SZKOŁA PODSTAWOWA NR 27. PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA Klasa 6

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 27 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA Klasa 6

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA MAJĄ ZA ZADANIE: Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i rozwoju umiejętności. Motywowanie ucznia do pracy nad rozwojem własnych zainteresowań humanistycznych. Wspieranie ucznia w dążeniu do sukcesu. Dawanie uczniowi poczucia bezpieczeństwa przez jasno określone kryteria wymagań i kryteria oceniania. Dostarczanie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach edukacyjnych ucznia, a także o ich trudnościach i brakach w zdobywaniu wiedzy i umiejętności. Umożliwienie nauczycielom doskonalenia (ewaluacji) ich pracy (metod i warsztatu) dydaktyczno-wychowawczej. PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA UWZGLĘDNIAJĄ: I. Kontrakt z uczniami. II. Obszary podlegające ocenie. III. Kryteria ocen / wymagania. IV. Indywidualizowanie wymagań. V. Metody i kryteria sprawdzania osiągnięć uczniów. VI. Sposoby informowania uczniów i rodziców o osiągnięciach i postępach. VII. Warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej.

I Kontrakt z uczniami 1. Z Przedmiotowymi Zasadami Oceniania uczeń zostaje zapoznany na początku każdego roku szkolnego. 2. Uczeń podlega ocenie w następujących obszarach: wypowiedzi pisemne, wypowiedzi ustne, wyszukiwanie i korzystanie z informacji. Stopień opanowania wiedzy i umiejętności podlega sprawdzeniu poprzez: diagnozę 1, sprawdzian 2, kartkówkę 3, zadania domowe, pracę dodatkową (długoterminową), odpowiedź ustną, prezentację projektu, aktywność, pracę na lekcji, udział w akademii i konkursie przedmiotowym. 3. Uczeń ma prawo dwa razy w ciągu semestru zgłosić nieprzygotowanie do zajęć lekcyjnych bez ponoszenia konsekwencji. Za nieprzygotowanie uznaje się brak: zeszytu przedmiotowego zeszytu ćwiczeń, podręcznika, zadania domowego oraz nieprzygotowanie się z bieżącego materiału(nie dotyczy zapowiedzianych sprawdzianów, testów, diagnoz, prac długoterminowych i zajęć, na których wystawiana jest ocena semestralna i końcowa). Trzecie nieprzygotowanie skutkuje otrzymaniem oceny niedostatecznej. Nieprzygotowanie do zajęć zgłasza uczeń na początku lekcji, po sprawdzeniu listy obecności. 4. Uczeń jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu przedmiotowego oraz zeszytu ćwiczeń. 5. Kartkówki obejmujące materiał 3 ostatnich lekcji mogą być niezapowiedziane, nie ma możliwości ich poprawy. 6. Sprawdziany, diagnozy są obowiązkowe. Każdy sprawdzian poprzedzony jest powtórzeniem wiadomości i zapowiadany z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem (wpis do dziennika lekcyjnego). 7. Zwolnieni z pisania sprawdzianu są uczniowie po dłuższej nieobecności w szkole (więcej niż 3 dni). Zobowiązani są do napisania sprawdzianu w terminie dwóch tygodni od rozdania prac. W wyjątkowych sytuacjach ( np. bardzo długa nieobecność spowodowana chorobą) uczeń może być zwolniony z napisania sprawdzianu. 8. Uczniowie, którzy napisali pracę (sprawdzian, test) na ocenę niedostateczną mają możliwość poprawy oceny. Poprawa jest dobrowolna ale musi odbyć się w ciągu dwóch tygodni od rozdania prac. 9. Uczeń, który nie pisał sprawdzianu, po upływie 2 tygodni od jego rozdania, może być poproszony (bez uprzedzenia) przez nauczyciela do jego napisania podczas lekcji. 10. Absencja na lekcji nie zwalnia ucznia z uzupełnienia zaległości. 11. Nauczyciel ma obowiązek sprawdzić i oddać do wglądu poprawione prace pisemne w terminie dwóch tygodni (w przypadkach losowych termin może ulec przesunięciu) od daty ich pisania. 1 WSTĘPNA, SUMARYCZNA LUB OBEJMUJĄCA MATERIAŁ KILKU DZIAŁÓW 2 OBEJMUJE MATERIAŁ 1 DZIAŁU 3 OBEJMUJE MATERIAŁ TRZECH OSTATNICH LEKCJI

