PRZYK AD 4: PROGRAM BBC O NIEWIARYGODNYCH MOCACH SAMOUZDRAWIANIA

Transkrypt

1 Gry i zabawy umys³owe PRZYK AD 4: PROGRAM BBC O NIEWIARYGODNYCH MOCACH SAMOUZDRAWIANIA A = Autonomiczne mechanizmy samouzdrawiania (np. spadek ciœnienia krwi, zaœlepki z krwi) B = Brak tlenu: maksymalnie 3 minuty C = Chemiczna reakcja ³añcuchowa 2 ; Ch³odzenie (por. A ) albo zimno; Czerwone cia³ka krwi D = Damage Control Procedure (DCP) = procedura kontroli uszkodzeñ, dr DIMETRIADES E = endorfiny (bóle nie do zniesienia spowalniaj¹ kr¹ enie i tworz¹ zaœlepki z krwi) F = Falklandy (wojna) G = G H = Hipotermia = och³odzenie cia³a jako terapia (podpatrzone w naturze) I = I J = JATROGENNY; Jakoœæ procesu uzdrawiania przy szoku... K = przy Krwotoku (por. C ) p³ytki krwi siê zlepiaj¹, aby zahamowaæ krwawienie L = Leukocyty (= bia³e cia³ka krwi, domena glicynowo-serenowa GS-9) M = Medycyna (nowa) kontra stara medycyna akademicka; Mechanizmy nerwowe (reakcje ³añcuchowe, por. C oraz odpowiedni przypis) N = Nagi¹æ regu³y (przy powa nych urazach g³owy) 2 Chemiczna reakcja łańcuchowa: Wskutek niedoboru tlenu uszkodzone komórki nerwowe uszkadzają zdrowe komórki. Niska temperatura hamuje tę reakcję łańcuchową i tym samym czynienie dalszych szkód. 64

2 Modu³ 3 Listy ABC i KaWa jako magazyny wiedzy O = Orientacja: natura, a przy tym z³o one ( P ) P = Procesy, które powinny przebiegaæ mo liwie bez zak³óceñ; Przysz³oœæ: Pomóc naturze dzia³aæ zgodnie ze jej prawami, dopuœciæ (uzdrawianie) R = Reakcja alarmowa; S = Samouzdrawiaj¹ce si³y (por. U ), Spadek temperatury = czêœæ samoistnych procesów uzdrawiania organizmu! T = Transport tlenu ( por. czerwone cia³ka); Trauma (=uraz): najpierw odczekaæ, nie robiæ od razu transfuzji, przede wszystkim utrzymaæ niskie ciœnienie krwi; Transfuzja powoduje nowe krwawienia U = Uk³ad odpornoœciowy (uruchamia si³y samouzdrawiania) W = Wojna w Wietnamie Y = Y Z = Z Na koniec powsta³y jeszcze trzy szybkie KaWa do trzech kluczowych s³ów tego programu. Tutaj tak e mo emy stwierdziæ, jak niewielkim nak³adem czasu mo na siê nauczyæ mnóstwa rzeczy, wcale siê nie ucz¹c w zwyk³ym rozumieniu tego s³owa! 65

3 Gry i zabawy umys³owe Kiedy temat mnie porwie tak, jak to by³o w tym przypadku z regu³y robiê do niego od razu jeden b¹dÿ parê S OWNYCH obrazków: poniewa chodzi³o tu pacjentów w szoku, zaczê³am od tego w³aœnie s³owa: 66 Jednym z powodów, dla których ten program tak mnie wci¹gn¹³, by³ fakt, e oto znalaz³am genialny przyk³ad ilustruj¹cy pojêcie, którego od lat u ywam na seminariach dla pokazania okreœlonego aspektu postrzegania (KONSTRUKCJA) i póÿniejszego przypominania (Re-KONSTRUKCJA). Pos³ugujê siê tam pewnym fragmentem œwiata, który najpierw postrzegamy nieœwiadomie i który po jego rozwa eniu na seminarium nagle wydaje siê byæ wszêdzie i po prostu pcha siê nam w oczy i uszy. Jedno z takich s³ów to jatrogenny, s³owo kluczowe debaty politycznej, która w³aœnie siê zaczê³a (patrz ramka na str. 67).

