RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 210103 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 369752 (51) Int.Cl. B60R 9/10 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 26.08.2004 (54) Bagażnik samochodowy zwłaszcza dla rowerów (43) Zgłoszenie ogłoszono: 06.03.2006 BUP 05/06 (73) Uprawniony z patentu: GUGAŁO LESZEK, Kraków, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 30.12.2011 WUP 12/11 (72) Twórca(y) wynalazku: LESZEK GUGAŁO, Kraków, PL PL 210103 B1
2 PL 210 103 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest bagażnik samochodowy przeznaczony, zwłaszcza do przewożenia rowerów. Bagażniki samochodowe są powszechnie stosowanym urządzeniem umożliwiającym przewożenie rowerów za pomocą samochodów osobowych. Typowe rozwiązania obejmują stosowanie dodatkowego bagażnika rowerowego, który następnie dołączany jest do wcześniej zainstalowanego bagażnika dachowego, względnie zastosowania specjalistycznego bagażnika wyłącznie dla rowerów. Ten sposób przewożenia rowerów aczkolwiek bardzo powszechnie stosowany w naszym kraju, posiada wiele niedogodności. Zasadniczym problemem jest duży nakład pracy wymagany w procesie montażu i demontażu bagażnika dachowego, niewygodna jest także sama operacja osadzania roweru na bagażniku dachowym, ponieważ wymagane jest zachowanie szczególnej ostrożności aby nie uszkodzić powłoki samochodu. Jeżeli rower usadowiony jest w bagażniku przez umocowanie kół roweru w miejscu ich osadzenia w rynnie i zastosowaniem dodatkowych podpórek, istnieje niebezpieczeństwo uszkodzenia kół roweru w czasie transportu wskutek silnych bocznych podmuchów powietrza będących skutkiem silnego bocznego wiatru, lub fal uderzeniowych wywołanych przez mijane duże samochody ciężarowe. Wymienione problemy zostały częściowo rozwiązane w rozwiązaniu według opisu patentowego WO 2004/108479, gdzie trzyelementowy bagażnik rowerowy umożliwia usadowienie roweru na standardowym bagażniku dachowym kołami do góry. Stabilną pozycję mocowania zapewniają dwa uchwyty przytwierdzające kierownicę do bagażnika i trzeci uchwyt zamocowany w miejsce siodełka rowerowego. Inny sposób przewożenia rowerów wykorzystuje zainstalowany w samochodzie hak holowniczy. Przykładem może być rozwiązanie ujawnione w opisie patentowym WO 2004/056611. Zawiera ono układ ruchomych belek, z których dwie główne tworzą mechaniczną przekładnię w kształcie zbliżonym do litery "V". Rozchylenie ramion za pomocą dodatkowej przekładni mechanicznej powoduje zaciśnięcie główki haka holowniczego i tym samym unieruchomienie głównych belek, które wyposażone w dodatkowe belki poprzeczne umożliwiają usadowienie roweru. Ten sposób mocowania zapewnia szybką instalację bagażnika bez konieczności stosowania dodatkowych narzędzi. Ponieważ zaciśnięcie główki haka holowniczego wymaga przyłożenia znacznej siły ściskającej, która wytwarzana jest przez układ dwóch mechanicznych przekładni; w stanie zaciśnięcia główki elementy mechaniczne pozostają w stanie silnych naprężeń rozciągających i zginających. Dzięki stosunkowo długim belkom, które ulegają znacznym ugięciom, zmagazynowana energia mechaniczna jest stosunkowo duża. Ten fakt sprawia, że w procesie rozłączania następuje jej uwolnienie, które przejawia się jako tzw. "odbicie" czyli nagłe szarpnięcie, co z pewnością jest powodem dyskomfortu i może być traktowane jako wada urządzenia. Wspomniana wada została wyeliminowana w rozwiązaniu według wynalazku przedstawionego w amerykańskim opisie patentowym nr US 5,950,842 gdzie w miejsce pomocniczej przekładni, rozchylającej ramiona głównych belek, zastosowano śrubowy układ rozprężny. Należy zwrócić uwagę, że w obu rozwiązaniach w celu wytworzenia dużej siły ściskającej zastosowano znacznych rozmiarów układy mechaniczne, które zawierają wiele elementów. W stanie zamknięcia