Poznań dnia marca 2013 roku Nr akt : D/PI.ŻG.8361.170.2012 ZPO Paweł Kuczyński Przedsiębiorstwo Dystrybucji Zdrowej Żywności Ser-Milk Grocholin 27 89-240 Kcynia DECYZJA Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej działając na podstawie art.104 1 kpa ( Dz. U.2000, Nr 98, poz. 1071 ze zm.), art. 40a ust. 1 pkt 4 oraz ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych ( Dz. U. z 2005, Nr 187, poz. 1577 ze zmianami). wymierza przedsiębiorcy Paweł Kuczyński Przedsiębiorstwo Dystrybucji Zdrowej Żywności Ser-Milk, Grocholin 27, 89-240 Kcynia NIP 5581412697 karę pieniężną w wysokości 5.000,00 zł (słownie: pięć tysięcy złotych 00/100) wynikającą z art. 40 a ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno- spożywczych. ( Dz. U. z 2005, Nr 187, poz. 1577 ze zmianami). z tytułu wprowadzenia do obrotu handlowego w dniu kontroli tj. w dniu 14 listopada 2012 roku w Oddziale w Pile, ul. Wawelska 104 1
artykułów rolno- spożywczych zafałszowanych tj: partii 23,386 kg sera Gouda, w cenie 15,68 zł/kg, wartości 366,69 zł, oznaczenie partii produkcyjnej 844445, oznaczony: najlepiej spożyć przed: 04.02.2013, dystrybutor: Josh Carnage Polska Sp. z o.o., ul. Broniewskiego 4/42, 87-100 Toruń. Badana próbka sera Gouda jest niezgodna z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 roku, ustanawiającym wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych ( rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku ) oraz z deklaracją producenta zamieszczoną na opakowaniu z uwagi na obecność tłuszczu obcego. W badanej próbce stwierdzono obecność steroli roślinnych (β- sitosterol, stigmasterol, campesterol). Ponadto badanej próbce stwierdzono również wady organoleptyczne: konsystencja - miąższ twardy, kruchy. W myśl art. 40 a ust. 1 pkt 4 ustawy o jakości handlowej : kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze zafałszowane, podlega karze pieniężnej w wysokości nie wyższej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, nie niższej niż 1.000 zł. Uzasadnienie Inspektorzy reprezentujący Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w Poznaniu, przeprowadzili w dniach w dniach od 14 do 21 listopada 2012 r. kontrolę w hurtowni w oddziale w Pile, ul. Wawelska 104, właściciel: Paweł Kuczyński Przedsiębiorstwo Dystrybucji Zdrowej Żywności Ser-Milk, Grocholin 27, 89-240 Kcynia. W toku kontroli pobrano do badań laboratoryjnych: próbkę sera Gouda, z partii 23,386 kg, w cenie 15,68 zł/kg, o wartości 366,69 zł, oznaczony: najlepiej spożyć przed: 04.02.2013, nr partii produkcyjnej: 844445, dystrybutor: Josh Carnage Polska Sp. z o.o., ul. Broniewskiego 4/42, 87-100 Toruń. Z tej samej partii i w tej samej ilości pobrano i zabezpieczono próbkę kontrolną ww. produktu. 2
Przeprowadzone badania w Laboratorium Kontrolno-Analitycznym Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Olsztynie wykazały, że: badana próbka sera Gouda jest niezgodna z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 roku, ustanawiającym wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych ( rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku ) oraz z deklaracją producenta zamieszczoną na opakowaniu z uwagi na obecność tłuszczu obcego. W badanej próbce stwierdzono obecność steroli roślinnych (β- sitosterol, stigmasterol, campesterol). Ponadto badanej próbce stwierdzono również wady organoleptyczne: konsystencja - miąższ twardy, kruchy. Kontrolowany przedsiębiorca poinformowany został o wynikach badań laboratoryjnych oraz o możliwości zbadania próbki kontrolnej kwestionowanego sera. Z uprawnienia tego nie skorzystał. Zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22.10.2007 roku ustanawiającym wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisami szczegółowymi dotyczącymi niektórych produktów rolnych ( Dz. U. l 299 z 16.11. 2007 s. 1 ze zm.- nazwy i definicje mleka i przetworów mlecznych określone są w punkcie II załącznika XII ww. rozporządzenia) - za przetwory mleczne uważa się produkty uzyskiwane wyłącznie z mleka. Ponadto zgodnie z art. 46 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 roku, Nr 136, poz.914 ze zm.) oznakowanie środka spożywczego nie może wprowadzać konsumenta w błąd w szczególności: co do charakterystyki środka spożywczego w tym jego nazwy, rodzaju, właściwości, składu, ilości, trwałości, źródła lub miejsca pochodzenia metod wytwarzania lub produkcji. W myśl art. 47 ust. 1 ww. ustawy nazwa środka spożywczego powinna odpowiadać nazwie ustalonej dla danego rodzaju środków spożywczych w przepisach prawa żywnościowego. Do sprzedaży dla konsumentów przeznaczone zostały zatem produkty zafałszowane, bowiem zawierały tłuszcz inny niż mleczny i z tego powodu wyroby te nie powinny nazywać się serem. 3
