zeszyt 3 katechezy III. Bóg obietnic

Podobne dokumenty
Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie. Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej

klasa II zeszyt 0 Program edukacji religijnej dla II klasy gimnazjum

PLANY WYNIKOWE Wymagania podstawowe

Klasa IV. VIb. Bóg pragnie naszego szczęścia Bóg zawsze wierny swojemu przymierzu VII. zeszyt 4 katechezy 40-51

KRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII. Uczeń otrzymujący ocenę wyższą spełnia wymagania na ocenę niższą.

DROGA KRZYŻOWA TY, KTÓRY CIERPISZ, PODĄŻAJ ZA CHRYSTUSEM

PLANY WYNIKOWE W ZAKRESIE I KLASY GIMNAZJUM opracowane na podstawie materia³ów katechetycznych Jezus uczy i zbawia z serii W DRODZE DO EMAUS

SZKOLNY ZESTAW PROGRAMÓW NAUCZANIA. SZKOŁA PODSTAWOWA W UJANOWICACH Rok szkolny 2008/2009

Przedmiotowy system oceniania z religii dla klasy piątej szkoły podstawowej

Przedmiotowy System Oceniania z Katechezy w Szkole Podstawowej w Trzebielu dla klas IV-VI zgodny z programem nauczania Odkrywamy tajemnice Bożego

ZASADY ETYKI ZAWODOWEJ ARCHITEKTA

MĄDROŚĆ, WIARA i WYCHOWANIE. Koncepcja pracy Katolickiego Gimnazjum im. św. Jadwigi Królowej w Sandomierzu na lata 2015/2020

WĘDROWANIE Z BOGIEM Podręcznik i ćwiczenia do religii dla klasy 0

Przedmiotowy system oceniania z religii Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Przechlewie

Uchwała nr 4/2014/2015 Rady Pedagogicznej Zespołu szkół im. Władysława Reymonta w Lipiej Górze z dnia 27 sierpnia 2014 roku

POZNAJĘ BOGA I W NIEGO WIERZĘ

e-kadry.com.pl Ewa Drzewiecka Telepraca InfoBiznes

Gra yna Œwiderska BIOZ. w budownictwie. poradnik

m ê s k i e s e r c e _

II POLSKI SYNOD PLENARNY ( )

W domu i rodzinie Jezusa

- o zmianie ustawy o systemie oświaty.

Kompensacyjna funkcja internatu w procesie socjalizacji dzieci i m³odzie y upoœledzonych umys³owo

ZASADY OCENIANIA ZACHOWANIA STOSOWANE WOBEC UCZNIÓW GIMNAZJUM W KOSTRZYNIE. Załącznik nr 5 do Statutu Gimnazjum

F Ă MD LH Q D ] G È ] U

INFORMACJA O PODRĘCZNIKACH DO NAUKI RELIGII OBOWIĄZUJĄCYCH W DIECEZJI OPOLSKIEJ W ROKU SZKOLNYM 2013/2014

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia:

Powiatowy Urząd Pracy w Rawie Mazowieckiej

józef augustyn sj myśli na każdy dzień roku

REGULAMIN SZKOLNEGO KONKURSU Z ZAKRESU RACHUNKOWOŚCI PIT PRZEZ INTERNET DLA ZESPOŁU SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH IM. ADAMA MICKIEWICZA W LUBANIU

Święty Ʀ8*Ɗ5 : Ojciec # 3 "5 " - # & 35 Pio 1

Zasady racjonalnego dokumentowania systemu zarządzania

K R Y T E R I A O C E N I A N I A

Regionalna Karta Du ej Rodziny

NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie. Wystąpienie pokontrolne. Kraków, dnia maja 2011 r. Pan Ryszard Ścigała Prezydent Miasta Tarnowa

Zmiana Nr 1. Żywiec, dnia r. Wprowadza się następujące zmiany : 5 zmienia brzmienie :

