Warto przec z y t a ć O zaproszeniu na koncert w Strzemieszycach O naszym cmentarzu parafialnym O hucie szkła w naszej miejscowości O Eurodwójce 13 kwietnia 2002 r. KONCERT Co nam wiosną w sercu gra ISSN 1507-2533 Stowarzyszenie Przyjaciół Strzemieszyc nr 1 (14), kwiecień 2002 Ezgemplarz bezpłatny Od redakcji Nasz basen dostępny dla wszystkich Bez barier... U³atwienia dla niepe³nosprawnych Szko³a Podstawowa Nr 5 w D¹browie Górniczej dysponuje kompleksem sportowo rekreacyjnym wykorzystywanym przez uczniów i mieszkañców miasta. W jego sk³ad wchodz¹: sala gimnastyczna, si³ownia, sala do gimnastyki korekcyjnej, boiska sportowe oraz od stycznia 2001 roku dwa baseny o wymiarach 25m x 12,5m i 10m x 5m wraz z pe³nym zapleczem sanitarno higienicznym. Obiekt basenów zosta³ równie w pe³ni przystosowany do korzystania przez osoby niepe³nosprawne. Pod wzglêdem architektonicznym i technologicznym jest on zaprojektowany na miarê XXI wieku. Miêdzy innymi podgrzewanie wody basenowej odbywa siê poprzez wykorzystywanie energii s³onecznej przy u yciu kolektorów zamontowanych na dachu. Ciekawa bry³a budynku komponuje z istniej¹cym ukszta³towaniem terenu oraz otaczaj¹c¹ zieleni¹. Dla u ytkowników basenu zosta³ wykonany parking, z którego osoby niepe³nosprawne mog¹ przemieœciæ siê do hali basenowej podjazdem dla samochodów i wózków, b¹dÿ wind¹ zabudowan¹ na ci¹gu schodowym. Dokoñczenie na stronie 3 Czy mo na yæ w ma³ym miasteczku i mieæ przed sob¹ jak¹œ szansê? Szansê na wiedzê o Europie, w³aœciw¹ rehabilitacjê, zajêcia na basenie, koncert wykonawców znanych ze scen miêdzynarodowych? Czy w ma³ym miasteczku znajdzie siê jakiœ zapaleniec gotowy w³asnym sumptem wydawaæ ksi¹ eczkê o jego atrakcjach, stwarzaj¹c nadzieje czytelnikowi, e kolejny nie oznacza ostatni? Czy bêdzie siê komuœ tutaj chcia³o zajmowaæ starymi pomnikami na cmentarzu, pisaæ o osobach, które dawno ju odesz³y a œlad po nich dawno ju zagin¹³? Czy m³odzie z odleg³ej od centrum miasta dzielnicy ma szansê na zajêcie pierwszego lub jednego z pierwszych miejsc w zawodach sportowych? To mo e wydawaæ siê dziwne, ale odpowiedÿ na wszystkie pytania brzmi: TAK. O wszystkich tych dzia³aniach mo ecie Pañstwo przeczytaæ wewn¹trz tego numeru. Nic samo i prosto nie przysz³o. Podziwiamy efekty wieloletnich starañ, pasji, pracy... To wszystko jest dzie³em ludzi, którzy mieszkaj¹ obok nas. Tak, jak obok nas mieszkaj¹ ci, których kusi czyjaœ w³asnoœæ, w³amuj¹ siê do domów, mieszkañ, kradn¹, t³uk¹ szyby przeszkadza³o im nawet tableau naszego Stowarzyszenia - wynosz¹ po kolei coraz to wiêksze kawa³ki z dworca... Dokoñczenie na stronie 2 strona 1
Dokoñczenie ze strony 1 Od redakcji Czy ktoœ z Pañstwa uda³ siê mo e na wieczorny spacer w okolice tego obiektu, np. w okolice przystanku autobusowego? Znany z przedwojennych widokówek dworzec w zastraszaj¹cym tempie staje siê cudem stoj¹c¹ ruin¹... Okolice zaœmiecone s¹ pot³uczonymi butelkami, wczorajsi panowie snuj¹ siê w okolicy latarni... Sielanka. Nie jest tylko Ÿle, tak samo jak nie jest tylko dobrze. To mozaika, w której nasza rzeczywistoœæ przybiera ró ne barwy. Trzeba o nich pamiêtaæ, s¹ w koñcu naszym dniem codziennym. Finalistki wyborów Miss Strzemieszyc 2001 J. K. Z kronikarskiej pasji Zacz¹æ by mo na tak... By³ sobie, wcale nie za gór¹, wcale nie za rzek¹ Autor, który chcia³ pisaæ. Interesowa³o go wszystko co dooko- ³a siê dzieje, chcia³, eby ludzi i wydarzenia, które ich spotykaj¹ znalaz³y utrwalenie ku pamiêci potomnych. Bo w Autorze drzema³ Kronikarz, który skrzêtnie i skrupulatnie szuka³ i szpera³, kolekcjonowa³ i gromadzi³ wszystko co znalaz³, wszystko co napisano, opublikowano itd. itp... Znacie Go Pañstwo? Od jakiegoœ ju czasu w kilku punktach Strzemieszyc kupiæ mo na tom V Echa dawnych Strzemieszyc, Jana i Dariusza Kmiotków. Skoro pisa³am o poprzednich, pozwolê sobie i na temat Obiektów zabytkowych Strzemieszyc skreœliæ s³ów kilka. Praca ma zaletê niebywa³¹, nikomu dotychczas nie chcia³o siê spojrzeæ na mijane codziennie budynki pod k¹tem ma³ych zabytków. Znajomy architekt mo e co prawda i chwyta siê za g³owê s³ysz¹c o stylach obiektów, ale...przecie nikt nie bywa prorokiem we w³asnej OjczyŸnie! Ogl¹damy na œwietnych ja- Dokoñczenie na stronie 3 Dokoñczenie ze strony 1 Bez barier... Schody ze specjaln¹ wind¹ Wewn¹trz obiektu dla osób niepe³nosprawnych wydzielone s¹ dwa odrêbne wêz³y sanitarne wyposa one w urz¹dzenia dostosowane do potrzeb u ytkowników i antypoœlizgowe posadzki. Przy nieckach basenowych zamontowano urz¹dzenia fotelikowe podnosz¹ce i opuszczaj¹ce osobê do wody. Mniejszy z basenów przeznaczony jest g³ównie do æwiczeñ korekcyjnych i rehabilitacyjnych osób niepe³nosprawnych. Dodatkowo posiada zabudowane urz¹dzenie do hydromasa u oraz zwiêkszon¹ filtracjê wody. O celowoœci oddanej inwestycji œwiadczy fakt czêstego wykorzystywania basenu przez osoby niepe³nosprawne ze szko³y specjalnej, oœrodka rehabilitacyjnego, zak³adów pracy chronionej oraz indywidualnych mieszkañców miasta i okolic. Na uwagê zas³uguje bogate wyposa enie placówki w sprzêt rehabilitacyjny wykorzystywany do prowadzenia zajêæ gimnastyki korekcyjnej, rehabilitacji m³odzie y i osób doros³ych. Basen zosta³ zaprojektowany w nawi¹zaniu do istniej¹cego zaplecza sportowego szko³y, w sposób umo liwiaj¹cy bezkolizyjne przemieszczanie siê osób niepe³nosprawnych do sali gimnastyki korekcyjnej i si³owni bez koniecznoœci wyjœcia na zewn¹trz i pokonywania ró nicy poziomów. Zaprojektowano i wykonano równie dwupoziomow¹ kawiarniê. Doln¹ jej czêœæ dostosowano do potrzeb osób niepe³nosprawnych. Posiada ona bezpoœrednie po³¹czenie z hal¹ basenu, holem g³ównym, szatni¹ oraz boiskami sportowymi i czêœci¹ rekreacyjn¹, znajduj¹cymi siê na jednym poziomie. Czêœæ rekreacyjno wypoczynkowa, skwery i zieleñce nie posiadaj¹ adnych barier architektonicznych dla niepe³nosprawnych, a ró nice poziomów niwelowane s¹ poprzez alejki w postaci pochylni z bezpiecznymi spadkami. Basen zosta³ zgoszony do ogólnoposkiego konkursu Obiekt przyjazny osobom niepe³nosprawnym. K. Szaniawska U. Pancer-Kozera strona 2
