Tygodniowy Przegląd Rynku Finansowego 16 listopada 2007 r. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA Z RYNKÓW Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w Polsce wzrosło w październiku o 11 proc. (r/r) Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw Polsce wzrosło w październiku o 5,0 proc. (r/r) Inflacja w Polsce wyniosła w październiku 3,0 proc. We wrześniu z USA odpłynęło 14,7 mld USD inwestycji kapitałowych Produkcja przemysłowa w USA spadła w październiku o 0,5 proc. (m/m) RYNEK WALUTOWY kursy NBP kupno sprzedaż USD/PLN 2,4835 2,5337 EUR/PLN 3,6299 3,7033 CHF/PLN 2,2080 2,2526 Tabela obowiązująca od dnia 16.11.2007 r. Pierwszy raz od dawna, nie można powiedzieć, że notowania złotego bezpośrednio zależały od tego co działo się z kursem dolara czy jena na świecie. Czynników międzynarodowych nie da się jednak nigdy wyeliminować z rynku walutowego wszak to z definicji jest rynek międzynarodowych. W każdym razie w ostatnich dniach zwrot awersja do ryzyka był odmieniany przez wszystkie przypadki, a to oznacza sprzedaż walut naszego regionu przez bliżej nie sprecyzowanych inwestorów globalnych. Złoty, który wcześniej zyskiwał najbardziej, teraz najszybciej spada. Ku utrapieniu posiadaczy kredytów we frankach najszybciej drożeją właśnie franki. Kurs CHF wzrósł w tym tygodniu o 1,6 proc. do 2,247 PLN. To najwyższy kurs od pięciu tygodni i zarazem o 10 groszy wyższy od dołka sprzed trzech tygodni. Euro w skali tygodnia podrożało o 0,9 proc. do 3,673 PLN, a dolar zyskał 1,2 proc. i w piątek po południu był wyceniany na 2,512 PLN to najwyższy kurs od dwóch tygodni. Kurs euro miał w tym tygodniu sporą rozpiętość wahań od 1,452 do 1,472 USD. Na koniec tygodnia kurs ułożył się idealnie po środku tej amplitudy, trudno więc powiedzieć czy którakolwiek ze stron osiąga przewagę na rynku. Nie mniej zawsze trzeba brać pod uwagę możliwość zakończenia trendu wzrostu euro, lub przynajmniej jego poważnej korekty i traktować taką ewentualność tym bardziej serio, im więcej jest głosów nawołujących do sprzedania dolarów. W mijającym tygodniu jeden z decydentów Zjednoczonych Emiratów Arabskich powiedział, że ZEA zastanawia się nad zamianą części wpływów za ropę z dolarów na inną walutę, bo 1
wszyscy mówią, że dolar będzie spadać pod rozwagę. Jen po silnych wahaniach, kończy tydzień mocniejszy zaledwie o 0,2 proc. do dolara i o 0,5 proc. do euro. RYNEK OBLIGACJI Nic się nie zmieniło, jeśli chodzi o trend na rynku polskich papierów skarbowych. A zatem inwestorzy głównie zagraniczni nadal pozbywają się naszych obligacji, dyskontując już spodziewane kolejne podwyżki stóp procentowych w Polsce. To m.in. także przyczyna osłabienia złotego. Jak zwykle trudno powiedzieć, który z czynników bo drugim jest globalna awersja do ryzyka odgrywa większą rolę na rynku. Ale można powiedzieć, że rentowność 2-latek wzrosła o kolejne 16 punktów (20 punktów w poprzednim tygodniu) do 5,84 proc. Rentowność dziesięciolatek to już 5,74 proc. (5,59 proc. przed tygodniem). Stopa rynkowa trzymiesięcznego WIBOR wzrosła do 5,33 proc. z 5,28 proc. przed tygodniem. Rentowność dziesięcioletnich obligacji amerykańskiego rządu spadła o 10 punktów do 4,14 proc. Inwestorzy kupowali obligacje w obawie przed spadkami na giełdach, ale już nie tak ochoczo jak w zeszłym tygodniu, ponieważ maleją nadzieje na kolejną obniżkę stóp procentowych w USA. Rentowność 10-letnich obligacji niemieckich