Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce w 2008 roku

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce w 2008 roku Warszawa, styczeń 2010r.

2

3 Strona WSTĘP 9 SYNTEZA 11 1 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w 2008 roku 15 2 z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce 23 3 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich 29 UWAGI METODOLOGICZNE 35 S P I S T A B L I C CZĘŚĆ (Part) A (mln/ mio EUR) Tablica 1 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w latach 2004 2008 15 Tablica 2 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w 2008 roku według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Foreign Direct Investment:Flows in the 2008 year broken down by countries 39 Tablica 3 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w 2008 roku w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Foreign Direct Investment:Flows in the 2008 year broken down by economic activities 49 Tablica 4 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w latach 2007-2008 według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Foreign Direct Investment:Flows 2007-2008 broken down by countries 52 Tablica 5 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w latach 2007-2008 w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Foreign Direct Investment:Flows 2007-2008 broken down by economic activities 57 Tablica 6 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do sektora bankowego w latach 2004 2008 21 Tablica 7 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w latach 2004 2008 23 Tablica 8 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na dzień 31.12. 2008 roku według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Foreign Direct Investment: POSITION at the end of 2008 year broken down by countries 59 Tablica 9 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na dzień 31.12. 2008 roku w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Foreign Direct Investment: POSITION at the end of 2008 year broken down by economic activities 68

4 Tablica 10 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec lat 2007-2008 według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Foreign Direct Investment: POSITION at the end of years 2007-2008 broken down by countries 71 Tablica 11 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec lat 2007-2008 w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Foreign Direct Investment: POSITION at the end of years 2007-2008 broken down by economic activities 76 Tablica 12 z tytułu kredytów i pożyczek między podmiotami powiązanymi kapitałowo na koniec 2008 roku 26 Tablica 13 sektora bankowego z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2004 2008 26 Tablica 14 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich w latach 2004 2008 29 Tablica 15 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zainwestowanego w Polsce kapitału w 2008 roku według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Direct investment income 2008 broken down by countries 78 Tablica 16 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zainwestowanego w Polsce kapitału w 2008 roku w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Direct investment income 2008 broken down by economic activities 82 Tablica 17 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zainwestowanego w Polsce kapitału w latach 2007 2008 według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Direct investment income 2007 2008 broken down by countries 87 Tablica 18 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zainwestowanego w Polsce kapitału w latach 2007 2008 w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Direct investment income 2007 2008 broken down by economic activities 92 CZĘŚĆ (Part) B (mln/ mio USD) Tablica 19 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w 2008 roku według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Foreign Direct Investment: Flows in the 2008 year broken down by countries 96 Tablica 20 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w 2008 roku w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Foreign Direct Investment: Flows in the 2008 year broken down by economic activities 106 Tablica 21 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w latach 2007-2008 według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Foreign Direct Investment: Flows 2007-2008 broken down by countries 109

5 Tablica 22 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w latach 2007-2008 w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Foreign Direct Investment: Flows 2007-2008 broken down by economic activities 114 Tablica 23 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na dzień 31.12. 2008 roku według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Foreign Direct Investment: POSITION at the end of 2008 year broken down by countries 116 Tablica 24 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na dzień 31.12. 2008 roku w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Foreign Direct Investment: POSITION at the end of 2008 year broken down by economic activities 125 Tablica 25 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec lat 2007-2008 według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Foreign Direct Investment: POSITION at the end of years 2007-2008 broken down by countries 128 Tablica 26 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec lat 2007-2008 w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Foreign Direct Investment: POSITION at the end of years 2007-2008 broken down by economic activities 133 Tablica 27 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zainwestowanego w Polsce kapitału w 2008 roku według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Direct investment income 2008 broken down by countries 135 Tablica 28 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zainwestowanego w Polsce kapitału w 2008 roku w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Direct investment income 2008 broken down by economic activities Tablica 29 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zainwestowanego w Polsce kapitału w latach 2007 2008 według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Direct investment income 2007 2008 broken down by countries 144 Tablica 30 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zainwestowanego w Polsce kapitału w latach 2007 2008 w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Direct investment income 2007 2008 broken down by economic activities 149 139

6 CZĘŚĆ (Part) C (mln/ mio PLN) Tablica 31 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w 2008 roku według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Foreign Direct Investment: Flows in the 2008 year broken down by countries 153 Tablica 32 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w 2008 roku w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Foreign Direct Investment: Flows in the 2008 year broken down by economic activities 163 Tablica 33 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w latach 2007-2008 według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Foreign Direct Investment: Flows 2007-2008 broken down by countries 166 Tablica 34 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w latach 2007-2008 w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Foreign Direct Investment:Flows 2007-2008 broken down by economic activities 171 Tablica 35 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na dzień 31.12. 2008 roku według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Foreign Direct Investment: POSITION at the end of 2008 year broken down by countries 173 Tablica 36 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na dzień 31.12. 2008 roku w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Foreign Direct Investment: POSITION at the end of 2008 year broken down by economic activities 182 Tablica 37 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec lat 2007-2008 według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Foreign Direct Investment: POSITION at the end of years 2007-2008 broken down by countries 185 Tablica 38 Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec lat 2007-2008 w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Foreign Direct Investment: POSITION at the end of years 2007-2008 broken down by economic activities 190 Tablica 39 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zainwestowanego w Polsce kapitału w 2008 roku według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Direct investment income 2008 broken down by countries 192 Tablica 40 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zainwestowanego w Polsce kapitału w 2008 roku w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Direct investment income 2008 broken down by economic activities 196 Tablica 41 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zainwestowanego w Polsce

7 kapitału w latach 2007 2008 według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych Direct investment income 2007 2008 broken down by countries 201 Tablica 42 Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zainwestowanego w Polsce kapitału w latach 2007 2008 w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania Direct investment income 2007 2008 broken down by economic activities 206 S P I S WY K R E S Ó W Wykres 1 Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce. Napływ kapitału w latach 2004 2008 16 Wykres 2 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w latach 2004 2008 17 kres 3 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w 2008 roku według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego 18 Wykres 4 Napływ kapitału zagranicznego do kraju w 2008 roku według rodzaju działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania 19 Wykres 5 Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce, Stan zobowiązań na koniec lat 2004-2008 Wykres 6 Struktura zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec 2008 roku według kraju pochodzenia inwestora zagranicznego 25 Wykres 7 Dochody inwestorów zagranicznych w 2008 roku zaangażowanych kapitałowo w spółkach zajmujących się usługami 31 Wykres 8 Wynik finansowy spółek przypadający na zagranicznych inwestorów bezpośrednich w latach 2004 2008 32 Wykres 9 Podział wyniku finansowego spółek przez zagranicznych inwestorów bezpośrednich w latach 2004 2008 33 24 Wykres 10 Stopa zwrotu z kapitału (ROE) w przedsiębiorstwach bezpośredniego inwestowania w latach 2004 2008 34

