DZIAŁALNOŚĆ POWIATOWEGO URZĘDU PRACY W SIEDLCACH W 2007 R.

UR ZĄD P R AC Y P o w i a t o w y U r z ą d P r a c y Siedlce, ul. K. Pułaskiego 19/21 Wydział Organizacji i Administracji DZIAŁALNOŚĆ POWIATOWEGO URZĘDU PRACY W SIEDLCACH W 2007 R. Siedlce, marzec 2008

S P I S T R E Ś C I WSTĘP... 3 I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIASTA SIEDLCE I POWIATU SIEDLECKIEGO... 7 II. STAN I STRUKTURA BEZROBOCIA W MIEŚCIE SIEDLCE I W POWIECIE SIEDLECKIM... 9 2.1. POZIOM, STOPA I DYNAMIKA BEZROBOCIA... 9 2.2. STRUKTURA BEZROBOTNYCH... 16 2.2.1. Bezrobotni według płci... 16 2.2.2. Bezrobotni zamieszkali na wsi... 17 2.2.3. Bezrobotni posiadający prawo do zasiłku... 18 2.2.4. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy... 19 2.2.5. Bezrobotni według wieku... 20 2.2.6. Bezrobotni według wykształcenia... 22 2.2.7. Bezrobotni według staŝu pracy... 23 2.2.8. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy... 24 2.2.9. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy... 26 2.2.10. Bezrobotni według sekcji działalności gospodarczej... 31 2.2.11. Bezrobotni według zawodów... 32 2.2.12. Osoby poszukujące pracy... 33 III. REALIZACJA PROGRAMÓW RYNKU PRACY... 34 3.1. POŚREDNICTWO PRACY... 34 3.2. USŁUGI EURES... 41 3.3. PORADNICTWO ZAWODOWE I INFORMACJA ZAWODOWA... 42 3.4. POMOC W AKTYWNYM POSZUKIWANIU PRACY... 46 3.5. POMOC FINANSOWA DLA BEZROBOTNYCH NA PODJĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 48 3.6. WYPOSAśENIE I DOPOSAśENIE STANOWISK PRACY... 49 3.7. SZKOLENIA... 50 3.8. PRZYGOTOWANIE ZAWODOWE W MIEJSCU PRACY... 52 3.9. PRACE INTERWENCYJNE... 54 3.10. ROBOTY PUBLICZNE... 56 3.11. STAś U PRACODAWCY... 58 3.12. PRACE SPOŁECZNIE UśYTECZNE... 59 3.13. DODATEK AKTYWIZACYJNY... 59 3.14. STYPENDIA DLA BEZROBOTNYCH PODEJMUJĄCYCH DALSZĄ NAUKĘ... 60 3.15. ŚWIADCZENIA PRZYSŁUGUJĄCE ROLNIKOM ZWOLNIONYM Z PRACY... 61 3.16. LOKALNE I REGIONALNE PROGRAMY RYNKU PRACY... 62 2.18.1. Projekt Światełko w tunelu... 62 2.18.2. Projekt Aktywność twój sukces... 62 2.18.3. Projekt Czas na zmiany... 63 2.18.4. Projekt Zmień swoją przyszłość... 64 2.18.5. Projekt Buduj z nami swoją przyszłość... 64 3.17. CENTRUM INTEGRACJI SPOŁECZNEJ... 65 1

IV. WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW FUNDUSZU PRACY... 67 V. POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE... 71 VI. DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA... 72 Podsumowanie... 74 Aneks Nr 1... 79 Aneks Nr 2... 81 2

WSTĘP Wysokie tempo wzrostu gospodarczego jakie ma miejsce w ostatnich latach ma istotny wpływ na rozwój sytuacji na siedleckim rynku pracy. Na oŝywienie procesów inwestycyjnych miała wpływ m.in. utrzymująca się od kilku lat korzystna sytuacja finansowa przedsiębiorstw, rosnący popyt, wysokie wskaźniki wykorzystania mocy produkcyjnych oraz moŝliwości korzystania z funduszy unijnych. Na siedleckim rynku pracy, podobnie jak w całej Polsce, moŝna zaobserwować dynamiczny wzrost zatrudnienia oraz spadku bezrobocia, a co za tym idzie zmniejszenie się stopy bezrobocia. Poprawiającej się sytuacji na rynku pracy towarzyszy jednak narastający problem deficytu poŝądanych na rynku pracy kwalifikacji. Do zaspokojenia bieŝących i lokalnych potrzeb kadrowych przyczynia się w pewnej mierze przekwalifikowanie osób bezrobotnych osoby te po odpowiednich szkoleniach mogą nie tylko skuteczniej wchodzić na rynek pracy, ale takŝe przyczyniać się do zaspokajania popytu na kwalifikacje. Jednak istotne zmiany w tym zakresie przynieść moŝe dopiero przebudowa systemu edukacji oraz rozwój system kształcenia pozaszkolnego. Zaznaczyć naleŝy, Ŝe odpłatność za róŝne formy edukacji pozaszkolnej jest ponoszona takŝe przez urzędy pracy poprzez finansowanie kursów dla osób bezrobotnych lub zagroŝonych utratą pracy. Impulsem rozwoju rynku usług szkoleniowych była w ostatnich latach moŝliwość skorzystania ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006. Kolejne moŝliwości otwiera nowy program Kapitał Ludzki, na lata 2007-2013. Konieczność inwestowania w kwalifikacje coraz częściej i coraz powszechniej uznawana jest za kanon efektywnego zarządzania kadrami i warunek sprostania rosnącym potrzebom. NaleŜy jednak zauwaŝyć, Ŝe zainteresowanie dokształcaniem wykazują najczęściej osoby o najwyŝszym poziomie wykształcenia oraz osoby najlepiej wykwalifikowane, które mają świadomość, Ŝe szybko zmieniające się środowisko pracy wymaga pogłębiania wiedzy i nabywania nowych umiejętności. 3

