Załącznik do Uchwały Sejmiku Województwa Wielkopolskiego Nr XVIII/310/12. z dnia 30 stycznia 2012 r.

Załącznik do Uchwały Sejmiku Województwa Wielkopolskiego Nr XVIII/310/12 z dnia 30 stycznia 2012 r.

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROGRAMU DZIAŁALNOŚCI WIELKOPOLSKIEGO OŚRODKA DORADZTWA ROLNICZEGO W POZNANIU ZA 2011 ROK Dyrektor WODR w Poznaniu dr inż. Ryszard Jaworski Poznań, 2012 r.

Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu ul. Sieradzka 29, 60-163 Poznań tel. (0 61) 868 52 72, 863 04 11, fax. 868 56 60 www.wodr.poznan.pl e-mail: wodr@wodr.poznan.pl Dyrektor: Ryszard Jaworski Z-ca Dyrektora: Izabela Mroczek Z-ca Dyrektora: Wiesława Nowak Strona 2

Spis treści: Wstęp 5 1. Organizacja Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu... 7 2. Działalność Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu... 9 2.1. Działalność informacyjna, oświatowa i innowacyjna oraz doradcza... 9 2.1.1. Priorytety... 11 2.1.1.1. Priorytety wojewódzkie... 11 A. Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa... 11 B. Dział Ekologii i Ochrony Środowiska... 23 C. Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki... 27 D. Dział Ekonomiki... 34 2.1.1.2. Priorytety powiatowe... 38 3. Formy i metody doradcze w liczbach... 60 3.1. Porady indywidualne... 60 3.2. Zestawienie metod doradczych... 62 3.2.1. Szkolenia specjalistyczne... 65 3.2.2. Pokazy dla rolników... 73 3.2.3. Demonstracje dla rolników... 75 3.2.4. Wdrożenia... 78 3.2.5. Wyjazdy szkoleniowe... 79 3.2.6. Konkursy... 81 3.2.7. Seminaria... 83 3.2.8. Piknik ekoagroturystyczny... 84 3.2.9. Szkolenia informacyjne... 85 3.2.10. Pozostałe metody doradcze... 137 4. Dokształcanie kadry organizowane i prowadzone przez WODR w Poznaniu... 138 4.1. Usługi komercyjne... 148 4.1.1. Szkolenia komercyjne... 148 4.1.2. Usługi komercyjne... 151 5. Analiza kosztów produkcji... 154 6. Działalność promocyjna, wydawnicza, informacyjna... 157 7. Działalność CWS w Sielinku, CEW w Marszewie oraz CWE w Gołaszynie... 160 8. Imprezy masowe zorganizowane przez WODR w Poznaniu w 2011 r.... 165 9. Strona internetowa i Elektroniczna Platforma Świadczenia Usług... 166 10. Zadania zrealizowane przez Dział Projektów i Zadań Komercyjnych w 2011r.... 168 11. Współpraca z organizacjami i instytucjami działającymi na rzecz obszarów wiejskich i rolnictwa... 176 12. Podsumowanie... 182 13. Wykaz skrótów... 183 Strona 3

Strona 4

Wstęp Działalność Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu regulowana jest Ustawą o jednostkach doradztwa rolniczego z dnia 22 października 2004 roku (Dz.U. Nr 251, poz.2507 ze zm.). Ogólne zasady organizacyjne Ośrodka określa Statut Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu stanowiący załącznik do uchwały Nr VIII/135/11 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 27 czerwca 2011 roku w sprawie: uchwalenia Statutu Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa w Poznaniu. Szczegółową strukturę organizacyjną Ośrodka Doradztwa określa Regulamin Organizacyjny Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu stanowiący załącznik do uchwały Nr XVI/258/11 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 28 listopada 2011r. Przy WODR w Poznaniu działa Rada Społeczna Doradztwa Rolniczego, która jest organem opiniodawczo-doradczym Dyrektora Ośrodka. Rada Społeczna reprezentuje środowisko rolnicze (samorząd rolniczy, związki zawodowe rolników), administrację rządową, administrację samorządową, naukę i szkoły rolnicze. Zgodnie z Ustawą o jednostkach doradztwa rolniczego WODR w Poznaniu zrealizował działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mające na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich. W działaniach Ośrodka realizowane zadania wynikały z: potrzeb mieszkańców wsi i producentów rolnych określonych wspólnie z rolnikami i organizacjami rolników, realizacji, w ramach przynależności do Unii Europejskiej, Wspólnej Polityki Rolnej ze szczególnym uwzględnieniem Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 2013 oraz Minimalnych Wymagań Wzajemnej Zgodności dla Gospodarstw Rolnych (cross compliance), uwarunkowań i przyjętej do realizacji w Województwie Wielkopolskim Strategii Rozwoju Wsi i Rolnictwa, realizacji makroekonomicznej polityki Państwa, priorytetów własnych wynikających z polityki WODR w Poznaniu na rzecz własnego rozwoju. Strona 5

Działalność Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu obejmowała realizację zleceń administracji rządowej, w tym nałożone zadania wynikające z obowiązującego prawa, zadania wynikające z zawartych umów i zobowiązań oraz realizację bieżących potrzeb mieszkańców obszarów wiejskich i rolników. Strona 6

1. Organizacja Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu Organizacja Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego wynika z Regulaminu Organizacyjnego Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu. Ryc. 1. Schemat organizacyjny WODR w Poznaniu DYREKTOR WIELKOPOLSKIEGO OŚRODKA DORADZTWA ROLNICZEGO W POZNANIU RADA SPOŁECZNA DORADZTWA I ZASTĘPCA DYREKTORA DZIAŁ SYSTEMÓW PRODUKCJI ROLNEJ, STANDARDÓW JAKOŚCIOWYCH I DOŚWIADCZALNICTWA DZIAŁ EKOLOGII I OCHRONY ŚRODOWISKA DZIAŁ ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH, PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I AGROTURYSTYKI DZIAŁ KSIĘGOWOŚCI DZIAŁ KADR I ORGANIZACJI PRACY STANOWISKO DS. OBSŁUGI PRAWNEJ STANOWISKO DS. BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY STANOWISKO DS. ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ II ZASTĘPCA DYREKTORA DZIAŁ ADMINISTRACYJNO - GOSPODARCZY DZIAŁ PROJEKTÓW I ZADAŃ KOMERCYJNYCH DZIAŁ EKONOMIKI STANOWISKO DS. KONTROLI DZIAŁ METODYKI DORADZTWA DZIAŁ PROMOCJI I WYDAWNICTW PORADNIK GOSPODARSKI AUDYTOR WEWNĘTRZNY CENTRUM WYSTAWOWO - SZKOLENIOWE W SIELINKU CENTRUM EDUKACYJNO - WYSTAWOWE W MARSZEWIE CENTRUM WYSTAWOWO - EDUKACYJNE W GOŁASZYNIE DZIAŁ ZASTOSOWAŃ TELEINFORMATYKI ZESPOŁY DORADCZE W 31 POWIATACH Strona 7

Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu kierowany jest przez Dyrektora przy pomocy dwóch Zastępców Dyrektora, Głównego Księgowego oraz Kierowników Komórek Organizacyjnych. Ośrodek Doradztwa Rolniczego posiada następujące komórki organizacyjne: 1) Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa 2) Dział Ekologii i Ochrony Środowiska 3) Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki 4) Dział Ekonomiki 5) Dział Metodyki Doradztwa 6) Dział Promocji i Wydawnictw 7) Dział Administracyjno-Gospodarczy 8) Dział Zastosowań Teleinformatyki 9) Dział Projektów i Zadań Komercyjnych 10) Dział Księgowości 11) Dział Kadr i Organizacji Pracy 12) Stanowisko do Spraw Obsługi Prawnej 13) Stanowisko do Spraw Bezpieczeństwa i Higieny Pracy 14) Stanowisko do Spraw Zarządzania Jakością 15) Stanowisko do Spraw Kontroli 16) Audytor Wewnętrzny 17) Zespoły Doradcze w powiatach 18) Centrum Wystawowo Szkoleniowe w Sielinku 19) Centrum Edukacyjno Wystawowe w Marszewie 20) Centrum Wystawowo Edukacyjne w Gołaszynie Strona 8

2. Działalność Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu w ramach działalności statutowej prowadził działalność: informacyjno-konsultacyjną o charakterze indywidualnym oraz masowym (spotkania informacyjne, artykuły, komunikaty i in.), oświatową i upowszechnieniową szkolenia specjalistyczne, masowe formy upowszechniania, wyjazdy studyjne, pokazy, demonstracje, wdrożenia, doradczą, inną działalność niekomercyjną, w tym zlecana przez organy administracji, działalność promocyjno reklamową na rzecz własnej jednostki doradczej, zorganizowane podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników Ośrodka. Zgodnie z Ustawą o jednostkach doradztwa rolniczego działania Ośrodka obejmowały usługi płatne przez rolników oraz mieszkańców obszarów wiejskich. W skład tych działań wchodzi między innymi: działalność oświatowa i innowacyjna (np. odpłatne kursy i szkolenia), działalność doradcza komercyjna (np. biznesplany), inna działalność komercyjna (analizy laboratoryjne, doświadczalnictwo i in.). 2.1. Działalność informacyjna, oświatowa i innowacyjna oraz doradcza Zadania realizowane przez Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w 2011 roku koncentrowały się na wdrażaniu, upowszechnianiu i informowaniu o nowych rozwiązaniach technologicznych, organizacyjnych i ekonomicznych w zakresie produkcji rolniczej, ogrodniczej oraz w zakresie działalności pozarolniczej. Działalność innowacyjna była realizowana poprzez demonstracje, pokazy, szkolenia, dni pól i zagród przy ścisłej współpracy z jednostkami naukowo-badawczymi, uczelniami, firmami komercyjnymi i instytucjami działającymi na rzecz rolnictwa. Wiedza i umiejętności pozyskiwane przez pracowników Działów Merytorycznych były przekazywane doradcom w Zespołach Doradczych w powiatach dla fachowego i skutecznego prowadzenia doradztwa lub przekazywana bezpośrednio producentom i mieszkańcom wsi. Strona 9

Celem działalności doradczo oświatowej była pomoc producentom rolnym i mieszkańcom wsi w rozwiązaniu problemów związanych z wymogami członkostwa Polski w UE, uzyskania środków pomocowych oraz rozwiązywanie problemów ekonomicznych, organizacyjnych i technologicznych ze wskazaniem możliwości prowadzenia zmian. Działalność ta realizowana była w formie doradztwa indywidualnego i grupowego oraz przez imprezy masowe w czterech obszarach: technologia produkcji, ekologia i ochrona środowiska, rozwój obszarów wiejskich i przedsiębiorczości oraz ekonomika i rachunkowość rolnicza, należy podkreślić, że poszczególne zagadnienia zawierają wspólne elementy i wzajemnie się uzupełniają. Działalność doradczo oświatowa była realizowana poprzez indywidualne porady i pomoc bezpośrednią, demonstracje, pokazy, szkolenia, konkursy, wydawnictwa, informacje na stronie internetowej oraz na przeprowadzanych imprezach masowych. Strona 10

2.1.1. Priorytety W 2011 roku zrealizowano zadania związane z założonymi priorytetami, które wyznaczono na podstawie oceny potrzeb doradczych rolników oraz mieszkańców obszarów wiejskich. Dodatkowo dokonano analizę Wspólnej Polityki Rolnej, bieżącej polityki Państwa, uwarunkowań i przyjętych do realizacji strategii rozwoju wsi i rolnictwa. Przedmiotowe priorytety podzielono na zadania wojewódzkie oraz powiatowe. 2.1.1.1. Priorytety wojewódzkie Priorytety wojewódzkie zostały zrealizowane przez specjalistów działów merytorycznych oraz doradców ZD w powiatach poprzez następujące metody i formy doradcze: Szkolenia specjalistyczne, Szkolenia informacyjne, Pokazy, Wdrożenia, demonstracje, Wyjazdy szkoleniowe, Warsztaty, Seminaria, Konkursy. A. Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i podniesienia jakości 1) Cele przyjętego priorytetu: Propagowanie zalecanych odmian zbóż z listy LZO (Listy Zalecanych Odmian). Zwiększenie wymiany kwalifikowanego materiału siewnego. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Strona 11

Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych B. Mierniki rezultatu: Wzrost plonu zbóż, uzyskiwanych przez rolników aktywnie uczestniczących w szkoleniach specjalistycznych (2010r - 3,88 t/1ha; 2011r. 4,05 t/1ha). Poziom (w %) wymiany kwalifikowanego materiału siewnego zbóż (2010r 6,5 %; 2011r 8,5%). Wartości mierników określono za pomocą informacji zebranych od rolników w trakcie szkoleń informacyjnych, specjalistycznych, podczas Powiatowych Dni Pola i spotkań indywidualnych. Wyniki te są także poddane konsultacji z wieloma doradcami z WODR w Poznaniu. Dane szacunkowe osiąganych plonów zbóż w Wielkopolsce zostały zebrane przez wszystkie ZD w powiatach WODR. Po podsumowaniu raportów cząstkowych z powiatów powstaje raport końcowy, efektem którego jest oszacowanie średniego plonu zbóż dla województwa wielkopolskiego. Plon zbóż osiągany przez światłych rolników, wykorzystujących wiedzę ze szkoleń oraz wprowadzających praktyczne porady technologiczne w swoich gospodarstwach jest zdecydowanie wyższy od średnich plonów uzyskanych w Wielkopolsce. Rolnicy, którzy dobrali odmiany z listy LZO do lokalnych warunków siedliskowych oraz w terminie zabezpieczyli rośliny w składniki pokarmowe, zadbali o poziom materii organicznej i kulturę gleby, uzyskali dobre efekty produkcyjne ograniczające występowanie ekstremalnych warunków pogodowych w sezonie wegetacyjnym. Plony uzyskane w tych gospodarstwach wzrosły z 3,88 t/1ha w 2010r. do 4,05 t/1ha w 2011r. Drugi z mierników - Poziom (w %) wymiany kwalifikowanego materiału siewnego zbóż (szacunkowo) znacznie wzrósł, a jego poziom został ustalony na podstawie informacji zbieranych od rolników w trakcie szkoleń informacyjnych, specjalistycznych, podczas Powiatowych Dni Pola i spotkań indywidualnych. Poziom wzrostu osiągnięto przez położenie nacisku na właściwą dobraną tematykę prowadzonych szkoleń specjalistycznych oraz podniesienie świadomości rolników wskutek działań doradców WODR. Dodatkowym bodźcem było dotowanie, przez Agencję Rynku Rolnego, wymiany materiału siewnego zbóż. Strona 12