8

9 W niniejszym Raporcie - wzorem lat poprzednich - Narodowy Bank Polski przedstawia szczegółowe informacje o: - wielkości napływu kapitału zagranicznego do Polski w 2008 roku, - stanie zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec badanego roku (dane wstępne), - wartości dochodów należnych zagranicznym inwestorom bezpośrednim za 2008 rok z tytułu kapitału ulokowanego w polskiej gospodarce. W publikacji opis zjawisk przedstawiono w euro. W opracowaniu uwzględniono wyniki rewizji danych statystycznych za 2007 rok. Przedmiotem rewizji była aktualizacja wielkości danych sprawozdawczych, wynikająca z uwzględnienia informacji pozyskanych od krajowych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania po terminie publikacji opracowania za 2007 rok. Do opracowania dołączono aneks statystyczny składający się z trzech części. W części A zaprezentowano dane wyrażone w EUR. Natomiast w części B te same dane podano w USD, a w części C w przeliczeniu na PLN. 1/ W każdej części aneksu statystycznego wzorem lat ubiegłych przedstawiono poszczególne komponenty napływu kapitału, stanu zobowiązań oraz dochodów z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce. We wszystkich tablicach aneksu informacje dotyczące zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce prezentowane są, tak jak w latach poprzednich, w podziale według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego oraz stref ekonomicznych, jak również według rodzaju działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania. Nazwy danych statystycznych prezentowanych w aneksie podano zarówno w języku polskim i w angielskim. Do publikacji dołączono Uwagi metodologiczne. 1/ Należy nadmienić, że dane sprawozdawcze dotyczące zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce publikowane przez Narodowy Bank Polski w kwartalnym bilansie płatniczym oraz w niniejszym rocznym raporcie są przeliczane z walut oryginalnych na euro, dolary USA oraz na złote przy wykorzystaniu średnich kursów walut za odpowiednie okresy sprawozdawcze, a zaokrąglenia jednostkowych danych są dokonywane na różnym poziomie. Z opisanych wyżej przyczyn wartość tych samych informacji prezentowanych w poszczególnych opracowaniach nieznacznie się różni.

10

11 SYNTEZA 1. W 2008 roku napływ do Polski kapitału z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich wyniósł 9.972 mln EUR. Był on o 42% niższy niż w 2007 roku, w którym stanowił 17.196 mln EUR. 2. W 2008 roku analogicznie jak w poprzednich latach również wystąpiło zjawisko określane jako kapitał w tranzycie. Wielkość kwoty, która zwiększyła pasywa oraz aktywa zagraniczne krajowych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania wyniosła 429 mln EUR, co stanowiło 4,3% napływu z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich (w 2007 roku 1.340 mln EUR, czyli 7,8%). 3. Wartość zagranicznych środków z tytułu zakupów i sprzedaży przez nierezydentów nieruchomości w Polsce stanowiąca składnik napływu kapitału w 2008 roku wyniosła 455 mln EUR i stanowiła 4,6% napływu (w 2007 roku 908 mln EUR, tj. 5,3%). 4. W 2008 roku na kwotę 9.972 mln EUR napływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski złożyły się: - środki przeznaczone na zakup udziałów lub akcji w kwocie 6.037 mln EUR, - środki przeznaczone na zakup nieruchomości stanowiące 456 mln EUR, - ujemne reinwestowane zyski w wysokości 438 mln EUR, - dodatnie saldo obrotów kredytowych w wysokości 3.917 mln EUR. 5. W 2008 roku z kwoty 9.972 mln EUR napływu kapitału zagranicznego 9.083 mln EUR, tj. 91,1% pochodziło z 25 krajów Unii Europejskiej, reszta - 889 mln EUR, tj. 8,9% z pozostałych krajów. 6. W przypadku niektórych krajów (m.in. Korea Południowa, Republika Czeska, Litwa, Hongkong) odnotowano zjawisko tzw. dezinwestycji, czyli zanotowano ujemną wartość środków lokowanych w postaci inwestycji bezpośrednich wynikającą z tego, wielkość ujemnego salda jednego lub więcej składników napływu kapitału przewyższyła wartość dodatniego salda pozostałych.

12 7. Z kwoty 9.972 mln EUR stanowiącej napływ kapitału zagranicznego w 2008 roku najwięcej środków zostało ulokowanych w podmiotach zajmujących się pośrednictwem finansowym (3.013 mln EUR), obsługą nieruchomości, informatyką, wynajmem maszyn i pozostałymi usługami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej (2.605 mln EUR), handlem i naprawami (1.455 mln EUR), przetwórstwem przemysłowym (1.442 mln EUR) oraz wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz i wodę (1.047 mln EUR). 8. W dziedzinie transport, gospodarka magazynowa i łączność odnotowano zjawisko tzw. dezinwestycji w wysokości 502 mln EUR. 9. Wartość zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec 2008 roku wyniosła 115.709 mln EUR i była niższa o 5.403 mln EUR tj. o 4,5% w stosunku do poprzedniego roku, w którym wyniosła 121.112 mln EUR. Przyczyną spadku omawianych zobowiązań wyrażonych w euro była deprecjacja złotego w stosunku do euro o 16,5%. 10. Z kwoty 115.709 mln EUR zobowiązań: - 87.588 mln EUR (75,7%) stanowiła wartość kapitałów własnych i reinwestowanych zysków krajowych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania przypadająca na zagranicznych inwestorów bezpośrednich, - 28.121 mln EUR (24,3%) to kwota zobowiązań z tytułu kredytów otrzymanych od udziałowców zagranicznych pomniejszona o wartość należności spółek z tytułu kredytów udzielonych wspólnikom zagranicznym. 11. przypadały głównie na inwestorów z krajów OECD (93,5%), udział inwestorów z 25 krajów Unii Europejskiej wyniósł 85,6%. 12. Na koniec 2008 roku zobowiązania wobec zagranicznych inwestorów bezpośrednich, według rodzaju działalności spółek krajowych przedstawiały się następująco: przetwórstwo przemysłowe 35.929 mln EUR, pośrednictwo finansowe 22.316 mln EUR, obsługa nieruchomości, informatyka, wynajem maszyn i pozostałe usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 20.119 mln EUR, handel i naprawy 19.074 mln EUR, transport, gospodarka magazynowa i łączność 7.055