Do niekorzystnych zjawisk ostatnich lat zaliczyć moŝna wysoki poziom bierności zawodowej, co powoduje, Ŝe róŝnica pomiędzy populacjami aktywnych i biernych zawodowo zmniejsza się. Wzrost bierności zawodowej wynika z jednej strony z opóźniania wejścia na rynek pracy przez osoby młode (kontynuowanie nauki), z drugiej zaś - następuje w wyniku przechodzenia na emerytury lub renty, ewentualnie świadczenia przedemerytalne, przez coraz liczniejszą grupę osób, które nabywają uprawnienia do tych świadczeń. Istotnym problemem rynku pracy jest takŝe utrzymujące się od lat zatrudnienie w szarej strefie. Wśród osób pracujących w szarej strefie dominują osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Znaczną większość stanowią męŝczyźni. Zatrudnienie w szarej strefie koncentruje się głównie w takich sektorach jak budownictwo, drobne naprawy, rolnictwo, hotelarstwo i gastronomia, opieka nad dziećmi czy handel detaliczny. WaŜną barierą dla tworzenia legalnych miejsc pracy są obowiązujące procedury biurokratyczne i wysokie koszty zakładania działalności gospodarczej. Pomimo wprowadzenia licznych uproszczeń rozpoczęcie legalnej działalności oraz oficjalne zatrudnianie pracowników wciąŝ zajmuje za duŝo czasu i niesie za sobą wysokie koszty. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej zaobserwowano wzrost mobilności geograficznej polskich pracowników. Wyjazdy Polaków do pracy zagranicę, do państw członkowskich UE, które coraz szerzej otwierają swoje rynki pracy, skutkują pogłębiającym się deficytem pracowników w wielu zawodach w kraju. Główne czynniki, które skłaniają do emigracji zarobkowej, to: trudna sytuacja na krajowym rynku pracy oraz róŝnice poziomu płac i warunków Ŝycia. Emigracji, poza otwarciem rynków pracy przez kraje UE, sprzyja prowadzona przez nie polityka migracyjna, nastawiona na pozyskiwanie specjalistów i wykształconych imigrantów. Zmieniająca się w ostatnim okresie sytuacja na rynku pracy sprawia, Ŝe najwaŝniejsze z zadań jakie stoją przed urzędami pracy, tzn. pośrednictwo pracy, zaczyna nabierać innego niŝ w latach wcześniejszych charakteru. Coraz częściej aktywnym klientem urzędu pracy staje się pracodawca, który poszukuje w urzędzie kandydatów do pracy, gdy do niedawna dominującą pozycję zajmowali bezrobotni i poszukujący pracy. Ta nowa sytuacja skutkuje koniecznością intensyfikacji działań 4

