Uchwała Nr 4372/2014 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 20 lutego 2014 r.

Transkrypt

1 Uchwała Nr 4372/2014 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 20 lutego 2014 r. w sprawie: zatwierdzenia sprawozdania z realizacji rocznego programu działalności za rok 2013 Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu. Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz. U. z 2013 r. poz. 474) Zarząd Województwa Wielkopolskiego uchwala, co następuje: 1 Zatwierdza się sprawozdanie z realizacji rocznego programu działalności za rok 2013 Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu stanowiące załącznik do niniejszej uchwały. 2 Wykonanie uchwały powierza się Dyrektorowi Departamentu Rolnictwa i Rozwoju Wsi Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu. 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. z up. Marszałka Województwa Wojciech Jankowiak Wicemarszałek

2 UZASADNIENIE do uchwały Nr 4372/2014 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 20 lutego 2014 r. Dyrektor jednostki doradztwa rolniczego zgodnie z zapisami art. 12 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz. U. z 2013 r. poz.474) przedkłada do zatwierdzenia organowi, któremu ta jednostka podlega sprawozdanie z realizacji rocznego programu działalności. Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego zrealizował w minionym roku program działania zatwierdzony przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego uchwałą Nr XXVIII/513/12 z dnia 26 listopada 2012 r. wraz z aneksem do rocznego programu działalności Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu na 2013 r. zatwierdzonego uchwałą Zarządu Województwa Wielkopolskiego Nr 4069/2013 z dnia 21 listopada 2013 r. Sprawozdanie z realizacji rocznego programu działalności Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu za 2013 r. jest załącznikiem do uchwały przedkładanej do zatwierdzenia Zarządowi Województwa Wielkopolskiego. Wobec powyższego podjęcie niniejszej uchwały jest uzasadnione. Krzysztof Grabowski Członek Zarządu

3 SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROGRAMU DZIAŁALNOŚCI WIELKOPOLSKIEGO OŚRODKA DORADZTWA ROLNICZEGO W POZNANIU ZA 2013 ROK Dyrektor WODR w Poznaniu dr inż. Ryszard Jaworski Poznań, 2014 r.

4 Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu ul. Sieradzka 29, Poznań tel. (0 61) , , fax wodr@wodr.poznan.pl Dyrektor: Ryszard Jaworski Z-ca Dyrektora: Izabela Mroczek Z-ca Dyrektora: Wiesława Nowak 2

5 Spis treści Wstęp Działalność Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu Realizacja priorytetów wojewódzkich Realizacja priorytetów powiatowych Metody doradcze w liczbach Dokształcanie kadry Usługi komercyjne Szkolenia komercyjne Usługi komercyjne Analiza kosztów produkcji Działalność promocyjna, wydawnicza, informacyjna Działalność Centrum Wystawowo-Szkoleniowego Sielinko, Centrum Edukacyjno- Wystawowego w Marszewie oraz Centrum Wystawowo-Edukacyjnego w Gołaszynie Imprezy masowe zorganizowane przez WODR w Poznaniu w 2013 r Sieć gospodarstw demonstracyjnych Lokalna Grupa Dyskusyjna Strona internetowa i Elektroniczna Platforma Świadczenia Usług Zadania zrealizowane przez Dział Projektów i Zadań Komercyjnych w 2013 roku Współpraca z organizacjami i instytucjami działającymi na rzecz obszarów wiejskich i rolnictwa Podsumowanie Wykaz skrótów

6 Wstęp Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu (WODR) jest samorządową wojewódzką osobą prawną, prowadzącą doradztwo rolnicze na obszarze województwa wielkopolskiego. Działa na podstawie ustawy z dnia 22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz. U. Nr 251, poz ze zm.) oraz statutu nadawanego przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3174/2013 Zarządu z dnia 22 marca 2013 roku. Szczegółową strukturę organizacyjną Ośrodka Doradztwa określa Regulamin Organizacyjny Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu stanowiący załącznik do uchwały Nr 3682/2013 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 25lipca 2013 roku. Zgodnie z Zarządzeniem Nr 31/12 Marszałka Województwa Wielkopolskiego z dnia 24 lipca 2012r. w sprawie: wprowadzenia systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu oraz w wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych, a także opierając się na Komunikacie Nr 23 Ministra Finansów w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych z dnia 16 grudnia 2009 r. i Komunikacie Nr 3 Ministra Finansów z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych wytycznych w zakresie samooceny kontroli zarządczej dla jednostek sektora finansów publicznych, w Wielkopolskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Poznaniu prawidłowo funkcjonuje systemu kontroli zarządczej, dzięki któremu możliwe jest precyzyjne określenie celów i zadań niezbędnych do osiągania zamierzonych efektów pracy doradczej. Zgodnie z Ustawą o jednostkach doradztwa rolniczego WODR w Poznaniu corocznie realizuje działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mające na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich. Realizowane w Ośrodku działania uwzględniają potrzeby rolników i mieszkańców obszarów wiejskich, a szeroka tematyka metod doradczych (wykładów, pokazów, demonstracji, seminariów, porad, i innych) umożliwiła rolnikom podejmowanie i praktyczne realizowanie samodzielnych, racjonalnych decyzji w zakresie rozwoju własnego gospodarstwa rolnego. 4

7 1. Działalność Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu kierowany jest przez Dyrektora przy pomocy dwóch Zastępców Dyrektora, Głównego Księgowego oraz Kierowników komórek organizacyjnych. W Ośrodku funkcjonują cztery Działy Merytoryczne oraz Działy administracyjne. We wszystkich powiatach województwa wielkopolskiego zlokalizowane się powiatowe Zespoły Doradcze (łącznie 31). W strukturze Ośrodka Doradztwa Rolniczego wyróżnić można następujące komórki organizacyjne: 1) Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa, 2) Dział Ekologii i Ochrony Środowiska, 3) Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki, 4) Dział Ekonomiki, 5) Dział Metodyki Doradztwa, 6) Dział Informacji i Wydawnictw, 7) Dział Administracyjno Gospodarczy, 8) Dział Zastosowań Teleinformatyki, 9) Dział Projektów i Zadań Komercyjnych, 10) Dział Finansowo Księgowy, 11) Dział Kadr i Organizacji Pracy, 12) Stanowisko ds. Obsługi Prawnej, 13) Stanowisko ds. Kontroli, 14) Stanowisko ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, 15) Zespół ds. Kontroli Zarządczej, 16) Zespoły Doradcze w powiatach, 17) Centrum Wystawowo Szkoleniowe Sielinko, 18) Centrum Edukacyjno Wystawowe w Marszewie, 19) Centrum Wystawowo Edukacyjne w Gołaszynie. 5

8 Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu w ramach działalności statutowej (określonej ustawą o jednostkach doradztwa rolniczego Dz. U. Nr 251, poz ze zm.) prowadził działalność informacyjną, doradczą, kształceniową i upowszechnieniową. Zadania realizowane przez pracowników Ośrodka w roku 2013 wynikały również z innej działalności niekomercyjnej, w tym zlecanej przez organy administracji oraz działalności promocyjnej na rzecz własnej jednostki doradczej. Działania WODR w Poznaniu obejmowały podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników Ośrodka. Wiedza i umiejętności pozyskiwane przez pracowników Działów Merytorycznych na szkoleniach organizowanych przez firmy zewnętrzne były przekazywane doradcom w Zespołach Doradczych w powiatach, w tym doradcom specjalizującym się w danej dziedzinie lub przekazywana bezpośrednio producentom i mieszkańcom wsi podczas wykładów. Zgodnie z ustawą o jednostkach doradztwa rolniczego działania Ośrodka mogą obejmować także działalność komercyjną. W skład tych działań zaliczyć należy, między innymi: odpłatne kursy i szkolenia dla rolników szkolenia z zakresu stosowania środków ochrony roślin sprzętem naziemnym, z wyłączeniem sprzętu montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie, kursy obsługi kombajnu zbożowego, usługi doradcze, inna działalność komercyjna, wynikająca z ustawy o jednostkach doradztwa rolniczego, art.4 ust.1. Zadania, które były realizowane zarówno przez doradców Działów Merytorycznych, jak i doradców Zespołów Doradczych w powiatach w roku 2013 obejmowały swoim zakresem doradztwo technologiczne: produkcję roślinną i zwierzęcą, mechanizację rolnictwa, pszczelarstwo, leśnictwo, a także wskazywały na najważniejsze aspekty ochrony zwierząt w odniesieniu do upowszechniania znajomości przepisów ustawy o ochronie zwierząt wśród rolników w województwie wielkopolskim. W ramach wymienionej tematyki oprócz prowadzonego bezpośredniego doradztwa (porady, wykłady, demonstracje, czy pokazy) pracownicy WODR w Poznaniu opracowali artykuły i liczne informacje, odnoszące się, między innymi do humanitarnego traktowania zwierząt, na przykład karpi, które były przesyłane dla klientów bazy danych Ośrodka. 6

9 Od początku roku 2013 dużym zainteresowaniem cieszyły się zagadnienia ekonomiczne zwłaszcza aspekty podatkowe: dotyczące podatku dochodowego oraz VAT. Wykłady i porady koncentrowały się na pomocy związanej z normami i regulacjami prawnymi w produkcji rolniczej, zarządzaniem finansami w gospodarstwie oraz źródłami ich pozyskania, a także ubezpieczeniami w rolnictwie. W październiku br. podpisane zostało porozumienie ze Stowarzyszeniem Księgowych, mające na celu współpracę w zakresie organizacji szkoleń i konferencji dla pracowników Ośrodka i Stowarzyszenia. Zadania realizowane przez WODR w Poznaniu w 2013 r. koncentrowały się na upowszechnianiu i informowaniu o innowacyjnych rozwiązaniach technologicznych, organizacyjnych i ekonomicznych w zakresie produkcji rolniczej, ogrodniczej oraz w zakresie działalności pozarolniczej. Działalność była realizowana poprzez metody doradcze takie jak: demonstracje, pokazy, wykłady, a także seminaria i konferencje organizowane przy ścisłej współpracy z jednostkami naukowo-badawczymi, uczelniami, firmami komercyjnymi i instytucjami działającymi na rzecz rolnictwa Realizacja priorytetów wojewódzkich Jak co roku, realizacja metod doradczych opierała się na wyznaczonych priorytetach wojewódzkich i powiatowych. Priorytety te, zostały wyznaczone na podstawie analizy potrzeb doradczych rolników i mieszkańców obszarów wiejskich. Poniżej w ujęciu opisowym przedstawiono w podziale na poszczególne Działy Merytoryczne zakres działalności danej komórki organizacyjnej oraz opis zrealizowanego w roku 2013 priorytetu Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa WODR w Poznaniu w roku 2013 w celu wdrożenia i realizacji jednego z najważniejszych zadań zasad integrowanej ochrony roślin (IOR), przeprowadził liczne działania. Przestrzeganie nowych wytycznych dla użytkowników środków ochrony roślin wynika, m.in. z przepisów ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. poz. 455) oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa 7

10 i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r. w sprawie wymagań integrowanej ochrony roślin (Dz. U. poz. 505) oraz przepisów, jakie narzuca Unia Europejska krajom członkowskim. Jednym z celów WODR w Poznaniu w zakresie integrowanej ochrony roślin było działanie na rzecz ograniczenia skażenia środowiska naturalnego. Dotychczasowe zadania w ramach przedmiotowego tematu realizowano między innymi poprzez wykorzystanie utworzonej w Wielkopolsce w roku 2012 sieci Gospodarstw Demonstracyjnych. Gospodarstwa te, stanowiły bazę obserwacyjno-dydaktyczną pozwalającą na prowadzenie monitoringu, ułatwiającego podejmowanie decyzji związanych ze skutecznym ograniczaniem agrofagów. Zrealizowane zadania przez Dział dotyczące zasad integrowanej ochrony roślin związane były z: wykorzystaniem systemów wspomagania decyzji w ochronie roślin, zaleceniami możliwości wykorzystania niechemicznych metod ochrony, oceną zasobności gleby w oparciu o analizy glebowe, przygotowaniem planów nawozowych poszczególnych upraw, na tej podstawie opracowanie sugerowanych płodozmianów wraz z doborem odmian, udostępnianiem danych technologiczno ekonomicznych na potrzeby analiz, przyjmowaniem grup szkoleniowych organizowanych przez WODR, szkoleniami dla rolników na bazie założonych demonstracji polowych. Zajęcia warsztatowe, pokazy i demonstracje w gospodarstwach prowadzone były w zakresie rozpoznawania chorób, chwastów i szkodników, korzystania z dostępnych systemów wspomagania decyzji w ochronie roślin oraz wykorzystania osiągnięć agrotechniki i postępu biologicznego w hodowli roślin. W ramach istniejących struktur doradczych WODR w Poznaniu wyodrębniono na szczeblu województwa specjalistów branżowych i doradców specjalizujących się w ramach bloków: ochrona roślin, uprawy polowe, warzywnictwo, sadownictwo, których zadaniem jest między innymi: współpraca z gospodarstwami demonstracyjnymi w zakresie technologii produkcji, doradztwa nawozowego, monitoringu patogenów, obserwacji polowych upraw rolniczych, analizy danych ze stacji meteorologicznych i doradztwo w zakresie wykorzystania systemów wspomagania decyzji w integrowanej ochrony roślin. W 2013 roku przygotowano wyjazd studyjny dla doradców WODR w Poznaniu. Celem było pozyskanie informacji i wzorów dobrych praktyk w zakresie integrowanej ochrony roślin do regionu partnerskiego Hesji w Niemczech. Efektem wyjazdu jest 8

11 nawiązanie stałej współpracy pomiędzy WODR w Poznaniu a instytucjami działającymi na rzecz rolnictwa w Niemczech (HBR Rauischholzhausen, Uniwersytet Rolniczy w Giessen, Instytut Ochrony Roślin w Wetzlar). Dzięki wizycie w Hesji możliwy będzie transfer wiedzy i wymiana doświadczeń w zakresie opracowywania nowych programów decyzyjnych w ochronie roślin. Priorytet: Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego 1) Cele priorytetu: odwrócenie niekorzystnego trendu spadku ilości loch w Wielkopolsce i poprawa ich wydajności, poprawa konkurencyjności żywca wieprzowego poprzez poprawę wyników produkcyjnych, organizacji produkcji i obrotu żywcem oraz poprawę jego jakości, poprawa opłacalności produkcji żywca wieprzowego w Wielkopolsce. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: produkcja żywca wieprzowego stanowi podstawowe źródło dochodu przeważającej ilości gospodarstw rolnych, traktowanie produkcji żywca wieprzowego jako głównego źródła dochodu z powodu braku alternatywnych źródeł finansowania, dogodne warunki środowiskowe do produkcji żywca wieprzowego, duża tradycja chowu i hodowli świń w Wielkopolsce, dobrze rozwinięta infrastruktura przetwórstwa oraz obrotu wieprzowiną, a także jej przetworami, duża tradycja spożycia wieprzowiny w Wielkopolsce i w całej Polsce wzrastający popyt wewnętrzny na wieprzowinę, wzrastający popyt zewnętrzny na wieprzowinę możliwości eksportu. Priorytet: Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności 1) Cele priorytetu: edukacja w zakresie zwiększania opłacalności produkcji poprzez poprawę jakości mleka i żywca wołowego, zwiększenie produkcji towarowej mleka, 9

12 propagowanie wiedzy na temat koniecznych dostosowań wynikających z wymogów wzajemnej zgodności. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: występowanie wysokich kosztów produkcji mleka związanych z nieracjonalnym żywieniem krów mlecznych, niedostateczne tempo przeobrażeń w gospodarstwach zajmujących się produkcją mleka i żywca wołowego, dogodne warunki środowiskowe do rozwoju produkcji żywca wołowego wysokiej jakości, niedostateczna jakość higieniczna mleka, popełnianie błędów w odchowie cieląt niedostateczne wykorzystywanie nowych technologii, panowanie niewłaściwych warunków zoohigienicznych w obiektach inwentarskich, konieczność upowszechniania wiedzy w zakresie dostosowywania gospodarstw zajmujących się produkcja zwierzęcą do wymogów wzajemnej zgodności. Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i podniesienia jakości 1) Cele priorytetu: ukierunkowanie działań doradczych na przekazywanie wiedzy rolnikom dającej im możliwość stosowania prawidłowej technologii produkcji, osiągania wyższych plonów i poprawy parametrów jakościowych uprawianych zbóż, propagowanie uprawy zalecanych odmian zbóż z listy LZO, zwiększenie wymiany stosowanego przez rolników kwalifikowanego materiału siewnego. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: niedostateczny poziom podstawowej wiedzy wśród rolników, producentów specjalizujących się w produkcji roślinnej, zwłaszcza w produkcji zbóż jakościowych, 10

13 brak znajomości i specjalistycznej wiedzy dotyczącej aplikacji, technologii i racjonalnego nawożenia roślin uprawnych oraz integrowanej ochrony zbóż przed patogenami, prowadzenie upraw roślin zbożowych w monokulturze i związany z tym brak dbałości o utrzymanie glebowej materii organicznej, zbyt mały udział i wymiana kwalifikowanego materiału nasiennego, niskonakładowe technologie produkcji ograniczające wysokość plonowania, a przede wszystkim jakość uzyskanego surowca zbóż, przygotowanie rolników na wprowadzenie od 2014 roku zasad integrowanej ochrony roślin, rosnące zainteresowanie ze strony rolników pozyskiwaniem informacji zamieszczanych przez WODR w Poznaniu na portalach rolniczych. Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych 1) Cele priorytetu: upowszechnianie zasad integrowanej ochrony roślin, rozwój profesjonalnego doradztwa z zakresu ochrony roślin. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: integrowane technologie produkcji i integrowana ochrona roślin mają stanowić gwarancję produkcji żywności wysokiej jakości z zachowaniem wszelkich dostępnych środków bezpieczeństwa, promowanie wśród producentów rolnych nowoczesnych metod stanowić będzie gwarancję: produkcji żywności wysokiej jakości, ochrony roślin mającej na celu poprawę efektywności działania środków ochrony roślin przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony środowiska i zdrowia konsumentów, konieczność przygotowania doradców rolniczych i producentów rolnych do wdrażania zasad integrowanej ochrony roślin, inicjowanie nowych rozwiązań w ochronie roślin, nawożeniu i innych zabiegach, które mają na celu zmniejszenie strat w potencjale plonowania roślin uprawnych, promowanie wśród producentów rolnych dobrych praktyk ochrony roślin, rozwój profesjonalnego doradztwa w ochronie roślin przez specjalizację grupy doradców z zakresu zagadnień związanych z ochroną roślin, 11

14 upowszechnianie systemów wspomagania decyzji w ochronie roślin wśród doradców i producentów rolnych, udostępnianie systemów wspomagania decyzji w ochronie roślin doradcom i producentom rolnym, promowanie działań mających na celu ograniczenie ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin. Priorytet: Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości 1) Cele priorytetu: promowanie wysokoplennych i nowych odmian ziemniaka jadalnego, jak i skrobiowego spełniających wymogi rynku, podejmowanie wspólnych działań z Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa i innymi instytucjami okołorolniczymi na rzecz poprawy zdrowotności ziemniaków, szczególnie w zakresie ochrony przed bakteriozą pierścieniową, realizowanie działań na rzecz wdrażania nowych technik i technologii produkcji ziemniaków, w tym stosowania systemów decyzyjnych w ochronie przed patogenami w oparciu o programy komputerowe, promowanie działań zmierzających do poprawy jakości ziemniaka rynkowego przygotowanie ziemniaków do sprzedaży. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: niedostateczna wymiana materiału sadzeniakowego, a także niezadawalający udział ziemniaków kwalifikowanych do ziemniaków wysadzanych, relatywnie mały udział produkcji nasiennej w stosunku do produkcji towarowej ziemniaków, niewielki postęp w plonowaniu ziemniaka produkcyjnego, mały postęp jakościowy ziemniaka rynkowego, niezadawalający postęp w poprawie zdrowotności ziemniaków, szczególnie pod względem występowania chorób kwarantannowych, utrzymujące się zbyt duże rozproszenie produkcji ziemniaków i związane z tym stosowanie niskonakładowej technologii uprawy, 12

15 niewystarczające wdrażanie nowych technik uprawy ziemniaków konieczność stosowania systemów decyzyjnych, utrzymujący się brak pełnego wykorzystania przyznanego przez UE limitu produkcyjnego skrobi ziemniaczanej, występowanie monokultury upraw i związane z tymi zagrożeniami dla środowiska rolniczego. Priorytet: Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych 1) Cele priorytetu: dostosowanie sposobu gospodarowania na łąkach i pastwiskach do warunków siedliska, typu prowadzonej produkcji w gospodarstwie rolnym oraz przywrócenie funkcji gospodarczych, tam gdzie jest to możliwe, zwiększenie udziału kiszonek w strukturze zbiorów z łąk trwałych. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: niewystarczająca wiedza na temat prawidłowej gospodarki na użytkach zielonych, błędy technologiczne popełniane przez rolników w zakresie racjonalnej gospodarki łąkowo-pastwiskowej, wykorzystanie postępu technologicznego w zakresie zbioru i konserwacji pasz z użytków zielonych, wykorzystanie postępu biologicznego w pracach renowacyjnych na użytkach zielonych, zwrócenie uwagi na bardzo ważną pozaprodukcyjną rolę łąk i pastwisk dla środowiska przyrodniczego, krajobrazu wiejskiego, ochrony gleb przed erozją, małej retencji i wpływu na klimat. Priorytet: Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości 1) Cele priorytetu: dbałość o ochronę środowiska poprzez stosowanie integrowanych metod ochrony roślin, wprowadzanie nowych technologii w celu ujednolicenia produkcji, podwyższenie jakości wytwarzanych produktów. 13

16 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: wdrażanie zasad wzajemnej zgodności w celu dostosowania gospodarstw do unijnych wymogów, poprawa jakości oraz wydajności produkowanych w gospodarstwach warzyw i owoców, zwrócenie producentom uwagi na wysoką jakość wytwarzanych produktów celem spełnienia wymagań rynku krajowego i zagranicznego, wprowadzanie nowych technologii, celem osiągnięcia najwyższej jakości, która zagwarantuje zysk ekonomiczny. Priorytet: Poprawa opłacalności produkcji pasiecznej 1) Cele priorytetu: upowszechnianie wiedzy i doskonalenie zawodowe pszczelarzy, poprawa opłacalności produkcji pasiecznej, wprowadzanie do praktyki pszczelarskiej działań związanych z uzyskaniem rekompensaty z tytułu start rodzin pszczelich, wynikających z masowych ubytków rodzin pszczelich w pasiekach. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: wzrost produktywności i konkurencyjności gospodarstw pasiecznych, zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego produktów pasiecznych, dążenie do wspierania efektywnego gospodarowania, konieczność doskonalenia zawodowego pszczelarzy-producentów, potrzeba doskonalenia istniejących technologii produkcji pasiecznej, konieczność wdrażania innowacji w gospodarstwach pasiecznych. Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich 1) Cele priorytetu: przekazanie rolnikom podstawowych informacji dotyczących prowadzonej produkcji zwierzęcej i roślinnej, zapewnienie podstawowego dobrostanu zwierząt w gospodarstwach, osiągnięcie celów produkcyjnych i ekonomicznych w zgodności z celami środowiska i celami ogólnospołecznymi. 14

17 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: wydłużenie czasookresu użytkowania obiektów inwentarskich, dążenie do poprawy dobrostanu zwierząt utrzymywanych w gospodarstwach, podejmowanie działań w zakresie poprawy stanu środowiska przed zanieczyszczeniami azotanowymi pochodzenia zwierzęcego, poprawa zewnętrznego wyglądu wizerunku wsi polskiej, wskazanie ścieżki pozyskania dodatkowych środków finansowych na wymianę pokryć eternitowych i budowę samoczynnych oczyszczalni ścieków bytowych w gospodarstwach. Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian 1) Cele priorytetu: stosowanie przez rolników wymagań wynikających ze standardów technologicznych przy produkcji rolniczej, poprawa jakości wytwarzanych produktów zgodnie z wymogami rynku oraz poprawa uzyskanych wyników ekonomicznych gospodarstw, kształtowanie właściwych umiejętności wśród rolników i dążenie do poprawy konkurencyjności na rynkach rolnych. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: edukacja rolników w zakresie osiągania wysokiego i dobrego jakościowo plonu zbóż, niedostateczne umiejętności w zakresie doboru odmian w zależności od rodzaju uprawy, niedostateczne wykorzystywanie postępu biologicznego, brak wystarczających umiejętności w zakresie stosowania właściwej technologii uprawy, przystosowanie do rynku konsumenta poprzez podniesienie wydajności produkcji roślinnej i poprawę jakości produktów rolnych, upowszechnianie wiedzy Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego, uświadomienie rolnikom jak ważny jest odpowiedni dobór odmian, dążenie do podejmowania ściślejszej współpracy pomiędzy doradztwem rolniczym a rolnikami w zakresie propagowania postępu biologicznego. 15

18 Priorytet: Wzrost efektywności wykorzystania gospodarstw rolnych poprzez zalesienia 1) Cele priorytetu: poprawa kondycji lasów niepaństwowych, poprawa ekonomicznej efektywności gospodarstw rolnych, wdrożenie nowoczesnych, racjonalnych metod gospodarowania surowcem drzewnym na pniu i przy pniu, poprawa wydajności surowca, efektywności ekonomicznej, co w dużym stopniu pozytywnie wpłynie na środowisko, propagowanie produkcji i wykorzystania odnawialnego źródła energii jakim jest drewno, a także zwiększenie udziału drewna z lasów niepaństwowych w bilansie energetycznym. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: stan zagospodarowania lasów prywatnych budzi obawy (Raport o stanie lasów), brak dokumentacji urządzeniowej około połowy lasów niepaństwowych w Wielkopolsce (Raport o stanie lasów), produktywność lasów prywatnych kształtuje się na poziomie połowy produktywności lasów zagospodarowanych przez PGL Lasy Państwowe, zmiany w zakresie długoterminowego przebiegu pogody (klimatu) skłaniają do zabezpieczenia się przed dalszym zwiększaniem koncentracji CO 2 w atmosferze poprzez zalesianie. Zalesianie poprawia również mikroklimat i warunki gospodarowania w otoczeniu lasu, surowiec drzewny z lasów nie państwowych charakteryzuje się na ogół słabą jakością, małe wykorzystanie podkrzesywania w celu poprawy jakości surowca drzewnego w lasach w ogóle, a niepaństwowych w szczególności. Priorytet: Poprawa efektywności produkcji roślin oleistych i bobowatych w aspekcie obniżania kosztów 1) Cele priorytetu: poprawa bezpieczeństwa białkowego w kraju, zwiększenie uprawy nowych odmian roślin strączkowych i lepszego wykorzystania ich plonów jako źródła białka w paszach, 16

19 poprawa opłacalności uprawy roślin oleistych w obecnych realiach polityki rolnej. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: możliwości stosowania integrowanej uprawy i ochrony roślin, edukacja w zakresie stosowania właściwego doboru odmiany uprawianej rośliny, duże znaczenie stosowania kwalifikowanego materiału siewnego w produkcji, konieczność szybkiego rozpoznawania organizmu szkodliwego, stosowanie prawidłowej oceny potrzeb przeprowadzenia zabiegu ochrony roślin, stosowanie właściwych środków ochrony roślin i jego optymalnej dawki, zapewnienie dużego i stabilnego plonu o wysokich parametrach technologicznych, dążenie do zapewnienia dochodu na poziomie dochodów w gospodarstwach stosujących nowoczesne technologie uprawy, stosowanie środków ochrony roślin i innych form interwencji na ekonomicznie i ekologicznie uzasadnionym poziomie Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu realizował w 2013 roku doradztwo rolnicze obejmujące następujące priorytety: wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki, wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, wspieranie zespołowych form gospodarowania w województwie wielkopolskim zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego, propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich, wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego. 17

20 Zorganizowano wykłady specjalisty, demonstracje, pokazy dla rolników i mieszkańców wsi, podejmowane były działania podnoszące kwalifikacje zawodowe doradców, promowano pozytywne wzorce działalności, a mieszkańcom obszarów wiejskich udzielano niezbędnej pomocy w zakresie wnioskowania o pomoc unijną w różnych dziedzinach. Pomocą doradczą otoczono gospodarstwa agroturystyczne (obecnie prawie 700), stowarzyszenia agroturystyczne (ponad 10) oraz osoby, które chciały podjąć działalność agroturystyczną lub inne działania przedsiębiorcze, grupy producentów rolnych (około 260 grup), wytwórców produktów regionalnych, środowiska kobiece (zorganizowane w Koła Gospodyń Wiejskich i stowarzyszenia) oraz wiejskie gospodarstwa domowe. Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki 1) Cele priorytetu: wspieranie rozwoju istniejących gospodarstw agroturystycznych i obiektów turystyki wiejskiej, wspieranie powstawania nowych gospodarstw agroturystycznych i obiektów turystyki wiejskiej, propagowanie stylu wypoczynku w ramach turystyki zrównoważonej. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: wspieranie rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej potwierdza korzyści osiągane przez właścicieli gospodarstw agroturystycznych, turystów oraz mieszkańców obszarów wiejskich, korzyści osiągane z punktu widzenia kwaterodawcy to: działalność agroturystyczna daje możliwość poprawy dochodowości gospodarstw rolnych (dodatkowe źródło dochodu), agroturystyka przyczynia się do zdobywania doświadczenia przez rolnika w zakresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. z punktu widzenia korzyści dla obszarów wiejskich: postępujący rozwój obszaru poprzez powstawanie firm tworzących otoczenie turystyki (punkty handlowe, gastronomiczne, usługi transportowe, itp.) 18

21 poprawa wizerunku okolicy poprzez wykorzystywanie unijnych środków finansowych, skierowanych na inwestycje związane z rozwojem turystyki wiejskiej i agroturystyki, kultywowanie dziedzictwa kulturowego wsi polskiej, kształtowanie rozpoznawalności obszaru wiejskiego w regionie, kraju i na świecie. korzyści z punktu widzenia turysty to: kształtowanie szerokiego dostępu do wypoczynku ludzi o różnych dochodach (agroturystyka nadal postrzegana jest jako tańszy sposób wypoczynku), kształtowanie popytu na wypoczynek weekendowy, świąteczny w bliskiej okolicy, połączony ze sportem i rekreacją w środowisku naturalnym (turystyka prozdrowotna), przeniesienie środka ciężkości z rozwoju turystyki masowej na rzecz turystyki zrównoważonej. Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich 1) Cele priorytetu: popularyzacja indywidualnej przedsiębiorczości wśród mieszkańców obszarów wiejskich Wielkopolski, ułatwianie różnicowania działalności, zakładania nowych przedsiębiorstw i tworzenia miejsc pracy na wsi, wskazanie mieszkańcom obszarów wiejskich możliwości dofinansowania działalności gospodarczej z funduszy Unii Europejskiej oraz innych źródeł finansowania, zapoznanie mieszkańców wsi z pozytywnymi wzorcami pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: zwiększenie nacisku w polityce Unii Europejskiej na wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich, zachodzenie na obszarach wiejskich niekorzystnych zmian ekonomicznych, utrzymujący się wysoki poziom liczby osób związanych zawodowo z rolnictwem, 19

22 duża liczba gospodarstw, które bez dodatkowego źródła dochodu nie są w stanie uzyskać odpowiednich dochodów. niedobór pozarolniczych miejsc pracy na terenach wiejskich. Priorytet: Wspieranie zespołowych form gospodarowania w województwie wielkopolskim 1) Cele priorytetu: przedstawienie rolnikom korzyści wynikających ze wspólnego działania na rynku produktów rolnych i zaopatrzenia w środki do produkcji rolnej, wspieranie zespołowego występowania producentów na rynku przy wykorzystaniu aktualnych krajowych uregulowań prawnych, wskazywanie na możliwość integracji poziomej (tworzenie podmiotów gospodarczych przez grupy) i pionowej (integracja grup z firmami przetwórczymi) w celu korzystania przez producentów z wartości dodanej. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: wysoki stopień uzależnienia producentów od znacznie silniejszych dostawców środków do produkcji i odbiorców płodów rolnych, wymogi konkurencji dyktowane przez duże, często międzynarodowe koncerny i nowy sposób organizowania się handlu, trudności w sprzedaży produktów rolniczych, powodujące konieczność sprzedaży poniżej rzeczywistej wartości produktu oraz nabywanie środków produkcji po zawyżonych cenach, konieczność przełamania kryzysu zaufania producentów wobec siebie i działanie wspólne poprzez tworzenie własnych struktur gospodarczych stworzenie pozycji partnerskiej wobec dostawców i odbiorców, konieczność obniżenia kosztów produkcji rolnej poprzez zbiorowe zaopatrzenie w środki do produkcji, wzrost opłacalności produkcji rolnej poprzez wspólną sprzedaż, konieczność zrównoważenia podaży z popytem (koncentracja podaży, negocjowanie cen, umowy kontraktacyjne), integracja pozioma grup producentów rolnych w celu realizacji wspólnych zadań gospodarczych (zakup środków produkcji, sprzedaż płodów rolnych), 20

23 wykorzystanie wysokiego zorganizowania producentów w Wielkopolsce do wskazania potrzeby integracji pionowej producentów rolnych z firmami przetwórczymi w celu uzyskania wartości dodanej, możliwość wykorzystania majątku istniejących spółdzielni (GS, SKR, Mleczarnie) jako bazy do organizowania grup producentów. Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego 1) Cele priorytetu: zachowanie wielkopolskiego dziedzictwa kulinarnego, rozwój lokalnej przedsiębiorczości i samozatrudnienia, wzrost atrakcyjności wsi dla mieszkańców obszarów wiejskich i turystów. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: z punktu widzenia korzyści dla wytwórców produktów regionalnych i tradycyjnych: poprawa dochodowości gospodarstw rolnych, mieszkańców obszarów wiejskich, promocja producentów i produktów udział w konkursach, targach, imprezach tematycznych, wydawnictwa, artykuły, zdobywanie informacji, wiedzy i doświadczenia przez producentów produktów regionalnych i tradycyjnych - certyfikacja, oznaczenia UE i krajowych, obowiązujące akty prawne. z punktu widzenia korzyści dla obszarów wiejskich: rozwój danego obszaru poprzez powstawanie nowych firm stanowiących doskonałe uzupełnienie dla turystyki wiejskiej (gospodarstwa agroturystyczne, punkty handlowe, gastronomiczne), poprawa wizerunku okolicy poprzez wykorzystywanie unijnych środków finansowych skierowanych na inwestycje związane z rozwojem przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, kształtowanie rozpoznawalności obszaru wiejskiego w regionie, kraju i na świecie. z punktu widzenia korzyści dla rozwoju produkcji żywności wysokiej jakości: 21

24 kształtowanie świadomości dotyczącej żywności wysokiej jakości będącej jakościowo lepszej od produkcji przemysłowej, kształtowanie popytu na produkty regionalne i tradycyjne, wspomaganie rozwoju certyfikowanej produkcji tradycyjnych i regionalnych produktów jako potwierdzonych jakościowo i wiarygodnych dla klienta. Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich 1) Cele priorytetu: ustawiczne podnoszenie wiedzy i świadomości ludności obszarów wiejskich w kierunku zdrowego stylu życia poprzez: racjonalne i zdrowe odżywianie rodzin wiejskich, nakłanianie do ciągłego monitorowania stanu zdrowia, zmianę dotychczasowego stylu życia, edukację społeczności lokalnej z zakresu zdrowia psychicznego, radzenia sobie ze stresem, edukację w kierunku zapobieganiu nadwadze i otyłości, edukację w zakresie chorób cywilizacyjnych. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich polegające na uświadamianiu, że środowisko naturalne i społeczne oraz własne zachowania zdrowotne i styl życia są głównymi determinantami zdrowia człowieka, poprzez edukację zdrowotną rolnicy i mieszkańcy obszarów wiejskich uczą się dbać o własne zdrowie, swoich rodzin i społeczności w której żyją, co skutkuje podejmowaniem profilaktyki zdrowotnej, dążenie do poprawy świadomości zdrowotnej, wprowadzenie promocji zdrowia w kierunku zachęcenia do profilaktycznych badań zdrowotnych mieszkańców, przekonywanie do prowadzenia zdrowego stylu życia, kształtowanie wrażliwości mieszkańców obszarów wiejskich, a także wpływanie na podejmowane przez nich decyzje w zakresie korzystania ze 22

