STAN SANITARNY POWIATU MIŃSKIEGO w 2014 ROKU. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Mińsku Mazowieckim. Mińsk Mazowiecki, 31 marca 2015 r.

STAN SANITARNY POWIATU MIŃSKIEGO w 2014 ROKU Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Mińsku Mazowieckim Mińsk Mazowiecki, 31 marca 2015 r.

SPIS TREŚCI strona Sytuacja Epidemiologiczna 2-9 Higiena Żywienia, Żywności i Przedmiotów Użytku 10-16 Higiena Komunalna 17-21 Higiena Pracy 22-24 Higiena Dzieci i Młodzieży 25-27 Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny 28-29 Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia 30-34 Działalność kontrolno-represyjna 35 1

Epidemiologia Sytuacja epidemiologiczna w powiecie mińskim W 2014 roku Sekcja Epidemiologii prowadziła nadzór epidemiologiczny nad chorobami zakaźnymi, dokonywała oceny i analizy sytuacji epidemiologicznej powiatu mińskiego, przeprowadzała kontrole stanu sanitarno-technicznego w podmiotach leczniczych udzielających świadczenia zdrowotne, zapewniała zaopatrzenie w preparaty szczepionkowe jak również nadzorowała wykonawstwo szczepień ochronnych oraz wykorzystanie preparatów szczepionkowych w ramach obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych. Rejestracja chorób zakaźnych prowadzona była zgodnie z definicjami chorób zakaźnych jak również z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób (ICD-10). Prowadzono również analizy porównawcze występujących chorób zakaźnych na terenie nadzorowanym przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Mińsku Mazowieckim w odniesieniu do poprzednich lat. Porównując sytuację epidemiologiczną w naszym powiecie w roku 2014, uległa ona niewielkim zmianom w stosunku do roku 2013. W 2014 r. odnotowano niewielki wzrost zachorowań na salmonellozy, nie wzrosła liczba zachorowań na zapalenie opon mózgowordzeniowych, wzrosła natomiast zachorowalność na płonicę (szkarlatyna), ospę wietrzną i świnkę, zmalała liczba zachorowań na różyczkę. Niżej podana tabela ilustruje zachorowania na wybrane choroby zakaźne w powiecie mińskim w latach 2008-2014. Jednostka chorobowa Liczba zachorowań 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. WZWB 1 0 0 0 0 0 0 WZWC 0 0 0 0 0 0 0 WZW A 2 0 0 0 0 0 0 Płonica (szkarlatyna) 56 61 44 51 86 133 163 Różyczka 15 29 7 15 10 108 28 Nagminne zapalenie przyusznic (świnka) 13 1 7 14 6 5 14 Ospa wietrzna 495 286 898 1442 443 414 988 Zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych 2 3 8 5 5 2 2 Salmonellozy 18 23 13 27 20 6 9 Posocznice 1 1 1 1 1 0 1 2

Niżej podana tabela przedstawia liczbę zachorowań oraz zapadalność na 100 tys. ludności na wybrane choroby zakaźne w Polsce i powiecie mińskim w okresie od 01.01.2014 do 31.12.2014 r. Jednostka chorobowa Polska Liczba zachorowań w 2014 r. Powiat miński zachorowania zapadalność zachorowania zapadalność WZWB 69 0,18 0 0 WZW A 76 0,20 0 0 Płonica (szkarlatyna) 22884 59,5 163 108,3 Różyczka 5899 15,32 28 18,6 Nagminne zapalenie przyusznic (świnka) 2511 6,52 14 9,3 Ospa wietrzna 221577 575,49 414 275 Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych /określone/ 1476 3,83 1 0,66 150 0,39 1 0,66 Salmonellozy 8200 21,3 9 5,98 Posocznica meningokokowa 116 0,30 0 0 W powiecie na bieżąco monitorowana jest sytuacja epidemiologiczna zachorowań na grypę. W 2014 r. zarejestrowano 12504 przypadków zachorowań na grypę nie potwierdzoną laboratoryjnie, w tym hospitalizowano 47 przypadków zachorowań. W roku 2014 opracowano 70 wywiadów epidemiologicznych, zebrano 2 wywiady od nosicieli wirusa HBV oraz 9 wywiadów od nosicieli wirusa HCV. Antygenemie HCV i HBV związane są z naruszeniem ciągłości tkanki. W/w sytuacja może mieć miejsce nie tylko w przypadku zabiegów leczniczych, ale również zabiegów upiększających np. tatuaż, zakładanie kolczyków. Nosiciele 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014r. Nosiciele HBV 48 11 15 19 5 4 2 Nosiciele HCV 11 16 13 18 29 10 9 Jednym z ważnych czynników zapobiegających zakażeniom krwiopochodnym jest wzmożony nadzór nad procesami sterylizacji, ze zwróceniem szczególnej uwagi na systematyczną kontrolę wewnętrzną urządzeń do sterylizacji 1 raz w miesiącu testami biologicznymi. 3

Obecnie w powiecie w użyciu jest 109 autoklawów do sterylizacji narzędzi, materiałów opatrunkowych, płynów infuzyjnych i 4 urządzenia na suche gorące powietrze wykorzystywane do sterylizacji szkła. Zapadalność na wybrane choroby zakaźne w 2014 r. 700 600 500 400 300 200 100 0 Polska Powiat miński 4

Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w powiecie mińskim w latach 2008-2014 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. WZW B WZW C WZW A Szkarlatyna Różyczka Świnka Ospa wietrzna Zapalenie opon m-r Salmonellozy Posocznice 5

Nosiciele HBV i HCV w powiecie mińskim w latach 2008-2014 60 50 40 30 20 10 0 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. Nosiciele HBV Nosiciele HCV Sekcja Epidemiologii wspólnie z Oddziałem Dziecięcym prowadzi stały monitoring w kierunku porażeń wiotkich u dzieci do 15 roku życia. W celu zapobiegania chorobom odzwierzęcym współpracujemy z Powiatową Inspekcją Weterynaryjną (wymiana informacji dot. Salmonelloz, tasiemczyc i szczepień p/wściekliźnie). W celu wyeliminowania występowania zakażeń wewnątrzszpitalnych, pracownicy Sekcji Epidemiologii zwracają szczególną uwagę na prowadzenie prawidłowych procesów dezynfekcji, sterylizacji oraz ściśle współpracują z Zespołem d/s. Kontroli Zakażeń Wewnątrzszpitalnych. W 2014 roku Sekcja Epidemiologii pełnił nadzór nad 189 placówkami służby zdrowia: 2 - Zamknięte Zakłady Opieki Zdrowotnej (szpitale), 5 - Przychodni nie będących przedsiębiorcami 36 - Przychodni będących przedsiębiorcami 1 - Dom Pomocy Społecznej, 5 Zakłady rehabilitacji leczniczej 2- Zakłady Opiekuńczo-Lecznicze /w tym 1 w strukturach szpitala/ 2- Zakłady Pielęgnacyjno-Opiekuńcze 134 - Gabinety prywatne 2 - Pogotowia ratunkowe i zespoły wyjazdowe. 1 - Medyczne laboratorium diagnostyczne 6

