Wodorowe testy oddechowe (hydrogen breath tests, HBT)
Wprowadzenie Mikroflora jelitowa postrzegana jest obecnie jako istotny czynnik regulacyjny wielu fizjologicznych i patologicznych procesów w ludzkim organizmie. Jej ilościowe i jakościowe zaburzenia (dysbiozy) wiązane są z rozwojem cukrzycy, stanów zapalnych jelit, nowotworów, astmy, choroby wieńcowej i wielu innych schorzeń.
Wprowadzenie Na znaczeniu zyskuje także udział mikroflory jelitowej w dystrybucji tkanki tłuszczowej i w rozwoju otyłości: mikroflora jelitowa osób nadmiernie otłuszczonych różni się ilościowo i jakościowo od mikroflory osób o prawidłowym składzie tkankowym (u tych pierwszych obserwuje się zwiększony udział bakterii typu Firmicutes względem typu Bacteroidetes). Wykazano ponadto związek dysbioz z insulinooraz leptynoopornością.
Wprowadzenie Metabolity mikroflory jelitowej (głównie krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe) mogą też uczestniczyć w procesach regulacji ciśnienia krwi receptory dla tych związków zlokalizowano na powierzchni komórek śródbłonka naczyniowego, kłębków szyjnych oraz w zwojach współczulnych, a ich funkcja wiązana jest z regulacją średnicy naczyń krwionośnych, intensywności filtracji nerkowej oraz aktywności współczulnej do naczyń.
Podstawy Wodór powstaje wyłącznie w efekcie metabolizmu beztlenowego. Ludzkie ciało w spoczynku uzyskuje energię drogą metabolizmu tlenowego, jedynym źródłem wodoru obecnego w wydychanym powietrzu są więc bakterie beztlenowe.
Podstawy Fermentacja węglowodanów z udziałem bakterii beztlenowych skutkuje wytworzeniem krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (short-chain fatty acids, SCFA), dwutlenku węgla oraz wodoru. Powstający w jelitach wodór trafia do krwiobiegu, następnie do płuc i jest ostatecznie usuwany z wydychanym powietrzem.
Podstawy Zawartość wodoru w wydychanym powietrzu pozwala wnioskować o liczebności oraz aktywności metabolicznej mikroflory jelitowej. Zawartość bakterii Jelito cienkie 10 2 10 5 CFU # /ml Jelito grube 10 15 CFU # /ml # CFU jednostki tworzące kolonie
Podstawy Jeśli zawartość bakterii w jelicie cienkim przekracza 10 5 CFU/ml, mówimy o przeroście bakteryjnym jelita cienkiego (small intestine bacterial overgrowth, SIBO).
Rodzaje wodorowych testów oddechowych: test obciążenia glukozą (GLT) test tolerancji laktozy (LTT) test laktulozowy (LT) test tolerancji fruktozy (FTT) test tolerancji sorbitolu (STT) test tolerancji ksylitolu (XTT)
Porównanie: test obciążenia glukozą i test laktulozowy
Test laktulozowy: przykładowe wyniki
Przeciwwskazania do przeprowadzenia HBT dziedziczna nietolerancja fruktozy hipoglikemia antybiotykoterapia (w miesiącu poprzedzającym) kolonoskopia (w miesiącu poprzedzającym)
HBT: przygotowanie
Tydzień przed testem nie przyjmować środków spowalniających/ przyspieszających perystaltykę jelitową nie przyjmować suplementów zawierających fruktozę lub laktozę nie przyjmować suplementów z błonnikiem unikać przyjmowania pre- oraz probiotyków unikać przyjmowania inhibitorów pompy protonowej (PPI)
Trzy dni przed testem unikać: ziaren i płatków zbożowych mleka i produktów mlecznych owoców i ich przetworów warzyw produktów zawierających syrop fruktozowy (ketchup, musztarda, majonez )
12 godzin przed testem post należy przyjmować wyłącznie wodę należy unikać wysiłku fizycznego
Dzień testu nie przyjmować leków nie palić nie ćwiczyć no żuć gumy dokładnie wyszczotkować zęby na około 2 godziny przed testem
Jak wykonać HBT?
Podczas pomiaru zawartości wodoru w wydychanym powietrzu badany zawsze pozostaje w pozycji siedzącej (dystrybucja wodoru zmienia się w zależności od pozycji ciała).