Wobec powyższego należy uznać, że kontrolowany, wprowadził do obrotu artykuły rolno- spożywcze zafałszowane, co skutkuje zastosowaniem sankcji z art. 40 a ust. 1 pkt 4 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno- spożywczych ( Dz. U. z 2005 roku, Nr 187, poz. 1577 ze zm.): kto wprowadza do obrotu artykuły rolnospożywcze zafałszowane, podlega karze pieniężnej w wysokości nie wyższej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, nie niższej niż 1.000 zł. Zgodnie z art. 3 pkt 10 ustawy o jakości handlowej artykuł rolnospożywczy zafałszowany to produkt, którego skład jest niezgodny z przepisami dotyczącymi jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno- spożywczych, albo produkt w którym zostały wprowadzone zmiany, w tym zmiany dotyczące oznakowania, mające na celu ukrycie jego rzeczywistego składu lub innych właściwości, jeżeli niezgodności te lub zmiany w istotny sposób naruszają interesy konsumentów w szczególności jeżeli: a) dokonano zabiegów, które zmieniły lub ukryły jego rzeczywisty skład, b) w oznakowaniu podano nazwę niezgodną z przepisami, c) w oznakowaniu podano niezgodne z prawdą dane w zakresie składu, pochodzenia terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości, zawartości netto lub klasy jakości handlowej. Celem prawa żywnościowego jest szeroko rozumiana ochrona interesów konsumentów. Art. 8 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L 31 z 01.02.2002r. ze zm.) precyzuje, że celem tego prawa jest ochrona interesów konsumentów i umożliwienie im świadomego wyboru związanego ze spożywaną przez nich żywnością. Prawo żywnościowe ma przeciwdziałać oszukańczym lub podstępnym praktykom, fałszowaniu żywności oraz wszelkim innym praktykom mogącym wprowadzić konsumentów w błąd. Zgodnie z art. 17 wyżej cytowanego rozporządzenia odpowiedzialność za naruszenie prawa żywnościowego ponoszą wszyscy przedsiębiorcy, na każdym etapie produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod 4
ich kontrolą, oraz zapewniają zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności a także zapewniają kontrolowanie przestrzegania tych wymogów. W kontekście powyższego Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, iż zgodnie z art. 17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L 31 z 01.02.2002r. ze zm.) podmioty działające na rynku spożywczym zapewniają na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów. Dotyczy to zatem i hurtownika. Należy zaznaczyć, że w świetle prawa żywnościowego pojęcie wprowadzenia do obrotu dotyczy każdego etapu obrotu i nie jest zawężone jedynie do pierwszego wprowadzenia na rynek. Wprowadzenie na rynek zgodnie z art. 3 pkt. 8 rozporządzenia 178/2002 oznacza posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży, z uwzględnieniem oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania. Taki też kierunek wykładni prezentowany jest w wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 23 listopada 2006 r. w sprawie C-315/05 (Dz. U. C 331 z 30 grudnia 2006 r.) wydanym w trybie prejudycjalnym, w którym wskazano, że wprowadzający do obrotu może być odpowiedzialny za jakość nawet w sytuacji, gdy jako zwykły dystrybutor wprowadza do obrotu produkt w postaci dostarczonej od producenta. Jest zatem bezsporne, że zafałszowany ser dystrybuowany przez Josh Carnage Polska Sp. z o.o., ul. Broniewskiego 4/42, 87-100 Toruń, został jako taki wprowadzony do obrotu z konsumentami przez przedsiębiorcę: Paweł Kuczyńki Przedsiębiorstwo Dystrybucji Zdrowej Żywności Ser-Milk, Grocholin 27, 89-240 Kcynia. W oparciu o zebrany materiał dowodowy, na podstawie art. 61 4 Kodeksu postępowania administracyjnego ( Dz. U. z 2000 roku, Nr 98, poz. 1071 ze zm.), pismem z dnia 8 lutego 2013 roku Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie wymierzenia kary pieniężnej z art. 40 a ust.1 pkt 4 ustawy o jakości handlowej. 5