13 mln EUR. Niższy poziom zobowiązań zanotowano w dziedzinie wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz i wodę 4.153 mln EUR, nieruchomości 2.530 mln EUR oraz budownictwo - 2.494 mln EUR. Na pozostałe rodzaje działalności przypadało 2.039 mln EUR. 13. Dochody nierezydentów w 2008 roku z tytułu zaangażowanego w Polsce kapitału w postaci inwestycji bezpośrednich wyniosły 8.936 mln EUR. W 2007 roku dochody te wyniosły 13.734 mln EUR. 14. Na kwotę 8.936 mln EUR złożyły się niżej podane wielkości: - dochody od kapitałów w kwocie 7.541 mln EUR, na którą złożyły się dywidendy w wysokości 7.979 mln EUR oraz ujemne reinwestowane zyski w kwocie 438 mln EUR, - dochody od wierzytelności (odsetki od kredytów otrzymanych przez polskie przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania od wspólników zagranicznych) w kwocie 1.395 mln EUR. 15. W 2008 roku najwyższe dochody należne zagranicznym inwestorom bezpośrednim wystąpiły w spółkach zajmujących się przetwórstwem przemysłowym (3.270 mln EUR), pośrednictwem finansowym (2.733 mln EUR), handlem i naprawami (1.988 mln EUR), transportem, gospodarką magazynową i łącznością (315 mln EUR), wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz i wodę (299 mln EUR) oraz budownictwem (140 mln EUR). 16. Wartość dochodów zagranicznych inwestorów bezpośrednich podlegających transferowi do krajów macierzystych w 2008 roku wyniosła 9.374 mln EUR (7.979 mln EUR dywidendy, a 1.395 mln EUR odsetki od kredytów wspólników zagranicznych) i była wyższa o 2.402 mln EUR, tj. o 34,5% w stosunku do poprzedniego roku. 17. W latach 2004 2007 stopa zwrotu z kapitału wykazywała tendencję rosnącą. Rekordową wysokość osiągnęła w 2004 roku i wyniosła 14,12%. W 2008 roku wskaźnik ten wyniósł 8,61% i był niższy w stosunku do poziomu roku poprzedniego, w którym wyniósł 13,3%.

14

15 1. Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w 2008 roku W 2008 roku napływ do Polski kapitału z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich wyniósł 9.972 mln EUR. Był on o 42% niższy niż w 2007 roku, w którym stanowił 17.196 mln EUR. Rok Napływ kapitału w formie zakupów udziałów lub akcji oraz aportów w dewizach aporty razem (2+3) Napływ zagranicznych inwestycji do Polski w latach 2004-2008 kredytów na udział Konwersje innych zobowiązań na udział dywidend na udział Nieruchomości Reinwestycje zysków Kredyty inwestorów Tablica1 mln EUR Ogółem napływ kapitału 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2004 2 750 365 3 115 481 2 221 11 138 4 984-645 10 305 2005 2 223 577 2 800 372 63 15 337 2 715 1 958 8 260 2006 4 027 355 4 382 392 62 5 907 4 510 5 318 15 576 2007 */ 3 104 410 3 514 540 611 19 908 6 762 4 842 17 196 2008 4 638 383 5 021 448 556 12 456-438 3 917 9 972 */ Dane zrewidowane Analogicznie jak w poprzednich latach również w badanym roku wystąpiło zjawisko określane jako kapitał w tranzycie. Należy przypomnieć, że polega ono na tym, że w roku sprawozdawczym odnotowuje się napływ zagranicznych środków powiększających kapitały własne krajowych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania. W tym samym okresie sprawozdawczym są one inwestowane przez spółki krajowe w tworzonych oddziałach lub spółkach mających siedzibę za granicą. W bilansie spółek kwoty takie zwiększają pasywa zagraniczne krajowych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania i jednocześnie zwiększają ich aktywa zagraniczne. Wielkość kwoty, która zwiększyła pasywa oraz aktywa zagraniczne krajowych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania wyniosła 429 mln EUR, co stanowiło 4,3% napływu z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich (w 2007 roku 1.340 mln EUR, czyli 7,8%).

16 Wartość zagranicznych środków z tytułu zakupów i sprzedaży przez nierezydentów nieruchomości w Polsce stanowiąca składnik napływu kapitału w 2008 roku wyniosła 455 mln EUR i stanowiła 4,6% napływu, (w 2007 roku 908 mln EUR, tj. 5,3%). Udział kapitału w tranzycie oraz kwot dotyczących nieruchomości w napływie zagranicznych środków z tytułu inwestycji bezpośrednich przedstawiono na wykresie 1. mln EUR 18 000 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce Napływ kapitału w latach 2004-2008 2004 2005 2006 2007 2008 Wykres 1 Napływ kapitału Nieruchomości Kapitał w tranzycie Z kwoty 9.972 mln EUR napływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w 2008 roku, środki przeznaczone na zakup udziałów lub akcji oraz nieruchomości stanowiły 6.493 mln EUR. Wielkość napływu kapitału w gotówce przeznaczonego na wyżej podany cel oraz dopłaty do kapitału w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością wyniosły 4.639 mln EUR i były o 1.535 mln EUR, tj. o 49,5% wyższe w stosunku do poprzedniego roku. Wartość wniesionych udziałów lub akcji w postaci aportów w 2008 roku wyniosła 383 mln EUR i była o 27 mln EUR, tj. o 6,6% niższa w porównaniu z poprzednim okresem. W badanym roku omawiane kapitały dodatkowo wzrosły w wyniku zamiany kredytów na udział (o 448 mln EUR), z tytułu konwersji innych zobowiązań na udział (o 556 mln EUR) oraz zamiany dywidend na udział (o 12 mln EUR). Ponadto, jak wcześniej wspomniano napływ środków z tytułu zakupów i sprzedaży przez nierezydentów nieruchomości w Polsce wyniósł