ukierunkowanych na aktywizację tych grup bezrobotnych, które od lat faktycznie pozostają poza rynkiem pracy, choć figurują w rejestrach urzędów (długotrwale bezrobotni, osoby w wieku powyŝej 50 roku Ŝycia, osoby z ograniczeniami co do moŝliwości świadczenia pracy). Coraz bardziej istotne staje się równieŝ zwiększenie dostępności do takich usług jak poradnictwo zawodowe i wszelkie formy aktywizacji bezrobotnych. Zwiększenie dostępu do usług rynku pracy świadczonych na rzecz bezrobotnych, poszukujących pracy i pracodawców zostało zainicjowane wydaniem przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej następujących rozporządzeń: z dnia z 2 marca 2007 r. w sprawie standardów usług rynku pracy (Dz. U. Nr 47, poz. 314). z dnia 2 marca 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków prowadzenia przez publiczne słuŝby zatrudnienia usług rynku pracy (Dz. U. Nr 47, poz. 315), Wprowadzane przepisy mają przeciwdziałać brakowi reguł określających system obsługi klientów publicznych słuŝb zatrudnienia. Celem wprowadzonych rozporządzeń jest zapewnienie osobom bezrobotnym, poszukującym pracy oraz pracodawcom dostępu do usług rynku pracy na porównywalnym poziomie jakości w skali kraju. Standardy określają podstawowe sposoby postępowania w ramach poszczególnych usług rynku pracy oraz przepływ i zakres informacji pomiędzy stanowiskami w urzędzie pracy odpowiedzialnymi za oferowane usługi i umoŝliwiają ich ujednolicenie w skali kraju. Według ww. rozporządzeń publiczne słuŝby zatrudnienia mają obowiązek dostosowania się do standardów usług do dnia 30 czerwca 2008r. Istnieje takŝe potrzeba poprawy efektywności wykorzystania środków Funduszu Pracy oraz zwiększenia zakresu realizacji projektów promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej, współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Powiatowy Urząd Pracy w Siedlcach podejmuje wiele działań zmierzających do złagodzenia negatywnych skutków bezrobocia na siedleckim rynku pracy realizując zadania wynikające z ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Głównym zadaniem Urzędu jest pomoc bezrobotnym i poszukującym pracy w znalezieniu pracy, pomoc pracodawcom w znalezieniu 5

pracowników oraz inicjowanie, organizowanie i finansowanie usług i instrumentów rynku pracy. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie działań Powiatowego Urzędu Pracy w Siedlcach podejmowanych w celu zapobiegania i łagodzenia negatywnych skutków bezrobocia, ukazanie efektów tych działań, przybliŝenie głównych problemów związanych z rynkiem pracy i zjawiskiem bezrobocia w powiecie siedleckim i mieście Siedlce w 2007r., ze szczególnym uwzględnieniem stanu i struktury bezrobocia. W końcowej części przedstawione są informacje o odwołaniach od decyzji Prezydenta Miasta Siedlce wydawanych zgodnie z upowaŝnieniem przez Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Siedlcach oraz informacje dotyczące działalności kontrolnej Urzędu. 6

I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIASTA SIEDLCE I POWIATU SIEDLECKIEGO Miasto Siedlce zajmuje obszar 32 km 2. W mieście Siedlce (w końcu grudnia 2006r.) zamieszkiwało 77.051 osób (2.418 osób / 1 km 2 ), w tym 40.492 to kobiety (52,6%). Liczba podmiotów gospodarczych w mieście Siedlce zarejestrowanych w systemie REGON wg stanu na dzień 31.12.2006r. wynosiła 7734 (dane GUS), w tym 238 podmiotów naleŝało do sektora publicznego i 7496 do sektora prywatnego. Wśród zarejestrowanych przedsiębiorców dominującą grupę - 5929 (76,7%) stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Ponadto w mieście Siedlce zarejestrowanych jest 1805 jednostek prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, w tym: 38 spółdzielni, 471 spółek handlowych, w tym 74 z udziałem kapitału zagranicznego, 569 spółek cywilnych, 213 fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych. Na koniec 2006r. liczba osób pracujących w gospodarce Siedlec wynosiła 22233,w tym 11199 kobiet (48,2%). Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowiła 15569 osób, w wieku produkcyjnym 51636 osób, natomiast w wieku poprodukcyjnym 9846 osób. PołoŜony w otoczeniu miasta Siedlce powiat siedlecki obejmuje 13 gmin (Siedlce z siedzibą w mieście Siedlce, Mordy, Domanice, Korczew, Kotuń, Mokobody, Paprotnia, Przesmyki, Skórzec, SuchoŜebry, Wiśniew, Wodynie, Zbuczyn). Powiat siedlecki jest rejonem typowo rolniczym. Powierzchnia geodezyjna powiatu siedleckiego wynosi 1604 km 2. W powiecie siedleckim zamieszkiwało (w końcu grudnia 2006r.) 80.516 osób (50 osób / 1 km 2 ), w tym 39.951 kobiet (49,6%). 7

Liczba podmiotów gospodarczych w powiecie siedleckim zarejestrowanych w systemie REGON wg stanu na dzień 31.12.2006r. wynosiła 3921 (dane GUS), w tym 192 podmioty naleŝały do sektora publicznego i 3729 do sektora prywatnego. Wśród zarejestrowanych przedsiębiorców dominującą grupę - 3200 (81,6%) stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Ponadto w powiecie siedleckim zarejestrowanych jest 721 jednostek prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, w tym: 30 spółdzielni, 81 spółek handlowych, w tym 11 z udziałem kapitału zagranicznego, 189 spółek cywilnych, 161 fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych. Na koniec 2006r. liczba osób pracujących w gospodarce powiatu siedleckiego wynosiła 6614, w tym 2969 kobiet (44,9%). Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowiła 19541 osób, w wieku produkcyjnym 47012 osób, natomiast w wieku poprodukcyjnym 13963 osoby. 8