25 wszystkich specjalistycznych badań profilaktycznych, które zapobiegają chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie. Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego 1) Cele priorytetu: podnoszenie poziomu świadomości dotyczącej zdrowia rodziny wiejskiej poprzez uświadomienie zależności między stylem odżywiania a stanem zdrowia, umożliwienie zdobycia wiedzy z zakresu funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego obejmującej głównie tematykę racjonalnego żywienia rodziny, w tym roli warzyw i owoców w żywieniu, nowoczesnej zagrody wiejskiej oraz ubezpieczeń społecznych, podejmowanie współpracy z kołami gospodyń wiejskich oraz organizacjami zrzeszającymi kobiety, które w swojej działalności upowszechniają wśród mieszkańców obszarów wiejskich zagadnienia racjonalnego żywienia oraz prowadzenia nowoczesnej zagrody. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: rolniczki i mieszkańcy obszarów wiejskich zgłaszali potrzebę uwzględnienia tematyki dotyczącej wiejskiego gospodarstwa domowego w działalności WODR w Poznaniu. Potwierdzały to badania potrzeb doradczych prowadzone podczas wykładów specjalistów ankietyzacja, a także dyskusje na spotkaniach w środowiskach wiejskich. Trzy lata realizacji wykazały potrzebę kontynuowania priorytetu przy wykorzystaniu różnych metod i form działalności doradczej, w rozwoju i właściwym funkcjonowaniu wiejskiego gospodarstwa domowego bardzo ważna okazała się problematyka racjonalnego żywienia rodziny. Żywność i prawidłowe żywienie należą do najważniejszych czynników środowiskowych człowieka, które wpływają korzystnie na stan jego zdrowia, dietetycy i lekarze alarmują o nieprawidłowych stosunkach ilościowych i jakościowych w żywieniu ludzi dotyczy to zarówno mieszkańców miast, jak i obszarów wiejskich. W żywieniu dominują takie wady jak: nadmierne spożycie, niedożywienie jakościowe, a także niedożywienie ilościowe. Te 23

26 wady, a szczególnie związane z nadmierną konsumpcją, sprzyjają powstawaniu chorób, które obecnie stanowią główne przyczyny zachorowalności i umieralności Polaków. Należą do nich m.in. miażdżyca, choroby niedokrwienne serca, nadciśnienie tętnicze, udar mózgu, otyłość, czy kamica pęcherzyka żółciowego. W przypadku złych nawyków żywieniowych powinno starać się zmienić codzienną dietę, czyli eliminować błędy i wprowadzać żywienie racjonalne, działalność doradcza realizowana jako wykłady specjalistów i wykłady, pokazy, konkurs Nasze kulinarne dziedzictwo potwierdziła również celowość wprowadzenia zagadnień dotyczących aktualnej tematyki zdrowego odżywiania rodzin wiejskich, w priorytecie, oprócz tematów z zakresu racjonalnego żywienia, były realizowane zagadnienia dotyczące nowoczesnej zagrody wiejskiej, a także ubezpieczenia społecznego rolników Dział Ekologii i Ochrony Środowiska Specjaliści Działu Ekologii i Ochrony Środowiska WODR w Poznaniu w 2013 roku swoje zadania realizowali w ramach trzech priorytetów: ochrona środowiska w rolnictwie, rolnictwo ekologiczne, odnawialne źródła energii. W ramach działalności prowadzili wykłady specjalisty dla rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich, w szczególności w zakresie: ochrony środowiska na obszarach wiejskich, zasady wzajemnej zgodności, programów rolnośrodowiskowych, rolnictwa ekologicznego, odnawialnych źródeł energii, obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych, ubiegania się o przyznanie pomocy finansowanej lub współfinansowanej ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej lub innych instytucji. 24

27 Zorganizowano imprezy masowe takie jak: Piknik Ekoagroturystyczny, sesja Rolnictwo Środowisko Żywność Zdrowie oraz konferencja Budownictwo pasywne i energooszczędne. Pracownicy Działu byli współorganizatorami Wielkopolskich Dni Energii. Została utworzona także wystawa posterowa w ramach tworzonego Wielkopolskiego Centrum Innowacji Ekoenergetycznych, jak również promowano odnawialne źródła energii. W Centrum Wystawowo Szkoleniowym Sielinko została założona demonstracyjna Kolekcja Roślin Energetycznych, która poszerzana jest o kolejne rośliny. Zostały też zrealizowane demonstracje: pożyteczne mikroorganizmy w produkcji zwierzęcej i ochronie środowiska, prawidłowe kompostowanie obornika i odpadów organicznych w gospodarstwie rolnym w celu uzyskania nawozu wysokiej jakości oraz ograniczenia niekorzystnego wpływu składowania obornika w gruncie, pożyteczne mikroorganizmy jako czynnik plonotwórczy w ekologicznych uprawach. Ponadto zrealizowano wojewódzki etap konkursu na najlepsze gospodarstwo ekologiczne oraz konkurs Co wiemy o żywności ekologicznej. Realizowano również projekty zewnętrzne, takie jak Biogazownie szansą dla rolnictwa i środowiska oraz Baltic Deal. Doradcy Działu realizowali także usługi odpłatne tj. wypełniali wnioski lub inne dokumenty niezbędne do ubiegania się o przyznanie pomocy finansowanej lub współfinansowanej ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej lub innych instytucji krajowych i zagranicznych np. wnioski o dopłaty obszarowe, plany działalności rolnośrodowiskowej, wnioski o dopłaty do materiału siewnego. Specjaliści branżowi w realizacji swoich działań współpracowali z gospodarstwami demonstracyjnymi, jednostkami m.in. Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, Regionalnym Zarządem Gospodarski Wodnej w Poznaniu, Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Instytutem Ochrony Roślin, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska, Wielkopolską Agencją Zarządzania Energią, Instytutem Włókien Naturalnych oraz Roślin Zielarskich, Wielkopolską Izbą Przemysłowo Handlową, Fundacją na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, a także firmami działającymi w obszarze rolnictwa. 25

28 Priorytet: Rolnictwo ekologiczne 1) Cele priorytetu: dążenie do permanentnego podnoszenia wiedzy przez rolników i mieszkańców obszarów wiejskich z zakresu ekologicznego systemu produkcji rolnej i jakości tak pozyskiwanej żywności pozyskiwanie w samoregulujących się cyklach przyrodniczych płodów rolnych o wysokiej jakości biologicznej, porównywalnej z jakością surowców pochodzących z naturalnych ekosystemów, upowszechnianie wśród producentów rolnych najbardziej prośrodowiskowego systemu gospodarowania przyrost liczby gospodarstw ekologicznych i areału upraw ekologicznych, pomoc rolnikom w pozyskiwaniu funduszy wspierających ekologiczne systemy produkcji oraz w sprawnym zarządzaniu ekologicznym gospodarstwem rolnym, 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: działania zawarte w priorytecie zgodnie z celem WPR ekologizacji produkcji rolnej, założenia priorytetu jest spójne z planem działań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na rzecz rolnictwa ekologicznego zawartego w Planie Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata , uwzględnienie aspektów społecznych produkcja rolna w połączeniu z troską o środowisko. uwzględnienie aspektów ekonomicznych - wsparcie finansowe, jakie uzyskuje rolnictwo ekologiczne w ramach Wspólnej Polityki Rolnej UE jest szczególnie istotne dla rolników gospodarujących w niekorzystnych warunkach nie predysponowanych do intensywnej produkcji rolnej, wykorzystanie zasobów przyrodniczych i naturalnych regionu do prowadzenia rolnictwa ekologicznego, wykorzystanie dużej podaży siły roboczej na obszarach wiejskich, utrzymujący się stosunkowo dość niski poziom wiedzy zarówno producentów rolnych jak i konsumentów na temat ekologicznego systemu produkcji rolnej, rosnące zapotrzebowanie na żywność ekologiczną w międzynarodowym handlu żywnością. 26

29 Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie 1) Cele priorytetu: podniesienie poziomu świadomości ekologicznej w zakresie istnienia i ważności problemu zanieczyszczeń środowiska ze źródeł rolniczych oraz zwrócenie uwagi na brak możliwości odstąpienia od konieczności ochrony środowiska. Przekazanie rolnikom wiedzy, która umożliwi spełnianie przez gospodarstwo określonych standardów w zakresie wymogów wzajemnej zgodności, przekazanie rolnikom informacji na temat możliwości przystąpienia do realizacji programu rolnośrodowiskowego, a więc do aktywnego włączenia się producentów rolnych w ochronę środowiska, m.in. poprzez: zachowanie różnorodności biologicznej, przywrócenie odpowiedniej gospodarki na łąkach i pastwiskach, stosowanie zimowej okrywy, zapobieganie erozji, zmniejszenie spływów biogenów do wód gruntowych, zadania realizowane na OSN mają na celu zwrócenie szczególnej uwagi na eliminowanie błędów występujących podczas przechowywania i stosowania nawozów oraz poprawę praktyki rolniczej. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: na ochronę środowiska naturalnego kładzie się obecnie na świecie coraz większy nacisk, ponieważ zanieczyszczenie wody, gleby czy powietrza przyczynia się m.in. do ubożenia i dewastacji ekosystemów naturalnych. Podjęcie działań w zakresie ochrony środowiska naturalnego wymuszają przede wszystkim konsumenci, oczekując bezpiecznej żywności, producenci rolni, którzy chcą korzystać z dofinansowania płatności bezpośrednie oraz inne dostępne działania, przede wszystkim PROW, są zobowiązani do spełnienia określonych wymogów dotyczących ochrony środowiska, bezpiecznej produkcji żywności i dobrostanu zwierząt, oraz wymogów wzajemnej zgodności, rolnicy i mieszkańcy obszarów wiejskich zgłaszają zapotrzebowanie na zagadnienia związane z ochroną środowiska, przede wszystkim ze względu na bardzo często zmieniające się przepisy prawa w tym obszarze, rolnictwo to bardzo ważny element krajobrazu który uzależniony jest od przyrody, ale też bardzo silnie na nią oddziałuje. Dlatego, poza celami 27

30 ekonomicznymi, ważne są cele ekologiczne rolnictwa takie jak ochrona bioróżnorodności. W tym celu podejmowane są różne działania, a jednym z nich jest wdrażanie programu rolnośrodowiskowego (programy obowiązkowe dla państw członków Wspólnoty). Program rolnośrodowiskowy jest narzędziem finansowym w systemie ochrony przyrody i krajobrazu na obszarach wiejskich umożliwiającym rolnikom bezpośrednie zaangażowanie się w zachowanie walorów przyrodniczych obszarów wiejskich, na obszarach prawnej ochrony przyrody, w tym obszarach Natura 2000, zasady i warunki gospodarowania rolniczego są zróżnicowane. Konieczne jest więc informowanie rolników i mieszkańców obszarów wiejskich o ich obowiązkach i prawach względem takich obszarów, obecnie poważny problem stanowią azotany pochodzące z rolnictwa, przyczyniające się do nadmiernego zanieczyszczenia wód, szczególnie w rejonach o intensywnej produkcji zwierzęcej, do których zalicza się m.in. Wielkopolska. Konieczne jest więc zmniejszenie stopnia zanieczyszczenia wód związkami azotu i zagrożenia dla wód ze strony azotu rolniczego, dzięki wdrażaniu założeń Dyrektywy Azotanowej, przede wszystkim poprzez informowanie producentów rolnych o wymogach Programów działań dla OSN i Dobrej Praktyki Rolniczej na OSN, w propozycjach nowej Wspólnej Polityki Rolnej sporo miejsca poświęca się ochronie bioróżnorodności. Dlatego też rolnikom przekazywane są informacje mające na celu upowszechnianie zagadnień dotyczących m.in. zmian klimatycznych, gospodarki wodnej, ochrony wód i gleb, ochrony różnorodności biologicznej oraz innowacyjności w zakresie tych wyzwań. Priorytet: Odnawialne źródła energii 1) Cele priorytetu: zapoznanie rolników i mieszkańców obszarów wiejskich z przepisami regulującymi obszar odnawialnych źródeł energii, przekazanie informacji na temat stosowania odnawialnych źródeł energii. 28

31 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: zobowiązania podjęte przez kraje członkowskie w zakresie polityki energetycznej UE mają istotny wpływ na rolnictwo, jako gałąź gospodarki, w której ogranicza się wykorzystanie paliw kopalnych i emisję gazów cieplarnianych, konieczność implementacji Dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promocji odnawialnych źródeł energii do polskiego prawa zobowiązuje do przekazywania bieżących informacji na temat zmieniających się przepisów w tym zakresie, propagowanie produkcji energii z odnawialnych źródeł jako pozarolniczego źródła dochodu, pomoc mieszkańcom obszarów wiejskich w osiąganiu większej niezależności w stosunku do dostawców zewnętrznych i wzrostu cen energii w przyszłości, poszukiwanie przez właścicieli gospodarstw bardziej efektywnych energetycznie źródeł zasilania w energię Dział Ekonomiki Głównym celem przedsięwzięć upowszechnieniowych i doradczych w zakresie ekonomiki w roku 2013 było zapoznawanie producentów rolnych i innych beneficjentów z możliwością zmian w organizacji gospodarstw rolnych z uwzględnieniem aktualnej sytuacji rynkowej, rachunku ekonomicznego, a także uwarunkowań wynikających z członkostwa w Unii Europejskiej. Stąd, w 2013 roku, w zakresie ekonomiki były realizowane zagadnienia w ramach dwóch priorytetów, tj.: podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocnych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym, upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN. W zakresie działalności informacyjno-upowszechnieniowej zostały przygotowane materiały i artykuły wydane na łamach Poradnika Gospodarskiego, w których poruszone zostały zagadnienia z obszarów szeroko pojętej ekonomiki rolnictwa, w tym dotyczące 29

32 analizy rynków rolnych, podatków i ubezpieczeń w rolnictwie, pomocy publicznej w rolnictwie oraz rachunkowości rolnej w systemie Polski FADN. Stałą pozycję stanowią notowania cen produktów i środków do produkcji rolnej na terenie działania WODR w Poznaniu. Z kolei na stronie internetowej WODR w Poznaniu prezentowane były kalkulacje rolnicze podstawowych produktów rolnych, notowania cen, zarówno na produkty rolne, jaki i środki do produkcji rolnej oraz informacje na temat aktualnej sytuacji na rynkach rolnych. Ponadto w zamieszczonych materiałach można znaleźć informacje dotyczące: podatków i ubezpieczeń w rolnictwie, kosztów eksploatacji maszyn, rachunkowości rolnej w systemie Polski FADN, koniunktury w rolnictwie, opłacalności produkcji rolniczej. Przydatną informacją jest Raport z cen usług mechanizacyjnych za I i II półrocze 2013 roku. Natomiast w ramach intranetu udostępnione zostały materiały dydaktyczne w postaci prezentacji do wykorzystania przez doradców. W ramach działalności szkoleniowej ze względu na to, że głównym przejawem właściwej organizacji jest efektywne zarządzanie gospodarstwem rolnym prowadzona była edukacja rolników w obszarze prowadzenia rachunkowości rolnej i rachunku ekonomicznego, w zakresie możliwości korzystania ze wsparcia inwestycji oraz podatków i ubezpieczeń w rolnictwie. Sporo uwagi w czasie szkoleń poświęcone zostało aspektowi kosztów eksploatacji maszyn. Stąd w ramach działalności oświatowej i innowacyjnej dla rolników w czasie szkoleń była realizowana następująca tematyka dotycząca, m.in.: upowszechnienia rachunkowości rolnej w systemie Polski FADN w gospodarstwach rolnych, rachunku ekonomicznego jego praktycznego zastosowania w zarządzaniu gospodarstwem rolnym, istota obliczania jednostkowych kosztów produkcji w ekonomice gospodarstw rolnych, kalkulowania kosztów użycia własnych maszyn, obowiązkowych ubezpieczeń i podatków w rolnictwie, w tym VAT, finansowania inwestycji, w tym analizy porównawczej najtańszych źródeł finansowania inwestycji przy udziale środków krajowych i unijnych, zarządzanie ryzykiem w gospodarstwie rolnym, aktualnej sytuacji rynkowej w Polsce i UE. W ramach zdań ekonomicznych była realizowana ocena sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych w oparciu o analizy wybranych gospodarstw reprezentujących podstawowe typy produkcyjne zgodne ze strukturą doboru wyznaczoną przez Polski 30

33 FADN. Efektem tego działania jest opracowanie pt. Ocena ekonomiczna gospodarstwa rolnego w latach Sporządzone zostały analizy jednostkowych kosztów produkcji, dla wybranych produktów rolnych, zarówno w zakresie produkcji roślinnej, jak i zwierzęcej ujęte w ulotce pt. Koszty produkcji roślinnej i zwierzęcej w wybranych gospodarstwach rolnych. Zagadnienia ekonomiczne były także prezentowane podczas masowych imprez organizowanych przez WODR w Poznaniu. Dużym zadaniem realizowanym w wymienionym okresie było upowszechnianie rachunkowości rolnej w systemie Polski FADN. Jest to obecnie jedyny system w Polsce, w którym, pod kierunkiem Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie, doradcy z Ośrodków Doradztwa Rolniczego w raz z rolnikami w sposób metodyczny i zunifikowany zbierają dane (w 2013 r. z 1803 gospodarstw rolnych). Nieocenioną zaletą systemu jest to, że wyniki z poszczególnych gospodarstw rolnych mogą być ze sobą porównywane. W pierwszym kwartale 2013 roku podjęte zostały działania w Gospodarstwach Demonstracyjnych współpracujących z WODR w Poznaniu, w których realizowane były także działania ekonomiczne. Ponadto realizowane były następujące zadania: badanie koniunktury w rolnictwie województwa wielkopolskiego realizowane we współpracy ze Szkołą Główną Handlową w Warszawie, monitoring cen skupu płodów rolnych oraz monitoring cen skupu trzody chlewnej, notowania cenowe środków produkcji, usług i cen targowiskowych, sporządzanie kalkulacji kosztów bezpośrednich podstawowych upraw rolniczych, analizy lokalnych rynków rolnych. Z uwagi na to, że doradcy Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu uczestniczą w pracach na rzez szacowania strat w gospodarstwach rolnych spowodowanych ujemnymi skutkami przezimowania udzielane są konsultacje dotyczące aktualnej procedury szacowania strat. Ponadto szeroko pojęta wiedza ekonomiczna doradców została pogłębiona poprzez specjalnie przygotowany kurs e-learingowy. Tematyką kursu objęto: Wybrane elementy z ekonomiki rolnictwa i zarządzania gospodarstwem rolnym oraz Instrumenty wspomagające zarządzanie gospodarstwem rolnym. W przedmiotowych kursach uczestniczyli doradcy specjalizujący się 31

34 w ekonomice, doradcy będący rachmistrzami w ramach Polskiego FADN oraz doradcy zajmujący się szacowaniem szkód powstałych w wyniku klęsk. Priorytet: Upowszechnianie rachunkowości rolnej w systemie Polski FADN w gospodarstwach rolnych 1) Cele priorytetu: pozyskanie gospodarstw rolnych do prowadzenia rachunkowości rolnej w liczbie i strukturze wynikającej z założeń systemu Polski FADN nakreślonych przez Instytut Ekonomiki rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, zebranie przez doradców wspólnie z rolnikami danych z gospodarstw rolnych, opracowanie komputerowe danych z roku poprzedniego i przekazanie ich do Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie, wygenerowanie raportów indywidualnych, dynamicznych i ich przeanalizowanie wspólnie z rolnikami. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: brak istnienia jednolitego systemu rachunkowości w gospodarstwach rolnych, który pozwalałby na ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych w gospodarstwach rolnych wg określonej procedury pozwalającej na porównywanie wyników z innymi gospodarstwami rolnymi w Polsce oraz całej Unii Europejskiej, wdrażanie rachunkowości realizowanej w konwencji rachunkowości zarządczej, wykorzystywanie danych rachunkowych w celu określania dochodów gospodarstw rolnych funkcjonujących na terenie UE przez Komisję Europejską, dostarczanie danych dla: ośrodków decyzyjnych władz RP, organizacji przedstawicielstw rolników, środowiska naukowo badawczego, doradztwa rolniczego, na podstawie zgromadzonych danych opracowywanych w formie raportów możliwa jest analiza działalności gospodarstw rolnych wg jednolitego schematu oraz porównania ich z innymi - podobnymi gospodarstwami, 32

35 wykorzystanie przez rolników danych z rachunkowości do zarządzania gospodarstwem rolnym, tj. podejmowania decyzji na konkretnych danych, podwyższenie wiedzy rolnika z zakresu ekonomiki i zarządzania, nabranie przez rolników rutyny księgowej poprzez systematyczne gromadzenie danych i dokumentów w postaci faktur, co może być dobrym przygotowaniem rolnika do przejścia na rozliczanie się z podatkiem VAT na zasadach ogólnych, kontynuacja zbierania danych z gospodarstw rolnych w systemie Polski FADN. Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocnych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym 1) Cele priorytetu: przekazywanie rolnikom wiedzy na temat funkcjonowania gospodarstw rolnych w warunkach gospodarki rynkowej, a także zarządzania, konkurencyjna gospodarka rynkowa wymaga od rolników umiejętności wykorzystywania w praktyce zasad ekonomiki, w tym informacji rynkowych, aktualnej sytuacji w przepisach ubezpieczeniowych, podatkowych podatek VAT, dostępnych instrumentach finansowych, a także podejmowania decyzji w oparciu o rachunek ekonomiczny, edukacja w zakresie zasad wzajemnej zgodności oznaczającej powiązanie wysokości uzyskiwanych płatności bezpośrednich ze spełnianiem przez rolnika określonych wymogów. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: konkurencyjność gospodarstw rolnych będzie zwiększać się wraz z postępem biologicznym i technologicznym, wzrostem wydajności pracy, rosnącymi wymaganiami konsumentów, a aktywność gospodarstw rolnych, podobnie jak i innych firm w gospodarce narodowej, zależna jest od mechanizmów rynkowych, integralną częścią mechanizmu rynkowego jest rywalizacja producentów rolnych w zakresie pozyskiwania jak najlepszych odbiorców własnych 33

36 produktów wymaga to utrzymania stałej i wysokiej zdolności do konkurencji rynkowej, utrzymanie wysokiej zdolności do konkurencji rynkowej wymaga dobrego zarządzania gospodarstwem rolnym, podejmowania właściwych decyzji, które muszą być podparte racjonalnymi przesłankami, inwestycje w gospodarstwach rolnych wymagają wygenerowania znacznych środków pieniężnych, które mogą pochodzić z prowadzenia działalności operacyjnej przez gospodarstwo (środki własne) i od instytucji zewnętrznych na zasadach zwrotnych (kredyty) lub bezzwrotnych (PROW), prowadzenie gospodarstwa rolnego jest ściśle powiązane z podejmowaniem decyzji, czyli dokonywaniem właściwych wyborów. Doświadczenie i intuicja nie są już wystarczające. Konieczne jest odwoływanie się do aktualnej wiedzy technologicznej, prawnej, rynkowej oraz ekonomicznej, stosowanie właściwych rozwiązań technologicznych jest warunkiem koniecznym, lecz niewystarczającym dla zapewnienia sukcesu w prowadzeniu i zarządzaniu nowoczesnym gospodarstwem rolnym. Niezbędna jest ich ocena z ekonomicznego punktu widzenia.za pomocą: rachunku ekonomicznego i oceny finansowa gospodarstwa rolnego, gospodarstwa rolne muszą także dostosować się do wymogów unijnych w zakresie ochrony środowiska oraz warunków utrzymania zwierząt czyli do zasady wzajemnej zgodności, przekazywanie rolnikom wiadomości o aktualnej sytuacji w przepisach ubezpieczeniowych, terminach zawierania umów, wysokości składek oraz wielkości dofinansowania z budżetu państwa do składek ubezpieczeniowych pozwala na świadomą ocenę ryzyka prowadzonej działalności i umiejętne zarządzanie, gospodarstwa rolne zobowiązane są do regulowania różnych podatków. Coraz więcej z nich rozlicza się z podatku VAT na zasadach ogólnych, plany objęcia rolników podatkiem dochodowym, który zastąpiłby dotychczasowy podatek rolny. Dla świadomego podjęcia decyzji w zakresie sposobu rozliczania się z podatków pomocne będą szkolenia z tego zakresu. 34

37 1.2. Realizacja priorytetów powiatowych POWIAT CHODZIESKI Priorytet: Poprawa warunków życia i sytuacji finansowej gospodarstw rolnych 1) Cele przyjętego priorytetu: obniżenie kosztów produkcji roślinnej poprzez: ograniczenie stosowania nawozów i środków ochrony roślin, wykorzystanie czynnika plonotwórczego w produkcji roślinnej poprzez stosowanie obornika oraz nowych wydajniejszych odmian. dopływ środków finansowych do gospodarstwa z dotacji UE, a także dostarczenie informacji na temat korzystania z kredytów preferencyjnych, w tym: zapoznanie rolników z możliwościami korzystania z dopłat, zasadami otrzymania dopłat po spełnieniu przez gospodarstwo warunków wzajemnej zgodności, pomoc doradców w wypełnianiu wniosków i planów, zapoznanie rolników z możliwościami korzystania z kredytów preferencyjnych, pomoc doradców w wypełnianiu planów. ograniczenie inwestycji w gospodarstwie, w tym: uzasadnienie przeprowadzenia rachunku ekonomicznego w celu dokonania inwestycji mających na celu przystosowanie gospodarstwa do warunków gospodarowania jak również do skali produkcji gospodarstwa rolnego. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: niskie ceny sprzedaży płodów rolnych, stosunkowo wysokie ceny środków do produkcji, niewystarczające wykorzystanie środków finansowych z UE, niewystarczające wykorzystanie środków finansowych ze środków krajowych, podejmowanie przez rolników złych inwestycji w gospodarstwach rolnych. 35

38 POWIAT CZARNKOWSKO-TRZCIANECKI Priorytet: Upowszechnienie wiedzy w zakresie obowiązującego prawodawstwa unijnego oraz krajowego ze szczególnym uwzględnieniem zasad cross compliance oraz PROW 1) Cele przyjętego priorytetu: wzrost dochodowości gospodarstw rolnych poprzez zapoznanie rolników z zasadami cross-compliance w celu spełnienia warunków otrzymania dopłat i innych pomocy finansowych, poprawa bezpieczeństwa żywności i pasz, a także bezpieczeństwa w gospodarstwach rolnych oraz zdrowotności roślin i zwierząt, podniesienie świadomości społeczeństwa w zakresie ochrony środowiska. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: poprawa stabilności rozwoju gospodarstw rolnych, poprawa stabilności dochodu z prowadzonych produkcji rolniczych, powiązania pomiędzy płatnościami bezpośrednimi a normami i zobowiązaniami do spełnienia przez rolników, wspieranie działań rolników zgodnych z wymaganiami wzajemnej zgodności, ochrona środowiska poprzez wdrażanie pakietów przyrodniczych programu rolno środowiskowego, poszerzenie wiedzy na temat zdrowotności roślin i zwierząt, bezpieczeństwo żywności i pasz, poprawa bezpieczeństwa pracy w rolnictwie, wspieranie rozwoju przedsiębiorczości i właściwego funkcjonowania gospodarstwa rolnego. POWIAT GNIEŹNIEŃSKI Priorytet: Poprawa jakości produktów rolniczych z uwzględnieniem zasad wzajemnej zgodności oraz pomoc w organizowaniu rynków rolnych 1) Cele przyjętego priorytetu: doprowadzenie do wprowadzania większych i jednolitych parametrów produktów rolnych na rynki rolne, dostosowanie gospodarstw rolnych do wymogów wzajemnej zgodności. 36

39 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: duża koncentracja gospodarstw rolnych na terenie powiatu gnieźnieńskiego, w których przeważa produkcja zwierzęca w tym produkcja mleka, żywca wołowego i wieprzowego, uświadomienie producentom rolnym, jakie zmiany powinno się przeprowadzić w funkcjonowaniu polskiego rolnictwa w celu zachowania konkurencyjności wobec rynków ościennych, organizowanie lokalnych rynków rolnych, szczególnie poprzez wspólne działanie rolników z danego kraju w ramach dążenia do sprostania coraz większej konkurencji na rynkach rolnych i wyższym wymaganiom co do jakości oferowanych przez rolników produktów, zachęcenie rolników do łączenia się w grupy producenckie, jak i w inne formy wspólnego działania, dostosowanie produkcji zaopatrywania rynków rolnych w duże partie produktów rolniczych o podobnych parametrach jakościowych, dostosowanie gospodarstw rolnych do wymogów wzajemnej zgodności. POWIAT GOSTYŃSKI Priorytet: Ochrona środowiska ze szczególnym uwzględnieniem realizacji Dyrektywy Azotanowej 1) Cele przyjętego priorytetu: podniesienie świadomości rolników w zakresie właściwej gospodarki nawozami naturalnymi tj. ich przechowywania i zagospodarowania, przekonanie rolników do corocznego opracowywania planów nawożenia, bilansów azotu i kart pól, a także do ich wykorzystywania w praktyce, nakłonienie rolników do prowadzenia dokumentacji obowiązującej na OSN, ograniczanie odpływu azotu ze źródeł rolniczych poprawa stanu wód na terenie powiatu gostyńskiego. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: wysokie stany trzody chlewnej, nadmierna ilość wykorzystywanych nawozów naturalnych na hektar użytków rolnych, 37

40 niewystarczająca ilość posiadanych urządzeń do przechowywania nawozów naturalnych i kiszonek, nieprzestrzeganie przez rolników właściwych terminów oraz dawek nawozów naturalnych i technik nawożenia, brak zainteresowania rolników opracowywaniem i wykorzystaniem w praktyce planów nawożenia i kart pól, znaczące zanieczyszczenie środowiska naturalnego nadmierną ilością azotu ze źródeł rolniczych w wodach powierzchniowych rzek i zbiorników wodnych. POWIAT GRODZISKI Priorytet: Nowoczesna wiedza rolnicza z uwzględnieniem ochrony środowiska 1) Cele przyjętego priorytetu: racjonalizacja ochrony roślin uprawnych oraz dbałość o środowisko naturalne, poprawa warunków w zakresie efektywności gospodarowania poprzez pogłębienie i uaktualnienie wiedzy rolniczej, wspieranie integracji mieszańców obszarów wiejskich z ekspertami, doradcami, samorządami oraz instytucjami wspierającymi wieś i rolnictwo. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: ochrona środowiska naturalnego zgodnie ze standardami Unii Europejskiej, przestrzeganie zasad integrowanej ochrony roślin jako standardu w krajach Unii Europejskiej od 2014 roku, wprowadzanie nowych technologii produkcji poprzez właściwy dobór odmian zbóż i rzepaku, dostosowywanie gospodarstw do zasady wzajemnej zgodności, obniżanie kosztów produkcji w celu poprawy ekonomicznych efektów gospodarowania, kształtowanie nowych pozytywnych wzorców w dziedzinie ochrony środowiska, działania prowadzące do ochrony kulturowego i kulinarnego dziedzictwa poprzez promowanie produkcji zdrowej żywności, 38

41 podejmowanie lokalnych inicjatyw i współpraca w zakresie organizacji szkoleń i spotkań z zakresu ochrony środowiska i ekologii. POWIAT JAROCIŃSKI Priorytet: Poprawa wyników produkcyjnych i jakości żywca wieprzowego z uwzględnieniem ochrony środowiska 1) Cele przyjętego priorytetu: dążenie do poprawy technologii produkcji mięsa wieprzowego oraz jego jakości, wprowadzanie nowych systemów żywienia i utrzymania zwierząt w oparciu o ujednoliconą genetykę, obniżanie kosztów produkcji i stabilizacji cen w ramach grup producenckich. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: duża tradycja spożycia mięsa wieprzowego i jego przetworów, duża tradycja hodowli i chowu świń, poprawa profilaktyki i leczenia stad, prowadzanie nowych systemów żywienia i utrzymania zwierząt, ujednolicenie i poprawa genetyki trzody chlewnej aby produkcja była efektywna, modernizacja i rozbudowa pomieszczeń inwentarskich dla zapewnienia dobrostanu zwierząt, zrzeszanie się w grupy producenckie w celu skoordynowania rynku skupu i sprzedaży produktów rolnych po korzystnych cenach dla rolników. POWIAT KALISKI Priorytet: Podnoszenie wiedzy w zakresie racjonalnego zarządzania gospodarstwem rolnym z uwzględnieniem gospodarstwa domowego 1) Cele przyjętego priorytetu: wskazywanie możliwości zastosowania optymalnych rozwiązań zmierzających do zwiększenia dochodów w gospodarstwie rolnym, zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich w wymiarze ekonomicznym, społecznym i środowiskowym, 39

42 zachowanie dziedzictwa kulturowego z uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: rolnictwo w powiecie kaliskim jest zróżnicowane pod względem ekonomicznym, ekologicznym, demograficznym i społecznym, większość gospodarstw charakteryzuje się dużą zdolnością adaptacji do zmieniających się warunków gospodarowania, poziom wydajności jednostkowej gospodarstwa rolnego, uzależniony jest od poziomu kwalifikacji użytkowników gospodarstw, konieczność podnoszenia wiedzy użytkowników gospodarstw rolnych w zakresie dywersyfikacji gospodarki obszarów wiejskich, przedsięwzięcia, realizowane przy zachowaniu zasad ochrony środowiska naturalnego pozytywnie wpłyną na zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, trudności w przekonaniu rolników do podejmowania działań zmierzających do rozwijania pozarolniczych źródeł dochodu, utrzymanie i rozwijanie wartości kultury polskiej w oparciu o potencjał lokalnych społeczności. POWIAT KĘPIŃSKI Priorytet: Funkcjonowanie gospodarstw rolnych zgodne z zasadami ochrony środowiska 1) Cele przyjętego priorytetu: ochrona gleb i wód, wprowadzenie metod produkcji rolnej zgodnej z ochroną i poprawą stanu środowiska naturalnego, krajobrazu i różnorodności genetycznej, zwrócenie uwagi na niewłaściwe stosowanie i przechowywanie nawozów oraz środków ochrony roślin. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: duży wpływ rolnictwa na kształtowanie środowiska naturalnego, zmiana charakteru prowadzonej działalności z ekstensywnej na intensywną, właściwe stosowanie i przechowywanie wytwarzanych podczas produkcji zwierzęcej naturalnych nawozów zasobnych w azot i fosfor, 40

43 gospodarka ściekowa w obrębie gospodarstwa, oddziaływanie produkcji rolniczej na różnorodność biologiczną i krajobrazową obszarów wiejskich. POWIAT KOLSKI Priorytet: Uprawa roślin oleistych (rzepak ozimy) jako alternatywa dla roślin zbożowych 1) Cele przyjętego priorytetu: zwiększenie powierzchni uprawy rzepaku ozimego, uzyskanie specjalistycznej wiedzy na temat uprawy rzepaku, wzrost jakości i wydajności rzepaku. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: występowanie na terenie powiatu kolskiego dużego udziału (powyżej 65%) w ogólnej strukturze zasiewów zbóż. Zboża w powiecie kolskim uprawiane są w monokulturze, co jest niekorzystne z punktu widzenia agrotechniki, utrzymania żyzności gleby oraz występowania chorób i szkodników, zwiększenie upraw rzepaku ozimego w strukturze zasiewów, w celu poprawy struktury gleb oraz plonowania roślin następnych, co w efekcie doprowadzi do podniesienia opłacalności produkcji, dążenie do zwiększenia różnorodności uprawianych roślin, co pozytywnie wpłynie na ograniczenie ilość stosowanych środków ochrony roślin oraz ochronę środowiska. POWIAT KONIŃSKI Priorytet: Poprawa bezpieczeństwa pracy w gospodarstwie rolnym w świetle zasad wzajemnej zgodności 1) Cele przyjętego priorytetu: poszerzenie wiedzy rolników w zakresie zasad BHP w gospodarstwach rolnych w świetle zasad wymogów wzajemnej zgodności. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: niska wiedza rolników z zakresu zasad BHP, zły stan maszyn i narzędzi rolniczych, 41