17 455 mln EUR i był o 453 mln EUR, tj. o 49.9% niższy w porównaniu do wielkości zarejestrowanych w poprzednim roku, w którym zamknął się kwotą 908 mln EUR. Ujemne reinwestowane zyski zmniejszyły wartość strumienia inwestycji o 438 mln EUR. Kwota ta była wynikiem przypadających na zagranicznych inwestorów bezpośrednich reinwestowanych zysków o wartości 6.305 mln EUR pomniejszona o straty bilansowe za 2008 rok w wysokości 6.743 mln EUR. Bardzo duży spadek wielkości reinwestowanych zysków w wynikał ze słabego wyniku finansowego krajowych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania, szczególnie w czwartym kwartale roku sprawozdawczego. Do wysokości reinwestowanych zysków przyczyniły się także znaczące dywidendy wypłacane z zysków netto za 2007 rok. Saldo obrotów kredytowych między podmiotami powiązanymi kapitałowo zwiększyło wartość napływu kapitału z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich o 3.917 mln EUR. Wynikało ono z tego, że spłaty kredytów udzielonych przewyższyły o 225 mln EUR ich wykorzystanie, natomiast wykorzystanie kredytów otrzymanych było wyższe o 3.692 mln EUR niż spłaty tych kredytów. Wykres 2 mln EUR 20 000 18 000 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0-2 000 Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w latach 2004-2008 2004 2005 2006 2007 2008 Kapitały własne Reinwestowane zyski Pozostały kapitał Ogółem napływ kapitału W 2008 roku z kwoty 9.972 mln EUR napływu kapitału zagranicznego 9.083 mln EUR, tj. 91,1% pochodziło z 25 krajów Unii Europejskiej, reszta - 889 mln EUR,

18 tj. 8,9% z pozostałych krajów. Informacje o geograficznym podziale napływu kapitału zagranicznego podano tablicy 2. W 2008 roku najwięcej środków pochodziło z Niemiec (1.619 mln EUR), Niderlandów (1.605 mln EUR), Luksemburga (1.340 mln EUR), Szwecji (1.111 mln EUR), Francji (567 mln EUR), Cypru (471 mln EUR), Austrii (455 mln EUR), Islandii (435 mln EUR), Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn. (364 mln EUR), Wielkiej Brytanii (318 mln EUR) oraz z Hiszpanii (305 mln EUR). Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w 2008 roku według kraju pochodzenia udziałowca zagranicznego Wykres 3 16% 16% 13% 14% 3% 3% 4% 4% 5% 5% 6% 11% Niemcy Niderlandy Luksemburg Szwecja Francja Cypr Austria Islandia Stany Zjednoczone Wielka Brytania Hiszpania Pozostałe kraje W przypadku niektórych krajów (m.in. Korea Południowa, Republika Czeska, Litwa, Hongkong) odnotowano zjawisko tzw. dezinwestycji, czyli zanotowano ujemną wartość środków lokowanych w postaci inwestycji bezpośrednich wynikającą z tego, że wielkość ujemnego salda jednego lub więcej składników napływu kapitału przewyższyła wartość dodatniego salda pozostałych. Z kwoty 9.972 mln EUR stanowiącej napływ kapitału zagranicznego w 2008 roku najwięcej środków zostało ulokowanych w podmiotach zajmujących się usługami (6.626 mln EUR), przetwórstwem przemysłowym (1.442 mln EUR), wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz i wodę (1.047 mln EUR). Niższy poziom napływu zagranicznego kapitału odnotowano w zakresie środków przeznaczonych na zakup

19 nieruchomości (456 mln EUR) w dziedzinie budownictwa (275 mln EUR) oraz w rolnictwie rybołówstwie (100 mln EUR). Napływ kapitału zagranicznego do kraju Wykres 4 w 2008 roku według rodzaju działalności przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania 66% 15% Usługi ogółem Przetwórstwo przemysłowe 14% 5% Prywatne zakupy i sprzedaż nieruchomości Pozostałe rodzaje działalności Dwie trzecie środków stanowiących napływ kapitału zagranicznego z tytułu inwestycji bezpośrednich w 2008 roku ulokowano w sferze usług. Najwięcej środków zasiliło działalność w zakresie pośrednictwa finansowego (3.013 mln EUR), obsługi nieruchomości, informatyki, nauki, wynajmu maszyn i pozostałych usług związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (2.605 mln EUR) oraz handlu i napraw (1.455 mln EUR). W przypadku niektórych rodzajów usług odnotowano zjawisko tzw. dezinwestycji (m.in. w dziedzinie transportu, gospodarki magazynowej i łączności oraz hoteli i restauracji) spowodowane jak wcześniej powiedziano bądź sprzedażą akcji lub udziałów, bądź spłatami kredytów i pożyczek, a także ujemnymi reinwestowanymi zyskami. Szczegółowe informacje dotyczące napływu kapitału w postaci inwestycji bezpośrednich w 2008 roku według rodzaju działalności prowadzonej przez krajowe przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania zaprezentowano w tablicy nr 3. W 2008 roku najwięcej kredytów i pożyczek krajowe przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania zaciągnęły netto 2 / od wspólników pochodzących z Francji (660 mln EUR), Luksemburga (541 mln EUR), Niderlandów (509 mln EUR), Niemiec (389 mln 2 / Napływ netto środków z zagranicy oznacza, że saldo obrotów z tytułu kredytów otrzymanych jest dodatnie, tj. wykorzystanie przewyższa spłaty kredytów, natomiast ujemne saldo obrotów kredytowych powstaje, gdy spłaty kredytów przewyższają ich wykorzystanie.