W roku 2014 w w/w placówkach przeprowadzono 144 kontrole stanu sanitarnotechnicznego. Nie wydano decyzji administracyjnych, nie nałożono mandatów karnych. Stan sanitarno-higieniczny lecznictwa otwartego niepublicznego w większości jest dobry, publiczne placówki lecznictwa otwartego są systematycznie i w miarę posiadania środków finansowych remontowane zgodnie z programami dostosowawczymi. Stwierdzone w czasie kontroli drobne uchybienia wpisywano jako zalecenia do protokołu. W zamkniętych zakładach służby zdrowia zostały przeprowadzone 2 kontrole kompleksowe, po których wystosowano 1 wystąpienie pokontrolne. Sytuację sanitarno-higieniczną kontrolowanych obiektów oceniamy jako dobrą. W minionym roku zostały zlikwidowane: 4- gabinety stomatologiczne, 5- podmiotów leczniczych będących przedsiębiorcami, 2- podmioty lecznicze SPZOZ nie będące przedsiębiorcami przekształciły się na podmioty lecznicze będące przedsiębiorcami. W roku 2014 wydano 22 decyzje do celów rejestracyjnych: - 10 na nowopowstałe placówki, - 10 na rozszerzenie działalności - 1 na zmianę lokalizacji - 1 na przekształcenie SPZOZ na NZOZ /rozpoczęcie działalności od 01 stycznia 2015r./. Zapobieganie chorobom zakaźnym to również systematyczne prowadzenie szczepień ochronnych. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Mińsku Mazowieckim jest koordynatorem szczepień ochronnych, nadzoruje, planuje, przeprowadza instruktaże, zaopatruje placówki wykonujące szczepienia w szczepionki, sporządza sprawozdania. W ramach nadzoru nad realizacją szczepień w 2014 roku działalnością kontrolną objęto 26 placówek (9- publicznych, 17- niepublicznych) wykonujących szczepienia ochronne. Dużą niedogodnością w realizacji szczepień ochronnych jest wycofanie punktów szczepień ze szkół. W związku z czym, znacznie zmniejszyło się wykonanie szczepień przeciwko błonicy z tężcem u młodzieży w wieku 19 lat. Dokumentacja medyczna dotycząca szczepień prowadzona jest prawidłowo. We wszystkich placówkach szczepienia ochronne poprzedzone są badaniami lekarskimi. Lekarze na bieżąco informują rodziców o możliwości stosowania szczepień zalecanych, których coraz więcej jest stosowanych. Szczepionki zalecane można kupić w aptece na receptę, jak również w niektórych realizujących szczepienia punktach szczepień. W związku z większą świadomością młodych matek, do szczepień małych dzieci stosowana jest duża ilość szczepionek skojarzonych, finansowanych przez rodziców. Stosowanie tych szczepionek pozwala na: mniejszą liczbę wizyt, mniejszą liczbę iniekcji, zmniejsza to częstotliwość występowania niepożądanych odczynów poszczepiennych. W 2014 r. dzieci narażonych na zakażenie w sposób szczególny (grupy ryzyka) zaszczepiono: 638 przeciwko pneumokokom oraz 166 przeciwko ospie wietrznej (większość to dzieci uczęszczające do żłobków). Szczepienia te, dla wyżej wymienionych grup realizowane są bezpłatnie. Ogółem (szczepienia płatne i bezpłatne) na terenie powiatu mińskiego w 2014 r. przeciwko pneumokokom zaszczepiono 933 dzieci do 5 roku życia oraz 22 osoby powyżej 5 roku życia. Spadek w stosunku do 2013 r. Przeciwko ospie wietrznej (szczepienia płatne i bezpłatne) zaszczepiono 297 dzieci do 19 roku życia. Spadek w stosunku do roku 2013r. 7

Prowadzone są także bezpłatne szczepienia osób dorosłych narażonych na zakażenie w sposób szczególny: - przeciwko tężcowi szczepione są osoby ze wskazań indywidualnych, narażonych na zakażenie w sposób szczególny na zlecenie lekarza, - przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, szczepieni są nosiciele wirusa żółtaczki typu C oraz osoby z bliskiego otoczenia nosicieli wirusa żółtaczki typu B. Na bieżąco, systematycznie uzupełniane są brakujące dawki szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce u dzieci powyżej 10 roku życia, które nie otrzymały dwóch dawek wymienionej szczepionki. Dotyczy dzieci urodzonych po 31 grudnia 1996 r. Na terenie gminy Mińsk Mazowiecki realizowany jest Program przeciwdziałania rakowi szyjki macicy, rakowi sromu, rakowi pochwy i brodawkom płciowym. Program zakłada dobrowolne nieodpłatne szczepienia przeciw wirusowi HPV uczennic klas szóstych szkół podstawowych zameldowanych lub zamieszkałych na terenie gminy Mińsk Mazowiecki i jest finansowany przez samorząd terytorialny. Osoby wyjeżdżające za granicę informowane są o potrzebie wykonania szczepień obowiązkowych i zalecanych zgodnie z obowiązującą tabelą. Placówki wykonujące szczepienia posiadają urządzenia chłodnicze i termotorby do przechowywania i przewożenia szczepionek, prowadzone są monitoringi pomiaru temperatury w lodówkach, co zapewnia zachowanie bardzo ważnego łańcucha chłodniczego. Wszystkie pielęgniarki wykonujące szczepienia ochronne, posiadają ukończone kursy kwalifikacyjne w zakresie szczepień ochronnych oraz w większości wieloletnią praktykę w punktach szczepień. Szczepienia wykonywane są sprzętem jednorazowego użytku, którego jest wystarczająca ilość. Postępowanie z odpadami pochodzenia medycznego jest prawidłowe. Stosowane preparaty do dezynfekcji skóry przed szczepieniem oraz dezynfekcji powierzchni, dobrane są właściwie. Obowiązujące procedury stosowane są na bieżąco. W każdym punkcie szczepień znajdują się zestawy przeciwwstrząsowe i resuscytacyjne. Na podstawie analizy sprawozdań rocznych z realizacji szczepień ochronnych stwierdzamy, że w 2014 r. zaszczepiono o 100 więcej dzieci i młodzieży od 0 do19 lat w porównaniu z rokiem 2013, co świadczy o skuteczności naszych działań w zakresie promocji szczepień. Sprawozdanie roczne ze szczepień ochronnych (MZ-54) za rok 2014 wykazało wysoki stopień uodpornienia dzieci i młodzieży w poszczególnych rocznikach od 0-19 lat. zamieszkałej w powiecie mińskim tj: - p/gruźlicy noworodki - 99,4 % - p/wzw B dzieci w 2 roku życia - 99,6 % - p/hib dzieci w 2 roku życia - 99,5% - p/błonicy, tężcowi, krztuścowi i polio dzieci 2-letnie - 99,5% - p/odrze śwince i różyczce dzieci 2 letnie - 98,1% - p/ błonicy, tężcowi, krztuścowi(szczepionką acelularną) i polio dzieci 6-letnie - 96,4% - p/ odrze śwince i różyczce dzieci 10 letnie - 97,1% - p/błonicy i tężcowi młodzież 14 letnia - 97,5% - p/błonicy i tężcowi młodzież 19 letnia - 89,9% (na niższy stopień uodpornienia w tej grupie wiekowej wpłynęło wycofanie szczepień ze szkół.) Nieco niższy stan uodpornienia w/w szczepień w porównaniu z rokiem ubiegłym mimo dobrej współpracy inspekcji sanitarnej z placówkami realizującymi szczepienia ochronne i skuteczności działań w ramach nadzoru nad realizacją szczepień, świadczy o aktywności tzw. ruchów antyszczepionkowych. 8

