Kazimierz Jagiellończyk 1427-1492
Narodziny i śmierć: Kazimierz Jagiellończyk urodził się 30 listopada 1427 roku w Krakowie. Zmarł 7 czerwca 1492 w Grodnie
Działalność polityczna Rozpoczął ją Kazimierz już w wieku 13 lat, kiedy to podążył na Litwę w zastępstwie za swojego brata Władysława, który musiał udać się na Węgry. Władysław III Warneńczyk
Objęcie tronu wielkoksiążęcego: Możnowładztwo litewskie po śmierci Zygmunta Kiejstutowicza obwołało wtedy Kazimierza wielkim księciem litewskim, co w praktyce oznaczało zerwanie unii. Zygmunt Kiejstutowicz
Na Litwie Kazimierz pozostawał do 1447 roku. Lata te były dla niego na pewno świetną szkołą rządzenia. Książę i jego doradcy (Jan Gasztołd, Jan Głowacz z Oleśnicy, Jan z Czyżowa) dosyć szybko uspokoili sytuacje wewnętrzną na Litwie- stłumili zamieszki i powstanie na ziemi smoleńskiej, a Żmudź podnieśli do rangi województwa.
Bardzo wzmocnił Kazimierz swój autorytet, gdy w 1444 roku uniknął wojny o Podlasie, zawierając z Bolkiem Mazowieckim ugodę. Stopniowo też uwolnił się spod wpływów Gasztołda i nauczył się narzucać swoją wolę litewskim bojarom. W miarę możliwości osłabiał ich wpływy, przenosząc na inne terytoria lub odmawiając im swoich względów. Bolesław IV warszawski
Sprawa litewska w czasach bezkrólewia w Polsce w latach 1444-1447 Po śmierci brata Kazimierza pod Warną, szlachta polska zwołała zjazd, na którym uznali, że nowym królem powinien zostać Kazimierz Jagiellończyk-zamierzano w ten sposób odnowić unie polskolitewską. Szlachta zakładała, że książę chętnie przyjmie ta propozycję, a ponadto potwierdzi i rozszerzy przywileje szlacheckie oraz podporządkuje Polsce Litwę.
Z poselstwem do wielkiego księcia litewskiego wyruszyli: Mikołaj Czarnocki Piotr Oporowski Piotr Szamotulski Piotr Chrząstowski
Kazimierz w 1447 roku wydał dokument, w którym obiecał, że połączy znów naród polski i litewski braterskim związkiem, będzie im pomagał i bronił ich. Obiecał przybyć do Krakowa, by przyjąć polską koronę. Przed wyjazdem z Wilna wydał jeszcze przywilej zrównujący szlachtę litewską z polską i obiecał obsadzać Litwinami urzędy w Wielkim Księstwie oraz nie uszczuplać Litwy terytorialnie.
Kazimierz Jagiellończyk jako król Polski: Koronacja Kazimierza Jagiellończyka odbyła się 25 czerwca 1447 roku na Wawelu w obecności najwyższych dostojników obu państw, sporej rzeszy szlachty, książąt mazowieckich, śląskich, ruskich i zagranicznych posłów.
Pierwsze lata rządów były dla Jagiellończyka bardzo trudne. Król kilkakrotnie w latach 1448-1449 odmawiał możnowładcom zatwierdzenia przywilejów i od początku rządów znalazł się w ostrym konflikcie z tym obozem, budował więc swoje zaplecze polityczne na średniej szlachcie.