44 edukacja w zakresie odpowiedniego oznaczania progów, zabezpieczania schodów, włazów i poddaszy, zły stan budynków inwentarskich, przewodów elektrycznych, bagatelizowanie zagrożeń pożarowych, zwrócenie uwagi na wypadki komunikacyjne, często z udziałem dzieci, które pomagają przy pracach polowych i gospodarskich, również bez odpowiedniego dozoru ze strony dorosłych. POWIAT KOŚCIAŃSKI Priorytet: Zrównoważony rozwój gospodarstw rolnych w aspekcie ograniczeń środowiskowych 1) Cele przyjętego priorytetu: kształtowanie świadomości rolników nakierowane na zrównoważony rozwój gospodarstw rolnych przy uwzględnieniu parytetów dochodu i ochrony środowiska. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: zwiększenie świadomości wśród rolników i mieszkańców obszarów wiejskich na temat szkodliwości oddziaływania intensywnej produkcji rolniczej na środowisko, wyznaczenie obszarów OSN na obszarze gmin Czempiń, Krzywiń i Kościan, na terenie powiatu kościańskiego występują obszary Natura 2000: Wielki Łęg Obrzański i Zbiornik Wonieść, funkcjonowanie na terenie powiatu obszarów chronionych takich jak: Park Krajobrazowy im. Generała Dezyderego Chłapowskiego, konieczność wdrażania zasad wzajemnej zgodności. POWIAT KROTOSZYŃSKI Priorytet: Ochrona środowiska ze szczególnym uwzględnieniem realizacji Dyrektywy Azotanowej 1) Cele przyjętego priorytetu: edukacja w zakresie ograniczania odpływu azotu ze źródeł rolniczych, podniesienie świadomości rolników w zakresie właściwej gospodarki nawozami naturalnymi ich przechowywaniem i zagospodarowaniem, 42

45 edukacja i podnoszenie świadomości wśród rolników w zakresie przechowywania pasz objętościowych na niezabezpieczonym gruncie w celu ochrony środowiska naturalnego, przekonanie rolników do sporządzania dokumentacji na OSN, w szczególności dotyczącej prowadzenia programów rolnośrodowiskowych, posiadających dużą obsadę inwentarza żywego oraz rolników posiadających użytki rolne powyżej 100 ha, przekazywanie bieżących informacji rolnikom na temat spełniania określanych standardów w zakresie wymogów wzajemnej zgodności. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: wejście w życie Dyrektywy 91/676/EWG mającej na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych i zapobieganiu pogarszania stanu wód gruntowych, objęcie powiatu krotoszyńskiego Obszarem Szczególnie Narażonym w całości w dorzeczu Orli, Pogony i Dąbrówki z wyłączeniem miejscowości w gm. Zduny Chachalnia, Perzyce i Miasto Zduny oraz Miasta Sulmierzyce. Zgodnie z danymi zawartymi w DZ. Urz. Województwa Wielkopolskiego wynika, że obszar powiatu w obrębie w/w rzek na jej odpływach odbiega od wyznaczonych norm standardowych. Z analiz wykonanych przez RZGW wynika, że zawartość azotu na terenie powiatu krotoszyńskiego przekracza 50 mg/l, działania na terenie OSN wynikają z Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej i są obowiązkowe do stosowania przez rolników posiadających użytki rolne na wyznaczonych OSN. POWIAT LESZCZYŃSKI Priorytet: Od producenta do konsumenta 1) Cele przyjętego priorytetu: upowszechnienie wiedzy na temat marketingu produktów rolno-spożywczych oraz wybór właściwych, ze względu na położenie gospodarstwa i charakter produkcji, rynków zbytu i kanałów dystrybucji, zwrócenie uwagi na konieczność poprawy jakości wytwarzanych produktów zgodnie z wymogami rynku, 43

46 dążenie do integracji rolników poprzez organizowanie się w grupy producenckie oraz tworzenie powiązań z zakładami przetwórczymi umowy kontraktacyjne. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: w powiecie leszczyńskim oprócz dużych gospodarstw osiągających dobre wyniki produkcyjne i ekonomiczne znajdują się również gospodarstwa małe i średnie, charakteryzujące się stosunkowo niską skalą produkcji, brak możliwości zaoferowania większych, jednorodnych partii towaru o jakości oczekiwanej przez konsumenta powoduje, że producenci mają problemy ze zbytem swoich produktów po zadowalających cenach, rolnicy poszukują rozwiązań, które mogłyby poprawić tę niekorzystną sytuację, w związku z tym coraz liczniejsza grupa rolników zainteresowana jest procesami integracyjnymi: organizowanie się w ramach grup producentów rolnych oraz tworzenie powiązań z zakładami przetwórczymi umowy kontraktacyjne. Rozwiązania te mogłyby przyczynić się do większej stabilizacji rynków produktów rolnych, liczna grupa rolników jest zainteresowana podejmowaniem działań zmierzających do poprawy wyników ekonomicznych gospodarstw poprzez sprzedaż bezpośrednią produktów rolnych lub przetwarzanie produktów rolniczych we własnym zakresie. Główną barierą przy podejmowaniu tego rodzaju inicjatyw jest brak dostatecznej wiedzy dotyczącej przepisów podatkowych, a także wymogów sanitarnych i weterynaryjnych, istotne znaczenie z punktu widzenia poprawy dochodowości gospodarstw rolnych ma dostosowanie jakości produktów do potrzeb konsumenta (udział producentów w systemach jakości np. QAFP, PQS, QMP, w systemie Integrowanej Produkcji, rolnictwo ekologiczne), konieczność upowszechniania wiedzy na temat marketingu produktów rolnych, jak również wiedzy z zakresu technologii, której wdrożenie skutkowałoby poprawą jakości wytwarzanych produktów zgodnie z oczekiwaniami rynku oraz powinno się przyczynić do poprawy bezpieczeństwa żywności. 44

47 POWIAT MIĘDZYCHODZKI Priorytet: Nowości w rolnictwie z uwzględnieniem ochrony środowiska 1) Cele przyjętego priorytetu: pogłębienie wiedzy i umiejętności rolników i mieszkańców wsi dotyczącej możliwości rozwoju w świetle uwarunkowań dla działalności rolniczej na terenie powiatu międzychodzkiego. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: konieczność wdrażania zasad wzajemnej zgodności, zainteresowanie ze strony rolników nowościami w technologii produkcji rolniczej takimi jak: nowe odmiany roślin uprawnych, zmiany w ochronie roślin, nowoczesne nawożenie czy mechanizacja prac polowych, jak również nowościami z zakresu produkcji zwierzęcej dotyczące: zmian w technologii hodowli i chowu zwierząt gospodarskich z możliwością ich finansowania ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej, zmian w regulacjach prawnych dotyczących warunków prowadzenia produkcji rolniczej, zainteresowanie ze strony rolników różnymi formami pomocy finansowej ze środków pochodzących z funduszy UE lub instytucji krajowych dla gospodarstw rolnych i mieszkańców obszarów wiejskich (w tym zagadnienia płatności obszarowych), ustanowienie na terenie powiatu obszarów szczególnie narażonych Dyrektywa Azotanowa oraz obszarów chronionych takich jak: Natura 2000, Sierakowski Park Krajobrazowy, Pszczewski Park Krajobrazowy, Rezerwat Doliny Kamionki i inne, zainteresowanie ze strony rolników Programami rolnośrodowiskowymi oraz produkcją ekologiczną. POWIAT NOWOTOMYSKI Priorytet: Dywersyfikacja działalności rolniczej w kierunku rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich aspekty finansowo-podatkowe 1) Cele przyjętego priorytetu: poprawa efektywności produkcji zbóż i konkurencyjności gospodarstw rolnych, 45

48 podniesienie umiejętności rolników w zakresie wykorzystania kalkulacji ekonomicznych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym, upowszechnienie wiedzy w zakresie właściwego doboru odmian zbóż, stosowanie racjonalnej ochrony zbóż i optymalizacja nawożenia zbóż. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: spadek opłacalności produkcji szczególnie w małych gospodarstwach rolnych, polityka Unii Europejskiej i rządu w kierunku wprowadzenia w naszym kraju podatku dochodowego, niewielka znajomość zasad kalkulowania kosztów produkcji oraz obliczania podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym, przygotowanie rolników do wprowadzenia zasad podatku dochodowego w rolnictwie ustalonych przez MF i MR, upowszechnienie skutków wprowadzenia podatku dochodowego w różnych typach gospodarstw rolnych, przekazanie informacji beneficjentom o obowiązkach wynikających z prowadzenia działalności gospodarczej wobec instytucji (ZUS, US, KRUS, Sanepid, inne). POWIAT OBORNICKI Priorytet: Modernizacja produkcji rolniczej i poprawa jakości produktów rolnych z uwzględnieniem ochrony środowiska i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności 1) Cele przyjętego priorytetu: podniesienie umiejętności rolników w zakresie stosowania nowych technologii produkcji rolniczej z uwzględnieniem ochrony środowiska i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, pomoc w dostosowaniu gospodarstw rolnych do wymogów zasad wzajemnej zgodności i w pozyskiwaniu środków finansowych na modernizację produkcji rolniczej, poprawa efektywności produkcji rolniczej i konkurencyjności gospodarstw rolnych. 46

49 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: konieczność podniesienia wydajności produkcji rolniczej i poprawa jakości produktów rolnych, trudności ze zbytem produktów rolnych po opłacalnych cenach i konieczność konkurowania na jednolitym rynku UE, konieczność spełnienia coraz większych wymogów w zakresie higieny produkcji, ochrony środowiska i warunków utrzymania zwierząt, niedostateczne umiejętności części rolników w identyfikacji problemów jakie występują w prowadzeniu działalności rolniczej, co jest niezbędne w podejmowaniu decyzji mających na celu ich pozytywne rozwiązanie, brak własnych środków finansowych na modernizację gospodarstw rolnych. POWIAT OSTROWSKI Priorytet: Ochrona środowiska na obszarach szczególnie narażonych w powiecie ostrowskim 1) Cele przyjętego priorytetu: poprawa praktyki rolniczej obejmująca środki zaradcze związane z racjonalnym stosowaniem nawozów organicznych i mineralnych z uwzględnieniem odpowiednich terminów, dawek oraz bezpiecznego ich przechowywania, gospodarki nawozami i gruntami rolnymi, zachęcanie do stosowanie kodeksu dobrej praktyki rolniczej oraz wymogów wynikających z przyjętego programu działań dla obszarów OSN, podnoszenie świadomości rolników gospodarujących na terenach objętych Dyrektywą Azotanową. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: wprowadzenie w 2013 roku programu działań mającego na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych, objęcie powiatu ostrowskiego zasięgiem obowiązywania Dyrektywy Azotanowej na podstawie Rozporządzenia Dyrektora RZGW w Poznaniu i RZGW we Wrocławiu, edukacja rolników w zakresie konieczności stosowania się do przepisów Dyrektywy Azotanowej, w celu maksymalnej ochrony gruntów i wód przed zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego, 47

50 powiększenie obszaru OSN na terenie powiatu ostrowskiego wyznaczenie trzech zlewni rzek: Giszki, Lipówki, Ołoboku i Trzemnej (Ciemnej), Lutynii oraz rzek Czarna Woda i Kuroch, ujęcie w programie na lata na OSN czterech gmin powiatu ostrowskiego: Ostrów Wielkopolski, Nowe Skalmierzyce, Raszków i Sieroszewice, edukacja rolników w zakresie upowszechniania wymogów obowiązujących na OSN oraz przeprowadzanie szkoleń dla rolników prowadzących działalność rolniczą na tym obszarze. POWIAT OSTRZESZOWSKI Priorytet: Ochrona środowiska w gospodarstwach rolnych ze szczególnym uwzględnieniem ochrony gleb, wód i powietrza 1) Cele przyjętego priorytetu: edukacja w zakresie sposobów ochrony gleb i wód, zwrócenie uwagi na bezpieczne stosowanie i przechowywanie nawozów mineralnych oraz środków ochrony roślin. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: wpływ rolnictwa na kształtowanie środowiska naturalnego, propagowanie ochrony gleb, wód i powietrza przed pozostałościami substancji czynnych środków ochrony roślin, nawozów dolistnych, nawozów o charakterze organicznym i mineralnym, ograniczenie emisji szkodliwych gazów i pyłów podczas spalania opału w tradycyjnych kotłach grzewczych (dotyczy węgla i miału o niskich parametrach grzewczych) oraz zakazu stosowania do spalania materiałów odpadowych, oddziaływanie produkcji rolniczej na różnorodność biologiczną i krajobrazową obszarów wiejskich, zachęcanie do wykonywania badań gleby pozwalającej ocenić zasobność w podstawowe składniki potrzebne do wzrostu i rozwoju roślin umożliwiające potrzeby nawozowe, edukacja w zakresie gospodarki ściekowej w obrębie gospodarstwa. 48

51 POWIAT PILSKI Priorytet: Ochrona środowiska ze szczególnym uwzględnieniem przedsięwzięć rolnośrodowiskowych 1) Cele przyjętego priorytetu: upowszechnienie wśród rolników technologii produkcji rolniczej przyjaznych dla środowiska, wspieranie rolników w korzystaniu ze środków pomocowych w zakresie programu środowiskowego. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: produkcja w gospodarstwach rolnych powinna być prowadzona w sposób zapewniający przede wszystkim realizację ekonomicznych celów producentów rolnych, ale równie ważne jest to, aby rolnik był świadomy skutków, jakie niesie za sobą intensywna produkcja rolna, przedsięwzięcia rolnośrodowiskowe są istotnym narzędziem, służącym ochronie środowiska przyrodniczego na obszarach wykorzystywanych rolniczo. Szczególnie przydatne do realizacji programu są obszary charakteryzujące się cennymi walorami przyrodniczymi, w tym objęte ochroną w ramach NATURA 2000, powiat pilski w dużej części objęty jest obszarem NATURA 2000 i posiada bogate obszary wiejskie. Rolnictwo zachowało tradycyjny, niezbyt intensywny charakter. Stosunkowo niskie nawożenie, liczne zadrzewienia śródpolne tworzą zróżnicowane warunki umożliwiające zachowanie bioróżnorodności, zainteresowanie ze strony rolników realizacją określonych działań rolnośrodowiskowych z roku na rok wzrasta, świadczy o tym liczba złożonych wniosków o wsparcie finansowe z tytułu ich realizacji, z uwagi na ważność i obszerność zadania, jak również dość często zmieniające się przepisy, dotychczasowe działania powinny być pogłębione i kontynuowane. Umożliwi to rolnikom uzupełnianie na bieżąco wiedzy o prowadzonych zmianach, jak również zapewni posiadanie odpowiednio sporządzonej dokumentacji, przekonanie jak największego grona rolników do uczestnictwa w tym działaniu da niewątpliwie wymierne efekty środowiskowe, w postaci 49

52 ograniczenia negatywnego wpływu rolniczego gospodarowania na środowisko oraz zachowania wysokich walorów przyrodniczych obszarów wiejskich. POWIAT PLESZEWSKI Priorytet: Gospodarstwa rolne w warunkach gospodarki rynkowej 1) Cele przyjętego priorytetu: dążenie do maksymalnego dostosowania gospodarstw rolnych do wymogów gospodarki rynkowej, poprawy struktury obszarowej gospodarstw oraz uzupełnienia zaplecza bazy maszynowej, ujednolicenie produkcji poprzez tworzenie grup producentów oraz wdrażanie nowych niskonakładowych technologii produkcji, a także ukierunkowanie pod potrzeby dużych sieci handlowych, edukacja rolników w zakresie tworzenia grup producentów w celu poprawy konkurencyjności gospodarstw rolnych na rynku. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: występująca od kilkunastu lat rywalizacja indywidualnych producentów rolnych w zakresie pozyskiwania nowych rynków zbytu na wyprodukowane w gospodarstwach płody rolne, bardzo duże zainteresowanie rolników poprawą struktury agrarnej gospodarstw z uwagi na duże rozdrobnienie gospodarstw, pilna potrzeba ukierunkowania produkcji towarowej poprzez wdrażanie w gospodarstwach nowych technologii produkcji z uwzględnieniem zasad integrowanej produkcji, konieczność dostosowania gospodarstw do wymogów w zakresie cross compliance, duża wielokierunkowość produkcji w gospodarstwach powodująca obniżenie konkurencyjności na rynkach hurtowych, zainteresowanie rolników tworzeniem Grup producentów, kłopoty producentów z zachowaniem ciągłości dostaw na rynki hurtowe, rosnące potrzeby rolników wynikające z prowadzenia niezbędnej dokumentacji w gospodarstwach rolnych, zainteresowanie rolników wspólnym użytkowaniem maszyn. 50

53 POWIAT POZNAŃSKI Priorytet: Wsparcie dla produkcji rolniczej i poprawa jej jakości z uwzględnieniem ochrony środowiska 1) Cele przyjętego priorytetu: dążenie do zmniejszenia zagrożenia środowiska naturalnego powodowanego przez rolnictwo poprzez podnoszenie świadomości w zakresie ochrony środowiska z wykorzystaniem zasad zrównoważonej gospodarki rolnej, poprawa opłacalności i jakości produktów rolniczych, zwiększenie absorbcji środków pomocowych dla rolników powiatu poznańskiego poprzez zapoznanie rolników i mieszkańców obszarów wiejskich z warunkami pozyskiwania środków pomocowych unijnych i krajowych. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: specyfika obszaru powiatu poznańskiego wynika z: bliskości miasta Poznania jako bardzo dużego, wymagającego rynku zbytu, dużej ilość młodych, dobrze wykształconych rolników, powiększających się zagrożeń środowiskowych związanych z postępującą urbanizacją i uprzemysłowieniem aglomeracji, dużym rozdrobnieniem gospodarstw wymuszającym dobór produkcji rolniczej zapewniającej opłacalność i rozwój, zapotrzebowania na usługi agroturystyczne, funkcjonującego na terenie powiatu obszary chronione jak Park Narodowy, ujęcia wody dla miasta Poznania wymuszające ograniczenie lub nawet zakaz stosowania niektórych technologii związanych ze stosowaniem agrochemii. dostosowywanie do uwarunkowań wynikających ze Strategii Rozwoju Wsi i Rolnictwa realizowanej w województwie wielkopolskim, realizacji Wspólnej polityki Rolnej UE w województwie wielkopolskim. 51

54 POWIAT RAWICKI Priorytet: Ochrona środowiska w powiecie rawickim 1) Cele przyjętego priorytetu: edukacja rolników w zakresie sposobów nawożenia zgodnego z zasadami produkcji integrowanej, zwiększenie liczby gospodarstw uczestniczących w programach rolnośrodowiskowych, zwiększenie liczby gospodarstw właściwe przechowujących nawozy naturalne. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: wysoka skala produkcji zwierzęcej na terenie powiatu (bydło, trzoda chlewna, drób) duża obsada SD zwierząt na hektar UR, problem z zagospodarowaniem nadmiaru nawozów naturalnych, duże zanieczyszczenie środowiska azotanami pochodzenia rolniczego, brak zrównoważonego nawożenia UR opartego o plany nawozowe, duży transfer pasz objętościowych oraz zbóż z terenów sąsiednich powiatów, niewłaściwe przechowywanie nawozów naturalnych i pasz objętościowych soczystych. POWIAT SŁUPECKI Priorytet: Poprawa jakości i promocja produkcji żywca wieprzowego 1) Cele przyjętego priorytetu: zwiększenie mięsności sprzedawanych tuczników w ocenie poubojowej średnio z 51% do 54% mięsności, zwiększenie zapłaty o 0,1 zł za 1 kg sprzedawanego żywca. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: znaczny udział gospodarstw rolnych zajmujących się towarową produkcją trzody (ok. 750 gospodarstw stanowiących ok 15% ogółu gospodarstw), stosowanie przez rolników zróżnicowanego materiał genetyczny w stadach świń, stosowanie różnych technologii żywienia przez producentów trzody, odnotowywanie zróżnicowanych warunków mikroklimatycznych w procesie produkcji żywca wieprzowego, 52

55 znaczny udział zbóż paszowych w strukturze zasiewów gospodarstw rolnych, występowanie różnic w wynikach produkcyjnych tuczników pomiędzy poszczególnymi producentami, rozważenie problemu dużego udziału gleb słabych o niskim wskaźniku bonitacji, posiadanie przez rolników obiektów inwentarskich przygotowanych do produkcji tuczników, poszukiwanie dobrego surowca przez ubojnie świń występującą na terenie powiatu słupeckiego. POWIAT SZAMOTULSKI Priorytet: Przystosowanie gospodarstw rolnych do standardów obowiązujących w UE z zakresu ochrony środowiska, BHP i norm jakościowych w produkcji żywności 1) Cele przyjętego priorytetu: pomoc w dostosowaniu gospodarstw rolnych do wymogów zasady wzajemnej zgodności i w pozyskiwaniu środków finansowych na modernizację produkcji rolniczej, poprawa efektywności produkcji rolniczej i konkurencyjności gospodarstw rolnych, propagowanie zmian w technologii produkcji roślinnej i zwierzęcej, poprzez wdrażanie nowości i współpracę z jednostkami naukowo badawczymi. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: systematyczne podnoszenie u producentów rolnych wiedzy rolniczej ogólnej i specjalistycznej jako ważnego elementu dostosowującego rolnika i jego gospodarstwo do wymogów współczesnego rolnictwa w UE, podnoszenie świadomości rolników o potrzebie przestrzegania zasad ochrony środowiska w gospodarstwie oraz przygotowanie do prawidłowego wykonywania zabiegów ochrony roślin, przygotowanie potencjalnych beneficjentów do maksymalnego wykorzystania i absorbowania środków finansowych w ramach PROW , prezentacja innowacyjnych technologii stosowanych w rolnictwie podczas wyjazdów szkoleniowych, 53

56 rosnące znaczenie turystyki, rekreacji oraz ochrony dziedzictwa kulturowego przyczyniającego się do wzrostu atrakcyjności regionu, zwiększanie konkurencyjności gospodarstw rolnych poprzez produkcję zdrowej żywności w tym hodowli zwierząt wolnych od chorób zakaźnych, konieczność spełnienia coraz większych wymogów w zakresie higieny produkcji, ochrony środowiska i warunków utrzymania zwierząt, szkolenie i przygotowanie rolników i mieszkańców terenów wiejskich do uzyskiwania dodatkowych dochodów z działalności pozarolniczej. POWIAT ŚREDZKI Priorytet: Wspieranie integracji środowisk lokalnych w aspekcie zmian społecznych, kulturowych i gospodarczych zachodzących na obszarach wiejskich 1) Cele przyjętego priorytetu: edukacja rodzin rolniczych w celu zwiększenia szans na pozyskanie dodatkowych źródeł dochodu, poznanie różnorodności form i usług świadczonych w gospodarstwach agroturystycznych oraz ich specjalizacja, nabycie umiejętności potrzebnych do organizowania się producentów oraz poszerzenie wiedzy potrzebnej do rozwinięcia sprzedaży marginalnej, lokalnej i bezpośredniej produktów rolnych w celu uzyskania dodatkowego zarobku. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: promowanie rozwoju infrastruktury rekreacyjno turystycznej i usług turystycznych, wspieranie przedsięwzięć promujących lokalną przedsiębiorczość, zarówno w obszarze rolniczym jak i działalności pozarolniczej, pomoc w realizacji działań integrujących społeczności lokalne, mających swoje źródła w lokalnej tradycji, wspieranie przedsięwzięć mających na celu szeroko pojętą ochronę środowiska, w tym zdobywanie wiedzy na temat odnawialnych źródeł energii, część osób zamieszkujących obszary wiejskie pozostaje bierna, zarówno zawodowo, jak i społecznie na problemy z przekwalifikowaniem i poszukiwaniem alternatywnych źródeł dochodów dla swoich gospodarstw. 54

57 POWIAT ŚREMSKI Priorytet: Modernizacja produkcji rolnej oraz poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych 1) Cele przyjętego priorytetu: podniesienie efektywności produkcji rolniczej i konkurencyjności gospodarstw, dostosowanie gospodarstw do wymogów zasad wzajemnej zgodności oraz podniesienie poziomu wiedzy rolników w zakresie pozyskiwania środków na modernizację, wspieranie rolników w prowadzeniu rachunkowości w gospodarstwach. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: dążenie do podniesienia wydajności produkcji rolnej oraz produktów rolnych, konieczność spełnienia przez rolników wymogów higieny produkcji, ochrony środowiska, a także wymogów wzajemnej zgodności, możliwość pozyskiwania przez rolników środków krajowych i unijnych na modernizację gospodarstw, podnoszenie wiedzy z zakresu rachunkowość prowadzonej w gospodarstwach. POWIAT TURECKI Priorytet: Wspieranie przedsiębiorczości i lokalnych inicjatyw 1) Cele przyjętego priorytetu: pomoc rolnikom i mieszkańcom wsi w zwiększaniu aktywności gospodarczej, pomoc mieszkańcom wsi w zwiększaniu aktywności społecznej. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: zmniejszający się poziom zatrudnienia w dużych zakładach produkcyjnych i w rolnictwie towarowym, duże zainteresowanie wśród młodzieży prowadzeniem działalności gospodarczej na terenach wiejskich, sprzyjające warunki do tworzenia bazy agroturystycznej i usług dla rolnictwa na terenach wiejskich, możliwości pozyskania funduszy na rozwój i promocję działalności lokalnych społeczności, 55

58 potrzeba wspólnego działania na rzecz ochrony lokalnych tradycji, rękodzieła i krajobrazu. POWIAT WĄGROWIECKI Priorytet: Wprowadzanie do uprawy nowych odmian rzepaku 1) Cele przyjętego priorytetu: zapoznanie rolników z nowymi odmianami rzepaku w uprawie polowej, przedstawienie rolnikom możliwości plonotwórczych nowych odmian rzepaku w aspekcie ich zdrowotności oraz odporności na choroby i szkodniki, zaznajomienie rolników z nowymi technologiami produkcji rzepaku. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: wzrost zainteresowania wśród rolników powiatu wągrowieckiego uprawą rzepaku, zainteresowanie rolników nowymi odmianami rzepaku o większym potencjale produkcyjnym, możliwości uprawy w produkcji polowej odmian rzepaku dostosowanych do posiadanych gleb w gospodarstwach rolników, zapoznanie się rolników z odpornością na warunki klimatyczne oraz choroby i szkodniki prezentowanych odmian podczas szkoleń i pokazów, stopniowe zwiększanie areału uprawy rzepaku odmian stabilnie plonujących w warunkach powiatu wągrowieckiego, realizacja sugestii rolników i członków Rady Powiatowej WIR w Wągrowcu w zakresie współpracy z firmami działającymi na rzecz rolników, wynikających z analizy potrzeb doradczych. WOLSZTYN Priorytet: Integrowany program ochrony jako podstawa nowoczesnych technologii produkcji roślin zbożowych w gospodarstwie 1) Cele priorytetu: przekonanie rolników, aby wdrażając integrowane metody uprawy uwzględniali: uzyskiwanie stabilnych i dobrych jakościowo plonów, dobór właściwych odmian, 56

59 stosowanie płodozmianów o dużej bioróżnorodności zapewniających wysoką produkcyjność i zdrowotność łanu, metody uprawy roli i roślin chroniące glebę, nawożenie organiczne i mineralne dostosowane do potrzeb roślin, ochrona roślin oparta o progi szkodliwości. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: obowiązek stosowania zasad integrowanej ochrony roślin od roku, wykorzystanie przez rolników naturalnych zdolności produkcyjnych gleb i roślin stosując chemiczne środki produkcji na poziomie niezbędnego minimum, harmonijne wprowadzanie postępu biologicznego i technicznego, oprócz celów produkcyjnych Integrowana produkcja ma uwzględniać cele ekologiczne: ochrona agrocenoz, utrzymanie i zachowanie w niezmienionym stanie rolniczego krajobrazu, dbać o bezpieczeństwo i zdrowie rolnika i konsumenta. POWIAT WRZESIŃSKI Priorytet: Poprawa efektywności produkcji rolniczej z uwzględnieniem norm ochrony środowiska i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności 1) Cele przyjętego priorytetu: zwiększenie świadomości producentów rolnych w zakresie ochrony środowiska i bezpieczeństwa żywności, promocja systemów produkcji rolniczej przyjaznych dla środowiska, wdrażanie w gospodarstwach rolnych zasad wzajemnej zgodności oraz Krajowego Programu Rolnośrodowiskowego. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: wprowadzenie programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszarów szczególnie narażonych w zlewni Strugi Bawół Rozporządzeniem Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu z dnia 17 sierpnia 2012 r. (program OSN realizowany w powiecie wrzesińskim obejmuje połowę gminy Września), 57

60 obowiązek stosowania zasad integrowanej ochrony roślin w Polsce i pozostałych krajach Unii Europejskiej od 1 stycznia 2014 roku, zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi oraz działania na rzecz klimatu; w tym: płatności pro-ekologiczne tzw. komponent zielony (greening), które przysługiwać będą rolnikom za stosowanie praktyk rolnych korzystnie wpływających na klimat i środowisko (cel II WPR po 2013 roku), duże zainteresowanie środowiska rolniczego w powiecie wrzesińskim realizacją programów rolnośrodowiskowych. POWIAT ZŁOTOWSKI Priorytet: Fundusze gospodarstwa rolnego z uwzględnieniem nadchodzących zmian 1) Cele przyjętego priorytetu: zapoznanie rolników z formami opodatkowania podatkiem dochodowym gospodarstwa rolnego oraz zasad naliczania i rozliczania podatku dochodowego, poszerzenie wśród rolników wiedzy na temat źródeł finansowania gospodarstwa rolnego oraz umiejętności pozyskiwania środków z funduszy unijnych, edukacja rolników w zakresie poprawy bezpieczeństwa produkcji w ramach ubezpieczeń rolniczych. 2) Uzasadnienie przyjętego priorytetu: duża potrzeba informacji w środowisku rolniczym na temat proponowanych zmian w zakresie polityki podatkowej (możliwość wejścia w życie podatku dochodowego), edukacja w zakresie poszerzenia wiedzy na temat podstaw rachunkowości, zasad naliczania podatku dochodowego, przysługujących ulg i możliwości odliczeń przez rolników, konieczność posiadania przez rolników umiejętności korzystania w szerokim stopniu z ubezpieczeń rolniczych dotowanych i obowiązkowych, przekazywanie informacji rolnikom o działaniach zawartych w nowym budżecie PROW , 58

61 przygotowanie gospodarstw rolnych do efektywniejszego wykorzystania środków unijnych. 59

62 2. Metody doradcze w liczbach Ze względu na konieczność oceny stopnia realizacji celu zastosowano mierniki produktu, które odzwierciedlają wykonanie danego zadania w określonym czasie i pokazują konkretne dobra i usługi wyprodukowane przez sektor publiczny. Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu, dla wszystkich priorytetów powiatowych i wojewódzkich określił dwa mierniki produktu: Liczba zrealizowanych metod doradczych. Liczba uczestników w zrealizowanych metodach doradczych Porady indywidualne Tab.1. Liczba porad indywidualnych udzielona przez pracowników poszczególnych komórek organizacyjnych w 2013 roku komórka organizacyjna plan wykonanie Chodzież Czarnków-Trzcianka Gniezno Gostyń Grodzisk Jarocin Kalisz Kępno Koło Konin Kościan Krotoszyn Leszno Międzychód Nowy Tomyśl Oborniki Ostrów Ostrzeszów Piła

63 Pleszew Poznań Rawicz Słupca Szamotuły Śrem Środa Turek Wągrowiec Wolsztyn Września Złotów E* EOŚ* ROW* SPD* IT* 0 1 Suma: *Działy WODR w Poznaniu: E Dział Ekonomiki EOŚ Dział Ekologii i Ochrony Środowiska ROW Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki SPD Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa IT Dział Zastosowań Teleinformatyki 61

64 2.2. Wykład specjalisty Tab.2. Zestawienie zrealizowanych wykładów specjalisty przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku aneks do liczba dział plan wykonanie planu odbiorców Dział Ekonomiki Dział Ekologii i Ochrony Środowiska Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa Suma: Tab.3. Zestawienie zrealizowanych wykładów specjalisty w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekonomiki temat priorytetu Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN kierownik priorytetu plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Zbigniew Błaszczyk Piotr Konieczny Suma: Dział Ekologii i Ochrony Środowiska temat priorytetu kierownik aneks do liczba plan wykonanie priorytetu planu odbiorców Ochrona środowiska w Magdalena rolnictwie Świątkowska Odnawialne źródła energii Ewa Kwapich Rolnictwo ekologiczne Wiesława Juszkiewicz Suma:

65 Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki temat priorytetu Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Wspieranie zespołowych form gospodarowania w województwie wielkopolskim Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego kierownik priorytetu Teresa-Ewa Tuliszka plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Alicja Nowak Czesława Klonowska Jolanta Szczepańska Andrzej Machowicz Aldona Jankowska Suma: Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa temat priorytetu Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Poprawa efektywności produkcji roślin oleistych i bobowatych w aspekcie obniżenia kosztów Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości kierownik priorytetu Maria Rozwadowska Mieczysław Łepkowski plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Zbigniew Idaszak Piotr Kujawa

66 Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego Poprawa opłacalności produkcji pasiecznej Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych Wzrost efektywności wykorzystania potencjału gospodarstw rolnych poprzez zalesienia Michał Bartz Lucyna Palicka Bogdan Kot Dorota Piękna- Paterczyk Grzegorz Baier Andrzej Obst Jolanta Klupś Marek Szymański Suma: Tab.4. Zestawienie tematyczne zrealizowanych wykładów specjalisty w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekonomiki temat priorytetu liczba szkoleń liczba odbiorców Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Aktualna sytuacja w ubezpieczenia związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego 3 76 Analiza opłacalności wybranych kierunków produkcji rolniczej 2 28 Finansowanie modernizacji gospodarstw rolnych 4 47 Ile kosztuje eksploatacja maszyn rolniczych w gospodarstwie rolnym Kondycja ekonomiczna gospodarstw rolnych wg kierunku i specjalizacji produkcji rolnej 2 28 Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w tym podatek VAT plus koncepcja wprowadzenia podatku dochodowego w rolnictwie Sytuacja rynkowa i opłacalność produkcji bydła mięsnego 2 28 Zarządzanie finansami w gospodarstwie rolnym oraz źródła ich pozyskiwania 4 62 Znajomość kosztu użycia maszyn jako możliwość podniesienia dochodu rolniczego

67 Priorytet: Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN Korzyści dla gospodarstw rolnych z tytułu prowadzenia rachunkowości rolnej na przykładzie Polskiego FADN 4 63 Rachunkowość rolna instrumentem kształtowania zdolności konkurencyjnej gospodarstw rolnych 2 31 Rachunkowość rolnicza w kontekście planu wprowadzania podatku dochodowego w rolnictwie 5 81 Wykorzystanie raportu indywidualnego jako przykładowego produktu rachunkowości rolnej Polskiego FADN w 1 28 zarządzaniu gospodarstwem rolnym Znaczenie dokumentów wynikowych na przykładzie rachunkowości rolnej w systemie Polski FADN w zarządzaniu gospodarstwem rolnym 1 15 Suma: Dział Ekologii i Ochrony Środowiska temat priorytetu liczba szkoleń liczba odbiorców Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Bilans glebowej substancji organicznej w gospodarstwie rolnym 1 44 Dyrektywa Azotanowa - dobra praktyka rolnicza na terenach OSN województwa wielkopolskiego Działania przyjazne środowisku naturalnemu 1 14 Gospodarowanie rolnicze na obszarach prawnie chronionych 1 15 Produkcja rolnicza źródłem zanieczyszczenia środowiska - wybrane zagadnienia 1 25 Program rolnośrodowiskowy szansą dla środowiska i rolnika Zasada wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym Priorytet: Odnawialne źródła energii Rodzaje odnawialnych źródeł energii i ich wykorzystanie Biogazownie rolnicze Budownictwo pasywne a energooszczędne 1 75 Energetyczne wykorzystanie biomasy 2 32 Finansowanie działań w zakresie efektywności energetycznej 1 75 Oferta edukacyjna w zakresie energetyki odnawialnej 1 75 Praktyczne sposoby zmniejszania zużycia energii w domu i gospodarstwie rolnym 1 10 Sposoby zmniejszenia zużycia energii w domu i gospodarstwie rolnym (wykład na konferencji) Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Możliwości finansowego wsparcia rolnictwa ekologicznego 5 74 Rolnictwo ekologiczna w Polsce i Wielkopolsce (wykład w ramach Pikniku Ekoagroturystycznego)