W związku z powyższym, w 2014 roku wystawiono 110 wezwań do rodziców uchylających się od obowiązku szczepień swoich dzieci. Wezwania informowały o dobrodziejstwie, skuteczności i bezpieczeństwie szczepień oraz możliwości zastosowania sankcji przewidywanych obowiązującymi przepisami w przypadku uchylania się od szczepień. W 2014 roku na terenie powiatu mińskiego odnotowano 4 przypadki niepożądanego odczynu poszczepiennego. Odczyny zostały zakwalifikowane jako łagodne. Po 48 godzinach od rozpoznania odczynu, u dzieci stwierdzono pełny powrót do zdrowia. Liczba osób zaszczepionych szczepionkami zalecanymi płatnymi w 2014 roku przedstawia się następująco: p/ko grypie 2122 - spadek do roku 2013. p/ko wzw typ A 119 - spadek p/ko wzw typ B 1804 osoby dorosłe - wzrost p/ko zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego 71 kobiet - spadek p/ko rotawirusom 449 - spadek p/ko kleszczowemu zapaleniu mózgu 146 - wzrost W Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Mińsku Mazowieckim prowadzony jest punkt przyjęć materiału do badań w kierunku nosicielstwa pałeczek SS. W 2014 roku pobrano do badań 3399 próbek. 9

Higiena Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku Sekcja Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku w 2014 r. sprawowała nadzór nad 1402 obiektami, w tym między innymi: obiekty produkcji żywności 103 obiekty obrotu żywnością 922 w tym sklepy 721 kioski 87 hurtownie 35 inne 79 obiekty żywienia zbiorowego 348 w tym żywienie otwarte 211 żywienie zamknięte 137 wytwórnie i miejsca obrotu przedmiotów użytku 21 zakłady produkcji obrotu kosmetykami 8 OBIEKTY NADZOROWANE PRZEZ SEKCJĘ HIGIENY ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU OBIEKTY ŻYWIENIA ZBIOROWEGO 24,8% WYTWÓRNIE I MIEJSCA OBROTU PRZEDMIOTÓW UŻYTKU 1,5% PRODUKCJA I OBRÓT KOSMETYKAMI 0,6% OBIEKTY PRODUKCJI ŻYWNOŚCI 7,3% OBIEKTY OBROTU ŻYWNOŚCIĄ 65,8% 10

W 2014 r. przeprowadzono w w/w obiektach 746 kontroli sanitarnych. W czasie przeprowadzanych kontroli podobnie jak w poprzednich latach zwracano uwagę na: stan sanitarno-techniczny i porządkowy otoczenia zakładu, pomieszczeń produkcyjnych, magazynowych i socjalnych, maszyn i urządzeń, linii produkcyjnych, środków transportu, wycofywanie z obrotu artykułów spożywczych i przedmiotów użytku zgłoszonych do RASFF (systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i środkach żywienia zwierząt), wycofywanie z obrotu kosmetyków zgłoszonych do systemu RAPEX (system utworzony dla zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów), krzyżowanie się dróg w przeprowadzanych procesach technologicznych, warunki i sposób przyjęcia surowców, warunki przechowywania surowców, substancji dodatkowych dozwolonych i innych składników żywności, prawidłowość przeprowadzanych procesów technologicznych, jakość zdrowotną surowców, dozwolonych substancji dodatkowych, substancji pomagających w przetwarzaniu żywności, półproduktów i wyrobów gotowych, prawidłowość i skuteczność przeprowadzanych procesów mycia i dezynfekcji urządzeń chłodniczych, naczyń, sprzętu, rąk personelu, itd, stosowanie materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością (urządzenia, drobny sprzęt produkcyjny, naczynia, opakowania transportowe i jednostkowe), warunki magazynowania i ekspedycji gotowych wyrobów, sposób znakowania artykułów spożywczych ze szczególnym uwzględnieniem znakowania suplementów diety, deklarowanych na opakowaniach i ulotkach oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych, sposób znakowania przedmiotów użytku, stan higieny i zdrowotności pracowników i osób biorących udział w procesie produkcji lub obrocie żywnością, prawidłowość prowadzenia dokumentacji i zapisów dotyczących stosowanych systemów kontroli wewnętrznej w tym systemu HACCP oraz realizacji zasad Dobrej Praktyki Higienicznej i Dobrej Praktyki Produkcyjnej, stosowanie nieprawidłowych praktyk w procesie produkcji i w obrocie żywności, w tym nieprawidłowe znakowanie żywności, przechowywanie, eksponowanie artykułów spożywczych, eliminowanie produktów niezgodnych z przepisami oraz niedopuszczenie do ich wprowadzenia na rynek, identyfikację i śledzenia pochodzenia surowców i półproduktów krok wstecz i krok do przodu, zgodność zakresu prowadzonej działalności z zakresem podanym w decyzjach zatwierdzających, nadzór nad produkcją kosmetyków. W czasie przeprowadzanych kontroli stwierdzono szereg uchybień sanitarno-higienicznych na usunięcie których wydano 80 decyzji administracyjnych w tym 11 decyzji z zakresu wprowadzania do obrotu artykułów spożywczych o niewłaściwej jakości zdrowotnej. Pozostałe wydane decyzje dotyczyły tak jak w ubiegłych latach najczęściej z powodu: braku czystości i porządku, szczególnie na zapleczach sklepowych, poprawy stanu sanitarnohigienicznego pomieszczeń (np. doprowadzenie do dobrego stanu sanitarnego ścian, sufitów, 11

podłóg, drzwi, urządzeń chłodniczych, drobnego sprzętu pomocniczego), zapewnienia właściwych warunków do mycia drobnego sprzętu pomocniczego, braku lub niewłaściwej odzieży roboczej, braku środków do dezynfekcji, braku systematycznych wpisów do rejestrów wynikających z dokumentacji GHP/GMP, niekompletnej lub braku dokumentacji GHP/GMP, braku aktualnego wyniku badania wody używanej w zakładzie, nieskutecznej ochrony zakładu przed szkodnikami (brak siatek w oknach), nieskutecznego mycia sprzętu produkcyjnego i innych powierzchni roboczych; braku osłon na punkty świetlne, niewłaściwych warunków przechowywania produktów nieopakowanych takich jak pączki, drożdżówki itp. Większość decyzji została w całości wykonana, w części przypadków terminy usunięcia uchybień zostały przedłużone. Decyzje zakazujące wprowadzania do obrotu środków spożywczych dot. w większości artykułów spożywczych po terminie przydatności do spożycia lub dacie minimalnej trwałości oraz braku danych identyfikujących towar. Asortyment artykułów wycofywanych: przetwory mleczarskie (jogurty, kefir, śmietanki, serki), masło, margaryna, smalec, przetwory zbożowe, koncentraty spożywcze (budynie, kisiele, zupy), przyprawy, aromaty do ciast, przetwory warzywno owocowe, mięso, słodycze (ciastka, draże), ciastka na wagę, chipsy, prażynki, kanapki, kawa, herbata, musztarda, naturalna woda mineralna, piwo. Przeprowadzone kontrole sprawdzające wykazały brak w obrocie i w magazynach w/w środków spożywczych oraz zostały okazane przez właścicieli sklepów i zakładów żywienia protokóły zniszczenia artykułów niewłaściwej jakości zdrowotnej, przekazania do utylizacji lub do schroniska dla zwierząt. Wystawiano 4 wnioski o ukaranie do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Warszawie. W 2014 r. nałożono 57 mandatów karnych na sumę 13150 zł. Mandaty karne nakładano tak jak w poprzednim roku najczęściej za: brak czystości i porządku, szczególnie na zapleczach sklepowych, przeterminowane artykuły spożywcze, brak segregacji artykułów w urządzeniach chłodniczych, brak odzieży roboczej, brak lub nieaktualne książeczki zdrowia, brak identyfikowalności artykułów spożywczych, głównie wędlin, mięsa. Liczba kontroli sanitarnych Liczba decyzji administracyjnych Działalność kontrolno-represyjna w latach 2008 2014 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 987 963 919 760 862 812 746 93 124 133 128 104 130 80 Liczba mandatów 91 105 93 83 88 84 57 12