II. STAN I STRUKTURA BEZROBOCIA W MIEŚCIE SIEDLCE I W POWIECIE SIEDLECKIM Poziom, stopa i dynamika bezrobocia Na koniec grudnia 2007r. w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Siedlcach zarejestrowanych było 6087 osób bezrobotnych. Oznacza to, Ŝe w ciągu 12 miesięcy liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 2358 osób (o 27,9%). Stan bezrobocia w poszczególnych miesiącach 2006r. i 2007r. obrazuje poniŝsza tabela. Poziom bezrobocia wiąŝe się z sezonowością. NaleŜy zauwaŝyć, iŝ zarówno w 2007r., jak i w latach wcześniejszych miesiące wiosenne były okresami spadku liczby zarejestrowanych bezrobotnych. Sytuacja ta wynika między innymi z rozpoczęcia prac sezonowych w budownictwie i rolnictwie. Wykres Nr 1 11000 10000 9000 10426 10440 10283 Bezrobotni w latach 2006-2007 (stan na koniec miesiąca) 9909 9457 9023 9054 8948 8817 8366 8333 8445 8000 7000 6000 5000 8568 8371 7988 7523 7046 6539 6519 6390 6312 6050 6044 6087 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2006r. 2007r. Jako korzystną przesłankę zmian zachodzących na siedleckim rynku pracy w 2007 roku moŝna uznać stałe tempo spadku bezrobocia na wsi i w mieście. W stosunku do grudnia 2006 roku odnotowano spadek liczby bezrobotnych zarówno w powiecie siedleckim (29,1%) i M. Siedlce (26,9%). Według stanu na dzień 31 grudnia 2007r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie siedleckim 9

wynosiła 2764 osoby (spadek w stosunku do 2006r. o 1135 osób), zaś z miasta Siedlce 3323 osoby (w porównaniu z 2006r. spadła o 1223 osoby). Miasto, gminy Wielkość bezrobocia w latach 2006 2007 Liczba bezrobotnych wg stanu na dzień 31.12.2006r. 31.12.2007r. Tabela Nr 1 Dynamika 31.12.2006r. 100 % m. Siedlce 4546 3323 73,1 g. Domanice 173 116 67,1 g. Kotuń 391 286 73,1 g. Korczew 205 177 86,3 m-g. Mordy 313 222 70,9 g. Mokobody 206 154 74,8 g. Paprotnia 101 79 78,2 g. Przesmyki 154 129 83,8 g. Siedlce 905 590 65,2 g. Skórzec 385 259 67,3 g. SuchoŜebry 228 150 65,8 g. Wodynie 212 171 80,7 g. Wiśniew 236 164 69,5 g. Zbuczyn 390 267 68,5 Powiat M. Siedlce 4546 3323 73,1 Powiat siedlecki 3899 2764 70,9 Powiaty razem 8445 6087 72,1 Z przedstawionych danych wynika, Ŝe w ciągu 12 miesięcy największy spadek zanotowano w gminach: Siedlce o 34,8% (315 osób), SuchoŜebry o 34,2% (78 osób) i Domanice o 32,9% (57 osób). Sytuację na rynku pracy odzwierciedla wskaźnik stopy bezrobocia. Jest to wyraŝony w procentach stosunek liczby zarejestrowanych bezrobotnych do liczby cywilnej ludności aktywnej zawodowo, czyli pracujących i bezrobotnych (bez osób odbywających czynną słuŝbę wojskową oraz pracowników resortów obrony 10

narodowej i spraw wewnętrznych) według stanu na koniec okresu sprawozdawczego. Miernik ten obliczany jest przez Główny Urząd Statystyczny. Stopa bezrobocia w końcu grudnia 2007r. w stosunku do czynnych zawodowo dla Miasta Siedlce wynosiła 9,9%, natomiast w powiecie siedleckim 9,8% (w województwie mazowieckim 9,2%, w kraju 11,4%). Wykres Nr 2 Stopa bezrobocia w latach 2006-2007 (w %) 18,0 17,4 17,3 17,1 16,5 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 15,5 15,6 15,4 15,0 14,5 15,8 15,1 14,9 14,6 14,0 13,4 13,5 13,6 13,8 13,5 12,9 13,9 14,1 14,1 14,1 13,4 13,2 13,4 13,4 13,2 12,7 12,1 11,6 11,0 11,0 10,8 12,1 11,3 10,2 10,1 10,0 9,8 10,5 10,1 9,8 I 2006r. II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I 2007r. II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 9,4 9,7 9,9 9,8 powiat siedlecki M. Siedlce Zbiorowość zarejestrowanych bezrobotnych podlega ciągłym zmianom. Dane o napływie (nowo zarejestrowani) i odpływie (wyrejestrowani) bezrobotnych ujmowane są w bilansie bezrobotnych będących częścią miesięcznego sprawozdania o rynku pracy. W 2007r. zarejestrowano ogółem 8818 osób, a więc o 593 osoby mniej niŝ w analogicznym okresie roku ubiegłego. Największy przyrost bezrobocia przyniósł miesiąc styczeń 922 osoby (w tym 714 osób bez prawa do zasiłku). 11

