ISA FOCUS The ISA Newsletter - wydanie 9, styczeń 2013 W tym wydaniu Wyobrażenia klientów na temat jaj Doskonałe wyniki z Nowej Zelandii 1-sza afrykańska szkółka drobiarska
Wprowadzenie Peter Hunton Od połowy XX w. przemysł drobiarski zaczął w coraz większym stopniu zauważać rolę zachowań konsumentów w postrzeganiu specyfiki branży i procesów przetwórczych. Również wcześniej producenci zdawali sobie sprawę z roli wyglądu jaj, a szczególnie koloru skorupy. Jednakże w ciągu ostatnich 50 lat kompleksowe podejście zarówno od strony produkcyjnej jak i marketingowej przyczyniło się do tego, że wszystkie sektory branży uwrażliwiły się na zmiany w zachowaniach klientów, nawet jeśli były one sprzeczne z założeniami i planami branży. Producenci zwykle wychodzą z założenia, że wszystkie jaja są jednakowe, co w większości przypadków jest prawdą, z pominięciem jednak tych jaj, w które zostały dodatkowo wzbogacone w składniki odżywcze. Rozliczne badania udowodniły niewielkie lub żadne różnice pomiędzy jajami wyprodukowanymi w konwencjonalnych systemach, a tymi, pochodzącymi z systemów określanych mianem ekologicznych, typu organic czy wolno wybiegowych, skarmianych wyłącznie paszami roślinnymi i oczywiście z rozróżnieniem na jaja w skorupach białych, brązowych, czy też innych jej odcieniach. Ignorowanie jednak upodobań klientów jest działaniem na własne ryzyko, a widać to jasno na podstawie obserwacji doświadczeń krajów Unii Europejskiej, nawet z okresu jeszcze przed wprowadzeniem zakazu konwencjonalnych klatek od 2012 roku. Producenci w rozmaity sposób reagowali na oczekiwania klientów. Kampanie polityczne w Europie czy Kalifornii, skierowały branżę w bardzo specyficznym kierunku. W niektórych okolicznościach, ten nieograniczony i przesadny wybór oferowany klientom, spowodował także zaniechanie wszelkich nowych inicjatyw podejmowanych przez producentów, które odpowiadałyby na faktyczne oczekiwania rynku. Vincent Guyonnet, który pracuje dla jednego z największych producentów jaj w Kanadzie i jest jednocześnie konsultantem Międzynarodowej Komisji ds. Jaj dokonał przeglądu licznych ostatnich ankiet na temat zachowań konsumentów, a jego artykuł zamieszczony w niniejszym wydaniu dostarcza wielu tematów do przemyśleń dla liderów naszej branży Postrzeganie jaj z perspektywy konsumentów by Vincent Guyonnet, DVM, Ph.D, Diplomate ACPV. Burnbrae Farms, Lyn, Ontario, Kanada Międzynarodowa Komisja ds. Jaj, 89 Charterhouse Street, London EC1M 6HR, England Poziom konsumpcji jaj w zależności od kraju waha się w bardzo szerokich granicach, podczas gdy jedni konsumenci spożywają jaj codziennie, inni mocno ograniczają liczbę spożywanych jaj. Jakie są przyczyny takich rozbieżności? Co faktycznie myślą klienci przy zakupie jaj? Poniżej przedstawiamy dane z ostatnich badań w Australii (Australian Egg Corporation Limited, 2011), Kanady (Egg Farmers of Canada, 2011), Holandii (Product Board for Poultry and Eggs, 2009) i USA (American Egg Board, 2011), które umożliwiają dogłębną analizę zachowań konsumentów i ich postrzegania produktu jakim są jaja. Opinia na temat jaj z klasycznych systemów produkcyjnych Termin jaja tradycyjne dotyczy jaj wyprodukowanych w oparciu o standardowe mieszanki paszowe podawane nioskom utrzymywanym w konwencjonalnych klatkach, które reprezentują podstawowy system produkcyjny na świecie. Czas na Kulturę konsumpcji jaj. Jaja w znakomitej większości są konsumowane podczas śniadania w takich krajach jak USA I Kanada, ale widoczna jest wyraźna preferencja ich spożycia w dni weekendowe. Podobne zachowania dotyczące konsumpcji jaj obserwuje się w Holandii. W