12. Każdy uczeń ma prawo do dodatkowych ocen za: wykonane prace nadobowiązkowe (ustalone z nauczycielem), udział w konkursach przedmiotowych mogą one wpłynąć na podwyższenie oceny śródrocznej. 13. Uczeń ma prawo do dodatkowej ustnej motywacji oceny. 14. Uczeń ma prawo korzystać z konsultacji z nauczycielem w celu uzupełnienia braków, wyjaśnienia nurtujących go wątpliwości, dyskusji na interesujący go temat. 15. Sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne są udostępniane do wglądu uczniowi i jego rodzicom. 16. Ocena śródroczna i roczna ustalana jest na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych w poszczególnych obszarach podlegających ocenie w następującej kolejności: a) sprawdziany, kartkówki, odpowiedzi ustne, praca na lekcji, prace domowe i długoterminowe, % z diagnozy b) systematyczność, zaangażowanie i wkład pracy w osiąganiu postępów dotyczących wiedzy i umiejętności. 17. Przy ustalaniu oceny rocznej brana jest pod uwagę ocena śródroczna. 18. Nie później niż miesiąc przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej nauczyciel informuje ucznia (rodziców, opiekunów) o przewidywanej ocenie. 19. Uczeń, który uzyskał ocenę niedostateczną na I semestr zobowiązany jest do jej poprawy w terminie 2 tygodni od zakończenia ferii zimowych. W szczególnych przypadkach (np. więcej ocen niedostatecznych) termin poprawy ustalany jest wspólnie z nauczycielem. II Obszary aktywności ucznia podlegające ocenie 1. WYPOWIEDZI PISEMNE diagnoza, sprawdzian / test, kartkówka, zadanie domowe, praca długoterminowa, ćwiczenia. UCZEŃ: pisze na temat i zgodnie z celem, pisany tekst jest uporządkowany i spójny, zachowuje cechy charakterystyczne dla form wypowiedzi, przestrzega zasad ortograficznych, gramatycznych i interpunkcyjnych, pisze czytelnie, wyraźnie. przebieg wydarzeń w chronologicznym układzie, odtwarza i porządkuje wydarzenia, rozpoznaje i wyraża relacje czasowo przestrzenne, dostrzega wydarzenia w kontekście przyczynowo skutkowym, wskazuje podobieństwa i różnice: wydarzeń, przemian, zjawisk, buduje wypowiedź bogatą w realia historyczne, używa poprawnie pojęć historycznych,

odróżnia: opinię od faktów historycznych; fikcję literacką od prawdy historycznej, odróżnia informacje istotne od mniej ważnych, dostrzega znaczenie dosłowne i przenośne, wyjaśnia znaczenie pojęć, wyrażeń na podstawie ich kontekstu, używa odpowiednich argumentów, zajmuje stanowisko, ocenia fakty, zauważa problem i potrafi go zdefiniować, znaleźć sposób rozwiązania i przedstawić tok swojego myślenia, integruje wiedzę z różnych dziedzin, źródeł, samodzielnie charakteryzuje określone elementy wiedzy wydarzenia, postacie historyczne, odwołuje się do fragmentów tekstu celem budowania własnego komentarza, uzasadnia własne zdanie przez odwołanie się do tekstu i posiadanej wiedzy, korzysta z objaśnień pojęć, wyrażeń, symboli, skrótów, świadomie wyszukuje i przedstawia określone treści, odczytuje i korzysta z ilustracji, map, linii chronologicznej, tabeli i innych środków, wybiera treści, które są mu potrzebne w pracy, aktywnie słucha i wykonuje własne notatki. Skala procentowa ocen prac pisemnych Ocena Skala procentowa celująca 96-100% bardzo dobra 90% - 95% dobra 75% - 89% dostateczna 60% - 74% dopuszczająca 40% - 59% niedostateczna poniżej 40% 2. WYPOWIEDZI USTNE

odpowiedź ustna, prezentacja, aktywność na lekcji. UCZEŃ: posługuje się terminologią przedmiotową i poprawną polszczyzną, buduje wypowiedź w sposób jasny, w odpowiedniej formie. wypowiada się poprawnie stosując terminy historyczne, przebieg wydarzeń w chronologicznym układzie, stosuje słownictwo określające następstwo w czasie, buduje wypowiedź bogatą w realia historyczne, wypowiada się poprawnie na temat wydarzeń, postaci, faktów, używa odpowiednich argumentów, zajmuje stanowisko, ocenia fakty historyczne, wyraża własny punkt widzenia w przekonywujący sposób, świadomie korzysta ze źródeł informacji, wiedzy o otaczającym go świecie, analizuje i ocenia wypowiedź przez zadawanie pytań, uczestniczy w rozmowie, dyskusji, szanuje opinie innych. 3. WYSZUKIWANIE I KORZYSTANIE Z INFORMACJI UCZEŃ: potrafi korzystać z różnych źródeł informacji: podręcznika, encyklopedii, słowników, albumów, wydawnictw multimedialnych, środków masowego przekazu, tabel, ilustracji, map, schematów, foliogramów, linii chronologicznej i innych. potrafi wyszukać informacje i wybrać najistotniejsze zagadnienia, korzysta ze źródeł informacji kierując się wskazanymi kryteriami, zdobyte informacje stosuje do rozwiązania problemów, stosuje wiadomości w działaniach typowych i nietypowych: porównuje, rozwiązuje, analizuje, ocenia, udowadnia, wartościuje, oblicza, integruje wiedzę z różnych przedmiotów, źródeł, próbuje / potrafi dokonywać oceny wiarygodności źródła informacji.