Priorytet: Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości. 1) Cele przyjętego priorytetu: Działanie wspólnie z Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa na rzecz poprawy zdrowotności ziemniaków, szczególnie w zakresie ochrony przed bakteriozą pierścieniową. Promowanie wysokoplennych odmian, a szczególnie nowych, spełniających wymogi rynku, zarówno ziemniaka jadalnego, jak i skrobiowego. Działania na rzecz wdrażania nowych technik i technologii produkcji ziemniaków, w tym stosowania systemów decyzyjnych w ochronie przed patogenami w oparciu o programy komputerowe. Działania na rzecz poprawy jakości ziemniaka rynkowego przygotowanie ziemniaków do sprzedaży. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych. Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych. B. Mierniki rezultatu: Plonowanie ziemniaków To główny czynnik decydujący o efektywności produkcji ziemniaków w naszych warunkach, zależny jest od: Postępu biologicznego (wprowadzanie nowych odmian) Wymiana materiału sadzeniakowego dotyczy 10% ogółu plantacji ziemniaczanych zdecydowanie za mało. W gospodarstwach towarowych wymiana dokonywana jest raz na 2-3 lata, stanowi to 98% produkowanych sadzeniaków. Działania doradcze w Wielkopolsce informacje o korzyściach płynących z wymiany i uprawy nowych odmian zmniejszyły dysonans między odmianami zarejestrowanymi, a uprawianymi (o 7 nowych odmian w 2011r.) Postępu technicznego (upowszechnianie coraz doskonalszych i bardziej wydajnych maszyn do produkcji ziemniaków) Postępu technologicznego (optymalizacja programu odżywiania, pielęgnacji, nawadniania i ochrony) Strona 13

Warunków pogodowych Plony ziemniaków w Wielkopolsce w roku 2011 kształtowały się średnio na poziomie 220 dt z ha, dla porównania w 2010 wynosiły 212 dt z ha Dane te pochodzą z corocznych szacunków plonów ziemniaka sporządzanych przez doradców WODR.Tegoroczne warunki pogodowe (pomimo wystąpienia majowych przymrozków) korzystnie wpłynęły na plonowanie i jakość ziemniaków. Dodatkowo działalność WODR ukierunkowana na szerzenie postępu efektów w tej branży przyczyniła się także do uzyskania powyższych. Średnia wielkość areału uprawy ziemniaków Postępująca w Wielkopolsce koncentracja produkcji (wzrost średniej uprawy z 1,1ha w 2010r. do 1,2 ha w 2011r., a ziemniaków skrobiowych odpowiednio 6,0 do 6,2ha ma istotny wpływ na postęp. Pozwala wprowadzać nowy, wydajny sprzęt, nowe programy agrotechniczne, a w konsekwencji osiągać wyższe i lepsze jakościowo plony, decydujące o rentowności produkcji. Na takie działania ukierunkowane jest nasze doradztwo. Rozbudowa systemu wspomagania decyzji w ochronie ziemniaków przed zarazą Optymalizacja ochrony ziemniaków to ważny element działalności doradczej. Od 4 lat wdrażamy i rozbudowujemy w Wielkopolsce internetowy system decyzyjny w ochronie ziemniaków przed zarazą ziemniaczaną w oparciu o polowe stacje meteorologiczne i program NegFry. W roku 2011 sieć polowych stacji meteorologicznych powiększyła się o kolejną stację, w sumie mamy 11 stacji. Nasze działania doradcze kierowane są nie tylko do gospodarstw wysoko towarowych, gdzie uzyskuje się 50 60 t z ha, ale także dla tych o mniejszej skali produkcji. Priorytet: Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych 1) Cele przyjętego priorytetu: Dostosowanie sposobu gospodarowania na użytkach zielonych do warunków siedliskowych oraz kierunku prowadzonej produkcji zwierzęcej (mleko, mięso). Zwrócenie uwagi na bardzo ważne funkcje przyrodnicze i krajobrazowe łąk i pastwisk w aspekcie funkcjonujących pakietów Programu Rolnośrodowiskowego na lata 2007-2013. Strona 14

2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych B. Mierniki rezultatu: Plony siana w poszczególnych pokosach z 1 ha użytków zielonych ogółem 2011 r. I pokos 24,4 dt/ha 2010 r. I pokos 27,4 dt/ha 2010 r. II pokos 19,6 dt/ha 2010 r. III pokos 9,1 dt/ha Dane dotyczące plonowania na użytkach zielonych w roku bieżącym są niepełne (wstępny szacunek) i dotyczą wyłącznie plonu z I pokosu. Jest on niższy niż plon I pokosu osiągnięty w roku 2010. Zaważyły na tym warunki pogodowe. Trawy niezbyt dobrze się rozkrzewiły z powodu utrzymujących się przez cały okres wiosny i w czerwcu stosunkowo niskich temperatur. W dalszej części sezonu wegetacyjnego, aż do początków sianokosów, utrzymywały się korzystne warunki pogodowe dla tworzenia plonu. Rolnicy, którzy do pokosów przystąpili pod koniec maja zebrali zadowalający, dobrej jakości plon przy bardzo sprzyjającej pogodzie. Siano z łąk skoszonych później, ze względu na nadmierne opady i często brak możliwości dojazdu do zalanych powierzchni łąk, uległo procesom gnilnym i nie zostało zebrane. Opady deszczu po zbiorze I pokosu bardzo korzystnie wpłynęły na odrost pod zbiory II pokosu siana z łąk trwałych. Niestety brak danych w tym zakresie, choć są przesłanki, że plon z kolejnych pokosów zrekompensował początkowe niedobory (Dane GUS). Priorytet: Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości 1) Cele przyjętego priorytetu: Poprawa jakości produkowanych w gospodarstwach warzyw i owoców. Dostosowanie jakości warzyw i owoców do wymagań rynku krajowego i zagranicznego. Ujednolicenie produkcji poprzez wprowadzanie nowych technologii. Dbałość o ochronę środowiska poprzez stosowanie integrowanych metod ochrony roślin. Strona 15

