MAKROEKONOMIA 2 Wykład 1. Informacje wstępne Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak
2 Plan wykładu Zasady zaliczenia przedmiotu i jego organizacja. Plan ramowy wykładu, czyli co wiemy po Makroekonomii 1 i co przed nami.
3 Organizacja zajęć Wykłady nieobowiązkowe, zalecane, koordynowane dr Dagmara Mycielska, wtorek 11.30-13.05, aula A dr hab. Joanna Siwińska Gorzelak, wtorek 15.00-16.35, aula B Ćwiczenia Obowiązkowe Zasady zaliczenia omówione szczegółowo przez prowadzących Podręcznik: Obowiązkowy: Blanchard O., Makroekonomia, Oficyna Wolters Kluwer Business, Warszawa 2011. Dodatkowy: Mankiw G., Macroeconomics, Worth Publishers, 2003 lub późniejsze
4 Zasady zaliczenia Ocena końcowa z przedmiotu na podstawie sumy punktów z trzech składowych: Egzamin końcowy: 50pkt Ćwiczenia: 45pkt Testy on-line: 5pkt Zaliczenie wymaga: Uzyskania zaliczenia ćwiczeń; Rozwiązania wszystkich testów on-line Zgromadzenia co najmniej 55pkt łącznie z powyższych trzech składowych.
5 Egzamin końcowy Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest: Zaliczenie ćwiczeń Rozwiązanie wszystkich pięciu testów wprowadzających (on-line) Egzamin ma formę pisemną: Wybrane pięć z sześciu zadań otwartych Część zadań ma charakter analityczny, część wymaga np. interpretacji wykresów, wykonania obliczeń.
6 Zaliczenie ćwiczeń Obecność obowiązkowa Elementy zaliczenia ćwiczeń: Dwa kolokwia: 2 x 15pkt Referat: 10pkt Aktywność: 5pkt Łącznie 45pkt Zaliczenie ćwiczeń: min. 23pkt
7 Referat Celem referatu jest wyjaśnienie wybranego zjawiska makroekonomicznego (obserwowanej w rzeczywistości zależności ekonomicznej) w oparciu o poznaną koncepcję teoretyczną oraz prostą analizę statystyczną Brak referatu 0pkt Temat wybrany z listy podanych tematów Wymogi formalne: wybór grupy, szablon referatu oraz złożenia referatu do ustalenia z prowadzącymi ćwiczenia.
8 Testy wprowadzające Cel: Zapewnienie systematyczności pracy studentów Opanowanie wymaganych pojęć i koncepcji teoretycznych wprowadzonych na wykładzie Przygotowanie do ćwiczeń. Organizacja: 5 testów on-line, na wydziałowej platformie moodle Dostępne w określonych terminach Każdy składa się z 5 losowych pytań Punktacja testu: 0-2 prawidłowe odpowiedzi 0pkt 3 prawidłowe odpowiedzi 0,5pkt 4-5 prawidłowych odpowiedzi 1pkt Rozwiązanie obowiązkowe, ale bez wymaganego progu minimum.
9 Testy wprowadzające Rejestracja (założenie konta) na wydziałowej platformie moodle: https://mikroekonomia.wne.uw.edu.pl/moodle/ Zapis na kurs do 14 października 2018r: Kursy WNE UW -> Makroekonomia 2 Terminy: Test 1: 17-23.10.2018r. Test 2: 14-20.11.2018r. Test 3: 28.11-4.12.2018r. Test 4: 12-18.12.2018r. Test 5: 16-22.01.2019r. Test można rozwiązać tylko raz!
10 Testy wprowadzające Otwarcie testu poza ustalonymi terminami tylko w wyjątkowych przypadkach (zasady usprawiedliwienia zgodnie z Regulaminem Studiów na WNE UW) Warunki poprawkowego terminu otwarcia testów przed I terminem egzaminu: Jeden nierozwiązany test Zaliczone ćwiczenia
11 Kontakt dr Dagmara Mycielska strona www: www.wne.uw.edu.pl/dmycielska e-mail: dmycielska@wne.uw.edu.pl dyżur: wtorek 13.15-14.45 po wcześniejszym zgłoszeniu, sala B006 dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak strona www: http://coin.wne.uw.edu.pl/siwinska/ e-mail: siwinska@wne.uw.edu.pl dyżur: zobacz http://coin.wne.uw.edu.pl/siwinska/ Materiały na ćwiczenia dostępne na stronach www prowadzących ćwiczenia
12 Plan wykładów 1. Krótkookresowe wahania koniunktury Dynamiczny model zagregowanego popytu i podaży: skutki zakłóceń podażowych i popytowych, aktywna polityka gospodarcza Polityka fiskalna: ograniczenie budżetowe rządu, dynamika długu publicznego Polityka monetarna: cele i narzędzia 2. Teoria wzrostu Długookresowy trend PKB, a nie zmiany koniunktury Ogromne konsekwencje małych różnic W poszukiwaniu źródeł wzrostu gospodarczego 3. Oczekiwania, konsumpcja i inwestycje Rola oczekiwań w kształtowaniu się zjawisk makroekonomicznych Konsumpcja i inwestycje od decyzji mikro do konsekwencji w skali makro.