68 Rolnictwo ekologiczne w świetle aktualnych regulacji prawnych Zasady przestawiania gospodarstwa na produkcję ekologiczną Suma: Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki temat priorytetu liczba szkoleń liczba odbiorców Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Zmiana stylu życia i jej wpływ na wybrane choroby przewlekłe 4 57 Co zrobić, żeby uwierzyć w siebie i wzmocnić siebie 2 36 Jak długo i zdrowo żyć ze szczególnym uwzględnieniem zasad żywienia 4 69 Kobiety, a profilaktyka zdrowotna 3 69 Wybrane zagadnienia profilaktyki i ochrony zdrowia ludności obszarów wiejskich 4 56 Zapobieganie wypadkom wśród dzieci i młodzieży z terenów wiejskich 4 72 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Czy wiem co jem? 1 7 Nowoczesne wiejskie gospodarstwo domowe 1 10 Pomoc socjalno - bytowa dla mieszkańców obszarów wiejskich 2 47 Prawidłowe odżywianie z wykorzystaniem warzyw i owoców 2 34 Racjonalne żywienie rodziny Rolnicze ubezpieczenia społeczne 1 32 Zioła i przyprawy zastosowanie w żywieniu 5 63 Zwalczamy złe nawyki żywieniowe dzieci i młodzieży 1 10 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej 2 32 Jak założyć własną firmę - rejestracja działalności gospodarczej 2 31 Podatki w działalności gospodarczej - dochodowy i VAT 1 27 Pozytywne wzorce pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich 1 14 Programy pomocowe dla przedsiębiorców na obszarach wiejskich 2 22 Przetwórstwo produktów rolnych oraz sprzedaż bezpośrednia na poziomie gospodarstwa rolnego Sprzedaż bezpośrednia i dostawy bezpośrednie produktów rolnych 5 78 Wspieranie przedsiębiorczości w ramach pomocy UE na lata Źródła finansowania pozarolniczej działalności gospodarczej 1 10 Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Podstawy prawne prowadzenia działalności turystycznej i agroturystycznej na obszarach wiejskich przepisy, podatki

69 Jak rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej i agroturystycznej? 2 25 Jakość usług w turystyce wiejskiej 2 28 Przepisy i podatki w agroturystyce 1 17 Wybrane zagadnienia z zakresu rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem agroturystyki 3 52 Żywienie gości w gospodarstwach agroturystycznych, produkt regionalny, lokalny, żywność wysokiej jakości 1 13 Priorytet: Wspieranie zespołowych form gospodarowania w województwie wielkopolskim Możliwości wsparcia grup producentów rolnych w oparciu o działania PROW oraz w perspektywie PROW Wspieranie zespołowych form gospodarowania w rolnictwie 3 39 Zasady organizacji i funkcjonowania grup producentów i organizacji producentów w oparciu o przepisy o organizacji 1 11 rynków owoców i warzyw Zasady organizowania i funkcjonowania grup producentów rolnych ze szczególnym uwzględnieniem spółdzielczości Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Dziedzictwo kulturowe wsi jako wartość zasługująca na zachowanie 6 98 Możliwości wykorzystania produktu regionalnego w agroturystyce 2 44 Produkty regionalne i tradycyjne ochrona, sprzedaż i wsparcie 3 81 Tradycyjne produkty i potrawy w kuchni wielkopolskiej Wielkopolskie zwyczaje i obrzędy 4 44 Suma: Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa temat priorytetu liczba liczba szkoleń odbiorców Priorytet: Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności Dobre praktyki w produkcji bydła 1 16 Dobrostan bydła w świetle obowiązujących przepisów prawnych oraz wymogów cross - compliance Gdzie szukać oszczędności w produkcji bydła mlecznego 4 59 Jak uzyskać mleko dobrej jakości Możliwości zmiany produkcji mlecznej na żywiec wołowy 2 20 Na zdrowych kończynach po wysoką wydajność i jakość mleka 1 10 Okres okołoporodowy u bydła 1 14 Rasy bydła mięsnego i systemy opasu 6 88 Zasady schładzania mleka

70 Priorytet: Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Główne zagrożenia na plantacjach ziemniaka w okresie wegetacji Produkcja ziemniaków wysokiej jakości Wykorzystanie programu komputerowego NegFry w zwalczaniu zarazy ziemniaczanej w ziemniakach 5 59 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji roślin oleistych i bobowatych w aspekcie obniżenia kosztów Nowoczesna agrotechnika uprawy rzepaku 3 33 Znaczenie uprawy roślin bobowatych 1 18 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Agrotechnika może ograniczyć błędy nieprawidłowego zmianowania Czynniki wpływające na wartość technologiczną zbóż - wymagania i normy 1 18 Nawożenie roślin uprawnych z uwzględnieniem nawożenia dolistnego 2 32 Nowe odmiany zbóż 5 52 Nowości w technologii uprawy zbóż jarych 3 40 Nowości w technologii uprawy zbóż ozimych 2 21 Nowości w uprawie rzepaku 1 8 Prawidłowe gospodarowanie materią organiczną gleby 3 60 Prawidłowe nawożenie rzepaku 2 45 Prawidłowe nawożenie zbóż 2 15 Produkcja zbóż paszowych na glebach lekkich 2 25 Uprawa zbóż w Południowej Wielkopolsce - dobór odmian z LZO 3 43 Priorytet: Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego Czynniki wpływające na poprawę efektywności i opłacalności produkcji żywca wieprzowego 3 30 Krzyżowanie towarowe świń w celu uzyskania wieprzowiny wysokiej jakości 5 84 Plenność loch jako czynnik wypływający na opłacalność produkcji 4 72 Produkcja wieprzowiny o wysokiej jakości - Pork Quality Sysytem 3 26 Wykorzystanie krajowych źródeł białka w żywieniu świń sposobem obniżenia kosztów produkcji Wykorzystanie roślin strączkowych w żywieniu świń 2 27 Priorytet: Poprawa opłacalności produkcji pasiecznej Nowoczesne metody gospodarowania w pasiece 2 39 Pozyskiwanie produktów pszczelich wysokiej jakości 1 17 Przygotowanie rodzin pszczelich do wykorzystania pożytków 2 17 Wychów matek pszczelich na potrzeby własne

71 Zimowanie rodzin pszczelich w dwóch korpusach 1 24 Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich Budowa - eksploatacja samoczynnych oczyszczalni ścieków bytowych 3 42 Pokrycia budynków eternitem - jak rozwiązać problem do 2032 roku? 4 50 Zbiorniki do przechowywania zbóż w gospodarstwie rolnym. Przegląd producentów, co kupić i zamontować w gospodarstwie 2 24 Priorytet: Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości Gatunki drzew i krzewów polecane do ogrodów przydomowych 1 23 Integrowana ochrona i produkcja warzyw lub owoców - droga do certyfikatu 3 60 Integrowana ochrona roślin ogrodniczych 3 59 Nowości w produkcji sadowniczej Przechowywanie warzyw 3 39 Rośliny jagodowe wczoraj, dziś i jutro 3 42 Wpływ nawadniania na opłacalność i jakość produkcji warzyw 1 15 Zasady ogólne rozliczania podatku VAT w gospodarstwach ogrodniczych i rolnych 4 76 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Omówienie i prezentacja listy zalecanych odmian roślin uprawnych 3 74 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Integrowana ochrona roślin - rozpoznawanie i efektywne zwalczanie chorób i szkodników w uprawach Dobór odpowiednich środków ochrony roślin w zależności od substancji aktywnej 1 30 Integrowana ochrona roślin jako element integrowanej 1 47 produkcji Integrowana ochrona roślin uprawnych (zbóż, rzepaku, ziemniaków, kukurydzy) Integrowana ochrona roślin uprawnych (pszenica ozima i jara) 1 21 Integrowana ochrona roślin-zwalczanie chwastów w roślinach uprawnych (w zbożach ozimych) 1 15 Integrowane metody produkcji - ochrona chemiczna, dobór preparatów w zależności od zagrożeń w uprawie zbóż, rzepaku i 2 29 kukurydzy. Zestawienie wymogów prawnych (transportowych, CC, Ustawy o ochronie roślin) dotyczących ochrony roślin uprawnych 1 11 obowiązujących gospodarstwo rolne Priorytet: Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych Integrowana ochrona roślin uprawnych (zbóż, rzepaku, ziemniaków) 1 29 Odnawianie zdegradowanych łąk i pastwisk w gospodarstwach konwencjonalnych i ekologicznych Prawidłowa gospodarka na trwałych lub przemiennych użytkach

72 zielonych gwarantem wysokich plonów tanich pasz gospodarskich Priorytet: Wzrost efektywności wykorzystania potencjału gospodarstw rolnych poprzez zalesienia Pielęgnacja upraw i młodników na gruntach porolnych 2 41 Zasady podkrzesywania drzew dorodnych a wynik ekonomiczny i zysk środowiskowy 1 12 Suma:

73 2.3. Pokazy Tab.5. Zestawienie zrealizowanych pokazów przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku dział plan aneks do liczba wykonanie planu odbiorców Dział Ekologii i Ochrony Środowiska Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa Suma: Tab.6. Zestawienie zrealizowanych pokazów w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekologii i Ochrony Środowiska temat priorytetu Ochrona środowiska w rolnictwie Rolnictwo ekologiczne kierownik priorytetu Magdalena Świątkowska Wiesława Juszkiewicz plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Suma: Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki temat priorytetu Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego kierownik priorytetu plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Alicja Nowak Aldona Jankowska Suma:

74 Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa temat priorytetu Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Poprawa efektywności produkcji roślin oleistych i bobowatych w aspekcie obniżenia kosztów Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego Poprawa opłacalności produkcji pasiecznej Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich. Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych. kierownik priorytetu Maria Rozwadowska Mieczysław Łepkowski Zbigniew Idaszak plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Piotr Kujawa Michał Bartz Lucyna Palicka Bogdan Kot Dorota Piękna- Paterczyk Grzegorz Baier Andrzej Obst

75 Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych Wzrost efektywności wykorzystania potencjału gospodarstw rolnych poprzez zalesienia. Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu Jolanta Klupś Marek Szymański Suma: Tab.7. Zestawienie tematyczne zrealizowanych pokazów w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekologii i Ochrony Środowiska temat liczba szkoleń liczba odbiorców Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Przerabianie pryzmy kompostowej 1 5 Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Walory żywności ekologicznej 1 35 Suma: 2 40 Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki liczba liczba temat szkoleń odbiorców Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Tradycyjne potrawy z ziemniaków - PYRCZOK 1 40 Suma: 1 40 Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa liczba temat szkoleń Priorytet: Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności Nowoczesne technologie w chowie i hodowli bydła mlecznego lub liczba odbiorców mięsnego 2 30 Przygotowywanie i zadawanie pasz dla bydła mlecznego 2 24 Priorytet: Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Działanie polowej stacji meteorologicznej w komputerowym systemie decyzyjnym jako element integrowanej produkcji 1 15 Wykorzystanie danych pogodowych z polowych stacji meteorologicznych w komputerowym systemie ochrony ziemniaków przed zarazą ziemniaczaną

76 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji roślin oleistych i bobowatych w aspekcie obniżenia kosztów Pokaz nowych odmian roślin uprawnych w Stacji Oceny Odmian Świebodzin 1 20 Sygnalizacja szkodników na plantacji rzepaku 1 12 Technologia uprawy oraz plantacje roślin strączkowych w Stacji Hodowli Roślin w Kosieczynie, powiat świebodziński 1 20 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Lustracja plantacji zbóż i określenie przewidywanego plonu ziarna 4 57 Priorytet: Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego Prawidłowe zakiszanie wilgotnego ziarna kukurydzy na cele paszowe dla trzody chlewnej 1 20 Priorytet: Poprawa opłacalności produkcji pasiecznej Metody wychowu użytkowych matek pszczelich dla potrzeb własnych 2 22 pasieki Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich Samodzielna budowa kanału wentylacyjnego z płyt styropianowych 1 18 Priorytet: Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości Integrowana ochrona warzyw - ocena zagrożenia plantacji marchwi przez choroby i szkodniki, sposoby ich zwalczania 1 10 Ocena zagrożenia przez choroby i szkodniki plantacji wybranych warzyw gruntowych i sposoby ich zwalczania 1 5 Rozpoznawanie chorób i szkodników szparaga - sposoby ich zwalczania 2 17 Rozpoznawanie chorób i szkodników w sadach i na plantacjach warzyw gruntowych 1 30 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Pokaz poletek demonstracyjnych roślin uprawnych z listy zalecanych odmian Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Integrowane metody ograniczenia patogenów (chorób, szkodników, chwastów) w roślinach uprawnych Rozpoznawanie i zwalczanie chwastów w zbożach, rzepaku i kukurydzy Rozpoznawanie patogenów (chwastów, chorób, szkodników) na plantacji zbóż ozimych, określenie progów szkodliwości Priorytet: Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych Innowacje technologiczne zbioru i konserwacji pasz z użytków zielonych 3 87 Suma:

77 2.4. Demonstracje Tab.8. Zestawienie zrealizowanych demonstracji przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku aneks liczba dział plan do wykonanie odbiorców planu Dział Ekologii i Ochrony Środowiska Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa Suma: Tab.9. Zestawienie zrealizowanych demonstracji w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekologii i Ochrony Środowiska temat priorytetu kierownik aneks do liczba plan wykonanie priorytetu planu odbiorców Ochrona środowiska w Magdalena rolnictwie Świątkowska Odnawialne źródła energii Ewa Kwapich Rolnictwo ekologiczne Wiesława Juszkiewicz Suma: Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki temat priorytetu Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki kierownik priorytetu Jolanta Szczepańska plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Suma: Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa temat priorytetu Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności. kierownik priorytetu Maria Rozwadowska plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców

78 Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości. Poprawa efektywności produkcji roślin oleistych i bobowatych w aspekcie obniżenia kosztów Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości. Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego. Poprawa opłacalności produkcji pasiecznej. Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich. Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości. Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych. Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych. Wzrost efektywności wykorzystania potencjału gospodarstw rolnych poprzez zalesienia. Mieczysław Łepkowski Zbigniew Idaszak Piotr Kujawa Michał Bartz Lucyna Palicka Bogdan Kot Dorota Piękna- Paterczyk Grzegorz Baier Andrzej Obst Jolanta Klupś Marek Szymański Suma:

79 Tab.10. Zestawienie tematyczne zrealizowanych demonstracji w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekologii i Ochrony Środowiska temat liczba szkoleń liczba odbiorców Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Pożyteczne mikroorganizmy w produkcji zwierzęcej i ochronie środowiska 3 3 Upowszechnienie prawidłowego kompostowania obornika i odpadów organicznych w gosp. rolnym w celu uzyskania nawozu wysokiej jakości oraz ograniczenia niekorzystnego 3 5 wpływu składowania obornika w gruncie Priorytet: Odnawialne źródła energii Kolekcja roślin energetycznych 1 1 Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Pożyteczne mikroorganizmy jako czynnik plonotwórczy w ekologicznych uprawach 4 4 Suma: Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki temat liczba szkoleń liczba odbiorców Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Budowa oferty edukacyjnej w gospodarstwie agroturystycznym 5 5 Suma: 5 5 Tematy demonstracji z działu Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa temat liczba szkoleń liczba odbiorców Priorytet: Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności Doskonalenie genetyczne stada krów mlecznych w zakresie cech produkcyjnych, pokrojowych i funkcjonalnych celem 1 1 poprawy rentowności produkcji mleka. Pozyskiwanie mleka wysokiej jakości - Wpływ higieny doju i przechowywania mleka na jego jakość 1 1 Żywienie młodego bydła opasowego uwzględniające możliwości poprawy walorów dietetycznych mięsa wołowego" 2 11 Priorytet: Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości System wspomagania decyzji w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaczaną - monitoring 8 42 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji roślin oleistych i bobowatych w aspekcie obniżenia kosztów Agrotechnika uprawy nowych odmian grochu pastewnego 2 2 Regulacja zachwaszczenia upraw łubinu w warunkach

80 gospodarstwa ekologicznego Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości System wspomagania decyzji w ochronie żyta przed rdzą brunatną Priorytet: Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego Analiza okresu międzymiotu w chlewni, próba jego zmniejszenia (zminimalizowania) w celu poprawienia plenności 1 1 gospodarczej. Poprawa wyników produkcyjnych tuczu świń, jakości tusz wieprzowych i dobrostanu zwierząt dzięki zastosowaniu 3 3 preparatu SangroPak Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich ABC wymiany pokryć eternitowych na pokrycia ekologiczne w gospodarstwach rolnych 1 1 Priorytet: Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości. Integrowana ochrona owoców i warzyw gruntowych przed chorobami i szkodnikami 2 3 Wprowadzenie do uprawy nowej polskiej odmiany marchwi 1 1 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Agrotechnika roślin uprawnych z LZO Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Agrotechnika rzepaku ozimego Integrowana ochrona roślin (zbóż, rzepaku, ziemniaków) Integrowane metody produkcji ochrona chemiczna, dobór preparatów w zależności od zagrożeń w uprawie zbóż 2 2 Rozpoznawanie patogenów (chwastów, chorób, szkodników) na plantacjach zbóż ozimych, określanie progów 1 6 Priorytet: Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych w gospodarstwie 1 1 mleczarskim Właściwy dobór mieszanek traw z bobowatymi na nowo zakładane użytki zielone różnych typów 1 1 Suma:

81 2.5. Wyjazdy studyjne Tab.11. Zestawienie zrealizowanych wyjazdów studyjnych przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku aneks do liczba dział plan wykonanie planu odbiorców Dział Ekologii i Ochrony Środowiska Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa Suma: Tab.12. Zestawienie zrealizowanych wyjazdów studyjnych w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekologii i Ochrony Środowiska temat priorytetu kierownik aneks do liczba plan wykonanie priorytetu planu odbiorców Rolnictwo ekologiczne Wiesława Juszkiewicz Suma: temat priorytetu Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego kierownik priorytetu Teresa-Ewa Tuliszka Czesława Klonowska Jolanta Szczepańska Aldona Jankowska plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Suma:

82 Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa temat priorytetu Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości. Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości. Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości. Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych. kierownik priorytetu Mieczysław Łepkowski plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Piotr Kujawa Dorota Piękna- Paterczyk Andrzej Obst Suma: Tab.13. Zestawienie tematyczne zrealizowanych wyjazdów studyjnych w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekologii i Ochrony Środowiska temat liczba szkoleń liczba odbiorców Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Produkcja ekologiczna w gospodarstwie rolnym 1 49 Wyjazd z rolnikami ekologicznymi na Targi Rolnicze Natura Food Łódź 1 9 Zarządzanie i produkcja w gospodarstwie ekologicznym 1 9 Suma: 3 67 Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki temat liczba liczba szkoleń odbiorców Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich 1 30 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Nowości maszynowe na wystawie AGRO SHOW 1 15 Pozytywne wzorce pozarolniczej działalności na obszarach wiejskich

83 Pozytywne wzorce działania mieszkańców obszarów wiejskich Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Pozytywne wzorce pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich 2 60 Walory turystyczne obszarów wiejskich 3 80 Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Pozytywne wzorce działania w zakresie dziedzictwa kulturowego 2 27 Suma: Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa temat liczba liczba szkoleń odbiorców Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości. Najnowsze osiągnięcia w mechanizacji produkcji polowej Priorytet: Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości. Nowości w technologii produkcji owoców 1 19 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych. Kombinacje środków chemicznych stosowane w zbożach, rzepaku i kukurydzy Suma:

84 2.6. Konkursy Tab.14. Zestawienie zrealizowanych konkursów przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku aneks do liczba dział plan wykonanie planu odbiorców Dział Ekologii i Ochrony Środowiska Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki Suma: Tab.15. Zestawienie zrealizowanych konkursów w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekologii i Ochrony Środowiska temat priorytetu kierownik aneks do liczba plan wykonanie priorytetu planu odbiorców Ochrona środowiska w Magdalena rolnictwie Świątkowska Odnawialne źródła energii Ewa Kwapich Rolnictwo ekologiczne Wiesława Juszkiewicz Suma: Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki temat priorytetu Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego kierownik priorytetu plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Alicja Nowak Czesława Klonowska Jolanta Szczepańska Aldona Jankowska Suma:

85 Tab.16. Zestawienie tematyczne zrealizowanych demonstracji w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekologii i Ochrony Środowiska temat liczba szkoleń liczba odbiorców Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Co wiemy o żywności ekologicznej 1 20 Suma: 1 20 Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki temat liczba liczba szkoleń odbiorców Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Sposób na sukces 1 3 Agroliga Wielkopolski Rolnik Roku 1 5 Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Konkurs na najlepszy obiekt turystyki na obszarach wiejskich w Wielkopolsce 1 14 Kryształowa Koniczyna 1 1 Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Nasze Kulinarne Dziedzictwo Smaki Regionów Najpiękniejszy wieniec dożynkowy 1 1 Suma: Tab.17. Zestawienie zrealizowanych konkursów poza priorytetem w 2013 roku temat plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Olimpiada wiedzy rolniczej Suma:

86 2.7. Seminaria Tab.18. Zestawienie zrealizowanych seminariów przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku dział plan aneks do liczba wykonanie planu odbiorców Dział Ekologii i Ochrony Środowiska Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa Suma: Tab.19. Zestawienie zrealizowanych seminariów w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku temat priorytetu Rolnictwo ekologiczne Dział Ekologii i Ochrony Środowiska kierownik priorytetu Wiesława Juszkiewicz plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Suma: Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki temat priorytetu Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego kierownik priorytetu Alicja Nowak plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Suma: Tab.20. Zestawienie tematyczne zrealizowanych seminariów w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekologii i Ochrony Środowiska temat liczba szkoleń liczba odbiorców Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Piknik Ekoagroturystyczny 1 47 Sesja ekologiczna: Rolnictwo - Środowisko - Żywność - Zdrowie 1 35 Suma:

87 Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa temat liczba szkoleń liczba odbiorców Priorytet: Poprawa opłacalności produkcji pasiecznej Wielkopolskie Forum Pszczelarzy Suma:

88 2.8. Konferencje Tab.21. Zestawienie zrealizowanych konferencji przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku aneks liczba dział plan do wykonanie odbiorców planu Dział Ekologii i Ochrony Środowiska Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa Suma: Tab.22. Zestawienie zrealizowanych konferencji w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekologii i Ochrony Środowiska kierownik aneks do liczba temat priorytetu plan wykonanie priorytetu planu odbiorców Odnawialne źródła energii Ewa Kwapich Suma: Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa temat priorytetu Poprawa efektywności produkcji roślin oleistych i bobowatych w aspekcie obniżenia kosztów Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych. kierownik priorytetu Zbigniew Idaszak plan aneks do planu wykonanie liczba odbiorców Andrzej Obst Suma: Tab.23. Zestawienie tematyczne zrealizowanych konferencji w ramach priorytetów wojewódzkich przez Działy Merytoryczne WODR w Poznaniu w 2013 roku Dział Ekologii i Ochrony Środowiska temat liczba szkoleń liczba odbiorców Priorytet: Odnawialne źródła energii Budownictwo pasywne i energooszczędne 1 75 Suma:

89 Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa temat liczba liczba szkoleń odbiorców Priorytet: Poprawa efektywności produkcji roślin oleistych i bobowatych w aspekcie obniżenia kosztów Deficyt białka paszowego w Polsce - uprawa roślin strączkowych jako sposób jego rozwiązania 2 54 Stosowanie herbicydów i fungicydów na plantacjach roślin strączkowych 2 54 Ulepszanie krajowych źródeł białka roślinnego, ich produkcji, systemu obrotu i wykorzystania w paszach Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych. Wykorzystanie stacji meteorologicznych zlokalizowanych w gospodarstwach demonstracyjnych jako elementu systemów 1 25 wspomagania decyzji w ochronie roślin Rola i znaczenie gospodarstw demonstracyjnych w transferze nauki do praktyki Suma:

90 2.9. Wykłady Tab.24. Zestawienie wykładów realizowanych przez ZD w powiatach z podziałem na priorytety wojewódzkie i powiatowe w 2013 roku priorytet plan aneks do planu wykonanie priorytety wojewódzkie priorytety powiatowe Suma: Tab.25. Zestawienie zrealizowanych wykładów przez Zespoły Doradcze w powiatach WODR w Poznaniu w 2013 roku w ramach priorytetów wojewódzkich aneks kierownik dział priorytet wojewódzki plan do wykonanie priorytetu planu E E EOŚ EOŚ EOŚ ROW Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN Ochrona środowiska w rolnictwie Odnawialne źródła energii Rolnictwo ekologiczne Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Zbigniew Błaszczyk Piotr Konieczny Wioletta Kmiećkowiak Ewa Kwapich Elżbieta Dryjańska Teresa-Ewa Tuliszka liczba odbiorców ROW Wspieranie rozwoju i Alicja Nowak

91 ROW ROW ROW ROW SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Wspieranie zespołowych form gospodarowania w województwie wielkopolskim Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności. Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości. Poprawa efektywności produkcji roślin oleistych i bobowatych w aspekcie obniżenia kosztów Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości. Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego. Poprawa opłacalności produkcji pasiecznej. Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich. Czesława Klonowska Jolanta Szczepańska Andrzej Machowicz Aldona Jankowska Jerzy Mikołajczak Mieczysław Łepkowski Zbigniew Idaszak Piotr Kujawa Michał Bartz Lucyna Palicka Bogdan Kot

92 SPD SPD SPD SPD SPD Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości. Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych. Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych. Wzrost efektywności wykorzystania potencjału gospodarstw rolnych poprzez zalesienia. Dorota Piękna- Paterczyk Grzegorz Baier Andrzej Obst Jolanta Klupś Marek Szymański Suma: Tab.26. Zestawienie tematyczne zrealizowanych wykładów ramach priorytetów wojewódzkich przez ZD w powiatach WODR w Poznaniu w 2013 roku temat wykładu wykonanie liczba odbiorców Chodzież Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Analiza opłacalności podstawowych kierunków produkcji rolniczej 1 14 Priorytet: Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN Podatki w rolnictwie - wybrane zagadnienia 1 7 Znaczenie PL FADN - dokumentacja wynikowa 2 20 Gniezno Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie OSN - Obszary Szczególnie Narażone na zanieczyszczenia azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych (program działań) - poprawa naruszonych standardów środowiska, przywracanie 2 37 standardów jakości wód Skutki zmian klimatu dla rolnictwa w Polsce 1 17 Zasada wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym 1 22 Priorytet: Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Praktyczne wykorzystanie programu komputerowego NEG Frey w ochronie ziemniaków przed zarazą ziemniaczaną 1 7 Wpływ ocieplenia klimatu na populacje patogenów w uprawach ziemniaka

93 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Podatki w rolnictwie; w tym podatek dochodowy 1 16 Prawidłowe prowadzenie dokumentacji związanej z zarządzaniem gospodarstwem rolnym 1 16 PROW wybrane działania i propozycje - stan aktualny 1 11 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Jakość produkowanej kukurydzy w integrowanej ochronie 1 34 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Integrowane metody ograniczania zachwaszczenia zbóż i rzepaku - nowe pestycydy 1 11 Metoda integrowanej produkcji rolnej 1 18 Metody integrowanej ochrony roślin 1 6 Ochrona chemiczna, dobór preparatów, określenie progów szkodliwości w roślinach uprawnych - wprowadzenie do integrowanej metody produkcji roślinnej 1 12 Priorytet: Wspieranie zespołowych form gospodarowania w województwie wielkopolskim Tworzenie grup producentów rolnych 1 11 Gostyń Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Dopłaty obszarowe 2 30 Ekonomiczne aspekty wprowadzania Zasady Wzajemnej Zgodności 1 31 Finansowanie inwestycji w gospodarstwie rolnym z wykorzystaniem środków krajowych i unijnych 1 14 Inwestowanie w gospodarstwie rolnym z udziałem środków krajowych i UE 5 75 Propozycje zmian WPR po 2013 roku 2 10 Ubezpieczenia rolne 2 31 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Wymiana materiału siewnego i dobór odmian. Dopłaty do materiału siewnego 7 95 Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Kobieta a profilaktyka zdrowotna 1 14 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Choroby zbóż i metody ich zwalczania 2 19 Priorytet: Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN Korzyści dla gospodarstwa rolnego wynikające z tytułu prowadzenia rachunkowości rolnej na przykładzie Polskiego FADN

94 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego BHP w gospodarstwie rolnym 2 29 Rękodzieło jako jedna z form aktywizacji kobiet wiejskich 3 49 Udzielanie pierwszej pomocy w gospodarstwie rolnym 2 29 Zwalczanie złych nawyków żywieniowych dzieci i młodzieży 1 11 Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Tradycyjna kuchnia Wielkopolski 2 37 Grodzisk Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Ogólne założenia programu rolnośrodowiskowego 1 32 Użytki zielone w przyrodniczych pakietach programu rolnośrodowiskowego 1 26 Zagrożenia związane z zanieczyszczeniem związkami azotu pochodzącymi ze źródeł rolniczych 1 23 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Aspekty wprowadzenia zasady wzajemnej zgodności Cross - Compliance 1 21 Pozyskiwanie środków finansowych dla gospodarstwa rolnego ze źródeł krajowych i UE 1 20 Rachunkowość rolnicza w kontekście planu wprowadzenia podatku dochodowego w rolnictwie 1 13 Źródła finansowania inwestycji w rolnictwie 1 13 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Dobór odmian zbóż w zależności od warunków glebowo klimatycznych 1 15 Dobór odmian zbóż w zależności od warunków glebowo klimatycznych. Siew kwalifikowanego materiału a uzyskiwane plony 1 10 Rozpoznawanie patogenów ich efektywne zwalczanie 1 10 Technologia uprawy nowych odmian zbóż 1 10 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Dobór środków ochrony roślin w zależności od zwalczanego patogenu 1 15 Integrowana ochrona roślin sposobem minimalizacji zagrożeń dla zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska 1 30 Priorytet: Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN Rachunkowość rolna w gospodarstwie rolnym 2 36 Jarocin Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Podatek VAT wpływem czy wydatkiem gospodarstwa rolnego

95 Kalisz Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Dokumentacja w programie rolnośrodowiskowym 1 10 Jak łączyć rolnictwo i ochronę środowiska? 1 38 Normy i normatywy w zakresie ochrony środowiska w gospodarstwie rolnym 1 21 Podnoszenie wiedzy ekologicznej - segregacja i zagospodarowanie odpadów w gospodarstwach rolnych 1 25 Podnoszenie wiedzy z zakresu segregacji śmieci 2 25 Programy rolnośrodowiskowe i wymagana dokumentacja 2 32 Wymogi wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym 2 26 Zastosowanie Em-ów w rolnictwie 2 23 Priorytet: Odnawialne źródła energii Wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii 1 12 Priorytet: Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności Stan i perspektywy rozwoju gospodarstw mlecznych w Polsce 1 7 Zagrożenia wynikające z nieprzestrzegania zasad minimalnych zgodności dla produkcji zwierzęcej 1 14 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Podatek dochodowy szansa czy zagrożenie 1 7 Podatek VAT wpływem czy wydatkiem dla gospodarstwa rolnego 3 37 Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w tym podatek VAT plus koncepcja wprowadzenia podatku dochodowego 1 8 w rolnictwie Ubezpieczenia w gospodarstwie rolnym, w tym ubezpieczenia dotowane 4 54 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Jak zapobiegać wymarzaniu zbóż? 1 8 Nowości w ochronie zbóż i kukurydzy z uwzględnieniem zasad ochrony integrowanej 1 20 Uprawa zbóż jarych i kukurydzy w warunkach gminy Mycielin 1 20 Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich Dobrostan zwierząt gospodarskich obszar kontroli z zakresu wypełniania wymogów wzajemnej zgodności (tzw. obszar C) 1 38 Dobrostan zwierząt 1 7 Priorytet: Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości Rodzaje stosowanych ściółek i ich wpływ w uprawie warzyw 1 10 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Lista zalecanych odmian 3 29 Właściwy dobór materiału siewnego przez rolników

96 Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Choroby cywilizacyjne XXI wieku 1 10 Rola warzyw i owoców w żywieniu 2 25 Techniki radzenia sobie ze stresem u kobiet w średnim wieku 1 8 Zapobieganie wypadkom w gospodarstwie rolnym 2 48 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Ewidencja zabiegów ochrony roślin 1 10 Fałszywe środki ochrony roślin 1 10 Programy rolnośrodowiskowe 1 7 Priorytet: Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych Kiszonki z traw od czego zależy ich jakość 1 11 Metody renowacji trwałych użytków zielonych 1 10 Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Ekologiczna uprawa warzyw na potrzeby gospodarstwa domowego 2 25 Priorytet: Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN Korzyści z wprowadzenia rachunkowości w gospodarstwie rolnym 1 11 Ubezpieczenia w gospodarstwie rolnym, w tym dotowane 2 21 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Apteka natury 1 9 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Jak założyć działalność pozarolniczą? 1 8 Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich w ramach finansowania WPR w latach Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Pozytywne wzorce działania w zakresie dziedzictwa kulturowego 1 15 Spotkanie organizacyjne i doradztwo związane z przygotowaniem do konkursu w Dobrzycy - Nasze Kulinarne Dziedzictwo - Smaki 1 6 Regionów Południowej Wielkopolski Kępno Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Dobrostan zwierząt w świetle obowiązujących przepisów prawnych oraz wymogów wzajemnej zgodności 3 42 Dokumentacja obowiązująca w gospodarstwie rolnym oraz zasady jej prowadzenia zgodnie z wymogami cc 3 42 Dokumentacja w programie rolnośrodowiskowym 1 11 Materia organiczna gleby - niedoceniana wartość 3 27 Ogólne założenia programu rolnośrodowiskowego na lata Zasada wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym - wybrane zagadnienia 2 42 Zasady wzajemnej zgodności-wymogi i normy dobrostanu zwierząt

97 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Dokumentacja w gospodarstwie rolnym 2 30 Podatek VAT w gospodarstwie rolnym zmiany w 2013 r Prowadzenie dokumentacji w gospodarstwie rolnym 3 41 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Produkcja zbóż paszowych na glebach lekkich 1 10 Priorytet: Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego Czynniki żywieniowe i ich wpływ na jakość mięsa wieprzowego i opłacalność 4 44 Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich Azbest w budownictwie - jak rozwiązać problem do 2032 r Dobrostan zwierząt gospodarskich w gospodarstwie rolnym 2 24 Normy w budownictwie inwentarskim - dobrostan zwierząt w CC 2 25 Pokrycia budynków eternitem 3 43 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Nowości w hodowli zbóż jarych którą odmianę wybrać? 2 20 Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Jak długo i zdrowo żyć-ze szczególnym uwzględnieniem zasad żywienia 1 10 Wybrane zagadnienia z profilaktyki i ochrony zdrowia ludności obszarów wiejskich 2 24 Zapobieganie wypadkom wśród dzieci i młodzieży z terenów wiejskich 1 12 Zmiana stylu życia i jej wpływ na wybrane choroby przewlekłe 1 10 Priorytet: Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN Prowadzenie rachunkowości rolnej w gospodarstwie rolnym 3 43 Rachunkowość - Agrokoszty 3 33 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Prawidłowe odżywianie z wykorzystaniem warzyw i owoców 6 54 Racjonalne żywienie rodziny 1 13 Rolnicze ubezpieczenia społeczne 1 12 Ubezpieczenia społeczne rolników 2 15 Zioła i przyprawy-zastosowanie w żywieniu 1 10 Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Promocja i reklama w turystyce wiejskiej i agroturystyce 1 10 Priorytet: Wzrost efektywności wykorzystania potencjału gospodarstw rolnych poprzez zalesienia Zalesiane gruntów rolnych i inne dostępne instrumenty pomocowe w rolnictwie w 2013 r

