Teoria fal Elliotta Paweł Śliwa,
TEORIA FAL Ralpf Nelson Elliott (1871-1948) opracował swoją teorię w latach trzydziestych XX wieku. Dostrzegł on występowanie pięciu fal wzrostów podczas hossy i trzech fal spadków podczas bessy. Elliott doszedł do wniosku, że wynikający stąd schemat 5-3 stanowi prawo natury. Dostrzegł on, że formacje cenowe zazwyczaj obejmują dynamiczny ruch w trzeciej fazie hossy lub bessy i wywnioskował, że formacje te podlegają pewnym wyraźnie określonym zasadom, które można wykorzystać w dokonywaniu transakcji i określania kolejnych prawdopodobnych sekwencji w jakich będzie się poruszał rynek.
TEORIA FAL Trzy podstawowe elementy fal to kształt, proporcje i czas w tej kolejności jeśli chodzi o znaczenie. Najważniejszym aspektem całej teorii jest kształt, czyli formacja fali. Analiza proporcji jest użyteczna przy określaniu zasięgu przyszłego ruchu cen, czego dokonuje się, mierząc relacje pomiędzy poszczególnymi falami. Na koniec mamy relacje w czasie, które można wykorzystywać do potwierdzenia formacji fal i proporcji. Czas uznawany jest jednak za element najmniej istotny w całej teorii. Elliot twierdził wszystkie fale tego samego stopnia są zależne od siebie zarówno pod względem czasu jak i ceny.
Elementy teorii fal A C Analiza PROPORCJI Fala A do fali B Fala A do fali C Fala B do fali C inne B Analiza KSZTAŁTÓW
TEORIA FAL a liczba Phi Istotnym elementem teorii fal są proporcje, można je wyznaczać korzystając z liczby Phi. Podstawowy ciąg liczb Fibonacciego to:1,1,2,3,5,8,13,21,34,55,89,144 Podstawowe zależności współczynnika Phi: 1 / 1.618 = 0.618 0.618 * 0.618 = 0.382 1.618 * 1.618 = 2.618 2.618 * 1.618 = 4.236 1-0.618 = 0.382 1.618 / 0.618 = 2.618 0.618 / 1.618 = 0.382 1,618 =1,272 0,618 =0,786
Stowarzyszenie Analityków Technicznych PEŁEN Rynków ZAMKNIĘTY Finansowych SATRF.ORG CYKL RYNKOWY
TEORIA FAL Podstawowym schematem impulsu są trzy fale wzrostowe (1, 3, 5) przedzielane dwoma falami korekcyjnymi (2,4). Po tej pięciofalowej formacji impulsu następuje trójfalowa formacja korekty są to dwie fale spadkowe (a, c) przedzielone wzrostowym ruchem korekcyjnym (b). Ponieważ fale 2 i 4 tez są korektami maja taką samą strukturę a,b,c jak opisane powyżej.
Co będzie dalej..
Psychologia fal Próbując ułożyć w całość paletę nastrojów panujących na rynku w czasie pełnego cyklu impulsu-korekty można opisać je w następujący sposób: Można wskaźać, że fala 1 impulsu to nadzieja, fala 3 to pewność, a fala 5 - chciwość. Dzielące je dwie fale korekty to: fala 2 - gasnące nadzieje i fala 4 - wątpliwości.
Psychologia fal Fala 1 na rynku dominuje nadzieja, że skończył się już trend spadkowy. Jednak rozpoczęty trend wzrostowy często jest niezbyt silny i ceny powracają do poprzedniego trendu - czyli spadków.
Psychologia fal 1 2 fala 2 - okres gasnącej nadziei, trwające spadki wydają się potwierdzać ogólne przekonanie, że rynek jest słaby i nie ma szans na wzrosty. Fala ta nie dociera jednak do poziomu, z którego rozpoczyna się fala 1 i ceny ponownie zaczynają wzrastać.
Psychologia fal 1 2 3 W momencie, gdy fala 3 przebija szczyt fali 1 w uczestnikach rynku zaczyna się jednak rodzić przekonanie, że trend faktycznie się zmienił. Dopiero wtedy można mówić o fali 3. Ściślej można mówić tylko o tym, że prawdopodobnie zakończył się trend spadkowy i że prawdopodobnie jesteśmy w jednej z podfal kolejnego rynku byka. To przekonanie powoduje wzrost pewności siebie, inwestorzy poczynają sobie śmielej i pewniej, a w przekonaniu tym dodatkowo utwierdzają ich osiągnięcie w ostatnim czasie zyski, /choć tak naprawdę najczęściej jest to odrobienie strat poniesionych w czasie spadków/.