Skuteczność i regeneracja 48h albo zwrot pieniędzy

ZESTAW PODRĘCZNIKÓW SZKOLNYCH ZKPiP Nr 1 SZKOŁA PODSTAWOWA NR 87

W ŚWIECIE. PODRĘCZNIK METODYCZNY DO RELIGII DLA II KLASY LICEUM ORAZ II i III TECHNIKUM

Jestem świadkiem Chrystusa w Kościele. Podręcznik do religii dla I klasy liceum i technikum

Państwa członkowskie - Zamówienie publiczne na usługi - Ogłoszenie o zamówieniu - Procedura otwarta. PL-Warszawa: Usługi hotelarskie 2011/S

W drodze do Wieczernika nr AZ-1-01/10 z r.

Regulamin Krêgów Harcerstwa Starszego ZHR

Kolorowe przytulanki

Jesteśmy w rodzinie Pana Jezusa

Szkolny zestaw podręczników Szkoły Podstawowej w Dolistowie obowiązujących w roku szkolnym 2013/2014

L A K M A R. Rega³y DE LAKMAR

113 LITANII. Wybór i opracowanie. ks. Jerzy Lech Kontkowski SJ

REGULAMIN KONKURSU PLASTYCZNEGO pt. Świat w Tobie Odsłoń przed nami świat swojej wyobraźni

Wykaz podręczników do klasy IV w roku szkolnym 2014/15 Przedmiot Klasa Autor (autorzy) Tytuł (pełny tytuł) Wydawca Nr

Postrzeganie zdrowia i znajomość czynników na nie wpływających przez dzieci w wieku przedszkolnym.

UCHWAŁA NR XLI/447/2013 RADY MIEJSKIEJ GÓRY KALWARII. z dnia 28 maja 2013 r.

Kieleckie Studia Teologiczne

II Dane o uczniu, dla którego ma być przyznane stypendium: 1 Nazwisko i imię ucznia

Bezpieczna dzielnica - bezpieczny mieszkaniec

PL-LS Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP

Gie³da Papierów Wartoœciowych w Warszawie S.A.

REGULAMIN REKRUTACJI DZIECI DO PRZEDSZKOLA SAMORZĄDOWEGO Baśniowa Kraina W BŁASZKACH NA ROK SZKOLNY 2016/2017

Nawracać się III. tydzień Wielkiego Postu. Modlitwa małżeńska

WYKAZ PODRĘCZNIKÓW OBOWIĄZUJĄCYCH W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 5 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI IM. JANA PAWŁA II W KOŁOBRZEGU W ROKU SZKOLNYM: 2015/2016

TÜV Rheinland Polska. Nowy Znak. Odpowiadamy na Pañstwa pytania.

PRZEDSZKOLE: SZKOŁA PODSTAWOWA: KLASY I-III

Zarządzenie Nr 325/09 Burmistrza Miasta Bielsk Podlaski z dnia 29 czerwca 2009 r.

SZKOLNY ZESTAW PODRĘCZNIKÓW OBOWIĄZUJĄCY W ODDZIALE PRZEDSZKOLNYM ORAZ W KLASACH I VI W SZKOLE PODSTAWOWEJ W CHARNOWIE W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

Spis treœci. Spis treœci

TRIDUUM PASCHALNE Nowa Pascha. Szczyt liturgii i dziejów... 49

Darmowy fragment

W drodze do Emaus. prowadzi i zbawia. Podręcznik do religii dla III klasy gimnazjum

OFERTA PROMOCYJNA

O Królowaniu królowi Cypru fragmenty

Program wychowania do Ŝycia w rodzinie do klas V VI

SZKOLNY ZESTAW PODRĘCZNIKÓW SZKOŁA PODSTAWOWA W BUDZOWIE Z FILIĄ W PRZEDBOROWEJ ROK SZKOLNY 2014/2015

POSTANOWIENIE. Prezes SN Lech Paprzycki

Na okładce i wewnątrz książki wykorzystano stacje Drogi Krzyżowej malowane na szkle autorstwa Ewy Skrzypiec (fot. Ewa Skrzypiec)