KLUB KRONIKARZY ZAGŁĘBIA DĄBROWSKIEGO im. Jana Przemszy Zielińskiego Huta szkła POLONIA w Strzemieszycach W wielokierunkowym rozwoju przemys³u w Zag³êbiu D¹browskim na pocz¹tku XX wieku nie brak³o miejsca dla hutnictwa szk³a. Tradycja szklarstwa do dzisiaj jest kultywowana, o czym œwiadczy fakt wybudowania nowoczesnej huty SAINT GOBAIN GLASS POLSKA SP. Z.O.O. w Strzemieszycach, po zlikwidowaniu huty szk³a okiennego w Z¹bkowicach. Dokoñczenie ze strony 2 Jan Kmiotek W Sosnowcu w 1879 r. powsta³a najstarsza fabryka szk³a Pingsheina i Szlezyngera przy ul. Targowej, która w 1904 r. zatrudnia³a 600 robotników. Powstawa³y nastêpne huty: Fabryka Szk³a Polska Szklarnia, Sosnowiecka Fabryka Szk³a, Huta Szk³a Swoboda, Huta Szk³a Sielec. Zak³ady chemiczne Gzichów w czasie okupacji niemieckiej zosta³y przekszta³cone na hutê wyrobów szklanych. W Bêdzinie dzia³a³a Huta Robotnicza Bêdzin, produkuj¹ca szk³o taflowe sposobem rêcznym. Wybudowano Hutê STASZYC w D¹browie Górniczej. Powsta³y huty szk³a w Zawierciu, w Z¹bkowicach a tak e w Strzemieszycach. Pisz¹c o pierwszej hucie szk³a jaka powsta³a w Strzemieszycach chcê pozostawiæ wœród mieszkañców Zag³êbia wspomnienie o tym zak³adzie pamiêtanym przez mieszkañców Strzemieszyc, starszych i nielicznych. By³a to tzw. stara huta. Po niej pozosta³ jeszcze budynek biurowy, obecnie dom mieszkalny przy ul. J. Majewskiego 44. Huta szklana zosta³a wybudowana w latach 1922-24 przez majstrów-hutmistrzów Romana uÿniaka, apota, dwu braci Bajerów i pi¹tego, prawdopodobnie Juliana Halaczka. Teren kupiono od Figla. Huta ta nosi³a nazwê: POLO- NIA Fabryka Szk³a Zjednoczonych Hutników Sp.z.o.o. Huta wybudowana by³a w okresie kiedy pañstwo udziela³o po yczek dla aktywizacji przemys³u na terenach polskich. Huta ta by³a raczej zak³adem prymitywnym produkuj¹cym systemem rêcznym butelki monopolowe oraz balony szklane. Wady w budowie wanien oraz nieumiejêtne zarz¹dzanie powodowa³y czêste przestoje. O hucie POLONIA w Strzemieszycach istnieje jedyny zapis 675 Adressbuch Glasindustrie, Coburg 1926 r. Wg wybitnego znawcy tematu prof. dra in. W³odzimierza Œwietlika z Warszawy nie ma adnej wzmianki o tej hucie w Strzemieszycach w oficjalnych materia³ach statystycznych. Huta zatrudnia³a 80-120 pracowników. Istnia³a do 1936 roku. Pracownikami byli: Józef Domaga³a dmuchacz butelek, Pêkalski dmuchacz balonów, Szymecki stajenny, Franciszek Mekwiñski, Kucharz, Pawlikowski, Hamulski (portier), Hagel, Jan Skrzypczyk, Jan Misiak, Edward Krupa, Antoni Korpêcik, Teper. Przez wiele lat stercza³y jeszcze ruiny hal i 2 kominy, zburzone przez Niemców w 1942 r. Dokoñczenie na stronie 4 Z kronikarskiej pasji koœciowo zdjêciach ró ne strzemieszyckie budynki: prywatne, u ytecznoœci publicznej, zak³ady pracy. O jakoœci zdjêæ wspomnia³am celowo, poniewa nawet na niewielkich zdjêciach doskonale widoczne s¹ detale, w³¹czaj¹c w to nawet reprodukcje przedwojennych pocztówek... Swoj¹ drog¹, gdyby nasi Kronikarze zechcieli za kilka lat wydaæ dodruk, zamieœciæ trzeba by by³o kolejne zdjêcie dworca... Myœlê te, e nie wszystkie warte odnotowania domy zmieœci³y siê tutaj, mo e rzeczywiœcie bêdzie tom 2. czêœci V? Wad¹ dla mnie osobiœcie jest ok³adka, znacznie odstaj¹ca od wczeœniejszych czêœci. Pomimo s³aboœci do koloru ó³tego stanowi dla mnie brak wyczucia ten rzucaj¹cy siê w oczy, nie bêd¹cy przyk³adem nadmiernego kunsztu architektonicznego nale y do Autorów i jest siedzib¹ firmy... Czy cena ocalenia od zapomnienia nie by³a zbyt wysoka? Joanna Kulig UWAGA! Od marca zmieniła się siedziba Stowarzyszenia Przyjaciół Strzemiszyc. Mieści się ona teraz w Szkole Podstawowej nr 5 przy ul. Strzemieszyckiej 390. strona 3
Telewizyjne dzieci O tym, e dzieci lubi¹ ogl¹daæ programy telewizyjne, wiemy dobrze. Wiemy te, e spêdzaj¹ przed telewizorem znacznie wiêcej czasu ni powinni. Liczne badania potwierdzaj¹, e dzieci ogl¹daj¹ telewizjê œrednio przez 20-30 godzin tygodniowo. Zdajemy sobie sprawê, e ogl¹daj¹ programy nie tylko dla nich przeznaczone. Wœród wielu programów przeznaczonych dla dzieci znajdziemy i takie, które zawieraj¹ sceny z elementami przemocy, z³oœliwoœci, emocji negatywnych, podstêpu, przemocy fizycznej. Poniewa telewizja d¹ ¹c do zwiêkszenia ogl¹dalnoœci stara siê pokazaæ sceny wstrz¹saj¹ce i niezwyk³e, nie ukazuje œwiata normalnego, ale czêsto to, co od normy odbiega. W telewizji wystêpuje wiêc nadreprezentacja agresji w stosunku do rzeczywistego stanu rzeczy, co mo e wywo³aæ przekonanie o szerszym ni w rzeczywistoœci rozpowszechnianiu przemocy w stosunkach miêdzyludzkich. Mo e to prowadziæ do uznania agresji za akceptowany element