20 EUR), Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn. (382 mln EUR), Szwecji (298 mln EUR), Hiszpanii (278 mln EUR), Cypru ( 256 mln EUR) oraz z Danii (226 mln EUR). W 2008 roku najwięcej kredytów i pożyczek zaciągnęły krajowe przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania zajmujące się usługami (2.492 mln EUR), przetwórstwem przemysłowym ( 570 mln EUR), wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz i wodę (436 mln EUR) oraz budownictwem (131 mln EUR). W sferze usług najwyższe kwoty zaciągniętych kredytów przypadały na jednostki zajmujące się obsługą nieruchomości, informatyką, nauką, wynajmem maszyn i pozostałymi usługami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej (1.480 mln EUR), pośrednictwem finansowym (795 mln EUR) oraz handlem i naprawami (350 mln EUR). W badanym roku najwięcej środków z tytułu kredytów udzielonych przekazały netto 3 / polskie przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania swoim wspólnikom pochodzącym z Niemiec (216 mln EUR). Niższy poziom badanego zjawiska odnotowano w przypadku nierezydentów pochodzących z Republiki Czeskiej (46 mln EUR), Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn. (44 mln EUR), Korei Południowej (34 mln EUR) oraz z Hongkongu (31 mln EUR). Analiza omawianych kredytów według rodzaju działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania wskazuje, że w 2008 roku najwięcej kredytów zagranicznym podmiotom powiązanym kapitałowo udzieliły netto polskie spółki prowadzące działalność w zakresie usług (206 mln EUR). W dziedzinie usług najwyższe kwoty przypadały na podmioty zajmujące się transportem, gospodarką magazynową oraz łącznością (108 mln EUR), obsługą nieruchomości, informatyką, nauką, wynajmem maszyn i pozostałymi usługami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej (54 mln EUR), świadczeniem usług hotelarskich i restauracyjnych (27 mln EUR) oraz pośrednictwem finansowym (20 mln EUR). W dziedzinie przetwórstwa przemysłowego 2008 roku odnotowano znaczną kwotę spłat netto (421 mln EUR). kredytów udzielonych przez polskie spółki podmiotom powiązanym kapitałowo. Odrębnie w tablicy nr 6 przedstawiono zagraniczne inwestycje bezpośrednie w sektorze bankowym. 3/ Odnotowany odpływ środków za granicę oznacza, że saldo obrotów z tytułu kredytów udzielonych przez rezydentów było ujemne, tj. wykorzystanie kredytów przez nierezydentów było wyższe niż spłaty tych kredytów, a dodatnie saldo omawianych kredytów występuje wtedy, gdy spłaty są wyższe niż wykorzystanie kredytów udzielonych.

21 Rok kredytów na udział innych zobowiązań na udział dywidend na udział 1 3 4 5 6 7 8 9 Tablica 6 2004 Razem 10 305 3 115 481 2 221 11 138 4 984-645 Sektor bankowy 1 063 507... 526 30 2005 Razem 8 260 2 800 372 63 15 337 2 715 1 958 Sektor bankowy 404 34... 364 6 2006 Razem 15 576 4 382 392 62 5 907 4 510 5 318 Sektor bankowy -588-1 073... 455 30 2007 */ Razem 17 196 3 514 540 611 19 908 6 762 4 842 Sektor bankowy 1 285 326 578 381 2008 Razem 9 972 5 021 448 556 12 456-438 3 917 */Dane zrewidowane Udział sektora bankowego w napływie zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski w latach 2004-2008 Ogółem (4+5+6+7+8) napływ kapitału w formie zakupu udziałów lub akcji, aportów oraz dopłat do kapitału Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski Kapitały własne konwersje: nieruchomości reinwestowane zyski netto Sektor bankowy 1 597 416 883 298 z tego: mln EUR kredyty od inwestorów Wartość napływu kapitału zagranicznego do sektora bankowego w postaci inwestycji bezpośrednich wyniosła 1.597 mln EUR 4/, co stanowiło 16% napływu kapitału z tego tytułu. W badanym roku wpłaty na zakup akcji wyniosły 416 mln EUR, reinwestowane zyski 883 mln EUR, natomiast pożyczki podporządkowane 298 mln EUR. 4 / Należy podkreślić, że zgodnie ze standardami międzynarodowymi w zakresie inwestycji bezpośrednich, nie wszystkie transakcje pomiędzy podmiotami bankowymi/ finansowymi zaliczane są do inwestycji bezpośrednich. W ich skład wchodzą jedynie środki przeznaczone na zakup akcji banku, reinwestowane zyski oraz pożyczki podporządkowane, natomiast instrumenty takie jak kredyty czy depozyty ujmowane są w pozostałych inwestycjach w statystyce bilansu płatniczego.

22

23 2. z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce Wartość zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich na koniec 2008 roku wyniosła 115.709 mln EUR i była niższa o 5.403 mln EUR, tj. o 4,5% w stosunku do poprzedniego roku, w którym wyniosła 121.112 mln EUR. Główną przyczyną spadku omawianych zobowiązań wyrażonych w euro była deprecjacja złotego w stosunku do euro o 16,5% 5. Rok Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w latach 2004-2008 Kapitał własny i reinwestowane zyski Pozostałe inwestycje Tablica 7 mln EUR Ogółem zobowiązania 1 2 3 4 2004 50 721 12 792 63 513 nieruchomości 153 0 153 kapitał w tranzycie 269 0 269 2005 61 692 14 985 76 677 nieruchomości 513 0 513 kapitał w tranzycie 1 554 0 1 554 2006 74 785 20 627 95 412 nieruchomości 1 439 0 1 439 kapitał w tranzycie 4 482 0 4 482 2007 */ 95 372 25 740 121 112 nieruchomości 2 499 0 2 499 kapitał w tranzycie 5 300 0 5 300 2008 87 588 28 121 115 709 nieruchomości 2 530 0 2 530 kapitał w tranzycie 5 783 0 5 783 */ Dane zrewidowane 5 Kurs PLN/EUR wyniósł 3,582 na koniec 2007 roku, a w dniu 31.12. 2008 roku 4, 1724 PLN/EUR.

24 Z kwoty 115.709 mln EUR zobowiązań: - 87.588 mln EUR (75,7%) stanowiła wartość kapitałów własnych i reinwestowanych zysków krajowych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania przypadająca na zagranicznych inwestorów bezpośrednich, - 28.121 mln EUR (24,3%) to kwota zobowiązań z tytułu kredytów otrzymanych od udziałowców zagranicznych pomniejszona o wartość należności spółek z tytułu kredytów udzielonych wspólnikom zagranicznym. Na koniec 2008 roku wartość nieruchomości (ujętych w kapitałach własnych i reinwestowanych zyskach) w zobowiązaniach Polski wobec zagranicy z tytułu inwestycji bezpośrednich wyniosła 2.530 mln EUR, tj. 2,2%, a rok wcześniej 2.499 mln EUR, tj. 2,1%. Natomiast wartość kapitału w tranzycie w zobowiązaniach z omawianego tytułu na koniec badanego okresu wyniosła 5.783 mln EUR, tj. 5%, a na koniec poprzedniego roku 5.300 mln EUR, tj. 4,4%. Udział kapitału w tranzycie oraz kwot dotyczących nieruchomości zobowiązaniach Polski wobec zagranicy z tytułu inwestycji bezpośrednich przedstawiono na wykresie 5. Wykres 5 mln EUR 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0 Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce Stan zobowiązań na koniec lat 2004-2008 2004 2005 2006 2007 2008 pozostałe Kapitał w tranzycie Nieruchomości ogółem Na koniec 2008 roku dominowały zobowiązania wobec inwestorów z krajów OECD (93,5%), udział inwestorów z 25 krajów Unii Europejskiej wyniósł 85,6%. Najwyższe zobowiązania zanotowano wobec nierezydentów pochodzących z Niderlandów (22.048 mln EUR), Niemiec (18.145 mln EUR), Francji (12.463 mln EUR), Luksemburga (10.020 mln EUR), ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn. (7.100 mln EUR),