REGULAMIN REKRUTACJI DZIECI do klasy pierwszej w Szkole Podstawowej nr 2 im. Augusta hr. Cieszkowskiego w Luboniu na rok szkolny 2014/2015

WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA RELIGIA

B OGOS AWIEÑSTWA I NA OÝENIA SZKAPLERZA

PRZEDSZKOLE SZKOŁA PODSTAWOWA: KLASY I-III

KLASA I. Autor (autorzy) J. Faliszewska, W. Żaba-Żabińska. Carol Read, Ana Soberon. Ks.J. Szpet, D. Jackowiak

Nowenna za zmarłych pod Smoleńskiem 2010

Wykaz podręczników Zespół Oświatowy w Jedlance Na rok szkolny 2012/2013

Przedmiotowy System Oceniania RELIGIA w Szkole Podstawowej nr 72 im. Teofila Lenartowicza w Krakowie

Zalecenia dotyczące prawidłowego wypełniania weksla in blanco oraz deklaracji wekslowej

Najwyższa Izba Kontroli Departament Pracy, Spraw Socjalnych i Zdrowia

Wprowadzenie nowego pracownika. wydanie 1. ISBN Autor: Justyna Tyborowska. Redakcja: Joanna Tyszkiewicz

SPIS TREŚCI. Wstęp Cele programu Ramowy program edukacji w zakresie umiejętności życiowych klas pierwszych...8

Wniosek o dofinansowanie. dla ucznia klasy (nazwa szkoły) I. Dane wnioskodawcy: 1. Imię i nazwisko. 3. Adres zamieszkania. 3.

Wykaz podręczników w roku szkolnym 2009/2010

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO I ETAP EDUKACYJNY- KLASY I-III

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp

1.2. Zmiany prawne wp³ywaj¹ce na organizacjê pracy...

woli rodziców w 2010 roku. 1. W roku szkolnym 2016/2017 obowiązek szkolny spełniają dzieci urodzone w 2009 roku oraz z

WNIOSEK O PRZYJĘCIE DZIECKA ODDZIAŁU PRZEDSZKOLNEGO PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. LEŚNIKÓW POLSKICH W GALINACH

WYROK. Zespołu Arbitrów z dnia 24 kwietnia 2007 r.

Wykaz podręczników obowiązujący w roku szkolnym 2010/2011 dla uczniów klas I-III Szkoły Podstawowej nr 3 w Trzciance,

DZIENNIK PRAKTYK ZAWODOWYCH

Zaproszeni przez Boga

Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem.

Steelmate - System wspomagaj¹cy parkowanie z oœmioma czujnikami

W postępowaniu rekrutacyjnym do publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych na rok szkolny 2016/2017 obowiązują:

Transkrypt:

zeszyt 3 katechezy 17-23 III. Bóg obietnic

4 str. zesz 1-6 zaw. met kl 1 1 Poradnik metodyczny do nauczania religii rzymsko-katolickiej wed³ug podrêcznika nr AZ-52-01/1-1 zgodnego z programem nauczania nr AZ-5-01/1 Recenzenci: dr Elbieta Dziwosz, ks. dr Andrzej Kiciñski KOMITET REDAKCYJNY ks. Zbigniew Marek SJ (przewodnicz¹cy) ks. Andrzej Hajduk SJ, ks. Janusz Mó³ka SJ ZESPÓ AUTORÓW kierownik ks. Zbigniew Marek SJ (Kraków) Agnieszka Banasiak (Katowice) Dorota Cieœlik (Olkusz) ks. Ryszard Czekalski (P³ock) ks. Stanis³aw Dziekoñski ( om a) Ma³gorzata Figu³a (Ostrowiec Œwiêtokrzyski) Gra yna Foksa (Elbl¹g) Ewa Jaworska (Elbl¹g) ks. Krzysztof Kantowski (Koszalin) Anna Królikowska (Kraków) ks. Tomasz Lenczewski (Kalisz) Ma³gorzata Mendyk (Legnica) ks. Marek Mendyk (Legnica) Ewa Miœkowiec (Kraków) ks. Tadeusz Panuœ (Kraków) ks. Grzegorz Puchalski (Elbl¹g) Regina Pych (Elbl¹g) Joanna Strojek (Radom) Stefan Suliñski (Kraków) Ma³gorzata Suska (Kraków) Aneta urek (Kraków) Redakcja Dorota Cieœlik, Anna Królikowska Projekt ok³adki i opracowanie graficzne Tomasz Pra uch Nihil obstat: Prze³o ony Prowincji Polski Po³udniowej Towarzystwa Jezusowego ks. Adam ak SJ, Kraków, 9 maja 2002 r., l.dz. 82/02 ISBN 83-7318-9710-8 (WAM) ISBN 83-88209-42-6 (WSFP) Wydawnictwo WAM Ksiê a Jezuici, Kraków 2002 Wy sza Szko³a Filozoficzno-Pedagogiczna IGNATIANUM w Krakowie, 2002 Studio INIGO CD 2002 WYDAWNICTWO WAM ul. Kopernika 26; 31-501 Kraków tel. (012) 429 18 88; fax (012) 429 50 03; e-mail: wam@wydawnictwowam.pl DZIA HANDLOWY tel. wew. 322, 348, 366; (012) 423 75 00; fax (012) 430 32 10;e-mail: handel@wydawnictwowam.pl Zapraszamy do naszej KSIÊGARNI INTERNETOWEJ: http://wydawnictwowam.pl Wszelkie prawa zastrze one. Bez pisemnej zgody wydawcy nie mo na do podrêcznika tworzyæ adnych materia³ów pomocniczych. Kraków 2002

19 19. CZ OWIEK SUMIENIA 1. ZA O ENIA KATECHEZY A. Cel katechezy Wspieranie katechizowanych w nabywaniu umiejêtnoœci kszta³towania sumienia umo liwiaj¹cego dokonywanie w³aœciwych wyborów. B. Treœæ orêdzia zbawczego Cz³owiekiem sumienia jest ka dy, kto w swoim postêpowaniu kieruje siê s¹dem rozumu, przez który osoba ludzka rozpoznaje jakoœæ moraln¹ (dobro, z³o) konkretnego czynu, który zamierza wykonaæ, którego w³aœnie dokonuje lub którego dokona³a. Rozwijane we wnêtrzu cz³owieka sumienie ods³ania przed nim prawo, któremu winien byæ pos³uszny i którego g³os wzywa go zawsze tam, gdzie istnieje potrzeba mi³owania i czynienia dobra oraz unikania z³a. Sumienie cz³owieka os¹dza te konkretne wybory, aprobuj¹c te, które s¹ dobre, i potêpiaj¹c te, które s¹ z³e. Tak wiêc sumienie obejmuje postrzeganie zasad moralnych, uczy ich zastosowania w okreœlonych okolicznoœciach przez praktyczne rozeznanie racji i dóbr, a w wyniku tego pozwala os¹dziæ konkretne czyny, zamierzenia lub zaistnia³e ju dokonania. Z tego te powodu cz³owiek ma prawo dzia³aæ zgodnie z sumieniem i wolnoœci¹, by osobiœcie podejmowaæ decyzje moralne. Nie wolno wiêc go zmuszaæ, aby postêpowa³ wbrew swojemu