bagażnika elementy te pozostają w stanie silnych naprężeń mechanicznych. Występujące w czasie tych naprężeń odkształcenia winny mieć charakter odwracalny, a więc materiały winny wykazywać się dużą sprężystością i odpornością na zmęczenie. Zapewnienie tych wymagań przy akceptowalnej cenie wyrobu może być trudne do wykonania. Wymienione niedogodności zostały wyeliminowane w rozwiązaniu według wynalazku. Istota wynalazku polega na tym, że bagażnik samochodowy ma wieszak wykonany z okrągłego pręta lub tulei, który wyprofilowany jest w kształcie zbliżonym do litery "C", przy czym końce krótszych ramion są korzystnie zagięte ukośnie w stosunku do płaszczyzny profilu i tak ukształtowany wieszak połączony jest w środkowej swej części za pośrednictwem łącznika z kolumną, której przeciwległy koniec osadzony jest w gnieździe zacisku mocującego. Wykonany z jednorodnego materiału i dodatkowo wyposażony w śrubę dociskową, zacisk mocujący posiada pierwsze wybranie kołowe, którego oś usytuowana jest prostopadle w stosunku do osi śruby dociskowej oraz drugie wybranie kołowe, które usytuowane jest współosiowo ze śrubą dociskową i ma średnicę mniejszą od średnicy główki haka holowniczego. Komory obu wybrań kołowych połączone są ze sobą za pośrednictwem wybrania prostokątnego. Łącznik bagażnika ma wykonany, współosiowo z gniazdem mocującym kolumnę,
PL 210 103 B1 3 gwintowany otwór w którym umiejscowione jest pokrętło blokady wieszaka. Powierzchnie wieszaka i kolumny pokryte są elastyczną otuliną amortyzującą. Przedmiot wynalazku w przykładzie wykonania uwidoczniono na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia widok ogólny bagażnika samochodowego, fig. 2 przedstawia połączenie zacisku mocującego z główką haka holowniczego, natomiast fig. 3 przedstawia łącznik zespalający wieszak z kolumną bagażnika. Bagażnik samochodowy ma wieszak 1 wykonany z stalowego pręta 11, który wyprofilowany jest w kształcie zbliżonym do litery "C", przy czym końce krótszych ramion są zagięte ukośnie w stosunku do płaszczyzny profilu. Tak wyprofilowany wieszak zbliżony jest w kształcie do "byczych rogów". Wieszak 1 połączony jest w środkowej swej części za pośrednictwem łącznika 2 z kolumną 3, której przeciwległy koniec osadzony jest w gnieździe 4 zacisku mocującego 5. Zacisk mocujący 5 wykonany jest z jednorodnego materiału i dodatkowo jest wyposażony w śrubę dociskową 6. Zacisk mocujący 5 posiada pierwsze wybranie kołowe 7, którego oś usytuowana jest prostopadle w stosunku do osi śruby dociskowej 6 oraz drugie wybranie kołowe 8, które usytuowane jest współosiowo ze śrubą dociskową 6 i ma średnicę niniejszą od średnicy główki haka holowniczego. Ponadto komory obu wybrań kołowych 7 i 8 połączone są ze sobą za pośrednictwem wybrania prostokątnego 9. Łącznik 2 ma, wykonany współosiowo z gniazdem mocującym kolumnę 3, gwintowany otwór w którym umiejscowione jest pokrętło blokady wieszaka 13, dociskające metalowy krążek 12 trwale połączony ze stalowym prętem 11 stanowiącym wieszak 1. W celu zabezpieczenia przed uszkodzeniem lakierowej powłoki roweru metalowe elementy kolumny 3 i wieszaka 1 pokryte zostały elastyczną otuliną amortyzującą 10. W rozwiązaniu według wynalazku silne naprężenia mechaniczne występują jedynie w obrębie zacisku mocującego 5, a więc w stosunkowo niewielkiej przestrzeni. Obejmują one stosunkowo niewielką ilość materiału konstrukcyjnego, który może być bardzo starannie przygotowany i obrobiony mechanicznie. Silne naprężenia mechaniczne występują jedynie w obrębie trzech elementów: zacisku mocującego 5, śruby dociskowej 6 i główki haka holowniczego. W dwóch ostatnich elementach występują jedynie naprężenia ściskające, natomiast w zacisku występują głównie naprężenia rozciągające. Uwzględniając więc rozkład i charakter naprężeń mechanicznych można stwierdzić, że trwałość