Bilans Jest to podstawowy dokument księgowy, który jest podstawą dla zamknięcia rachunkowego roku obrotowego - bilans zamknięcia, a takŝe dla otwarcia kaŝdego następnego roku obrotowego - bilans otwarcia. Sporządzany jest na dany dzień, i przedstawia sytuację panującą w firmie w danej chwili, umoŝliwiając ocenę sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa. Istotą bilansu jest ukazanie z jednej strony aktualnego stanu całego majątku firmy zarówno trwałego jak i obrotowego, czyli aktywów; i z drugiej strony pasywów firmy, czyli źródeł pochodzenia wspomnianego majątku. Na podstawie bilansu dokonuje się statycznej oceny płynności finansowej przedsiębiorstwa, wykorzystując do tego tradycyjne wskaźniki pomiaru płynności: - wskaźnik bieŝącej płynności finansowej - wskaźnik płynności przyspieszonej. Aktywami nazywamy ogół składników majątkowych firmy, wykorzystywanych podczas realizacji operacji gospodarczych związanych z jego działalnością. W bilansie, gdzie aktywa wykazywane są według zasady wzrastającej płynności, przyjmuje moŝna podzielić w następujący sposób: A. Aktywa trwałe I. Wartości niematerialne i prawne 1. Koszty zakończonych prac rozwojowych 2. Wartość firmy
3. Inne wartości niematerialne i prawne 4. Zaliczki na poczet wartości n.i.p. II. Rzeczowe aktywa trwałe 1. Środki trwałe 2. Środki trwałe w budowie 3. Zaliczki na środki trwałe w budowie III. NaleŜności długoterminowe 1. Od jednostek powiązanych 2. Od pozostałych jednostek IV. Inwestycje długoterminowe 1. Nieruchomości 2. Wartości niematerialne i prawne 3. Długoterminowe aktywa finansowe 4. Inne inwestycje długoterminowe V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2. Inne rozliczenia międzyokresowe B. Aktywa obrotowe I. Zapasy 1. Materiały 2. Półprodukty i produkty w toku 3. Produkty gotowe 4. Towary 5. Zaliczki na poczet dostaw II. NaleŜności krótkoterminowe 1. NaleŜności od jednostek powiązanych 2. NaleŜności od pozostałych jednostek III. Inwestycje krótkoterminowe 1. Krótkoterminowe aktywa finansowe 2. Inne inwestycje krótkoterminowe IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe Pasywa tym terminem określamy ogół źródeł finansowania składników majątkowych, wyraŝony w formie wartościowej. Pasywa jako źródła finansowania majątku moŝna podzielić w następujący sposób: A. Kapitał (fundusz) własny I. Kapitał (fundusz) podstawowy II. NaleŜne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna) IV. Kapitał (fundusz)zapasowy V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych
VIII. Zysk (strata) netto IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania I. Rezerwy na zobowiązania 1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne 3. Pozostałe rezerwy II. Zobowiązania długoterminowe 1. Wobec jednostek powiązanych 2. Wobec pozostałych jednostek III. Zobowiązania krótkoterminowe 1. Wobec jednostek powiązanych 2. Wobec pozostałych jednostek 3. Fundusze specjalne IV. Rozliczenia międzyokresowe 1. Ujemna wartość firmy 2. Inne rozliczenia międzyokresowe Pasywa ogółem
Rachunek zysków i strat. Polega on na zapisie sposobu powstawania w przedsiębiorstwie wyniku finansowego, czyli zysków lub strat w miarę upływu czasu i trwania jego wytworzenia. Ta forma sprawozdania finansowego wykazuje oddzielnie i koszty, zyski oraz straty nadzwyczajne, a takŝe obowiązkowe obciąŝenia wyniku finansowego (podatki). Rachunek wyników pozwala rozpoznać sytuacje dochodową firmy oraz ułatwia analizę i prognozowanie efektu finansowego przedsiębiorstwa. Rachunek zysków i strat wg norm prawnych sporządzany jest w dwóch wariantach, z których kaŝdy wariant w dwóch wersjach. WyróŜniamy: wariant porównawczy -wersja 1 - układ dwustronny - poziomy (zał. 4/1 do ustawy o rachunkowości) -wersja 2 - układ jednostronny - pionowy (zał. 4/2 do ustawy o rachunkowości wariant kalkulacyjny -wersja 1 - układ dwustronny - poziomy (zał. 4/3 do ustawy o rachunkowości) -wersja 2 - układ jednostronny - pionowy (zał. 4/4 do ustawy o rachunkowości Przedsiębiorstwo, podejmując decyzję o wyborze wariantu rachunku zysków i strat, kieruje się formą ewidencji kosztów działalności. Przyjęcie rodzajowego układu kosztów rozstrzyga o wyborze wariantu porównawczego, a rozliczanie kosztów w układzie kalkulacyjnym - wariantu kalkulacyjnego.