ycia i przyjêcia jej za zachowanie zwyczajne, powszechnie przyjête. Przyjêcie takiej w³aœnie wizji œwiata, w której przemoc jest czymœ normalnym, sprzyja zobojêtnieniu na ni¹. Dzieci nie tylko naœladuj¹ zachowanie agresywne, ale czêsto wymyœlaj¹ pod wp³ywem programów telewizyjnych nowe formy agresji. Osoby ogl¹daj¹ce przemoc na ekranie otrzymuj¹ wzory zachowania, które mog¹ uznaæ z przyjête choæby z powodu ich czêstego powtarzania. Tak wiêc ogl¹danie obrazów przemocy na pewno ma wp³yw na osobowoœæ m³odego odbiorcy. Oddzia³ywanie to jest tym wiêksze, im wiêcej czasu spêdza dziecko przed telewizorem i im wiêcej scen agresji pojawia siê w ogl¹danych przez niego programach. Pokazywanie negatywnego obrazu œwiata, w którym brakuje miejsca na przyjaÿñ i yczliwoœæ, mo e spowodowaæ, i u m³odych widzów bêdzie siê tworzy³ obraz œwiata bez Dokoñczenie na stronie 9 Dokoñczenie ze strony 3 Huta szkła POLONIA w Strzemieszycach O hucie tej wspomina by³y pracownik, topiarz Józef Ko³oda (Przemys³ Szklany Nr 11 z 1946 r. Galeria Jubilatów). Istnieje jeszcze jeden zapis o tej hucie w aspekcie wydarzeñ politycznych, opisie strajków w Zag³êbiu D¹browskim w latach 1931-1933 spisanych przez Janinê Jaworsk¹- Lipsk¹ w ksi¹ ce pt. Wspomnienia Zag³êbianki PIW 1977 r. Ta wybitna dzia³aczka komunistyczna, ona Ludwika, jednego z trzech braci Lipskich z D¹browy Górniczej, wieloletnia wiêÿniarka w okresie II Rzeczpospolitej, by³a kilka razy w Kraju Rad. Pierwszy raz w Miêdzynarodowej Szkole Leninowskiej w Moskwie w 1933 roku nielegalnie. Jako cz³onek egzekutywy Komitetu Okrêgowego KPP Zag³êbia D¹browskiego prowadzi³a pracê polityczn¹ w Niwce i w Strzemieszycach. Tu wspomagali j¹ dwaj cz³onkowie Komitetu Dzielnicowego KPP, robotnicy fabryki Strem, Franciszek Stêpieñ i Jan Mazur. W Zag³êbiu D¹browskim w latach 1931-33 nasili³a siê fala strajków. Jesieni¹ 1932 r. wybuch³ strajk w hucie Polonia w Strzemieszycach. Trwa³ od dnia 3 listopada do koñca lutego 1933 r. Janina Jaworska-Lipska tak opisuje te wydarzenia: Jesieni¹ 1932 r. dyrekcja huty og³osi³a, e z braku zbytu huta zostanie czasowo zamkniêta. Po kilku miesi¹cach ponownie rozpocznie produkcjê, lecz za³oga bêdzie przyjêta na nowych warunkach. Na wypadek strajku wchodzi³by w grê tylko strajk okupacyjny ze wzglêdu na og³oszony przez dyrekcjê lukaut. Wiedzieliœmy, e warunki dla tego typu strajku s¹ w hucie bardzo z³e jesieñ by³a zimna, a budynki huty nie by³y ocieplane. Czy robotnicy d³ugo w takich warunkach bêd¹ mogli wytrwaæ i czy doprowadzimy do zwyciêstwa? Gdyby opuœcili hutê, nie mogliby na jej teren powróciæ. Lokaut sta³by siê faktem. Og³osili wiêc strajk okupacyjny. Na ogólnym zebraniu za³ogi zwo- ³anym na zakoñczenie pierwszej zmiany wy³oniono komitet strajkowy. Nikt do domu nie powróci³. Usuniêto urzêdników z pomieszczeñ biurowych, a gdy okaza³y siê one zbyt ciasne i nie mog³y daæ schronienia na noc robotnikom, zajêto budê gdzie wyrabiano glinê i ocieplono j¹. Równie œwiêta Bo ego Narodzenia robotnicy obchodzili w swej fabryce, dobrowolnie zamkniêci i oddzieleni od rodzin. Nad ca³oœci¹ akcji czuwa³ komitet strajkowy. Chorych postanowiono mimo ich sprzeciwu wys³aæ do domu. Wszyscy pozostali wytrwali do koñca. Huta szk³a w Strzemieszycach nie by³a zak³adem wielkim. Jednak- e ten strajk sta³ siê jak gdyby bodÿcem do nowych walk w Zag³êbiu. W kilka tygodni po zakoñczeniu strajku w Strzemieszycach w marcu 1933 r. ca³¹ opiniê publiczn¹ poruszy³y dwa strajki okupacyjne w kopalniach Klimontów i Mortimer. Przy czym na Klimontowie strajk po³¹czony by³ z g³odówk¹. Oba te strajki mia³y miejsce, gdy by³am ju poza Zag³êbiem, a wspominam o nich, gdy moim zdaniem do ich wybuchu niew¹tpliwie przyczyni³a siê lekcja strzemieszycka. Strajk w hucie POLONIA by³ najd³u szym strajkiem okupacyjnym w Zag³êbiu w czasie II Rzeczpospolitej. Jak pisze w dalszej czêœci wspomnieñ J. Jaworska-Lipska by³ on omawiany na seminarium Rocznego Kursu Miêdzynarodowej Leninowskiej Szko³y w Moskwie jako wzorowy strajk organizowany przez robotników. S¹dzê, e tych garœæ informacji o tym szczególnym zak³adzie bêdzie kolejn¹ cegie³k¹ do utrwalenia to samoœci Zag³êbia D¹browskiego. styczeñ 2002 Jan Kmiotek strona 4
Z historii parafii Kim był Mojcho? W wielu artyku³ach dotycz¹cych budowy koœcio³a w Strzemieszycach Wielkich pojawia siê nazwisko Mojcho. Niestety jak dot¹d niewiele by³o wiadomo na temat tej postaci. Tyle tylko, e posiada³ doœæ du y maj¹tek i podarowa³ czêœæ ziemi zajmowanej obecnie przez koœció³. W moich poszukiwania archiwalnych natrafi³em na kilka informacji dotycz¹cych rodziny Mojcho. Chcia³bym je tutaj krótko zaprezentowaæ z myœl¹ by sta³y siê przyczynkiem do poznania historii Strzemieszyc. Zacznijmy od folwarku strzemieszyckiego, z którym jak siê okazuje zwi¹zane by³y losy Mojchów. Po przejêciu dóbr biskupich przez pañstwo w koñcu XVIII wieku folwark strzemieszycki by³ dzier awiony prze ró ne osoby. Z pocz¹tkiem XIX wieku z ramienia pañstwa zarz¹dza³y folwarkiem w³adze górnicze. One czêœciowo go dzier awi- ³y, a czêœciowo parcelowa³y miêdzy górników i hutników. Do pracy w przemyœle zag³êbiowskim zje d ali siê w nasze strony ró ni ludzie. Wœród nich znaleÿli siê tak e Mojchowie. Pierwszymi z nich, o których mamy jakiekolwiek wiadomoœci by³ Wincenty Mojcho i jego ona Ludwika. Pochodzili z ziemi kieleckiej, czym siê