Działalność kontrolno-represyjna w latach 2008 2014 1000 800 600 400 200 0 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok Liczba kontroli sanitarnych Liczba decyzji adm inistracyjnych Liczba mandatów W 2014 r. przyjęto 49 interwencji od ludności, w tym 25 interwencji uzasadnionych. W/w interwencje dotyczyły następujących nieprawidłowości: brak czystości i porządku, niewłaściwa jakość zdrowotna przygotowywanych potraw, przeterminowane artykuły spożywcze, niewłaściwa jakość zdrowotna sprzedawanych artykułów spożywczych, brak segregacji artykułów spożywczych, działalność bez zatwierdzenia, sprzedaż żywności ze stolika przed posesją, sprzedaż mięsa i wędlin nielegalnego pochodzenia, nielegalny ubój zwierząt w gospodarstwie, niewłaściwie opracowany jadłospis na stołówce szkolnej, podejrzenia zatrucia w przedszkolu, brak badań lekarskich personelu w sklepie. Sekcja HŻŻ i PU w PSSE w Mińsku Mazowieckim w 2014 roku nie wydawała świadectw o spełnieniu wymagań zdrowotnych przez środki spożywcze importowane. W 2014 r. pobrano do badań laboratoryjnych w ramach urzędowej kontroli żywności i monitoringu 209 próbek żywności, materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością. Badania prowadzono podobnie jak w poprzednim roku: żywności w kierunku oznaczania poziomu zanieczyszczeń mikrobiologicznych, w tym drobnoustrojów chorobotwórczych, Salmonella, Listeria monocytogenes, Bacillus ceresus, Entrobacteriaceae, pozostałości metali szkodliwych dla zdrowia, pozostałości azotanów, zawartości substancji dodatkowych w tym: barwników, substancji konserwujących, słodzących, azotanów, parametrów czystości, kwasu erukowego, aflatoksyny B, ochratoksyny A, patuliny, fumonizyny, organoleptyki i właściwego 13

oznakowania, obecności szkodników zbożowo-mącznych, w przedmiotach użytku - migracji globalnej. W 2014 r. kwestionowano 2 próbki w tym 1 za niewłaściwe cechy organoleptyczne, 1 ze względu na obecność żywych i martwych szkodników. Liczba próbek kwestionowanych w stosunku do pobranych w latach 2008-2014 przedstawiono w tabeli poniżej oraz graficznie. Lata 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. Ogółem pobranych próbek Próbki właściwej jakości 341 319 261 226 252 225 209 332 301 258 226 244 222 207 Próbki kwestionowane 9 18 3 0 8 3 2 400 LICZBA PRÓBEK KWESTIONOWANYCH W STOSUNKU DO POBRANYCH 300 200 100 0 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok PRÓBKI WŁAŚCIWEJ JAKOŚCI PRÓBKI ZAKWESTIONOWANE W 2014 r. przeprowadzano kontrole interwencyjne w związku z wycofywaniem z obrotu artykułów spożywczych i przedmiotów użytku zgłoszonych do systemu RASFF systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach spożywczych i żywienia zwierząt oraz RAPEX system natychmiastowej wymiany informacji o produktach niebezpiecznych. Rozpatrywano 35 zgłoszeń z systemu RASFF oraz 18 z systemu RAPEX Kontrolowano wycofywanie z obrotu artykułów spożywczych i przedmiotów użytku zgłoszonych do systemu RASFF oraz kosmetyków zgłoszonych do systemu RAPEX. 14

W ramach systemu RASFF rozpatrywano powiadomienia dotyczące: - kakao z uwagi na przekroczenie najwyższego dopuszczalnego poziomu WWA i benzo (a) pirenu, - morele suszone pochodzenia tureckiego z uwagi na przekroczenia najwyższych dopuszczalnych poziomów (ndp) pochodnych dwutlenku siarki, - rodzynki sułtanki pochodzenia irańskiego z uwagi na brak informacji o obecności składnika alergicznego i dwutlenku siarki na etykiecie, - mąka kukurydziana z uwagi na obecność glutenu w produkcie oraz braku informacji o składnikach alergennych na etykiecie, - mąka kukurydziana z uwagi na przekroczenie maksymalnego dopuszczalnego poziomu fumonizyn(suma B1 i B2), - wiśnie koktajlowe z ogonkami pochodzenia włoskiego z uwagi na przekroczenie dopuszczalnego poziomu barwnika erytrozyny oraz obecności dwutlenku siarki, - daktyle Bio suszone na słońcu bez pestek niesiarkowane pochodzenia tunezyjskiego z uwagi na przekroczenia dopuszczalnego poziomu dwutlenku siarki, - podgrzybek brunatny z uwagi na wysoką zawartość arsenu w produkcie, - woda źródlana niegazowana z uwagi na obecność paciorkowców kałowych oraz bakterii z gr. coli, - borowik suszony z uwagi na wysoką zawartość rtęci, - otręby pszenne z uwagi na przekroczenia dopuszczalnego poziomu deoksyniwalenolu (DON), - makaron PENNE (produkt bezglutenowy) z uwagi na obecność substancji alergennej gluten w produkcie bezglutenowym, - bazylia suszona pochodzenia egipskiego z uwagi na obecność bakterii Salmonella, - kasza gryczana z uwagi na przekroczenia dopuszczalnego poziomu ochratoksyny A, - pałeczki kukurydziane - produkt bezglutenowy z uwagi na obecność glutenu, - pieczarki marynowane całe z uwagi na przekroczenie dopuszczalnego limitu dwutlenku siarki i jej pochodnych, - gruszki konferencja z uwagi na przekroczenia ndp chlormekwatu i mepikwatu, - kasza gryczana z uwagi na przekroczenia dopuszczalnego limitu ochratoksyny A. Nadzór nad bezpieczeństwem zdrowotnym środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego w wyznaczonych obiektach był prowadzony we współpracy z Inspekcją Weterynaryjną. Sekcja HŻŻiPU tak jak w ubiegłym roku zajmowała się zapewnieniem bezpieczeństwa żywności poprzez kontrolę w zakładach produkcji i obiektach wprowadzających żywność do obrotu, pobieranie próbek. Wzmożonym nadzorem objęte były zakłady produkcji i obrotu żywnością wykazujące poważne uchybienia dotyczące stanu sanitarnego, obiekty obrotu ze względu na dużą liczbę zaopatrywanych konsumentów, zakłady które zajmują się produkcją o dużym ryzyku zagrożenia (np. ciastka z kremem nie poddawanym obróbce termicznej, wyroby garmażeryjne, sałatki i surówki). Stan sanitarny obiektów, higiena produkcji, świadomość personelu w zakresie higieny i wymagań zdrowotnych dla żywności, obowiązujących przepisów prawa wspólnotowego i krajowego systematycznie poprawia się. Zakłady w większości mają opracowane i wdrożone zasady Dobrej Praktyki Higienicznej i Dobrej Praktyki Produkcyjnej. Nowe obiekty są wyposażone w nowoczesny sprzęt zwłaszcza lady chłodnicze, regały na artykuły spożywcze, wykańczane estetycznie i w sposób zapewniający właściwe utrzymanie w czystości. 15