Jednocześnie poinformował, że na podstawie art. 10 1 Kodeksu postępowania administracyjnego strona może brać czynny udział w każdym stadium postępowania a w szczególności wypowiadać się, co do zebranych dowodów i zapoznać się ze zgromadzonymi w tej sprawie materiałami. Kontrolowany z uprawnienia tego nie skorzystał. Zgodnie z art. 40 a ust. 5 ustawy o jakości ustalając wysokość kary pieniężnej Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej, uwzględnił stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia strony, zakres naruszenia a także dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolnospożywczych oraz wysokość obrotów. Biorąc pod uwagę dowody zebrane w niniejszej sprawie Wojewódzki Inspektor uznał, iż w związku z wprowadzeniem do obrotu produktów zafałszowanych zachowanie strony wypełnia znamiona art. 40 a ust.1 pkt 4 ustawy o jakości, a stopień szkodliwości czynu jest najwyższy. Zarzucany czyn narusza podstawową zasadę zaufania konsumenta w obrocie środkami spożywczymi, biorąc pod uwagę także rolę, jaką przetwory mleczne odgrywają w codziennym żywieniu człowieka oraz powszechność ich spożycia. Według punktu 23 preambuły do rozporządzenia nr 178/2002 Bezpieczeństwo i zaufanie konsumentów we Wspólnocie i w państwach trzecich ma najwyższe znaczenie. Wspólnota jest znaczącym globalnym nabywcą żywności i pasz i w tym kontekście uczestniczy ona w międzynarodowych umowach handlowych, przyczynia się do rozwoju międzynarodowych standardów, na których opiera się prawo żywnościowe i wspiera ona zasadę wolnego handlu bezpiecznymi paszami i bezpieczną zdrową żywością w sposób nie dyskryminujący nikogo, postępując zgodnie z praktyką uczciwego i etycznego handlu Natomiast według art. 1 tego rozporządzenia- tworzy ono podstawy do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego i interesów konsumentów związanych z żywnością, ze szczególnym uwzględnieniem zróżnicowania podaży żywności, w tym produktów tradycyjnych, z jednoczesnym zapewnieniem sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Oznaczenia produktów mają szczególne znaczenie przy dokonywaniu zakupu przez konsumentów. Użycie nazwy ser wprowadziło konsumentów w błąd sugerując, że 6
nabywają oni produkty mleczne, podczas gdy nimi nie były. Zastosowanie tłuszczu innego niż mleczny spowodowało także zmianę właściwości produktów. Z treści wymienionych wyżej aktów prawnych należy wnioskować, że ochrona konsumenta w Unii Europejskiej przed nieuczciwą praktyką handlową, jaką jest wprowadzanie do obrotu produktów zafałszowanych ma charakter priorytetowy. Zatem wprowadzanie do obrotu pod nazwą ser sugerującą produkt mleczny takiego artykułu, do którego produkcji użyto tłuszczu innego niż tłuszcz mleczny należy uznać za zachowanie szczególnie naganne. Stopień zawinienia strony określono jako wysoki. Wprawdzie wada produktów powstała na etapie produkcji, na co strona nie miała jako sprzedawca bezpośredniego wpływu, jednak okoliczność ta nie stanowi wystarczającego usprawiedliwienia mogącego wyłączyć odpowiedzialność strony za zaistniałe nieprawidłowości. Jako profesjonalista działający na rynku artykułów rolno-spożywczych strona ma obowiązek znajomości przepisów prawa związanych z wykonywaną przez siebie działalnością i reguł sankcjonujących obrót na tym rynku. Obowiązek zapewnienia zgodności artykułów rolno-spożywczych z wymogami prawa żywnościowego spoczywa na każdym podmiocie działającym na rynku spożywczym, także na etapie handlu hurtowego, zatem strona jako profesjonalista mający duży udział w obrocie artykułami rolno-spożywczymi, powinna dołożyć wszelkich starań przy doborze dostawców, od których nabywa towary, w celu zabezpieczenia interesów konsumentów. Należy nadmienić, iż stopień zawinienia nie tyle wpływa na sam fakt wymierzenia kary w ogóle, ale na jej wysokość, którą organ wydający decyzję jedynie miarkuje w wymiarze określonym ustawą. W tej kwestii stanowisko Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej jest zbieżne z poglądem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wyrażonym w wyroku z dnia 24.07.2008 roku ( Stopień zawinienia przedsiębiorcy wpływa jedynie na ustalenie wysokości kary pieniężnej, jest natomiast nieistotny dla samego wymierzenia kary pieniężnej, XVII AmE 170/07 ). Nadto przyjęte przez ustawodawcę brzmienie art. 40 a ust. 1 pkt 4 ustawy o jakości handlowej wprowadza mechanizm polegający na tym, że każdy, w stosunku do kogo zostanie spełniona przesłanka wprowadzania do obrotu artykułów rolno spożywczych zafałszowanych, podlega karze określonej w tym przepisie. Dlatego też przy określaniu wysokości sankcji bierze się pod uwagę stopień zawinienia, który 7