III Kryteria ocen: TABELA KRYTERIÓW OCEN WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI AKTYWNOŚĆ OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej w stopniu minimalnym, umożliwiającym kontynuowanie edukacji na wyższym poziomie nauczania, z pomocą nauczyciela wykonuje zadania wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności, oraz pamięta podstawowe określenia i definicje. uczeń dysponuje niepełną, fragmentaryczną wiedzą określoną programem, przy pomocy nauczyciela potrafi wyjaśnić znaczenie prostych pojęć, w minimalnym stopniu opanowuje zagadnienia omawiane na lekcji, sporadycznie wykazuje się wybranymi informacjami historycznymi, poważne braki w obszarze wiedzy historycznej może usunąć w dłuższym okresie czasu. Przy pomocy nauczyciela lub kolegów potrafi wykonać proste polecenie wymagające zastosowania podstawowych umiejętności wymaganych w procesie uczenia się historii: szeregowanie wydarzeń w ciągach chronologicznych, dostrzeganie związków między przyrodą, osadnictwem, gospodarką i kulturą, opisywanie środowiska geograficznego, w którym rozgrywają się wydarzenia z przeszłości, rozróżnianie podstawowych typów źródeł informacji historycznej, rozumienie prostego tekstu źródłowego. jest biernym uczestnikiem zajęć, ale nie przeszkadza w ich prowadzeniu, włącza się do pracy na wyraźne polecenie nauczyciela, przy dużej pomocy nauczyciela potrafi odtworzyć efekty pracy kolegów i odwzorować zaprezentowane przez innych elementy wiedzy.

OCENĘ DOSTATECZNĄ Otrzymuje uczeń, który w stopniu podstawowym opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej, samodzielnie wykonuje zadania wynikające z wymagań podstawy programowej, rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności, umie praktycznie wykorzystać wiedzę. opanował podstawowe elementy wiadomości programowych pozwalające mu na rozumienie najważniejszych zagadnień omawianych na lekcji, zna i rozumie podstawowe pojęcia, zna podstawowe źródła wiedzy o przeszłości, wyciąga proste wnioski z otrzymanych informacji, potrafi wiązać elementy tradycji z życiem współczesnym, w opracowaniach pisemnych popełnia błędy merytoryczne, które potrafi samodzielnie poprawić po uwagach nauczyciela. Posiada kompetencje (umiejętności) określone dla poziomu wymagań koniecznych, a ponadto: dysponuje podstawowymi umiejętnościami umożliwiającymi uzupełnienie braków i luk w wiedzy niezbędnej do dalszego kształcenia, sytuuje wydarzenia w czasie i przestrzeni oraz w związkach przyczynowo-skutkowych, potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji historycznej, potrafi wykonać proste zadania pisemne oparte na podręczniku lub innych źródłach wiedzy. współpracuje z grupą w realizacji zadań przy wsparciu kolegów i nauczyciela, w czasie lekcji wykazuje się aktywnością sporadyczną, (pracuje bez zapału, ale nie przeszkadza innym). OCENĘ DOBRĄ Otrzymuje uczeń, który w wysokim stopniu opanował wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej, stosuje wiadomości w sytuacjach typowych, planuje, organizuje i ocenia własną pracę, umie pracować w zespole. oraz umie powiązać logicznie fakty, genezę wydarzeń i zjawisk.

zna i rozumie większość zagadnień poruszanych na lekcji, zna i rozumie większość pojęć, prawidłowo posługuje się terminologią historyczną (wskazuje cechy pojęć, wie, że możliwa jest zmiana znaczenia niektórych pojęć w czasie), odtwarza fragmenty rzeczywistości historycznej na podstawie źródeł i literatury, ustosunkowuje się do dzieł sztuki w kategoriach estetycznych, obserwuje i wyciąga wnioski, rozumie treść faktów historycznych oraz ich przyczyny i skutki, dobrze opanował wiedzę wymaganą programem ( choć od czasu do czasu popełnia błędy ) umie powtórzyć i uogólnić to, co usłyszał od nauczyciela lub przeczytał w podręczniku i innych źródłach wiedzy. Posiada kompetencje (umiejętności) określone dla poziomu wymagań podstawowych, a ponadto: potrafi umiejętnie wykorzystać zdobytą wiedzę do uzasadnienia swego stanowiska i argumentowania ocen przeszłości, samodzielnie poszukiwać związków przeszłości z teraźniejszością i dostrzegać analogie historyczne, potrafi wyjaśnić przyczyny różnic w interpretacji faktów, dobrze posługuje się mapą historyczną (potrafi odczytać zawarte w niej informacje i posługiwać się legendą mapy), potrafi pod kierunkiem nauczyciela analizować teksty źródłowe i porównywać dostrzeżone w nich zjawiska, potrafi samodzielnie opracowywać na piśmie zagadnienia historyczne wskazane przez nauczyciela, korzystając z różnych źródeł. czynnie uczestniczy w lekcji, wykonuje polecenia nauczyciela, aktywny na lekcji, choć nie jest pomysłodawcą, realizuje chętnie cudze pomysły, zadania powierzone przez nauczyciela lub grupę wykonuje samodzielnie, pomaga innym, nigdy nie przeszkadza w pracy.