zajmowali nie wiadomo. Wiêcej informacji dotyczy ich syna Romana Mojcho, który urodzi³ siê 17 listopada 1840 roku. Ukoñczy³ Szko³ê Wy sz¹ Realn¹ w Kielcach. Tereny kieleckie by³y wtedy silnie uprzemys³owionym rejonem. Nic wiêc dziwnego, e m³ody Roman wybra³ pracê w przemyœle. Rozpocz¹³ swoje ycie zawodowe jako uczeñ górniczy i wszed³ do s³u by górniczej w 1865 roku. Zapewne podj¹³ pracê w którejœ kopalni w D¹browie Górniczej. Pierwsza wzmianka o pobycie Mojchów w Strzemieszycach pochodzi z sierpnia 1864 roku. Dotyczy osoby Antoniego Koszelskiego, który stara³ siê o pracê u Wincentego Mojchy jako ogrodnik. Z tego mo na wnioskowaæ, e Mojcho by³ zamo nym cz³owiekiem. Po uw³aszczeniu ch³opów w 1864 roku w³adze górnicze w coraz wiêkszym stopniu by³y zainteresowane pozbywaniem siê zbêdnych dzia³ek ziemi. Z czerwca 1868 roku pochodzi pismo wójta Gminy Olkusko-Siewierskiej, który tytu³uje Wincentego Mojcho jako w³aœciciela osady we wsi Strzemieszyce Wielkie. Mojcho jako cz³owiek zwi¹zany z górnictwem nie mia³ zapewne problemów z nabyciem ziemi z dawnego folwarku strzemieszyckiego. Jak przebiega³y losy rodziny Mojchów w póÿniejszych latach nie wiadomo. Nastêpne informacje dotycz¹ w³aœnie pomocy jak¹ udziela³ Roman Mojcho przy staraniach maj¹cych Arkadiusz Rybak na celu budowê koœcio³a i powo³ania parafii strzemieszyckiej. By³ on prawdopodobnie bezdzietny i obecnie nie ma œladu po tej rodzinie na terenie Strzemieszyc. Arkadiusz Rybak Kute bramy, ogrodzenia, balustrady Dariusz Żyglicki ul. Majewskiego 363 Strzemieszyce - Sulno Koœció³ podczas okupacji 0 501 30 30 55, 261 02 12 Polecamy także: przyczepy samochodowe, usługi ślusarskie, konstrukcje elektroenergetyczne, dekoracje świetlne strona 5
Dawno ju minê³y obchodzone kolejny raz œwiêto Wszystkich Œwiêtych oraz Dzieñ Zaduszny.... Odwiedzaj¹c groby naszych bliskich znajduj¹ce siê na strzemieszyckim parafialnym cmentarzu, dostrzegliœmy now¹ bramê wejœciow¹, nowe ogrodzenie cmentarza, rozpoczêty pochówek na najm³odszej jego czêœci, a tak e kontenery na œmieci. Anna Glimos-Nadgórska Strzemieszycka nekropolia sk³ada siê obecnie z trzech czêœci: tzw. starego cmentarza, powsta³ego na pocz¹tku XX wieku, o powierzchni ponad 2,5 ha; z cmentarza tzw. nowego o powierzchni ponad 1 ha, za³o onego przez Niemców w 1941 roku w odleg³oœci 300m od wy ej wspomnianego oraz z czêœci znajduj¹cej siê miêdzy starym i nowym cmentarzem, na którym rozpoczê- Fotografia 1 Cmentarz w Strzemieszycach (cz. 2) to grzebaæ zmar³ych od 2000 roku. Nale y s¹dziæ, e pierwszych zmar³ych na naszym cmentarzu grzebano po prawej stronie od g³ównej bramy na cmentarzu starym. Niewiele z tych grobów zachowa³o siê do dnia dzisiejszego. Do grobów najstarszych wymienionych poprzednio ( nr 3-4(8) z 2000 roku)zaliczyæ równie nale y groby œp. œp. Wac³awa Kazaneckiego (zm. w wieku 17 lat w 1913 r.), Józefy Ba³aziñskiej (zm. w 1913 r.) oraz Wac³awa Jêdrusika (zm. w 1916 r.). Na miejscu pochówku osób urodzonych w XIX wieku pochowano bowiem ich krewnych lub bliskich zmar³ych jeszcze w 20 leciu miêdzywojennym, po 1945 roku oraz w II po³owie XX wieku, przez to wiele takich kwater sta³o siê grobami rodzinnymi. Kryj¹ doczesne szcz¹tki pradziadków dziadków, ojców lub ich bliskich obecnych 40 50 latków. Na nowych pomnikach pomijane s¹ zazwyczaj nazwiska osób wczeœniej tu pochowanych. Tylko na nielicznych tablicach odczytaæ mo na krótki napis: na prochach œp.... Na wielu starych grobach - zgodnie z obowi¹zuj¹cym prawem - pochowano innych. Wystawiono im w³aœciwe dla koñca XX i pocz¹tku XXI wieku nowoczesne pomniki. Znikn¹³ wiêc ze starego cmentarza ca³y szereg starych grobów, m. in. grób rodziny œp. œp. Marii i Ignacego Pietranków zm. w 1919 r. (fotografia 1 wykonana w paÿdzierniku 2000). Now¹ czêœci¹ starego cmentarza pozostaje teren po³o ony najbli ej torów kolejowych. A jeszcze pó³ wieku temu na naszym parafialnym cmentarzu istnia³ obszar wydzielony, przeznaczony do pochówku osób pozbawionych pogrzebu chrzeœcijañskiego i dla innowierców 1. Minê- ³y lata, zmieni³y siê przepisy prawa koœcielnego. Ka dy z nas ma prawo i zapewne chce, by tak e po œmierci nie byæ innym. Do starych grobów jeszcze niezmodernizowanych zaliczyæ nale y grobowce œp. œp.: Rodziny Majewskich, Pietrzaków, Brandysów oraz Marii z Cichoñskich i Izabeli z Przygodziñskich Górecznych (zm. w 1935 i 1934 r.). Charakterystyczny metalowy krzy znajduje siê na grobach œp. œp. Liginii Olszewskiej (zm. w 1926 r.) oraz Paw³a, Piusa i Julii Sadkowskich (zm. w 1922, 1929 i 1932 r., fot. 2). Otwarte ksiêgi na grobowcach œp. œp. Leontyny z Piaseckich Hermastowej oraz Aleksandra Rejmenta informuj¹ zapewne o tym, jaki zawód wykonywali. Do smutnego szeregu grobów i pomników sprzed lat do³¹czy³y w 2001 roku nowe, kryj¹ce doczesne szcz¹tki oddanych ziemi na wiecz- strona 6