98 Koło Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Bezpieczeństwo i higiena pracy w rolnictwie 1 12 Dokumentacja w programie rolnośrodowiskowym 2 25 Ochrona środowiska -wymóg cross - compliance 2 14 Ogólne założenia Programu Rolnośrodowiskowego na lata Pakiety przyrodnicze w Programie Rolnośrodowiskowym na lata Program rolnośrodowiskowy szansą dla środowiska i rolnika 2 23 Wymogi Wzajemnej Zgodności 7 62 Priorytet: Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Ziemniaki jadalne na wczesny zbiór 1 11 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Ekonomiczne aspekty wprowadzania zasady wzajemnej zgodności 6 49 Finansowanie inwestycji w gospodarstwie rolnym i działalności pozarolniczej 2 17 Obowiązujące i dobrowolne ubezpieczenia w rolnictwie 1 15 Podatki w rolnictwie 3 22 Ubezpieczenia w gospodarstwie rolnym, w tym dotowane ubezpieczenia 2 62 Zarządzanie finansami w gospodarstwie rolnym oraz źródła ich pozyskiwania 2 16 Źródła finansowania gospodarstw rolnych w nowym programie Źródła finansowania inwestycji w gospodarstwach rolnych - PROW Źródła finansowania inwestycji w gospodarstwie rolnym (środki krajowe i unijne) 3 30 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Integrowana produkcja zbóż 1 9 Priorytet: Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości. Integrowana produkcja owoców 1 10 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Odmiany zbóż uprawnych z Listy Zalecanych Odmian 1 6 Priorytet: Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych. Zwalczanie chwastów na użytkach zielonych 1 7 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Co warto wiedzieć o olejach w codziennej diecie 1 8 Bezpieczeństwo i higiena pracy w gospodarstwie rolnym 1 10 Dziedzictwo kulturowe wsi jako wartość zasługująca na zachowanie

99 Emerytury i renty rolnicze - wybrane zagadnienia 1 10 Racjonalne żywienie rodziny 1 24 Rolnicze ubezpieczenia społeczne 1 8 Warzywa i owoce i ich rola w żywieniu 1 22 Zioła i przyprawy- zastosowanie w żywieniu 1 14 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Jak prawidłowo rozliczyć dotację inwestycyjną 1 10 Pozytywne wzorce pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich 1 10 Programy pomocowe dla przedsiębiorców na obszarach wiejskich 4 29 Przetwórstwo produktów rolnych na poziomie gospodarstwa 1 10 Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Agroturystyka jako dodatkowe źródło dochodu 1 13 Jak rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej i agroturystycznej 1 6 Walory turystyczne Wielkopolski i dziedzictwo kulturowe wsi 1 8 Wybrane zagadnienia z zakresu rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem agroturystyki 2 14 Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Dziedzictwo kulturowe wsi jako wartość zasługująca na zachowanie 1 8 Konin Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Alternatywne źródła energii w gospodarstwie 1 8 Ochrona środowiska w rolnictwie Zagadnienia związane z ochroną roślin 3 42 Priorytet: Odnawialne źródła energii Alternatywne źródła energii w gospodarstwie Priorytet: Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności Hodowla bydła opasowego 1 10 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Źródła finansowania inwestycji w gospodarstwie rolnym Podatki w rolnictwie Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Charakterystyka nowych odmian zbóż jarych 1 11 Nowe technologie w uprawie zbóż 1 10 Uprawa i znaczenie roślin strączkowych w gospodarstwie rolnym 1 10 Uprawa zbóż ozimych -jaką odmianę wybrać 1 11 Uprawa zbóż 1 41 Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich Cross compliance w gospodarstwie rolnym

100 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Uprawa i znaczenie roślin strączkowych w gospodarstwie 5 70 Uprawa zbóż - odmiany zalecane do uprawy na terenie wielkopolski 2 38 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Stosowanie środków ochrony roślin w świetle wymogów wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym 1 10 Zagadnienia związane z ochroną roślin 3 34 Priorytet: Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych Zasady racjonalnego nawożenia 2 55 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Ubezpieczenie w gospodarstwie rolnym 4 35 Cross compliance w gospodarstwie rolnym 5 68 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Ubezpieczenie w gospodarstwie rolnym 1 18 Wybrane zagadnienia PROW oraz planowane zagadnienia PROW Kościan Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Jak długo i zdrowo żyć - ze szczególnym uwzględnieniem zasad żywienia 1 18 Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Wybrane zagadnienia z zakresu rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem agroturystyki 1 25 Krotoszyn Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Dyrektywa Azotanowa - dobra praktyka rolnicza na terenach OSN Ochrona środowiska w Dyrektywie Azotanowej 1 12 Program rolnośrodowiskowy szansą dla środowiska i rolnika Zasada wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym Priorytet: Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności. Dobrostan bydła w świetle obowiązujących przepisów prawnych oraz wymogów Cross compliance 3 37 Ochrona środowiska w Dyrektywie Azotanowej 1 18 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Aktualna sytuacja w ubezpieczeniach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego 1 6 Korzyści dla gospodarstwa rolnego wynikające z tytułu prowadzenia rachunkowości rolnej na przykładzie Polskiego FADN 1 6 Koszty eksploatacji maszyn rolniczych w gospodarstwach rolnych 2 30 Podatek dochodowy w gospodarstwach rolnych - nowe wyzwania 1 18 Podatek VAT w gospodarstwie rolnym z uwzględnieniem

101 prowadzenia rachunkowości Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w tym podatek VAT plus koncepcja wprowadzenia podatku dochodowego 2 20 w rolnictwie Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w tym podatek VAT 2 31 Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich Wprowadzanie nowych rozwiązań technicznych w budynkach inwentarskich 2 38 Priorytet: Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości. Prawidłowa ochrona drzew owocowych przed chorobami i szkodnikami 2 38 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Korzyści i ustawodawstwo dotyczące wymiany materiału siewnego 3 38 Omówienie i prezentacja listy zalecanych odmian roślin uprawnych 1 14 Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Jak długo i zdrowo żyć -ze szczególnym uwzględnieniem zasad żywienia 2 59 Kobieta a profilaktyka zdrowotna 2 22 Wybrane zagadnienia profilaktyczne i ochrony zdrowia ludności obszarów wiejskich 1 17 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Zestawienie wymogów prawnych (transportowych, CC, Ustawy o ochronie roślin) dotyczących ochrony roślin uprawnych 1 13 obowiązujących gospodarstwo rolne Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Rola płodozmianu w utrzymaniu żyzności gleby 1 8 Priorytet: Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w tym podatek VAT plus koncepcja wprowadzenia podatku dochodowego w rolnictwie 2 37 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Pomoc socjalno - bytowa dla mieszkańców obszarów wiejskich 2 45 Racjonalne żywienie rodziny 2 34 Rolnicze ubezpieczenia społeczne 1 15 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Jak założyć własną firmę - rejestracja działalności gospodarczej 2 19 Przetwórstwo produktów rolnych na poziomie gospodarstwa 1 30 Tworzenie i rozwój nowych grup producenckich na terenie gminy Źródła finansowania pozarolniczej działalności gospodarczej 3 64 Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Wielkopolskie zwyczaje i obrzędy

102 Leszno Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Dyrektywa Azotanowa - III etap wdrażania - nowości i zamiany 2 52 Program rolnośrodowiskowy szansa dla środowiska i rolnika 1 7 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Możliwości finansowania inwestycji w gospodarstwie rolnym 2 28 Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w tym podatek VAT plus koncepcja wprowadzenia podatku dochodowego 2 26 w rolnictwie Zarządzanie finansami w gospodarstwie rolnym oraz źródła ich pozyskiwania 2 27 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Mleko i jego przetwory w racjonalnym żywieniu 4 62 Zioła i przyprawy - zastosowanie w żywieniu 4 49 Międzychód Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Europejski Kodeks Walki z Rakiem 1 15 Zdrowie kobiety - działania profilaktyczne 1 15 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Integrowana metoda ograniczania zachwaszczenia, rozpoznawanie i zwalczanie chwastów w zbożach 2 27 Rozpoznawanie chorób grzybowych i szkodników w uprawach rolniczych oraz ich zwalczanie 4 50 Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Dokumentacja w rolnictwie ekologicznym 1 15 Nowy Tomyśl Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Dokumentacja w programie rolnośrodowiskowym 1 15 Ogólne założenia programu rolnośrodowiskowego na lata Program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych Wybrane zagadnienia z zakresu cross - compliance 3 48 Priorytet: Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Technologia uprawy ziemniaków jadalnych 1 15 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Podatki w gospodarstwie rolnym 1 15 Wspieranie przedsiębiorczości przez ARiMR w ramach WPR po 2013 r Wykorzystanie komputera i internetu w zarządzaniu gospodarstwem

103 rolnym i pozyskiwaniu informacji Wykorzystanie komputera w gospodarstwie rolnym 2 22 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Nowe odmiany zbóż i roślin strączkowych 1 9 Nowości w hodowli zbóż jaką odmianę wybrać 1 12 Uprawa roślin strączkowych ze zbożami w aspekcie poprawy zmianowania 1 15 Priorytet: Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego Czynniki wpływające na efektywność i opłacalność produkcji trzody chlewnej 2 20 Nowości w produkcji trzody chlewnej 1 10 Postęp genetyczny a warunki utrzymania zwierząt 1 10 Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich Nowe technologie w chowie świń 1 20 Priorytet: Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości Choroby drzew pestkowych 1 15 Metody ograniczania występowaniu oraz zwalczanie patogenów glebowych zwłaszcza nicieni w uprawie warzyw korzeniowych 1 18 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Charakterystyka i dobór odmian zbóż jarych do warunków glebowych 1 12 Nowości odmianowe w zbożach 1 21 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Jak pozyskać dotację na założenie firmy dla rolników - dostępne programy działań 1 8 Jak założyć własną firmę - krok po kroku 1 10 Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Możliwości rozwoju ruchu turystycznego w powiecie nowotomyskim 1 7 Poprawa wyglądu i estetyki zagrody wiejskiej 1 9 Priorytet: Wzrost efektywności wykorzystania potencjału gospodarstw rolnych poprzez zalesienia Zasady zalesiania gruntów rolnych 1 15 Oborniki Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Podatek VAT wpływem czy wydatkiem dla gospodarstwa rolnego 1 13 Rachunkowość rolnicza - korzyści w zarządzaniu gospodarstwem 1 16 Ostrów Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Dyrektywa Azotanowa 1 20 Działania przyjazne środowisku naturalnemu 1 18 Program rolnośrodowiskowy szansą dla środowiska i rolnika 4 69 Zasada wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym

104 Priorytet: Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Kompleksowa ochrona ziemniaków 1 25 Uprawa ziemniaków na cele jadalne, przemysłowe i paszowe 1 25 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Bieżące informacje ekonomiczne w rolnictwie 2 69 Ekonomika w stosowaniu środków ochrony roślin 1 30 Podatek VAT w rolnictwie 2 90 Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego z uwzględnieniem podatku dochodowego 2 85 Ubezpieczenia związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego 2 31 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Ochrona roślin - zboża 1 16 Uprawa zbóż ozimych i jarych z uwzględnieniem odmian 1 15 Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Europejski Kodeks Walki z Rakiem 1 8 Kobiety, a profilaktyka zdrowotna 1 8 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Integrowana ochrona roślin uprawnych (zbóż, rzepaku, ziemniaków) 3 42 Zrównoważone stosowanie pestycydów w uprawach zbożowych w integrowanej ochronie roślin 2 51 Priorytet: Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych Użytki zielone 2 31 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Podatki w działalności gospodarczej-dochodowy i VAT 3 34 Pozytywne wzorce pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich 3 51 Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Walory turystyczne Wielkopolski i dziedzictwo kulturowe wsi 1 22 Wybrane zagadnienia z zakresu rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem agroturystyki 1 18 Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Dziedzictwo kulturowe wsi jako wartość zasługująca na zachowanie 1 11 Wielkopolskie zwyczaje i obrzędy 1 8 Ostrzeszów Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Ogólne założenia programu rolnośrodowiskowego Priorytet: Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności Choroby odzwierzęce - zapobieganie 1 15 Chów i hodowla bydła mięsnego

105 Produkcja wołowiny wysokiej jakości 1 15 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Pozyskiwanie środków finansowych ze źródeł krajowych i UE 4 57 Dotowane ubezpieczenia dla gospodarstw rolnych 2 26 Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w tym podatek VAT 2 28 Ubezpieczenia w gospodarstwie rolnym, w tym dotowane 3 39 Zarządzanie finansami w gospodarstwie rolnym oraz źródła ich pozyskiwania 2 28 Zasady przyznawania płatności obszarowych oraz do materiału siewnego w 2013 r Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Dobór odmian zbóż do uprawy w warunkach gm. Kobyla Góra 1 10 Uprawa mieszanek zbożowo strączkowych w gospodarstwie rolnym 2 28 Priorytet: Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego Dobrostan trzody chlewnej w świetle obowiązujących przepisów prawnych 2 30 Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich. Pokrycia budynków eternitem - jak rozwiązać problem do 2032 r Przepisy prawne, budowlane i eksploatacja przydomowych oczyszczalni ścieków 1 16 Wymogi dotyczące budynków i budowli w gospodarstwie rolnym 1 10 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Omówienie i prezentacja Listy Zalecanych Odmian roślin uprawnych 1 11 Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Zdrowie kobiet i profilaktyka 1 14 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Środki ochrony roślin, a ochrona środowiska 2 36 Priorytet: Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych Intensywne użytkowanie łąk i pastwisk 1 15 Prawidłowe nawożenie i pielęgnacja użytków zielonych sposobem pozyskiwania tanich pasz wysokiej jakości 1 11 Zagospodarowanie trwałych użytków zielonych metodą pełnej uprawy 1 10 Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Produkcja żywności metodami ekologicznymi z uwzględnieniem programu rolnośrodowiskowego 2 23 Priorytet: Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN Korzyści dla gospodarstwa rolnego wynikające z tytułu prowadzenia rachunkowości rolnej na przykładzie Polskiego FADN

106 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Pomoc unijna w ramach PROW Ubezpieczenia społeczne rolników 2 28 Witaminy w żywieniu człowieka 1 14 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Źródła finansowania pozarolniczej działalności gospodarczej 2 20 Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Zioła i przyprawy - zastosowanie w żywieniu 1 13 Piła Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Bezpieczeństwo i Higiena Pracy w rolnictwie 1 11 Działania przyjazne ochronie środowiska 2 25 Zasada wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym 2 25 Priorytet: Odnawialne źródła energii Energia słońca - kolektory słoneczne 1 14 Energia wiatru - elektrownie wiatrowe 1 14 Odnawialne źródła energii - wykorzystanie kolektorów słonecznych w rolnictwie 1 13 Priorytet: Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Jak uzyskać wysokie plony ziemniaków 1 11 Opłacalność produkcji ziemniaka w aspekcie zabezpieczenia konsumenta 1 17 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Finansowanie modernizacji gospodarstw rolnych 2 20 Podatki w rolnictwie, w tym wybrane zagadnienia w zakresie podatku dochodowego 4 40 Ubezpieczenia w gospodarstwie rolnym- stan aktualny 4 81 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Dobra jakość materiału siewnego podstawą wysokich plonów 2 46 Najważniejsze elementy agrotechniczne w uprawie nowych odmian kukurydzy w północnej Wielkopolsce 1 27 Nawozy dolistne jako czynnik stabilizujący i zwiększający plony roślin uprawnych 1 19 Nowe odmiany zbóż jako efektywność, obniżania kosztów produkcji i zwiększenia jakości 1 23 Wiosna na plantacjach rzepaku ozimego 1 19 Priorytet: Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego Ocena przydatności kukurydzy w żywieniu bydła mlecznego i opasowego

107 Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich Dobrostan zwierząt w świetle nowych przepisów 1 11 Priorytet: Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości Integrowana ochrona sadów przed szkodnikami 1 64 Ochrona roślin sadowniczych 1 74 Produkcja owoców wysokiej jakości 1 64 Szkodniki sadów jabłoniowych, wiśniowych i czereśniowych ze szczególnym uwzględnieniem zwójek i przędziorków 1 74 Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Profilaktyka chorób nowotworowych 1 19 Profilaktyka zdrowotna, zdrowy styl życia mieszkańców obszarów wiejskich 3 42 Racjonalne żywienie rodziny wiejskiej 3 48 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Pełna ewidencja stosowanych w gospodarstwie środków ochrony roślin 1 19 Priorytet: Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN Omówienie programu Agrokoszty 1 10 Podatek dochodowy w rolnictwie 1 11 Zarządzanie gospodarstwem rolnym w oparciu o bilanse i wskaźniki ekonomiczne wraz z kalkulacjami opłacalności produkcji 2 34 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Zastosowanie nowoczesnego sprzętu AGD w gospodarstwie domowym 2 25 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Wybrane zagadnienia PROW na lata PROW na lata płatności obszarowe 1 14 Ubezpieczenia upraw w rolnictwie - stan aktualny 1 11 Poznań Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Nawozy dolistne, polepszacze glebowe i biostymulatory 1 6 Rawicz Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Wdrażanie dyrektywy azotanowej na OSN woj. wielkopolskiego 1 12 Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Jak długo i zdrowo żyć ze szczególnym uwzględnieniem zasad żywienia 2 30 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Nowoczesna i piękna zagroda wiejska 3 38 Racjonalne żywienie rodziny

108 Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Tradycyjne produkty i potrawy wielkopolskie 3 69 Słupca Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Nowości w programach rolnośrodowiskowych 2 26 Zasady gospodarowania na OSN 2 37 Priorytet: Odnawialne źródła energii Rodzaje odnawialnych źródeł energii i ich wykorzystanie 2 38 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Bieżąca informacja na temat dopłat bezpośrednich 6 84 Odstępstwo rolne - kosztem gospodarstwa rolnego 3 65 Podatki w rolnictwie w tym podatek dochodowy 2 19 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Charakterystyka nowych odmian roślin uprawnych 2 21 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Zasady integrowanej ochrony roślin 2 36 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Ubezpieczenia mienia i upraw w gospodarstwie rolnym 1 15 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Ubezpieczenia mienia i upraw w gospodarstwie rolnym 2 27 Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Produkt regionalny - aktualne przepisy 2 36 Środa Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Dokumentacja w programie rolnośrodowiskowym 5 86 Ochrona wód przed zanieczyszczeniem spowodowanym przez azotany pochodzące ze źródeł rolniczych (OSN) 2 22 Ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych - OSN 3 75 Program rolnośrodowiskowy na lata Zasada wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym 2 27 Priorytet: Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności Dobrostan zwierząt w świetle obowiązujących przepisów prawnych - cross compliance 1 15 Priorytet: Podnoszenie efektywności produkcji ziemniaków w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Nowości w uprawie ziemniaków jadalnych 1 19 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Podatek dochodowy w rolnictwie

109 Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w tym podatek VAT plus koncepcja wprowadzenia podatku dochodowego 1 20 w rolnictwie Płatności obszarowe 1 14 Rachunkowość w zarządzaniu gospodarstwem rolnym 1 14 Źródła finansowania inwestycji w gospodarstwach rolnych 1 20 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Przeciwdziałanie skutkom wysokiego udziału zbóż w strukturze zasiewów 1 12 Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich Dobrostan zwierząt w świetle obowiązujących przepisów prawnych - cross compliance 2 30 Priorytet: Produkcja warzyw i owoców wysokiej jakości Nowości odmianowe wybranych gatunków warzyw gruntowych 1 19 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Omówienie i prezentacja Listy Zalecanych Odmian roślin uprawnych 1 16 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Dopłaty bezpośrednie 2 46 Dopłaty bezpośrednie na rok Możliwości pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania inicjatyw lokalnych 1 15 Ubezpieczenia w rolnictwie 2 56 Źródła finansowania przedsiębiorczości na obszarach wiejskich 1 14 Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Kreowanie i promocja lokalnego produktu turystycznego 1 12 Turek Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Dokumentacja w programach rolnośrodowiskowych 6 69 Ochrona środowiska - wymóg cross - compliance 1 11 Zasada wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym 5 78 Priorytet: Odnawialne źródła energii Odnawialne źródła energii dla domu i gospodarstw rolnych 1 16 Priorytet: Optymalizacja produkcji mleka i wołowiny z uwzględnieniem ochrony środowiska i spełnienia zasad wzajemnej zgodności Czynniki wpływające na efektywność produkcji mleka 1 16 Prawidłowe żywienie krów mlecznych- jego wpływ na ilość i skład mleka 1 12 Wpływ żywienia i czynników pozażywieniowych na płodność bydła 1 18 Zasady prawidłowego żywienia krów mlecznych, ich wpływ na zdrowotność, wydajność i skład mleka 1 17 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Podatki w rolnictwie w tym podatek dochodowy 3 37 Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w tym

110 VAT Zarządzanie finansami w gospodarstwach rolnych oraz źródła ich pozyskania 3 48 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji roślin oleistych i bobowatych w aspekcie obniżenia kosztów Uprawa łubinów na glebach lekkich 1 15 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości. Nowe odmiany zbóż jarych 2 32 Postęp biologiczny w produkcji zbóż 1 16 Przeciwdziałanie skutkom wysokiego udziału zbóż w strukturze zasiewów 2 34 Priorytet: Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego Dobrostan trzody chlewnej w świetle obowiązujących przepisów prawnych oraz wymogów wzajemnej zgodności 1 12 Poprawa plenności i płodności loch 1 14 Priorytet: Poprawa opłacalności produkcji pasiecznej Zasady prowadzenia nowoczesnej gospodarki pasiecznej w warunkach regionu wielkopolskiego 1 22 Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich Wymogi Cross compliance w zakresie dobrostanu zwierząt gospodarskich 2 21 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Dobór odmian do warunków siedliskowych na terenie gminy Tuliszków 1 10 Dobór odmian zbóż na gleby lekkie 1 11 Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Jak długo i zdrowo żyć - ze szczególnym uwzględnieniem zasad żywienia 1 18 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Właściwy dobór i prawidłowe stosowanie środków ochrony w uprawie roślin 1 12 Priorytet: Racjonalna gospodarka na użytkach zielonych Prawidłowe nawożenie i pielęgnacja użytków zielonych sposobem pozyskiwania tanich pasz wysokiej jakości 3 43 Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Zasady przestawiania gospodarstw na produkcję ekologiczną 1 12 Priorytet: Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN Dlaczego warto prowadzić rachunkowość w gospodarstwie rolnym 2 23 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Bezpieczeństwo i higiena pracy w gospodarstwie rolnym 1 15 Rolnicze ubezpieczenia społeczne

111 Priorytet: Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich Pomoc unijna na lata Programy pomocowe dla przedsiębiorców na obszarach wiejskich 6 74 Proponowane zmiany w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Finansowanie działalności turystycznej na obszarach wiejskich: fundusze strukturalne UE, inne źródła finansowania Walory turystyczne Wielkopolski i dziedzictwo kulturowe wsi 1 16 Wybrane zagadnienia z zakresu rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem agroturystyki 5 62 Priorytet: Wzrost efektywności wykorzystania potencjału gospodarstw rolnych poprzez zalesienia Zalesianie gruntów rolnych i innych niż rolne w ramach PROW Priorytet: Zachowanie dziedzictwa kulturowego Wielkopolski ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulinarnego Wielkopolskie zwyczaje i obrzędy 1 12 Wągrowiec Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Wspólna Polityka Rolna a ochrona środowiska 1 10 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Charakterystyka nowych odmian rzepaku w kontekście ich dostosowania do uprawy w warunkach polowych 1 64 Kontrole w gospodarstwie rolnym 1 22 Obrót ziemia rolniczą w dyspozycji ANR 1 25 Podatki, ubezpieczenia i inne obciążenia obowiązujące gospodarstwa rolne 1 22 Pomoc de minimis teoria i praktyka 2 20 Pozyskiwanie środków finansowych ze źródeł krajowych i UE w gospodarstwie rolnym 1 10 Przygotowanie gospodarstwa do prowadzenia różnych form zbierania danych do rachunkowości rolnej 3 42 VAT w gospodarstwie rolnym dla początkujących i zaawansowanych Wypadki przy pracach rolniczych i składki KRUS 1 25 Zasady przyznania płatności bezpośrednich w 2013 roku 2 20 Źródła finansowania inwestycji w rolnictwie w 2013 roku 1 9 Priorytet: Poprawa efektywności produkcji zbóż w aspekcie obniżenia kosztów i zwiększenia jakości Czynniki wpływające na efektywność produkcji zbóż jakościowych 1 10 Nowości odmianowe zbóż jarych 1 9 Wysoki udział powierzchni uprawy zbóż w strukturze zasiewów - zalecenia

112 Priorytet: Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego Czynniki wpływające na efektywność produkcji tuczników 1 10 Minimalne normy ochrony świń w świetle dobrostanu zwierząt 3 30 Priorytet: Poprawa stanu technicznego pomieszczeń inwentarskich Wymogi BHP w gospodarstwach rolnych 2 32 Priorytet: Propagowanie odmian roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian (LZO) Zalecane odmiany zbóż do uprawy w Wielkopolsce 1 13 Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Profilaktyka zdrowotna, a zdrowy styl życia ludności obszarów wiejskich 4 42 Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Przestawienie gospodarstwa konwencjonalnego na ekologiczne 1 10 Priorytet: Wspieranie rozwoju i właściwego funkcjonowania wiejskiego gospodarstwa domowego Nowoczesna i piękna zagroda wiejska 3 26 Pomoc socjalno - bytowa dla mieszkańców obszarów wiejskich 1 8 Zioła i przyprawy - zastosowanie w żywieniu 2 38 Wolsztyn Priorytet: Ochrona środowiska w rolnictwie Bezpieczeństwo i Higiena Pracy w Gospodarstwie 2 43 BHP w gospodarstwie rolnym Wzajemna zgodność w gospodarstwie rolnym 3 31 Zasada wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym 3 56 Priorytet: Podnoszenie wiedzy ekonomicznej w zakresie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym kształtowaniu konkurencyjności gospodarstwa rolnego przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów pomocowych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Źródła finansowania inwestycji w gospodarstwie rolnym (środki krajowe i unijne) 2 37 Priorytet: Propagowanie postaw prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród mieszkańców obszarów wiejskich Zapobieganie wypadkom wśród dzieci i młodzieży z terenów wiejskich 3 70 Priorytet: Racjonalizacja ochrony chemicznej roślin uprawnych Zasady integrowanej ochrony roślin 1 28 Priorytet: Upowszechnianie rachunkowości rolnej w konwencji zarządczej opartej na metodologii zastosowanej przez system Polski FADN Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego i produkcji rolnej, w tym podatek VAT 2 42 Złotów Priorytet: Wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki Promocja i reklama w turystyce wiejskiej i agroturystyce 1 22 EOŚ Priorytet: Rolnictwo ekologiczne Podstawowe informacje o materiale siewnym i nasadzeniowym dla gospodarstw ekologicznych

113 Rola płodozmianu w utrzymaniu żyzności gleby 1 35 Rolnictwo ekologiczne w nowej perspektywie finansowej 1 35 Znakowanie, promocja i sprzedaż produktów z gospodarstw ekologicznych 1 35 Suma: Tab.27. Zestawienie ilościowe wykładów zaplanowanych przez ZD w powiatach realizowane w ramach priorytetów powiatowych w 2013 roku aneks kierownik ZD priorytet powiatowy plan do wykonanie priorytetu planu Chodzież Czarnków- Trzcianka Gniezno Gostyń Grodzisk Jarocin Kalisz Poprawa warunków życia i sytuacji finansowej gospodarstw rolnych na lata Upowszechnienie wiedzy w zakresie obowiązującego prawodawstwa unijnego oraz krajowego ze szczególnym uwzględnienie zasad cross compliance i PROW Poprawa jakości produktów rolniczych z uwzględnieniem zasad wzajemnej zgodności i organizowanie rynków rolnych Ochrona środowiska ze szczególnym uwzględnieniem realizacji Dyrektywy Azotanowej Nowoczesna wiedza rolnicza z uwzględnieniem ochrony środowiska Poprawa wyników produkcyjnych i jakości żywca wieprzowego z uwzględnieniem ochrony środowiska Podnoszenie wiedzy w zakresie racjonalnego zarządzania gospodarstwem rolnym z uwzględnieniem Janusz Marcinkowski Monika Zaorska Bolesław Kaźmierczak Zbigniew Borowski Genowefa Feldgebel Krzysztof Linkowski Stanisław Zabarski liczba odbiorców

114 Kępno Koło Konin Kościan Krotoszyn Leszno Międzychód Nowy Tomyśl Oborniki Ostrów Ostrzeszów gospodarstwa domowego Funkcjonowania gospodarstw rolnych zgodne z zasadami ochrony środowiska Uprawa roślin oleistych (rzepak ozimy) jako alternatywa dla upraw zbożowych Poprawa bezpieczeństwa i higieny pracy w gospodarstwie rolnym w świetle zasad wzajemnej zgodności Zrównoważony rozwój gospodarstw rolnych w aspekcie ograniczeń środowiskowych Ochrona środowiska ze szczególnym uwzględnieniem realizacji Dyrektywy Azotanowej Od producenta do konsumenta Nowości w rolnictwie z uwzględnieniem ochrony środowiska Dywersyfikacja działalności rolniczej w kierunku rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich aspekty finansowopodatkowe Modernizacja produkcji rolniczej i poprawa jakości produktów rolnych z uwzględnieniem ochrony środowiska i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności Ochrona środowiska na obszarach szczególnie narażonych Ochrona środowiska w gospodarstwach rolnych ze szczególnym Wioletta Szkopek Krzysztof Prusiński Józef Gęziak Jan Szczepaniak Elżbieta Kaczmarek Marek Kmiećkowiak Damian Tomikowski Krzysztof Labok Zbigniew Zając Lucjan Porczyński Jan Kałużny

115 uwzględnieniem ochrony gleb, wód i powietrza Piła Ochrona środowiska ze szczególnym Jerzy uwzględnieniem Markowski przedsięwzięć rolnośrodowiskowych Pleszew Gospodarstwa rolne w Tadeusz warunkach gospodarski Wojcieszak rynkowej Poznań Wsparcie dla produkcji rolniczej i poprawa jej Romuald jakości z uwzględnieniem Buczkowski ochrony środowiska Rawicz Ochrona środowiska Ryszard Bijak Słupca Poprawa jakości i Adam opłacalności produkcji Kwapich żywca wieprzowego Szamotuły Śrem Środa Turek Przystosowanie gospodarstw rolnych do standardów obowiązujących w UE z zakresu ochrony środowiska, BHP i norm jakościowych w produkcji żywności Modernizacja produkcji rolnej oraz poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych Wspieranie integracji środowisk lokalnych w aspekcie zmian społecznych, kulturowych i gospodarczych zachodzących na obszarach wiejskich Wspieranie przedsiębiorczości i lokalnych inicjatyw Karol Jażdżewski Zdzisław Kruk Andrzej Żołądkowski Grażyna Jóźwiak

116 Września Złotów Poprawa efektywności produkcji rolniczej z uwzględnieniem norm ochrony środowiska i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności Fundusze gospodarstwa rolnego z uwzględnieniem nadchodzących zmian Paweł Antkowiak Janusz Kalisz Suma: Tab.28. Zestawienie tematyczne zrealizowanych wykładów w ramach priorytetów powiatowych przez ZD w powiatach WODR w Poznaniu w 2013 roku temat wykładu wykonanie liczba odbiorców Chodzież Priorytet: Poprawa warunków życia i sytuacji finansowej gospodarstw rolnych na lata Cross compliance - wybrane zagadnienia PROW wybrane zagadnienia 6 69 Działania przyjazne środowisku naturalnemu 2 40 Emerytury i renty rolnicze 2 36 Możliwości finansowego wsparcia rolnictwa ekologicznego 2 32 Obowiązkowe i dobrowolne ubezpieczenia rolnicze 2 31 Pozytywne wzorce pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich 1 46 Program zwalczania chorób zakaźnych zwierząt gospodarskich 1 12 Przetwórstwo produktów rolnych na poziomie gospodarstwa 2 32 Zioła i przyprawy - zastosowanie w żywieniu 1 10 Czarnków-Trzcianka Priorytet: Upowszechnienie wiedzy w zakresie obowiązującego prawodawstwa unijnego oraz krajowego ze szczególnym uwzględnienie zasad cross compliance i PROW Agroturystyka, sprzedaż bezpośrednia, przetwórstwo produktów w gospodarstwie jako dodatkowe źródło dochodu 4 44 BHP w gospodarstwie rolnym 8 98 Obliczanie podatków w gospodarstwie rolnym na przykładzie FADN 1 10 Odnowa i rozwój wsi z wykorzystaniem PROW 3 37 PROW PROW wybrane zagadnienia 6 72 Wymogi wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym 5 99 Gniezno Priorytet: Poprawa jakości produktów rolniczych z uwzględnieniem zasad wzajemnej zgodności i organizowanie rynków rolnych Nowe odmiany zbóż

117 Cross compliance w gospodarstwie rolnym (współzależność wysokości uzyskiwanych płatności bezpośrednich od spełnienia 1 17 przez beneficjenta określonych wymogów) Czynniki wpływające na poprawę jakości żywca wieprzowego 1 15 Jakość produkowanego rzepaku w integrowanym systemie ochrony 1 17 Jakość produkowanych pasz w gospodarstwie a zdrowie zwierząt gospodarskich 1 15 Nowe technologie w produkcji roślinnej mające na celu poprawę jakości produktu i spełniające wymogi C-C 2 24 OSN - poprawa naruszonych standardów środowiskowych, przywracanie standardów jakości wód (dodatkowo-w kontekście CC) 1 17 Podatek dochodowy w gospodarstwach rolnych 1 14 Poprawa żyzności i urodzajności gleby, prowadzenie właściwych płodozmianów w oparciu o wyniki badań glebowych z 1 15 uwzględnieniem zasad wzajemnej zgodności Racjonalne nawożenie zbóż 1 9 System zrównoważonej produkcji wysokiej jakości płodów rolnych - metody produkcji integrowanej 2 42 Wpływ produkcji rolniczej na jakość środowiska naturalnego 3 49 Zasada wzajemnej zgodności cross -compliance w gospodarstwie rolnym Zasady wzajemnej zgodności i ochrona środowiska a optymalizacja produkcji żywca wieprzowego i wołowego 2 23 Zdrowie zwierząt a jakość pasz produkowanych w gospodarstwie rolnym 1 11 Gostyń Priorytet: Ochrona środowiska ze szczególnym uwzględnieniem realizacji Dyrektywy Azotanowej Zasada wzajemnej zgodności ze szczególnym uwzględnieniem ochrony środowiska Zasada wzajemnej zgodności ze szczególnym uwzględnieniem realizacji Dyrektywy Azotanowej Grodzisk Priorytet: Nowoczesna wiedza rolnicza z uwzględnieniem ochrony środowiska Dopłaty obszarowe w 2013 roku Ekonomiczne aspekty wprowadzania Zasad Wzajemnej Zgodności 2 53 Integrowana produkcja roślinna 2 31 Nawożenie i ochrona roślin ozdobnych 1 18 Obszary OSN na lata nowe wymogi dla rolników gospodarujących na terenie gminy Kamieniec 2 41 Zagrożenia związane z zanieczyszczeniem środowiska związkami azotu pochodzącymi ze źródeł rolniczych 1 19 Założenia programu RŚ

118 Jarocin Priorytet: Poprawa wyników produkcyjnych i jakości żywca wieprzowego z uwzględnieniem ochrony środowiska Czynniki wpływające na jakość żywca wieprzowego 5 76 Ochrona środowiska na obszarach wiejskich-wybrane zagadnienia 3 60 Poprawa technologii oraz jakości, rentowności produkcji żywca wieprzowego 3 54 Profilaktyka zdrowotna w produkcji trzody chlewnej 2 36 Kalisz Priorytet: Podnoszenie wiedzy w zakresie racjonalnego zarządzania gospodarstwem rolnym z uwzględnieniem gospodarstwa domowego Agrotechnika uprawy kukurydzy na ziarno i na kiszonkę 1 9 Dobrostan zwierząt 1 14 Ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych jako podstawowy element w zarządzaniu gospodarstwem rolnym 1 10 Nakazy, zakazy i normy w hodowli zwierząt 1 9 Podnoszenie wiedzy z zakresu kształtowania krajobrazu wiejskiego 1 15 Poprawa jakości produktów roślinnych i zwierzęcych poprzez wprowadzanie ekologicznych metod gospodarowania 1 10 Pozyskiwanie środków finansowych dla gospodarstw rolnych - środki krajowe i UE 2 31 Przeciwdziałanie skutkom wysokiego udziału zbóż w strukturze zasiewów 1 10 Rośliny strączkowe w płodozmianie 3 35 Ubezpieczenia w gospodarstwach rolnych 1 9 Ubezpieczenie społeczne rolników 1 9 Uprawa roślin strączkowych 1 7 Wymogi wzajemnej zgodności 4 45 Zastosowanie EM - ów, probiotyków w rolnictwie 1 10 Kępno Priorytet: Funkcjonowania gospodarstw rolnych zgodne z zasadami ochrony środowiska Bezpieczna praca w rolnictwie 3 42 BHP w gospodarstwie rolnym 1 19 Dobrostan zwierząt z uwzględnieniem zasady wzajemnej zgodności 1 20 Ochrona gleb i wód w kontekście wymogów wzajemnej zgodności 1 11 Ochrona środowiska - wymóg cross compliance 2 25 Ogólne założenia programu rolnośrodowiskowego na lata Poprawne prowadzenie dokumentacji w gospodarstwie rolnym 2 38 Pozyskiwanie dodatkowych środków pieniężnych na rozwój gospodarstwa z Unii Europejskiej 1 15 Program rolnośrodowiskowy na lata Ubezpieczenia w gospodarstwie rolnym 1 16 Wykaz dokumentów obowiązujących gospodarstwo rolne i ich omówienie 4 62 Zasady bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin 1 10 Zasady wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym - wybrane zagadnienia 1 10 Koło Priorytet: Uprawa roślin oleistych (rzepak ozimy) jako alternatywa dla upraw zbożowych Agrotechnika rzepaku 2 18 Alternatywne wykorzystanie nasion rzepaku ozimego - produkcja biopaliw