OCENĘ BARDZO DOBRĄ Otrzymuje uczeń, który opanował w pełni wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej, rozwiązuje problemy w sposób twórczy, wykorzystuje umiejętności w nowych sytuacjach, potrafi efektywnie pracować w zespole, poszukuje, porządkuje i wykorzystuje informacje z różnych źródeł, umiejętnie rozwiązuje problemy. potrafi samodzielnie dokonać analizy i przyczyn pewnych wydarzeń z dziejów cywilizacji. opanował materiał przewidziany programem, dysponuje wiedzą wykraczającą poza materiał podręcznikowy, w tym również wiedzą z dziejów swojego regionu, dostrzega ciągłość i zmienność w różnych formach życia społecznego (państwo, przemiany w gospodarce, strukturze społecznej, obyczajowości, religii, sztuce itp.), rozwiązuje zadania dodatkowe, zlecone przez nauczyciela, o średnim stopniu trudności, zna i rozumie wszystkie pojęcia wprowadzane na lekcjach, potrafi się nimi posługiwać w różnych poznawczych. posiada kompetencje (umiejętności) określone do wymagań podstawowych i rozszerzających, a ponadto: sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji, potrafi, korzystając ze wskazówek nauczyciela, dotrzeć do dodatkowych źródeł informacji, samodzielnie rozwiązuje problemy i zadania postawione przez nauczyciela, posługując się zdobytymi umiejętnościami, próbuje interpretować źródła, porównując relacje stron, ocenia ich wiarygodność i przydatność, integruje wiedzę zdobytą ze źródeł różnego typu oraz potrafi ją wyrazić w wypowiedzi ustnej lub pisemnej, potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowoskutkowych, wykorzystując wiedzę formułuje i przedstawia na forum publicznym (klasowym) własne opinie bierze czynny udział w debatach, dyskusjach, podejmuje i wykonuje zadania o charakterze dobrowolnym, wykazuje się aktywną postawą w klasie, poproszony nigdy nie odmawia wykonania dodatkowych zadań, aktywnie uczestniczy w rozwiązywaniu zadań realizowanych przez grupę, często wykazuje własną inicjatywę.

przewidzianą programem nie tylko z zakresu historii, ale również pokrewnych przedmiotów, potrafi dobrze argumentować swoje wypowiedzi, oceniać zjawiska, procesy i wydarzenia oraz uogólniać zdobytą wiedzę. OCENĘ CELUJĄCĄ otrzymuje uczeń, który posiadł pełną wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej oraz potrafi wiązać teorię z faktami, konstruować własne wnioski i spostrzeżenia, samodzielnie poszerza wiedzę, korzystając z różnych źródeł informacji i prezentuje efekty swojej pracy wynikające z indywidualnych zainteresowania, wykonuje nieobowiązkowe, dodatkowe zadania, wykorzystuje wiadomości dodatkowe, wykraczające poza program nauczania, uczestniczy w historycznych konkursach pozaszkolnych lub jest laureatem konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim oraz laureatem lub finalistą ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej, przeprowadzonych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 8 ustawy o systemie oświaty. posiada wiedzę wykraczającą poza obowiązkowe wymagania programowe i potwierdza ją w toku lekcyjnym i pozalekcyjnym, rozwija własne zainteresowania historyczne, dodatkowa wiedza jest efektem samodzielnych poszukiwań i przemyśleń, posługuje się bardzo bogatym słownictwem charakterystycznym dla nauki historycznej, Posiada kompetencje (umiejętności) określone dla poziomu wymagań podstawowych, rozszerzających i dopełniających, a ponadto: nie tylko potrafi korzystać z różnych źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela, ale również potrafi samodzielnie zdobyć wiadomości, potrafi nie tylko poprawnie rozumować kategoriami ściśle historycznymi, ale również umie powiązać problematykę historyczną z autentycznie zainteresowany tym, co dzieje się na lekcji, podejmuje się z własnej woli realizacji różnych zadań, wykazując inicjatywę i pomysłowość, służąc swą wiedzą członkom grupy, podejmuje się opracowania

systematycznie wzbogaca swą wiedzę przez czytanie książek i artykułów o treści historycznej. zagadnieniami poznanymi w czasie lekcji innych przedmiotów, wyraża samodzielny, krytyczny (ale oparty na rzetelnej wiedzy) stosunek do określonych zagadnień z przeszłości, potrafi udowodnić swoje zdanie używając odpowiedniej argumentacji, syntetyzować szczegółowe informacje, samodzielnie interpretuje źródła, potrafi łączyć zawarte w nich informacje. materiałów, przygotowywanych dowolną techniką, o dużych walorach poznawczych, służących innym uczniom. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. IV Indywidualizowanie wymagań 1. WSPIERANIE UCZNIÓW ZDOLNYCH zadawanie dodatkowych zadań podczas prac klasowych i domowych, prowadzenie przez uczniów fragmentów lekcji, zachęcanie do czytania fachowej literatury, czasopism, wykonywanie pomocy dydaktycznych, folderów, plakatów i makiet tematycznych, proponowanie uczniom nowinek książkowych, ciekawych programów telewizyjnych, zwiększanie wymagań, co do ścisłości i precyzji ich wypowiedzi, przygotowywanie do konkursów i olimpiad o tematyce historycznej.