ny spoczynek zmar³ych œmierci¹ naturaln¹ a tak e tych, który zginêli œmierci¹ tragiczn¹ w minionym roku. Wspomniane przeze mnie w poprzednim artykule najstarsze groby posiadaj¹ce betonowe krzy e, imituj¹ce drzewa z obciêtymi konarami, pozostaj¹ elementem charakterystycznym dla starych cmentarzy. Te motywy roœlinne, szczególnie wa ne dla XIX - wiecznego stylu budownictwa nagrobkowego, zapo- yczone zosta³y z epoki romantycznej, dla której cmentarz by³ sentymentalnym ogrodem pe³nym bujnej roœlinnoœci. Przedstawiony na fotografii 3 obelisk, z wyraÿnie zaznaczonymi œladami po obciêtych ga- ³êziach, z ornamentem roœlinnym i znakiem krzy a, umieszczony na grobie œp. œp. Piotra i Józefy Kalembków (zm. w 1931 i 1957r.) oraz podobny znajduj¹cy siê na grobie œp. Bronis³awy Jab³oñskiej (zm. w 1926 r.), nale ¹ do nagrobków stylizowanych na tego rodzaju pracach które wznoszono w XIX wieku. Podobne groby spotkaæ mo na m. in. na warszawskich Pow¹zkach (m. in. grób artysty, aktora Alojzego Gonzagii ó³kowskiego), na wileñskiej Rossie (grób I. Cubiñskiego), a tak- e na starym cmentarzu w Rzeszowie (grób powstañców z 1863 r.). W œredniowiecznym sporze miêdzy yciem a œmierci¹, ta ostatnia czyli œmieræ dope³nia swego dzie³a, ale w ostatecznoœci triumfuje ci¹g³oœæ ycia, którego symbolem pozostaje drzewo. W odleg³ej tradycji s³owiañskiej zmar³ych chowano w sadach i w gajach, na grobach sadzono drzewka owocowe. Dusza zmar³ego wciela³a siê w nie albo zasiada³a na nich w postaci ptaka. Niszczenie takich drzewek uto samiano z unicestwieniem dusz. Po przyjêciu chrzeœcijañstwa miejsce drzew zajê³o jedno drzewo - krzy, nazwane w starej pieœni wielkopostnej drzewem przenajszlachetniejszym. Mo na twierdziæ, e krzy e zbudowane z betonowych drzew oraz takie drzewa z zaznaczonymi na nich znakami krzy a, stoj¹ce nadal na kilkudziesiêciu grobach nale ¹ do najstarszych pomników, a tym samym zabytków strzemieszyckiej nekropolii. Szkoda, e tak Fotografia 2 Fotografia 3 Fotografia 4 wiele z nich zosta³o zniszczonych... Niektóre elementy tych w³aœnie starych pomników b¹dÿ nagrobków zgromadzono w doœæ charakterystycznej alei ró nych kapliczek zbudowanej na zachód od grobów Sióstr Pasjonistek. P³askorzeŸba umieszczona na grobie œp. œp. Katarzyny z Bagiñskich (zm. w 1936r.), Romana (zm. 1938r.), Tadeusza Lisów (fot. 4 wykonana w paÿdzierniku 2000 roku) przedstawia anio³a, który praw¹ rêk¹, z wieñcem chwa³y symbolem bohaterskiej œmierci o³nierza, uniesion¹ ku górze, wskazuje na krzy, a w lewej rêce trzyma szarfy (wst¹ - ki). W kulturze ludowej takie elementy stroju dzieciêcego (a tak e inne czêœci ich ubrañ) przywi¹zywano do grobów najm³odszych i najczêœciej oznacza³y one proœbê o wyzdrowienie. Ciekawy stary pomnik (fot. 5) znajduje siê na grobie sp. œp. Wincentego (zm. 1938 r.) i Marii z WoŸniaków Walotków. Jest to bowiem niewielka kaplica mauzoleum z charakterystycznym trójk¹tnym przyczó³kiem (frontonem) i ze ³obkowanymi w stylu doryckim przyporami. Pomnik ten stylizowany jest na wielu kapliczkach znajduj¹cym siê na cmentarzu ysakowskim we Lwowie. Dostrzec w nim mo na typowy dla surrealizmu styl neoklasyczny. Podobn¹ kapliczkê umieszczono na grobie œp. Wojciecha Franusa (zm. 1929 roku) 2. Dokoñczenie na stronie 8 strona 7
Dokoñczenie ze strony 7 Cmentarz w Strzemieszycach Na strzemieszyckim cmentarzu pochowani s¹ œp. œp. trzej proboszczowie naszej parafii: (fot. 6) emerytowany ks. pra³at dr Stanis³aw Paras (zm. w 1994 r.), ks. kanonik mgr Antoni Popielarczyk (zm. w 1993 r.) oraz ks. kanonik Bonifacy T³ustochowicz (zm. w 1998 r.). Na ich grobie (w koñcowej czêœci starego cmentarza obok krzy a katyñskiego) umieszczono figurê Chrystusa - Dobrego Pasterza z odnalezionym barankiem na barkach i obok stóp. Na naszym cmentarzu pochowani s¹ równie inni ksiê a: œp. ks. mgr Julian Nowak rektor Czêstochowskiego Seminarium Duchownego (zm. w 1962 r.), œp. ks. W³adys³aw Osuch (zm. w 1965r.) oraz œp. ks. Stefan Gliszczyñski (zm. w 1984 r. w 62 roku kap³añstwa). Groby maj¹ równie siostry zakonne z miejscowego Zgromadzenia Sióstr Pasjonistek. Groby dwóch lekarzy znanych i zas³u onych dla spo³ecznoœci strzemieszyckiej s¹ zwyczajne. Œp. dr med. Marceli Bia³ostocki (zm. w 1953 r. ) leczy³ naszych dziadków i rodziców przed wojn¹, a tak e i po wojnie. Pochowany jest wraz z on¹ po prawej stronie na najstarszej czêœci starego Fotografia 6 cmentarza, a nagrobek ufundowali mu mieszkañcy Strzemieszyc. Natomiast grób œp. dr med. Jana Korzonka (zm w 1985 r.) którego pogodny nastrój pamiêtaj¹ nadal jego najm³odsi pacjenci dzisiaj 40-50- latki znajduje siê w koñcowej czêœci starego cmentarza po lewej stronie alei. Tak- e groby innych znanych w Strzemieszycach kiedyœ osób, np. kierowników szkó³: œp. œp. Leszka Kolonki, Henryka Makarczyñskiego, Mieczys³awa Bieczka s¹ zwyczajne, a znajduj¹ce siê na nich napisy nie zawieraj¹ informacji, e byli wychowawcami kilkudziesiêciu roczników uczniów strzemieszyckich szkó³ podstawowych. W koñcowej czêœci starego cmentarza znajduje siê tak e grób œp. Alicji Balickiej (zm. w 1966 r.). Jej to jako jednej z pierwszych osób w Polsce przeszczepiono nerkê a dawc¹ by³ jej ojciec Antoni, spoczywaj¹cy w grobie obok swej córki. Na starym cmentarzu znajduje siê te pomnik Karola i Ignacego hrabiów S¹gaj³³o. Z informacji podanych przez pana Jana Kmiotka ( S i J nr 1/10 ze stycznia 2001), a tak e z relacji uzyskanych od innych osób wynika, e w miejscu obecnego pochówku Sióstr Pasjonistek znajdowa³a siê zbiorowa mogi³a, d³ugoœci oko³o 30m bêd¹ca zbiorowym grobem oko³o 400 o³nierzy armii austriackiej. Nie mam podstaw kwestionowaæ prawdziwoœci tego rodzaju informacji. Jednak e warto zastanowiæ siê dlaczego o mogile tej nie wiedzia³ proboszcz miejscowej parafii ks. Mieczys³aw Rogójski, który w 1947 roku w Sprawozdaniu do archiwum diecezjalnego w Czestochowie napisa³ miêdzy innymi: na cmentarzu