Natasha Zielazinski o Chamber Tots: Natasha Zielazinski Studiowała w Guildhall School of Music&Drama, jest wiolonczelistką, obecnie pracuje w mieszczącej się w Barbican Centre w Londynie Wigmore Hall jednej z najbardziej renomowanych sal koncertowych na świecie. Prowadzi tam program edukacyjny Chamber Tots ( Kameralne brzdące ) organizowany od ok. 30 lat (10?) przy współpracy z wydziałem Kreatywnej Edukacji Barbican Centre. Jest to tylko jedna, mała część pracy Natashy, która na co dzień prowadzi nie tylko zajęcia dla dzieci. Jest to także niewielka tylko część rozległej oferty edukacyjnej instytucji, jaką jest Wigmore Hall, skierowanej do najmłodszego i nieco starszego odbiorcy. Chamber Tots to cykl koncertów i warsztatów dla dzieci w wieku 2-5 lat (do szóstego roku życia). Każde spotkanie w ramach Chamber Tots składa się zawsze z krótkiego koncertu (15-20 minut) oraz następującego po nim, interaktywnego warsztatu (30 min.), w czasie którego dzieci śpiewają, grają na instrumentach perkusyjnych. Mają też możliwość spotkania się z artystami i zapoznania się także z instrumentami, na których oni grają. Część pierwsza ma miejsce w sali koncertowej o wspaniałej akustyce, robiącej wrażenie swoim wyglądem, a na część warsztatową dzieci udają się do innej sali, wyłożonej dywanem, której przestrzeń pozwala na bezpośredni kontakt muzyków z dziećmi. Mogą one wtedy podejść do wykonawców, dotknąć instrumentów, zadać pytanie, porozmawiać. Koncerty odbywają się dla dwóch grup: dzieci 2-3 lat i 3-5 lat. Ten cykl koncertowo-warsztatowy cieszy się ogromną popularnością bilety rozchodzą się w ciągu godziny po ogłoszeniu! Także dlatego, że jednorazowo w koncercie może uczestniczyć nie więcej niż 30 dzieci. Obywa się 6 koncertów na trymestr (2 na miesiąc).
Pomysł na ten cykl wyłonił się prozaicznie z chęci przyciągnięcia młodej widowni. Potem jednak okazało się, że korzyści są o wiele rozleglejsze. Wykonawcami koncertów w ramach ChT są studenci. Na początku sezonu biorą oni udział w przesłuchaniach do cyklu. Spośród nich wybieranych jest 5 zespołów, które następnie występują w ramach ChT przez najbliższy rok. Dla nich te koncerty mają także charakter edukacyjny Uczą się, że nie tylko wykonawstwo koncertowe ma sens. Niezwykle ważne w ich postawie i podejściu do muzykowania jest, aby zarazili się i potrafili zarażać innych znajdowaniem pasji w muzyce, skutecznym romansowaniem z nią. Dla nich, wykonawców ta działalność też może być pasją, a przy tym źródłem pogłębionej refleksji, okazją do zadawania sobie pytań, które każdy wykonawca powinien sobie zadawać (np. po co to robię? itd.), gdyż praca z dziećmi uświadamia, jak poważne konsekwencje ma taka a nie inna postawa artysty. Często Ci studenci kontynuują potem tego typu pracę. Jednym z podstawowych założeń i najważniejszym celem projektu jest kreowanie przestrzeni, w której spotkać się mogą i przenikać 3 światy: dzieci wraz rodzicami, samej muzyki oraz wykonawców. Chodzi jednocześnie o znalezienie punktu dynamiki tego układu, umowżliwiającego zaistnienie interakcji pomiędzy tymi trzema światami. Niezależnie od tego z jakimi grupami się pracuje, są pewne elementy, które trzeba uznać za priorytetowe. Jednym z nich, podstawowym, jest potrzeba stworzenia właściwego kontekstu, który umożliwi spotkanie. Aby mogło dojść do niego, do wytworzenia pewnego wspólnego obszaru, na którym te trzy aspekty, trzy światy dzieci i rodziców, muzyki i kreujących ją wykonawców mogą wspólnie zaistnieć, niezbędne są:
1. Dostępność, przystępność sposób w jaki odbywa się koncertowanie, a więc także zachowanie muzyków, rodzaj samej muzyki oraz przestrzeń muszą dawać możliwość bycia wewnątrz tego, co się wydarza, bycia razem. 