2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych B. Mierniki rezultatu: Plonowanie warzyw i owoców Pierwszy z mierników rezultatu dotyczy plonowania warzyw i owoców. Wiadomo, że na wielkość i jakość uzyskiwanych plonów w bardzo dużym stopniu ma wpływ postęp biologiczny, który wprowadza do uprawy wartościowe odmiany. Producenci wybierali odmiany z większą odpornością na choroby. Z powodu wczesnowiosennych przymrozków odnotowano zniżkę plonu w sadach jabłoniowych. Plonowanie warzyw było wyższe w porównaniu z rokiem ubiegłym. W dużym stopniu wpływ na to miały korzystne warunki pogodowe. 2011r. 2010r. Jabłka 200 dt/ha 300 dt/ha Pomidory 560 dt/ha 400 dt/ha Ogórki 350 dt/ha 250 dt/ha Pietruszka 420 dt/ha 300 dt/ha Marchew 630 dt/ha 500 dt/ha Dla uzyskania dobrych jakościowo plonów warzyw wskazane jest zwiększenie areału upraw nawadnianych. Istotnym elementem w produkcji warzyw jest postęp technologiczny i techniczny. Nowoczesne maszyny do zbioru warzyw i owoców ułatwiają i zastępują pracę człowieka. W trakcie realizacji demonstracji i pokazów producenci stosowali nawożenie w oparciu o analizę laboratoryjną gleby i wymagania nawozowe danego gatunku. Prowadzenie monitoringu i wykonywanie zabiegów na podstawie progów ekonomicznej szkodliwości w sadach i na plantacjach warzyw realizowano podczas szkoleń specjalistycznych, demonstracji i pokazów. Informowano rolników o zasadach integrowanej ochrony, która zacznie obowiązywać od 2014 roku. Zasadą integrowanej ochrony jest wykorzystywanie wszystkich dostępnych metod przede wszystkim niechemicznych w celu zminimalizowania zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz środowiska. Na plantacjach demonstracyjnych prowadzono monitoring i zabiegi wykonywano na podstawie progów Strona 16

ekonomicznej szkodliwości. Wpłynęło to na zmniejszoną ilość zabiegów ochrony roślin w porównaniu z rokiem 2010. Poniższe zestawienie przedstawia liczbę zabiegów ochrony roślin wykonanych w sadach i na plantacjach warzyw: 2011r. 2010r. Jabłka 15 21 Pomidory 4 6 Ogórki 4 6 Pietruszka 4 6 Marchew 4 6 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych 1) Cele przyjętego priorytetu: Promowanie najlepszych odmian roślin uprawnych, zalecanych do uprawy przez Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (ZPDO). Działania na rzecz wdrażania najnowszych technik i technologii związanych ze stosowaniem środków ochrony roślin. Wprowadzenie do praktyki rolniczej najnowszych osiągnięć nauki w zakresie ochrony przed agrofagami, w tym stosowanie systemów decyzyjnych w oparciu o sygnalizację wystąpienia zagrożenia, wykorzystanie Internetu do precyzyjnego stosowania środków ochrony roślin Dążenie do wysokich, stabilnych oraz dobrych jakościowo plonów przy możliwie niskich nakładach i poszanowaniu środowiska naturalnego. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych B. Mierniki rezultatu: Wzrost plonowania roślin uprawnych przez rolników aktywnie uczestniczących w szkoleniach specjalistycznych (w 2011r. jest to 10 do 22% tj. około 5-12 dt/ha w uprawie zbóż i 16 do 20 % tj. około 65-80 dt/ha w uprawie ziemniaków więcej ), Strona 17

Wzrost zainteresowania uprawą: roślin przemysłowych rzepaku (powierzchnia zasiewów w 2011 większa o około 10% w stosunku do zasianej w 2010r.), odmian jakościowych pszenicy, roślin strączkowych (powierzchnia zasiewów w 2011 większa o około 15 18% w stosunku do zasianej w 2010r.), Wzrost plonowania roślin uprawnych w gospodarstwach osiągany jest poprzez stosowanie racjonalnej, chemicznej ochrony roślin. Dodatkowo poprzez optymalizację wykonywanych zabiegów środkami ochrony roślin w wyniku umiejętnego rozpoznawania patogenów, poznania i uświadomienia skali zagrożeń z ich występowania, właściwej oceny stanu plantacji i doboru odpowiedniego do sytuacji preparatu. Plon zbóż, ziemniaków, kukurydzy osiągany przez światłych rolników, wykorzystujących wiedzę ze szkoleń oraz wprowadzających praktyczne porady technologiczne w swoich gospodarstwach jest zdecydowanie wyższy od średnich plonów uzyskanych w Wielkopolsce. W efekcie pracy doradczej nastąpił wzrost zainteresowania odmianami jakościowymi zbóż i zwiększenie zakupu kwalifikowanych nasion zalecanych przez Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (ZPDO) w Wielkopolsce. Uzyskane w 2011r. we współpracujących gospodarstwach, mimo niekorzystnego przebiegu pogody, dobre plony pszenicy, spełniały wymagania rynku w zakresie cech jakościowych. Producenci przekonali się do celowości zastosowanych technologii (odpowiedni materiał siewny, zbilansowane nawożenie, racjonalna ochrona roślin zgodna z zagrożeniami i dbałością o środowisko), oraz zasadności poniesionych nakładów produkcyjnych. Ich działanie zostało zrekompensowane zbytem poszukiwanego produktu dobrej jakości za odpowiednią cenę. W 2011r. współpracujący rolnicy zasiali o około 15-18% strączkowych więcej w stosunku do 2010r. Uzyskano to w wyniku kontynuacji pracy doradczej zapoczątkowanej w 2010r. kiedy to zaprezentowano rolnikom w Sielinku kolekcję roślin strączkowych. Konsekwentna praca doradcza podczas szkoleń specjalistycznych, informacyjnych i spotkań indywidualnych oraz wprowadzone przez ARiMR od 2010 r. wsparcie bezpośrednie poprawiające ekonomikę uprawy roślin strączkowych wpłynęły na zwiększenie zainteresowania tą grupą roślin. Rolnicy przekonani zostali do faktu, że przedmiotowe rośliny mają stosunkowo małe wymagania przedplonowe, a pozostawiają po sobie dobre stanowiska dla innych roślin, przede wszystkim dla zbóż i stanowią cenne źródło białka w produkcji zwierzęcej. Strona 18