strzemieszyckim znajduj¹ siê pomniki zwyczajne a wspólnych grobów nie ma 3. Obok jego podpisu i podpisu Dziekana Dekanatu D¹browskiego znajduje siê okr¹g³a piecz¹tka z sercem oplecionym koron¹ cierniow¹ w œrodku i napisem dooko³a: Sigillum Eccl. Par. Strzemieszyce Diec. Kielecensis. Byæ mo e nie by³a to zbiorowa mogi³a o³nierska z 1916 roku, lecz groby poszczególnych o³nierzy armii austro-wêgierskiej pochowanych tu w 1916 i 1918 roku? W archiwum parafii NSPJ w Strzemieszycach znajduj¹ siê bowiem dokumenty (kserokopiê jednego z nich zamieszczam) wystawione przez C. i k. Superyorat polowy Jeneral. Gubernatorstwa wojsk w Polsce (biskupstwa polowego armii austro-wêgierskiej) poœwiadczone podpisem ks. superyora (kapelana) polowego Henryka Prokscha oraz okr¹g³¹ piecz¹tk¹ z niemieckim napisem wokó³: K.U.K. Militärseelsorge in D¹browa (Duszpasterstwo wojskowe w D¹browie). Dokumenty te, chocia wystawione przez duszpasterstwo armii austrowêgierskiej, spisane zosta³y w jêzyku polskim, a kierowane by³y do Fotografia 5 strona 8
Przewielebnego Urzêdu Parafialnego w Strzemieszycach po to, by w rejestrach zmar³ych naszej parafii odnotowano œmieræ tych osób, a na ich podstawie po zakoñczeniu wojny rodzinom zmar³ych wystawiono akty zgonu. Z tych zachowanych kilku dokumentów wynika, e na strzemieszyckim cmentarzu pochowani zostali o³nierze armii austro-wêgierskiej wchodz¹cy w sk³ad ró nych formacji: 496 batalionu etapowego, 56 pu³ku piechoty, 45 pu³ku artylerii, a tak e jeniec w³oski 112 pu³ku piechoty. Wszyscy oni zmarli w ró nych miesi¹cach 1918 r. w Strzemieszycach, a przyczynê ich œmierci okreœlono nastêpuj¹co: przejechanie przez poci¹g, suchoty, nieszczêœliwy wypadek na kopalni, parali serca. Byli to o³nierze urodzeni w latach 1869-1885 w miastach w³oskich i niemieckich. Wœród nich znajduj¹ siê równie dwaj o³nierze Polacy, do 1918 roku poddani cesarza austro-wêgierskigo. Na wspomnianych wy ej dokumentach podano ponadto nazwiska dwóch œwiadków œmierci o³nierzy, tj. oficera lub podoficera oraz lekarza pu³kowego, a tak e nazwisko ksiêdza kapelana wojskowego - obecnego przy pochówku zmar³ych. Dokumenty te maj¹ ró ne numery: z 26 IV 1918 r.- nr 213 i 214; z 25 IX 1918 nr 487, 488, 492; z 25 X nr 546. Kto tak pięknie gra? Jak obudziæ kulturê w ma³ej miejscowoœci, gdy w szko³ach nie dzia³a tak wiele kó³ek zainteresowañ jak kiedyœ, dom kultury opustosza³, do Centrum jest daleko i w³aœciwie czasem strach puœciæ dziecko w tak¹ podró? Bywa³ kiedyœ taki zwyczaj, e i w salonach i w wiejskich cha³upach odbywa³y siê koncerty. Chocia wykonawcy i okolicznoœci by³y inne: z jednej strony szkolone g³osy, piêkne arie, zaœ z drugiej wiejskie przyœpiewki œwi¹tecz- Czy s¹ to ci o³nierze, o których wspomnia³ pan Jan Kmiotek czy jeszcze inni o³nierze, o których zupe³nie zapomniano? Mo e dowództwo armii okupuj¹cej nasze ziemie w 1918 roku nie chcia³o podaæ w³aœciwej przyczyny ich œmierci, by bez problemu pochowaæ ich na miejscowym katolickim cmentarzu parafialnym? Warto zastanowiæ siê nad tym zagadnieniem podejmuj¹c problem starych grobów, znajduj¹cych siê na strzemieszyckiej nekropolii, które maj¹ po 80 i wiêcej lat... Warto ocaliæ niektóre z nich, a tak e pamiêtaæ o osobach najwczeœniej tu pochowanych, nie maj¹cych ju swych grobów i bliskich, którzy dbaliby o ich w³aœciwy wygl¹d. A. Glimos-Nadgórska Przypisy 1. Informacja przedstawiona przez proboszcza Parafii Najœwiêtszego Serca Pana Jezusa w Strzemieszycach z 1947 roku podana w Sprawozdaniu do archiwum diecezjalnego w Czestochowie. Archiwum parafii NSPJ w Strzemieszycach. Akta luÿne. 2. Informacje o stylu budownictwa zastosowanego na naszym cmentarzu uzyska³am od dr Ryszarda Nakonecznego z Wydzia³u Architektury Politechniki Œl¹skiej w Gliwicach. 3. Sprawozdanie do archiwum diecezjalnego w Czestochowie. Archiwum parafii NSPJ w Strzemieszycach. Akta luÿne. ne lub te przy tradycyjnej pracy, to sama idea by³a podobna. Dziœ czasy siê zmieni³y, doba sprawia wra enie znacznie skróconej, czas pêdzi jak szalony. Gdzie mamy czas, eby usi¹œæ, poœpiewaæ? Komu bêdzie siê chcia³o pojechaæ do filharmonii, do teatru...? Czasami jest tak, e to SZTUKA przyje d a do nas. W ten sposób zrealizowane by³y 2 koncerty staraniem Rady Dzielnicy, Urzêdu Miasta, Stowarzyszenia Przyjació³ Strzemieszyc. Pierwszy Koncert odby³ siê 14 grudnia 2001 r, drugi 26 stycznia 2002 r, a na trzeci zapraszamy 13 kwietnia 2002 r. Kto by³ to wie. Muzyka najwy - szej jakoœci, zabawa rewelacyjna, owacje gor¹ce i na stoj¹co. W dodatku okazja do spotkañ towarzyskich na wielk¹ skalê. J.Kulig Dokoñczenie ze strony 4 Telewizyjne dzieci dobra. Mog¹ te utrwaliæ siê przekonania, e zachowania w których dominuje przemoc, podstêp, zemsta, s¹ norm¹ i tak nale y w yciu postêpowaæ. Dominacja w programach dla dzieci wzorców negatywnych mo e byæ te przyczyn¹ powstania u m³odego cz³owieka przeœwiadczenia, e nie jest mo liwe inne postêpowanie, e w yciu trzeba rozpychaæ siê ³okciami, a to czego siê zapragnie zdobywaæ si³¹. Wiele zastrze eñ mo e te budziæ agresywna reklama prezentowana w telewizji. Du y niepokój wzbudza hierarchia wartoœci prezentowana w wielu reklamach. Czêsto jest to egocentryzm, konformizm, kult si³y i sukcesu, ³akomstwo. Skutkiem bezrefleksyjnego wch³aniania takich treœci przez dzieci mo e byæ nie tylko ¹danie kupienia reklamowanego produktu, lecz