W grupie obiektów obrotu żywnością również systematycznie poprawiają się warunki sanitarno-techniczne. W tej grupie następują duże rotacje część przedsiębiorców likwiduje działalność, w wielu przypadkach nastąpiły zmiany osób odpowiedzialnych i wówczas przeprowadzane były remonty. Stabilny stan sanitarny utrzymuje się w kioskach na targowiskach. Wzrasta liczba nowo otwieranych barków typu kebab, małych pizzerii, barów, w których podawana jest żywność przygotowywana na bazie półproduktów, w naczyniach jednorazowego użytku. Są to w większości małe obiekty, zatrudniające 1 osobę lub prowadzone wyłącznie przez właścicieli. Tak jak w poprzednim roku stabilny stan sanitarny utrzymuje się również w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego szkołach, przedszkolach, zakładach opieki zdrowotnej, domach opieki, domach dziecka. Skutecznie egzekwowano wydawane zalecenia i decyzje. Tylko w nielicznych przypadkach nie udało się wyegzekwować wydanych zaleceń z powodu trudności finansowych przedsiębiorstw lub konfliktowego charakteru właścicieli obiektów i prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. Kontrolowane obiekty są systematycznie dostosowywane do obowiązujących wymagań Unii Europejskiej. Systematycznie poprawia się stan sanitarno-techniczny w nadzorowanych obiektach, wzrasta świadomość obowiązujących przepisów, w tym potrzeby identyfikowalności używanych surowców, jak i sprzedawanych produktów (posiadania dokumentów potwierdzających pochodzenie żywności). Osoby zajmujące się produkcją czy obrotem żywnością posiadają coraz większą wiedzę na temat Dobrej Praktyki Higienicznej i Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GHP/GMP). Jednocześnie zwiększa się wiedza konsumenta na temat obowiązujących wymagań sanitarno-higienicznych przy produkcji, obrocie żywnością oraz wymagań, co do jakości oferowanych artykułów spożywczych. 16

Higiena Komunalna Sekcja Higieny Komunalnej sprawuje nadzór nad jakością wody dostarczanej ludności do spożycia oraz nad stanem sanitarno-higienicznym obiektów użyteczności publicznej. I. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA W powiecie mińskim woda dostarczana ludności do spożycia siecią wodociągową czerpana jest ze studni wierconych. Woda ta nie jest poddawana procesowi stałego chlorowania, gdyż nie stwierdza się w wodzie czerpanej ze studni zanieczyszczenia bakteryjnego. Natomiast występuje ponadnormatywna zawartość związków żelaza oraz manganu i wymaga to stałego stosowania procesów odżelaziania i odmanganiania. Woda dostarczana ludności do spożycia urządzeniami zaopatrzenia w wodę będącymi pod nadzorem naszej stacji w roku 2014 nie wykazała zanieczyszczenia bakteryjnego i przekroczeń parametrów fizykochemicznych. W 2014 r. modernizowano wodociągi publiczne: Mińsk Mazowiecki SUW ul. Mireckiego (w dalszym ciągu w trakcie modernizacji), w trakcie budowy jest SUW Wielgolas Duchnowski. Urządzenia zaopatrzenia w wodę w powiecie mińskim to: 21 wodociągi publiczne, 1 wodociąg zakładowy dostarczający ludności wodę do spożycia, 1 wodociąg szpitalny jako indywidualne ujęcie wykorzystywane do celów publicznych, 23 wodociągi czerpie wodę ze studni wierconych, 21 wodociągów ma urządzenia do awaryjnego chlorowania wody na podchloryn sodu, 1 wodociąg posiada zainstalowany system dezynfekcji stałej wody przeznaczonej do spożycia (Okuniew), 1 wodociąg posiada biologiczny wskaźnik czystości wody (małże), 20 wodociągów ma odżelaziacze i odmanganiacze, 2 wodociągi posiadają lampy UV, 3 wodociągi nie mają urządzeń uzdatniających wodę. Stan techniczny i sanitarny studni, stacji uzdatniania wody oraz ich terenu ocenia się jako zadowalający. Strefy ochrony sanitarnej studni, stacji uzdatniania wody są ogrodzone i oznakowane. Studnie, zbiorniki retencyjne gromadzące zapas wody oraz wejścia na teren stref ochronnych są zabezpieczone przed dostępem osób postronnych. Wodociągi o produkcji < 100 m³/ dobę W tej grupie nadzorujemy 3 urządzenia do zaopatrzenia w wodę, wszystkie zostały skontrolowane. Wodociągi o produkcji wody 100 1000 m³/dobę W tej grupie obiektów jest 16 urządzeń zaopatrzenia w wodę, wszystkie zostały skontrolowane. Wodociągi o produkcji wody 1000 10000 m³/dobę W tej grupie obiektów są 4 wodociągi publiczne, wszystkie zostały skontrolowane. Wodociągi te mają urządzenia uzdatniające i do awaryjnego chlorowania wody podchlorynem sodu. Ponadto w jednym z wodociągów do dezynfekcji dodatkowo zainstalowano lampę UV. 17

