ODPOWIEDZI Zadanie 1. (2 pkt) a) B. Skurcz komórek mięśniowych. b) parathormon Zadanie 2. (1 pkt) Połączenie ze sobą dwóch lub więcej łańcuchów polipeptydowych o ukształtowanej już strukturze trójwymiarowej. 4 Łączenie aminokwasów w łańcuch polipeptydowy. 1 Zwijanie się łańcucha polipeptydowego w strukturę trójwymiarową, często stabilizowaną przez mostki dwusiarczkowe. 3 Zwijanie łańcucha polipeptydowego w helisę lub harmonijkę. 2 Zadanie 3. (1 pkt) 1. Rybosom składa się z dwóch podjednostek otoczonych jedną błoną plazmatyczną. FAŁSZ 2. W większości komórek eukariotycznych występują dwa rodzaje rybosomów, które różnią się wielkością i wartością stałej sedymentacji. PRAWDA 3. Rybosomy uczestniczące w syntezie białka, z którego w komórce będą wytwarzane glikoproteiny, przyłączone są do zewnętrznej powierzchni błon aparatu Golgiego. FAŁSZ Zadanie 4. (1 pkt) Na siateczce śródplazmatycznej szorstkiej produkowane są białka, mogące być hormonami wydzielanymi przez trzustkę. Zadanie 5. (2 pkt) A. Budują organelle ruchu: wici i rzęski. E. Umożliwiają segregację chromosomów w trakcie podziału jądra komórkowego.
Zadanie 6. (2 pkt) a) D, E, C, A, B b) C Zadanie 7. (2 pkt) a) U danego organizmu dominuje diplofaza, haplofaza występuje tylko u gamet. b) Mejoza prowadzi do redukcji materiału genetycznego i wytworzenia gamet. Zadanie 8. (2 pkt) a) Mniej skrobi będzie w liściach rośliny 2, ponieważ nie była ona w stanie przeprowadzać fotosyntezy i zmuszona była do zużywania swoich materiałów zapasowych. b) Rośliny umieszczono w pomieszczeniu pozbawionym światła, by zatrzymać proces fotosyntezy. Zadanie 9. (1 pkt) W procesie fotosyntezy podczas rozkładu wody powstaje tlen toksyczny dla bakterii siarkowych, dlatego też jako źródło wodoru wykorzystują siarkowodór. Zadanie 10. (1 pkt) Larwa przed przejściem w stadium poczwarki gdy staje się nieruchliwa jako żródło energii używa ciała tłuszczowego, gdy jest ruchliwa wykorzystuje pokarm roślinny zbudowany z węglowodanów, stąd spadek wartości WO. Zadanie 11. (2 pkt) 1. A-Ukl. Krwionośny - W warunkach wysokogórskich gdzie jest obniżone ciśnienie parcjalne tlenu, dzięki zwiększonej ilości szpiku czerwonego produkującego erytrocyty transportujące tlen następuje rekompensata tego spadku w stosunku do ludzi żyjących na innych terenach. 2. B-Ukł. Oddechowy - D - zwiększona pojemność płuc rekompensuje niższe ciśnienie atmosferyczne, które utrudnia oddychanie. Zadanie 12. (2 pkt)
1. C-blokada miejsca przyłączania koenzymu 2. B-połączenie inhibitora z koenzymem i zahamowanie reakcji Zadanie 13. (2 pkt) a) gorzki smak b) Substancje trujące/szkodliwe (np. alkaloidy roślinne) są bardzo często gorzkie w smaku, dzięki wyczulonemu odbieraniu smaku gorzkiego szansa na zjedzenie trucizny jest mniejsza. Zadanie 14. (1 pkt) 1. Intensywne pocenie się podczas wysiłku fizycznego skutkuje zwiększeniem ilości ADH uwalnianego do krwi z przysadki. PRAWDA 2. ADH zwiększa przepuszczalność kanalików zbiorczych dla wody, dzięki czemu chroni organizm przed jej utratą. PRAWDA 3. Wzrost wydzielania ADH następuje wtedy, gdy zwiększa się zawartość wody w organizmie. FAŁSZ Zadanie 15. (2 pkt) Różnica: brak synapsy w ukł. hormonalnym, w układzie hormonalnym transport za pomocą krwi Podobieństwo: występowanie komórki docelowej z receptorem dla cząsteczki sygnałowej Zadanie 16. (2 pkt) 1. występowanie str, grzbietowej 2. występowanie cewki nerwowej z ektodermy Zadanie 17. (2 pkt) a) należące do owodniowców: 1, 4, 6, 7 b) stałocieplne: 4, 6