20 III. Bóg obietnic sumieniu. Ale nie wolno mu te przeszkadzaæ w postêpowaniu zgodnie z w³asnym sumieniem, zw³aszcza w dziedzinie religijnej. Sumienie domaga siê, aby cz³owiek nieustannie je formowa³ i rozwija³. Sumienie dobrze uformowane jest prawe i prawdziwe. Formu³uje ono swoje s¹dy, kieruj¹c siê rozumem, zgodnie z prawdziwym dobrem chcianym przez m¹droœæ Stwórcy. Wychowanie sumienia jest nieodzowne w yciu ka dego cz³owieka, który jest poddawany negatywnym wp³ywom, a przez grzech kuszony do wybrania raczej w³asnego zdania i odrzucenia nauczania pewnego. Z tego w³aœnie powodu wychowanie sumienia jest zadaniem ca³ego ycia cz³owieka. Roztropne wychowanie kszta³tuje cnoty; chroni lub uwalnia od strachu, egoizmu i pychy, fa³szywego poczucia winy i d¹ eñ do upodobania w sobie, zrodzonego z ludzkich s³aboœci i b³êdów. Wychowanie sumienia zapewnia wolnoœæ i prowadzi do pokoju serca. Powy sze wyjaœnienia nie chroni¹ oczywiœcie cz³owieka przed sytuacjami, które czyni¹ jego s¹d moralny mniej pewnym i utrudniaj¹ decyzjê. W takich przypadkach zawsze powinien szukaæ tego, co jest s³uszne i dobre, oraz rozeznawaæ wolê Bo ¹ wyra on¹ w prawie Bo ym. W takich przypadkach zawsze powinien mieæ na uwadze to, e: nigdy nie jest dopuszczalne czynienie z³a, by wynik³o z niego dobro; Wszystko... co byœcie chcieli, eby wam ludzie czynili, i wy im czyñcie! (Mt 7, 12) mi³oœæ zawsze przejawia siê w szacunku dla bliÿniego i jego sumienia. Powy sze zasady wskazuj¹ równie kierunek, w jakim winno zmierzaæ formowanie sumienia cz³owieka. W tych wysi³kach pomoc¹ mo e byæ dla niego czytane i zg³êbiane s³owo Bo e. W nim cz³owiek odkrywa bowiem Bo e zamiary i w ich œwietle usi³uje postêpowaæ. To z kolei wymaga wiary, modlitwy oraz wysi³ku kierowania siê w praktyce w³asnego ycia poznawan¹ wol¹ Bo ¹. Niedoœcig³ym wzorem w jej wype³nianiu jest Jezus, który, aby dochowaæ wiernoœci woli Boga, przyj¹³ na siebie œmieræ na krzy u. Ponadto wiara w zmartwychwsta³ego Jezusa uczy, e cz³owiek otrzymuje od Boga wsparcie w kszta³towaniu swego sumienia dziêki darom Ducha Œwiêtego, a tak e wspomagany jest œwiadectwem i radami innych ludzi oraz prowadzony nauczaniem Koœcio³a. C. Metody pracy rozmowa, praca z tekstem.

19. Cz³owiek sumienia 21 D. Literatura pomocnicza T. Bartel, Refleksje modlitewne Jana Paw³a II, Kraków 1985. A. Wstêp 2. PLAN KATECHEZY Katechezê rozpoczynamy od zwrócenia uwagi m³odzie y na formê wyborów dokonywanych przez nich samych, jak te przez innych ludzi. Nale- y podkreœliæ, e zazwyczaj cz³owiek kieruje siê przy ich dokonywaniu ró - nymi kryteriami. Winno siê m³odzie y uœwiadomiæ, e problemem w dokonywanych wyborach s¹ w³aœnie te kryteria, zasady, jakimi cz³owiek winien siê kierowaæ. W prowadzonej rozmowie winno pojawiæ siê pytanie o sumienie cz³owieka oraz o warunki niezbêdne do tego, by mo na by³o mówiæ, e jest siê cz³owiekiem sumienia. B. Rozwiniêcie W pracy umo liwiaj¹cej dopowiedzenie, wyjaœnienie znaczenia wskazanych pojêæ mo na pos³u yæ siê podrêcznikiem. Kolejne zadanie winno zawieraæ wyjaœnienia: roli sumienia, jego formowania oraz zasad umo liwiaj¹cych zdobycie pewnoœci sumienia. W tym celu proponuje siê pracê w grupach nad tekstami podaj¹cymi wyjaœnienia powy - szych pytañ przez Koœció³. C. Zakoñczenie W koñcowej czêœci mo na podj¹æ rozmowê z m³odzie ¹ o tym, dlaczego chrzeœcijanin powinien byæ cz³owiekiem sumienia? W rozmowie winna zostaæ podkreœlona potrzeba respektowania prawa Bo ego, którego istotnym elementem jest dobro drugiego cz³owieka przykazanie mi³oœci. Winno siê te wskazaæ na wynikaj¹ce z otrzymanego chrztu zobowi¹zanie do tego, aby rozwijaæ w sobie g³os sumienia i nim siê kierowaæ.