25 Szwecji ( 5.276 mln EUR), Wielkiej Brytanii (4.409 mln EUR), Włoch (4.309 mln EUR), Austrii (4.117 mln EUR), Belgii (3.785 mln EUR) oraz Hiszpanii (3.516 mln EUR). Szczegółowe informacje przedstawiono w tablicy nr 8. Struktura zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2008 roku według kraju pochodzenia inwestora zagranicznego Wykres 6 17% 18% 3% 3% 4% 4% 4% 5% 6% 9% 11% 16% Niderlandy Niemcy Francja Luksemburg Stany Zjednoczone Szwecja Wielka Brytania Włochy Austria Belgia Hiszpania Pozostałe kraje Na koniec 2008 roku zobowiązania wobec zagranicznych inwestorów bezpośrednich, według rodzaju działalności spółek krajowych przedstawiały się następująco: przetwórstwo przemysłowe 35.929 mln EUR, pośrednictwo finansowe 22.316 mln EUR, obsługa nieruchomości, informatyka, wynajem maszyn i pozostałe usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 20.119 mln EUR, handel i naprawy 19.074 mln EUR, transport, gospodarka magazynowa i łączność 7.055 mln EUR. Niższy poziom zobowiązań zanotowano w dziedzinie wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz i wodę 4.153 mln EUR, nieruchomości 2.530 mln EUR oraz budownictwo 2.494 mln EUR. Na pozostałe rodzaje działalności przypadało 2.039 mln EUR. Należy przypomnieć, że zobowiązania z tytułu kredytów i pożyczek zaciągniętych przez krajowe spółki od udziałowców zagranicznych wyniosły na koniec 2008 roku 28.121 mln EUR i stanowiły 24,3% ogółu zobowiązań z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Były wyższe o 2.381 mln EUR, tj. o 9,3% w stosunku do poprzedniego roku, w którym wyniosły 25.740 mln EUR.

26 z tytułu kredytów i pożyczek między podmiotami powiązanymi kapitałowo na koniec 2008 roku Tablica 12 mln EUR (Kredyty udzielone) (Kredyty otrzymane) Pożyczki i kredyty inne niż handlowe 5 303 24 784 19 481 Kredyty handlowe 965 8 594 7 629 Pożyczki podporządkowane 0 1 011 1 011 Razem 6 268 34 389 28 121 Na koniec 2008 roku zobowiązania z tytułu pożyczek i kredytów innych niż handlowe stanowiły 69,3%, natomiast zadłużenie z tytułu kredytów handlowych 27,1%, a z tytułu pożyczek podporządkowanych 3,6%. Udział sektora bankowego w zobowiązaniach z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 2004-2008 Ogółem Kapitały własne i reinwestowane zyski z tego: Tablica 13 mln EUR Kredyty od inwestorów zagranicznych 1 2 3 4 5 Ogółem 63 513 50 721 12 792 2004 w tym : sektor bankowy 8 033 7 720 313 2005 Ogółem 76 677 61 692 14 985 w tym : sektor bankowy 8 747 8 419 328 Ogółem 95 412 74 785 20 627 2006 w tym : sektor bankowy 8 799 8 441 358 Ogółem 121 112 95 372 25 740 2007 */ w tym : sektor bankowy 10 749 9 999 750 Ogółem 115 709 87 588 28 121 2008 w tym : sektor bankowy 10 774 9 763 1 011 */ Dane zrewidowane Wartość kapitału zagranicznego zaangażowanego w postaci inwestycji bezpośrednich w sektorze bankowym na koniec 2008 roku wyniosła 10.774 mln EUR, z czego

27 9.763 mln EUR (tj. 90,6%) stanowiła wartość udziału w kapitałach własnych i reinwestowanych zyskach, a 1.011 mln EUR (tj. 9,4%) to stan zobowiązań z tytułu pożyczek podporządkowanych. W badanym roku udział sektora bankowego w zobowiązaniach z omawianego tytułu wyniósł 9,3%. Zgodnie z przyjętymi standardami metodologicznymi nie wszystkie zobowiązania pomiędzy instytucjami powiązanymi kapitałowo zaliczane są do inwestycji bezpośrednich. Statystyką inwestycji bezpośrednich nie są objęte instrumenty dłużne (kredyty i pożyczki, depozyty ulokowane przez nierezydentów, a także dłużne papiery wartościowe) w przypadku, gdyż zarówno podmiot krajowy jak i nierezydent należą do sektora finansowego. Szacuje się, że całkowity stan zobowiązań banków krajowych w ramach grup kapitałowych wyniósł 32,0 mld EUR, z tego 1,0 mld EUR, (tj. 3,1%) stanowiło zadłużenie z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce, zaś 31,0 mld EUR, (tj. 96,9%). przypadało na zobowiązania wobec udziałowców w ramach grup kapitałowych. Z kwoty 31,0 mld EUR zobowiązań 17,8 mld EUR (57,45%) to kredyty od zagranicznych banków matek. Pomimo nie zaliczania wyżej podanego rodzaju zobowiązań do inwestycji bezpośrednich należy je uznać za stosunkowo bezpieczne i stabilne źródło finansowania działalności bankowej.