Długi vs. krótki okres w makroekonomii 13
14 Modele makroekonomiczne Do jakiego okresu należą te modele? Model ISLM (ceny stałe, stałe nakłady K, A, zmienne N) Model ASAD (ceny lepkie, stałe nakłady K, A, zmienne N) Model klasyczny (ceny płynne; stałe nakłady K, N, A) Model wzrostu gospodarczego (ceny płynne; zmienne nakłady K, N, A)
15 Równowaga w krótkim i średnim okresie W długim okresie kluczowe są możliwości produkcyjne bogactwo kraju zależy tylko od strony podażowej (ile potrafimy wyprodukować) wszelkie szoki znikają. W krótkim i średnim okresie równowaga makroekonomiczna kształtowana jest przez zakłócenia, które powodują pewne zaburzenia po stronie popytu i podaży. Musimy więc teraz analizować (przejściowe) odchylenia popytu i podaży od poziomu równowagi. Ważne jest więc nie tylko, ile możemy wyprodukować, ale ile chcemy kupić oraz ile chcemy sprzedać w danych warunkach makroekonomicznych.
16 Krzywa podaży długookresowej
17 Krzywa podaży długookresowej W modelu AD-AS zakładamy stały (dany) zasób kapitału fizycznego K, dany poziom technologii A oraz dany poziom bezrobocia naturalnego u n. Nie analizujemy więc przyczyn, dla których produkcja naturalna jest wysoka lub niska będziemy o tym mówić wkrótce! -> Model Solowa Bezrobocie naturalne zależy od instytucjonalnych uwarunkowań rynku pracy. Innymi słowy, na razie przyjmujemy, że zmienne K, A, u n są dane z góry, nie wpływają na nie krótkookresowe szoki, jakie rozpatrujemy w modelu AS/AD.
18 Krzywa podaży długookresowej
19 Krzywa podaży krótkookresowej Jednak w krótkim okresie zmiany cen wpłyną na wielkość podaży. Krótkookresowa podaż zależy więc od poziomu cen, a dokładniej od odchylenia rzeczywistych cen od oczekiwanych. Mamy więc dwie podaże : krótko i długookresową! Podaż długookresowa produkcja w stanie równowagi Podaż krótkookresowa produkcja, gdy co najmniej jeden rynek (segment gospodarki) jest w nierównowadze (rynek pracy; część monopolistycznych przedsiębiorstw)
20 Krzywa podaży krótkookresowej Krótkookresowa krzywa jest kluczowa, gdyż to właśnie ona określa mechanizm wahań cyklicznych. Istnieje co najmniej kilka modeli (hipotez), które wyjaśniają kształt krótkookresowej podaży (czyli zależność pomiędzy wielkością produkcji w krótkim okresie a poziomem cen): Lepkość cen Lepkość płac Niedoskonała informacja (błędne percepcje cenowe).
21 Krzywa podaży krótkookresowej
22 Krzywa podaży krótkookresowej Odejścia od LRAS możliwe są tylko wtedy, kiedy rzeczywiste ceny są niezgodne z oczekiwaniami. Intuicja: niespodziewany wzrost popytu część firm zmienia ceny (P w górę), ale część z nich (pewien odsetek) jest zaskoczona zmianą cen (ceny inne niż oczekiwane). Te firmy nie zmieniają cen, i wobec zwiększonego popytu zwiększają produkcję; niespodziewany wzrost popytu płaca nominalna ustalona wcześniej i sztywna (przez pewien czas), zatem płaca realna niższa niż oczekiwana, firmy mają niższe koszty i mogą sprzedać więcej i wobec zwiększonego popytu zwiększają produkcję. niespodziewany wzrost popytu - przedsiębiorcy reagują na wzrost cen zwiększeniem produkcji, mylnie zakładając, że to cena relatywna wzrosła.
23 Krzywa podaży krótkokresowej Jeżeli: P=P e bezrobocie równe naturalnemu, produkcja na poziomie potencjalnym, P>P e firmy zatrudniają więcej pracowników, produkcja powyżej poziomu potencjalnego, P<P e firmy zatrudniają mniej pracowników, produkcja spada poniżej produktu naturalnego.