Przepływy finansowe Wymienione powyŝej metody oceny stanu przedsiębiorstwa cechuje szereg wad i tak: z bilansu moŝemy czerpać jedynie informuje o wielkości zadłuŝenia, nie dowiemy się jednak na temat terminów spłat zobowiązań, kolejną wadą tej formy sprawozdania jest to, Ŝe informacje dotyczą jedynie wielkości majątku, brak jednak jest wskazania na rzeczywistą ich wartość (wycena sporządzoną według stawek z tzw. wtórnego rynku środków produkcji). Rzecz ma się podobnie przypadku rachunku zysków i strat. Na przykład często analiza wskazuje na wysoką rentowność przedsiębiorstwa okazuje się, Ŝe ma ono znaczne problemy z utrzymaniem płynności. Konstrukcja rachunku przepływów finansowych Trzech sfer działania przedsiębiorstwa: Przepływy środków pienięŝnych z działalności operacyjnej Polega na tym, Ŝe otrzymany finansowy wynik netto przedsiębiorstwa, jest następnie korygowany o poniŝsze pozycje: amortyzację, saldo wynikające z róŝnic kursowych, odsetki i dywidendy, utworzone rezerwy, podatek dochodowy, wynik ze sprzedaŝy i likwidacji składników działalności inwestycyjnej, zmianę stanu zapasów, zmianę stanu zobowiązań, zmianę stanu rozliczeń międzyokresowych, zmianę stanu przychodów przyszłych okresów. W wyniku tego uzyskujemy obraz środków pienięŝnych netto, pochodzących z działalności operacyjnej firmy. Cash flow na tym etapie jest wynikiem odjęcia od wpływów pienięŝnych z działalności operacyjnej wydatków pienięŝnych z tego tytułu.
Przepływy środków pienięŝnych z działalności inwestycyjnej Środki pienięŝne netto z działalności są wynikiem sumy następujących pozycji: nabycie lub sprzedaŝ wartości niematerialnych i prawnych, składników rzeczowego majątku trwałego, akcji, udziałów lub innych papierów wartościowych, udzielone lub zwrócone poŝyczki, otrzymane lub zwrócone dywidendy i odsetki. Cash flow z tytułu inwestycji jest więc, saldem przeprowadzanych przez firmę w danym okresie operacji, związanych z jej składnikami majątkowymi. Przepływy środków pienięŝnych z działalności finansowej Etap ten polega na uwzględnieniu szeregu operacji finansowych, które zostały przeprowadzanych przez przedsiębiorstwo w danym okresie obrachunkowym. Chodzi tu m. in. o: zaciągnięcie lub spłatę kredytów i poŝyczek, emisję lub wykup obligacji czy innych papierów wartościowych, wypłatę dywidendy, płatności wynikające z umów leasingu finansowego, wpływy z emisji akcji. Cash flow z działalności finansowej jest wynikem operacji finansowych firmy w danym okresie obrachunkowym. Zmiana stanu środków pienięŝnych netto Jest to suma powyŝej przedstawionych form przepływu środków. Środki pienięŝne na początek roku obrotowego Jest to wielkość, wynikająca z rachunku przepływów finansowych, sporządzonego w poprzednim roku obrachunkowym. Środki pienięŝne na koniec roku obrotowego Określenie zmiany stanu środków pienięŝnych netto w danym roku obrachunkowym powiększony o wielkość tych środków na początek roku. W wyniku tego otrzymujemy końcową pozycję wynikową - stan środków pienięŝnych na koniec roku obrotowego.
AMORTYZACJA Terminem tym określamy zuŝycie majątku trwałego w ciągu danego czasu wyraŝone w pieniądzu. Ze względu na to Ŝe amortyzacja określa wielkość zuŝycia danego składnika majątku trwałego, będącą rezultatem wykorzystania go w procesie produkcji; pojęcie to stawiamy po stronie kosztów. Stawka amortyzacyjna ustalana jest na podstawie przewidywanego okresu uŝytkowania, jedną z trzech metod: metodą liniową takie same odpisy w kaŝdy roku uŝytkowania, metodą degresywną - polega na tym Ŝe odpis amortyzacyjny liczony jest od wartości netto środka trwałego według tej samej stopy amortyzacji, w efekcie z roku na rok odpisujemy coraz niŝszą sumę, metodą progresywną polega na tym ze przyspieszeniu ulega okresu zuŝycia danego składnika majątku w wyniku pomnoŝenia obowiązującej stawki amortyzacyjnej przez współczynnik większy od jedności. Jest wykorzystywana w warunkach uŝytkowania gorszych od przeciętnych np. na terenach dotkniętych bezrobociem. PoniewaŜ kwota amortyzacji zmniejsza zysk księgowy, powoduje tym samym zmniejszenie kwoty opodatkowanej przez urząd skarbowy tzw. efekt tarczy.