Priorytet: Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego. 1) Cele przyjętego priorytetu: Poprawa konkurencyjności żywca wieprzowego poprzez poprawę wyników produkcyjnych, organizacji produkcji i obrotu żywcem oraz poprawę jego jakości. Poprawa opłacalności produkcji żywca wieprzowego w Wielkopolsce 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu Ilość zrealizowanych metod doradczych Ilość uczestników metod doradczych Ilość udzielonych porad indywidualnych. B. Mierniki rezultatu Dobowe przyrosty masy ciała tuczników (g). Zużycie pełnoporcjowej mieszanki paszowej na przyrost 1kg masy ciała (kg). Koszt paszy na przyrost 1kg masy ciała (zł). Ilość prosiąt odchowanych od lochy z miotu (szt.). średnia masa ciała prosiąt w 21 dniu odchowu (kg). Średnia masa ciała prosiąt w dniu odsadzenia (kg). W latach 2010-2011 określono następujące mierniki rezultatu jak: dobowe przyrosty masy ciała tuczników, zużycie mieszanki pełnoporcjowej na 1kg przyrostu masy ciała i koszt paszy na przyrost 1kg masy ciała. Osiągane obecnie rezultaty są na dobrym poziomie. Znacznie większe problemy mają producenci żywca wieprzowego z płodnością i plennością loch, co stanowi drugi najważniejszy czynnik decydujący o całkowitych kosztach produkcji. Osiągnięte rezultaty w 2011r. wskazują na poprawę wyników produkcyjnych loch. Głównymi czynnikiem wymagającymi jeszcze poprawy w tym zakresie są: przestrzeganie zasad profilaktyki weterynaryjnej i bioasekuracji oraz nabycie większej wiedza technologicznej na temat utrzymania stada podstawowego świń. Strona 19

Priorytet: Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności 1) Cele przyjętego priorytetu: Zwiększenie opłacalności produkcji poprzez poprawę jakości mleka i żywca wołowego Zwiększenie produkcji towarowej mleka Propagowanie wiedzy na temat koniecznych dostosowań wynikających z wymogów wzajemnej zgodności 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A) Mierniki produktu Ilość zrealizowanych wszystkich metod doradczych Ilość uczestników wszystkich metod doradczych B) Mierniki rezultatu Wielkość towarowej produkcji mleka Procentowy wzrost towarowej produkcji mleka Postępujący proces koncentracji produkcji mleka i oddzielanie jej od produkcji bydła rzeźnego. Poprawie mleczności krów, jak również obniżeniu kosztów produkcji mleka sprzyjają przede wszystkim postępująca koncentracja produkcji i towarzyszący jej postęp technologiczny, a także utrzymujące się wysokie ceny mleka. Od akcesji największy wzrost produkcji mleka ogółem odnotowano na terenie woj. mazowieckiego, podlaskiego, kujawsko pomorskiego, a także wielkopolskiego tj. w tych regionach, gdzie ze względu na sprzyjające warunki przyrodnicze oraz tradycję i kulturę rolną możliwa jest koncentracja stad i produkcja tanich pasz objętościowych. Od początku roku 2009/ 2010 producenci mogą zarówno kupić jak i sprzedać kwotę indywidualną na terenie całego kraju. Dzięki temu istnieje możliwość przepływu kwot mlecznych z województw, w których są one niewykorzystane do regionów o wyższym zapotrzebowaniu. Zniesienie regionalizacji umożliwia przyspieszenie procesu koncentracji produkcji mleka oraz poprawę efektywności wykorzystania limitów w poszczególnych regionach. Zintensyfikowany proces restrukturyzacji sektora mleczarskiego spowodował wzrost towarowości produkcji mleka, który w województwie wielkopolskim szacował się na poziomie 1 245,26 mln l (w 2010 r.) i był większy w porównaniu do roku poprzedniego o 23,36 mln l, tj. o 1,9 %, pomimo niewielkiego spadku produkcji mleka od 1 krowy. W województwie wielkopolskim w 2011 roku podobnie jak w latach ubiegłych Strona 20

kontynuowane są procesy restrukturyzacji i koncentracji produkcji. W wielu gospodarstwach obserwuje się coraz większą specjalizację, wprowadzanie najbardziej nowoczesnych technologii w zakresie pozyskiwania i przechowywania mleka oraz zadawania pasz jak również oddzielanie produkcji mleka od produkcji bydła rzeźnego. W pierwszej połowie 2011 roku nie została zahamowana spadkowa tendencja pogłowia krów mlecznych, mimo znacznego wzrostu cen za mleko. Pomimo spadku pogłowia bydła w Wielkopolsce liczba krów objętych kontrolą użytkowości mlecznej została zwiększona do ok. 41%, co świadczy o wzroście zainteresowania doskonaleniem genetycznym bydła ale także o możliwościach, jakie ta ocena wnosi. Raporty wynikowe z kontroli użytkowości mlecznej mogą być wykorzystywane w ocenie prawidłowości żywienia. Ta inwestycja w ocenę jest jak najbardziej opłacalna i rolnicy Wielkopolski mają pełną tego świadomość. Zauważalne, pozytywne przeobrażenia rolnictwa wielkopolskiego są następstwem między innymi rzetelnego transferu wiedzy przekazywanej przez doradców do producentów rolnych. Wzrost kwalifikacji zawodowych rolników wskutek działań doradców WODR, w tym doboru właściwej tematyki szkoleń specjalistycznych i wszystkich pozostałych metod doradczych sprzyja wprowadzaniu nowych, bardziej dostosowanych do danego typu gospodarstwa kierunków i nowoczesnych technologii produkcji. Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich 1) Cele przyjętego priorytetu: Przekazanie podstawowych informacji rolnikom dotyczących budowy prawidłowych pomieszczeń przeznaczonych do chowu i hodowli zwierząt gospodarskich zgodnie z wymogami UE. Osiągnięcie w gospodarstwach poprawy dobrostanu zwierząt gospodarskich. Osiągnięcie celów produkcyjnych i ekonomicznych w zgodności z celami środowiskowymi i ogólnospołecznymi. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych Strona 21

B. Mierniki rezultatu: Wytworzenie u rolników poczucia odpowiedzialności za ochronę środowiska. Kontynuowana jest budowa płyt obornikowych, zbiorników na gnojówkę, samoczynnych bezobsługowych oczyszczalni ścieków bytowych, modernizacja obiektów inwentarskich pod kątem wentylacji, oświetlenia naturalnego i sztucznego. Wprowadzanie przez hodowców nowych rozwiązań technologicznych w budynkach inwentarskich umożliwiających poprawę dobrostanu zwierząt. Budowane są budynki o nominalnych parametrach legowiskowych i spacerowych. Wyposażane są w nowoczesne urządzenia tj. hale udojowe, urządzenia do przesyłu paszy, montowane są usuwacze obornika. Nowe obiekty budowane na działkach siedliskowych budowane są zgodnie z obowiązującymi wymogami. Poprawa zewnętrznego wizerunku wsi. Postępują roboty demontażowe starych nie ekologicznych pokryć dachowych z ich wymianą na pokrycia z blachy i eurofali pokrycia barwne, różnokolorowe. Poprawa efektywności i opłacalności produkcji rolniczej. Poprawa efektywności i opłacalności produkcji rolniczej następuje poprzez zabezpieczenie wygodnej powierzchni wypoczynku, zapewnienie odpowiedniej przestrzeni życiowej i odpowiednich warunków utrzymania (oświetlenie naturalne, doświetlenie sztuczne, właściwa wentylacja, utrzymanie właściwej temperatury, utrzymanie higieny zwierząt i pomieszczeń) w budynkach inwentarskich dla zwierząt hodowanych. Priorytet: Poprawa opłacalności produkcji pasiecznej 1) Cele przyjętego priorytetu: Doskonalenie zawodowe pszczelarzy. Poprawa opłacalności produkcji pasiecznej. Wdrażanie innowacyjności, nowoczesnych metod i technologii w gospodarstwach pasiecznych. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych: Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych: Strona 22