wzrosła natomiast o 1 punkt do 4,11 proc. W Europie nie ma co myśleć o obniżce stóp procentowych. Warto zwrócić uwagę jak niewielka różnica dzieli rentowność amerykańskich i europejskich obligacji. A także na fakt wzrostu różnicy (na obydwu rynkach) między rentownością 2- i 10-letnich obligacji. RYNKI AKCJI Niewiele dobrego można powiedzieć o sytuacji na GPW, skoro WIG spadł o 4,65 proc. i był to jego trzeci spadek z rzędu. Nie mniej można pocieszyć się faktem, że obroty nie wzrosły (8,8 mld PLN), a spadek dotyczy w większym stopniu małych i średnich spółek, a nie blue chips, które uważane są jako słynniejsze za lepszą miarę tego, co na rynku się dzieje. WIG20 spadł w tym tygodniu o 3,1 proc., nie był to więc mały spadek. Co jednak mają powiedzieć inwestorzy posiadający akcje spółek z mwig (w dół o 6,8 proc.) czy swig (spadek o 8,2 proc.). W przypadku mwig i swig obroty były najwyższe od sierpnia tego roku to potwierdza siłę trendu. Nie znaczy to bynajmniej, że wyprzedaż którą mamy w tym segmencie rynku ma silne podstawy fundamentalne. Ale z rynkiem się nie dyskutuje. W nadchodzącym tygodniu 40 proc. ankietowanych przez GPW analityków spodziewa się wzrostu WIG20, a 27 proc. sądzi, że spadki będą kontynuowane. Wniosek jak przed tygodniem wzrost analitycznego optymizmu nie jest dobrym znakiem dla rynku. EUROPA Europejskie indeksy zaczęły tydzień spokojnie, lekko odrabiając straty z poprzedniego. Odreagowanie trwało do środy włącznie przy rosnących cenach surowców oraz niezłych informacjach płynących ze Stanów i rosnących indeksach na Wall Street. W czwartek oba trendy (na giełdzie w Stanach i giełdach towarowych) odwróciły się i rynek zdominował obóz niedźwiedzi, również dzięki silnemu wzrostowi inflacji w październiku zarówno w Stanach jak i eurolandzie. Na ostatniej sesji w tygodniu również przeważały spadki, a w rezultacie inwestorzy oddali zwyżki z początku tygodnia i główne indeksy zakończyły go na poziomach bliskich zamknięciu z poprzedniego piątku. Słabiej radziły sobie rynki wschodzące, które kończą tydzień na minusach. USA Po silnych spadkach jakie zawitały na Wall Steet w poprzednim tygodniu inwestorzy z całego świata bacznie obserwowali zmiany głównych indeksów i uważnie przysłuchiwali się informacjom ze spółek, zwłaszcza banków, a działo się dużo. Po lekkich spadkach w poniedziałek (głównie spółki surowcowe), we wtorek S&P i Dow Jones wzrosły o pra- 2
-wie 3 proc., czyli najbardziej od sierpniowej decyzji FED-u dotyczącej obniżki stóp o 50 pkt. bazowych. Tak optymistyczny przebieg sesji był zasługą trzech dużych spółek: Wal-Mart (dobre wyniki), Apple (zapowiedź sprzedaży iphone w Chinach) oraz Goldman Sachs (zdementowanie pogłosek o kreatywnym zaksięgowaniu strat na ryzykownych kredytach). Oczywiście, swoją cegiełkę do tego rajdu byków przyłożył fakt, że rynek był już mocno wyprzedany. Wzrosty nie trwały jednak długo, bowiem już od środy wspomniane indeksy traciły, co utrzymało się do piątkowego zamknięcia. AZJA Rynki azjatyckie spadały drugi tydzień z rzędu, co w głównej mierze było wynikiem obaw o kondycję gospodarki amerykańskiej. Już poniedziałkowa sesji przyniosła silne spadki, gdy inwestorzy dyskontowali jeszcze słaby koniec ubiegłego tygodnia w Stanach. Później mieliśmy odreagowanie, któremu towarzyszyło polepszenie nastrojów za oceanem, jednak końcówka tygodnia znów przyniosła spadki. Najchętniej pozbywano się spółek z branży finansowej oraz