Korekta nieregularna ABC Fala 2 stanowi 78,6% fali 1
Psychologia fal 1 3 4 Fala 4 to wyraz wątpliwości. Dochodzi do korekty, która zaczyna podważać podstawy istniejącego trendu. Sama korekta to rzecz normalna, jednak gdy jej rozmiar staje się większy niż poprzednich korekt w ostatnim okresie, to na rynek wkracza nerwowość i niepewność co do możliwości dalszej kontynuacji wzrostów. Tu bardzo ważna uwaga - fala 4 nie może zachodzić na falę 1. Jeżeli na naszym wykresie tak się dzieje, to liczenie jest błędne i należy je poprawić. 2
Psychologia fal 1 2 3 4 5 Fala 5 - chciwość, pojawia się w chwili, gdy ceny powracając do trendu wzrostowego, przebijają szczyt fali 3. To rodzi w uczestnikach rynku przekonanie o sile i trwałości istniejącego trendu. Im silniejsza jest ta postawa, tym agresywniejsze i pełne pewności siebie zachowania można wtedy obserwować. Rynek ogarnia chęć osiągnięcia szybkiego i łatwego zysku. Im dłuższa jest fala 5 w stosunku do fali 3 tym silniejsza będzie korekta, jaka nastąpi po fali 5.
Psychologia fal 1 2 3 4 5 A fala A to faza strachu. Na rynku, który wzrastał zbyt długo i który zaszedł za daleko po raz kolejny dochodzą do głosu wątpliwości jego uczestników. Czy te akcje nie są zbyt drogie? Czy moje pozycje nie są zbyt duże? Pozytywne odpowiedzi powodują, że po raz kolejny dochodzi do redukowania zawartości portfeli. Z punktu widzenia Teorii Fal nie jest ważne, czy do wyprzedaży dochodzi w panice czy też powoli. Istotne jest natomiast to, że po 5 fali impulsu ponownie zrodziły się wątpliwości. Ma też duże znaczenie to czy fala 5 była euforyczna, czy też spokojna. Im więcej euforii, tym potencjalnie silniejsze spadki w fali A.
Psychologia fal 1 2 3 4 5 A B Fala B rodzi się w czasie, gdy dochodzi do uspokojenia nastrojów lub w sytuacji, gdy gracze dochodzą nagle do wniosku, że panika, jakiej ulegli sprowadziła ceny zbyt nisko /przynajmniej w danej chwili/. Można powiedzieć, że jest to fala złudzeń. Składającym się na nią wzrostom brakuje wiary w kontynuację trendu, typowej dla fal impulsu lub też przeciwnie - są one zbyt silne i jednomyślne, by miały szansę na dłuższą kontynuację.
Psychologia fal 1 2 3 4 5 A B C Fala C - w tej fazie rynku jego uczestnicy mają już świadomość, że powody, dla których doszło do fali A były racjonalne. Ich zachowanie jest wtedy konsekwencją przyznania się do tego, że nie mieli racji biorąc udział w fali B, rozpoczyna się kolejna fala spadków. W zależności od tego jak szybko i jak wielu graczy dojdzie do wniosku, że jest w błędzie -spadki będą wolne, długotrwałe i wyniszczające psychicznie /dominują postawy typu - zaraz się odbije / lub krótkie i gwałtowne - zbyt wielu graczy dochodzi jednocześnie do wniosku, że jest za drogo i w panice zamyka pozycje otwarte w czasie fali B.
KSZTAŁTY I ZALEŻNOŚCI FAL
Fala 1 1 Fala 1 powinna mieś strukturę 5- falowa (na rynku walut spotykana dość często jako 3 fale). Pierwszym sygnałem na tworzenie się fali 1 jest tzw. overbalance, czyli aktualny ruch jest większy niż ostatnia korekta pod względem ceny. A jeszcze lepiej jeżeli jest większa od największej korekty w poprzedniej fali.
Fala 2 1 2 Fala 2 jest pierwszą korektą w rodzącym się trendzie. Wewnętrzna struktura powinna być 3 falowa. Nie gramy w fali drugiej, traktujemy ją jako informacje jaką oferuje nam wykres. FALA 2 NIE MA PRAWA BYĆ DŁUŻSZA NIŻ FALA 1.
Fala 2 1 0,786 2 Ponieważ fala druga jest zgodna z poprzednim trendem co do kierunku to inwestorzy intuicyjnie będą grali z poprzednim trendem spychając cenę bardzo nisko. Najczęściej spotykamy się z cofnięciem 0,618 lub 0,786 fali pierwszej. Jeżeli rynek spada wyraźną trójką to na końcu fali drugiej możemy przyłączyć się do nowego trendu.
Fala 3 Jest zazwyczaj wydłużoną falą i ma najbardziej czytelna strukturę wewnętrzną. Jest to najlepsza fala do inwestowania w dłuższym terminie. Z racji siły fali 3 korekty są krótkie i płytkie. Jedną z efektywniejszych sposobów zawierania transakcji jest GRA NA WYBICIE. Minimalny zasięg fali 3 to 100% fali 1.