B. Mierniki rezultatu: Podniesienie rentowności pasiek, w tym: Wzrost średniej wydajności miodu towarowego z 1 rodziny pszczelej, Zahamowanie spadku liczby gospodarstw pasiecznych, Wzrost wielkości pasiek (o 30% wzrosła liczba pni w pasiekach), Obserwuje się racjonalizację, rozwój i podniesienie poziomu życia właścicieli gospodarstw pasiecznych i ich rodzin. Wzrost wiedzy i umiejętności prowadzenia gospodarstwa pasiecznego, w tym: Podniesienie wiedzy głównie w zakresie sprawdzonych i dobrych metod hodowli pszczół, w tym duże znaczenie miało prowadzenie dydaktycznej pasieki Ośrodka, Edukacja pszczelarzy przyczyniła się do podniesienia jakości pozyskiwanych i oferowanych na rynku produktów pszczelich, Znajomość zagadnień z zakresu ochrony zdrowia pszczół spowodowała zahamowanie masowych ubytków pszczół w pasiekach, współpraca pszczelarzy ze służbami nadzorującymi produkcję pasieczną wpłynęła znacznie na wzrost poziomu i jakości produkcji. Wzrost poziomu rozwoju gospodarstw pasiecznych z tytułu pozyskiwanych funduszy unijnych na działalność pszczelarską, w tym: Wzrost skali produkcji (do wzrostu przyczyniły się inwestycje w gospodarstwach pasiecznych z wykorzystaniem funduszy unijnych, Wzrost stopnia wykorzystania mechanizmów wsparcia pszczelarstwa poprzez fundusze unijne, Wzrost liczby pszczelarzy biorących udział w Krajowym Programie Wsparcia Pszczelarstwa, który pozwala pszczelarzom pozyskiwać fundusze unijne na inwestycje w pasiekach. B. Dział Ekologii i Ochrony Środowiska Priorytet: Ochrona środowiska 1) Cele przyjętego priorytetu: Przekazanie informacji na temat możliwości przystąpienia do realizacji programu rolnośrodowiskowego, a co za tym idzie do aktywnego włączenia się w ochronę Strona 23

środowiska między innymi poprzez: zachowanie różnorodności biologicznej, przywrócenie odpowiedniej gospodarki na łąkach i pastwiskach, stosowanie zimowej okrywy, zapobieganie erozji. Przekazanie wiedzy rolnikom, która umożliwi spełnienie określonych standardów przez gospodarstwo w zakresie wymogów wzajemnej zgodności. Zapoznanie rolników i mieszkańców obszarów wiejskich z zagadnieniami kształtującymi świadomość ekologiczną oraz z możliwościami pozyskania energii ze źródeł odnawialnych. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych B. Mierniki rezultatu: Liczba osób, która przystąpiła do programu rolnośrodowiskowego w 2011 r. w ramach sporządzonych planów przez pracowników WODR w Poznaniu (2011 r. 1645 osób; 2010 r. 1779 osób). Osiągnięta wiedza i umiejętności przez uczestników metod doradczych. Wsparcie merytoryczne przekazywane rolnikom w formie szkoleń oraz doradztwa pozwoliło na dostarczenie, szerokiej liczbie odbiorców, specjalistycznej wiedzy z zakresu ochrony środowiska. Zadaniem szkoleń jest przekazanie rolnikom i mieszkańcom obszarów wiejskich niezbędnej wiedzy, której praktyczne zastosowanie pozwoli m.in. na zmniejszenie lub eliminację negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko (tj. odpowiednie stosowanie i przechowywanie nawozów oraz środków ochrony roślin, opracowanie planu nawozowego). Rezultatem naszych działań doradczych jest podniesienie świadomości rolników i mieszkańców obszarów wiejskich, uwrażliwienie ich na ochronę środowiska. Na podstawie ankietyzacji przeprowadzonej wśród rolników na temat Bioróżnorodność w gospodarstwie rolnym można zauważyć, że rolnicy podejmują działania, które przyczyniają się do utrzymania bioróżnorodności między innymi poprzez utrzymywanie miedz śródpolnych, oczek wodnych, zadrzewień i zakrzaczeń na terenie gospodarstwa, stosowanie międzyplonów czy uprawę roślin motylkowatych. Strona 24

Priorytet: Rolnictwo ekologiczne wybrane zagadnienia 1) Cele przyjętego priorytetu: Propagowanie ekologicznego systemu produkcji rolnej w regionie Wielkopolski poprzez zwiększenie liczby gospodarstw ekologicznych. Informowanie o ekologicznej metodzie produkcji i podniesienie świadomości ekologicznej rolników i mieszkańców obszarów wiejskich. Przekazanie wiedzy na temat możliwości przystąpienia do realizacji programu rolnośrodowiskowego w pakiecie rolnictwo ekologiczne. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych. Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych. B. Mierniki rezultatu: Liczba gospodarstw ekologicznych w Wielkopolsce (2011 r. 904; 2010 r. - 749) Liczba złożonych wniosków rolnośrodowiskowych w pakiecie rolnictwo ekologiczne (2011 r. 904; 2010 r. 277). Priorytet: Realizacja Dyrektywy Azotanowej 1) Cele przyjętego priorytetu: Przestrzeganie okresów, w których nie wolno stosować nawozów. Przestrzeganie dawek i sposobów nawożenia. Właściwe użytkowanie gruntów i organizacji produkcji na użytkach rolnych. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych. Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych. B. Mierniki rezultatu: Osiągnięta wiedza i umiejętności przez uczestników metod doradczych. Strona 25