2. Otwartość, swoisty język, zachęcanie uczestników do otwartości, do współuczestniczenia ważna jest tu przede wszystkim ciekawość i otwartość prowadzącego, który obserwuje uczestników, zachęca np. gestem, jest z nimi i tym co się wydarza w nieustannym kontakcie. Idea kreatywnego i otwartego myślenia jest istotna oczywiście nie tylko w tego rodzaju wydarzeniach. W szkole obecnie nie uczy się otwartości, zadawania pytań, uczy się faktów. Jeśli dziecko chciałoby nagle zapytać np. na lekcji fizyki Dlaczego księżyc jest okrągły? to zamiast prób odpowiedzi, sprawiającej, aby zaczęło samodzielnie myśleć [może mogłoby go to naprowadzić na trop działania siły odśrodkowej, grawitacji, a nawet tego w jaki sposób powstał kosmos lub pozwoliłoby zupełnie dowolnie pofantazjować, zadać być może kolejne pytania, nauczyć wnioskowania], tymczasem zamiast tego zostanie ono być może zgaszone [przez nauczyciela, inne dzieci] natychmiastową ripostą: A jaki ma niby być? Kwadratowy?. Tego typu odpowiedź raczej zaneguje sens dalszych pytań niż zachęci do myślenia. Podobnie jest w muzyce. Jeśli na przykład prezentujemy utwór Piotruś i Wilk, wówczas zamiast zaraz na początku odkrywać karty i tłumaczyć, że mamy tu kilka postaci zarysowanych w muzyce Piotrusia,Wilka, Kaczkę, Ptaszka itd. możemy zagrać motyw danej postaci i zadać pytanie: Z czym Wam się to kojarzy? Co to może być?. W ten sposób możemy nakierować wyobraźnię dzieci na właściwy trop, tak aby usłyszały w danym motywie, to co chciał w nim zawrzeć twórca, tę właściwą opowieść albo... zupełnie nie przejmując się tym podążyć tropem wyobraźni dzieci i stworzyć zupełnie inny scenariusz. Pozwoli to zaangażować
wyobraźnię maluchów, gdyż pójdziemy śladem ich fascynacji, ich kreatywności. Na tym właśnie ma polegać otwartość myślenia i postawy, jakie musi przejawiać prowadzący. Kiedy już taki proces zostanie uruchomimy, wtedy zaczyna się prawdziwy, właściwy dialog pomiędzy nim, a nieletnią widownią. Jeśli dziecko stwierdzi, że np. usłyszało nie wilka, ale węża, to trzeba sprawić, aby tego węża faktycznie usłyszało (np. muzycy wówczas zagrają ten fragment tak, jakby ta muzyka miała przedstawiać węża po prostu zmienią swoją interpretację), a jeśli kamień, spróbujmy zdać mu pytanie Jak brzmi kamień? i pokazać, czy faktycznie go tam słyszy. A może usłyszy myszkę zamiast ptaszka. Wtedy możemy sami zadać sobie i dziecku pytanie dlaczego myszka? I poprowadzić w tym kierunku zabawę, tak że dziecko będzie musiało samo podążyć tropem swojej wyobraźni, a wówczas zacznie kojarzyć, że muzyką. Wówczas będzie to rzeczywiście działanie nakierowane na kreatywność, uruchamianie wyobraźni, a zarazem animowanie doświadczenia, które pozwoli dziecku zapamiętać dobrze muzykę, bo będzie ona przez niego, przez jego wyobraźnię przefiltrowana, przeżyta, a nie będzie jedynie suchym wtłaczaniem w głowę faktów, które zaraz z niej ulecą i epatowanie muzyką, która przeleci mu mimo uszu. W ofercie Wigmore Hall Learning znajdują się ponadto następujące wydarzenia i cykle edukacyjne: Koncerty dla mam z dziećmi do 1 roku życia Trwające około 45 minut koncerty kameralne np. na trio dęte, głos i fortepian, skrzypce i fortepian itd. Uczestniczą w nich renomowani muzycy np. z Royal Academy of Music (jedna z najbardziej prestiżowych brytyjskich uczelni muzycznych). Stworzenie odpowiednich warunków i przyjazne, spokojne
otoczenie pozwala cieszyć się rodzicom i dzieciom obcowaniem z piękną muzyką kameralną. Spotkania rodzinne dla rodziców z dziećmi powyżej 5 lat, oferujące różnorodne wydarzenia, np.: * Bajki muzyczne opowiadające o bohaterach znanych (w Anglii) książek dla dzieci (np. Satoshi Kitamury) przedstawiane przez muzyków. * Dżemy rodzinne zabawy muzyczne, w czasie których każdy, nawet najbardziej początkujący może zagrać specjalnie dla siebie przeznaczoną i napisaną partię i zagrać w zespole. *Spotkania z pieśniami ludowymi z całego świata np. francuskimi, rosyjskimi, karaibskimi. Wydarzenia dla młodzieży, np.: * Koncerty współczesnej muzyki improwizowanej i klasyki przygotowane przez zespół Ignite wraz z 15 uczniami jednej ze szkół, zarazem producentami koncertu, prezentowanego wyłącznie dla młodzieży. * Koncerty dla młodych osób z rozmaitymi problemami (np. autyzmem), w których mogą one aktywnie uczestniczyć np. przygotowując nowy utwór czy koncertując wspólnie z profesjonalnymi muzykami.
Specjalne koncerty repertuarowe z pulą darmowych biletów dla młodych osób (8-25 lat!) Rozmowy z artystami o muzyce i dodatkowe wykonania przed koncertami oraz po nich otwarte (nieodpłatne, ale biletowane) Spotkania i cykle poświęcone wybranym utworom i specjalne dni poświęcone muzyce jednego z kompozytorów, w ramach których odbywają się koncerty i dyskusje o muzyce, rozmowy z danym kompozytorem.