119 Dietetyczne właściwości olejów roślinnych w tym rzepaku ozimego 1 10 Dietetyczne właściwości olejów roślinnych w tym oleju rzepakowego 2 14 Rzepak ozimy jako alternatywa produkcji zbóż 1 9 Technologia uprawy rzepaku ozimego 6 80 Uprawa gryki jako alternatywa dla upraw zbożowych 1 8 Uprawa roślin motylkowych 1 8 Uprawa rzepaku ozimego 1 24 Walory dietetyczne olejów roślinnych ze szczególnym uwzględnieniem oleju rzepakowego 2 30 Konin Priorytet: Poprawa bezpieczeństwa i higieny pracy w gospodarstwie rolnym w świetle zasad wzajemnej zgodności Zasady BHP w gospodarstwie rolnym Kościan Priorytet: Zrównoważony rozwój gospodarstw rolnych w aspekcie ograniczeń środowiskowych Dostosowanie gospodarstw do wymogów unijnych - cross compliance 2 63 Ekonomiczne aspekty wprowadzania Zasady Wzajemnej Zgodności w gospodarstwie rolnym 1 12 Funkcjonowanie gospodarstw na terenach OSN 2 21 Ochrona środowiska na obszarach wiejskich 3 72 Praktyka rolnicza na obszarach prawnie chronionych 1 25 Substancje szkodliwe i niebezpieczne w gospodarstwach rolnych 1 12 Zasady gospodarowania na terenach objętych dyrektywą azotanową w III edycji 2 40 Zasady wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym 1 11 Krotoszyn Priorytet: Ochrona środowiska ze szczególnym uwzględnieniem realizacji Dyrektywy Azotanowej Ochrona środowiska na terenach OSN Leszno Priorytet: Od producenta do konsumenta Normy i regulacje prawne w produkcji rolniczej Nowości w technologii produkcji rolniczej 3 30 Prawidłowe rozwiązania w technologii produkcji rolniczej Technologia uprawy zbóż w aspekcie obniżania kosztów i poprawy jakości 2 23 Międzychód Priorytet: Nowości w rolnictwie z uwzględnieniem ochrony środowiska BHP w gospodarstwie 3 45 Charakterystyka i dobór nowych odmian zbóż 2 46 Charakterystyka nowych odmian zbóż 1 11 Kredyty preferencyjne dla rolników 1 19 Mechanizacja w produkcji zwierzęcej 1 10 Nowa perspektywa PROW po roku Nowoczesne technologie żywienia zwierząt 1 10 Nowe technologie w produkcji roślinnej 1 11 Obszary szczególnie narażone na odpływy azotu ze źródeł rolniczych

120 Ogólne założenia programu rolnośrodowiskowego Płatności obszarowe oraz pomoc de minimis w roku Uprawa kukurydzy na kiszonkę 1 15 Uprawa kukurydzy na ziarno 2 25 Wybrane aspekty ochrony roślin 1 20 Zasady Wzajemnej Zgodności Żywienie bydła opasowego 2 35 Żywienie trzody chlewnej w celu uzyskania surowca wysokiej jakości 2 28 Nowy Tomyśl Priorytet: Dywersyfikacja działalności rolniczej w kierunku rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich aspekty finansowo-podatkowe BHP w rolnictwie 1 9 Nowości w rolnictwie 2 23 Podatek dochodowy w gospodarstwie rolnym 1 11 Podatek VAT w gospodarstwie kosztem czy przychodem? 1 12 Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w tym VAT oraz koncepcja wprowadzenia podatku dochodowego w rolnictwie 1 13 Szkody łowieckie zasady ewidencjonowania strat 1 15 Ubezpieczenia w gospodarstwach rolnych w tym dotowane ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich 1 10 Zasady naboru wniosków o dopłaty bezpośrednie w 2013 roku 1 9 Oborniki Priorytet: Modernizacja produkcji rolniczej i poprawa jakości produktów rolnych z uwzględnieniem ochrony środowiska i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności Finansowanie modernizacji gospodarstw rolnych ze źródeł krajowych i funduszy UE 1 10 Kompleksowa ochrona zbóż, warunkiem dobrego plonowania 2 25 Nawozy i ich stosowanie w produkcji rolniczej 1 9 Nowości w zakresie produkcji rolnej z uwzględnieniem ochrony środowiska 1 16 Nowości w zasadach funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej 1 17 Nowości z zakresu produkcji rolnej z uwzględnieniem środowiska 1 16 Ogólne założenia Programu Rolnośrodowiskowego oraz obowiązki rolników realizujących pakiety rolnośrodowiskowe 1 14 Ubezpieczenia w gospodarstwie rolnym, w tym dotowane ubezpieczenia rolne 2 34 Wymogi CC ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ekonomicznych 2 31 Wymogi Zasady Wzajemnej Zgodności w gospodarstwie rolnym ze szczególnym uwzględnieniem prowadzenia obowiązującej w gospodarstwie dokumentacji 4 69 Ostrów Priorytet: Ochrona środowiska na obszarach szczególnie narażonych Aktualna sytuacja w rolnictwie 2 39 Nowości w rolnictwie Programy rolnośrodowiskowe na lata Ostrzeszów Priorytet: Ochrona środowiska w gospodarstwach rolnych ze szczególnym uwzględnieniem ochrony gleb, wód i powietrza Zasada wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym

121 Ochrona środowiska w gospodarstwie rolnym zgodnie z zasadami crosscompliance 2 23 Ogólne założenia programu rolnośrodowiskowego na lata Produkcja rolnicza źródłem zanieczyszczenia środowiska -wybrane zagadnienia 1 18 Piła Priorytet: Ochrona środowiska ze szczególnym uwzględnieniem przedsięwzięć rolnośrodowiskowych Dokumentacja w programie rolnośrodowiskowym 2 38 Programy rolnośrodowiskowe szansą dla środowiska i rolnika 3 51 Pleszew Priorytet: Gospodarstwa rolne w warunkach gospodarski rynkowej Aktualne kredyty preferencyjne 2 29 Aktualności FADN 2 22 Aktualności w rolnictwie BHP w gospodarstwie rolnym 7 81 Dofinansowanie inwestycji w gospodarstwach rolnych z źródeł zewnętrznych 2 27 Działania rolnośrodowiskowe w gospodarstwie rolnym 5 69 Kulinarne dziedzictwo - Potrawy kuchni wielkopolskiej 1 57 Profilaktyka zdrowotna 3 40 Promocja zdrowego stylu życia 5 74 Racjonalne żywienie rodziny 3 29 Wspólna Polityka Rolna po Wymagania ochrony środowiska w gospodarstwie rolnym 4 68 Zasada wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym Zastosowanie praktyczne kalkulacji rolniczych w prowadzeniu gospodarstw rolnych 1 30 Zmiany w programie rolnośrodowiskowym w ramach PROW Zmiany w przepisach dotyczących prowadzenia produkcji w gospodarstwach rolnych 4 37 Poznań Priorytet: Wsparcie dla produkcji rolniczej i poprawa jej jakości z uwzględnieniem ochrony środowiska Dopłaty do materiału siewnego. Program działań dla OSN na lata BHP w rolnictwie 7 99 Cross compliance - obowiązki wynikające z dostosowania do standardów 1 11 Cross-compliance - zdrowotność roślin 2 27 Dobra praktyka rolnicza na OSN - programy rolno-środowiskowe 3 45 Dofinansowanie gospodarstw ze środków krajowych i UE 1 6 Dokumentacja w programie rolnośrodowiskowym 1 22 Dopłaty bezpośrednie 2013 r Dopłaty do materiału siewnego 6 73 Dopłaty obszarowe 3 27 Dyrektywa Azotanowa - nowy program działań Dziedzictwo kulturowe wsi 2 34 Kalkulacje rolnicze jako element zarządzania gospodarstwem rolnym 7 93 Nawozy dolistne, polepszacze glebowe i biostymulatory

122 Normy Dobrej Kultury Rolnej zgodnej z ochroną środowiska 4 65 Nowości w produkcji roślinnej 2 12 Nowości w produkcji zwierzęcej 1 6 Obowiązki rolników prowadzących działalność na OSN-ach w zakresie poprawy praktyki rolniczej 1 13 Ochrona środowiska na poziomie gospodarstwa rolnego 1 15 Podstawowe wymogi dobrostanu zwierząt 1 15 Pozyskiwanie środków finansowych ze źródeł krajowych w gospodarstwie rolnym 1 14 Prawidłowe wypełnianie wniosków - płatności bezpośrednie, dopłaty do materiału siewnego 2 19 Program działań dla OSN na lata Program rolnośrodowiskowy szansą dla środowiska i rolnika 4 68 Propozycje reformy Wspólnej Polityki Rolnej na lata PROW w aspekcie przewidywanych form wsparcia dla rolnictwa 1 18 Płatności bezpośrednie w 2013 roku 1 11 Rachunkowość rolna w systemie Polski FADN - wykorzystanie w gospodarstwie 5 50 Racjonalne żywienie rodziny 5 91 Reforma Wspólnej Polityki Rolnej na lata Ubezpieczenia dotowane 1 13 Walory przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe Wielkopolski 4 69 Wzajemna zgodność - zdrowotność roślin 2 20 Właściwości trujące roślin domowych, ogrodowych oraz niebezpieczne gatunki dzikorosnące 4 69 Zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa 2 27 Zasada wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym 6 92 Zasady Wspólnej Polityki Rolnej Rawicz Priorytet: Ochrona środowiska Cross - compliance w gospodarstwie rolnym Dobra praktyka rolnicza na OSN województwa wielkopolskiego Słupca Priorytet: Poprawa jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego Analiza ekonomiczna źródłem trafnych decyzji inwestycyjnych i produkcyjnych 1 21 Bieżące informacja na temat dopłat obszarowych 1 20 Chów trzody chlewnej a ochrona środowiska 2 21 Korzystanie z informacji i e-porady na stronie internetowej WODR 3 38 Profilaktyka w produkcji trzody chlewnej 2 21 Sprzedaż bezpośrednia z gospodarstwa elementem poprawy dochodu 2 23 Systemy utrzymania świń uwzględniając zasady dobrostanu i ochrony środowiska 2 19 Wykorzystanie roślin strączkowych w żywieniu świń

123 Szamotuły Priorytet: Przystosowanie gospodarstw rolnych do standardów obowiązujących w UE z zakresu ochrony środowiska, BHP i norm jakościowych w produkcji żywności Bezpieczeństwo żywności w gospodarstwie rolnym 2 30 BHP w gospodarstwie rolnym Chemiczne zwalczanie patogenów w uprawie zbóż i rzepaku 1 11 Dostosowanie gospodarstw do minimalnych wymogów wzajemnej zgodności "cross-compliance" - szczególnie poprawa dobrostanu zwierząt Finansowanie inwestycji w gospodarstwie ze źródeł krajowych i UE 4 60 Odnawialne źródła energii 1 9 Ogólne zasady programu rolnośrodowiskowego, prowadzenie dokumentacji 1 14 Podatek VAT w rolnictwie 2 20 Podstawowe źródła zanieczyszczeń wód azotanami dla ludzi i zwierząt. Podstawy prawne 3 62 Program rolnośrodowiskowy szansą dla środowiska i rolnika 1 14 Rachunek ekonomiczny w zarządzaniu gospodarstwem rolnym 1 12 Racjonalne nawożenie zbóż i rzepaku w okresie wegetacji z uwzględnieniem bilansu składników pokarmowych w okresie intensywnego zapotrzebowania 1 22 Ubezpieczenia w gospodarstwie rolnym 3 55 Walory turystyczne Dolnego Śląska 1 40 Wybrane zagadnienia z profilaktyki i ochrony zdrowia ludności obszarów wiejskich 2 32 Wykorzystanie rachunkowości rolnej jako narzędzia wspierającego prawidłowe zarządzanie gospodarstwem rolny 1 18 Wymagania w zakresie bezpieczeństwa pasz w gospodarstwie rolnym 2 30 Wymagania w zakresie zdrowia zwierząt i zgłaszania niektórych chorób 1 9 Wymogi cross-compliance w zakresie zdrowotności roślin 1 9 Zasady rejestracji i identyfikacji zwierząt 2 18 Śrem Priorytet: Modernizacja produkcji rolnej oraz poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych Nowe obszary dyrektywy azotanowej na terenie Książa Wielkopolskiego 2 55 BHP w rolnictwie 1 29 Dokumentacja niezbędna w prowadzeniu gospodarstwa rolnego Dokumentacja obowiązująca w programie rolnośrodowiskowym - zasady prowadzenia rejestrów 1 11 Krajowe kredyty preferencyjne dla rolników 1 14 Nawożenie upraw rolniczych na podstawie analizy chemicznej gleby 1 15 Nowości w uprawie buraków cukrowych 1 29 Obowiązki rolników na nowo wytypowanych obszarach OSN 1 24 Ochrona roślin zbożowych 1 30 Ochrona środowiska z uwzględnieniem obszarów dyrektywy azotanowej 2 26 Ochrona zbóż i roślin okopowych 1 28 Opłacalność chowu trzody chlewnej w gospodarstwie 1 15 Podatki w rolnictwie 1 14 Prawidłowe cięcie i prowadzenie drzew i krzewów owocowych

124 Program rolnośrodowiskowy oraz pozostałe fundusze PROW dostępne w roku Racjonalne żywienie bydła 1 15 Rola i znaczenie poplonów w gospodarstwie 2 62 Spotkanie z grupą producencką Dolsk, Zasady OSN, Dobrostan zwierząt 1 24 Ubezpieczenia rolnicze - dobrowolne i obowiązkowe 2 43 Wspólna polityka rolna na lata programy pomocowe dla rolnictwa 1 11 Zasady wypełniania wniosków o dopłaty bezpośrednie, rolnośrodowiskowe i inne - forma papierowa i elektroniczna 2 29 Środa Priorytet: Wspieranie integracji środowisk lokalnych w aspekcie zmian społecznych, kulturowych i gospodarczych zachodzących na obszarach wiejskich Analiza i planowanie rozwoju gospodarstwa rolniczego z uwzględnieniem wymagań higieny produkcji,dobrostanu zwierząt i ochrony środowiska 1 10 Płaszczyzny integracji środowisk lokalnych. Budowa lokalnych strategii Wspólna polityka rolna po roku Turek Priorytet: Wspieranie przedsiębiorczości i lokalnych inicjatyw Aktywizacja mieszkańców wsi poprzez rozwój lokalnych stowarzyszeń 1 10 Alternatywne kierunki produkcji w gospodarstwie rolnym 2 33 Programy współfinansujące przedsięwzięcia gospodarcze na wsi Września Priorytet: Poprawa efektywności produkcji rolniczej z uwzględnieniem norm ochrony środowiska i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności Dopłaty bezpośrednie obowiązujące w 2013 r Dopłaty do kwalifikowanego materiału siewnego 1 30 Dopłaty do materiału siewnego 3 46 Dyrektywa Azotanowa - dobra praktyka rolnicza na terenach OSN województwa wielkopolskiego Obszary szczególnie narażone na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzącego ze źródeł rolniczych na terenie gminy Września 2 46 Planowane zmiany w WPR na lata Podatek VAT w rolnictwie 1 12 Profilaktyka na co dzień 1 11 Skuteczny i zdrowy sposób odchudzania 1 16 Tłuszcze dobre i złe 1 14 Ubezpieczenia w gospodarstwie rolnym w tym dotowane ubezpieczenia 1 12 Zasada wzajemnej zgodności -wybrane zagadnienia 4 67 Zasady udzielania dopłat 5 78 Zasady wzajemnej zgodności - cross compliance 4 51 Zmiany w zasadach przyznawania pomocy w ramach Programu Rolnośrodowiskowego Znaczenie witamin i minerałów dla zdrowia człowieka 2 35 Źródła finansowania inwestycji w rolnictwie

125 Złotów Priorytet: Fundusze gospodarstwa rolnego z uwzględnieniem nadchodzących zmian Podatki w rolnictwie, w tym wybrane zagadnienia w zakresie podatku dochodowego Ubezpieczenia związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego i produkcji rolnej Źródła finansowania inwestycji w gospodarstwie rolnym Suma: Tab.29. Zestawienie ilościowe wykładów realizowanych poza priorytetem przez ZD w powiatach w 2013 roku komórka organizacyjna wykonanie aneks do planu liczba odbiorców ZD Czarnków ZD Gniezno ZD Grodzisk ZD Kalisz ZD Kościan ZD Nowy Tomyśl ZD Ostrzeszów ZD Piła ZD Poznań ZD Rawicz ZD Śrem Suma: Tab.30. Zestawienie tematyczne zrealizowanych wykładów poza priorytetem przez ZD w powiatach WODR w Poznaniu w 2013 roku komórka liczba temat wykładu wykonanie organizacyjna odbiorców ZD Czarnków PROW ZD Gniezno Interpretacja programu RZGW i podstawy wyznaczania OSN 1 87 ZD Gniezno Instrukcja, instalacja i korzystanie z programu komputerowego Neg-Fry 1 7 ZD Gniezno Ochrona i nawożenie rzepaku ozimego 1 8 ZD Gniezno OSN na terenie gm. Witkowo 1 5 ZD Gniezno Weryfikacja OSN oraz wymogi Programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze 2 37 źródeł rolniczych ZD Grodzisk Dobre praktyki rolnicze na Obszarach Szczególnie Narażonych (OSN) na odpływ azotu 1 26 ZD Kalisz Konsultacje w/s wytycznych dotyczących weryfikacji zobowiązań rolno środowiskowych w ramach pakietu

126 ZD Kalisz Nowe środki firmy BAYER CROPP 1 20 ZD Kalisz Wybrane informacje o Polskim FADN 1 10 ZD Kościan Zasady wypełniania wniosków obszarowych i rolnośrodowiskowych w 2013 roku 2 20 ZD Nowy Tomyśl Nowe preparaty ochrony roślin firmy Bayer 1 32 ZD Ostrzeszów Program zwalczania chorób zwierząt - stan aktualny i perspektywy dalszej realizacji 1 15 ZD Piła Zastosowanie nowoczesnych rozwiązań mikrobiologicznych w sadownictwie i rolnictwie 1 13 ZD Poznań Dopłaty bezpośrednie ZD Poznań Programy rolnośrodowiskowe 4 22 ZD Rawicz Informacja Inspektora Sanitarnego 1 20 ZD Rawicz PROW ZD Śrem Ochrona wód i gruntów na terenach OSN - z powiatu śremskiego 1 29 Suma:

127 2.10. Pozostałe metody doradcze Tab.31. Zestawienie pozostałych metody doradczych realizowanych przez ZD w powiatach w 2013 roku ZD metoda wykonanie masowe formy 1) 2 ocena ekonomiczna gospodarstwa 5 Chodzież Czarnków Trzcianka Gniezno Gostyń Grodzisk lokalna grupa dyskusyjna 0* pokaz WGD 3 dożynki 1 targi rolnicze 1 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym dożynki 1 ocena ekonomiczna gospodarstwa 1 lokalna grupa dyskusyjna 6* masowe formy 1) 2 ocena ekonomiczna gospodarstwa 5 lokalna grupa dyskusyjna 2* targi rolnicze 1 masowe formy 1) 3 ocena ekonomiczna gospodarstwa 6 lokalna grupa dyskusyjna 3* targi rolnicze 1 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym masowe formy 1) 1 ocena ekonomiczna gospodarstwa 4 lokalna grupa dyskusyjna 3* konkurs wiedzy rolniczej/ olimpiada 1 masowe formy 1) 1 ocena ekonomiczna gospodarstwa

128 Jarocin lokalna grupa dyskusyjna 5* dożynki 0 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym 1 pokaz WGD 2 masowe formy 1) 7 Kalisz Kępno Koło Konin Kościan ocena ekonomiczna gospodarstwa 12 lokalna grupa dyskusyjna 11* targi rolnicze 1 dożynki 1 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym lokalna grupa dyskusyjna 1* ocena ekonomiczna gospodarstwa 1 dożynki 0 pokaz WGD 1 masowe formy 1) 1 ocena ekonomiczna gospodarstwa 11 lokalna grupa dyskusyjna 3* dożynki 1 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym pokaz WGD 1 masowe formy 1) 3 ocena ekonomiczna gospodarstwa 14 lokalna grupa dyskusyjna 7* dożynki 1 targi rolnicze 1 masowe formy 1) 1 ocena ekonomiczna gospodarstwa 4 lokalna grupa dyskusyjna 4* działanie ekonomiczne w Gospodarstwie

129 Krotoszyn Leszno Międzychód Nowy Tomyśl Oborniki Ostrów Demonstracyjnym lokalna grupa dyskusyjna 4* masowe formy 1) 4 ocena ekonomiczna gospodarstwa 10 dożynki 1 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym masowe formy 1) 1 ocena ekonomiczna gospodarstwa 8 lokalna grupa dyskusyjna 6* pokaz WGD 2 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym masowe formy 1) 2 ocena ekonomiczna gospodarstwa 6 lokalna grupa dyskusyjna 5* działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym masowe formy 1) 0 ocena ekonomiczna gospodarstwa 6 lokalna grupa dyskusyjna 4* konkurs wiedzy rolniczej/ olimpiada 0 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym masowe formy 1) 2 ocena ekonomiczna gospodarstwa 4 lokalna grupa dyskusyjna 3* ocena ekonomiczna gospodarstwa 11 masowe formy 1) 1 lokalna grupa dyskusyjna 3* działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym Ostrzeszów masowe formy 1)

130 ocena ekonomiczna gospodarstwa 8 lokalna grupa dyskusyjna 3* pokaz WGD 1 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym 2 dożynki 0 masowe formy 1) 1 Piła Pleszew Poznań Rawicz ocena ekonomiczna gospodarstwa 7 lokalna grupa dyskusyjna 3* pokaz WGD 4 dożynki 0 masowe formy 1) 2 ocena ekonomiczna gospodarstwa 9 lokalna grupa dyskusyjna 3* pokaz WGD 3 konkurs wiedzy rolniczej/ olimpiada 1 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym dożynki 1 masowe formy 1) 2 ocena ekonomiczna gospodarstwa 13 lokalna grupa dyskusyjna 6* pokaz WGD 5 dożynki 1 masowe formy 1) 1 ocena ekonomiczna gospodarstwa 4 lokalna grupa dyskusyjna 10* pokaz WGD 1 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym dożynki 1 masowe formy 1)

131 Słupca ocena ekonomiczna gospodarstwa 5 lokalna grupa dyskusyjna 2* pokaz WGD 2 konkurs wiedzy rolniczej/ olimpiada 1 targi rolnicze 1 masowe formy 1) 5 Szamotuły Śrem Środa Turek Wągrowiec ocena ekonomiczna gospodarstwa 7 lokalna grupa dyskusyjna 3* działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym dożynki 1 masowe formy 1) 1 ocena ekonomiczna gospodarstwa 3 lokalna grupa dyskusyjna 2* targi rolnicze 1 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym masowe formy 1) 2 ocena ekonomiczna gospodarstwa 6 lokalna grupa dyskusyjna 7* działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym dożynki 0 masowe formy 1) 2 ocena ekonomiczna gospodarstwa 9 lokalna grupa dyskusyjna 6* pokaz WGD 1 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym dożynki 1 masowe formy 1) 1 ocena ekonomiczna gospodarstwa

132 lokalna grupa dyskusyjna 7* pokaz WGD 2 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym 2 Wolsztyn Września Złotów 31 ZD w powiatach 31 ZD w powiatach targi rolnicze 1 masowe formy 1) 1 ocena ekonomiczna gospodarstwa 5 lokalna grupa dyskusyjna 3* działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym masowe formy 1) 1 ocena ekonomiczna gospodarstwa 5 lokalna grupa dyskusyjna 3* dożynki 1 masowe formy 1) 1 ocena ekonomiczna gospodarstwa 0 lokalna grupa dyskusyjna 2* pokaz WGD 2 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym spotkanie środowiskowe 31 podsumowanie powiatowe 31 Suma: 542 1) masowe formy: Dni Pola, Dni Kukurydzy, Dni Cebuli, Dni Rzepaku, Dni Ziemniaka, Święto Sadownika, Dzień Hodowcy Trzody Chlewnej, Dni Ogrodnika, Dzień Zagrody i inne. *liczba wykonanej metody wynika z przejętego aneksu Programu działalności WODR w Poznaniu na 2013 rok (lokalna grupa dyskusyjna 130 metody)

133 2.11. Działalność doradcza Tab.32. Działalność doradcza realizowana przez WODR w Poznaniu w 2013 roku rodzaj działalności plan wykonanie ankiety agrobazar meldunki żniwne monitoring cen (tygodniowy) notowania cen (miesięczne) ocena przezimowania upraw próbne wykopki ziemniaków szacunek plonów *inna działalność doradcza Suma: *inna działalność doradcza: porada doradcza w Gospodarstwie Demonstracyjnym, metodyka IP, lista zalecanych odmian, kalkulacje rolnicze, notowania cen targowiskowych (dla ZSRIR), meldunek trzodowy, plony i ceny (komisja klęskowa), notowania cen usług mechanizacyjnych, ceny materiału siewnego i środków ochrony roślin, monitoring fitosanitarny, monitoring agroturystyczny, udział w Wielkopolskim Zespole Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego, inne. 131

134 3. Dokształcanie kadry Tab.33. Zestawienie ilościowe i tematyczne dokształcania kadry realizowane przez ZD w powiatach i Działy WODR w 2013 roku komórka metoda liczba temat plan wykonanie organizacyjna doradcza odbiorców ZD Chodzież ZD Czarnków- Trzcianka ZD Gniezno ZD Gniezno ZD Gostyń ZD Grodzisk ZD Jarocin ZD Kalisz ZD Kępno ZD Koło ZD Konin ZD Konin ZD Kościan narady z pracownikami narady z pracownikami dokształcanie kadry - wyjazd studyjny narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami dokształcanie kadry - wyjazd studyjny narady z pracownikami narady z pracownikami Sprawy bieżące w rolnictwie, Realizacja i wykonanie zadań statutowych Narady z pracownikami - aktualne tematy Nowe maszyny i urządzenia w produkcji rolniczej Bieżące informacje, oraz analiza realizacji zadań statutowych narady z pracownikami Aktualne sprawy w rolnictwie i pracy doradczej. Narada z pracownikami ZD. Jarocin - dokształcanie kadry Narady zadanioworozliczeniowe ze szkoleniem nt.: Aktualne zagadnienia w rolnictwie" narady z pracownikami Dokształcanie kadry Walory turystyczne i dziedzictwo kulturowe wsi w Polsce Aktualne zagadnienia w rolnictwie Narady z pracownikami

135 ZD Krotoszyn ZD Krotoszyn ZD Krotoszyn ZD Leszno ZD Międzychód ZD Międzychód ZD Nowy Tomyśl ZD Oborniki ZD Ostrów ZD Ostrzeszów ZD Piła ZD Pleszew ZD Poznań ZD Poznań ZD Poznań ZD Rawicz ZD Rawicz ZD Słupca ZD Szamotuły dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami dokształcanie kadry - narady z pracownikami wyjazd studyjny (S) dokształcanie kadry - narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami Analiza gospodarstwa rolniczego z uwzględnieniem wymagań higieny produkcji, dobrostanu zwierząt i ochrony środowiska Bieżące dokształcanie kadry doradczej Narady miesięczne z pracownikami Narada miesięczna Kontrola okresowa pracowników Narady miesięczne z pracownikami Sprawy bieżące - działalność WODR Omówienie bieżących problemów działalności doradczej w ZD Oborniki Narady rozliczeniowo-zadaniowej z pracownikami Narada pracowników Aktualna sytuacja w rolnictwie Rozliczanie zadań, przekazywanie nowości pracownikom Dopłaty bezpośrednie informacje bieżące Alternatywne źródła dochodu Obsługa programu dopłaty bezpośrednie, zasady wypełniania wniosków (wykład dla doradców ZD Rawicz) Bieżące zalecenia do pracy doradczej, rozliczenie poprzedniego miesiąca Przedstawienie aktualnych zagadnień oraz informacji z zakresu realizacji zadań ZD WODR Bezpośrednia kontrola, oraz nadzór działalności biur gminnych w powiecie szamotulskim

136 ZD Szamotuły ZD Śrem ZD Środa ZD Turek ZD Wągrowiec ZD Wolsztyn ZD Wolsztyn ZD Września ZD Złotów ZD Złotów ZD Złotów E E E E E E narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami dokształcanie kadry - narady z pracownikami narady z pracownikami dokształcanie kadry - narady z pracownikami narady z pracownikami dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning Bieżąca koordynacja i realizacja zadań ZD w powiecie szamotulskim aktualne informacje oraz zagadnienia dotyczące doradztwa Informacje bieżące Aktualne problemy rolnictwa i obszarów wiejskich Narady pracowników ZD Wągrowiec Aktualne zagadnienia doradztwa rolniczego Narady z pracownikami Aktualne zagadnienia dotyczące rolnictwa, obszarów wiejskich i pracy doradczej w powiecie Wnioski o płatności, zmiany i aktualizacje Sprawy organizacyjne Zadania Zespołu Doradczego i sprawy bieżące zespołu. Aktualna sytuacja w ubezpieczeniach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego Analiza finansowa efektów modernizacji gospodarstw rolnych. Analiza finansowa gospodarstw rolnych prowadzących rachunkowość rolną w systemie Polski FADN na podstawie Raportu Dynamicznego i Porównawczego Działalność gospodarcza od A do Z Ile kosztuje eksploatacja maszyn rolniczych w gospodarstwie rolnym? Merytoryczne zasady, cel prowadzenia zapisów w formularzach, obsługa programu komputerowego AGROKOSZTY

137 E E E E E E E E E E E E E E E E dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - e-learning dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - Planowanie inwestycji majątkowych w gospodarstwie rolnym - warunki i wymogi inwestowania. Podatki w rolnictwie, w tym wybrane zagadnienia w zakresie podatku dochodowego. Pomoc krajowa i unijna dla rolników poszkodowanych przez niekorzystne zjawiska atmosferyczne Rachunkowość rolna instrumentem kształtowania zdolności konkurencyjnej gospodarstw rolnych System podatkowy w rolnictwie, w tym podatek VAT Szacowanie strat - omówienie aktualnej procedury Wykorzystanie raportów wynikowych generowanych w gospodarstwach prowadzących rachunkowość rolną w zarządzaniu gospodarstwem rolnym. Wykorzystanie raportu indywidualnego jako przykładowego produktu rachunkowości rolnej Polskiego FADN w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Zarządzanie ryzykiem w gospodarstwie rolnym warunkiem stabilizacji dochodów rolniczych Zasady racjonalnego doboru maszyn i urządzeń rolniczych Aktualna sytuacja w ubezpieczenia związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego Analiza finansowa efektów modernizacji gospodarstw rolnych. Analiza finansowa gospodarstw rolnych prowadzących rachunkowość rolną w systemie Polski FADN na podstawie Raportu Dynamicznego i Porównawczego Coroczne seminarium z problematyki ekonomicznej, w tym rachunkowości rolnej Działalność gospodarcza od A do Z Jednostkowe koszty produkcji mleka krowiego

138 E E E E E E E E E E E E E E E dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - Kondycja ekonomiczna gospodarstw rolnych wg kierunku i specjalizacji produkcji rolnej. Korzyści dla gospodarstw rolnych wynikające z tytułu prowadzenia rachunkowości rolnej na przykładzie Polskiego FADN. Korzyści dla gospodarstwa rolnego wynikające z tytułu prowadzenia rachunkowości rolnej na przykładzie Polskiego FADN Koszty eksploatacji maszyn rolniczych w gospodarstwach rolnych Ile kosztuje eksploatacja maszyn rolniczych w gospodarstwie rolnym? Ocena sytuacji ekonomicznej w gospodarstwach rolnych w woj. wielkopolskim na podstawie danych Polski FADN Planowanie inwestycji majątkowych w gospodarstwie rolnym - warunki i wymogi inwestowania. Podatek dochodowy w gospodarstwach rolniczych - nowe wyzwania Podatki w rolnictwie, w tym podatek dochodowy. Podatki w rolnictwie, w tym wybrane zagadnienia w zakresie podatku dochodowego. Podatki związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, w tym podatek VAT plus koncepcja wprowadzenia podatku dochodowego w rolnictwie Poziom i struktura dochodów rodzin rolniczych w gospodarstwach prowadzących rachunkowość rolną w systemie Polski FADN Rachunkowość rolna instrumentem kształtowania zdolności konkurencyjnej gospodarstw rolnych Rachunkowość rolnicza w kontekście planu wprowadzenia podatku dochodowego w rolnictwie Raport indywidualny podstawą analizy działalności gospodarstwa rolnego

139 E E E E E E E E E E Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - Sposoby rozwiązywania problemów ekonomicznych w gospodarstwie rolnym. Sytuacja rynkowa i opłacalność produkcji bydła mięsnego. Szacowanie strat - omówienie aktualnej procedury Ubezpieczenia związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego i produkcji rolnej - stan aktualny. Wpływ źródłowych danych rachunkowych na wyniki analizy ekonomicznej gospodarstwa rolnego Zarządzanie finansami w gospodarstwie rolnym oraz źródła ich pozyskiwania. Zarządzanie finansami w gospodarstwie rolnym oraz źródła ich pozyskiwania. Zasady zamykania roku obrachunkowego w aspekcie rachunkowości rolnej Znaczenie dokumentów wynikowych na przykładzie rachunkowości rolnej w systemie Polski FADN w zarządzaniu gospodarstwem rolnym. Znajomość kosztu użycia maszyn jako możliwość podniesienia dochodu rolniczego E dokształcanie kadry - Źródła informacji o rynku rolnym E narady z pracownikami Narada z doradcami specjalizującymi się - EKONOMIŚCI E narady z pracownikami Narada z doradcami specjalizującymi się - Ekonomika E narady z pracownikami Narada z doradcami specjalizującymi się - ekonomika E narady z pracownikami narada z doradcami specjalizującymi się - ekonomiści E narady z pracownikami Narada z doradcami specjalizującymi się - ekonomiści E narady z pracownikami Narada z pracownikami EOŚ dokształcanie kadry - e- learning Czynniki degradujące glebę

140 EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - Dyrektywa azotanowa - działania ograniczające odpływ azotu ze źródeł rolniczych Energetyczne wykorzystanie biomasy Erozja jako czynnik ograniczający żyzność gleb Kolektory słoneczne - budowa, rodzaje, zasada działania. Nadmierne zakwaszenie jako czynnik ograniczający żyzność gleb Ochrona bioróżnorodności w gospodarstwie rolnym. Pożyteczne mikroorganizmy i ich rola w kształtowaniu żyzności gleby Płodozmian - kluczowy element gospodarowania przyjaznego środowisku Rośliny energetyczne stosowane w biogazowniach rolniczych. Susze jako czynnik kształtujący żyzność gleb. Wykorzystanie energii słonecznej do celów energetycznych. Zanieczyszczenie powietrza w środowisku rolniczym-źródła i sposoby ich ograniczenia Zanieczyszczenie wody ze źródeł rolniczych i sposoby ich ograniczenia Produkcja rolnicza źródłem zanieczyszczenia środowiska - wybrane zagadnienia Działania przyjazne środowisku naturalnemu Emisja amoniaku z produkcji zwierzęcej. Energia biomasy rośliny energetyczne dla biogazowni rolniczych Energia słońca kolektory słoneczne Energia wiatru elektrownie wiatrowe Energia Ziemi - pompy ciepła