2. WSPIERANIE UCZNIÓW O SPECYFICZNYCH PROBLEMACH EDUKACYJNYCH a. Uczniowie o inteligencji niższej niż przeciętna w związku z dużym problemem w selekcji i wyborze najważniejszych informacji z danego tematu można wypisać kilka podstawowych pytań, na które uczeń powinien znaleźć odpowiedź czytając dany materiał ( przy odpytywaniu prosić o udzielenie na nie odpowiedzi ). podobnie postępować przy powtórkach pozostawianie większej ilości czasu na przygotowanie się z danego materiału ( dzielenie go na małe części, wyznaczanie czasu na jego zapamiętanie i odpytywanie ). b. Uczniowie słabowidzący właściwe umiejscowienie dziecka w klasie ( zapobiegające odblaskowi pojawiającemu się w pobliżu okna, zapewniające właściwe oświetlenie i widoczność ) udostępnianie tekstów ( np. testów sprawdzających wiedzę ) w wersji powiększonej podawanie modeli i przedmiotów do obejrzenia z bliska zwracanie uwagi na szybką męczliwość dziecka związaną ze zużywaniem większej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową ( wydłużanie czasu na wykonanie określonych zadań ) częste zadawanie pytania- co widzisz? w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych. c. Uczniowie słabosłyszący w czasie lekcji wskazane jest używanie jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy ( m.in. zapisanie nowego tematu, nowych i ważniejszych pojęć, dat ) konieczne jest aktywizowanie dziecka do rozmowy poprzez zadawanie prostych pytań, podtrzymywanie jego odpowiedzi przez dopowiadanie pojedynczych słów, umowne gesty, mimiką twarzy nauczyciel podczas lekcji powinien często zwracać się do dziecka niesłyszącego, zadawać pytania ale nie dlatego, aby oceniać jego wypowiedzi, ale by zmobilizować go do lepszej koncentracji uwagi i ułatwić mu lepsze zrozumienie tematu. d. Specyficzne trudności w uczeniu się: wobec uczniów z dysleksją, dysgrafią, dysortografią stosuje się zalecenia poradni zawarte w orzeczeniu. uczniowie z dysleksją, dysgrafią w czasie prac pisemnych otrzymują więcej czasu na jej wykonanie lub wykonują mniejszą ilość zadań w określonym czasie. prace pisemne uczniów z wymienionymi dysfunkcjami oceniane są tylko pod kątem merytorycznym. uczeń z dysfunkcjami może uzyskać dodatkową pomoc od nauczyciela (wskazówki) w czasie prac pisemnych, jak i przy odpowiedziach ustnych, uczeń ma możliwość wykonywania dodatkowych prac domowych w celu poprawienia ocen.

V Metody i kryteria sprawdzania osiągnięć uczniów METODY KRYTERIA OCENIANIA LICZBA DOKONYWANYCH DZIAŁAŃ I. 1. Wypowiedzi pisemne (diagnoza, sprawdzian / test, kartkówka) uzależnione od rodzaju pracy: stopień wyczerpania tematu stopień trudności pracy przynajmniej dwa razy w semestrze I. 2. Wypowiedzi pisemne (zadania domowe, prace długoterminowe, ćwiczenia, zeszyt ćwiczeń) II.1. Wypowiedzi ustne poprawność merytoryczna odpowiednia forma, kompozycja posługiwanie się określoną formą wypowiedzi, przejrzystość zapisu język, styl poprawność językowa, bogate słownictwo historyczne temat, treść zrozumienie tematu, samodzielność myślenia, wnioskowanie dobór odpowiedniego słownictwa historycznego z uwzględnieniem poprawnej pisowni ortografia, interpunkcja umiejętność samodzielnego sporządzania notatek układ graficzny systematyczność estetyka całości zgodność z tematem znajomość zagadnienia przynajmniej dwa razy w semestrze przynajmniej raz w semestrze

dobór odpowiedniego słownictwa stosowanie terminów poprawność językowa umiejętność kojarzenia różnych informacji i wyciągania wniosków sposób rozumowania jasność, płynność wypowiedzi sposób prezentacji II.2. Aktywność i postawa na lekcji Obserwacja ucznia uwzględniająca: przygotowanie do lekcji, wypowiedzi na lekcji, pracę w grupie, posługiwanie się pomocami naukowymi (mapy, tablice graficzne, atlasy, słowniki itp.) obserwacja zachowań uczniów przez nauczyciela przez cały okres procesu dydaktycznego. Podsumowywana na bieżąco lub pod koniec każdego semestru oceną w dzienniku III. Wyszukiwanie i korzystanie z informacji korzystanie ze WSIPNETU systematyczność i poprawność wykonywania zadań domowych, powtórzeń umiejętność wyszukiwania i kojarzenia różnych informacji i wyciągania wniosków ocena podsumowująca dział przynajmniej raz w semestrze VI Sposoby informowania uczniów i rodziców o osiągnięciach i postępach