Merytoryczne wsparcie i pomoc dla rolników w formie szkoleń i specjalistycznego doradztwa, zapewniane przez WODR w Poznaniu, umożliwia dostarczenie specjalistycznej wiedzy bardzo licznej grupie odbiorców na OSN. Programy działań ukierunkowane są w szczególności na eliminowanie błędów występujących podczas przechowywania i stosowania nawozów. Eliminowanie błędów wiąże się, m.in. z koniecznością posiadania przez rolników gospodarujących na OSN płyt obornikowych oraz zbiorników na nawozy naturalne płynne, sporządzania corocznych planów nawożenia dla pól w gospodarstwie i bilansów azotu dla całego gospodarstwa, w oparciu o aktualne badania gleb na zasobność w makroelementy. W 2011r., podobnie jak w poprzednich latach, doradcy WODR również sporządzali plany nawozowe i bilanse azotu. Plan nawożenia i bilans azotu, to ważne dokumenty, które pozwalają ocenić realne zapotrzebowanie roślin na składniki pokarmowe, z korzyścią dla produkcji rolnej, budżetu gospodarstwa rolnego i dla środowiska naturalnego. Dążenie rolników do posiadania tych dokumentów oznacza, że wiedza przekazywana przez doradców WODR w Poznaniu przynosi efekty. Poprzez coraz liczniejszy udział w systematycznie i cyklicznie organizowanych szkoleniach, rolnicy nabywają umiejętności samodzielnej identyfikacji potencjalnych źródeł zanieczyszczeń z gospodarstw rolnych oraz wypracowują w sobie umiejętność samodzielnego rozpoznawania, oceny i likwidowania zanieczyszczeń na terenie własnego gospodarstwa rolnego. Monitoring stanu rolnictwa ocena skuteczności programów działań Transpozycja przepisów Dyrektywy Azotanowej do prawodawstwa krajowego i konieczność ich wdrożenia, spowodowały wyznaczenie wód wrażliwych i obszarów szczególnie narażonych, a także opracowanie 4-letnich Programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych do wód. Obszary OSN zajmują blisko 1,5% powierzchni Polski (wcześniej 2%). W Wielkopolsce OSN obejmują swym zasięgiem 40 gmin w całości lub w części (tylko niektóre obręby geodezyjne): 17 gmin na terenie działania RZGW we Wrocławiu i 25 gmin na terenie RZGW w Poznaniu, w tym 2 z nich są wspólne. Łączna powierzchnia OSN stanowi 8,3% powierzchni województwa wielkopolskiego i jest to mniej, aniżeli przy pierwszym wyznaczeniu (wówczas było to 10,40%). Monitoring stanu rolnictwa prowadzony przez WODR w Poznaniu, to analiza przemian w zakresie poziomu i jakości produkcji rolniczej i funkcjonowania gospodarstw rolnych, diagnoza zagrożeń wynikających z produkcji rolnej i próba wychwycenia gospodarstw stanowiących największe potencjalne zagrożenie emisji związków azotu. Monitoringowi, poprzez Strona 26

ankietyzację, podlegają gospodarstwa wpisane do rejestru gospodarstw. W 2011r. wykonano ankiety w 4000 gospodarstw. C. Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich 1) Cele przyjętego priorytetu: Utrwalenie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich poprzez: Ustawiczne podnoszenie ich wiedzy i świadomości w kierunku zdrowego stylu życia. Racjonalne i zdrowe odżywianie rodzin wiejskich. Nakłanianie do systematycznego podejmowania profilaktyki zdrowotnej i ciągłego monitorowania stany zdrowia. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych B. Mierniki rezultatu: Liczba osób zachęcona do badań profilaktycznych Liczba osób, która zamierza wykorzystać zdobytą wiedzę do przekazania innym potencjalnie zainteresowanym Liczba osób, która zamierza wprowadzić do rodzinnej praktyki elementy zdrowego stylu życia Liczba 135 osób to uczestnicy szkoleń, którym na zakończenie szkoleń zadano pytania odnoszące się do mierników rezultatu i na te pytania uzyskano pozytywne odpowiedzi. Stanowili oni 100% badanych uczestników, co świadczy o wysokiej skuteczności oddziaływania doradców przeprowadzających szkolenia. Strona 27

Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego 1) Cele przyjętego priorytetu: Umożliwienie zdobycia nowej wiedzy z zakresu funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego obejmującego głównie tematykę racjonalnego żywienia rodziny, roli warzyw i owoców w żywieniu oraz nowoczesnej zagrody wiejskiej, a także przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. Podnoszenie świadomości dotyczącej zdrowia rodziny wiejskiej poprzez uświadomienie zależności między sposobem odżywiania a stanem zdrowia. Nawiązanie współpracy z kołami gospodyń wiejskich, które w swojej działalności będą upowszechniały zagadnienia racjonalnego żywienia i prowadzenia nowoczesnej zagrody wśród mieszkańców obszarów wiejskich. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych B. Mierniki rezultatu: Liczba kół gospodyń wiejskich, z którymi nawiązano współpracę doradczą (2011r. 17; 2010r. -14) Rok 2011 był drugim rokiem prowadzenia priorytetu. Ogółem zrealizowano 113 metod doradczych, w których wzięło udział 1829 uczestników. Wyłonienie KGW do współpracy odbywało się przy współpracy z doradcami zajmującymi się rozwojem obszarów wiejskich w powiatowych zespołach doradczych. W roku 2011 współpracowano w ramach priorytetu z 14 kołami, a dołączyły 3 nowe, z którymi w 2012 roku będzie realizowane doradztwo w zakresie wiejskiego gospodarstwa domowego. Koła gospodyń wiejskich są organizacjami, które skupiają średnio około 20 osób, a więc daje to duże możliwości na propagowanie nowych zagadnień z zakresu wiejskiego gospodarstwa domowego, a szczególnie z racjonalnego żywienia rodziny. W ostatnim okresie obserwuje się wady w żywieniu takie jak niedożywienie ilościowe, niedożywienie jakościowe i nadmierne spożycie. Wpływ żywienia na powstawanie chorób jest różny, ale nieodpowiednie żywienie ma duże znaczenie w powstawaniu takich chorób jak: choroby układu krążenia Strona 28

i nowotwory. Sprawia to, że jest to istotny czynnik społeczny i ekonomiczny. Dlatego tak ważne jest uświadomienie społeczeństwa o konieczności zmiany swoich przyzwyczajeń i nawyków, żeby odwrócić te niekorzystne tendencje. Już obniżenie spożycia niewłaściwych składników pokarmowych i zwiększenie pożądanych jest pierwszym krokiem do obniżenia częstotliwości występowania zmian chorobowych. Koła gospodyń wiejskich na nowo stają się organizacjami pełniącymi wiodącą rolę w aktywizacji mieszkańców obszarów wiejskich. Priorytet: Wspieranie rozwoju obszarów wiejskich 1) Cele przyjętego priorytetu: Zapoznanie rolników i mieszkańców obszarów wiejskich z warunkami pozyskania środków z PROW 2007-2013 Przekazanie informacji o możliwości pozyskania środków. Pobudzenie aktywności lokalnej społeczności. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych B. Mierniki rezultatu: Liczba wniosków o dofinansowanie do różnych działań PROW 2007 2013 w danym roku Ułatwianie startu młodym rolnikom (2011r. 1461, 2010r. 1717szt.), Zalesianie gruntów rolnych oraz gruntów innych niż rolne (schemat I 2011r. 100, 2010r. 133szt.; schemat II 2011r. 7, 2010r. 8szt.), Odnowa i rozwój wsi (642 szt. od rozpoczęcia naboru - stan na dzień 16.12.2011r.) Wdrażanie strategii rozwoju małe projekty (2011r. 1456 szt. od rozpoczęcia naboru - stan na dzień 16.12.2011r.) w zakresie odnowy i rozwoju wsi (2011r. 343 szt. od rozpoczęcia naboru - stan na dzień 16.12.2011r.), Województwo Wielkopolskie jest liderem w wykorzystaniu funduszy z PROW 2007 2013. Niewątpliwie konsekwentne prowadzenie szkoleń przez doradców znacząco przybliżyło rolnikom wymogi, obwarowane często zmieniającymi się przepisami, zachęciło do Strona 29