W powiecie mińskim są 23 wodociągi pod nadzorem. Woda we wszystkich wodociągach odpowiada wymaganiom rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. W powiecie mińskim istnieje możliwość łączenia sieci wodociągowej w przypadkach uzasadnionych i są to: wodociągi (publiczne) Dobre i Czarnogłów, wodociągi (publiczne) Kałuszyn i Garczyn Duży wodociągi (publiczne) Siennica i Zglechów. Inne podmioty zaopatrzenia w wodę W tej grupie obiektów znajduje się 1 wodociąg zakładowy i 1 wodociąg szpitalny Zostały one skontrolowane, a jakość wody odpowiada normatywom higienicznym. Obiekty te posiadają urządzenia uzdatniające. W powiecie mińskim nie ujmuje się wody powierzchniowej na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. II. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ Szpitale, zakłady opiekuńczo - lecznicze i zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze. W 2014 r. zostały skontrolowane przez pracowników Sekcji Higieny Komunalnej 2 szpitale i 2 zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze na terenie powiatu. Szpital w Rudce posiada własne ujęcie wody oraz stację uzdatniania. Stan sanitarny i techniczny studni, urządzeń uzdatniających oraz pomieszczeń i zbiorników retencyjnych jest dobry. Strefy ochronne, zbiorniki retencyjne i studnie są ogrodzone i zabezpieczone przed dostępem osób postronnych. Szpital VITA-GLOB w Sulejówku korzysta tylko z wody dostarczanej przez wodociąg publiczny. Zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze zaopatrywane są w wodę z wodociągów publicznych. Woda dostarczana do obiektów jest badana systematycznie i nie stwierdzono przekroczeń wymaganych parametrów bakteryjnych i fizyko-chemicznych. Gospodarka ściekowa. Nadzorowane przez nas szpitale odprowadzają ścieki do kanalizacji miejskiej. W 2014 roku nie stwierdzono nieprawidłowości w gospodarce ściekowej. Jeden zakład pielęgnacyjnoopiekuńczy odprowadza ścieki do kanalizacji miejskiej, a drugi do zbiornika bezodpływowego nieprawidłowości nie stwierdzono. Prosektoria, pomieszczenia do przechowywania zwłok Szpital w Rudce posiada własne prosektorium i komorę chłodniczą (3 miejsca) do przechowywania zwłok. Na ten cel przeznaczono oddzielny budynek. Transport zwłok odbywa się zamkniętym wózkiem (oznakowany, dezynfekowany, myty i przechowywany prawidłowo). W budynku wydzielone jest pomieszczenie do wydawania zwłok, sala sekcyjna oraz zaplecze socjalne dla pracowników. Zaopatrzenie w środki myjące i dezynfekcyjne oraz bieliznę i środki ochrony osobistej wystarczające. W czasie kontroli obiektu nie stwierdzano nieprawidłowości sanitarno-higienicznych i porządkowych. Szpital VITA GLOB w Sulejówku nie posiada pomieszczenia do przechowywania zwłok. Wynika to z zakresu świadczonych usług, tzn. wykonywane są zabiegi chirurgii kosmetycznej, zabiegi świadczone są jednodobowo. Zakłady Pielęgnacyjno-Opiekuńcze nie posiadają pomieszczeń do przechowywania zwłok, ale mają stałe umowy ze specjalistycznymi firmami na odbiór zwłok. Nie stwierdza 18

się nieprawidłowości w przechowywaniu zwłok do momentu odbioru przez firmę lub rodzinę zmarłego. Pralnie Szpitale na terenie powiatu mińskiego korzystają z usług pralni zewnętrznych zgodnie z zawartymi umowami. Jeden zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy korzysta z usług pralni zewnętrznej, a w drugim zakładzie bielizna i odzież pensjonariuszy prana jest we własnym zakresie, w wydzielonym pomieszczeniu na pranie i suszenie. Nie stwierdza się nieprawidłowości w zakresie prania. Postępowanie z odpadami Szpitale posiadają stałe umowy z firmami specjalistycznymi na odbiór odpadów komunalnych i medycznych. Żaden szpital nie utylizuje odpadów we własnym zakresie. We wszystkich placówkach prowadzona jest wstępna segregacja odpadów komunalnych. Nie stwierdza się nieprawidłowości co do postępowania z odpadami komunalnymi. Szpitale na terenie powiatu mińskiego mają wdrożone i stosowane procedury postępowania z odpadami medycznymi. Gromadzenie, przechowywanie i transport prawidłowe pod względem sanitarnym. W 2014 roku nie prowadzono postępowań administracyjnych, dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi i medycznymi. Odpady komunalne i medyczne w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych odbierane są przez specjalistyczne firmy. Gromadzenie, przechowywanie i transport odpadów prawidłowe pod względem sanitarnym. Nie stwierdza się nieprawidłowości w postępowaniu z odpadami. Pomieszczenia socjalne i otoczenie szpitali Szpitale zapewniają odpowiednie pomieszczenia socjalne dla personelu, właściwie wyposażone. Szpital w Rudce zapewnia pracownikom szatnie wspólne przy każdym budynku (zapewnione są szafki na odzież wierzchnią pracowników oraz szafy do przechowywania odzieży roboczej), pomieszczenia socjalne dla personelu zlokalizowane są przy poszczególnych oddziałach. Szpital w Sulejówku posiada jedną szatnię i pomieszczenie socjalne. Otoczenie Szpitali zagospodarowane, utrzymane czysto. Pomieszczenia socjalne dla personelu w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych są zapewnione oraz odpowiednio zorganizowane. Teren wokół obiektów utrzymany czysto, zagospodarowany. Domy Opieki Społecznej oraz inne placówki zapewniające całodobową opiekę nad osobami niepełnosprawnymi, w podeszłym wieku oraz przewlekle chorymi. W 2014 r. skontrolowano 6 domów pomocy społecznej. Obiekty te korzystają z nadzorowanych źródeł zaopatrzenia w wodę pitną. Cztery domy korzystają z wody z wodociągu publicznego, a dwa z ujęcia własnego. Woda odpowiada wymaganiom sanitarnym. Odprowadzenie ścieków - 1 obiekt odprowadza ścieki do kanalizacji, a 5 obiektów do zbiorników bezodpływowych. Placówki posiadają umowy na odbiór odpadów komunalnych (śmieci gromadzone są do pojemników lub kontenerów na utwardzonym podłożu) i odbiór odpadów medycznych z firmami specjalistycznymi (gromadzone w specjalnych opakowaniach plastikowych lub tekturowych). Podczas kontroli nie stwierdzano uchybień sanitarno-porządkowych. Otoczenie obiektów utrzymane czysto. 19

Pokoje pensjonariuszy nie przeludnione, utrzymane czysto, wyposażone w podstawowe urządzenia i meble. Zapewnione są łazienki, toalety, środki czystościowe dla pensjonariuszy oraz środki do utrzymania czystości w pomieszczeniach. Dworce W 2014 r. zostały skontrolowane 3 dworce kolejowe, 1 dworzec autobusowy oraz 1 przystanek kolejowy. Dworce kolejowe i dworzec autobusowy zaopatrywane są w wodę z wodociągów publicznych. Ścieki odprowadzane są do kanalizacji miejskiej. Budynki oraz wyposażenie w dostatecznym stanie technicznym, wykonywane są tylko bieżące drobne naprawy. Odpady komunalne gromadzone są do koszy i kontenerów i odbierane przez specjalistyczne firmy, na zasadzie stałych umów. Otoczenie dworców i przystanku utrzymane czysto. Środki transportu W 2014 roku nie kontrolowano publicznych środków transportu. Przeprowadzono 1 kontrolę samochodu służącego do przewozu zwłok i szczątków ludzkich oraz 1 kontrolę samochodu służącego do przewozu chorych samochody te odpowiadały wymogom sanitarnym. Stosowane są odpowiednie procedury dotyczące dezynfekcji i mycia pojazdów. Noclegownie dla bezdomnych Na terenie powiatu jest 1 noclegownia dla bezdomnych, która może przyjąć do 20 osób. Noclegownia zaopatrywana jest w wodę z wodociągu publicznego. Ścieki odprowadzane są do kanalizacji miejskiej. Budynek w dostatecznym stanie technicznym, wyposażony w podstawowe sprzęty do bytowania. Pomieszczenia sanitarne dezynfekowane i myte na bieżąco przez podopiecznych. Wyposażenie w środki myjące i dezynfekcyjne wystarczające. Bielizna prana we własnym zakresie. Odpady komunalne odbierane przez specjalistyczną firmę. Ustępy publiczne i toalety ogólnodostępne Na terenie powiatu jest 5 ustępów publicznych, w tym 1 ustęp spłukiwany. Woda dostarczana jest z wodociągu publicznego, a ścieki odprowadzane są do kanalizacji miejskiej. Stan sanitarny i techniczny jest dobry. Ustęp jest przystosowany dla osób niepełnosprawnych. W stałym wyposażeniu jest mydło, ręczniki jednorazowego użytku oraz papier toaletowy. Dodatkowo przy umywalkach zamontowane są elektryczne suszarki do rąk. Bieżąca czystość i dezynfekcja pomieszczeń oraz urządzeń zachowana. W jednym ustępie publicznym nieczystości gromadzone są w dole kloacznym. Stan sanitarno techniczny jest dostateczny. Ustęp jest opróżniany i dezynfekowany systematycznie. Trzy ustępy są typu toy-toy serwisowane przez specjalistyczną firmę. Hotele W 2014 r. skontrolowano 15 obiektów hotelarskich (wszystkie będące pod nadzorem). W obiektach tych nie stwierdzono złego stanu sanitarno-technicznego. Trzy obiekty mają własne źródło zaopatrzenia w wodę, pozostałe korzystają z wodociągów publicznych. Woda odpowiada wymaganiom wody do spożycia przez ludzi. Siedem obiektów odprowadza ścieki do kanalizacji miejskiej, pozostałe do szamba. Ścieki odbierane są systematycznie przez specjalistyczne firmy. Nie stwierdza się nieprawidłowości w gospodarce odpadami ciekłymi i stałymi. Pięć obiektów zleca pranie bielizny pralni zewnętrznej. Za transport bielizny odpowiada zleceniobiorca. Pozostałe obiekty piorą bieliznę we własnym zakresie. Nie stwierdza się uchybień sanitarnych w procesach pralniczych. Bielizna czysta przechowywana w higienicznych warunkach, zaopatrzenie w środki czystościowe i dezynfekcyjne wystarczające. 20

Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej Obiekty Liczba obiektów Liczba skontrolowanych Liczba wydanych decyzji Liczba nałożonych mandatów Zakłady fryzjerskie 71 71 0 0 Zakłady kosmetyczne Salony odnowy biologicznej 23 23 0 0 10 10 0 0 Salony tatuażu 1 1 0 0 Inne zakłady * 65 65 0 0 * świadczące więcej niż jedną z usług fryzjerskich, kosmetycznych, odnowy biologicznej, tatuażu Wszystkie obiekty tej grupy zaopatrzone są w wodę bieżącą zimną i ciepłą. Nie stwierdza się nieprawidłowości w gospodarce ściekowej i komunalnej. Ogólny stan sanitarny tej grupy obiektów ocenia się pozytywnie. W 2014 r. skontrolowano wszystkie zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej. Częstotliwość kontroli wynikała ze stanu sanitarnego zakładów. Kontrole nie wykazały uchybień w zakresie prowadzonej działalności, w związku z tym, nie nakładano mandatów karnych. Stan sanitarny innych obiektów użyteczności publicznej W 2014 r. nadzorem PSSE objęte były również następujące obiekty użyteczności publicznej: - 11 stacji paliw, - 33 apteki, - 2 stadiony sportowe, - 1 basen, - 1 zalew (miejsce wykorzystywane do kąpieli), - 1 parking, - 3 zakłady pogrzebowe - 31 cmentarzy - 1 kompleks rekreacyjno-wypoczynkowy. Nie stwierdzono uchybień w stanie sanitarno-technicznym w/w obiektów. 21

Higiena Pracy Sekcja Higieny Pracy ma za zadanie sprawowanie nadzoru nad warunkami higieny pracy w zakładach pracy w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobieganie powstawaniu chorób zawodowych. W roku 2014 pod nadzorem sekcji znajdowały się 362 zakłady pracy zatrudniające łącznie około 12.000 pracowników. Struktura wielkości zakładów w powiecie mińskim przedstawia się następująco: 156 zakładów zatrudniających do 9 pracowników - 43 % 147 zakładów zatrudniających do 49 pracowników - 41% 56 zakładów zatrudniających do 249 osób - 15% 3 zakłady zatrudniające powyżej 250 pracowników - poniżej 1% Struktura wielkości zakładów w powiecie mińskim zakłady zatrudniające do 249 osób 15% zakłady zatrudniające pow yżej 250 pracowników - poniżej 1% zakłady zatrudniające do 49 pracowników 41% zakłady zatrudniające do 9 pracowników 43% Skontrolowano 162 placówki (ok. 45 % ogólnej ilości), wykonano ogółem 194 kontrole. Wydano 26 decyzji administracyjnych nakładających 47 obowiązków do realizacji w ustalonych terminach. Obowiązki nałożone decyzjami administracyjnymi dotyczyły: - przepisów bhp (ocena ryzyka zawodowego, instrukcje, rejestry), - mieszanin i substancji chemicznych stosowanych na stanowiskach pracy (karty charakterystyki substancji i mieszanin chemicznych, spisy stosowanych produktów chemicznych), - wykonania badań i pomiarów czynników szkodliwych na stanowiskach pracy, - obniżenia stwierdzonych przekroczeń NDS/NDN czynników szkodliwych na stanowiskach pracy. Ponadto wydano 1 postanowienie o nałożeniu grzywny celem przymuszenia do wykonania obowiązków nałożonych decyzją oraz 1 postanowienie o umorzeniu grzywny. 22

Czynniki szkodliwe na stanowiskach pracy Narażenie pracowników na poszczególne czynniki szkodliwe dla zdrowia przedstawiało się następująco (praca w warunkach przekroczeń NDS/NDN): hałas - 58 osób, pyły - 2 osoby. Narażenie pracowników na ponadnormatywny hałas na stanowiskach pracy w 2014 r. występowało w 8 zakładach. W ramach działań zapobiegawczych pracodawcy opracowują programy działań organizacyjno-technicznych zmierzających do ograniczenia narażenia na hałas i dostosowują je do potrzeb pracowników należących do grupy szczególnego ryzyka. W tych programach wprowadzają między innymi nakazy stosowania odpowiednio dobranych atestowanych ochron osobistych słuchu, rotację pracowników, ograniczenie ilości pracowników do niezbędnego minimum, specjalistyczną opiekę medyczną, oznakowanie stref zagrożenia, stosowanie obudów dźwiękoizolacyjnych oraz podejmują inne możliwe działania techniczne zmierzające do obniżenia natężenia dźwięku. W wielu zakładach nie ma możliwości technologicznych obniżenia hałasu do poziomu normatywu higienicznego, stąd wdrażane są inne działania opisane w programach i monitorowane jest ich wykonywanie. W 1 zakładzie gastronomicznym stwierdzono przekroczenie stężenia pyłu mąki na stanowisku pracownika przy produkcji makaronu. Czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym Pod nadzorem Sekcji Higieny Pracy znajdowało się 12 zakładów, w których występują substancje, preparaty lub procesy o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, w kontakcie z którymi pracowało ogółem 138 osób. Skontrolowano 6 obiektów, gdzie w kontakcie zatrudnionych było 90 osób. Czynniki rakotwórcze najczęściej występujące w zakładach pracy to: wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne min. benzo/a/piren i dibenzo/-ah/antracen przy pracach związanych z układaniem asfaltu narażenie 43 pracowników, w przemyśle gumowym 18 pracowników narażonych jest na WWA i NDMA pył azbestu podczas prac demontażowych narażenie 9 pracowników, na benzen narażonych jest 19 pracowników na stan. produkcyjnych i w laboratorium, prace związane z narażeniem na pył drewna twardego w stolarniach - 30 osób, promieniowanie jonizujące X w zakładach ochrony zdrowia 6 osób. Powyższe dane zostały zebrane na podstawie nadsyłanych przez pracodawców Informacji o czynnikach rakotwórczych oraz kontroli przeprowadzonych w 2014 r. Nadzór nad substancjami i mieszaninami niebezpiecznymi, prekursorami narkotyków kategorii 2 i 3, produktami biobójczymi. Na terenie powiatu mińskiego znajduje się 2 producentów, 1 importer oraz 12 formulatorów wprowadzających do obrotu substancje w postaci własnej lub jako składniki mieszanin, 43 dystrybutorów i 147 placówek stosujących substancje i mieszaniny chemiczne. Przeprowadzono w nich łącznie 131 kontroli i wydano 1 decyzję. W powiecie mińskim znajduje się jeden dystrybutor prekursorów narkotyków (nadmanganian potasu) sprzedający za pośrednictwem sklepu internetowego. Znajduje się także 13 użytkowników prekursorów narkotyków, którzy w działalności zawodowej stosują: aceton, nadmanganian potasu, kwas solny, siarkowy oraz octowy. Kontrole tych zakładów 23