przede wszystkim uformowanie w nich postawy godz¹cej czasem w osobê ludzk¹, opartej na przekonaniu, e konsumpcja jest najwy sz¹ wartoœci¹. Istotn¹ czêœci¹ reklamy telewizyjnej, poza informacj¹, jest warstwa perswazyjna. Polega ona najczêœciej na podsuwaniu widzom, poprzez odpowiednio skonstruowane obrazy i scenki, skojarzeñ polecanego produktu z wa - nymi ludzkimi potrzebami. Perswazja ta jest bardzo skuteczna, jednak najczêœciej niewiele ma wspólnego z rzeczywist¹ wartoœci¹ zachwalanych towarów. Nale a³oby wiêc chroniæ dzieci przed tak¹ agresywn¹ reklam¹. Jest to zadanie rodziców, nauczycieli i wychowawców. To oni powinni uczyæ dzieci krytycznie odbieraæ docieraj¹cy do nich przekaz s³owny i wizualny, a tak e uœwiadomiæ im jak wielostronny wp³yw maj¹ one na ich zachowanie i osobowoœæ. Zwracajmy uwagê ile czasu nasze dzieci spêdzaj¹ przed telewizorem, interesujmy siê co ogl¹daj¹, zaproponujmy im coœ w zamian telewizji! Na pewno bêdzie to z korzyœci¹ nie tylko dla dzieci. E. Burdzy strona 9
Nowe w SP 2 Klub Europejski 20 listopada w Szkole Podstawowej Nr 2 w D¹browie Górniczej odby³a siê uroczystoœæ otwarcia Szkolnego Klubu Europejskiego-,,Eurodwójka. Jego za³o ycielem jest mgr Ilona Gagla - nauczycielka jêzyka angielskiego. Goœæmi,,Eurodwójki byli wiceprezydent miasta - Tomasz So³tysik, naczelnik MCO - Jerzy Zawarczyñski, prezes ZNP - Krystyna Michalska, przewodnicz¹cy ZZPO,,Solidarnoœæ - Jan Kurczek, radny z dzielnicy Strzemieszyce - Adam Majewski oraz dyrektorzy szkó³ Nr 5, 17, 21, 23, 29, 35 i ZSO-3. Przygotowano ciekawy program artystyczny, na który z³o y³a siê inscenizacja w jêzyku angielskim oraz wystêpy laureatów przeprowadzonego wczeœniej Konkursu Piosenki Europejskiej. Imprezie towarzyszy- ³y przygotowane przez uczniów prezentacje krajów Unii, mo na by³o równie zwiedziæ siedzibê klubusalê audiowizualn¹ wyposa on¹ w stanowisko komputerowe z pod³¹czeniem do internetu. Pomys³ zak³adania klubów europejskich powsta³ w Portugalii. Wynika³ on z potrzeby kszta³towania,,œwiadomoœci europejskiej w oparciu o program nazwany,,europej- ski wymiar w edukacji. Chodzi- ³o nie o uczenie dzieci i m³odzie- y w Europie, ale o przygotowanie jej dla Europy i do ycia w niej. Ustalono, e edukacja proeuropejska powinna byæ skierowana nie tylko do dorastaj¹cej m³odzie y ale i do dzieci. Cel ten bêdzie realizowany przez strzemieszyck¹,,eurodwójkê. Ustalono, e do jej najwa niejszych zadañ nale eæ bêdzie zapoznawanie dzieci z kultur¹ i wspó³czesnym obliczem krajów Unii Europejskiej, tak aby uœwiadamiaæ fakt, i mimo ró norodnoœci i odmiennoœci kultur wszystkie kraje europejskie stanowi¹ wspólnotê niezale nie od stopnia integracji z Uni¹.,,Eurodwójka zamierza kszta³towaæ postawê tolerancji i szacunku wobec innych kultur, ale zamierza prezentowaæ tak e polskie obyczaje, tradycje i osi¹gniêcia oraz promowaæ polsk¹ kulturê w kontaktach miêdzynarodowych, które chce nawi¹zaæ. Szko³a Podstawowa Nr 2 zosta³a ju wpisana do bazy danych szkó³ partnerskich,,partbase W sposób dostosowany do wieku cz³onkowie klubu bêd¹ informowani o procesach integracyjnych w Europie. Nawi¹zano ju kontakt z Centrum Informacji Europejskiej w Warszawie oraz Regionalnym Oddzia³em tej instytucji w Katowicach, którego pracownicy przeprowadz¹ w szkole Nr 2 lekcje europejskie oraz debatê szkoln¹ na temat integracji z Uni¹. W ramach wspó³pracy cz³onkowie,,eurodwójki wezm¹ udzia³ w Forum Klubów Europejskich, które odbêdzie siê 12 grudnia w Pa³acu M³odzie y w Katowicach. Klub wymienia korespondencjê z instytucjami zajmuj¹cymi siê problematyk¹ europejsk¹ np. Fundacj¹ im. Stefana Batorego oraz Fundacj¹ F. Schumanna, Centrum Europejskim Uniwersytetu Warszawskiego, a tak e ambasadami krajów Unii, od których otrzymuje wiele ciekawych materia³ów, map, folderów. Powstanie klubu jest kolejnym krokiem w wychowaniu uczniów szko³y Nr 2 daj¹cym im mo liwoœæ przygotowania siê do ycia w Zjednoczonej Europie pozbycia siê kompleksów oraz zdobycia wiedzy i umiejêtnoœci w najbardziej potrzebnych i preferowanych dziedzinach. Dyrektor szko³y mgr Tomasz Nabia- ³ek postawi³ na nauczanie jêzyka angielskiego oraz informatyki. Przedmioty te s¹ nauczane w poszerzonym wymiarze godzin. Jêzyk angielski nauczany jest pocz¹wszy od klasy I, a iloœæ lekcji wzrasta z ka dym rokiem nauki by w klasie V i VI osi¹gn¹æ liczbê 4 godzin tygodniowo. Informatyka nauczana jest natomiast w wymiarze 2 godzin tygodniowo w klasie IV, V i VI. Lekcje odbywaj¹ siê w bogato wyposa onych pracowniach. oprac. Ilona Gagla strona 10
Izba Pamięci Ju od jesieni ubieg³ego roku, w Szkole Podstawowej nr 5 dzia³a Izba Pamiêci. Dziêki ofiarnoœci mieszkañców Strzemieszyc mo na by³o zebraæ bardzo wiele eksponatów z ró nych dziedzin ycia naszych ojców, dziadków, pradziadków.... Do zbiorów z SP 5 oraz szko³y w Ma³ych Strzemieszycach ci¹gle do³¹czaj¹ siê ró ni ofiarodawcy i osoby oddaj¹cy w depozyt pami¹tki naszej przesz³oœci. S¹ to zarówno stare narzêdzia z gospodarstw i zagród, jak przedmioty u ytkowe, garnki, talerze czy ³y ki. PokaŸny zbiór stanowi¹ zdjêcia i dokumenty œwiadectwa ukoñ- Cz³onkowie Stowarzysznia Przyjació³ Strzemieszyc na otwarciu Izby Pamiêci w SP 5 wielu pomocach szkolnych, które dzisiaj ju s¹ zabytkami. Wkrótce bêdzie równie udostêpnione stare wyposa enie pracowni chemicznej i fizycznej. Wszystkie te kolby, próbówki, retorty