akcji eksporterów, którzy są najbardziej narażeni na pogłębienie kryzysu w Stanach. Warto zauważyć, że spadki na giełdzie w Hong Kongu przebiegają dosyć spokojnie jeśli weźmiemy pod uwagę dynamikę i zasięg wcześniejszych wzrostów- Hang Seng spadł o 4,1 proc. Oddala to widno pęknięcia bąbla spekulacyjnego i załamania cen akcji. EUROPA USA AZJA BUX -1,6% CAC40-0,3% FTSE100-0,2% DIJA +0,4% NASDAQ -1,1% S&P500-0,6% HANG SENG -4,1% KOSPI -3,2% NIKKEI -2,8% Tygodniowe zmiany wartości indeksów na światowych giełdach, 16.11.2007 r. (godz. 16.30) RYNEK SUROWCÓW Podobnie jak na rynku akcji, tydzień na rynku towarowym upłynął przy dużych emocjach i wysokiej zmienności, które przełożyły się na spadki głównych surowców. Już w pierwszych dniach mieliśmy silne spadki w wyniku umocnienia się dolara amerykańskiego oraz obaw o kondycję amerykańskiej gospodarki. W środę trend na eurodolarze się odwrócił i mieliśmy lekkie odreagowanie, jednak od czwartku powróciły spadki. Ropa do wtorku potaniała o ponad 2 proc., i do końca tygodnia zmieniała się nieznacznie pozostając w okolicach 90 USD za baryłkę brent. Funduszom hedgingowym, które chcą zobaczyć ropę na poziomie 100 USD udało się obronić wspomniany poziom, pomimo niespodziewanego wzrostu zapasów tego surowca w czwartek. Znacznie większe wahania mieliśmy na kursie miedzi, który pozostaje w trendzie spadkowym, pomimo że w środę kontrakt na ten surowiec na giełdzie w Nowym Jorku zyskał ponad 6 proc. Było to wynikiem trzęsienia ziemi w Chile (największy producent miedzi), które odcięło prąd do 12 kopalni w tym kraju. Jednak już następnego dnia poinformowano, że kataklizm nie będzie miał żadnego wpływu na wydobycie z tego kraju, a kurs miedzi oddał wzrosty z poprzedniego dnia z nawiązką. Po dwunastu tygodniach podczas których złoto drożało jedenaście razy przyszedł czas na odreagowanie na tym rynku, które jest odpowiednio silne do wcześniejszych wzrostów. W ujęciu tygodniowym cena uncji złota spadła o ponad 5 proc. głównie w wyniku umocnienia dolara. surowiec zmiana miedź -0,9 ropa naftowa -1,1 złoto -5,3 Tygodniowe zmiany wartości cen surowców na światowych giełdach, 16.11.2007 r. (godz. 16.30) 3
FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH tygodniowe wyniki rynku funduszy inwestycyjnych, 14.11.2007 r. rodzaj funduszy najlepszy fundusz* wynik akcji UniFundusze FIO sub. UniAkcje M. i Śr. Spółek -1,70% obligacji Arka BZ WBK Obligacji FIO 0,30% rynku pieniężnego Arka BZ WBK Ochrony Kapitału FIO 0,23% stabilnego wzrostu Idea Protect FIO -0,11% zrównoważone AIG FIO Zagranicznych Obligacji 0,23% akcji zagranicznych Pioneer Akcji Amerykańskich FIO 0,57% obligacji zagranicznych Pioneer Obligacji Dolarowych FIO 0,61% Wyniki polskiego rynku funduszy inwestycyjnych, 7 dni roczne wyniki rynku funduszy inwestycyjnych, 14.11.2007 r. rodzaj funduszy najlepszy fundusz* wynik akcji PKO/Credit Suisse Akcji Małych i Śred. Spółek FIO 62,20% obligacji SKARBIEC FIO Sub. Dłuż. Pap. Wart. Skarbiec-Dep. 6,73% rynku pieniężnego AIG FIO Rynku Pieniężnego 4,28% stabilnego wzrostu SEB FIO Subfundusz SEB 4 Stabilnego Wzrostu 12,76% zrównoważone Lukas FIO subfundusz Lukas Dynamiczny Polski 17,32% akcji zagranicznych PKO/Credit Suisse Akcji Nowa Europa FIO 25,77% obligacji zagranicznych SKARBIEC FIO Sub. Zagr. Instrumentów Dłużnych -1,57% Wyniki polskiego rynku funduszy inwestycyjnych, 12 miesięcy IWESTYCYJNE MATRIOSZKI FINANSE OSOBISTE Fundusze