28

29 3. Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich Dochody nierezydentów w 2008 roku z tytułu zaangażowanego w Polsce kapitału w postaci inwestycji bezpośrednich wyniosły 8.936 mln EUR. W 2007 roku dochody te wyniosły 13.734 mln EUR. Na kwotę 8.936 mln EUR złożyły się: - dochody od kapitałów w kwocie 7.541 mln EUR, czyli suma dywidend w wysokości 7.979 mln EUR oraz ujemne reinwestowane zyski w kwocie 438 mln EUR, - dochody od wierzytelności (odsetki od kredytów otrzymanych przez polskie przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania od wspólników zagranicznych) w kwocie 1.395 mln EUR. Informacje dotyczące dochodów zagranicznych inwestorów bezpośrednich w latach 2004 2008 ilustrują dane zamieszczone w tablicy 14. Rok Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich w latach 2004-2008 Dywidendy Dochody od kapitału Reinwestycje zysków Razem Dochody od wierzytelności (odsetki) Tablica14 mln EUR Ogółem 1 2 3 4 5 6 2004 2 168 4 984 7 152 531 7 683 2005 4 169 2 715 6 884 589 7 473 2006 5 152 4 510 9 662 792 10 454 2007 */ 5 922 6 762 12 684 1 050 13 734 2008 7 979-438 7 541 1 395 8 936 */ Dane zrewidowane W 2008 roku dochody nierezydentów z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich były o 4.798 mln EUR, tj. o 34,9% niższe w stosunku do poprzedniego roku. Dochody od kapitału wyniosły 7.541 mln EUR (7.979 mln EUR dywidendy i ujemne reinwestowane zyski w kwocie 438 mln EUR) i były niższe o 5.143 mln EUR, tj. o 40,5%, natomiast dochody od wierzytelności (czyli odsetki od kredytów podmiotów powiązanych kapitałowo) osiągnęły

30 kwotę 1.395 mln EUR i wzrosły o 345 mln EUR, tj. o 32,9% w porównaniu z poprzednim rokiem. W 2008 roku krajowe przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania uzyskały dodatni wyniki finansowy w wysokości 7.541 mln EUR. Był on niższy o 5.143 mln EUR, tj. o 40,5% w stosunku do poprzedniego okresu, w którym wyniósł 12.684 mln EUR. Główną przyczyną spadku wartości wyniku finansowego był wzrost wielkości poniesionych strat bilansowych, które w roku sprawozdawczym wyniosły 6.743 mln EUR i były wyższe o 4.800 mln EUR, tj. o 247% w stosunku do 2007 roku, w którym zamknęły się kwotą 1.943 mln EUR. Natomiast zyski netto spółek krajowych wyniosły 14.284 mln EUR i były niższe o 343 mln EUR, tj. o 2,3% w porównaniu z rokiem poprzednim, w którym wyniosły 14.627 mln EUR. Mimo obniżenia wielkości wyniku finansowego krajowe przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania część uzyskanych zysków przeznaczyły na wypłatę dywidend należnych z zysków roku poprzedniego. W 2008 roku w ramach podziału wyniku finansowego za rok poprzedni zagraniczni inwestorzy bezpośredni przeznaczyli na dywidendy 55,9% przypadającego na nich zysku uzyskanego w 2008 roku (40,5% za 2007 rok). Dywidendy wypłacone z zysku roku poprzedniego, należne zagranicznym inwestorom bezpośrednim w 2008 roku osiągnęły wielkość 7.979 mln EUR i były wyższe o 2.057 mln EUR, tj. o 34,7% w porównaniu do poprzedniego roku. W 2008 roku reinwestowane zyski drugi obok dywidend składnik dochodów od kapitału należnych zagranicznym inwestorom bezpośrednim były ujemne i zamknęły się kwotą 438 mln EUR, w przeciwieństwie do poprzedniego roku, w którym były dodatnie i wyniosły 6.792 mln EUR. Z kwoty 8.936 mln EUR stanowiącej dochody z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce 7.617 mln EUR, tj. 85,2,% przypadało na nierezydentów pochodzących z 25 krajów Unii Europejskiej, - reszta 1.319 mln EUR, tj. 14,8% z pozostałych krajów. W 2008 roku największe dodatnie dochody z tytułu zaangażowania kapitałowego w krajowych przedsiębiorstwach bezpośredniego inwestowania należne były nierezydentom pochodzącym z Niderlandów ( 2.616 mln EUR), Niemiec ( 1.936 mln EUR), Francji (992 mln EUR), Włoch ( 872 mln EUR), Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn. (853 mln EUR), Wielkiej Brytanii ( 463 mln EUR), Szwecji ( 453 mln EUR), Szwajcarii (340 mln EUR), Austrii (264 mln EUR), Belgii (243 mln EUR) oraz z Irlandii

31 (242 mln EUR). Natomiast najwyższe ujemne dochody odnotowano dla zagranicznych inwestorów bezpośrednich pochodzących z Luksemburga ( 521 mln EUR), Cypru (113 mln EUR), Hiszpanii (109 mln EUR), Japonii (82 mln EUR), Chin (57 mln EUR), oraz Grecji i Litwy (po 38 mln EUR). Szczegółowe informacje dotyczące dochodów zagranicznych inwestorów bezpośrednich według kraju ich pochodzenia przedstawiono w tablicy nr 15. W 2008 roku najwyższe dochody należne zagranicznym inwestorom bezpośrednim wystąpiły w spółkach zajmujących się przetwórstwem przemysłowym (3.270 mln EUR), pośrednictwem finansowym (2.733 mln EUR), handlem i naprawami (1.988 mln EUR), transportem, gospodarką magazynową i łącznością (315 mln EUR), wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz i wodę (299 mln EUR) oraz budownictwem (140 mln EUR). Na wykresie nr 7 zaprezentowano rozkład dochodów należnych zagranicznym inwestorom bezpośrednim zaangażowanym kapitałowo w spółkach zajmujących się usługami. 53% Dochody inwestorów zagranicznych w 2008 roku zaangażowanych kapitałowo w spłkach zajmujących się usługami Wykres 7 3% 6% pośrednictwo finansowe transport, gospodarka magazynowa i łączność handel i naprawy pozostałe usługi 38% W tablicy nr 16 zaprezentowano szczegółowe informacje dotyczące dochodów zagranicznych inwestorów bezpośrednich w 2008 roku w podziale na rodzaje działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania. Wartość dochodów zagranicznych inwestorów bezpośrednich podlegających transferowi do krajów macierzystych w 2008 roku wyniosła 9.374 mln EUR (7.979 mln EUR