Wykres Nr 3 1200 Bezrobotni rejestrujący się w latach 2006-2007 w poszczególnych miesiącach 1000 800 600 400 931 922 777 670 716 621 577 512 711 550 728 595 998 911 876 823 854 823 828 789 809 787 750 671 200 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2006r. 2007r. Wśród nowo zarejestrowanych po raz pierwszy status bezrobotnego uzyskało 1859 osób tj. 21,1% ogółu nowo zarejestrowanych. Wykres Nr 4 Bezrobotni nowo rejestrujący się w 2007r. (w poszczególnych miesiacach) 900 800 700 753 633 618 640 622 636 671 600 500 538 525 489 415 419 400 300 200 100 169 132 96 88 135 176 278 205 183 167 151 79 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII po raz pierwszy po raz kolejny (od 1990r.) Problem powrotu do rejestracji po raz kolejny pozostał. Wśród bezrobotnych rejestrowanych w Urzędzie znajdują się osoby, które utraciwszy poprzednio uzyskaną 12

pracę, rejestrują się powtórnie. W 2007r. 6959 osób ponownie powróciło do ewidencji Urzędu (78,9%). Osoby, które dotychczas nie pracowały stanowiły 37,7% nowych rejestracji (3327 osób). Spośród nowo zarejestrowanych bezrobotnych kobiety stanowiły 50,5% (4453 osoby), zaś bezrobotni bez prawa do zasiłku stanowili 85,0% (7497 osób). Bezrobotni rejestrujący się: Napływ do bezrobocia w latach 2006 2007 ogółem 2006r. 2007r. % ogółu napływu ogółem Tabela Nr 2 % ogółu napływu 1. Ogółem 9411 100,0 8818 100,0 w tym: kobiety 4441 47,2 4453 50,5 2. Mieszkańcy powiatu siedleckiego 4172 44,3 3798 43,1 3. Mieszkańcy powiatu M. Siedlce 5239 55,7 5020 56,9 4. Poprzednio pracujący, w tym: 5856 62,2 5491 62,3 - zwolnieni z przyczyn zakładu pracy 187 2,0 105 1,2 5. Dotychczas nie pracujący 3555 37,8 3327 37,7 6.Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy: do 25 roku Ŝycia 4006 42,6 3608 40,9 które ukończyły szkołę wyŝszą, do 792 8,4 849 9,6 27 roku Ŝycia długotrwale bezrobotni 3940 41,9 3314 37,6 powyŝej 50 roku Ŝycia 935 9,9 950 10,8 bez kwalifikacji zawodowych 2506 26,6 2499 28,3 samotnie wychowujące co najmniej 122 1,3 218 2,5 jedno dziecko do 7 roku Ŝycia niepełnosprawni 118 1,3 207 2,3 7. Osoby posiadające prawo do zasiłku 1643 17,5 1321 15,0 8. Osoby nie posiadające prawa do zasiłku 7768 82,5 7497 85,0 Odpływ z bezrobocia stanowią osoby, które w danym okresie sprawozdawczym zostały z róŝnych powodów wyłączone z ewidencji bezrobotnych. Ogółem w ciągu 12 miesięcy 2007r. z ewidencji bezrobotnych wyłączono 11176 osoby tj. o 103 osób więcej niŝ 2006r. (wzrost o 0,9%). 13

