Łukasz Pokrywka 23.05.2011
Teorie migracji Ekonomiczno społeczne skutki migracji Otwarcie niemieckiego rynku pracy: o Emigracja Polaków po przystąpieniu do UE o Sytuacja społeczno-gospodarcza Niemiec o Prognoza emigracji do Niemiec
Koncepcje makroekonomiczne Otoczenie makroekonomiczne determinujące wielkość i kierunki migracji Koncepcje mikroekonomiczne Decyzje podejmowane przez jednostkę Koncepcje mezoekonomiczne Uwzględnienie kontekstu społecznego, ujęcie dynamiczne
Pierwsze próby wyjaśnienia zjawiska migracji podjęte przez E.G. Ravensteina pod koniec XIXw. Koncentracja na czynnikach zarobkowych różnice płac oraz w popycie i podaży pracy są główną determinantą migracji Wielkość migracji proporcjonalna do wielkości krajów i odwrotnie proporcjonalna do odległości Czynniki przyciągające i wypychające
Doskonała informacja, swobodny przepływ ludności Jednostka maksymalizuje swoją użyteczność w oparciu o rachunek korzyści i kosztów Migracja inwestycja; sposób oceny zdyskontowane przepływy pieniężne netto (NPV) Koncentracja na teraźniejszości vs. przyszłości
Uwzględnienie kontekstu społecznego kapitał społeczny, rodzina (decyzje kolektywne) Instytucje redukujące koszty transakcyjne Próba analizy nieliniowej zjawisk migracyjnych
Rynek pracy bezrobocie, płace, zasoby podaży pracy Kapitał ludzki drenaż mózgów, wydatki poniesione na edukację Bezpośredni wpływ dochodów z pracy za granicą wzrost dochodu narodowego, konsumpcji i oszczędności Pośredni wpływ dochodów z pracy za granicą efekty mnożnikowe
Zmiany na rynku pracy, konkurencja dla krajowych pracowników spadek płac, ograniczenie zatrudnienia Skutki ograniczone w przypadku komplementarności pracowników krajowych i zagranicznych Sztywności płac i sektory: pierwotny i wtórny
Bauer, T., and Zimmermann, K. F. (1997), 'Integrating the East: The Labor Market Effects of Immigration', in S. W. Black (ed.), Europe s Economy Looks East - Implications for Germany and the European Union, Cambridge, Cambridge University Press Zarobki pracowników wykwalifikowanych Zarobki pracowników niewykwalifikowanych Napływ imigrantów (10% zasób siły roboczej) Niewykwalifikowanej Wykwalifikowanej 2,5% -3,0% -3,0% 1,0% Zwrot z kapitału 1,0% 2,0% Zysk netto dla całej gospodarki Zatrudnienie 0,8% 0,24% Przy elastycznych płacach brak zmian
Kraj pobytu Otwarcie rynku pracy dla Polaków NSP 2002 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Ogółem (tys.) 786 1000 1450 1950 2270 2210 1870 Europa, w tym: 461 770 1200 1610 1925 1887 1635 UE-27 451 750 1170 1550 1860 1820 1570 Francja Lipiec 2008 21 30 44 49 55 56 47 Grecja Maj 2006 10 13 17 20 20 20 16 Hiszpania Maj 2006 14 26 37 44 80 83 84 Holandia Maj 2007 10 23 43 55 98 108 84 Irlandia Maj 2004 2 15 76 120 200 180 140 Niemcy Maj 2011 294 385 430 450 490 490 415 Szwecja Maj 2004 6 11 17 25 27 29 31 Wielka Brytania Maj 2004 24 150 340 580 690 650 555 Włochy Lipiec 2006 39 59 70 85 87 88 85 Udział UE-27 w emigracji ogółem (%) 57,4 75,0 80,7 79,5 81,9 82,4 84,0
Wzrost PKB w krajach UE Kraj 2009 2010 2011* 2012* UE-27-4,2 1,8 1,7 2 Niemcy -4,7 3,6 2,2 2 Irlandia -7,6-1 0,9 1,9 Polska 1,7 3,8 3,9 4,2 Wielka Brytania -4,9 1,3 2,2 2,5 Źródło: Eurostat (*) Prognoza
Średni wiek Niemców 45,6 średni wiek imigrantów 34,7 lat 70 0-20 20-60 powyżej 60 60 50 40 30 20 10 0 1990 2000 2009 2020 2030 2040 2050 2060
20% społeczeństwa to imigranci sensu largo Największe diaspory: Turcy, Polacy, Rosjanie 41% imigrantów to absolwenci szkół podstawowych, 27% absolwenci techników, 24% absolwenci szkół średnich Wykształcenie zawodowe posiada 68% Niemców, podczas gdy wśród imigrantów ten wskaźnik wynosi tylko 41,2%.
Świadczenia Imigranci Niemcy Świadczenia socjalne 8% 3% Zasiłki dla bezrobotnych 2% 1% Wsparcie rodziny 39% 24% 20% 18% 16% Niemcy Imigranci 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% <500 500-900 900-1300 1300-1500 1500-2000 2000-2600 2600-3200 3200-4500 >4500
Malejące bezrobocie od 2005 roku Stabilna sytuacja w trakcie kryzysu Poprawa w ostatnich miesiącach
W marcu liczba ofert pracy zrównała się ze średnią wartością z 2002 i 2007 roku
Średnia płaca w Niemczech w 2009 roku była 3- krotnie wyższa od średniej płacy w Polsce W Wielkiej Brytanii średnia była 3,6-krotnie wyższa, a w czasach największej emigracji (2005, 2006) do tego kraju wskaźnik wynosił 3,8 (podczas gdy w Niemczech ok 3,4) /OECD/
Koszty życia w Niemczech są wyższe o ok. 80% w porównaniu do kosztów życia w Polsce
51% bezrobotnych było w ostatnim dwudziestoleciu za granicą, jednocześnie 22% Polaków wyjeżdżających czyniło to w celu podjęcia pracy skłonność do wyjazdów do pracy wynosi ok 11% (51%*22%) Badania CBOS, 2009
Przyjmując 11% skłonność do emigracji i uwzględniając dopasowanie popytu i podaży ok. 93 tys. Przyjmując 14% skłonność do emigracji ok. 110 tys. Legalizacja pobytu 23% pracujących za granicą robi to nielegalnie dla Niemiec ok. 140 tys. Szacunki MPiPS 400-500 tys. w ciągu 3 lat Szacunki M. Boniego 400 tys. w ciągu 4 lat Szacunki BNP Paribas 500 tys. w ciągu 5 lat
Jaki będzie wpływ otwarcia niemieckiego rynku pracy na polski rynek? Czy imigracja z nowych krajów członkowskich pomoże ustabilizować sytuację demograficzną w Niemczech? Jaki jest efekt netto migracji? Kto wybiera się za Odrę?