4 Modu³ 3 Listy ABC i KaWa jako magazyny wiedzy Przeczytaj, proszê, ten tekst i spróbuj na pocz¹tek zgadn¹æ znaczenie s³owa jatrogenny (o ile jeszcze go nie znasz): Jatrogenny! Z jednej strony lamentujemy nad ogromem nak³adów na s³u bê zdrowia, zaœ z drugiej istnieje coraz wiêcej dowodów, e liczba chorób i zgonów o charakterze jatrogennym siêga ju 50 proc. wszystkiego, z czym maj¹ do czynienia lekarze! Przypomina siê tu sytuacja w reklamie: wiadomo, e co najmniej 50% reklam dotyczy kotów nie wiemy niestety, która to po³owa! Analogicznie moglibyœmy stwierdziæ, e oko³o po³owy pacjentów lepiej da³oby sobie radê bez pomocy lekarskiej. Jednak e inaczej ni w reklamie, zaczynamy powoli pojmowaæ, które sytuacje wskutek tak zwanej sztuki leczenia prowadz¹ do sztuki niewyleczenia. Por. str. 62: Wiedzia³eœ o tym? Zgad³eœ? Pojêcie jatrogenny zawiera gen, czyli wytworzenie czegoœ, oraz iatros (greckie s³owo oznaczaj¹ce uzdrowiciela). Zatem jatrogenny to wytworzony wskutek stosowania sztuki lekarskiej. Jak dziœ ju wiemy, stosowanie sztuki lekarskiej mo e tak e wytwarzaæ chorobê i œmieræ. WeŸmy choæby takich zaanga owanych i odwa nych ludzi jak SEMMELWEISS, który przez niemal dwa lata mia³ etykietkê wariata i o ma³o nie wyl¹dowa³ w szpitalu psychiatrycznym jedynie dlatego, e poda³ w w¹tpliwoœæ pewne powszechne przekonanie. Fakt, e zdo³a³ stworzyæ oddzia³ po- ³o niczy, gdzie œmiertelnoœæ noworodków gwa³townie spad³a, nie zainteresowa³ nikogo, a w szczególnoœci adnego lekarza! Gdyby LISTER w Anglii nie potwierdzi³ wyników swojego wiedeñskiego 67

5 Gry i zabawy umys³owe 68 kolegi, to przez nastêpne lata albo dekady nic by siê nie wydarzy³o. Có twierdzi³ SEMMELWEISS? Nic ponad to, e lekarze przed zabiegami musz¹ myæ rêce! Trudno to sobie dzisiaj wyobraziæ, ale w tamtych czasach by³o na porz¹dku dziennym, e lekarze uœmiercali kolejno ca³y szereg pacjentek, kiedy to prosto z prosektorium œpieszyli na porodówkê, aby (w garniturze, krawacie i p³aszczu) asystowaæ przy porodach. Nikt nie chcia³ wtedy wierzyæ, e to sam LEKARZ wprowadza zabójcze zarazki do organizmu ciê arnej, wskutek czego m³ode matki kilka dni póÿniej umiera³y. Œmieræ ³ó eczkow¹ (œmieræ noworodka w ³ó eczku) uwa ano za naturaln¹, niezale nie od faktu, e wystêpowa³a prawie wy³¹cznie w szpitalach. W spo³eczeñstwach (czy te œrodowiskach), gdzie kobiety rodzi³y dzieci przy pomocy innych kobiet, do takich zabójczych zaka eñ dochodzi³o bardzo rzadko. Cz³owiek ³apie siê za g³owê i pyta: Jak e to mo liwe? Otó s¹ istniej¹ co najmniej dwa powody, dla których prace badawcze nad powik³aniami jatrogennymi w trakcie leczenia (tak e œmiertelnymi) posuwaj¹ siê tak powoli: Po pierwsze, medycyna akademicka (jak ka da klasyczna dziedzina badawcza) jest niewiarygodnie konserwatywna; przez ca³e dziesi¹tki lat zaciekle zwalcza siê nowoœci. Wszyscy wybitni pionierzy cierpieli z tego powodu, jednak w przypadku medycyny musz¹ tak e cierpieæ, a nawet umieraæ t³umy pacjentów! Po drugie, lekarze chêtnie kryj¹ swoich kolegów, gdy chodzi o problemy jatrogenne, stanowi¹ce w s¹dzie sprawy o b³¹d w sztuce. Tym sposobem niezale ne komisje (to absurd, ale te z³o one z lekarzy) s¹ skuteczne jedynie w ograniczonym zakresie.

6 Modu³ 3 Listy ABC i KaWa jako magazyny wiedzy Najczêœciej te rzeczy mo na stwierdziæ na drodze autopsji, lecz niezale nie od tego, e krewni s¹ czêsto przeciwni coraz czêœciej, rzekomo ze wzglêdu na finanse gminy czy szpitala, nie robi siê autopsji i nie sposób siê doczekaæ naukowych wyników sekcji. Istniej¹ szacunki, zgodnie z którymi w samej tylko Europie co najmniej pó³ miliona kobiet poœwiêcono na o³tarzu naukowego uporu. Jest to zatem przyk³ad seryjnego uœmiercania jatrogennego. Dlatego zaraz powsta³o KaWa do s³owa jatrogenny : Poniewa ten temat od dawna le y mi na sercu, gdy wci¹gnê³am siê w ten program BBC, by³am zafascynowana. Kiedy go w³¹czy³am, us³ysza³am akurat, jak brytyjski profesor medycyny Jim RYAN wyjaœnia³: W wojnach od czasu Wietnamu niezliczone rzesze o³nierzy uœmiercono jatrogennie. 69