Fala 3 1 3 Fala 3 na danym interwale ma czytelną wewnętrzną 5-falową strukturę. Ważnym poziomem podczas tworzenia się fali 3 jest jej zrównanie z falą 1. Fala 3 nie jest najkrótszą z fal impulsowych (1,3,5). 2
Fala 4 1 3 4 Fala 4 jest falą korekcyjną toteż jej struktura powinna być trzyfalowa ABC. Zasada zmienności determinuje inny kształt korekty niż to było w fali 2. Ponieważ w rozwijającym się trendzie korekty tego samego stopnia powinny być proporcjonalne a najlepiej równe. Statystyczny zasięg tej fali to 38,2 lub struktury 1-3. Zasadą jest że fala 4 nie może nałożyć się na wierzchołek fali 1. 2
Zmienność: -czas trwania korekty -inny rodzaj fali korekty (fala płaska, zygzaka) -gwałtowna / powolna -prosta / złożona 3 Fala 4 III Fale IV często kończą się w okolicach fali 4 w strukturze III fali. Ideałem jest gdy powstanie podwójne dno na tym poziomie. 1 4 Jeżeli spodziewamy się ruchu 5 falowego a druga fala korekcyjna zachodzi na szczyt pierwszej to może sugerować schemat I, II, 1,2 2
Fala 5 1 2 3 4 Fala jest ostatnią falą impulsu i ma strukturę 5 fal. [Ta fal obligatoryjnie ma wybić nowy szczyt przynajmniej 1 pkt, ale w literaturze można spotkać fale 5 załamane]. Wewnętrzna struktura może złamać regułę nietykalności fali 4 ze szczytem 1, wówczas kształt fali 5 to klin. Zasięg fali 5 można dość precyzyjnie wyznaczyć gdyż mamy dużo danych z poprzednich fal. Ta fala łamie stereotyp kupuj tanio sprzedaj drogo gdyż tutaj kupujemy drogo i sprzedajemy drożej.
KOREKTY - fale A, B i C
FALA A A Jest to pierwszy element ruchu korekcyjnego całej struktury 5 fal. Struktura wewnętrzna to piątka ale trzy fale też się zdarzają. Falę A można rozpoznać po długości, może być większa niż fala 2 i 4. Jeżeli fala A jest 5 to jest to dodatkowa podpowiedz gdyż fale korekcyjne powinny być trójkami.
FALA B A B Jest to korekta w korekcie w związku z tym jej struktura wewnętrzna powinna być 3 falowa. Nie gramy w fali B ale jej właściwe rozpoznanie pozwala dołączyć się do kolejnej fali.
FALA C A B C Jest to ostatni element korekty i jej kierunek musi być zgodny z kierunkiem fali A. Fala C powinna mieć strukturę 5 falową. Ta fala powinna być porównywalna ale nie większa niż długość fali A (z wyłączeniem korekty nieregularnej).
KOREKTY ABC PROSTA (ZYGZAK) PŁASKA PĘDZĄCA NIEREGULARNA
Korekta PROSTA (zigzak) 5 B OPIS: Fala A może mieć 5 podfal (5-3- 5) lub 3 fale (3-3-5). Korekta B zawsze składa się z 3 fal i nie jest dłuższa niż fala A. Fala C powinna być piątką i jest dłuższa od fali B A C
Korekta PŁASKA 5 B C OPIS: Fala A może mieć 5 podfal (5-3- 5) lub 3 fale (3-3-5). Korekta B zawsze składa się z 3 fal i nie jest dłuższa niż fala A. Fala C powinna być piątką i nie może być dłuższa od fali B. A
Korekta PĘDZĄCA B 5 A C Fala A może być 3 lub 5 falowa Fala B jest trójką i wybija nowy szczyt/dołek. Po tym można rozpoznać korektę pędzącą gdyż nowy impuls powinien być 5 falowy Fala C jest pięciofalowa i nie przekracza minimum fali A
Korekta NIEREGULARNA B 5 A C Fala A może być 3 lub 5 falowa Fala B jest trójką i wybija nowy szczyt/dołek. Po tym można rozpoznać korektę pędzącą gdyż nowy impuls powinien być 5 falowy Fala C jest pięciofalowa i przekracza minimum fali A
Korekta PĘDZĄCA I NEREGULARNA W trendzie wzrostowym po krótkiej korekcie wybijamy nowy szczyt a chwilę potem rynek obsuwa się w dół. Inwestorzy są zmieszani i znajomość teorii fal pozwoli dojść do wniosku że nowe szczyty są kwestią czasu. W ten sposób mamy ogromną przewagę nad wszystkimi innymi którzy nie zwrócili uwagi że nowy szczyt został wybity 3 falami a nie 5.
JAKA TO KOREKTA
Podsumowanie reguł Pomocne przy oznaczaniu fal będą następujące reguły. Fala 2 nie jest dłuższa niż fala 1 Fala 3 nigdy nie jest najkrótsza (najczęściej najdłuższa) Fala 4 nie wchodzi w zasięg fali 1 Fala 5 musi być dłuższa od fali 4 (nie akceptujemy załamanych fal 5)
Teoria Fal Podsumowanie Fale są jedynym narzędziem umożliwiającym prognozować przyszłość jednak nierozsądne interpretacje i naciąganie zasad może okazać się tragiczne w skutkach. Trading to przeciąganie prawdopodobieństwa na swoją stronę wiec jeżeli struktura fal jest czytelna to korzystajmy z niej a jeżeli nie to pozostawmy oznaczanie fal teoretykom. Szacuje się że rynki poruszają się godnie z teorią przez połowę swojego czasu.
Kontakt Paweł Śliwa, info@satrf.org www.satrf.org