22 III. Bóg obietnic D. Zeszyt ucznia Zapisem do zeszytu s¹ notatki sporz¹dzone przez uczniów podczas pracy w grupach. 3. MATERIA DO WYKORZYSTANIA PODCZAS KATECHEZY Tekst 1: M³odzie na podstawie poni szych tekstów winna wskazaæ na rolê, jak¹ spe³nia w yciu cz³owieka sumienie. Sumienie moralne jest s¹dem rozumu, przez który osoba ludzka rozpoznaje jakoœæ moraln¹ konkretnego czynu, który zamierza wykonaæ, którego w³aœnie dokonuje lub którego dokona³a. Cz³owiek we wszystkim tym, co mówi i co czyni, powinien wiernie iœæ za tym, o czym wie, e jest s³uszne i prawe. W³aœnie przez s¹d swego sumienia cz³owiek postrzega i rozpoznaje nakazy prawa Bo ego: Sumienie jest prawem naszego ducha, ale go przewy sza; upomina nas, pozwala poznaæ odpowiedzialnoœæ i obowi¹zek, obawê i nadziejê... Jest zwiastunem Tego, który tak w œwiecie natury, jak i ³aski, mówi do nas przez zas³onê, poucza nas i nami kieruje. Sumienie jest pierwszym ze wszystkich namiestników Chrystusa (KKK 1778). Godnoœæ osoby ludzkiej zawiera w sobie prawoœæ sumienia i jej siê domaga. Sumienie obejmuje postrzeganie zasad moralnych (syndereza), ich zastosowanie w danych okolicznoœciach przez praktyczne rozeznanie racji i dóbr, a w wyniku tego s¹d o konkretnych czynach, zamierzonych lub ju dokonanych. Prawda o dobru moralnym, wyra ona w prawie rozumu, jest praktycznie i konkretnie uznana przez roztropny s¹d sumienia. Cz³owieka, który wybiera zgodnie z tym s¹dem, nazywa siê cz³owiekiem roztropnym (KKK 1780). Sumienie pozwala wzi¹æ odpowiedzialnoœæ za dokonane czyny. Je eli cz³owiek pope³nia z³o, s³uszny s¹d sumienia mo e byæ w nim œwiadkiem uniwersalnej prawdy o dobru, a zarazem o z³u jego pojedynczego wyboru. Wyrok s¹du sumienia stanowi rêkojmiê nadziei i mi³osierdzia. Poœwiadczaj¹c z³y czyn, przypomina o przebaczeniu, o które trzeba prosiæ, o dobru, które nale y ci¹gle praktykowaæ, i o cnocie, któr¹ bezustannie nale y rozwijaæ za pomoc¹ ³aski Bo ej: Uspokoimy przed Nim nasze serce. A jeœli nasze serce oskar a nas, to Bóg jest wiekszy od naszego serca i zna wszystko (1 J 3, 19-20) (KKK 1781).