Australii konsumpcja wydaje się być nieco bardziej rozłożona na poszczególne posiłki (55% jest konsumowane na śniadanie, 43% w czasie lunchu, 50% w czasie obiadu I około 20% w formie przekąsek), ponadto 70% konsumentów nie zgadza się ze stwierdzeniem, że jaja nadają się tylko na śniadanie. W wielu krajach specjaliści od marketingu starają się promować jaja jako zdrowe przekąski w ciągu dnia. Dla przykładu Krajowe Zrzeszenie Producentów Jaj w Argentynie (CAPIA, 20111) w 2010 roku rozpoczęło kampanię promującą jaja jako zdrową alternatywę dla jogurtów, jabłek, batoników zbożowych, które można spożywać w ciągu dnia, czy to wcześnie rano, czy przed południem (zob. tab.1). Wyniki są bardzo zachęcające, 16% wzrost konsumpcji jaj w okresie od roku 2009 do 2011, z 213 do 248 jaj/osobę/rok. 2 ISA FOCUS
Decyzje o zakupie jaj. W Australii decyzja o zakupie jaj oparta jest na cenie (54%), świeżości (31%) i ogólnie rozumianej jakości (28%). W USA najczęściej decyzje oparte były o wartości odżywcze (75%), bezpieczeństwie spożycia (73%) oraz postrzeganiu jaj jako dobrego źródła wysokiej jakości białka (72%). W Australii nieco ponad połowa respondentów (51%) nie miała swojej ulubionej marki. Podobnie w Holandii, marka nie miała istotnego znaczenia w podejmowaniu decyzji o zakupie jaj. Jest sprawą oczywistą, że specjaliści od marketingu będą kontynuować badania w sytuacji gdy dostępność na rynku różnych typów produktu nie przekłada się na kreowanie zachowań lojalnościowych konsumentów. Jaja a zdrowie. W Australii, 95% respondentów zgodziło się ze stwierdzeniem, że jaja stanowią część zdrowej diety człowieka, 93% odpowiedziało, że są wspaniałym źródłem białka, a 84%, że zawierają dużo witamin i związków mineralnych. Konsumpcja jaj nie powoduje wzrostu zachorowalności na choroby układu krążenia, z taka opinią zgadzało się 71% respondentów. W Kanadzie 85% ankietowanych potwierdzało, że jaja są bardzo dobrym źródłem białka, a tylko 16% podzielało pogląd i obawy o ich wpływ na poziom cholesterolu w organizmie. W USA ankietowani zgadzali się ze stwierdzeniem, że jaja są źródłem wysokiej wartości białka (84%), produktem naturalny bogatym w składniki odżywcze (77%) oraz o niższym poziomie cholesterol niż wcześniej oceniali (64%). Zdrowie jest wskaźnikiem bardzo złożonym w pojęciu konsumentów i często wskazywanym jako powód do konsumpcji większej ilości jaj i jednocześnie również jako powód ograniczenia ich spożycia! Należy kontynuować wysiłki w szczególności w zakresie sposobów komunikacji, szczególnie gdy dotyczy to spraw związanych ze zdrowiem publicznym, gdzie związek między jajem a zdrowiem wydaje się być wieloznaczny. Ocena Jaj z Alternatywnych Systemów Produkcji Zagadnienia związane z dobrostanem zwierząt nabierają coraz większego znaczenia i stają się bardziej skomplikowane z powodów przemieszania argumentów naukowych z wartościami etycznymi. Stopień zainteresowania zagadnieniami związanymi z dobrostanem zwierząt i alternatywnymi systemami produkcji dla niosek różni się dramatycznie w zależności od regionu na świecie. Świadomość konsumentów. W USA 54% respondentów zgodziło się ze stwierdzeniem, że Nie mam pewności skąd pochodzą jaja które zakupili. W Europie świadomość dotycząca pochodzenia jaj kształtuje się na wyższym poziomie, tylko 18% udział osób nie zwracających uwagi w ogóle na tego typu informacje i 10% w ogóle niezorientowanych. Brak zainteresowania systemami produkcji jaj konsumpcyjnych w 25 krajach członkowskich Unii waha się w przedziale od 2% do 28% (Komisja Europejska, 2005). Zalety i ocena jaj wyprodukowanych w systemach 3 ISA FOCUS