(1) Ochotnicy płuczą usta roztworem chlorheksydyny 1. (2) Ochotnicy oddają wydech bazalny: najpierw wstrzymują oddech na 15 sekund (unikając pogłębionego wdechu tuż przed); następnie powoli wypuszczają powietrze przez ustnik urządzenia (do całkowitego opróżnienia płuc) 1 w celu zahamowania fermentacji z udziałem bakterii jamy ustnej
(3) Każdy z ochotników wypija roztwór substratu: 10 g glukozy w 200 ml wody (w teście GLT) 10 g laktulozy w 200 ml wody (w teście LT) 25 g laktozy w 200 ml wody (w teście LTT)
(4) Po przyjęciu substratu, ochotnicy raz jeszcze płuczą usta roztworem chlorheksydyny. (5) Ochotnicy wykonują kolejne wydechy po 30, 60, 90, 120 i (opcjonalnie) 150 minutach, zgodnie z wcześniejszym opisem.
(6) Uzyskane wyniki należy nanieść na wykres z użyciem programu Microsoft Excel lub oprogramowania dołączonego do miernika oddechowego.
Interpretacja wyników
Test obciążenia glukozą: wskazania podejrzenie SIBO zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki marskość wątroby zespół jelita drażliwego nietolerancja cukrów prostych lub słodzików
Test obciążenia glukozą: interpretacja Zwiększenie zawartości wodoru w wydychanym powietrzu o więcej niż 10 ppm powyżej wartości bazalnej wskazuje bakteryjny przerost proksymalnego odcinka jelita cienkiego. Niższe wartości nie pozwalają wykluczyć SIBO mogą one wynikać z bakteryjnego przerostu dystalnego odcinka jelita cienkiego (wynik fałszywie ujemny).
Test laktulozowy: wskazania ocena czasu pasażu jelitowego 2 klasyfikacja badanych jako nonhydrogen-producers podejrzenie SIBO diagnostyka zaparć 2 dokładniej: od jamy ustnej do kątnicy; według obecnych zaleceń metodą referencyjną jest scyntygrafia przewodu pokarmowego
Test laktulozowy: non-hydrogen-producers Laktuloza nie jest wchłaniana ze światła jelita, jej przyjęcie powinno więc w każdym przypadku spowodować zwiększenie zawartości wodoru w wydychanym powietrzu. Jeśli parametr ten nie wzrasta w ciągu 120 minut od podania substratu, badany jest klasyfikowany jako non-hydrogenproducer. Brak produkcji wodoru wynika zwykle z dominacji mikroflory metanogennej, przekształcającej wodór w metan.
Test laktulozowy: czas pasażu jelitowego Jeśli HBT jest przeprowadzany na czczo, roztwór laktulozy trafia do jelita grubego w czasie 70 90 minut; zawartość wodoru w wydychanym powietrzu powinna wtedy wzrosnąć o przynajmniej 20 ppm powyżej wartości bazalnej. Wydłużony czas pasażu jelitowego jest oznaką zaburzonej motoryki przewodu pokarmowego.
Test laktulozowy: SIBO Wynik uznawany za pozytywny, jeśli: ΔH 2 $ [ppm] Brak objawów 10 Występują objawy $$ 5 $ wzrost zawartości wodoru w wydychanym powietrzu powyżej wartości bazalnej w czasie pierwszych 30 minut testu $$ bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, biegunka
Test tolerancji laktozy: interpretacja
Bibliografia (1) Ugidos-Rodriguez S., Matallana-Gonzalez M.C., Sanchez-Mata M.C. (2018) Lactose malabsorption and intolerance: a review. Food and Function, 15;9(8): 4056-4068. Pawłowska K., Seredyński R., Umławska W., Iwańczak B. (2018) Hydrogen excretion in pediatric lactose malabsorbers: relation to symptoms and the dose of lactose. Archives of Medical Science, 14(1): 88-93. Marques F.Z., Mackay C.R., Kaye D.M. (2018) Beyond gut feelings: How the gut microbiota regulates blood pressure. Nature Reviews Cardiology 15(1): 20-32.
Bibliografia (2) Koliada A., Syzenko G., Moseiko V., Budovska L., Puchkov K., Perederiy V., Gavalko Y., Dorofeyev A., Romanenko M., Tkach S., Sineok L., Lushchak O., Vaiserman A. (2017) Association between body mass index and firmicutes/bacteroidetes ratio in an adult ukrainian population. BMC Microbiology 17(1): 120. Yang T., Santisteban M.M., Rodriguez V., Li E., Ahmari N., Carvajal J.M., Zadeh M., Gong M., Qi Y., Zubcevic J., Sahay B., Pepine C.J., Raizada M.K., Mohamadzadeh M. (2015) Gut dysbiosis is linked to hypertension. Hypertension (Dallas, Tex : 1979) 65(6): 1331-1340. Ledochowski M., Ledochowski L. (2011) Hydrogen breath tests. Akadmed-Verlag, Akademie fur Ernahrungsmedizin GmbH, Salzburg-Innsbruck, Austria.