funduszy nie podbiły jeszcze polskiego rynku, ale kolejne towarzystwa decydują się na ich założenie. Niemal każdy wie jak wyglądają rosyjskie lalki zwane matrioszkami. W jednej drewniej babie chowa się kolejna mniejsza, a w niej następna jeszcze mniejszych rozmiarów. Ta konstrukcja przypomina nieco fundusze funduszy, działające również na polskim rynku. Na początku mamy fundusz, w zasadzie o dowolnej strategii, który kupuje klient. Jeśli zajrzy on do środka, zobaczy, że ten fundusz kupuje z kolei jednostki innych funduszy, nawet tych konkurencyjnych. Te zaś lokują swoje środki w akcjach, obligacjach, czy na bankowych lokatach. I taka konstrukcja nie służy barwnemu urozmaiceniu oferty funduszy, ale ma swoje praktyczne zastosowanie. Podstawowa zasada inwestowania daje się w obrazowy sposób wytłumaczyć powiedzeniem nie wkładaj wszystkich jajek do jednego koszyka. Dzięki temu jeśli coś złego się przytrafi nie wszystkie się zbiją, i podobnie jest z inwestycjami, jeśli podzielimy je między akcje i bezpieczne instrumenty, to w przypadku załamania na giełdzie, bilans strat nie będzie aż tak duży. Dywersyfikacja nie 4
dotyczy jednak jedynie różnych rodzajów instrumentów finansowych. Oszczędności można też dzielić pod względem geograficznym, czyli inwestować na różnych rynkach, tak by nie uzależniać się jedynie od warszawskiej giełdy. I tu po raz pierwszy rękę wyciągają działające w Polsce fundusze funduszy. Większość z nich to właśnie fundusze rynków zagranicznych, które inwestują w jednostki znanych na świecie globalnych funduszy. Dzięki temu polski inwestor ma ułatwiony dostęp do zagranicznych rynków. Takie produkty znajdziemy w ofercie kilku TFI: ING, PZU, AIG, Millennium, czy BZWBK AIB. Kolejną grupą są fundusze funduszy działające jedynie na krajowym rynku, i tu objawia się ich druga zaleta, czyli dywersyfikacja zarządzających. Wystarczy spojrzeć na różnice w wynikach poszczególnych funduszy akcji i widać, że stawiając wszystko na jednego konia, czyli powierzając wszystkie oszczędności jednemu towarzystwu, ryzykujemy wyniki gorsze od średniej. Lekarstwem na to ma być fundusz funduszy, który kupuje jednostki różnych towarzystw, więc teoretycznie powinien w długim okresie przynosić wyniki lepsze od średniej, a do tego powinien się charakteryzować większą stabilnością. Pierwsze fundusze funduszy działające na polskim rynku dwa lata temu założył Skarbiec, który zaproponował fundusz funduszy akcji i funduszy stabilnych. Niedawno fundusze funduszy polskiego rynku założyło również Union Investment. Dalszy rozwój funduszy funduszy będzie zależał od zainteresowania klientów. Zachętą dla nich będą dobre wyniki osiągane na przestrzeni lat. Tyle tylko, że w tym przypadku nie uda się ich osiągnąć od razu, zalety funduszy funduszy będą widoczne raczej w kilkuletniej perspektywie. Do tego trzeba pamiętać, że nasz rynek wciąż jest młody, krajowe fundusze funduszy mają do wyboru mniej niż 400 różnych subfunduszy, a to nic w porównaniu na przykład z kilkoma tysiącami w Luksemburgu. Widać więc, że czeka je jeszcze długa droga zanim na dobre zagoszczą się w naszych portfelach. TYGODNIOWY PRZEGLĄD RYNKU FINANSOWEGO Wydarzenia, rynki walut, rynki obligacji, polski rynek akcji: Emil Szweda, Open Finance Zagraniczne rynki akcji, rynek surowców: Łukasz Mickiewicz, Open Finance Finanse osobiste: Mateusz Ostrowski, Open Finance Rynek funduszy inwestycyjnych: Elwira Rowicka, Open Finance 5