KARTOTEKA POZIOM ROZSZERZONY

Transkrypt

1 KARTOTEKA POZIOM ROZSZERZONY 1. I. Poznanie świata organizmów na różnych Zdający[ ] porządkuje [ ] organizmy [ ]; przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia Zdający odczytuje [ ] i przetwarza informacje argumenty I. Budowa chemiczna organizmów. 2. Węglowodany. 1) przedstawia budowę i podaje właściwości węglowodanów; rozróżnia monosacharydy (triozy, pentozy i heksozy) [ ] i polisacharydy. II. Budowa i funkcjonowanie komórki. 1) [ ] przedstawia podobieństwa i różnice między [ ] komórką roślinną, grzybową i zwierzęcą. 2. I. Poznanie świata organizmów na różnych Zdający [ ] porządkuje [ ] organizmy, przedstawia i wyjaśnia procesy [ ] biologiczne; przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia -skutkowe 3. I. Poznanie świata organizmów na różnych [ ] biologiczne; przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia, Zdający odczytuje [ ] i przetwarza informacje Zdający objaśnia [ ] informacje II. Budowa i funkcjonowanie komórki. 1) [ ] przedstawia podobieństwa i różnice między komórką prokariotyczną a eukariotyczną oraz między komórką roślinną, grzybową i zwierzęcą 5) wyjaśnia rolę [ ] rybosomów, siateczki śródplazmatycznej (gładkiej i szorstkiej), [ ] lizosomów i peroksysomów w przemianie materii komórki. I. Budowa chemiczna organizmów. 1. Zagadnienia ogólne. 2) [ ] wyróżnia makro- i mikroelementy i omawia znaczenie makroelementów [ ] (Mg [ ]). III. Metabolizm. 4. Fotosynteza. 1) przedstawia proces fotosyntezy [ ] 2) określa rolę najważniejszych barwników biorących udział w fotosyntezie

2 4. I. Poznanie świata organizmów na różnych i zjawiska biologiczne argumenty 5. I. Poznanie świata organizmów na różnych [ ] biologiczne; przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia, informacje [ ]wyjaśnia zależności przyczynowo- argumenty 6. I. Poznanie świata organizmów na różnych Zdający [ ] porządkuje i rozpoznaje organizmy, [ ] wyjaśnia procesy i zjawiska biologiczne argumenty III. Metabolizm. 1. Enzymy. 3) [ ] określa czynniki warunkujące ich [enzymów] aktywność ([ ] ph [ ]). III. Metabolizm. 2. Ogólne zasady metabolizmu. 2) porównuje anabolizm i katabolizm [ ] 5) wskazuje substraty [ ] głównych szlaków i cykli metabolicznych ([ ] etapy oddychania tlenowego [ ]). 3. Oddychanie wewnątrzkomórkowe. 3) opisuje na podstawie schematów przebieg [ ] cyklu Krebsa [ ]; podaje miejsce zachodzenia tych procesów w komórce. 2. Wirusy. 4) wymienia najważniejsze choroby wirusowe człowieka (WZW typu A, B i C [ ]) i określa drogi zakażenia wirusami oraz przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorób wirusowych

3 7. I. Poznanie świata organizmów na różnych i zjawiska biologiczne; przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia III. Pogłębienie znajomości metodyki badań biologicznych. Zdający [ ] formułuje problemy badawcze, stawia hipotezy [ ], określa warunki doświadczenia, [ ] formułuje wnioski z przeprowadzonych obserwacji i doświadczeń. i przetwarza informacje odnosi się krytycznie do przedstawionych informacji, skutkowe 8. I. Poznanie świata organizmów na różnych i zjawiska biologiczne III. Pogłębienie znajomości metodyki badań biologicznych. Zdający [ ] planuje [ ] doświadczenia biologiczne; [ ] określa warunki doświadczenia, rozróżnia próbę kontrolną i badawczą, formułuje wnioski z przeprowadzonych obserwacji i doświadczeń. informacje -skutkowe I. Budowa chemiczna organizmów. 1. Zagadnienia ogólne. 2) wymienia pierwiastki biogenne (C, H, O, N, P, S) i omawia ich znaczenie. 10. Grzyby. 4) przedstawia związki symbiotyczne, w które wchodzą grzyby (w tym mikoryzę). 9. Rośliny reakcja na bodźce. 2) przedstawia rolę hormonów roślinnych w funkcjonowaniu rośliny