Bezrobotni wyłączeni z ewidencji bezrobotnych w latach 2006-2007 w poszczególnych miesiącach Wykres Nr 5 1400 1200 1000 800 600 400 799 612 867 763 1004 873 1042 886 1163 1162 1027 1102 967 931 982 952 985 901 1279 1051 842 793 707 559 200 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2006r. 2007r. Spośród bezrobotnych wyłączonych z ewidencji w 2007r. największą grupę bezrobotnych stanowiły osoby, które podjęły pracę. Z tego powodu wyłączono 4725 bezrobotnych, co stanowiło 42,3% odpływu. Pracę niesubsydiowaną podjęło 4018 osób (85,0% wszystkich podjęć pracy), natomiast pracę subsydiowaną 707 osób (15,0%). Drugą istotną przyczyną wyłączania z ewidencji bezrobotnych jest nie potwierdzenie gotowości do pracy 3795 osoby (34,0% ogółu wyłączonych). W grupie tej znajdują się równieŝ osoby, które podjęły pracę i z opóźnieniem powiadomiły o tym fakcie Urząd. Z tytułu rozpoczęcia szkolenia wyłączono 536 osób (4,8%), staŝu 713 osób (6,4%), przygotowania zawodowego 182 osoby (1,6%), natomiast prac społecznie uŝytecznych 172 osoby (1,5%). Dobrowolnie ze statusu bezrobotnego zrezygnowało 414 osób (3,7%). Z powodu nabycia praw emerytalnych lub rentowych wyłączono 75 osób (0,7%), natomiast praw do świadczenia przedemerytalnego 57 osób (0,5%). Z tytułu ukończenia 60/65 lat wyłączono 16 osób (0,1%). Naukę podjęło 28 osób (0,3%). Z innych przyczyn wyrejestrowało się 463 osoby (4,1%). 14

Tabela Nr 3 Bezrobotni wyłączeni z ewidencji w latach 2006 2007 (wg powodów wyłączeń) Bezrobotni wyłączeni z ewidencji z powodu: z tego ogółem 2006r. 2007r. udział w odpływie (w %) ogółem udział w odpływie (w %) 1. Podjęcia pracy 5013 45,3 4725 42,3 niesubsydiowanej 4308 38,9 4018 36,0 subsydiowanej 705 6,4 707 6,3 prace interwencyjne 355 3,2 250 2,2 z tego roboty publiczne podjęcie działalności gospodarczej 88 213 0,8 1,9 113 235 1,0 2,1 podjęcia pracy w ramach refundacji 45 0,4 102 0,9 kosztów zatrudnienia inne (PFRON) 4 0,0 7 0,1 2. Rozpoczęcia szkolenia 474 4,3 536 4,8 3. Rozpoczęcia staŝu 651 5,9 713 6,4 4. Rozpoczęcia przygotowania zawodowego 94 0,9 182 1,6 5. Rozpoczęcia pracy społecznie uŝytecznej 20 0,2 172 1,5 6. Nie potwierdzenia gotowości do pracy 3742 33,8 3795 34,0 7.Dobrowolnej rezygnacji ze statusu 414 3,7 414 3,7 bezrobotnego 8. Podjęcia nauki 54 0,5 28 0,3 9. Ukończenia 60/65 lat 14 0,1 16 0,1 10. Nabycia praw emerytalnych lub rentowych 81 0,7 75 0,7 11. Nabycia praw do świadczenia 27 0,2 57 0,5 przedemerytalnego 12. Inne 489 4,4 463 4,1 Ogółem 11073 100,0 11176 100,0 Wskaźnik płynności rynku pracy wyraŝający stosunek liczby bezrobotnych, którzy podjęli pracę do liczby nowo zarejestrowanych bezrobotnych, wyniósł w 2007r. 53,6% (w 2006r. 53,3%). 15

Struktura bezrobotnych Bezrobotni według płci Kobiety ze względu na konieczność godzenia Ŝycia zawodowego i rodzinnego stanowią szczególną grupę uczestników rynku pracy. Znacznie wcześniej kończą aktywność zawodową w porównaniu do męŝczyzn oraz później ją takŝe zaczynają. Największe róŝnice w poziomie zatrudnienia odnoszą się do kobiet w wieku 25-30 lat co jest związane z okresem rodzenia i wychowywania dzieci. Powrót na rynek pracy po przerwie bywa utrudniony, gdyŝ dłuŝsza przerwa w wykonywaniu pracy moŝe wiązać się z utratą lub dezaktualizacją posiadanych przez te kobiety kwalifikacji zawodowych. TakŜe sami pracodawcy niechętnie przyjmują do pracy młode matki, gdyŝ obawiają się zwiększonej absencji tej grupy pracowników związanej z koniecznością sprawowania opieki nad dzieckiem. Kobiety uzyskują ponadto niŝsze przeciętne wynagrodzenie za pracę w porównaniu z męŝczyznami. Wykres Nr 6 Struktura bezrobotnych według płci (w poszczególnych miesiącach 2007r.) 5500 5000 4500 4000 4981 4829 4662 4436 4286 4074 4113 4088 3932 3739 3611 3585 3500 3000 2500 2000 3587 3542 3326 3087 2760 2465 2406 2302 2380 2311 2433 2502 1500 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII kobiety męŝczyźni W końcu grudnia 2007r. kobiety dominowały w populacji bezrobotnych i stanowiły 58,9% ogółu bezrobotnych 3585 osób. Liczba bezrobotnych kobiet 16