Największym przeciwnikiem nowego władcy stał się wszechwładny dotąd biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki. Nawiązał on kontakty z opozycją litewską, której przewodził książę Michał Bolesław Zygmuntowicz. Zbigniew Oleśnicki
W Zielone Świątki 1452 roku Kazimierz zwołał do Sandomierza swoich zwolenników, a jednocześnie przeciwników Oleśnickiego, takich jak biskup włocławski Jan Gruszczyński, wojewoda poznański Łukasz Górka, wojewoda brzeski Mikołaj Szarlejski oraz niektórzy panowie krakowscy. Jan Gruszczyński
Radzono przez tydzień, przy czym stronników Oleśnickiego nie dopuszczono. Kraj stał na skraju wojny domowej, ale obie strony starały się jej uniknąć. Na prośbę kardynała doszło do jego spotkania z królem. Jednak Oleśnicki przedstawił jedynie królowi długą listę zarzutów, w większości nieprawdziwych. Konflikt rozgorzał na nowo, a Oleśnicki oraz wojewodowie krakowski i sandomierski przestali przychodzić na posiedzenia rady królewskiej. Spory możnowładców z królem ustały dopiero w roku 1455, kiedy to kardynał Zbigniew Oleśnicki zmarł
24 czerwca 1453 roku na zjeździe szlachty koronnej w Piotrkowie, gdzie zjawili się posłowie Związku Pruskiego, Kazimierz ustąpił i potwierdził przywileje szlachty, ale zrobił to zapewne tylko dlatego, że w najbliższej przyszłości chciał rozpocząć wojnę z Krzyżakami i potrzebował poparcia szlachty.
Wojna trzynastoletnia: 6 marca 1454 roku Kazimierz wydał akt inkorporacji Prus do Królestwa Polskiego. W pierwszym okresie wojny powstańcy pomorscy wyparli Krzyżaków ze wszystkich miast pruskich oprócz Malborka i paru pomniejszych twierdz. Jednak szlachta była sceptycznie nastawiona do wojny. Pospolite ruszenie nie radziło sobie w walce, a sama szlachta nie była zbytnio zaangażowana w wojnę. Dodatkowo Zakon otrzymał posiłki zbrojne rycerstwa Rzeszy. W końcu szlachta zagroziła królowi, że jeśli nie potwierdzi starych i nie nada nowych przywilejów, to nie będzie walczyć.
Monarcha był zmuszony wydać tzw. statuty cerekwicko-nieszawskie, które stanowiły, że król nie będzie zwoływał pospolitego ruszenia, uchwalał nowych podatków i podejmował innych ważnych decyzji bez zgody sejmików ziemskich. Oprócz tego król zobowiązał się powoływać na urząd sędziego ziemskiego, podsędka i pisarza kandydatów przedstawianych królowi przez szlachtę.
Bitwa pod Chojnicami: 18 września 1454 wojska polskie poniosły klęskę w bitwie pod Chojnicami, a Krzyżacy odzyskali dużą część straconych twierdz. Wielkim problemem Polski był brak pieniędzy, których Zakon miał jeszcze pod dostatkiem. Pospolite ruszenie było całkowicie nieprzydatne w zdobywaniu nowoczesnych twierdz. Trzeba było wynająć wojska zaciężne. Zaciężni z Gdańska zawiadamiają o zajęciu Chojnic. 24.03.1454r.
Ostatecznie dzięki ogromnemu wysiłkowi finansowemu Królestwa i bogatych miast pruskich (Gdańska, Elbląga, Torunia) wynajęto armię zaciężną, której wodzem został Piotr Dunin. Piotr Dunin
Bitwa pod Świecinem: Punktem zwrotnym wojny była bitwa pod Świecinem (nad Jeziorem Żarnowieckim) w 1462 roku, w której zwycięstwo odniósł Piotr Dunin, niestety nie dzięki szlachcie polskiej lecz dzięki wojskom zaciężnym.
19 października 1466 Kazimierz, wielki mistrz krzyżacki Ludwig von Erlichshausen, legat papieski, przedstawiciele Związku Pruskiego, senatorowie i możnowładcy podpisali traktat pokojowy. Polska uzyskiwała Pomorze Gdańskie, Malbork, Elbląg, ziemię chełmińską i michałowską oraz biskup stwo warmińskie jako tzw. Prusy Królewskie. Pozostała część Prus została przy Krzyżakach jako lenno Polski.
Każdy nowy mistrz był zobowiązany do złożenia hołdu lennego królowi polskiemu maksymalnie sześć miesięcy po wyborze. Po 158 latach Polska odzyskała dostęp do morza i panowanie nad całym biegiem Wisły.
Dziękujemy za uwagę!