i... przykro mi, ale nawet nie wiem jak siê te urz¹dzenia nazywaj¹ wygl¹daj¹ wrêcz jak z bajki. Wystarczy tylko przymkn¹æ oczy, dodaæ do tego trochê wyobraÿni i jesteœmy w pracowni jakiegoœ starodawnego alchemika. Wszystko uzupe³niaj¹ meble, krzes³a, ko³owrotki i wagi stoj¹ce pod œcianami, na których obok sztandaru szko³y z Ma³ych Strzemieszyc, wisi god³o szko³y nr 5 z lat 1928-1939. Przechowa³ je i teraz ofiarowa³ do Izby pan Marian Milka. Ci, którzy chc¹ sobie przypomnieæ szkolne lata, mog¹ usi¹œæ (choæ ju bardzo ostro nie) w starych szkolnych ³awkach. Jest w nich i ka³amarz, i stary zeszyt i... wspomnienia dawnych czasów. Z podziwem mo na równie obejrzeæ wyro by mieszkanek Strzemieszyc hafty, makatki robótki szyde³kowe. Wiêcej nic nie dodam. To trzeba koniecznie zobaczyæ i oczywiœcie dalej uzupe³niaæ zbiory. M.S. Izba Pamiêci i God³o SP 5 z lat 1928-39 czenia ró nych szkó³, legitymacje, stare czasopisma, wszelkiego rodzaju zaœwiadczenia. Obrazuj¹ one koleje historii Strzemieszyc. S¹ w ró nych jêzykach: polskim, rosyjskim i niemieckim. Uzupe³niaj¹ je banknoty i monety. Na pó³kach s¹ roz³o one przedmioty zwi¹zane z zawodami wykonywanymi przez naszych przodków. Wiele lamp górniczych i kolejowych, czapki, he³my a nawet zbiór starych butelek. Z nowszych eksponatów mo na wspomnieæ o radioodbiornikach, gramofonach, magnetofonach i strona 11
PIERWSZY ROK, A JUŻ OSIĄGNIĘCIA P³ywanie jest jednym z najzdrowszych sportów, wszechstronnie rozwijaj¹cych organizm. Ruch w wodzie, po³¹czony z pokonywaniem jej oporu, harmonijnie kszta³tuje cia³o, przeciwdzia³a wszelkim czynnikom deformuj¹cym (siedzenie w ³awkach szkolnych), przyczynia siê do poprawienia postawy, usuniêcia nadmiernych krzywizn krêgos³upa i zwiêkszenia pojemnoœci p³uc. Uczniowie strzemieszyckich szkó³ mog¹ korzystaæ z dobrodziejstw, jakie niesie woda. W³aœnie mija rok, jak przy Szkole Podstawowej nr 5 uruchomiono nowoczesny basen k¹pielowy. Odbywaj¹ siê w nim lekcje wychowania fizycznego wszystkich szkó³ strzemieszyckich, gimnastyka korekcyjna i treningi MMKS. Basen jest równie udostêpniany mieszkañcom Strzemieszyc, D¹browy Górniczej i wszystkim chêtnym. Uczniowie SP 5 w trosce o harmonijny rozwój, bardzo chêtnie uczestnicz¹ w zajêciach na basenie. Intensywnie doskonal¹ p³ywanie wszystkimi stylami. Systematyczne p³ywanie, poprawne wykonywanie æwiczeñ, stosowanie siê do wskazówek nauczycieli doprowadzi³o wielu uczniów do osi¹gania znakomitych wyników. 20 i 22 lutego tego roku uczniowie naszej szko³y startowali w Miejskich Miêdzyszkolnych Zawodach P³ywackich, odbywaj¹cych siê w SP 31 w Z¹bkowicach. W zawodach tych uczestniczy³o 16 szkó³. Pomimo, i p³ywamy tylko rok wywalczyliœmy wiele dyplomów. Sumuj¹c punkty w poszczególnych kategoriach Szko- KONCERT Co nam wiosną w sercu gra I Z-ca Prezydenta Miasta D¹browa Górnicza Tomasz So³tysik Przewodnicz¹ca Rady Dzielnicy Strzemieszyce i Stowarzyszenie Przyjació³ Strzemieszyc zapraszaj¹ na koncert, który odbêdzie siê 13 IV 2002 r. o godz.17 00 w Szkole Podstawowej nr 5. W sprawie bezp³atnych biletów proszê kontaktowaæ siê z sekretariatem szko³y (tel. 2645045) Patronat honorowy Prezydent Miasta D¹browa Górnicza Marek Lipczyk ³a nasza zdoby³a 1 miejsce w p³ywaniu indywidualnym przed SP 3 i SP 31. Wœród najlepszych p³ywaków wywodz¹cych siê z SP 5 na szczeblu D¹browy Górniczej okazali siê: Kl. III Mateusz Gadowski - I miejsce, styl dowolny Rafa³ Balicki - I miejsce, styl klasyczny Marcin Skrobacz - III miejsce, styl klasyczny Kl. IV Adrian Koniak -I I miejsce, styl klasyczny Norbert Sasin -II miejsce, styl klasyczny Kl. V Dawid O³ubiec - II miejsce, styl klasyczny, Tomasz Radziêta -IV miejsce, styl klasyczny Kl. VI Kamil Skrobacz - I miejsce, styl klasyczny Kamil Bagiñski - I miejsce, styl grzbietowy Micha³ Kozie³ - II miejsce, styl motylkowy Jakub Flasza - III miejsce, styl dowolny Marcin Windys - IV miejsce, styl klasyczny Wœród dziewcz¹t najwy sze miejsce na terenie D¹browy Górniczej zajê³y: Kl. III Dominika Pawluœ (uczennica kl. II) - III miejsce, styl klasyczny Kl. IV Magdalena Salamon - II miejsce, styl klasyczny Kl. V Daria Frankiewicz - II miejsce, styl motylkowy Angelika Kopeæ - III miejsce, styl grzbietowy Ilona Krzysztañ -IV miejsce, styl grzbietowy Kl. VI Agnieszka Zander - III miejsce, styl dowolny Natalia Natkaniec - IV miejsce, styl grzbietowy Wymienieni uczniowie bardzo godnie reprezentowali w zawodach Szko- ³ê Podstawow¹ nr 5. W kwietniu uczniowie Ci bêd¹ reprezentowaæ D¹browê Górnicz¹ w zawodach na szczeblu wojewódzkim. Mamy nadzieje, e równie tam znajd¹ siê na wysokich miejscach. Czeka ich teraz ciê ka praca. Gratulujemy dotychczasowych osi¹gniêæ i czekamy na kolejne dyplomy i puchary. Trzymamy mocno za was kciuki!!! Alicja Haberko DOMY WESELNE Dąbrowa Gór. - Strzemieszyce ul. Strzemieszycka 109 organizowanie imprez okolicznoœciowych wynajem naczyñ sto³owych 0601 41 37 79 Sosnowiec ul. Hubala Dobrzańskiego 16 Sk³ad komputerowy: Maciej Szaniawski; Zespó³ Redakcyjny: El bieta Bagiñska-Wartak, Joanna Kulig,ccp Maciej Szaniawski oraz Wspó³pracownicy. Osoby te wszystkie swe dzia³ania wykona³y bezp³atnie. Korespondencjê prosimy nadsy³aæ na adres : Stowarzyszenie Przyjació³ Strzemieszyc, ul. Strzemieszycka 390, 42-530 Strzemieszyce: e-mail: strzemieszyce_i_ja@interia.pl Druk: DRUKARNIA Daphne, tel. 0501 439 077 strona 12