zmniejszyła się w porównaniu do poprzedniego roku o 1348 osób (tj. o 27,3%). Zdecydowany spadek liczby bezrobotnych w porównaniu do grudnia 2006r. odnotowano wśród męŝczyzn o 1010 osób (tj. o 27,4%). Pomimo, iŝ męŝczyźni mają znacznie korzystniejszą sytuację na rynku pracy niŝ kobiety, w 2007 r. z powodu podjęcia pracy z rejestru bezrobotnych wyłączono więcej kobiet 2512, tj. 53,2% ogólnej liczby bezrobotnych podejmujących pracę. Pracę podjęło 2213 męŝczyzn (46,8%). Bezrobotni zamieszkali na wsi Mieszkańcy wsi są grupą szczególnie zagroŝoną bezrobociem, gdyŝ obserwujemy w tej grupie zasobów ludzkich brak odpowiednich (wymaganych i poŝądanych na rynku pracy) kwalifikacji oraz niską mobilność ze względu na długi okres pozostawania bez pracy prowadzący często do wykluczenia społecznego. Wśród zarejestrowanych bezrobotnych 2665 osób było mieszkańcami wsi (43,8%), w tym 1565 kobiet. W porównaniu do poprzedniego roku liczba bezrobotnych zamieszkałych na wsi spadła o 1115 osób (tj. o 29,5%). Dynamika spadku liczby bezrobotnych zamieszkałych na wsi była większa niŝ dynamika spadku liczby bezrobotnych ogółem (27,9%). Podkreślenia wymaga fakt, Ŝe liczebność bezrobotnych zamieszkałych na wsi wykazywała zdecydowaną tendencję spadkową od lutego do czerwca 2007r. (w tym okresie omawiana grupa zmniejszyła się o 1012 osób). Przyczyną zaistniałego zjawiska jest wzrost zapotrzebowania na pracowników posiadających zawody rolnicze i inne związane z wykonywaniem pracy w rozpoczynającym się sezonie wiosenno jesiennym w rolnictwie, budownictwie, turystyce i innych. Na koniec 2007r. prawo do zasiłku posiadały 242 osoby zamieszkałe na wsi, tj. 9,1% ogółu bezrobotnych mieszkańców wsi. 17

Wykres Nr 7 5200 4800 4400 4000 4898 4850 Bezrobotni zamieszkali na wsi w latach 2006-2007 (stan na koniec miesiąca) 4777 4598 4347 4135 4090 3982 3896 3700 3738 3780 3600 3200 2800 3854 3750 3564 3312 3049 2400 2000 2738 2710 2668 2675 2639 2665 2568 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2006r. 2007r. Niski poziom kwalifikacji mieszkańców wsi jest istotnym czynnikiem determinującym wysokie bezrobocie. Osób bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym i poniŝej jest wyraźnie więcej (33,1%) niŝ w mieście (27,2%), natomiast udział bezrobotnych mieszkańców wsi z wykształceniem zasadniczym wynosi 29,1% (w mieście 25,0%). Najmniej bezrobotnych zamieszkałych na wsi posiadało dyplom ukończenia uczelni wyŝszej jedynie 7,6% ogółu bezrobotnych zamieszkałych na wsi (w mieście 13,3%) i tylko 30,8% ogółu bezrobotnych z wykształceniem wyŝszym. Bezrobotni posiadający prawo do zasiłku DuŜym problemem siedleckiego rynku pracy jest mała liczba bezrobotnych posiadających prawo do zasiłku. W Powiatowym Urzędzie Pracy w Siedlcach na koniec grudnia 2007r. spośród ogólnej liczby bezrobotnych z prawem do zasiłku zarejestrowanych było 538 osób, tj. 8,8% ogółu zarejestrowanych. W porównaniu do grudnia 2006r. liczba bezrobotnych z prawem do zasiłku spadła o 135 osób (o 20,1%). 18

Zaznaczyć naleŝy, Ŝe istnieje ponadto dysproporcja pomiędzy odsetkiem bezrobotnych kobiet i męŝczyzn posiadających prawo do zasiłku. Prawo do zasiłku posiadało 6,7% bezrobotnych kobiet oraz 11,9% męŝczyzn. NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe mała liczba noworejestrujących się bezrobotnych z prawem do zasiłku, świadczy o tym Ŝe coraz więcej rejestruje się w Urzędzie osób, które nie przepracowały wymaganego okresu, który uprawniałby je do nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Wykres Nr 8 1100 Bezrobotni z prawem do zasiłku w latach 2006-2007 (stan na koniec miesiąca) 1000 900 800 700 955 944 761 743 887 806 769 676 686 707 638 623 641 673 600 500 400 660 618 566 508 490 482 465 460 483 538 300 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2006r. 2007r. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy W końcu 2007r. w ewidencji Urzędu zarejestrowane były 4434 osoby bezrobotne, które przed zarejestrowaniem się w Urzędzie pracowały, w tym 288 osób bezrobotnych zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy (4,7% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych). W porównaniu ze stanem w końcu 2006r. poziom bezrobocia w omawianej kategorii bezrobotnych zmniejszył się o 169 osób, tj. 37,0%. W 2007r. napływ osób bezrobotnych zwolnionych z przyczyn leŝących po stronie zakładu pracy wyniósł 105 osób (1,2% ogółu napływu bezrobotnych). 19