141 EOŚ dokształcanie kadry - Gospodarowanie glebową materią organiczną w rolnictwie EOŚ Gospodarowanie rolnicze dokształcanie kadry - ograniczające degradację środowiska naturalnego (erozja, zakwaszenie, urodzajność itp.) EOŚ dokształcanie kadry - narada dla doradców specjalizujących się EOŚ dokształcanie kadry - Nowości w ochronie środowiska dotyczące obszarów wiejskich EOŚ dokształcanie kadry - Postępowanie z odpadami w gospodarstwie rolnym EOŚ dokształcanie kadry - Produkcja rolnicza źródłem zanieczyszczenia środowiska EOŚ dokształcanie kadry - Program rolno środowiskowy szansą dla środowiska i rolnika EOŚ dokształcanie kadry - Rola gleby w sekwestracji i emisji gazów cieplarnianych EOŚ dokształcanie kadry - Rola trwałych użytków zielonych w ochronie środowiska EOŚ dokształcanie kadry - Wspólna Polityka Rolna a ochrona środowiska EOŚ dokształcanie kadry - Wybrane zagadnienia i nowości z zakresu rolnictwa ekologicznego EOŚ dokształcanie kadry - Wybrane zagadnienia z Dyrektywy Azotanowej EOŚ dokształcanie kadry - Wybrane zagadnienia z ochrony środowiska EOŚ Wybrane zagadnienia z odnawialnych dokształcanie kadry - źródeł energii - energetyczne wykorzystanie biomasy EOŚ dokształcanie kadry - Wybrane zagadnienia z odnawialnych źródeł energii - energia geotermalna EOŚ dokształcanie kadry - Wybrane zagadnienia z odnawialnych źródeł energii - energia słoneczna EOŚ Wybrane zagadnienia z odnawialnych gospodarstwie rolnym. dokształcanie kadry - źródeł energii - sposoby zmniejszenia zużycia energii w domu i EOŚ narady z pracownikami narada dla doradców specjalizujących się EOŚ narady z pracownikami Narada dla doradców specjalizujących się z zakresu rolnictwa ekologicznego EOŚ narady z pracownikami Narada dla specjalistów branżowych

142 MD MD MD ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW dokształcanie kadry - narady z pracownikami narady z pracownikami dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - Kurs z metodyki i organizacji doradztwa rolniczego Narada kierowników Działów Merytorycznych z przedstawicielami Izby Rolniczej narada kierowników WODR w Poznaniu Działalność edukacyjna w gospodarstwie agroturystycznym Dziedziczenie gospodarstw rolnych Europejski Kodeks Walki z Rakiem Jak założyć koło gospodyń wiejskich Podatki w pozarolniczej działalności gospodarczej Podstawowe wiadomości nt. grup producentów rolnych - I stopień Podstawowe wiadomości nt. grup producentów rolnych - II stopień Podstawy prawne prowadzenia działalności turystycznej i agroturystycznej na obszarach wiejskich -stan prawny 2013 Profilaktyka zdrowotna ludności obszarów wiejskich Tradycyjne i regionalne produkty wysokiej jakości Uruchomienie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich Wielkopolskie zwyczaje i obrzędy Wybrane działania w ramach pomocy unijnej PROW cz. I Wybrane działania w ramach pomocy unijnej PROW cz. II Co zrobić, żeby uwierzyć w siebie i wzmocnić siebie Działalność edukacyjna w gospodarstwie agroturystycznym Europejski Kodeks Walki z Rakiem

143 ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW ROW dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej Jak przekazać gospodarstwo rolne Jak założyć gospodarstwo agroturystyczne? Jak założyć własną firmę - rejestracja działalności gospodarczej Narada z doradcami specjalizującymi się Podatki w pozarolniczej działalności gospodarczej - dochodowy, VAT Pozytywne wzorce pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich Procedura ubiegania się o wpis do rejestru grup producentów rolnych marszałka województwa Renty rolnicze Specjalizacja gospodarstw agroturystycznych Wartość odżywcza mięsa Wspieranie przedsiębiorczości w ramach Programu Operacyjnego Ryby Wybór formy gospodarczej dla grupy producentów ze szczególnym uwzględnieniem spółdzielczości. Wybrane działania w ramach pomocy unijnej PROW cz. I Wybrane działania w ramach pomocy unijnej PROW cz. II Wybrane działania w ramach pomocy unijnej PROW cz. III Wybrane zagadnienia dotyczące dziedzictwa kulturowego Wielkopolski

144 ROW ROW ROW Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - Wybrane zagadnienia z profilaktyki i ochrony zdrowia ludności obszarów wiejskich Wybrane zagadnienia z zakresu rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem agroturystyki Zasady opracowania aktu założycielskiego ze szczególnym uwzględnieniem spółdzielczości. Zebranie założycielskie grupy producentów i rejestracja w KRS ROW dokształcanie kadry ROW dokształcanie kadry - Żywność i jej znakowanie ROW narady z pracownikami narada dla doradców specjalizujących się ROW narady z pracownikami narada pracownicza ROW narady z pracownikami Narada z doradcami specjalizującymi się Narada z doradcami ROW narady z pracownikami specjalizującymi się w zagadnieniach grup producentów rolnych SPD dokształcanie kadry - e-learning Chów i hodowla bydła mięsnego w gospodarstwie rolnym SPD dokształcanie kadry - e-learning Czy jest możliwe osiągnięcie plenności gospodarczej loch na poziomie 27 prosiąt rocznie. SPD dokształcanie kadry - e-learning Czynniki wpływające na jakość uprawianych warzyw SPD dokształcanie kadry - e-learning Czynniki wpływające na podwyższenie jakości owoców SPD dokształcanie kadry - e-learning Długość tylców a jakość drewna SPD dokształcanie kadry - e-learning Higiena na każdym etapie produkcji mleka SPD dokształcanie kadry - e-learning Integrowana metoda ograniczenia sprawców chorób zbóż (na przykładzie pszenicy ozimej ) SPD dokształcanie kadry - e-learning Pokrycia budynków eternitem - jak rozwiązać problem do 2032 roku? SPD dokształcanie kadry - e-learning Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe SPD dokształcanie kadry - e-learning Rola i znaczenie mikroelementów w utrzymaniu wysokiego statusu zdrowotnego stada świń

145 SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - e- learning dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - Systemy wspomagające podejmowanie decyzji w ochronie roślin Słoma, jako ważne źródło reprodukcji glebowej materii organicznej Trawy w uprawie polowej Wprowadzenie OSN-ów na terenie całego kraju, a istniejące płyty obornikowe - zbiorniki na gnojówkę i gnojowicę i silosy kiszonkowe Znaczenie roślin motylkowych Systemy jakości jako czynnik pobudzający wzrost produkcji żywca wieprzowego. Zboża - dobór odmiany i agrotechnika Aspekty genetyczne wpływające na poprawę jakości i opłacalności produkcji żywca wieprzowego. Budowa - eksploatacja samoczynnych oczyszczalni ścieków bytowych Czynniki wpływające na zmniejszenie kosztów produkcji trzody chlewnej. Czynniki wzrostu opłacalności produkcji i efektywności rynku ziemniaka Dużo wody dobrej jakości w produkcji bydła. Gospodarka pastwiskowa jako źródło tanich pasz, zdrowia i kondycji zwierząt oraz cenny element krajobrazu Integrowana ochrona roślin - Dobór herbicydów do zwalczania chwastów Integrowana ochrona roślin - rozpoznawanie patogenów i ich efektywne zwalczanie Integrowana ochrona roślin - Rozpoznawanie i efektywne zwalczanie chorób i szkodników roślin

146 SPD SPD SPD Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - Integrowana ochrona roślin - rozpoznawanie i efektywne zwalczanie chorób i szkodników w uprawach. Integrowana ochrona roślin ogrodniczych Metody zwalczania patogenów i szkodników w uprawach ziemniaka, a jakość bulw SPD dokształcanie kadry - Nowe techniki ochrony roślin SPD dokształcanie kadry - Nowoczesna gospodarka pasieczna SPD dokształcanie kadry - Nowości odmianowe w produkcji sadowniczej SPD dokształcanie kadry - Nowości w produkcji zbóż SPD dokształcanie kadry - Nowości w uprawie warzyw SPD dokształcanie kadry - Ocena użytkowości mlecznej krówraporty wynikowe kontroli SPD Odnawianie zdegradowanych łąk i dokształcanie kadry - pastwisk w gospodarstwach konwencjonalnych i ekologicznych SPD dokształcanie kadry - Organizacja i prowadzenie stad bydła mięsnego SPD dokształcanie kadry - Podłoże popieczarkowe jako nawóz w uprawie warzyw SPD dokształcanie kadry - Pokrycia budynków eternitem - jak rozwiązać problem do 2032 roku? SPD Prawidłowa gospodarka na trwałych dokształcanie kadry - lub przemiennych użytkach zielonych gwarantem wysokich plonów tanich pasz gospodarskich SPD Prawidłowe sporządzanie pasz dokształcanie kadry - pełnoporcjowych dla świń we własnym zakresie SPD Prawidłowe zakiszanie ziarna dokształcanie kadry - kukurydzy na cele paszowe dla trzody chlewnej SPD Pro-środowiskowe metody dokształcanie kadry - konserwacji pasz z użytków zielonych SPD dokształcanie kadry - Profilaktyka schorzeń kończyn i racic u bydła SPD dokształcanie kadry - Przygotowanie rodzin pszczelich do

147 wykorzystania pożytków SPD dokształcanie kadry - Rośliny jagodowe wczoraj, dziś i jutro SPD Skażenie pasz mikotoksynamiszkodliwość mikotoksyn, dokształcanie kadry - zapobieganie skażeniom, sposoby detoksykacji. SPD dokształcanie kadry - System żywienia tuczników paszami płynnymi SPD dokształcanie kadry - Uprawa ziemniaków na różne kierunki użytkowania SPD dokształcanie kadry - Urodzajność, a zasobność glebowej materii organicznej SPD dokształcanie kadry - Warunki dobrego przezimowania zbóż ozimych SPD dokształcanie kadry - Ważne aspekty żywienia bydła opasowego SPD Wprowadzenie OSN-ów na terenie dokształcanie kadry - całego kraju, a istniejące płyty obornikowe - zbiorniki na gnojówkę i gnojowicę i silosy kiszonkowe SPD dokształcanie kadry - Wybrane zagadnienia z produkcji zwierzęcej - bydło SPD dokształcanie kadry - Wykorzystanie agrowłókniny w uprawie warzyw SPD Wykorzystanie pasz odpadowych w dokształcanie kadry - żywieniu świń sposobem obniżenia kosztów produkcji SPD dokształcanie kadry - Zapobieganie chorobom gruczołu mlekowego SPD Zbiorniki do przechowywania zbóż dokształcanie kadry - w gospodarstwach rolnych - przegląd, co kupić i zamontować w gospodarstwie SPD dokształcanie kadry - 53 Sesja Naukowa IOR PIB w wyjazd studyjny Poznaniu SPD Charakterystyka wybranych odmian dokształcanie kadry - zbóż ozimych i jarych wpisanych do wyjazd studyjny krajowego rejestru. Najważniejsze elementy agrotechniki zbóż. SPD Dni pola - pola doświadczalne zbóż ozimych i jarych, rzepaku, dokształcanie kadry - kukurydzy, konsultacje z wyjazd studyjny przedstawicielami nauki w Pawłowicach SPD dokształcanie kadry - Najnowsze osiągnięcia hodowlane

148 SPD SPD SPD SPD Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu wyjazd studyjny dokształcanie kadry - wyjazd studyjny dokształcanie kadry - wyjazd studyjny dokształcanie kadry - wyjazd studyjny dokształcanie kadry - wyjazd studyjny ZD IZ PIB Pawłowice, ocena wartości hodowlanej świń BLUB i ocena wartości tucznej i rzeźnej. Nowoczesne metody zarządzania stadem bydła mlecznego Nowości odmianowe w sadach - Sad Doświadczalny Instytutu Ogrodnictwa w Dąbrowicach Odmiany warzyw, które warto uprawiać - szkolenie wyjazdowe Wymagania sanitarno -wet. dla producentów mleka a produkcja mleka wysokiej jakości XX Krajowe Dni Ziemniaka ODR Poświętne SPD dokształcanie kadry - wyjazd studyjny SPD narady z pracownikami Narada z pracownikami SPD narady z pracownikami Narada z doradcami specjalizującymi się SPD narady z pracownikami Narada z doradcami specjalizującymi się SPD narady z pracownikami Narada z pracownikami IT dokształcanie kadry - Warsztaty - System ewodr IT dokształcanie kadry - Warsztaty - Systemy informatyczne WODR, strona IT narady z pracownikami Narada pracowników działu IT Metodyka wykonywania oceny ZF dokształcanie kadry - gospodarstwa rolnego w związku z dostosowaniem do wymagań crosscompliance ZF ZF ZF ZF dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - narady z pracownikami Szkolenie audytorów wewnętrznych systemu kontroli zarządczej i zarządzania jakością w WODR Szkolenie dla doradców obsługujących sprzęt do pomiarów w ramach cross-compliance Zasady sporządzenia biznesplanów dla gospodarstwa rolnego Narada z pracownikami w sprawie rozliczania projektów Suma:

149 Tab.34. Zestawienie ilościowe i tematyczne dokształcania kadry realizowane poza planem przez ZD w powiatach i Działy WODR w 2013 roku komórka liczba metoda doradcza temat wykonanie organizacyjna odbiorców ZD Chodzież ZD Gniezno ZD Ostrów ZD Ostrzeszów ZD Pleszew ZD Złotów BHP BHP BHP BHP BHP BHP BHP E E E E narady z pracownikami dokształcanie kadry - wyjazd studyjny dokształcanie kadry - narady z pracownikami dokształcanie kadry - narady z pracownikami dokształcanie kadry dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - narady z pracownikami narady z pracownikami narady z pracownikami dokształcanie kadry - Rozliczenie pracowników z zadań i dokumentacji za m-c sierpień- konferencja Nowe sposoby uprawy kukurydzy przy uwzględnieniu nowych odmian Program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych na lata Narada pracowników 1 10 Modernizacja gospodarstw rolnych Zadania Zespołu Doradczego i sprawy bieżące Zespołu. szkolenie okresowe w zakresie bhp i p.poż. pracowników okresowe szkolenie bhp 1 5 okresowe szkolenie bhp i p.poż. 1 1 szkolenie okresowe bhp 5 18 szkolenie okresowe w zakresie bhp szkolenie okresowe w zakresie bhp szkolenie okresowe w zakresie bhp pracowników Narada z koordynatorami PL FADN. Narada z koordynatorami Polskiego FADN z rejonu pilskiego. Spotkanie merytoryczne z koordynatorami Polski FADN Rachunkowość rolna instrumentem kształtowania zdolności konkurencyjnej gospodarstw rolnych

150 EOŚ EOŚ EOŚ EOŚ MD SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD SPD IT ZF Kontrola Zarządcza dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - e-learning narady z pracownikami dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - wyjazd studyjny dokształcanie kadry - dokształcanie kadry - wyjazd studyjny dokształcanie kadry - e-learning Biogazownie szansą dla rolnictwa i środowiska Zasady dokonywania zmian w zobowiązaniu rolnośrodowiskowym w zakresie Pakietu 8. Ochrona gleb i wód Założenia PROW Dyrektywa azotanowa - działania ograniczające odpływ azotu ze źródeł rolniczych Spotkanie z Dyrektorem 1 50 Praktyczne aspekty systemów wspomagania podejmowania decyzji w ochronie roślin - NegFry i aplikacja IOR-PIB System żywienia przeżuwaczy INRA 1 10 Systemy wspomagania podejmowania decyzji w ochronie roślin - rdza brunatna żyta i zaraza ziemniaka Szkolenie dla doradców Wojewódzkich Ośrodków Doradztwa Rolniczego Wykorzystania stacji meteorologicznych zlokalizowanych w gospodarstwach demonstracyjnych jako elementu systemów wspomagania decyzji w ochronie roślin Wykorzystanie N-Testera jako elementu do wspomagania decyzji nawożenia azotem. Wykorzystanie stacji meteorologicznych zlokalizowanych w gospodarstwach demonstracyjnych jako elementu systemów wspomagania decyzji w ochronie roślin XXVI Krajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych Ochrona danych osobowych 1 1 PROW Kontrola Zarządcza Suma:

151 Tab.35. Udział pracowników WODR w Poznaniu w dokształcanie kadry w 2013 roku szkolenia zewnętrzne lp. komórka organizacyjna liczba osób forma edukacyjna temat szkolenia 1 SPD 1 szkolenie XXI Szkoła zimowa hodowców bydła 2 AG 2 szkolenie 3 SPD 1 szkolenie 4 KS 1 szkolenie 5 ZF 1 seminarium Zamówienia publiczne w 2013r. Planowanie zamówień, szacowanie Praktyczne wykorzystanie wyników badań z zakresu integrowanej ochrony w sadownictwie i warzywnictwie Ewidencja, wycena oraz amortyzacja środków trwałych w teorii i praktyce Metodyka doradztwa w zakresie dostosowania gospodarstw do minimalnych wymogów wzajemnej zgodności 6 Z-ca DYR 1 sesja naukowa 53 Sesja Naukowa Instytutu Ochrony Roślin 7 ZKZ 1 szkolenie Zarządzanie ryzykiem okiem inspektora kontroli praktyczne warsztaty tworzenia procedur w ramach kontroli zarządczej 8 KS 1 szkolenie Klasyfikacja wydatków strukturalnych i sprawozdanie Rb-WS- zagadnienia praktyczne po zmianie rozporządzeń 9 EOŚ 1 konferencja Nauka na rzecz rolnictwa ekologicznego 10 KS 1 szkolenie Nowe zasady rozliczania kosztów podróży służbowych i innych świadczeń utożsamianych z podróżami służbowymi. Zmiana przepisów od r. 11 EOŚ 5 szkolenie II edycja szkolenia w zakresie fotowoltaiki 12 EOŚ, SPD 2 konferencja Wdrażanie najlepszych praktyk rolniczych 13 EOŚ 1 seminarium Inwestowanie na obszarze Natura EOŚ 1 szkolenie Jak skorzystać z sieci Natura EOŚ 1 seminarium Doradztwo w zakresie dostosowania gospodarstw do wymogów obowiązujących na obszarach szczególnie narażonych (OSN) 16 SPD 1 spotkanie kierowników Organizacja usług doradczych na rzecz integrowanej ochrony roślin. 149

152 17 AG 2 szkolenie 18 SPD 2 seminarium 19 E 2 szkolenie Zamówienia dodatkowe i uzupełniające na roboty budowlane po nowelizacji Prawa zamówień publicznych a roboty dodatkowe, zamienne, zaniechane różnice i podobieństwa, zasady stosowania Bilansowanie żywienia bydła mlecznego o wysokiej wydajności w systemie INRA Formy opodatkowania działalności pozarolniczej w gospodarstwach rolnych (z uwzględnieniem ewidencji i rozliczeń podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego) 20 E, ZD Konin 2 szkolenie Podatek VAT w rolnictwie 21 KOP 1 szkolenie Zakładowa działalność socjalna Nowości w orzecznictwie oraz wykładni urzędowej 22 E, SPD 2 konferencja IX Dni Przedsiębiorcy Rolnego 23 AG 1 szkolenie Nowelizacja prawa zamówień publicznychszkolenie przygotowujące do stosowania nowych uregulowań 24 EOŚ 1 szkolenie 25 DYR 1 konferencja 26 DYR 1 spotkanie informacyjne 27 EOŚ 1 szkolenie 28 SPD, ZD Słupca 2 seminarium 29 E, SPD 2 szkolenie 30 EOŚ, ZF 2 konferencja Szczegółowe warunki i tryb przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Programu Rolnośrodowiskowego objętego PROW na lata Publiczne doradztwo rolnicze wobec wyzwań przyszłości i oczekiwań mieszkańców wsi Omówienie zasad wdrażania przedmiotowych przepisów oraz przedstawienie ogólnopolskiej kampanii informacyjnej Racjonalizacja zużycia energii w gospodarstwach rolnych Bilansowanie żywienia bydła mlecznego o wysokiej wydajności w systemie INRA Zasady przyznawania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego na rok 2013 Dzień Informacyjny Programu "Inteligentna Energia - Europa" 31 SPD 2 konferencja XVIII Konferencja Szparagowa 150

153 32 Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu EOŚ, SPD, ROW, ZF 33 ZD Środa Wlkp. 1 szkolenie 34 ZF 1 szkolenie 35 CEW 1 szkolenie 5 szkolenie Zmiany w Programie Rolnośrodowiskowym Stan aktualny i perspektywy uprawy roślin strączkowych w Polsce na tle warunków przyrodniczych i organizacyjno - ekonomicznych Dofinansowanie projektów z dziedziny Edukacja ekologiczna ze środków NFOŚiGW w 2013 r. Zarządzanie zespołem w administracji publicznej 36 SPD 1 szkolenie 37 ZD Konin 1 szkolenie 38 AG 2 szkolenie 39 IT 1 warsztaty 40 DYR 1 szkolenie Praktyczne wykorzystanie wyników badań naukowych w produkcji zwierzęcej Praktyczne aspekty wypełniania Planu Rozwoju Gospodarstwa w tym wzrost wartości dodanej brutto Odbiór inwestycji budowlanej przez administrację publiczną- problemy praktyczne Warsztaty menedżerów bezpieczeństwa systemów informatycznych- organizacja, standardy, dokumentacja, odpowiedzialność Zamykanie projektów współfinansowanych ze środków europejskich- wskaźniki, trwałość, luka, dokumentacja i kontrola 41 ROW 1 szkolenie Jak poprawnie przygotować wniosek w ramach działania PROW Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej 42 ZD w powiatach 39 szkolenie Integrowana Ochrona Roślin 43 SPD 1 szkolenie XVIII Międzynarodowa Konferencja naukowa Zdrowe świnie - konkurencyjna produkcja 44 ROW 1 szkolenie Małe gospodarstwa rolne szansą rozwoju rynku 45 ZD Słupca 1 szkolenie Formy opodatkowania działalności pozarolniczej w gospodarstwach rolnych (z uwzględnieniem ewidencji i rozliczeń podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego) 151

154 46 DYR 1 spotkanie 47 IT 1 szkolenie Poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez wdrożenie zrównoważonego stosowania pestycydów oraz bilansowanie składników pokarmowych w gospodarstwach rolnych Dostęp do informacji publicznej oraz BIPsprzeczności, problemy interpretacyjne i orzecznictwo 48 KOP 1 szkolenie Zakładowa działalność socjalna 2013 r. 49 SPD 1 szkolenie 50 DYR 1 konferencja 51 KOP 1 szkolenie 52 E, IT 3 szkolenie Kierunki rozwoju produkcji zwierzęcej w ramach WPR Krajowa konferencja z okazji XV- lecia realizacji PDOiR oraz rekomendacji odmian w Polsce Nowoczesny sekretariat i kancelaria w administracji publicznej- organizacja i funkcjonowanie Oprogramowanie Polskiego FADN- nowe perspektywy i funkcjonalności 53 ZKZ 1 szkolenie Praktyczne wdrożenie kontroli zarządczejstosowanie mechanizmów kontroli 54 ZF 2 szkolenie 55 EOŚ, ZD w powiatach 56 EOŚ, ROW 2 konferencja Pomoc publiczna i pomoc de minimis w projektach EFS 9 forum I Forum Fotowoltaika dla każdego Samowystarczalne energetycznie gospodarstwo agroturystyczne 57 DYR., ROW 2 szkolenie 58 MD 1 szkolenie 59 AG 1 szkolenie Wybrane grupy produktów w systemach jakości żywności i sprzedaży okazjonalnej VI Ogólnopolskie Warsztaty Metodyki Doradztwa dla kierowników Działów Metodyki Doradztwa Szkoleń i Wydawnictw Procedury udzielania zamówień publicznych poniżej euro w kontekście obowiązku informacyjnego w zakresie składania rocznych sprawozdań z udzielonych zamówień do 14 tysięcy euro wprowadzonej nowelizacji ustawy prawo zamówień publicznych 152

155 60 PW 2 szkolenie 61 E 2 konferencja 62 BHP 1 szkolenie 63 ROW 2 konferencja 64 ROW 1 seminarium Obsługa oprogramowania dla wydawnictw - INDESIGN, PHOTOSHOP, elementy kalibracji stanowiska grafika komputerowego Wykorzystanie danych rachunkowych Polskiego FADN w zarządzaniu gospodarstwem rolnym Szkolenie okresowe dla pracowników służby BHP XV Ogólnopolskie Sympozjum Agroturystyczne "Komunikowanie i doradztwo w turystyce wiejskiej" Doroczne Seminarium dla Kierowników Działów Przedsiębiorczości, Agroturystyki oraz Rozwoju Obszarów Wiejskich WODR 65 SPD 1 konferencja Rola nauki i doradztwa we wspieraniu innowacyjności polskiego rolnictwa 66 KS, ZD w powiatach 67 EOŚ, SPD 2 szkolenie 66 konferencja Rachunkowość i podatki w rolnictwie Nabywanie praktycznych umiejętności w rozpoznawaniu chorób podstawowych roślin rolniczych 68 KOP 2 szkolenie 69 KS 1 szkolenie Wykorzystywanie prywatnego samochodu pracownika w celach służbowych - badania lekarskie, umowa, koszty, czas pracy, opodatkowanie. Podatki w Ośrodkach Doradztwa Rolniczego w 2013 r. 70 ZD Turek 1 wystawa Zielone Agro Show - Polskie Zboża 71 ZF, ZD w powiatach 7 e- learning Wymogi wzajemnej zgodności - dobrostan zwierząt 72 ROW, ZD Poznań 2 wyjazd studyjny wyjazd specjalistyczny dla rolników do Brukseli 73 ZD w powiatach 17 e - learning 74 EOŚ 1 seminarium Koncepcja funkcjonowania miniprzedszkoli oraz alternatywnych form wychowania przedszkolnego i opieki dziennej od 0 do 5 roku życia na obszarach wiejskich Bogactwo odmian w różnych systemach produkcji ziemniaka ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa ekologicznego 153

156 75 SPD, IT 2 konferencja 76 AG 1 szkolenie 77 ZF 2 szkolenie 78 KS 1 seminarium 79 ZD Koło 1 szkolenie Budowa teleinformatycznej platformy wymiany wiedzy o jakości i bezpieczeństwie produkcji zwierzęcej Nowelizacja prawa zamówień publicznychszkolenie przygotowujące do stosowania nowych uregulowań. Ochrona różnorodności biologicznej na obszarach leśnych, w tym w ramach sieci natura promocja najlepszych praktyk Dofinansowanie projektów inwestycyjnych z dotacji unijnych - aspekty podatkowe i księgowe Dni z rolnictwem ekologicznym / Ochrona wybranych gatunków sadowniczych metodami ekologicznymi 80 SPD 1 spotkanie Robocze spotkanie kierowników działów Systemów Produkcji Rolnej 81 ZD w powiatach 9 wyjazd studyjny XX Krajowe Dni Ziemniaka 82 SPD 1 szkolenie 83 ROW, ZD w powiatach 9 e-learning 84 EOŚ 1 wyjazd studyjny 85 EOŚ 1 konferencja Zasady dobrej praktyki w zakresie ograniczania zanieczyszczenia wód środkami ochrony roślin ze źródeł obszarowych - znoszenie i spływ powierzchniowy Podstawy finansów i zarządzania w przedsiębiorstwach zlokalizowanych na obszarach wiejskich Dobre praktyki rolnośrodowiskowe w województwie świętokrzyskim Potencjał wytwórczy energii odnawialnej z dostępnej biomasy z uwzględnieniem znanych technologii 86 DYR, SPD 2 wyjazd studyjny 87 EOŚ, SPD, DYR 3 konferencja 88 KS 1 szkolenie Organizacja doskonalenia zawodowego nt. integrowanej ochrony roślin Konferencja podsumowująca projekt Baltic Deal Rewolucyjne zmiany w VAT od roku oraz roku - najważniejsza zmiana systemowa VAT od wejścia Polski do UE 154

157 89 ZD Gniezno, ZD Turek 2 spotkanie Spotkanie dotyczące funkcjonowania oraz możliwości wsparcia dla grup producentów rolnych w ramach PROW oraz nowej perspektywy finansowej po 2013 r. 90 EOŚ 1 spotkanie Pakiet 8 91 EOŚ 1 konferencja Zastosowanie prognoz pogody w energetyce 92 ZD w powiatach 10 e-learning + warsztaty 93 EOŚ 1 szkolenie 94 E, IT 7 warsztaty Aspekty prawne i podatkowe w podejmowaniu i prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich Uprawa kukurydzy i innych gatunków pastewnych metodami ekologicznymi XI Krajowe Warsztaty Szkoleniowo - Organizacyjne Polskiego FADN 95 ZD w powiatach 33 szkolenie Metodyka i organizacja doradztwa rolniczego 96 ZD Gostyń 1 szkolenie Przetwórstwo surowców pochodzenia roślinnego i zwierzęcego na poziomie gospodarstwa, systemy produkcji surowców i mała przedsiębiorczość 97 ZD Piła 1 szkolenie Uprawa wybranych gatunków warzyw metodami ekologicznymi przeznaczonych na schładzanie - przykładzie grupy producentów 98 SPD, ZD w Nowoczesne technologie w chowie bydła 9 szkolenie powiatach mlecznego 99 AG 1 szkolenie Archiwizacja - akta osobowe 100 ZD Konin 1 konferencja Dodatkowe źródła dochodów w gospodarstwie rolnym. Prawne i podatkowe aspekty podejmowania i prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich. 101 ZF 2 szkolenie 102 DYR 1 szkolenie Przygotowanie wniosku o dofinansowanie na realizację przedsięwzięć z zakresu edukacji ekologicznej Czas pracy w administracji publicznej po nowelizacji - zmiany w Kodeksie Pracy oraz aktualne problemy praktyczne 155

158 103 ZD Oborniki 1 warsztaty 104 DYR, ZF 3 seminarium Promocja obszarów wiejskich na stronach internetowych ośrodków doradztwa rolniczego - czyli jak zgodnie z prawem, słowem i fotografią udokumentować ważne wydarzenia Szkolenie zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie, objętego PROW na lata KS 1 kurs Excel dla księgowych - poziom podstawowy 106 Z-ca DYR, MD 2 konferencja X Rolniczy Festiwal Nauki 107 SPD, ZD w powiatach 8 konferencja Konferencja nt. afrykańskiego pomoru świń 108 DYR, ROW 2 konferencja Przetwórstwo na poziomie gospodarstwa, systemy produkcji surowców i mała przedsiębiorczość 109 Mała retencja - duża sprawa- kampania na EOŚ, ZD 2 kurs rzecz poprawy małej retencji na obszarach Gostyń wiejskich 110 ROW 1 wyjazd studyjny Wyjazd studyjny nt. funkcjonowania gospodarstw edukacyjnych na przykładzie Szwajcarii 111 ROW 1 szkolenie Zasady przygotowania i opracowanie analiz 112 IT 2 konwent II Wielkopolski Konwent Informatyków 113 Z-ca DYR 1 szkolenie Wykorzystanie prywatnego samochodu pracownik w celach służbowych - badania lekarskie, umowa, koszty, czas pracy, opodatkowanie 114 AG 3 szkolenie Zasady dokonywania inwentaryzacji - stan prawny na 2013 r. 115 ZF 1 szkolenie Razem dla środowiska - fundusze EOG i norweskie w Polsce 116 EOŚ, ZD Śrem 2 szkolenie Nowe możliwości dla gospodarstw rolnych w świetle ustawy o odnawialnych źródłach energii 117 KS 1 szkolenie Klasyfikacja wydatków strukturalnych i sprawozdanie Rb - WS - zagadnienia praktyczne po zmianie rozporządzeń 118 EOŚ 1 konferencja 119 ZD w powiatach 11 seminarium internetowe Warunki korzystania z wód regionu wodnego Przedsiębiorczość społeczna a rozwój obszarów wiejskich 120 Z-ca DYR, KS, ZKZ 4 szkolenie Praktyczne aspekty zarządzania ryzykiem w jednostkach sektora finansów publicznych 156

159 121 MD 1 wyjazd studyjny Wyjazd studyjny do Dolnej Saksonii "Rozwój partnerstwa w kształceniu zawodowym pomiędzy Dolna Saksonią a Województwem Wielkopolskim 122 PW 1 warsztaty Nowoczesny warsztat dziennikarza Nowoczesne technologie produkcji trzody 123 SPD, ZD Słupca 2 seminarium chlewnej - budynki, wyposażenie, zarządzanie stadem 124 SPD 2 konferencja Czy można zmniejszyć jednostkowe koszty produkcji mleka? 125 ZF 1 szkolenie Przygotowanie wniosku o dofinansowanie na realizację przedsięwzięć w zakresie gospodarki wodno - ściekowej, gospodarki odpadami i ochrony powierzchni ziemi, ochrony powietrza wraz z odnawialnymi źródłami energii oraz ochrony przed hałasem 126 EOŚ, ZD w seminarium 9 powiatach internetowe Biogaz w rolnictwie ekologicznym 127 IT 1 e - learning + warsztaty 128 ROW 1 szkolenie Internet w kreowaniu marki czyli e - marketing w praktyce Wiejskie gospodarstwo domowe - między tradycją a nowoczesnością. Jak atrakcyjnie żywić turystów i domowników 129 ROW 1 seminarium 130 EOŚ 1 projekt 131 SPD 1 konferencja 132 ROW 1 szkolenie 133 EOŚ 1 szkolenie 134 ZD Krotoszyn 1 szkolenie Badania w ramach projektu: Spółdzielczość w świadomości rolników i doradców oraz praktyczne wykorzystanie idei spółdzielczej Projekt Planu Ochrony Kulika Wielkiego oraz Planu Ochrony Błotniaka Łąkowego Innowacyjne technologie dla polskiego ogrodnictwa Małe projekty i odnowa wsi - aktywizacja mieszkańców, kreowanie i rozliczanie w ramach PROW Odnowa Wsi w Wielkopolsce - doświadczenia i perspektywy Rolnictwo ekologiczne w nowej perspektywie finansowej? Działania środowiskowe w nowej persp. Finansowej Szkolenia z zakresu OZE wraz z pokazem działającej instalacji fotowoltanicznej 157

160 135 SPD 2 szkolenie 136 ZD w powiatach, ROW 9 ankietyzacja 137 ZF 1 szkolenie 138 DYR, KS, SPD 3 spotkanie Praktyczne wykorzystanie i wdrożenie wyników badań naukowych do zastosowania w produkcji roślinnej Innowacyjne projekty z zakresu przedsiębiorczości na obszarach wiejskich - ocena, weryfikacja i opracowanie dobrych praktyk Zamykanie projektów współfinansowanych ze środków europejskich- wskaźniki, trwałość, luka, dokumentacja i kontrola Spotkanie nt. finansowania ODR-ów po 2013 r. 139 ZD Czarnków- Trzcianka 1 spotkanie Spotkanie dyskusyjne dot. projektu planu zadań ochronnych la obszaru Natura 2000 Dolina Noteci 140 DYR, ZF 2 konferencja 141 SPD, EOŚ, E, ZD w powiatach Suma: 55 seminarium internetowe PI_PWP Zarządca w rolnictwie-transfer i adaptacja niemieckiego sposobu szkolenia w rolnictwie Powiązania strukturalne pomiędzy EFS, EFRR oraz EFRROW w aspekcie rozwoju obszarów wiejskich 488 uczestników 158

161 4. Usługi komercyjne 4.1. Szkolenia komercyjne Tab.36. Zestawienie zrealizowanych szkoleń komercyjnych w 2013 roku Komórka organizacyjna Metoda Plan Wykonanie Liczba odbiorców ZD Gniezno kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Gniezno szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Gostyń kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Grodzisk kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Jarocin szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Kalisz kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Kalisz szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Kępno kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Kępno szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Koło kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Konin kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Kościan kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Krotoszyn kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Krotoszyn szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Leszno kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Leszno szkolenie w ramach projektów FAPA ZD kurs w zakresie stosowania środków Międzychód ochrony roślin ZD Nowy kurs w zakresie stosowania środków Tomyśl ochrony roślin ZD Oborniki kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Ostrów kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Ostrów szkolenie w ramach projektów FAPA ZD kurs w zakresie stosowania środków Ostrzeszów ochrony roślin ZD Ostrzeszów kurs obsługi kombajnów zbożowych