19. Cz³owiek sumienia 23 Cz³owiek ma prawo dzia³aæ zgodnie z sumieniem i wolnoœci¹, by osobiœcie podejmowaæ decyzje moralne. «Nie wolno wiêc go zmuszaæ, aby postêpowa³ wbrew swojemu sumieniu. Ale nie wolno mu te przeszkadzaæ w postêpowaniu zgodnie z w³asnym sumieniem, zw³aszcza w dziedzinie religijnej» (KKK 1782). Tekst 2: Pracuj¹cy z poni szymi tekstami winni podj¹æ próbê wyjaœnienia, co znaczy formowaæ w³asne sumienie? Sumienie powinno byæ uformowane, a s¹d moralny oœwiecony. Sumienie dobrze uformowane jest prawe i prawdziwe. Formu³uje ono swoje s¹dy, kieruj¹c siê rozumem, zgodnie z prawdziwym dobrem chcianym przez m¹droœæ Stwórcy. Wychowanie sumienia jest nieodzowne w yciu ka dego cz³owieka, który jest poddawany negatywnym wp³ywom, a przez grzech kuszony do wybrania raczej w³asnego zdania i odrzucenia nauczania pewnego (KKK 1783). Wychowanie sumienia jest zadaniem ca³ego ycia. Od najm³odszych lat wprowadza ono dziecko w poznawanie i praktykowanie prawa wewnêtrznego, rozpoznawanego przez sumienie. Roztropne wychowanie kszta³tuje cnoty; chroni lub uwalnia od strachu, egoizmu i pychy, fa³szywego poczucia winy i d¹ eñ do upodobania w sobie, zrodzonego z ludzkich s³aboœci i b³êdów. Wychowanie sumienia zapewnia wolnoœæ i prowadzi do pokoju serca (KKK 1784). W formowaniu sumienia s³owo Bo e jest œwiat³em na naszej drodze; powinniœmy przyjmowaæ je przez wiarê i modlitwê oraz stosowaæ w praktyce. Powinniœmy tak e badaæ nasze sumienie, wpatruj¹c siê w krzy Pana. Jesteœmy wspierani darami Ducha Œwiêtego, wspomagani œwiadectwem lub radami innych ludzi i prowadzeni pewnym nauczaniem Koœcio³a (KKK 1785). Tekst 3: Pracuj¹cy z poni szymi tekstami winni wyjaœniæ, jak nale y siê zachowaæ w sytuacjach mniej pewnych, mniej jasnych. Sumienie, staj¹c wobec wyboru moralnego, mo e wydaæ zarówno prawy s¹d zgodny z rozumem i prawem Bo ym, jak i przeciwnie s¹d b³êdny, który od tego odbiega (KKK 1786). Niekiedy cz³owiek spotyka siê z sytuacjami, które czyni¹ s¹d moralny mniej pewnym i utrudniaj¹ decyzjê. Powinien jednak zawsze szukaæ tego,

24 III. Bóg obietnic co jest s³uszne i dobre, oraz rozeznawaæ wolê Bo ¹ wyra on¹ w prawie Bo ym (KKK 1787). W tym celu cz³owiek stara siê interpretowaæ dane doœwiadczenia i znaki czasów dziêki cnocie roztropnoœci, radom osób godnych zaufania oraz pomocy Ducha Œwiêtego i Jego darów (KKK 1788). Oto niektóre zasady, które stosuj¹ siê do wszystkich przypadków: nigdy nie jest dopuszczalne czynienie z³a, by wynik³o z niego dobro; «z³ota zasada»: Wszystko... co byœcie chcieli, eby wam ludzie czynili, i wy im czyñcie! (Mt 7, 12); mi³oœæ zawsze przejawia siê w szacunku dla bliÿniego i jego sumienia: W ten sposób grzesz¹c przeciwko braciom i ra ¹c ich... sumienia, grzeszycie przeciwko samemu Chrystusowi (1 Kor 8, 12). Dobr¹ jest rzecz¹... nie czyniæ niczego, co twego brata razi, gorszy albo os³abia (Rz 14, 21) (KKK 1789).

56 Spis treœci 17. U Ÿróde³ prawdy i wolnoœci........................... 5 18. Powierzone dobro.................................. 11 19. Cz³owiek sumienia................................. 19 20. PrzyjdŸ, Panie Jezu! Adwent...................... 25 21. Wartoœæ pracy..................................... 33 22. Pracownik pracodawca............................ 39 23. W³asnoœæ......................................... 51