alternatywnych: konsumenci będą postrzegać jako żywność wyprodukowaną w warunkach podwyższonych standardów, co powinno przełożyć się na wyższą wartość odżywczą I jakość (Hansstein, 2011). Dlaczego z systemów alternatywnych? W Holandii konsumenci wskazywali produkty przyjazne zwierzętom jako główny powód zakupu jaj typu organic (60%) lub z wolnych wybiegów (53%), Smak był wskazywany w drugiej kolejności (15%). W Kanadzie konsumenci wskazywali lepszą opiekę/ warunki utrzymania zwierząt (19%), nieco wyżej niż smak (17%) oraz wyższą wartość odżywczą (15%) jako czynniki motywujące ich do zakupów jak z wolnych wybiegów. W USA konsumenci spośród 16 kryteriów wpływających na decyzję zakupu jaj oceniali możliwość wyboru jaj nie klatkowych lub z wolnych wybiegów jako mało istotny czynnik. Gotowość do ponoszenia wyższych kosztów dobrostanu. Chęć do ponoszenia kosztów wyższych standardów dobrostanu (WTP) można opisać jako chęć klientów do rezygnacji z innych produktów Wykr. 1. Promocja jaj jako zdrowej alternatywy dla jabłek: Taka sama liczba kalorii która zaspokoi twój głód rano I w południe Wykr. 2. Pozytywne przesłanie o jajach I białku jest uniwersalne, tak jak przedstawiono to w paczce jaj w Zambii. i usług z korzyścią dla warunków utrzymania innych gatunków zwierząt. Z pośród 24,709 klientów z 25 krajów członkowskich Unii (Komisja Europejska, 2005), 34% oceniło negatywnie swoje zainteresowanie ponoszeniem dodatkowych kosztów zakupu jaj z ferm utrzymujących nioski w warunkach przyjaznych dla środowiska, w przedziale zróżnicowanym od 15% do 57%, w zależności od badanego kraju. Kolejne 25% badanych zgodziłoby się zapłacić dodatkowe 5%, a 21% klientów skłonnych byłoby dopłacić 10%. Jednakże należy zauważyć, co podkreśla Lagerkvist i współpr., (2011), o ile kwestie związane z dobrostanem zwierząt na fermach są bardzo emocjonalnie odbierane przez wielu klientów, o tyle nie odzwierciedlają tego ich zachowania, a wręcz zapominają o nich w czasie zakupów w sklepach. Wnioski Klienci doceniają jaja za ich walory smakowe, bezpieczeństwo w spożyciu, łatwość w przyrządzaniu oraz relatywnie niski koszt w porównaniu do innych źródeł białka zwierzęcego. Nadal jaja są głównie spożywane w czasie śniadania, ale konsumenci zaczynają dostrzegać nowe możliwości i sposoby ich konsumpcji w pozostałych porach dnia. W opiniach klientów, związek jaja i zdrowie pozostaje bardzo złożony, ale coraz bardziej uświadamiają sobie korzyści zdrowotne płynące z ilości dostarczanego przez jaja białka, witamin, związków mineralnych i ich wartości prozdrowotnych (wykr. 2). Nadal jednak cena jaj pozostaje podstawowym kryterium wyboru w czasie zakupów w sklepie. [Wykorzystane z wykładu otwierającego XXIV Światowy Kongres Drobiarski, Salwador, Brazylia (sierpień 2012)] 4 ISA FOCUS
Doskonałe Wyniki Producentów z N. Zelandii Największy producent jaj w Nowej Zelandii Mainland Poultry Ltd. uzyskuje doskonałe wyniki na stadach Shaver Brown. Przemyślany sposób prowadzenia stad połączony z ciągłym wzrostem potencjału genetycznego są podstawowymi czynnikami dla osiągniecia sukcesu hodowlanego. Zlokalizowane na południu Nowej Zelandii fermy oraz pakownia i sieć dystrybucji na obu wyspach Mainland Poultry jest w pełni zintegrowana firmą z własnymi wytwórniami pasz oraz zakładem przetwórstwa jaj. W ciągłej produkcji znajduje się ponad milion niosek, w 42 stadach, z czego 8 stanowią stada typu free range. Od stad utrzymywanych w klatkach Mainland uzyskuje min. 370 jaj od nioski do 77 tyg., a ostatnie stado 46000 niosek na fermie na północ od Dunedin uzyskało wynik 379 jaj w tym samym okresie. Stado to weszło