162 ZD Ostrzeszów szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Piła kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Piła szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Poznań kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Poznań szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Rawicz kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Rawicz szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Słupca kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Słupca szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Szamotuły kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Szamotuły szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Śrem kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Śrem szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Środa kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Turek kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Turek szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Wolsztyn kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ZD Wolsztyn szkolenie w ramach projektów FAPA ZD Września kurs w zakresie stosowania środków ochrony roślin ROW kurs agroturystyczny Suma:

163 4.2. Usługi komercyjne Tab.37. Wykonana liczba usług komercyjnych w 2013 roku komórka organizacyjna wykonanie Chodzież 366 Czarnków-Trzcianka 947 Gniezno Gostyń 414 Grodzisk 959 Jarocin 213 Kalisz Kępno 568 Koło Konin Kościan 278 Krotoszyn 547 Leszno 496 Międzychód 854 Nowy Tomyśl 621 Oborniki 716 Ostrów 819 Ostrzeszów 754 Piła 724 Pleszew 620 Poznań 411 Rawicz 287 Słupca Szamotuły 376 Śrem 378 Środa 63 Turek 947 Wągrowiec 512 Wolsztyn 491 Września 169 Złotów 906 E*

164 EOŚ* ROW* 126 SPD* 169 Suma: *Działy merytoryczne WODR: E Dział Ekonomiki EOŚ Dział Ekologii i Ochrony Środowiska ROW Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki SPD Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa Tab.38. Wykonana liczba usług komercyjnych w 2013 roku w ramach rodzaju zlecenia rodzaj zlecenia wykonanie Płatności obszarowe Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 10 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw 1 Plan działalności rolnośrodowiskowej Zmiana do planu działalności rolnośrodowiskowej 345 Dołożenie jednego pakietu rolnośrodowiskowego 10 Wypełnianie rejestru działań rolnośrodowiskowych 39 Wypełnianie dokumentów wniosków z zakresu ochrony środowiska 12 Ułatwienie startu młodym rolnikom 21 Zgłoszenie działalności w rolnictwie ekologicznym 1 Plan przestawiania gospodarstwa na produkcję metodami ekologicznymi 1 Materiał siewny Biznes plan 154 Bilans azotu 30 Plan nawożenia 158 Rejestr zwierząt 15 Kalkulacje rolnicze 3 Ułatwienie startu młodym rolnikom 2 Sporządzenie obrotu stada 12 Raport Rachunkowości dla Linii Młody Rolnik 38 Rozliczenie kwoty mleka 6 Dojazd 111 Sprawdzenie Planu Przedsięwzięcia Inwestycyjnego spoza Ośrodka 2 odstępstwa rolne 8 162

165 Opracowanie innej dokumentacji niezbędnej do starań o pomoc z UE i pomocy krajowej 39 Renty strukturalne 2 Ocena Gospodarstw w Zakresie Spełniania wymogów CC 78 Wydruk z komputera 8 Plan nawożenia z bilansem azotu dla gospodarstwa 306 Wypełnienie innych dokumentów z zakresu rolnictwa ekologicznego i programu rolnośrodowiskowego (nieujętych w cenniku) 10 wkładka rolnośrodowiskowa do wniosku, poz ortofotomapy, poz zmiana/korekta do wniosku, poz Sprawozdanie z realizacji Biznesplanu Młody Rolnik 2 Modernizacja gospodarstw rolnych 191 Modernizacja gospodarstw rolnych 10 Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności 6 Grupy producentów 19 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 3 FADN Suma:

166 5. Analiza kosztów produkcji Tab.39. Analiza jednostkowa kosztów produkcji opracowywana przez WODR w Poznaniu w 2013 roku rodzaj produkcji wyszczególnienie plan wykonanie roślinna buraki cukrowe buraki pastewne 9 8 facelia 3 3 groch polny (peluszka) 5 5 jęczmień jary jęczmień ozimy kiszonka z kukurydzy - silos kiszonka ze słonecznika - silos 2 2 kukurydza na ziarno lucerna na kiszonkę 5 5 mieszanka zbóż jarych mieszanka zbożowo-strączkowa owies proso 3 3 pszenica jara pszenica ozima pszenżyto jare pszenżyto ozime rzepak ozimy siano łąkowe 6 5 sianokiszonka 7 9 sorgo 2 2 tytoń 1 1 uprawy ekologiczne 5 4 wiklina 2 3 zielonka traw z motylkowymi 4 3 zielonka z kukurydzy 5 4 zielonka z lucerny 5 5 zielonka z traw 5 8 zielonka z żyta

167 zwierzęca ogrodnicza ziemniaki jadalne ziemniaki skroblowe 9 9 żyto łubin na nasiona 5 3 bydło opasowe 10 8 drób 8 5 króliki 2 2 mleko produkcja prosiąt 10 8 żywiec wieprzowy - cykl otwarty 10 7 żywiec wieprzowy - cykl zamknięty borówka amerykańska 2 2 burak ćwikłowy 4 5 cebula 4 3 chmiel 2 2 fasola szparagowa 3 3 jabłko 5 4 kapusta pekińska 2 2 kapusta w gruncie 4 4 kiszonka z traw silos 9 7 kukurydza cukrowa 3 3 kwiaty 1 3 leszczyna 2 2 malina 2 1 marchew 5 5 ogórecznik 1 1 ogórek gruntowy 5 5 ogórek szklarniowy 4 4 pieczarki 2 1 pietruszka korzeń 2 2 pomidor szklarniowy 5 6 pomidor w uprawie polowej 6 6 por 4 5 seler 5 5 śliwa

168 szparagi 2 2 truskawka 4 4 wiśnie/czereśnie 5 5 Suma:

169 6. Działalność promocyjna, wydawnicza, informacyjna Działalność informacyjno-wydawnicza w Wielkopolskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Poznaniu realizowana była na podstawie planu wydawniczego, który został utworzony z propozycji Działów Merytorycznych i Zespołów Doradczych w powiatach. Głównym hasłem w pracy doradczej naszego Ośrodka w 2013 roku skierowanej do rolników podobnie jak w latach poprzednich, była pomoc w pozyskiwaniu funduszy unijnych i prowadzeniu gospodarstwa nakierowanego na produkcję przynoszącą zysk. Miało to również swoje odbicie w tematyce wydawanych ulotek, materiałów szkoleniowych, artykułów publikowanych w Poradniku Gospodarskim, materiałów informacyjnych oraz treści zamieszczanych na stronie internetowej Ośrodka. Szczególne znaczenie miała akcja informowania rolników i mieszkańców wsi o działaniach wynikających z Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , a w szczególności z zakresu dyrektywy azotanowej zagadnień rolnośrodowiskowych, wymogów cross-compliance oraz integrowanej ochrony roślin. Oddzielne działanie dotyczyło przygotowania i wydrukowania materiałów informacyjnych związanych z realizacją programu Polski FADN, w którym uczestniczy ponad 1700 rolników, a koordynatorem był Dział Ekonomiki. Kolejną, bardzo obszerną pozycję zajmują wydawnictwa i różnego typu informacje przygotowywane przez Działy: Systemy Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa, Ekologii i Ochrony Środowiska, Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przedsiębiorczości i Agroturystyki oraz Dział Metodyki Doradztwa, a także Dział Funduszy i Zadań Komercyjnych. Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu jest wydawcą Poradnika Gospodarskiego jednego z najstarszych czasopism rolniczych w Polsce. Powyższy miesięcznik wydawany był w nakładzie 2000 egzemplarzy (numery: 5, 6, 7/8, 9 nakład 2500 egz.) i zawierał 48 stron (numer łączony 68 str.). W 2013 roku ukazało się 11 numerów Poradnika (lipiec, sierpień - numer łączony), w których zamieściliśmy 272 artykuły. Autorami artykułów byli pracownicy wyższych szkół rolniczych (uniwersytetów przyrodniczych), instytutów naukowych, doradcy naszego Ośrodka oraz pracownicy redakcji. 167

170 Dużą pozycję w planie wydawniczym zajmowały opracowania związane bezpośrednio z pracą Zespołów Doradczych w powiatach i Centrów WODR w Poznaniu. Były to informatory, katalogi wystawców, katalogi zwierząt, plakaty zaproszenia, zawiadomienia oraz materiały konferencyjne; łącznie w tej grupie wydawnictw wydano około 90 pozycji o łącznym nakładzie ponad 40 tys. egz. Największą pozycję wydawniczą stanowią materiały szkoleniowe przygotowywane przez specjalistów wykładowców naszego Ośrodka wykorzystywane podczas wykładów specjalisty. W 2013 roku wydaliśmy 92 tytuły w formacie A5 o średniej objętości 16 stron i średnim nakładzie 90 egz. Konieczność posiadania informacji o nowościach i zdarzeniach w rolnictwie w kraju i za granicą wymagała śledzenia prasy fachowej. W ramach Działu Informacji i Wydawnictw działa podręczna biblioteka czytelnia prenumerowanych czasopism. Wysokie koszty prenumeraty spowodowały, że prenumerowaliśmy poszczególne tytuły (19 tytułów) po jednym egzemplarzu, a ciekawsze doniesienia powielano na potrzeby doradców (do użytku wewnętrznego) w kilku egzemplarzach oraz zamieszczano na stronie intranetowej krótkie streszczenia niektórych artykułów. Wyjątek stanowi Top Agrar, który był prenumerowany w liczbie 33 egz. i wysyłany do wszystkich zespołów doradczych w powiatach. Również Poradnik Gospodarski otrzymywali wszyscy doradcy naszego Ośrodka. Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu był organizatorem wielu imprez promocyjno wystawowych o zasięgu krajowym, wojewódzkim i powiatowym. Aby zaprezentować zakres pracy doradczej, swoje osiągnięcia i odpowiednio zareklamować zakres świadczonych usług przygotowywane były w ramach prac działów sesje posterowe i materiały reklamowe. W celu przekazywania informacji o pracy doradczej, pracownicy WODR w Poznaniu pisali artykuły do czasopism lokalnych, ogólnokrajowych, uczestniczyli w programach radiowych i audycjach telewizyjnych. Również w ramach współpracy istniała duża wymiana publikacji pomiędzy ośrodkami z innych województw, związkami branżowymi, firmami działającymi na rynku rolniczym oraz organizacjami samorządowymi. 168

171 Tab.40. Zestawienie działalności wydawniczej WODR w Poznaniu w 2013 roku miejsce zamieszczenia rodzaj plan wykonanie Poradnik Gospodarski prasa lokalna strona internetowa WODR inne* informacja artykuł informacja artykuł publikacja informacja artykuł publikacja ulotka materiały szkoleniowe: prezentacje/konspekty informacja artykuł publikacja ulotka materiały szkoleniowe: prezentacje/konspekty audycje radiowe audycje telewizyjne Suma: *inne: Biuletyny informacyjne, opracowania wewnętrzne WODR w Poznaniu W roku 2013 pracownicy WODR w Poznaniu przygotowali w formie opracowań dokumenty związane z aktualną sytuacją w rolnictwie, sytuacją ekonomiczną, ekologią i ochroną środowiska, rozwojem obszarów wiejskich, w tym gospodarstw agroturystycznych, wyników współpracy z Lokalną Grupą Dyskusyjną oraz wyników prowadzonych demonstracji. 169

172 7. Działalność Centrum Wystawowo-Szkoleniowego Sielinko, Centrum Edukacyjno-Wystawowego w Marszewie oraz Centrum Wystawowo- Edukacyjnego w Gołaszynie W 2013 roku informacje na temat działalności Centrów przekazywane były za pośrednictwem lokalnych mediów oraz portali rolniczych i ogrodniczych (np. gospodarz.pl; apra.pl; rpt.pl; OwoceWarzywaKwiaty.pl; wydawnictwa HOTPRRESS, na stronie Radia KIM). Zapowiedzi i relacje przesyłane były do redakcji Poradnika Gospodarskiego oraz na stronę internetową WODR w Poznaniu. Sprawozdania i opisy z imprez masowych przekazywano za pośrednictwem miesięczników: TopAgrar, Tygodnik Rolniczy, Rolniczy Przegląd Techniczny, Agroenergetyka, Agrotechnika, a także w prasie lokalnej, np. w dodatku kwartalnych Wieści Rolniczych, ukazujących się na terenie województw wielkopolskiego i dolnośląskiego. Tab.41. Zestawienie ilościowe metod doradczych dla rolników realizowanych w Centrach w 2013 roku centrum metoda organizator wykonanie liczba odbiorców demonstracja Pleszew 1 1 działanie ekonomiczne w Gospodarstwie Demonstracyjnym Krotoszyn 1 1 konferencja CEW podsumowanie powiatowe Pleszew 1 26 CEW pokaz Jarocin 1 10 spotkanie środowiskowe Pleszew 1 20 targi rolnicze Gostyń 1 44 wykład Pleszew 4 49 wykład specjalisty Ostrów 1 14 demonstracja Rawicz 1 1 konferencja SPD 2 30 lokalna grupa dyskusyjna Rawicz 2 14 CWE masowe formy ZF podsumowanie powiatowe Rawicz 1 38 pokaz Rawicz 1 5 seminarium CWE 2 66 spotkanie środowiskowe Rawicz

173 CWS targi rolnicze CWE wykład Rawicz 3 55 wykład specjalisty Rawicz 2 30 demonstracja EOŚ 1 1 konferencja MD masowe formy Poznań 1 10 pokaz SPD 2 61 seminarium SPD spotkanie środowiskowe Nowy Tomyśl 1 20 targi rolnicze Gniezno 1 35 wyjazd studyjny (S) Krotoszyn 1 19 wykład Międzychód 1 11 wykład specjalisty Nowy Tomyśl 2 37 Suma: W 2013 roku demonstracje i pokazy były zlokalizowane w Centrach Wystawowych WODR w Poznaniu. Obejmowały swym tematem Agrotechnikę roślin uprawnych z LZO i Pokaz poletek demonstracyjnych roślin uprawnych z Listy Zalecanych Odmian. Na poletkach demonstracyjnych nie jest stosowana metodyka doświadczalna, a uzyskane wyniki produkcyjne nie są porównywalne i mają charakter poglądowy. W roku 2012 Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu podpisał umowę o współpracy pomiędzy COBORU w Słupi Wielkiej i Stacją Doświadczalną Oceny Odmian w Śremie Wójtostwie, na mocy której zobowiązany jest do zakładania kolekcji odmian z Listy Zalecanych Odmian (LZO). Kolekcje odmian zakładane są w: Centrum Wystawowo- Szkoleniowym Sielinko, Centrum Edukacyjno - Wystawowym w Marszewie, Centrum Wystawowo - Edukacyjnym w Gołaszynie. Kolekcje w 2013 r. w w/w Centrach obejmowały: Rzepak ozimy z LZO 5 odmian: NK TECHNIK, NK PERTOL, BELLEVOE, BOGART, MONOLIT. 171

174 Pszenica ozima z LZO 7 odmian: FIGURA, OSTROGA, MUSZELKA, ASKALON,BAMBERKA, MULAN, MARKIZA. Pszenżyto ozime z LZO 7 odmian: ALGOSO, LEONTINO, PIZARRO, PAWO, BORWO, PIGMEJ,TULUS. Żyto ozime z LZO 4 odmiany: STAŃKO, BRASETTO, PALAZZO, MINELLO. Nie wysiano jęczmienia ozimego z LZO ze względu na brak nasion w skutek wymarznięcia zimą 2011/12 r. Owies z LZO 4 odmiany: ARDEN, BRETON, ZUCH, BINGO. Pszenica jara z LZO 5 odmian: OSTKA SMOLICKA, KANDELA ARABELLA, TYBALT, PARABOLA. Jęczmień jary z LZO 6 odmian: IRON, BASIC,NATASIA, KWS OLOF, VICTORIANA, KORMORAN. Oprócz odmian z Listy Zalecanych Odmian w Centrach wysiewane są inne odmiany zbóż, motylkowych, kukurydzy, a ostatnio soi. Umożliwia to rolnikom dokonanie wyboru odmiany zalecanej w danym rejonie agrotechnicznym. W 2013 roku liczba wysianych odmian wynosiła: Tab.42. Wykaz odmian wysianych w Centrach WODR w Poznaniu centrum rodzaj uprawy liczba odmian rzepak ozimy 20 w tym LZO 5 pszenica ozima 21 w tym LZO 7 żyto ozime 8 w tym LZO 4 pszenżyto ozime 9 w tym LZO 7 jęczmień ozimy 8 CWS owies 7 w tym LZO 4 jęczmień jary 18 w tym LZO 6 pszenica jara 11 w tym LZO 5 motylkowe 32 kukurydza 35 soja 4 mieszanki łubinowe 4 172

175 rzepak ozimy 26 w tym LZO 5 pszenica ozima 22 w tym LZO 7 żyto ozime 11 w tym LZO 4 CEW CWE pszenżyto ozime 16 w tym LZO 7 jęczmień ozimy 8 owies 9 w tym LZO 4 jęczmień jary 19 w tym LZO 6 pszenica jara 12 w tym LZO 5 pszenżyto jare 3 żyto jare 1 motylkowe 10 soja 1 kukurydza 18 mieszanki poplonowe 4 pszenica ozima 11 w tym LZO 7 pszenżyto 8 w tym LZO 7 żyto 6 w tym LZO 4 pszenica jara 6 w tym LZO 5 jęczmień jary 13 w tym LZO 6 owies 6 w tym LZO 4 motylkowe 23 mieszanka łubinowa 2 Powierzchnia poletek demonstracyjnych w 2013 r. wynosiła: CWS Sielinko 2,6 ha, CEW Marszew 2,0 ha, CWE Gołaszyn 0,84 ha. W CWS Sielinko oprócz poletek demonstracyjnych istnieją normalne pola produkcyjne, na których w roku 2013r. były uprawiane następujące rośliny: buraki cukrowe 14 ha, rzepak ozimy 10 ha, pszenica ozima 21 ha, pszenżyto ozime 2 ha, żyto ozime 12ha, 173

176 jęczmień jary 4 ha, kukurydza 4 ha. W czasie trwania imprez: CWS Sielinko Wielkopolskie Targi Rolnicze r., CEW Marszew Marszewskie Dni pola r., CWE Gołaszyn Regionalne Targi Rolnicze r., prezentowane były stoiska, na których są próbki nasion zbóż z LZO, całe zasuszone rośliny w formie snopków oraz aktualna Lista Zalecanych Odmian do uprawy na obszarze Wielkopolski, Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych i Rolniczych w Wielkopolsce (zboża i rzepak, kukurydza, ziemniak) oraz inne materiały dotyczące uprawy roślin (np. charakterystyki odmian nie tylko z LZO). W trakcie trwania imprez odbywał się pokaz poletek demonstracyjnych, którego celem jest wizualne zapoznanie się z odmianami roślin z LZO oraz uświadomienie jak ważnym elementem jest odnawianie materiału siewnego i wysiew odmian zalecanych dla danego rejonu agrotechnicznego. Pokaz połączony był z demonstracją prawidłowej agrotechniki i jej wpływem na plonowanie odmian. Zwrócono także uwagę rolników na najczęściej popełniane błędy w uprawie (terminy siewu, ilości wysiewu, nawożenie, ochrona roślin). Odmiany na poletkach demonstracyjnych oznaczone zostały tablicami formatu A4. Natomiast przy odmianie z LZO umieszczono tabliczkę z logo PDOiR. Liczba osób uczestniczących w pokazach, demonstracjach i osób zwiedzających poletka demonstracyjne kształtowała się różnie i wynosiła w CWS Sielinko ok osób, w CEW w Marszewie ok osób, a w CWE w Gołaszynie ok osób. 174

177 8. Imprezy masowe zorganizowane przez WODR w Poznaniu w 2013 r. Imprezy masowe są związane z działalności informacyjną i upowszechnieniową. Wykaz zrealizowanych imprez masowych przez Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu w 2013 r. przedstawiono poniżej w tabeli 43. Tab.43. Imprezy masowe w 2013 r. miesiąc data nazwa imprezy organizator Kwiecień 6 Wielkopolskie Forum Pszczelarzy Kwiecień 21 Wiosenne Targi Rolno-Ogrodnicze AGROMARSZ Kwiecień Agro Targi 2013 Stara Łubianka Kwiecień 27 Biała Sobota Maj Czerwiec Regionalne Targi Rolnicze Gołaszyn Wiosna 2013 Marszewskie Dni Pola Letnie Targi Rolno-Ogrodnicze AGROMARSZ Czerwiec 16 VI Włościańskie Zawody w Powożeniu Zaprzęgami Konnymi Czerwiec 15 XXV Regionalna Wystawa Koni Hodowlanych Czerwiec Wielkopolskie Targi Rolnicze Centrum Wystawowo- Szkoleniowe Sielinko, Wojewódzki Związek Pszczelarzy w Poznaniu, Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu Centrum Edukacyjno- Wystawowe w Marszewie, Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu WODR w Poznaniu, Zespół Doradczy w Pile, Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu Centrum Wystawowo Edukacyjne Gołaszyn; Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu Centrum Wystawowo Edukacyjne Gołaszyn; Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu Centrum Edukacyjno- Wystawowe w Marszewie; Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu Centrum Edukacyjno- Wystawowe w Marszewie; Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu Centrum Edukacyjno- Wystawowe w Marszewie; Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu Centrum Wystawowo- Szkoleniowe Sielinko; Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu 175

178 Czerwiec XIX Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych Czerwiec 30 Targi Rolnicze Kościelec 2013 Wrzesień 7-8 XV Dni Ogrodnika Targi Międzynarodowe Wrzesień 21 Wielkopolska Wieś Zaprasza Październik 6 Jesienne Targi Przyjazna Energia w Domu i Zagrodzie Centrum Wystawowo- Szkoleniowe Sielinko; Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu WODR w Poznaniu, Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu WODR w Poznaniu Stowarzyszenie Naukowo Techniczne Inżynierów Techników Rolnictwa oddz. w Kaliszu Polski Związek Ogrodniczy; Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu Centrum Wystawowo Edukacyjne Gołaszyn; Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu Centrum Edukacyjno- Wystawowe w Marszewie; Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu Imprezą rozpoczynającą cykl spotkań z rolnikami i mieszkańcami obszarów wiejskich oraz szerokim gronem instytucji działających na rzecz rolnictwa w roku 2013 było Forum Pszczelarskie. Jak co roku Forum przeciągnęło do CWS Sielinko wielu fachowców. Łącznie w seminarium tym wzięło udział około 700 gości. Omawiano najważniejsze zagadnienia dotyczące hodowli i pielęgnacji pszczół. W ciągu 2013 roku 3-krotnie organizowane były Targi Rolno Ogrodnicze AGROMARSZ, przeciągając ok. 300 firm i ponad 50 tys. zwiedzających. W ofercie wystawienniczej znalazły się, m.in. ciągniki i sprzęt rolniczy oraz materiały eksploatacyjne, pasze, materiał siewny, sadzeniaki ziemniaków, nawozy i środki ochrony roślin, wyposażenie obiektów inwentarskich, materiały budowalne i wykończeniowe, przydomowe oczyszczalnie ścieków i inne związane z produkcją rolną. Czerwcowe Marszewskie Dni Pola odbywały się honorowym patronatem Marszałka Województwa Wielkopolskiego Maraka Woźniaka. W ciągu dwóch dni pole demonstracyjne, ekspozycje targowe oraz wystawę koni i zawody w powożeniu odwiedziło około 15 tys. osób. Dni Pola w Marszewie współtworzyło 103 wystawców, w gronie których znaleźli 176

179 się hodowcy odmian, firmy produkujące środki produkcji rolniczej, hodowcy koni oraz podmioty i instytucje działające na rzecz rolnictwa i sferze nauki i doradztwa, finansów, ubezpieczeń i zaopatrzenia. Jak co roku zorganizowano Regionalne Targi Rolnicze oraz imprezę Wielkopolska Wieś Zaprasza. Wydarzenia te, odbyły się w II kwartale 2013 r. i przyciągnęły wielu wystawców i zwiedzających. Podczas pierwszej z nich prezentowane były maszyny rolnicze, środki do produkcji rolnej, a także odbył się kiermasz ogrodniczy. Spotkanie i promocja dorobku Kół Gospodyń Wiejskich oraz prezentacja gospodarstw agroturystycznych towarzyszyła natomiast wydarzeniu Wielkopolska Wieś Zaprasza. Poza wymienionymi w tabeli 43 imprezami odbyły się liczne konkursy oraz imprezy plenerowe, w których brali udział doradcy Zespołów Doradczych w powiatach, m.in. w konkursie Nasze Kulinarne Dziedzictwo oprócz osób zaangażowanych w jego organizację z Działu ROW pomocą służyli doradcy z powiatu szamotulskiego. Natomiast doradcy z powiatu krotoszyńskiego brali udział w wydarzeniu Krotoszyńskie kulinaria gotowanie z Okrasą połączonej z plenerową imprezą Pogranicze kultur, podczas których doradcy z ZD obsługiwali stoisko WODR, gdzie rolnicy mogli uzyskać bieżące informacje oraz prowadzili szkolenie dla uczestników imprezy masowej. WODR w Poznaniu aktywnie włącza się w organizację dni pola, podczas których rolnicy i mieszkańcy obszarów wiejskich zapoznają się z nowościami w uprawie zbóż, rzepaku czy kukurydzy, uczestniczą w wykładowych o tematyce związanej z integrowaną ochroną roślin uprawnych. Dni pola są także okazją do spotkania z doradcą i uzyskania bezpośredniej pomocy w zakresie prowadzonego gospodarstwa rolnego. 177

180 9. Sieć gospodarstw demonstracyjnych Na przełomie lat 2012/2013 w województwie wielkopolskim utworzono sieć składającą się z 90 gospodarstw demonstracyjnych (rycina 1). Struktura gospodarstw demonstracyjnych w sieci przedstawia się następująco: produkcja roślinna i zwierzęca, 30 gospodarstw, tylko produkcja roślinna, 15 gospodarstw, tylko produkcja zwierzęca, 22 gospodarstwa, produkcja ogrodnicza, 10 gospodarstw, produkcja sadownicza, 2 gospodarstwa, gospodarstwa agroturystyczne, 3 gospodarstwa, pozostałe, 8 inne gospodarstwa, w tym 4 średnie szkoły rolnicze. 178

181 Ryc. 1. Sieć gospodarstw demonstracyjnych WODR w Poznaniu 179

182 WODR w Poznaniu od wielu lat realizuje liczne projekty obejmujące transfer wiedzy z zakresu rolnictwa, których ostatecznymi odbiorcami są klienci z obszarów wiejskich. W 2013 roku we współpracy z gospodarstwami demonstracyjnymi zorganizowano: w maju i czerwcu 2013 r. w CWS Sielinko i Kaliszu trzy konferencje na temat: Wykorzystanie stacji meteorologicznych zlokalizowanych w gospodarstwach demonstracyjnych jako elementu systemów wspomagania decyzji w ochronie roślin. Podczas konferencji dokonano oficjalnego wręczania stacji meteorologicznych ich użytkownikom, Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu przy współudziale Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oraz Instytutu Genetyki PAN w Poznaniu w dniu r. w CWS Sielinko zorganizował konferencję w ramach Programu Wieloletniego prowadzonego przez Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu nt.: Ulepszanie krajowych źródeł białka roślinnego ich produkcji systemu obrotu i wykorzystania w paszach. Patronat nad konferencją objął Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Pan Stanisław Kalemba. Głównym tematem konferencji była popularyzacja uprawy roślin bobowatych w celu maksymalnego zwiększenia udziału białka krajowego wolnego od GMO w produkcji żywności i pasz oraz wstępne upowszechnienie wyników badań dotyczące programu wieloletniego MRiRW. W konferencji uczestniczyło 100 osób, wśród nich doradcy, rolnicy z województwa wielkopolskiego oraz właściciele gospodarstw demonstracyjnych. W konferencji uczestniczyli również zaproszeni przedstawiciele Stacji Hodowli Rośli, którzy przekazywali informacje na temat aktualnej sytuacji w zakresie możliwości nabywania materiału siewnego, jak i prowadzonych doświadczeń nad nowymi odmianami. Wykładowcami na konferencji byli profesorowie Uniwersytetów Przyrodniczych w Poznaniu i Wrocławiu, którzy po skończonym wykładzie udzielali szczegółowych wyjaśnień na zadawane pytania przez uczestników spotkania. przekazano stacje meteorologiczne i wręczono zaświadczenia wyróżniającym się czterem technikom rolniczym na terenie Wielkopolski, zorganizowano w CWS Sielinko konferencję dla nauczycieli techników rolniczych z Wielkopolski na temat: Rola i znaczenie gospodarstw 180

183 demonstracyjnych oraz wykorzystania w nich stacji meteorologicznych jako elementu systemów wspomagania decyzji w ochronie roślin, w gospodarstwach demonstracyjnych przedsięwzięto starania dotyczące propagowania i upowszechniania polskiego nasiennictwa (gatunków i odmian) kwalifikowanego materiału siewnego zbóż ozimych z Listy Zalecanych Odmian z PDOiR COBORU, współuczestniczono w doborze kandydatów z gospodarstw demonstracyjnych do plebiscytu Wielkopolski Rolnik Roku 2013 organizowanego przez Głos Wielkopolski, wspierano Wielkopolską Izbę Rolniczą w Poznaniu w organizacji wymiany praktyk polsko amerykańskich młodych rolników, umożliwiono wizytację wybranych gospodarstw demonstracyjnych studentom z Francji, na bieżąco wymieniane były doświadczenia z jednostką nadrzędną CDR w Brwinowie Oddział w Radomiu w zakresie wspomagania decyzji w ochronie roślin poprzez przekazywanie informacji o funkcjonowaniu stacji meteorologicznych i praktycznych pokazów ich działania w gospodarstwach demonstracyjnych, wizytację gości z Armenii w wybranych gospodarstw demonstracyjnych. Wprowadzony od dnia 1 stycznia 2014 r. obowiązek stosowania zasad integrowanej ochrony roślin przez wszystkich profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin wynika z postanowień art. 14 dyrektywy 2009/128/WE oraz art. 55 rozporządzenia nr 1107/2009/WE. Ogólne zasady integrowanej ochrony roślin zostały określone w załączniku III do ww. dyrektywy. Narzędziem ułatwiającym wdrożenie zasad integrowanej ochrony roślin są systemy wspomagające podejmowanie decyzji w ochronie roślin. Systemy te są pomocne w określaniu optymalnych terminów wykonywania zabiegów ochrony roślin, a tym samym pozwalają uzyskać wysoką efektywność tych zabiegów przy ograniczeniu stosowania chemicznych środków ochrony roślin do niezbędnego minimum. 41 gospodarstw demonstracyjnych o profilu roślinnym (w tym gospodarstwa szkolne) wyposażono w stacje meteorologiczne, włączając je w funkcjonującą sieć monitoringu danych pogodowych, oraz system monitoringu zarazy ziemniaka prowadzone przez Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu. 181

184 Stacje te zakupiono w kwietniu 2013 roku 34 stacje oraz w sierpniu 2013 roku 5 stacji. Do tego celu wykorzystywano program komputerowy NegFry. Zebrane dane na serwerze WODR udostępniono rolnikom na stronie internetowej za pośrednictwem Elektronicznej Platformy Świadczenia Usług. Dostęp do danych pogodowych z najbliższej stacji meteorologicznej widoczny jest po zalogowaniu się na stronie WODR (dla zarejestrowanych użytkowników) wraz z możliwością pobrania pliku z danymi pogodowymi (rycina 2). Ryc.2. Stacje meteorologiczne na terenie województwa wielkopolskiego Dodatkowo informacje ze stacji meteorologicznych w postaci takich danych jak: temperatura powietrza, wilgotność względna powietrza, suma opadów deszczu, intensywność opadów deszczu mogą być praktycznie wykorzystane do innych celów przez rolnika. Stacje meteorologiczne (rycina 3) działają autonomicznie, przekazując dane na serwer za pomocą sieci komórkowej. Każda ze stacji wyposażona jest w baterię akumulator o mocy co najmniej 0,5W, której czas działania bez doładowywania wynosi minimum osiem miesięcy. Zasilanie stacji pochodzi natomiast z panelu słonecznego. System posiada parametry pozwalające na bezobsługowe zasilanie stacji w warunkach pogodowych województwa wielkopolskiego. Komunikacja indywidualnej stacji 182

185 z serwerami odbywa się w technologii GSM ponieważ każda ze stacji posiada własną wbudowaną kartę SIM. Istnieje ponadto możliwość archiwizacji danych lokalnie, z wszystkich czujników z możliwością automatycznego uzupełnienia danych na serwerze w momencie przerwy w komunikacji. Dane z serwera są udostępniane rolnikom na stronie internetowej WODR za pośrednictwem Elektronicznej Platformy Świadczenia Usług. Stacje meteorologiczne mierzą: temperaturę powietrza, wilgotność względną powietrza, sumę opadów deszczu, intensywność opadów deszczu, ciśnienie atmosferyczne, prędkość i kierunek wiatru, punk rosy. Ryc. 3. Stacje meteorologiczne WODR w Poznaniu 183

186 W 2014 roku planowane jest wprowadzenie systemów wspomagania decyzji w zakresie ochrony żyta przed rdzą brunatną, jabłoni przed parchem, kukurydzy przed rolnicami, pszenicy przed septoriozą i inne. Obecnie gospodarstwa demonstracyjne stanowią bazę obserwacyjno-dydaktyczną pozwalającą na prowadzenie monitoringu ułatwiającego podejmowanie decyzji związanych ze skutecznym ograniczaniem agrofagów. W 2013 roku były najlepszym miejscem realizacji wykładów, demonstracji i pokazów w celu ułatwienia transferu wiedzy z nauki do praktyki. 184

187 10. Lokalna Grupa Dyskusyjna Metoda Lokalnej Grupy Dyskusyjnej została wprowadzona do zbioru metod doradczych Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu z początkiem roku Jest to metoda doradcza o charakterze grupowym, która grupuje kilka osób, które łączy ten sam problem. Poprzez wspólną dyskusję próbuje się zaistniałą sytuację problemową rozwiązać. Dzięki takiemu podejściu uczestnicy Lokalnej Grupy Dyskusyjnej wzajemnie uczą się i twórczo podchodzą do wszelkich przeciwności szukając najlepszego rozwiązania. Grupy te funkcjonują w każdym powiecie wielkopolski. Tematyka Grup Dyskusyjnych jest bardzo szeroka i dotyczy między innymi: integrowanej ochrony roślin i ochrony środowiska, produkcji pasiecznej, rolnictwa ekologicznego oraz biogazowni, sytuacji i problemów w produkcji trzody chlewnej i bydła, wspierania przedsiębiorczości i rozwoju obszarów wiejskich, w tym zachowania dziedzictwa kulturowego wsi. 185

188 11. Strona internetowa i Elektroniczna Platforma Świadczenia Usług Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu prowadzi działalność statutową także w postaci informacji elektronicznej. Informacje te, są umieszczane na stronie internetowej ośrodka oraz rozsyłane drogą ową poprzez Elektroniczną Platformę Świadczenia Usług. Strona internetowa Strona internetowa WODR jest ważnym narzędziem upowszechniania doradztwa i informacji rolniczej w Wielkopolsce. Strona jest ciągle aktualizowana i dostosowywana do bieżących potrzeb. W ramach strony funkcjonują podstrony tematyczne i zespołów doradczych w powiatach. Dane w formie tabeli i wykresów przedstawiono poniżej. Tab.44. Dane z funkcjonowania strony internetowej liczba wyświetleń liczba wejść na liczba unikalnych miesiąc strony www stronę www odwiedzających styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień Suma

189 Wyk. 1. Liczba wyświetleń strony www w 2013 roku Wyk. 2. Liczba wejść na stronę www w 2013 roku

190 Wyk. 3. Liczba unikalnych odwiedzin w 2013 roku Elektroniczna Platforma Świadczenia Usług W roku 2011 Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu stworzył Elektroniczną Platformę Świadczenia Usług. Jest to oprogramowanie służące bezpośredniemu kontaktowi pracowników Ośrodka z rolnikami i mieszkańcami obszarów wiejskich klientami WODR. Tab.45. Dane z funkcjonowania Platformy w 2013 roku rodzaj zadania liczba Liczba klientów w bazie danych na dzień Liczba artykułów i informacji wysyłanych w ciągu roku 817 Liczba wysłanych wiadomości w roku Liczba wysłanych i w roku Średnia liczba wiadomości w 1 u 3 188