24 Krótko i długookresowa krzywa podaży P LRAS e Y Y ( P P ) P P e P P e SRAS P P e Y Y
25 Krótko i długookresowa krzywa podaży P e 2 =P 2 P LRAS Krzywa podaży krótkookresowej dla dwóch poziomów cen oczekiwanych P e 1 =P 1 Y Y
26 Krzywa popytu AD
27 Równowaga w modelu Równowaga w długim okresie: produkcja równa produkcji naturalnej, ceny równe cenom oczekiwanym
28 P P 1 E P 0 Dodatni szok popytowy Y A AD 0 SAS 0 AD 1 Y Gospodarka znajduje się w równowadze (ceny równe oczekiwanym, produkcja równa naturalnej) gdy następuje dodatni szok popytowy. Na przykład: Bank Centralny obniża stopę procentową. To powoduje wzrost poziomu wydatków (C,I) przy danym poziomie cen. Wzrasta popyt na dobra i usługi. Cześć firm podnosi ceny, część nie ( lepkość cen). Ogólny poziom cen rośnie, ale jednocześnie rośnie produkcja, bo firmy, które nie podniosły cen, produkują więcej. Gospodarka osiąga krótkookresową równowagę (popyt=krótkookresowa podaż).
29 Dodatni szok popytowy E P 1 P 1 E P 0 Y AD 0 SAS 1 dla P 1 E SAS 0 ; dla P 0 E AD 1 Y Przecięcie AD 1 i SAS 0 to nie jest jednak punkt optymalny część firm nie maksymalizuje zysku (firmy, które nie podniosły cen). Firmy te w końcu zaczną podnosić ceny. Zauważmy również, że na rynku pracy bezrobocie jest poniżej poziomu naturalnego, co spowoduje wzrost płac nominalnych, co jest kolejnym powodem, by firmy podniosły ceny. Jest to równoznaczne z przesunięciem AS w lewo. Proces ten będzie trwał, aż produkcja wróci do poziomu naturalnego (i bezrobocie do poziomu naturalnego, co zahamuje presję na wzrost płac).
30 Dodatni szok popytowy Krótkookresowa równowaga w C nie jest trwała. Wzrost cen przekłada się na wzrost poziomu cen oczekiwanych P E, a to ogranicza produkcję ponieważ rosną płace nominalne firmy ograniczają produkcję krzywa SAS przesuwa się do SAS 1. Spadek podaży przy niezmienionym popycie oznacza spadek produkcji i dalszy wzrost cen nowa równowaga w D.
31 Dodatni szok popytowy Wzrost popytu doprowadził do czasowego wzrostu produkcji. W długim okresie produkcja wraca do poziomu naturalnego. Bez zwiększenia naturalnego poziomu produkcji (dzięki zwiększeniu K, A, N) nie da się osiągnąć trwałego wzrostu produkcji. W długim okresie pieniądz jest neutralny jedyny efekt to zmiana wielkości nominalnych cen i płac nominalnych. Bardzo podobne efekty będzie miał wzrost wydatków rządowych; z tym, że nawet w długim okresie zmiana polityki fiskalnej nie jest neutralna: W długim okresie produkcja wróci do poziomu naturalnego, ale ponieważ wzrosły wydatki rządowe, to wyparte zostały wydatki prywatne konsumpcja i inwestycje stąd też brak neutralności.
32 Negatywne zakłócenie podażowe E P 0 Y SAS 1 SAS 0 AD Y Negatywny szok podażowy. Spowodowany nagłym wzrostem kosztów produkcji (wzrost cen ropy naftowej) lub załamaniem produkcji (katastrofy naturalne). W wyniku szoku następuje jednoczesny wzrost cen i spadek produkcji równowaga krótkookresowa.
33 Negatywne zakłócenie podażowe Powrót do równowagi długookresowej powrót SAS do wyjściowej pozycji dzięki cofnięciu się szoku (w przypadku szoku nietrwałego) lub spadku realnych płac. Inną odpowiedzią może być ekspansywna polityka fiskalna lub monetarna.
34 Pełna elastyczność cen i płac Jeżeli zarówno ceny i płace są w pełni elastyczne (oraz informacja doskonała), jedyną krzywą podaży jest długookresowa, pionowa krzywa LRAS. Wszelkie szoki powodują wyłącznie zmiany cen, bez zmian produkcji. Warunkiem wahań produkcji jest więc sztywność płac i/lub cen (lub niedoskonała informacja) LUB wahania samej LRAS.
35 Skutki zakłóceń popytowych i podażowych Źródło: David E. Spencer, Interpreting the Cyclical Behavior of the Price level in the U.S., Southern Economic Journal, Vol. 63, No. 1, July 1996, str. 101
36 Statyczny model ASAD Proste narzędzie do analizy skutków polityki makroekonomicznej. Ułomność: Poziom cen vs. inflacja, Dynamika zmian wskaźników makroekonomicznych.
37 Koniec Dziękuję i zapraszam za tydzień!