odbywały się w ramach nadzoru nad substancjami i mieszaninami chemicznymi. Ogółem przeprowadzono 4 kontrole. Nie wydawano decyzji. W ewidencji Sekcji Higieny Pracy w 2014 r. znajdowały się 3 obiekty wytwarzające produkty biobójcze, 46 placówek stosujących je w działalności zawodowej oraz 25 podmiotów handlujących produktami biobójczymi. Łącznie przeprowadzono 33 kontrole, nie wydano decyzji administracyjnych. Stwierdzono 1 produkt wprowadzany do obrotu bez prawidłowej etykiety. Nie wydano decyzji w związku z natychmiastową reakcją producenta tj. opracowaniem prawidłowej etykiety. Czynniki biologiczne Na naszym terenie znajdują się 77 zakłady, gdzie występują szkodliwe czynniki biologiczne na stanowiskach pracy, należące do 2 i 3 grupy zagrożenia. Ogółem w kontakcie z czynnikami biologicznymi, wynikającym z technologii pracy, pracuje 2090 osób. W 2014 r. skontrolowano 32 zakłady pracy w związku z w/w narażeniem, przeprowadzono 42 kontrole, nie wydano decyzji. W Sekcji Higieny Pracy w roku 2014 zgodnie z Planem Zasadniczych Przedsięwzięć prowadzono czynności w zakresie: 1) nadzoru nad przygotowaniem pracodawców pod kątem przestrzegania przepisów i zasad bhp podczas prac związanych z usuwaniem lub zabezpieczaniem wyrobów zawierających azbest w ramach realizacji rządowego Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, 2) nadzoru nad warunkami pracy i wypełnianiem przez pracodawców obowiązków wynikających z oceny ryzyka zawodowego pracowników zatrudnionych w zakładach produkujących artykuły spożywcze, 3) nadzoru nad warunkami pracy i wypełnianiem przez pracodawców obowiązków wynikających z oceny ryzyka zawodowego pracowników zatrudnionych w przemyśle drzewnym, 4) nadzoru nad produktami biobójczych. detergentami i prekursorami narkotyków, 5) nadzoru nad pracownikami zatrudnionymi w kontakcie z czynnikami rakotwórczymi, 6) nadzoru nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami, 7) nadzoru nad środkami zastępczymi. Choroby zawodowe W 2014 r. wpłynęło 6 zgłoszeń podejrzeń chorób zawodowych. W związku z tym przeprowadzono 8 postępowań wyjaśniających. Ogółem wydano 2 decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej oraz 4 decyzje o braku podstaw do jej stwierdzenia. Sporządzono 2 karty stwierdzenia choroby zawodowej. Ponadto wydano 13 postanowień w sprawach chorób zawodowych, przesłuchano 5 stron/świadków. LICZBA PRAWOMOCNYCH DECYZJI DOTYCZĄCYCH STWIERDZENIA CHORÓB ZAWODOWYCH NA TERENIE POWIATU W LATACH 2004-2014 Lata 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Liczba decyzji 2 5 9 7 6 5 4 9 3 6 2 24

Higiena Dzieci i Młodzieży OCENA STANU SANITARNO - HIGIENICZNEGO PLACÓWEK NAUCZANIA I WYCHOWANIA NA TERENIE POWIATU MIŃSKIEGO W 2014 R W 2014 r. roku pod nadzorem Sekcji Higieny Dzieci i Młodzieży Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Mińsku Mazowieckim funkcjonowało 185 stałych placówek nauczania i wychowania oraz 39 placówek letniego i zimowego wypoczynku. W placówkach przeprowadzono 198 kontroli. Systematyczne kontrole sanitarne pracowników Sekcji Higieny Dzieci i Młodzieży oraz konsekwentne egzekwowanie stwierdzonych niedociągnięć przyczyniły się do podniesienia warunków nauczania, a także do poprawy stanu sanitarno technicznego placówek. W 2014 r. wydano 20 opinii sanitarnych, 14 decyzji administracyjnych, które dotyczyły braku osłon na grzejnikach centralnego ogrzewania w salach zajęć dla dzieci, możliwości ochrony przed nadmiernym nasłonecznieniem w salach zajęć, oznakowania leżaków, ręczników oraz pościeli dziecięcej, braku zabezpieczenia przestrzeni pomiędzy biegami schodów na klatce schodowej, braku brodzika z natryskiem dla dzieci, skompletowania i dostosowania stolików i krzesełek do wzrostu dzieci, naprawy lub wymiany podłogi w salach dydaktycznych, zlikwidowania zniszczonego sprzętu zabawowego na placu zabaw, wymiany piasku i zabezpieczenia piaskownic przed odpadami zwierzęcymi, a także wyrównania nawierzchni na placu zabaw dla dzieci. W 2014 roku wystosowano 1 wystąpienie pokontrolne, które dotyczyło oznakowania leżaków, pościeli oraz przyborów do higieny jamy ustnej dla dzieci. Wszystkie placówki na terenie powiatu mińskiego mają zabezpieczone minimum sanitarne (sanitariaty oraz śmietniki). Placówki oświatowo-wychowawcze są skanalizowane i posiadają bieżącą zimną i ciepłą wodę. Podczas kontroli placówek nauczania i wychowania szczególną uwagę zwracano na wyposażenie sanitariatów w mydło, papier toaletowy oraz na ich czystość i stan techniczny. Wszystkie placówki przedszkolne zaopatrzone są w mydło (w większości w dozownikach) i papier toaletowy, a dzieci posiadają indywidualne ręczniki lub ręczniki jednorazowego użytku. Placówki szkolne wyposażone są w mydło, papier toaletowy, a większość placówek wyposażona jest w dozowniki na mydło, bębny na papier toaletowy i ręczniki jednorazowego użytku lub suszarki do rąk. Poprawa warunków sanitarno-technicznych jak również wyposażenie większości szkół w mydło, papier toaletowy i coraz częściej spotykane ręczniki jednorazowego użytku są ważnym elementem w profilaktyce przeciwgrypowej oraz chorób brudnych rąk. W 2014 r. uległy poprawie warunki sanitarno techniczne w placówkach oświatowo wychowawczych poprzez wykonywanie remontów bieżących, kapitalnych, modernizacji placówek oraz rozbudowie i oddaniu do użytku nowo wybudowanych obiektów. 25