tłumaczy, odwołując się do przykładów, na czym polega postępowanie sprawiedliwe 1.8.wyjaśnia, w czym przejawia się uprzejmość i - opisuje swoją klasę jako grupę społeczną i wymienia łączące ją elementy (wiek, wspólne lekcje, wychowawca) -wymienia elementy tradycji własnej szkoły; -charakteryzuje społeczność szkolną z uwzględnianiem swoich praw i obowiązków; -podaje przykłady działań samorządu szkolnego; -wyjaśnia zasady funkcjonowania samorządu szkolnego i podaje przykłady jego działań w swojej szkole -uzasadnia konieczność przestrzegania zasad koleżeństwa i przyjaźni; -tłumaczy, odwołując się do przykładów, na czym polega postępowanie sprawiedliwe, - na podanych przykładach wskazuje zachowania świadczące o poszanowaniu godności i odmienności innych; - wyjaśnia, w czym przejawia się uprzejmość i tolerancja; W mojej szkole W mojej szkole W mojej szkole W mojej szkole
3 tolerancja 1.9.podaje przykłady konfliktów między ludźmi i proponuje sposoby ich rozwiązania. - podaje przykłady konfliktów między ludźmi i proponuje sposoby ich rozwiązania. W mojej szkole 2. Mała Ojczyzna. Uczeń: ROZZIŁ II: Moja Ojczyzna Treści nauczania: adane czynności ucznia: Kategorie 2.1.opisuje swoją - nazywa i pokazuje na mapie region i małą Ojczyznę, województwo, w którym mieszka; uwzględniając -wymienia przykłady zabytków architektury i tradycję historycznokulturową przyrody lub określeń gwarowych ze swojego i problemy regionu; społecznogospodarcze -zna nazwy miejscowości w najbliższej okolicy związanej z lokalną tradycją - opisuje swoją małą ojczyznę, uwzględniając tradycję historyczno-kulturową i problemy oziom Moja ojczyzna społeczno-gospodarcze; 2.2.zbiera informacje -zbiera informacje o rozmaitych formach Moja mała o formach upamiętnienia postaci i wydarzeń z przeszłości ojczyzna upamiętniania małej ojczyzny postaci i wydarzeń z przeszłości małej Ojczyzny 2.3.wskazuje na - wskazuje na planie miejscowości siedzibę władz Samorząd mała Uwagi o realizacji:
4 planie miejscowości, siedzibę władz lokalnych i na przykładach omawia zakres działań oraz sposoby powoływania władz lokalnych; -wymienia nazwisko prezydenta miasta; -opowiada o sposobie powoływania władz lokalnych; -podaje przykłady działań władz lokalnych; -wymienia i nazywa władze lokalne używając pojęć rada miasta, prezydent - wymienia zakres działań władz lokalnych; -podaje przykłady działań samorządu lokalnego z własnego terenu; -omawia sposób powoływania władz lokalnych; lokalny 3. Ojczyzna. Uczeń: ROZZIŁ II: Moja ojczyzna Treści nauczania: adane czynności ucznia: Kategoria 3.1.wymienia i - wymienia symbole narodowe; tłumaczy znaczenie - opisuje godło i flagę; najważniejszych - zna słowa hymnu; świąt narodowych, - podaje daty świąt państwowych; symboli -wyjaśnia znaczenie kolorów flagi; państwowych i - opowiada o okolicznościach miejsc ważnych dla ustanowienia świąt państwowych; pamięci narodowej 3.2.wskazuje na mapie i opisuje główne regiony - zna miejsca pamięci narodowej; -wskazuje na mapie Europy olskę i jej sąsiadów, omawia jej położenie geograficzne; oziom Moja ojczyzna - olska Moja ojczyzna - olska Uwagi o realizacji:
5 olski 3.3.wymienia mniejszości narodowe i etniczne żyjące w olsce i na wybranych przykładach opisuje ich kulturę i tradycje oraz wymienia miejsca największych skupisk olaków na świecie. 4. aństwo. Uczeń: -nazywa pokazuje na mapie główne rzeki olski, Morze ałtyckie, góry, wyżyny, niziny; -wskazuje na mapie i opisuje główne regiony olski; -wyjaśnia na czym polega zróżnicowanie regionalne olski; -nazywa i pokazuje na mapie krainy geograficzno-historyczne olski -wymienia mniejszości narodowe i etniczne żyjące w olsce; -na wybranych przykładach opisuje kulturę i tradycje mniejszości narodowych i etnicznych żyjących w olsce; - wymienia miejsca największych skupisk olaków na świecie Moja ojczyzna - olska ROZZIŁ II: Moja ojczyzna Treści nauczania: adane czynności ucznia: Kategoria 4.1.wyjaśnia, w czym - wyjaśnia pojęcia demokracja; wyraża się -wyjaśnia zasady wyborów władz w demokratyczny olsce; charakter państwa oziom Moje państwo Rzeczpospolita olska Uwagi o realizacji:
6 polskiego, używając pojęć: wolne wybory, wolność słowa, wolne media, konstytucja, 4.2.wymienia organy władzy w R: parlament, prezydent, rząd, sądy i omawia najważniejsze funkcje każdego z tych organów w systemie politycznym 4.3.podaje przykłady praw i obowiązków obywateli R -wymienia organy władzy w Rzeczpospolitej: parlament, prezydent, rząd, sądy; -wymienia nazwisko urzędującego premiera i prezydenta R; -wyjaśnia pojecie konstytucja -przedstawia zakres obowiązków najwyższych organów władzy w olsce; -samodzielnie dokonuje interpretacji fragmentu tekstu Konstytucji R; -wskazuje konstytucje jako najważniejszy dokument w państwie, -podaje przykłady praw i obowiązków obywateli Rzeczpospolitej olskiej; Moje państwo Rzeczpospolita olska Moje państwo Rzeczpospolita olska 4.4.omawia wybrane prawa dziecka i podaje, gdzie można się zwrócić, gdy są one łamane -z pomocą nauczyciela wymienia przykłady praw dziecka; -wymienia nazwę organizacji działającej na rzecz dzieci; - omawia wybrane prawa dziecka i podaje, gdzie można się zwrócić, gdy są one łamana; Kim jestem? Ja i moja rodzina Moje państwo Rzeczpospolita olska
7 5. Społeczeństwo. Uczeń: ROZZIŁ I: Ja i moje otoczenie, ROZZIŁ IV: oczątki ludzkości i pierwsze cywilizacje Treści nauczania: adane czynności ucznia: Kategoria 5.1.wyjaśnia -wyjaśnia znaczenie pracy w życiu znaczenie pracy w człowieka i dostrzega jej społeczny życiu człowieka i podział; dostrzega jego -wyjaśnia, na czym polegał społeczny społeczny podział 5.2.opisuje różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie podział pracy; -definiuje pojęcie grupa społeczna; -określa swoją przynależność do grup społecznych; -wymienia swoje zainteresowania; -określa na podanych przykładach pozytywne i negatywne zachowania; - uzasadnia konieczność przestrzegania przyjętych norm współżycia w najbliższym otoczeniu; -charakteryzuje zainteresowania jako płaszczyznę kontaktów i wymiany doświadczeń z rówieśnikami; -opisuje różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie; -wskazuje osiągnięcia współczesnej cywilizacji jako efekt pracy minionych pokoleń; -wymienia grupy społeczne państw starożytnych i przedstawia ich zajęcia oziom Jestem częścią społeczeństwa Jestem częścią społeczeństwa ierwsze cywilizacje Uwagi o realizacji:
8 6. Wspólnota europejska. Uczeń: ROZZIŁ II: Moja ojczyzna Treści nauczania: adane czynności ucznia: Kategoria Opowiada o uczestnictwie olski we wspólnocie europejskiej, używając pojęć: UE, europejska solidarność, stosunki międzynarodowe, oraz rozpoznaje symbole unijne: flagę i hymn UE ( Odę do radości ) -rozpoznaje symbole UE: flagę i hymn; -na podstawie mapy wymienia państwa członkowskie UE; -wyjaśnia pojęcia UE, euro; -wyjaśnia cel powstania UE; -określa daty: powstania UE (1993 r.), przyjęcia olski do UE(2004 r.); -wymienia najważniejsze instytucje UE i charakteryzuje ich zadania; -prezentuje przykłady konkretnych działań UE i wyraża na ten temat własną opinię; oziom Unia Europejska Uwagi o realizacji: 7. roblemy ludzkości. Uczeń: ROZZIŁ II: Moja ojczyzna Treści nauczania: adane czynności ucznia: Kategoria 7.4.opowiada o -wymienia przykłady problemów i przejawach nędzy na zagrożeń ludzkości w XXI w. świecie oraz -wymienia przykłady form działań oziom roblemy ludzkości w XXI w. Uwagi o realizacji:
9 formułuje własną opinię o działaniach podejmowanych przez państwa lub organizacje pozarządowe 7.5.wyjaśnia na przykładach przyczyny i następstwa konfliktów zbrojnych na świecie pomocowych podejmowanych przez państwa i organizacje pozarządowe; -wymienia nazwę organizacji działającej na rzecz potrzebujących pomocy (np. K, olska kcja Humanitarna, fundacje) - uzasadnia potrzebę dbałości o ochronę środowiska; -przedstawia niesienie pomocy potrzebującym dzieciom jako główny cel działania wielu organizacji międzynarodowych; - uzasadnia potrzebę takiej pomocy; -definiuje pojęcie organizacja humanitarna; -formułuje własną opinię o działaniach pomocowych podejmowanych przez państwo lub organizacje pozarządowe. -wymienia przykłady problemów i zagrożeń ludzkości w XXI w. -wyjaśnia na przykładach następstwa konfliktów zbrojnych na świecie; roblemy ludzkości w XXI w. 8. Historia jako dzieje. Uczeń: ROZZIŁ III: Wstęp do historii Treści nauczania: adane czynności ucznia: Kategoria oziom Uwagi o realizacji:
10 8.1.odróżnia historię rozumianą jako dzieje, przeszłość od historii rozumianej jako opis dziejów przeszłości 8.2.wyjaśnia, na czym polega praca historyka 8.3.podaje przykłady różnych źródeł historycznych i wyjaśnia, dlaczego należy je chronić -wyjaśnia czym zajmuje się historia; -wskazuje osiągnięcia współczesnej cywilizacji jako efekt pracy minionych pokoleń; -definiuje pojęcia: historia, historycy, mapa, plan; -wyjaśnia czym zajmuje się historia; -wyjaśnia, kto tworzy historię; -wyjaśnia zadania historyków; -wskazuje osiągnięcia współczesnej cywilizacji jako efekt pracy minionych pokoleń; -wskazuje korzyści, jakie daje dobra znajomość historii; -definiuje pojęcia: źródła historyczne, źródła materialne, źródła pisane, archeologia; -przedstawia podział źródeł; -charakteryzuje źródła materialne i pisane oraz podaje ich przykłady; -wyjaśnia znaczenie źródeł historycznych dla poznania przeszłości; -uzasadnia konieczność dotarcia do wszelkich możliwych źródeł w celu dobrego i obiektywnego poznania przeszłości; -przedstawia znaczenie badań zym zajmuje się historia? zym zajmuje się historia? Źródła historyczne i ich rodzaje hrońmy ślady przeszłości