Zadanie 18. (1 pkt) Duża zawartość mioglobiny która magazynuje tlen w mięśniach ssaków wodnych ma związek z lepszym przystosowaniem do życia w środowisku wodnym ponieważ zwierzęta te aktywnie spędzają znaczną część życia w wodzie bez stałego dostępu tlenu z atmosfery. Zadanie 19. (2 pkt) Zadanie 20. (2 pkt) a) Zakwitanie wymaga zarówno wernalizacji jak i długiego dnia. b) W krajach tropikalnych blisko równika niemożliwe jest pojawienie się procesu wernalizacji. Zadanie 21. (1 pkt) Rośliny w środowisku z nawozami o dużym stężeniu nie są w stanie wygenerować odpowiedniego gradientu stężeń wymuszającego ruch cząsteczek wody do rośliny co przyczynia się do ich więdnięcia. Zadanie 22. (2 pkt) 1. występowanie aerynchymy (miękisz powietrzny) umożliwiajacy magazynowanie tlenu
i CO2, potrzebnych do fotosyntezy i oddychania, w dużych przestworach międzykomórkowych, a także umożliwia unoszenie się w wodzie, 2. obecność wiązki przewodzącej z tkanka wzmacniającą utrudniającą mechaniczne uszkodzenia w toni wodnej Zadanie 23. (2 pkt) a) X - proces odwrotnej transkrypcji - RNA wirusa zostało przepisane na DNA dzięki czemu zainfekuje organizm. b) Obecność glikoprotein na powierzchni otoczki wirusa, które podobne do występujących u zainfekowanego organizmu, nie są przez komórki odpornościowe organizmu rozpoznawane. Zadanie 24. (2 pkt) a) Szczepionka działa swoiście na dany typ wirusa, stad częste mutacje w materiale genetycznym wirusa grypy wymuszają zmienianie składu szczepionki. b) Duża zmienność genetyczna wirusów grypy utrudnia produkcje nowych szczepionek oraz powoduje, że nabyta podczas pierwszej infekcji odporność nie chroni przed atakiem wirusa już zmutowanego. Zadanie 25. (2 pkt) a) mrna (matrycowe RNA) b) Na rysunku przedstawiono ekspresje informacji genetycznej u prokariota, ponieważ proces przepisywania DNA na mrna, które jest matrycą do syntezy łańcucha polipeptydowego, zachodzi w tym samym miejscu i czasie. Zadanie 26. (1 pkt) kodon: AUG aminokwas: metionina Zadanie 27. (2 pkt) a) różowe kolce AAbb
zielone kolce aabb b) A kolce purpurowe kolce różowe Zadanie 28. (3 pkt) a) genotyp samca: XbY fenotyp samca: czarny b) samce c) Szylkretowy fenotyp pojawia się tylko w obrębie heterozygot, a chromosom Y jest "pusty" genetycznie. Zadanie 29. (2 pkt) a) które dwa geny leżą na chromosomie najbliżej siebie: w i y b) kolejność czterech badanych genów na chromosomie: m, v, w, y Zadanie 30. (2 pkt) C. W diagnostyce chorób genetycznych, np. mukowiscydozy, choroby Huntingtona. E. Do identyfikacji płci płodu w diagnostyce prenatalnej. Zadanie 31. (1 pkt) 1. Do czasu wytworzenia warstwy ozonowej życie na Ziemi rozwijało się wyłącznie w środowisku wodnym. PRAWDA 2. Zwierzęta opanowały środowisko lądowe dopiero wtedy, gdy występowały już na nim rośliny nasienne dostarczające tlenu. FAŁSZ 3. Pierwszymi zwierzętami, które opanowały środowisko lądowe, były ryby trzonopłetwe. FAŁSZ Zadanie 32. (2 pkt) Typ zależności Nazwa zależności Przykład oddziaływania między organizmami antagonistyczny pasożytnictwo zebry i kleszcze
nieantagonistyczny symbioza (mutualizm) antylopa i pierwotniaki antagonistyczny konkurencja antylopy i zebry Zadanie 33. (3 pkt) a) b) Destruenci przekształcają materię organiczną w formę dostępną dla producentów.
Zadanie 34. (2 pkt) Argument "za": redukcja ilości wydzielanego metanu na rzecz 20-krotnie mniej szkodliwego CO2. Argument "przeciw": technika wymaga zastosowania środków uprawy roślin mogących mieć szkodliwy wpływ na środowisko