zebrania z rodzicami, drzwi otwarte, spotkania indywidualne, prezentacje osiągnięć uczniów w czasie spotkań z rodzicami. VII Warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. 1. Uczeń może ubiegać się o wyższą ocenę klasyfikacyjną jeśli spełnia warunki takie jak: a) systematyczne uczęszczanie na zajęcia edukacyjne; b) systematyczne przygotowywanie się do zajęć; c) aktywny udział w lekcjach i innych formach zajęć; d) napisanie każdej pracy pisemnej; e) usprawiedliwianie każdej nieobecności na zajęciach edukacyjnych; f) wykonywanie zadań domowych; g) prowadzenie zeszytu przedmiotowego, zeszytu ćwiczeń lub innych wymaganych przez nauczyciela i wynikających z realizowanego programu nauczania; h) systematyczne uczenie się i rozwijanie swoich umiejętności i) spotkały go zdarzenia losowe mogące mieć istotny wpływ na wyniki z danego przedmiotu. 2. Uczeń lub jego rodzice mogą złożyć pisemny wniosek do nauczyciela o ustalenie wyższej o jeden stopień niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. 3. Wniosek, o którym mowa w punkcie 2 uczeń lub jego rodzice składają do nauczyciela w terminie 3 dni od daty otrzymania informacji o przewidywanej rocznej ocenie klasyfikacyjnej. Wniosek musi zawierać uzasadnienie. 4. Nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne jest zobowiązany dokonać analizy zasadności wniosku, o którym mowa w punkcie 2 oraz ustalić termin i sposób poprawy przewidywanej oceny rocznej przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej. 5. Nauczyciel dokonuje analizy wniosku w oparciu o udokumentowane realizowanie obowiązków ucznia określonych w punkcie1. Wniosek niespełniający tych kryteriów zostaje rozpatrzony negatywnie. 6. Nauczyciel przypomina wymagania edukacyjne na ocenę o którą uczeń się ubiega. 7. Nauczyciel przed posiedzeniem klasyfikacyjnym dokonuje sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia w obszarze uznanym przez nauczyciela za konieczny. 8. Ustalona przez nauczyciela w ten sposób ocena jest ostateczna w tym trybie postępowania.

Wymagania na poszczególne oceny dla klasy VI Wymagania na poszczególne oceny klasa 6 Temat lekcji Zagadnienia Wymagania na poszczególne oceny Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca Oświecony wiek XVIII Rzeczpospolita w połowie XVIII wieku ideologia oświecenia trójpodział władzy według Monteskiusza rozwój nauki, techniki i oświaty w dobie oświecenia sytuacja Rzeczypospolitej w połowie XVIII wieku sąsiedzi Rzeczypospolitej polityka państw ościennych wobec Rzeczypospolitej I rozbiór Rzeczypospolitej wskazuje czas trwania epoki oświecenia (XVIII wiek) i zaznacza go na taśmie chronologicznej; najważniejsze dokonania naukowe i techniczne epoki oświecenia (np. maszyna parowa). sąsiadów Polski w XVIII wieku; wskazuje datę I rozbioru Rzeczypospolitej i zaznacza ją na taśmie chronologicznej; państwa, które dokonały I rozbioru i wskazuje je na mapie; wskazuje na mapie zasięg I rozbioru. oświecenie; zmiany, które zaszły w oświacie w dobie oświecenia. wyjaśnia, na czym polegało niebezpieczeństwo wynikające z polityki państw ościennych wobec Rzeczypospolitej; wyjaśnia przyczyny I rozbioru. najważniejsze cechy ideologii oświecenia; wyjaśnia wpływ ideologii oświecenia na rozwój nauki w XVIII wieku; wskazuje wpływ dokonań naukowych i technicznych na zmiany w życiu ludzi. wskazuje źródło potęgi sąsiadów Rzeczypospolitej; dokonuje oceny postawy społeczeństwa polskiego wobec trudnej sytuacji kraju. wyjaśnia, na czym wskazuje polegała zasada trójpodziału władzy według Monteskiusza; wskazuje te hasła głoszone w epoce oświecenia, które są obecnie powszechne np. równość wszystkich ludzi wobec prawa. sytuację Rzeczypospolitej połowie XVIII wieku i wskazuje przyczyny jej słabości. zastosowanie trójpodziału władzy we współczesnych systemach demokratycznych. samodzielnie różne postawy w społeczeństwie wobec rozbioru państwa na podstawie analizy obrazu Jana Matejki Rejtan.