aplikowania o różne środki pomocowe oraz zaktywizowało społeczeństwo na obszarach wiejskich Wielkopolski. Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich 1) Cele przyjętego priorytetu: Popularyzacja indywidualnej przedsiębiorczości wśród mieszkańców obszarów wiejskich. Wskazanie mieszkańcom obszarów wiejskich możliwości dofinansowania działalności gospodarczej z funduszy Unii Europejskiej oraz innych źródeł finansowania. Zapoznanie mieszkańców wsi z pozytywnymi wzorcami pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych B. Mierniki rezultatu: Liczba złożonych wniosków w ramach działania Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej (2011r. 3001; 2010r. 1652) Liczba złożonych wniosków w ramach działania Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw (2011r. 3027, 2010r. 1911) Mieszkańcy obszarów wiejskich województwa wielkopolskiego są zainteresowani podejmowaniem działalności gospodarczej i tworzeniem w ten sposób pozarolniczych źródeł dochodu i miejsc pracy dla członków rodziny. Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki 1) Cele przyjętego priorytetu: Wspieranie rozwoju istniejących gospodarstw agroturystycznych i obiektów turystyki wiejskiej. Wspieranie powstania nowych gospodarstw agroturystycznych i obiektów turystyki wiejskiej. Propagowanie stylu wypoczynku w ramach turystyki zrównoważonej. Strona 30

2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych B. Mierniki rezultatu: Liczba utworzonych gospodarstw agroturystycznych w analizowanym roku w województwie wielkopolskim (2011r. 55, 2010r. 26) dane liczbowe określone na podstawie informacji pozyskanych od doradców terenowych. Mierniki rezultatu dla priorytetu określone zostały w odniesieniu do liczby gospodarstw agroturystycznych prowadzących działalność usługową w danym roku w województwie wielkopolskim. Dane liczbowe określono na podstawie badań własnych WODR w Poznaniu (coroczna ankieta internetowa prowadzona wśród doradców terenowych, monitorujących rozwój agroturystyki w poszczególnych gminach). Miernik ten określa stan agroturystyki w Wielkopolsce w powiązaniu ze skutecznością prowadzonej pracy doradczej przez WODR. Miernik ten potwierdza istnienie nadal obiektywnie korzystnych warunków dla tworzenia gospodarstw agroturystycznych w Wielkopolsce oraz dokumentuje skuteczność pracy doradczej pracowników WODR. Liczba gospodarstw agroturystycznych prowadzących działalność na obszarze Wielkopolski (2011 r. 613, 2010 r. 578, 2009 r. - 562) dane liczbowe określone na podstawie informacji pozyskanych od doradców terenowych. Miernik ten służy do określenia stanu rozwoju wielkopolskiej agroturystyki w powiązaniu z prowadzoną działalnością doradczą w zakresie priorytetu. Priorytet: Wspieranie zespołowych form gospodarowania w województwie wielkopolskim 1) Cele przyjętego priorytetu: Przedstawienie rolnikom korzyści wspólnego działania na rynku produktów rolnych i zaopatrzenia w środki do produkcji rolnej. Wspieranie zespołowego występowania producentów na rynku przy wykorzystaniu aktualnych krajowych uregulowań prawnych. Strona 31

Wskazanie na możliwość integracji poziomej (tworzenie podmiotów gospodarczych przez grupy) i pionowej (integracja grup z firmami przetwórczymi) w celu korzystania przez producentów z wartości dodanej. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych B. Mierniki rezultatu: Liczba utworzonych grup producentów (2011r. 62, 2010r. - 21) W 2011 roku w Wielkopolsce utworzono 62 grupy producentów rolnych. WODR w Poznaniu bezpośrednio uczestniczył w utworzeniu 14 grup. Dla pozostałych udzielono bieżących porad w procesie tworzenia. Liczba kategorii produktów utworzonych grup producentów, objętych wspólną sprzedażą (2011r. 10, 2010r. 8) W 2011 roku w Wielkopolsce powstały 62 grupy producentów rolnych w 10 grupach produktów, a mianowicie: świnie żywe, prosięta, warchlaki, mięso wieprzowe: świeże, chłodzone, mrożone 22 grup, drób żywy, mięso lub jadalne podroby drobiowe: świeże, chłodzone, mrożone 7 grup, nasiona roślin oleistych 2 grupy, mleko krowie 7 grup, ziarno zbóż i nasiona roślin oleistych 8 grup, ziemniaki świeże i schłodzone 3 grupy, buraki cukrowe 1 grupa, ziarno zbóż 3 grupy, bydło żywe: zwierzęta rzeźne lub hodowlane, mięso wołowe: świeże, schłodzone, mrożone 8 grup, rośliny w plonie głównym, całe lub rozdrobnione, uprawiane z przeznaczeniem na cele energetyczne lub do wykorzystania technicznego 1 grupa. Strona 32

Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego 1) Cele przyjętego priorytetu: Zachowanie wielkopolskiego dziedzictwa kulinarnego. Rozwój lokalnej przedsiębiorczości i samozatrudnienia. Wzrost atrakcyjności wsi dla mieszkańców obszarów wiejskich i turystów. 2) Mierniki do oceny stopnia realizacji celów: A. Mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych ogółem B. Mierniki rezultatu: Liczba produktów regionalnych i tradycyjnych biorących udział w finale regionalnych konkursu Nasze kulinarne dziedzictwo Smaki Regionów (2011r. 59, 2010r. 68) Mierniki rezultatu określone zostały w odniesieniu do liczby produktów regionalnych i tradycyjnych oraz podmiotów, które oferują lokalne surowce, produkty i potrawy regionalne. Liczba produktów regionalnych i tradycyjnych biorących udział w finale regionalnych konkursu Nasze kulinarne dziedzictwo Smaki Regionów to miernik wskazujący na nowoodkryte produkty dziedzictwa kulinarnego Wielkopolski. Miernik ten wskazuje na ogromne dziedzictwo kulinarne naszego województwa i skuteczność realizowanych wszystkich metod doradczych. Liczba potraw regionalnych i tradycyjnych biorących udział finale regionalnych konkursu Nasze kulinarne dziedzictwo Smaki Regionów (2011r. 10, 2010r. 16) Miernik ten wskazuje na nowoodkryte potrawy i dania dziedzictwa kulinarnego Wielkopolski. Miernik ten wskazuje na ogromne dziedzictwo kulinarne naszego województwa i skuteczność realizowanych wszystkich metod doradczych. Liczba nowych członków Sieci Dziedzictwa Kulinarnego (2011r. 8, 2010r. 5) Miernik służy do określenia stanu dziedzictwa kulinarnego Wielkopolski w powiązaniu z prowadzoną działalnością doradczą w zakresie priorytetu. Miernik ten potwierdza skuteczność realizowanych wszystkich metod doradczych w 2011 roku i znaczenie priorytetu. O członkostwo w sieci mogą ubiegać się restauracje, producenci żywności, gospodarstwa prowadzące sprzedaż oraz rolnicy. Aktualnie na liście członków Strona 33