w nieśność we wrześniu 2011 w 18 tyg. życia i masie ciała 1630g. Uzyskało szczyt nieśności 97,9%, przy spożyciu paszy na poziomie 108-111g/szt. W chwili uboju w 80 tyg. życia zniosło 395 jaj/szt. i ponadstandardową masą jaj 24kg na kurkę przeklasowaną. nam to na uzyskanie dużej liczby jaj przy zachowaniu oczekiwanej średniej masy jaja. Standardowym celem jest uzyskanie 90+% wskaźnika wyrównania w 17 tygoniu życia, dzienną produkcję masy jaja 60g w 35 tyg., poniżej 1% upadków w 40 tygodniu życia oraz dzienną nieśność ponad 90% do min 62 tygodnia życia. Ważymy ptaki co tydzień przez cały okres produkcyjny i codziennie zapisujemy wszystkie istotne parametry produkcyjne mówi Mick. Pozwala to nam na odpowiednie dopasowanie prowadzenia stad I bilansowanie dawek żywieniowych zgodnie z zapotrzebowaniem ptaków I ciągłe dążenie do robienia tego lepiej. Filozofia być nie do końca usatysfakcjonowanym pozwala nam na uzyskiwanie lepszych wyników od stad Shaver Brown nieustannie zwiększających swój potencjał genetyczny. 390 380 370 Wykres 1. Liczba jaj w 80 tyg. 379 Szef produkcji Mick Kidd twierdzi, że sukces uzależniony jest o zwracania uwagi na najmniejsze nawet szczegóły już od momentu wstawienia aż do chwili likwidacji stada. W firmie poświęca się dużo uwagi na jakość odchowu, uzyskiwane przyrosty masy ciała, wyrównanie stad oraz synchronizację momentu uzyskania dojrzałości płciowej z masą ciała w oparciu o sprawdzone program świetlne. Pozwala 360 350 340 358 Standard Produkcyjny Shaver Brown Rezultaty Shaver Brown, Mainland Poultry 5 ISA FOCUS
Afrykańska Szkółka Drobiarska ISA Paul van der Ven, ISA Szef region Afryka ISA organizuje cykl szkoleń I wsparcia technicznego dla swoich klientów w celu lepszego wykorzystania potencjału genetycznego niosek ISA w warunkach terenowych. Jednym z przykładów jest 1sza ISA Afrykańska Szkółka Drobiarska, której spotkanie odbyło się niedawno w Dżakarcie, Indonezja. Hodowcy i kierownicy z 10 krajów Afryki, od Nigerii do Kenii, od Zambii do Wybrzeża Kości Słoniowej uczestniczyli w spotkaniu w ramach 1-szej Afrykańskiej Szkółki Drobiarskiej We współpracy z zespołem ISA z Indonezji został zaproponowany program tygodniowego pobytu w Dżakarcie i Yogyakarta, które znajdują się na indonezyjskiej wyspie Jawa. Tygodniowy program zajęć obejmował różne tematy z zakresu produkcji pasz, programów żywieniowych, bezpieczeństwa sanitarnego ferm, zagadnień z zakresu weterynarii (profilaktyka choroby Marek a) oraz praktycznych zajęć podczas wizyt na fermach. Wykładowcy z Indonezji oraz ISA Europe przygotowali dla uczestników interesujące i użyteczne prezentacje. W czasie pobytu uczestnicy mieli okazje również zobaczyć ciekawe miejsca, jak np. wulkan Merapi oraz świątynię Borobudur, co uczyniło cały tydzień niezapomnianym przeżyciem dla wszystkich uczestników. Podczas uroczystego obiadu na zamkniecie szkolenia uczestnicy otrzymali Certyfikaty Uczestnictwa. W podsumowaniu wyrażono zgodną wolę kontynuowania idei tego typu szkoleń w przyszłości. Sektor drobiarski w Afryce rozwija się w bardzo szybkim tempie, dlatego w przyszłości podobne możliwości zdobywania wiedzy będą stwarzane dla kolejnych klientów ISA z Afryki. Wydawcy Peter Hunton Doradca Drobiarski I były Przewodniczący Światowego Stowarzyszenia Nauk Drobiarskich Nels Koppes Asystent Działu Marketingu Ruud de Keijzer Kierownik Marketingu Kontakt ISA FOCUS isa.focus@hendrix-genetics.com www.isapoultry.com T +31 485 319 111 F +31 485 319 112 Copyright Material, artykuły I zdjęcia nie mogą być drukowane w żadnej formie również elektronicznej bez pisemnej zgody firmy ISA. 6 ISA FOCUS