Temat lekcji W kręgu oświeconego monarchy Sejm Wielki i Konstytucja 3 maja Zagadnienia ostatni władca Rzeczypospolitej rozwój oświaty w Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII wieku kultura w walce o naprawę kraju Rzeczpospolita po I rozbiorze cel obrad Sejmu Czteroletniego (1788 1792) reformy Sejmu Wielkiego Konstytucja 3 maja 1791 roku Wymagania na poszczególne oceny Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca Stanisława Augusta Poniatowskiego jako ostatniego władcę Rzeczypospolitej; szkoły i instytucje kształcące młodzież w duchu reform oświeceniowych. wskazuje datę uchwalenia Konstytucji 3 maja (1791 rok) i zaznacza ją na taśmie chronologicznej; wskazuje Stanisława Augusta Poniatowskiego i Stanisława Małachowskiego jako twórców konstytucji. wyjaśnia konieczność przeprowadzenia reformy szkolnictwa i przedstawia jej cel; wskazuje cel wychowania i edukacji młodzieży w Rzeczypospolitej w 2. poł. XVIII wieku; podaje dwa przykłady naprawy państwa polskiego za konstytucja; reformy uchwalone przez Sejm Wielki; okoliczności uchwalenia Konstytucji 3 maja; najważniejsze zmiany wprowadzone przez Konstytucję 3 maja; wskazuje Konstytucję 3 maja jako przykład działań zmierzających do naprawy państwa polskiego za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. obiady czwartkowe; cel organizowania obiadów czwartkowych. wskazuje cel obrad Sejmu Wielkiego; omawia najważniejsze reformy Sejmu Czteroletniego. wyjaśnia, dlaczego Stanisława Augusta Poniatowskiego można nazwać władcą oświeconym; działania zmierzające do naprawy państwa w dziedzinach oświaty i kultury; rolę teatru sytuację w Rzeczypospolitej po I rozbiorze; wyjaśnia konieczność przeprowadzenia reform ustrojowych w celu ratowania niezależności kraju; ocenia znaczenie reform Sejmu Wielkiego dla ratowania państwa polskiego. opowiada o zmianach, które zaszły w Warszawie za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. analizuje samodzielnie obraz Jana Matejki Konstytucja 3 maja, wymieniając osoby przedstawione na obrazie, atmosferę, czas i miejsce wydarzeń przedstawionych na obrazie. 2 Dokumentacja nauczyciela dla klasy VI

Wojna w obronie Konstytucji 3 maja Pod dowództwem Kościuszki konfederacj a targowicka wojna polsko-rosyjska 1792 II rozbiór Rzeczypospolitej Rzeczpospolita po II rozbiorze insurekcja kościuszkowska postawy Polaków wobec zagrożenia niepodległości państwa podaje datę II rozbioru i zaznacza ją na taśmie chronologicznej; państwa, które dokonały II rozbioru. wyjaśnia pojęcia: naczelnik powstania, przysięga Kościuszki; datę powstania kościuszkowskiego i zaznacza ją na taśmie chronologicznej. wskazuje na mapie państwa, które dokonały II rozbioru, wskazuje na mapie tereny, które Rzeczpospolita utraciła w wyniku II rozbioru. kosynier; Tadeusza Kościuszkę, Bartosza Głowackiego, Jana Kilińskiego jako przykłady osób walczących w obronie niepodległości kraju; omawia wydarzenia powstania kościuszkowskiego (bitwa pod Racławicami, insurekcja w Warszawie). wyjaśnia przyczyny konfederacja; wojny polsko- sytuację -rosyjskiej (1792 rok); w Rzeczypospolitej opowiada po uchwaleniu o okolicznościach Konstytucji 3 maja; powstania orderu ocenia Virtuti Militari. postawę targowiczan; ocenia decyzję Stanisława Augusta Poniatowskiego o przystąpieniu do konfederacji insurekcja; charakteryzuje postawę Tadeusza Kościuszki, Bartosza Głowackiego, Jana Kilińskiego podczas powstania kościuszkowskiego. targowickiej. sytuację Rzeczypospolite j po II rozbiorze; wyjaśnia przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskieg o w 1794 roku; wyjaśnia przyczyny upadku powstania kościuszkowskiego. zbiera samodzielnie z różnych źródeł informacje o osobach, które jako pierwsze zostały uhonorowane orderem Virtuti Militari. ocenia postawę społeczeństwa polskiego w sytuacji zagrożenia niepodległości państwa. Wymagania na poszczególne oceny dla klasy VI 3

III rozbiór i upadek I Rzeczypospolitej III rozbiór Rzeczypospolitej najważniejsze przyczyny upadku I Rzeczypospolitej w XVIII wieku wskazuje datę: III rozbioru Rzeczypospolitej i zapisuje ją na taśmie chronologicznej; państwa, które dokonały III rozbioru i wskazuje je na mapie. najważniejsze przyczyny upadku Rzeczypospolitej w XVIII wieku. wyjaśnia okoliczności III rozbioru Rzeczypospolitej; wskazuje i zaznacza na mapie konturowej zasięg poszczególnych rozbiorów. sytuację Rzeczypospolitej po upadku powstania kościuszkowskiego ; I Rzeczpospolita. przeprowadza samodzielną analizę danych statystycznych i źródeł ikonicznych związanych z rozbiorami Rzeczypospolitej.