i niezawodność całego bagażnika samochodowego zdeterminowana jest głównie starannością z jaką wykonany został zacisk mocujący 5. Jak już zostało wspomniane, zacisk mocujący 5 będący najbardziej newralgicznym elementem konstrukcji wykonany jest z jednorodnego materiału o dużej wytrzymałości. Współczesne metody obróbki termoplastycznej, takie jak termokompresja, które sprawiają, że w procesie wytwarzania odkuwek następuje nie tylko odpowiednie rozdrobnienie ziaren krystalicznych ale także odpowiednie ich ukształtowanie, tak aby zapewnić maksymalną wytrzymałość mechaniczną, zostały zweryfikowane przy wytwarzaniu najbardziej newralgicznych elementów zawieszenia pojazdów samochodowych. Wykonanie równie niezawodnego elementu stanowiącego zacisk mocujący 5 w analogicznej technologii lub podobnej nie powinno budzić wątpliwości. Łącznik 2 ma w górnej części osiowo z gniazdem kolumny umiejscowione pokrętło blokady wieszaka 13. Odkręcenie pokrętła blokady wieszaka 13, umożliwia obrót wieszaka w stosunku do osi kolumny 3 w celu umożliwienia korzystniejszych warunków dla transportu bagażnika rowerowego. W celu zabezpieczenia przed uszkodzeniem lakierowej powłoki roweru metalowe elementy kolumny i wieszaka pokryte zostały elastyczną otuliną amortyzującą. Wieszak roweru wyprofilowany jest w kształcie zbliżonym do litery "C", przy czym końce krótszych ramion są korzystnie zagięte ukośnie w stosunku do płaszczyzny profilu. Jego kształt w pewnym sensie zbliżony jest kształtu "byczych rogów". Taki kształt sprawia, ze rower jest stabilnie usadowiony na wieszaku 1. Stabilne usadowienie roweru w ramie wieszaka uzyskuje się dzięki klinowaniu się dolnej części ramy roweru w widełkach wieszaka 1. Jednocześnie konstrukcja bagażnika umożliwia takie usadowienie roweru, że kolumna 3 wchodzi pomiędzy duże koło zębate roweru i jego ramę. Uniemożliwia to przemieszczanie się roweru w dwóch wzajemnie ortogonalnych kierunkach. W przeciwieństwie do większości rozwiązań bagażników, gdzie rower jest mocowany za górną część ramy rowerowej, w rozwiązaniu według wynalazku rower mocowany jest za dolną część ramy. Ponieważ konstrukcje rowerów w dolnej części ramy posiadają ten sam układ przestrzenny, taka konstrukcja bagażnika sprawia, że bagażnik nadaje się do wszystkich typów rowerów i jednocześnie jego wymiary geometryczne są znacznie mniejsze od znanych rozwiązań.
4 PL 210 103 B1 Zastrzeżenia patentowe 1. Bagażnik samochodowy, zwłaszcza dla rowerów, znamienny tym, że ma wieszak (1) wykonany z okrągłego pręta lub tulei, który wyprofilowany jest w kształcie zbliżonym do litery "C", przy czym końce krótszych ramion są korzystnie zagięte ukośnie w stosunku do płaszczyzny profilu i tak ukształtowany wieszak połączony jest w środkowej swej części za pośrednictwem łącznika (2) z kolumną (3), której przeciwległy koniec osadzony jest w gnieździe (4) zacisku mocującego (5), przy czym wykonany z jednorodnego materiału i dodatkowo wyposażony w śrubę dociskową (6) zacisk mocujący (5) posiada pierwsze wybranie kołowe (7), którego oś usytuowana jest prostopadle w stosunku do osi śruby dociskowej (6) oraz drugie wybranie kołowe (8), które usytuowane jest współosiowo ze śrubą dociskową (6) i ma średnicę mniejszą od średnicy główki haka holowniczego, ponadto komory obu wybrań kołowych (7) i (8) połączone są ze sobą za pośrednictwem wybrania prostokątnego (9). 2. Bagażnik samochodowy według zastrz. 1, znamienny tym, że łącznik (2) ma wykonany współosiowo z gniazdem mocującym kolumnę (3) gwintowany otwór, w którym umiejscowione jest pokrętło blokady wieszaka (13). 3. Bagażnik samochodowy według zastrz. 1, znamienny tym, że powierzchnie wieszaka (1) i kolumny (3) pokryte są elastyczną otuliną amortyzującą (10). Rysunki
PL 210 103 B1 5
6 PL 210 103 B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)