4 9. I. Poznanie świata organizmów na różnych Zdający opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy i przetwarza informacje 10. I. Poznanie świata organizmów na różnych Zdający opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy, [ ] przedstawia i wyjaśnia procesy i zjawiska biologiczne; przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia informacje [...]. -skutkowe 11. I. Poznanie świata organizmów na różnych Zdający opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy, [ ] przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia, przedstawia i wyjaśnia zależności między organizmem a środowiskiem argumenty 1. Zasady klasyfikacji i sposoby identyfikacji organizmów. 4) przedstawia na podstawie klasyfikacji określonej grupy organizmów jej uproszczone drzewo filogenetyczne 5. Rośliny lądowe. 2) wskazuje cechy charakterystyczne mszaków, widłaków, skrzypów, paproci oraz roślin nago- i okrytonasiennych [ ] 5) rozróżnia rośliny jednoliścienne od dwuliściennych, wskazując ich cechy charakterystyczne (cechy liścia i kwiatu, [ ] budowa anatomiczna korzenia i pędu). 11. Zwierzęta bezkręgowe. 5) na podstawie schematów opisuje przykładowe cykle rozwojowe: tasiemca tasiemiec nieuzbrojony [ ], wymienia żywicieli pośrednich i ostatecznych oraz wskazuje sposoby ich zarażenia wyżej wymienionymi pasożytami 6) [ ] podaje sposoby zapobiegania szerzeniu się ich [pasożytniczych płazińców] inwazji 12. Zwierzęta kręgowe. 1) wymienia cechy charakterystyczne [ ] płazów [ ] w powiązaniu ze środowiskiem i trybem życia 4) na podstawie charakterystycznych cech zalicza kręgowce do odpowiednich gromad [ ]

5 12. I. Poznanie świata organizmów na różnych [ ] biologiczne; przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia złożoności; dostrzega związki między strukturą a funkcją na każdym z tych poziomów. argumenty 13. I. Poznanie świata organizmów na różnych i zjawiska biologiczne; przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia złożoności; dostrzega związki między strukturą a funkcją na każdym z tych poziomów. i przetwarza informacje argumenty 1. Hierarchiczna budowa organizmu człowieka (tkanki, narządy, układy narządów). Uczeń: 1) rozpoznaje [ ] tkanki budujące ciało człowieka oraz podaje ich funkcję [ ] w organizmie III etap edukacyjny VI. Budowa i funkcjonowanie organizmu 2) podaje funkcje tkanki [ ] kostnej oraz przedstawia podstawowe cechy budowy warunkujące pełnienie tych funkcji 4. Układ pokarmowy i przebieg procesów trawiennych. 3) przedstawia i porównuje proces trawienia [ ] białek, cukrów III etap edukacyjny VI. Budowa i funkcjonowanie organizmu 3. Układ pokarmowy i odżywianie się. 1) podaje funkcje poszczególnych części układu pokarmowego, rozpoznaje te części (na schemacie, [ ] rysunku, według opisu itd.) oraz przedstawia związek ich budowy z pełnioną funkcją. 5

6 14. I. Poznanie świata organizmów na różnych Zdający [ ] wyjaśnia procesy i zjawiska biologiczne; przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia, przedstawia i wyjaśnia zależności między organizmem a środowiskiem złożoności; dostrzega związki między strukturą a funkcją na każdym z tych poziomów. i przetwarza informacje -skutkowe, formułuje wnioski, formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi, dobierając racjonalne argumenty 15. I. Poznanie świata organizmów na różnych i zjawiska biologiczne złożoności i przetwarza informacje -skutkowe 5. Układ oddechowy. 1) opisuje budowę i funkcje narządów wchodzących w skład układu oddechowego 5) analizuje wpływ czynników zewnętrznych na stan i funkcjonowanie układu oddechowego ([ ] pyłowe zanieczyszczenia powietrza). 3. Układ ruchu. 7) analizuje procesy pozyskiwania energii w mięśniach ([ ] oddychanie tlenowe) i wyjaśnia mechanizm powstawania deficytu tlenowego. 5. Układ oddechowy. 4) określa rolę krwi w transporcie tlenu 12. Układ dokrewny. 6) wyjaśnia działanie adrenaliny