nie jest ustalany w chwili uznania konieczności wymierzania sankcji, ale na późniejszym etapie postępowania, to jest w momencie określania jej wysokości. Należy zatem zauważyć, że ustawodawca zakłada istnienie stopnia zawinienia w każdej sytuacji wymierzania kary pieniężnej z tytułu naruszania przepisów prawa żywnościowego, a rolą organu stosującego prawo, to jest wymierzającego karę pieniężną, jest jedynie miarkowanie wymiaru sankcji. Zakres naruszenia Wojewódzki Inspektor ocenił jako istotny z punktu widzenia właściwości produktu oraz regulacji rynków. Naruszone bowiem przepisy dotyczące jakości handlowej wynikały z właściwości produktu, jego cech i składu. Także sposób oznakowania produktu nie pozostał bez znaczenia, gdyż konsument dokonując zakupu w przekonaniu, że nabywa przetwór mleczny, otrzymał w rzeczywistości mieszankę tłuszczową, przez co został naruszony interes ekonomiczny konsumentów, gdyż cena sprzedaży przetworu mlecznego jest wyższa niż środka spożywczego wyprodukowanego z mieszanki tłuszczowej. Przesłanka odwołująca się do dotychczasowej działalności podmiotu działającego na rynku artykułów rolno spożywczych wymaga dostosowania sankcji do konkretnego przedsiębiorcy. Ocena ta wykonywana jest w aspekcie relacji pomiędzy wojewódzkim inspektorem a podmiotem podlegającym ukaraniu. Ponadto odnosi się ona jedynie do aktywności przedsiębiorcy na rynku artykułów rolno spożywczych i jak poprzednie ma charakter stopniowalny. W aspekcie rozpatrywanej sprawy, Wojewódzki Inspektor uznał, że przebieg dotychczasowej działalności strony nie stanowi przesłanki zaostrzającej karę. Biorąc pod uwagę następny czynnik wpływający na wymierzenie kary pieniężnej, tj. kryterium wielkości obrotów, Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej stwierdził, iż w świetle ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 roku, Nr 220, poz. 1447 ze zm.) strona należy do kategorii małych przedsiębiorców, a jej udział w obrocie rynkowym jest duży. Sankcje stosowane zgodnie z ustawą o jakości handlowej także wobec sprzedawców za wprowadzenie do obrotu towarów zafałszowanych mają na celu między innymi wyeliminowanie z obrotu rynkowego nierzetelnych producentów, bowiem od bezpośrednich sprzedawców zależy, gdzie i od kogo nabywają towary do sprzedaży konsumentom. Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wymierzył zatem karę wynikającą z 8
art. 40 a ust. 1 pkt 4 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno- spożywczych. Ponadto przy wydawaniu decyzji, obok powyższych przesłanek Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uwzględnił treść art. 17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności ( Dz. U.L 31 Z 01.02.2002 r. ze zm.), iż kara powinna być skuteczna, oraz odstraszająca a także wziął pod uwagę zasadę proporcjonalności, która zakłada, że zastosowany środek musi być właściwy do osiągnięcia zakładanego celu. W myśl art. 40 a ust. 1 pkt 4 ustawy o jakości handlowej, kwota kary pieniężnej wyznaczana jest w granicach od 1000 zł do 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Wielkopolski Wojewódzki Inspektor uwzględniając poziom szkody grożącej potencjalnym nabywcom oraz wartość uzyskanych przez stronę w 2011 roku przychodów uznał, że kara pieniężna w kwocie określonej w sentencji decyzji jest adekwatna do stwierdzonych naruszeń, spełni swój skutek prewencyjny i skłoni stronę do nienaruszania przepisów z zakresu jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w przyszłości. Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej orzekł zatem jak w sentencji. Zgodnie z art. 40 a ust. 6 i 7 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno- spożywczych, karę pieniężną o której mowa w sentencji decyzji, stanowiącą dochód budżetu państwa, przedsiębiorca jest zobowiązany wpłacić na konto bankowe Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Poznaniu, Nr konta NBP O/O Poznań nr 96 1010 1469 0032 7422 3100 0000 w terminie nieprzekraczalnym 30 dni od dnia w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna. Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 roku, Nr 8, poz. 60 ze zm.) Pouczenie: 1. Od niniejszej decyzji na podstawie art. 127 1 i 2 kpa, art. 129 1 i 2 kpa przysługuje stronie odwołanie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 00-950 Warszawa, Plac Powstańców Warszawy 1 składane na piśmie za pośrednictwem Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej AL. Marcinkowskiego 3, 60-967 Poznań, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia. 2. Do należności pieniężnych nie uiszczonych w terminie stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku- Ordynacja podatkowa ( Dz. U. z 2005, Nr 8, poz. 60 ze zm.).... (imię i nazwisko, stanowisko służbowe, podpis) 9