11 archeologicznych dla poznania przeszłości; -definiuje pojęcia: zabytek, muzeum, biblioteka, - wymienia podstawowe formy ochrony zabytków (muzeum, biblioteka); -przedstawia zasady zachowania się w muzeum; -definiuje pojęcia: skansen, archiwum; -wymienia różnorodne formy ochrony zabytków; -przedstawia zadania muzeów; -wyjaśnia konieczność ochrony zabytków; 9. Fundamenty Europy. Uczeń: ROZZIŁ IV: oczątku ludzkości i pierwsze cywilizacje, ROZZIŁ V: Fundamenty Europy Treści nauczania: adane czynności ucznia: Kategoria 9.1.wyjaśnia znaczenie wynalazku pisma dla wspólnoty ludzkiej -definiuje pojęcie pismo; -wymienia rodzaje pisma (klinowe, obrazkowe, alfabetyczne); -wskazuje czas wynalezienia pisma i zaznacza rok 3500 pne na taśmie chronologicznej; -nazywa materiał, na którym pisano; -wymienia poznane rodzaje pisma i je charakteryzuje; oziom Wynalezienie pisma. Zaczyna się historia Uwagi o realizacji:
12 9.2.opisuje życie w tenach peryklejskich, używając pojęć: teatr, filozofia, bogowie olimpijscy (Zeus, tena, pollo), mity (Herakles, Odyseusz), olimpiada. 9.3.charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając pojęć i terminów: prawo rzymskie, drogi, wodociągi. -nazywa i opisuje poznany materiał pisarski; -wyjaśnia znaczenie pisma dla poznania przeszłości; -wyjaśnia pojęcia: demokracja, polis; -wskazuje na mapie starożytną Grecję i teny; -opowiada o warunkach naturalnych starożytnej Grecji; -opisuje wygląd ten w czasach eryklesa; -wymienia zajęcia mieszkańców ten; -wymienia zasługi eryklesa dla rozwoju ten; -wymienia czynniki jednoczące - definiuje pojęcia prawo, akwedukty ; - wymienia najważniejsze dokonania Rzymian, które wpłynęły na funkcjonowanie państwa i życie mieszkańców (prawo, drogi, mosty, akwedukty) -wyjaśnia przydatność dokonań Rzymian dla funkcjonowania państwa i życia mieszkańców; -wyjaśnia znaczenie osiągnięć prawniczych Rzymian dla prawa współczesnego; -opowiada o edukacji Rzymian przygotowującej do kariery urzędniczej; -wskazuje łacinę jako język Rzymian; -opowiada(posługując się ilustracją) o etapach budowy dróg w starożytnym W tenach eryklesa W kręgu greckich wierzeń i filozofii okonania starożytnych Rzymian
13 9.4.opisuje narodziny chrześcijaństwa i jego rozpowszechnianie w czasach starożytnych Rzymie; - definiuje pojęcia: chrześcijaństwo, apostoł, ekalog, iblia ; -zaznacza na taśmie chronologicznej wiek narodzin chrześcijaństwa; - wskazuje na mapie alestynę i miasta związane z życiem i działalnością Jezusa z Nazaretu; -przedstawia okoliczności narodzin chrześcijaństwa; -definiuje pojęcia Jahwe, judaizm, Mesjasz, Stary Testament, Nowy Testament ; -przedstawia najważniejsze zasady judaizmu; -wyjaśnia, na czym polegała odmienność nauk Jezusa wobec religii Żydów powszechnie wyznawanej; -wyjaśnia, dlaczego chrześcijaństwo wywodzi się z judaizmu; -wskazuje czynniki łączące chrześcijaństwo i judaizm; -opowiada o sytuacji chrześcijan w I-IV wieku. Narodziny chrześcijaństwa 10. aństwo polskie za iastów. Uczeń: ROZZIŁ II: Moja ojczyzna Treści nauczania: adane czynności ucznia: Kategoria oziom Uwagi o realizacji:
14 10.1.opowiada legendy o ieście i opielu oraz Lechu, zechu i Rusie, a także rozpoznaje cechy charakterystyczne legendy. -z pomocą nauczyciela opowiada legendy O Lechu, zechu i Rusie i O opielu i ieście Oraczu - wyjaśnia pojęcie legenda; -wyjaśnia pochodzenie nazwy Gniezno i wskazuje je na mapie; -wymienia dawne nazwy określające olaków; -samodzielnie opowiada powyższe legendy; -rozpoznaje cechy charakterystyczne legendy; -wskazuje na mapie współczesnych sąsiadów olski; -wyjaśnia na podstawie legendy pochodzenie nazwy pierwszej polskiej dynastii; -wyjaśnia związek legendy z symbolami państwa polskiego; Legendy o początkach państwa polskiego