32 dywidendy, a 1.395 mln EUR odsetki od kredytów wspólników zagranicznych) i była wyższa o 2.402 mln EUR, tj. o 34,5% w stosunku do poprzedniego roku. Odrębnego omówienia wymagają dochody od kapitału zagranicznych inwestorów bezpośrednich rozpatrywane z punktu widzenia kształtowania się wyniku finansowego w latach 2004 2008 firm ujętych w badaniu. Problem ten zilustrowano na wykresie nr 8. mln EUR 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 Wynik finansowy spółek przypadający na zagranicznych inwestorów bezpośrednich w latach 2004-2008 Wykres 8 0 2004 2005 2006 2007 2008 Zysk netto Straty bilansowe Wynik finansowy W porównaniu do zjawisk występujących w latach 2004 2007 w badanym roku relacje między częściami składowymi wyniku finansowego uległy znacznej zmianie. Udział strat bilansowych obniżających wynik finansowy liczony jako średnia z lat 2004-2007 stanowił 15,7%, gdyż suma strat bilansowych z poszczególnych lat omawianego okresu wyniosła 6.766 mln EUR, a łączne zyski zamknęły się kwotą 43.159 mln EUR. Natomiast w 2008 roku udział strat bilansowych obniżających wynik finansowy stanowił 47,2% gdyż straty bilansowe wyniosły 6.743 mln EUR a łączne zyski wyniosły 14.284 mln EUR. Wynik finansowy w badanym roku zamknął się kwotą 7.541 mln EUR. Spółki z udziałem zagranicznym notujące dodatnie wyniki finansowe część wypracowanego dochodu przeznaczyły na wypłatę dywidend. Podział wyniku finansowego w latach 2004 2008 przedstawiono na wykresie 9.

33 mln EUR 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0-2 000 Podział wyniku fiansowego spółek przez zagranicznych inwestorów bezpośrednich w latach 2004-2008 Wykres 9 2004 2005 2006 2007 2008 dywidendy reinwestowane zyski dochody od kapitału W całym badanym okresie wartość wypłacanych dywidend wykazywała tendencję rosnącą. W ramach podziału wyniku finansowego w 2008 roku nierezydenci przeznaczyli na dywidendy 7.979 mln EUE, co stanowiło 55,9% przypadającego na nich w tym roku zysku (w roku poprzednim 5.922 mln EUR oraz 40,5%). W 2008 roku odnotowano wzrost kwoty wypłaconych dywidend, przy zanotowanym spadku dodatniego wyniku finansowego krajowych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania. Spadek dodatniego wyniku finansowego o 5.143 mln EUR, tj. 40,5% z kwoty 12.684 mln EUR w 2007 roku do7.541 mln EUR w 2008 roku oraz wyżej omówiony wzrost wypłat dywidend spowodował, że zagraniczni inwestorzy bezpośredni nie pozostawili w spółkach krajowych dodatkowych środków, a wręcz odwrotnie wystąpiło zjawisko ujemnych reinwestowanych zysków w kwocie 438 mln EUR. Rok wcześniej reinwestowane zyski były dodatnie i wyniosły 6.762 mln EUR. Należy nadmienić, że miernikiem oceniającym efektywność zainwestowanego kapitału jest wskaźnik rentowności kapitałów własnych (ROE). Omawiany wskaźnik wyliczony dla krajowych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania za lata 2004 2008 zaprezentowano na wykresie 10.

34 Stopa zwrotu z kapitału (ROE) w przedsiębiorstwach bezpośredniego inwestowania w latach 2004-2008 Wykres 10 % 16,00 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 14,12 13,15 13,30 11,24 8,61 2004 2005 2006 2007 2008 Stopa zwrotu z kapitału rekordową wysokość osiągnęła w 2004 roku i wyniosła 14,12%. W 2008 roku wskaźnik ten wyniósł 8,61% i był niższy w stosunku do poziomu roku poprzedniego, w którym wyniósł 13,3%.

35 Uwagi metodologiczne Zgodnie z definicją opracowaną przez OECD, inwestycją bezpośrednią za granicą jest inwestycja dokonana przez rezydenta jednej gospodarki (inwestora bezpośredniego) w celu osiągnięcia długotrwałej korzyści z kapitału zaangażowanego w przedsiębiorstwo - rezydenta innej gospodarki (przedsiębiorstwo bezpośredniego inwestowania). Przedsiębiorstwem bezpośredniego inwestowania jest przedsiębiorstwo, w którym inwestor bezpośredni posiada, co najmniej 10% akcji zwykłych (tzn. udziału w kapitale) lub uprawnienia do 10% głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy lub udziałowców. Kapitał inwestycji bezpośredniej za granicą obejmuje kapitał zakładowy (akcyjny lub udziałowy) - wnoszony w postaci pieniężnej lub jako aport, dopłaty do kapitału, reinwestowane zyski oraz inne zmiany należności i zobowiązań związane z zadłużeniem między przedsiębiorstwami powiązanymi kapitałowo (głównie kredyty inwestorów, tzw. intercompany loans). Od 2002 roku w danych z tytułu inwestycji bezpośrednich oprócz występujących już wcześniej (od 1999 roku) dwóch składników napływu kapitału, tj. konwersji dywidend oraz kredytów i pożyczek na udział uwzględniono kolejny element, tj. konwersję innych zobowiązań na udział. W latach poprzednich zamiana dywidend, kredytów i pożyczek oraz innych zobowiązań na udział była ujmowana wyłącznie jako zmiana stanów tych komponentów W latach poprzednich zamiana dywidend, kredytów i pożyczek oraz innych zobowiązań na udział była ujmowana wyłącznie jako zmiana stanów tych komponentów W 2004 roku do inwestycji bezpośrednich oprócz pozostałych kredytów udzielonych/otrzymanych między podmiotami powiązanymi kapitałowo zaliczono kredyty handlowe. W 2006 roku do inwestycji bezpośrednich włączono dane dotyczące zakupów i sprzedaży przez nierezydentów nieruchomości w Polsce. Ponadto napływ kapitału w postaci inwestycji bezpośrednich zwiększają (lub zmniejszają, jeśli są ujemne) reinwestowane zyski. Mianem reinwestowanego zysku określa się przypadającą na inwestora bezpośredniego tę część zysku, która pozostaje w przedsiębiorstwie bezpośredniego inwestowania i jest przeznaczona na jego rozwój. Począwszy od 1997 roku, zgodnie z metodologią OECD i MFW, reinwestowane zyski wyliczane są na bazie netto, co oznacza, że są one pomniejszane o straty bilansowe roku sprawozdawczego. Wpływ reinwestowanych zysków na wielkość dochodów zagranicznych inwestorów bezpośrednich oraz na napływ tych inwestycji omówiono niżej. W skład dochodów od inwestycji bezpośrednich wchodzą dochody od kapitału, czyli - przypadające na inwestora bezpośredniego i należne w danym roku sprawozdawczym -