7 16. I. Poznanie świata organizmów na różnych i zjawiska biologiczne informacje 17. I. Poznanie świata organizmów na różnych Zdający [ ] przedstawia [ ] procesy i zjawiska biologiczne informacje 18. I. Poznanie świata organizmów na różnych Zdający [ ] przedstawia [ ] procesy i zjawiska biologiczne informacje 19. I. Poznanie świata organizmów na różnych i zjawiska biologiczne, [ ] przedstawia i wyjaśnia zależności między organizmem a środowiskiem, wskazuje źródła różnorodności biologicznej i jej reprezentację na poziomie genetycznym, gatunkowym III. Pogłębienie znajomości metodyki badań biologicznych. Zdający [ ] formułuje wnioski z przeprowadzonych obserwacji i doświadczeń. i przetwarza informacje 1. Kwasy nukleinowe. 4) opisuje i porównuje strukturę [ ] cząsteczek DNA i RNA. 3. Informacja genetyczna i jej ekspresja. 1) wyjaśnia sposób kodowania porządku aminokwasów w białku za pomocą kolejności nukleotydów w DNA, posługuje się tabelą kodu genetycznego. 6. Zmienność genetyczna. 5) rozróżnia mutacje genowe: punktowe, delecje i insercje 5. Genetyka mendlowska. 4) opisuje sprzężenia genów [ ] i przedstawia sposoby ich mapowania na chromosomie. 5. Genetyka mendlowska. 1) [ ] stosuje podstawowe pojęcia genetyki klasycznej (allel, allel dominujący, allel recesywny [ ] homozygota, heterozygota, genotyp, fenotyp) 3) zapisuje i analizuje krzyżówki jednogenowe [ ] (z dominacją zupełną i niezupełną oraz allelami wielokrotnymi, posługując się szachownicą Punnetta) oraz określa prawdopodobieństwo wystąpienia poszczególnych [ ] fenotypów w pokoleniach potomnych. III etap edukacyjny VIII. Genetyka. 6) wyjaśnia dziedziczenie grup krwi człowieka (układ AB0 [ ]). 6. Zmienność genetyczna. 1) określa źródła zmienności genetycznej ([ ] rekombinacja) 4) podaje przykłady zachodzenia rekombinacji genetycznej (mejoza). VII. Ekologia. 1. Nisza ekologiczna. 1) przedstawia podstawowe elementy niszy ekologicznej organizmu, rozróżniając zakres tolerancji organizmu względem warunków (czynników) środowiska oraz zbiór niezbędnych mu zasobów

8 odnosi się krytycznie do przedstawionych informacji, [ ] wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe, [ ] formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi, dobierając racjonalne argumenty 20. I. Poznanie świata organizmów na różnych i zjawiska biologiczne złożoności i przetwarza informacje argumenty 21. I. Poznanie świata organizmów na różnych Zdający [ ] przedstawia i wyjaśnia [ ] zjawiska biologiczne i przetwarza informacje odnosi się krytycznie do przedstawionych informacji, [ ] wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe, [ ] formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi, dobierając racjonalne argumenty 7. Układ odpornościowy. 2) przedstawia reakcję odpornościową humoralną i komórkową, swoistą i nieswoistą. 13. Układ rozrodczy. 5) przedstawia fizjologię zapłodnienia. 8. Biotechnologia molekularna, inżynieria genetyczna i medycyna molekularna. 1) przedstawia najważniejsze typy enzymów stosowanych w inżynierii genetycznej (enzymy restrykcyjne, ligazy [ ]). III etap edukacyjny 6. Układ odpornościowy. 1) opisuje funkcje elementów układu odpornościowego ([ ] komórki: [ ] limfocyty B; cząsteczki: przeciwciała). IV etap edukacyjny zakres podstawowy 1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna. 2) [ ] wyjaśnia, co to jest organizm genetycznie zmodyfikowany (GMO) VII. Ekologia. 1. Nisza ekologiczna. 1) przedstawia podstawowe elementy niszy ekologicznej organizmu, rozróżniając zakres tolerancji organizmu względem warunków (czynników) środowiska oraz zbiór niezbędnych mu zasobów. 3. Zależności międzygatunkowe. 7) wykazuje rolę zależności mutualistycznych (fakultatywnych i obligatoryjnych jedno- lub obustronnie) w przyrodzie 8

9 22. I. Poznanie świata organizmów na różnych Zdający [ ] przedstawia i wyjaśnia [ ] zjawiska biologiczne argumenty VII. Ekologia. 2. Populacja. 3) analizuje strukturę [ ] przestrzenną populacji określonego gatunku. 8. Rośliny rozmnażanie się. 4) opisuje podstawowe sposoby rozsiewania się nasion (z udziałem wiatru [ ]) [ ]; 5) opisuje sposoby rozmnażania wegetatywnego. 9