W omawianym okresie najwięcej bezrobotnych zwolnionych w tym trybie zarejestrowało się po wykonywaniu pracy w sekcji przetwórstwo przemysłowe 24 osoby (22,9% bezrobotnych zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy w 2007r.), handel hurtowy i detaliczny 19 osób (tj. 18,1%) oraz ochrona zdrowia i pomoc społeczna 16 osób (tj. 15,2%). W 2007r. Ŝaden pracodawca nie zgłosił zamiaru zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących zakładu pracy. 510 Bezrobotni w latach 2006-2007 zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy (stan na koniec miesiąca) Wykres Nr 9 460 410 360 310 260 449 457 457 435 419 411 415 423 423 415 396 395 387 405 389 384 381 373 348 329 320 309 294 288 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2006r. 2007r. Bezrobotni według wieku Na koniec grudnia 2007r. najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 25-34 lata 30,4% ogółu bezrobotnych (1852 osoby) oraz w wieku 45-54 lata 25,1% (1528 osób). Osoby bezrobotne w wieku 18-24 lata stanowiły 19,2% (1171 osób). Osoby młode nie kontynuujące nauki napotykają na istotne problemy na rynku pracy. W tym przypadku bezrobocie wiąŝe się przede wszystkim z etapem wejścia na rynek pracy i ma charakter frykcyjny, co stanowi normalny, ekonomiczny koszt poszukiwań pracy. Jednak dłuŝsze pozostawanie bez pracy niesie ze sobą ryzyko utraty kwalifikacji oraz 20

moŝliwość wykluczenia społecznego. W przypadku osób młodych, nie posiadających Ŝadnego doświadczenia zawodowego lub tylko krótki staŝ pracy dewaluacja kwalifikacji następuje znacznie szybciej niŝ wśród osób z dłuŝszym staŝem zawodowym. Osoby w wieku 35-44 lata stanowiły 17,7% (1074 osoby), zaś w wieku 55-59 lat 6,2% (377 osób). Struktura wiekowa bezrobotnych (stan na dzień 31 grudnia) Wykres Nr 10 3000 2677 2500 2000 1883 1852 1521 1871 1528 1500 1171 1074 1000 500 409 377 84 85 0 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 lata 2006r. 2007r. Najmniej liczną grupę stanowiły osoby w wieku powyŝej 60 lat 1,4% (85 osób). Osoby w wieku produkcyjnym niemobilnym charakteryzują się bardzo niską aktywnością zawodową. Osoby takie w przypadku utraty pracy znacznie częściej wybierają trwałą dezaktywizację niŝ bezrobocie, poniewaŝ osobom takim znacznie trudniej znaleźć pracę najczęściej z powodu nieodpowiednich kwalifikacji zawodowych, mniejszych chęci do zmiany miejsca zamieszkania i /lub do przekwalifikowania się. 21

Bezrobotni według wykształcenia Bezrobocie dotyczy przede wszystkim osób o niskich kwalifikacjach zawodowych, niezaleŝnie od wieku. Problem ten nie jest związany tylko z niskim wykształceniem, ale takŝe z niedopasowaniem kwalifikacji do wymagań rynku pracy i dotyczy przede wszystkim osób z wykształceniem zawodowym lub niŝszym. Osoby takie stanowiły na koniec 2007r. 56,6% zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Siedlcach (3446 osób), w tym 29,9% (1819 osób) posiadało wykształcenie gimnazjalne i poniŝej, natomiast z wykształcenie zasadnicze zawodowe 26,7% (1627 osób). Wykres Nr 11 2500 Bezrobotni według poziomu wykształcenia (stan na dzień 31 grudnia) 2370 2467 2000 1500 1930 1360 1627 1819 1000 792 655 886 626 500 0 wyŝsze policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej 2006r. 2007r. W najkorzystniejszej sytuacji na rynku pracy są osoby o najwyŝszych kwalifikacjach zawodowych i posiadające dodatkowe umiejętności, jak np. znajomość języka obcego, czy sprawne posługiwanie się komputerem. Na koniec grudnia 2007r. wykształceniem wyŝszym legitymowało się 10,8% (655 osób). Na koniec grudnia 2007r. 22,3% osób posiadało wykształcenie policealne i średnie zawodowe (1360 osób), a 10,3% posiadało wykształcenie ogólnokształcące (626 osób). 22