Temat lekcji Z ziemi włoskiej do Polski Zagadnienia sytuacja Polaków po III rozbiorze przyczyny emigracji po upadku I Rzeczypospolitej Legiony Polskie we Włoszech bohaterowie i dzieje Polski zapisane w Mazurku Dąbrowskiego Wymagania na poszczególne oceny Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca wyjaśnia pojęcie Legiony Polskie we Włoszech; wskazuje twórców legionów Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego; podaje datę utworzenia Legionów Polskich we Włoszech i zapisuje ją na taśmie chronologicznej; deklamuje z pamięci trzy pierwsze zwrotki Mazurka Dąbrowskiego. emigracja; wyjaśnia cel utworzenia Legionów Polskich we Włoszech; opowiada o atmosferze i zasadach panujących wśród legionistów; wskazuje na mapie Reggio. przedstawia okoliczności utworzenia Legionów Polskich; wyjaśnia przyczyny tworzenia polskich oddziałów zbrojnych u boku Napoleona Bonaparte; opowiada o okolicznościach powstania Pieśni Legionów Polskich we Włoszech. charakteryzuje położenie Polaków po III rozbiorze państwa; przyczyny emigracji Polaków po III rozbiorze; wskazuje źródło rekrutacji żołnierzy do polskich oddziałów wojskowych; wyjaśnia dlaczego Legiony Polskie zostały wysłane na wyspę San Domingo. dzieje narodu polskiego zapisane w hymnie i łączy je z ich bohaterami. 4 Dokumentacja nauczyciela dla klasy VI

W listopadową noc 1830 roku autonomia Królestwa Polskiego przyczyny wybuchu powstania listopadowego wybuch powstania w Warszawie wojna z Rosją postawa społeczeństwa polskiego wobec szansy na odzyskanie niepodległości skutki powstania listopadowego wyjaśnia pojęcie represje; wskazuje na mapie Królestwo Polskie; wskazuje datę wybuchu powstania listopadowego i zapisuje ją na taśmie chronologicznej; cele walki powstańców listopadowych. Królestwo Polskie; omawia charakter walk powstania listopadowego; przykłady represji zastosowanych wobec społeczeństwa po przegranym powstaniu listopadowym. zakres autonomii Królestwa Polskiego; wskazuje postać Piotra Wysockiego jako inicjatora spisku powstańczego; ocenia postawę społeczeństwa polskiego wobec konieczności prowadzenia wojny z Rosją. ocenia postawę autonomia; społeczeństwa wyjaśnia przyczyny polskiego wybuchu powstania wobec konieczności listopadowego; prowadzenia wojny wyjaśnia, z Rosją; dlaczego wykonuje powstanie w zadanie Warszawie domowe Dzieje przerodziło się Piotra Wysockiego, w wojnę polsko-rosyjską; zbierając dodatkowe informacje o tej przyczyny postaci. upadku powstania listopadowego; wskazuje skutki powstania listopadowego.

Tułacza dola, czyli o Wielkiej Emigracji Powstanie styczniowe przyczyny i zasięg Wielkiej Emigracji kierunki emigracji po powstaniu listopadowym emigracyjna codzienność kultura polska na emigracji cele działalności spiskowej po upadku powstania listopadowego sytuacja polityczna w Królestwie Polskim w drugiej połowie XIX wieku wybuch powstania styczniowego w 1863 roku partyzancki charakter walk powstańczych skutki i znaczenie powstania kraje, do których udawali się emigranci z Polski i wskazuje je na mapie; wybitnych przedstawicieli kultury polskiej, którzy tworzyli na emigracji wskazuje datę wybuchu powstania styczniowego i zaznacza ją na taśmie chronologicznej; wyjaśnia cel organizowania przez Polaków powstań narodowych. wyjaśnia przyczyny emigracji po powstaniu listopadowym; wskazuje zasługi wybitnych przedstawicieli kultury polskiej, którzy tworzyli na emigracji Adama Mickiewicza i Fryderyka Chopina. charakter walk w powstaniu styczniowym; wyjaśnia przyczyny i cel działalności spiskowej Polaków po upadku powstania listopadowego; przykłady represji zastosowanych wobec społeczeństwa po przegranych powstaniach. wyjaśnia, dlaczego emigracja po powstaniu listopadowym została nazwana wielką ; charakteryzuje twórczość Adama Mickiewicza i Fryderyka Chopina. wyjaśnia pojęcia: emisariusz, branka; wyjaśnia zadania emisariuszy; wyjaśnia przyczyny upadku powstania styczniowego. opowiada o życiu codziennym na emigracji; wskazuje problemy polskich emigrantów. wyjaśnia przyczyny wybuchu powstania styczniowego; powiada o sytuacji w Królestwie Polskim przed wybuchem powstania styczniowego; okoliczności wybuchu powstania styczniowego; omawia skutki i znaczenie powstania styczniowego. zbiera informacje na temat twórczości Fryderyka Chopina i Adama Mickiewicza i ich zasługach dla kultury polskiej. Tworzy portfolio. porównuje powstanie listopadowe z powstaniem styczniowym (cel walki, charakter walk); ocenia szanse Polaków na zwycięstwo w organizowanych przez nich powstaniach. Wymagania na poszczególne oceny dla klasy VI 5

Temat lekcji Zagadnienia W zaborze rosyjskim polityka rusyfikacji Polacy w obronie narodowych wartości polscy artyści w zaborze rosyjskim Pod pruskim zaborem antypolska polityka rządu walka o ziemię w zaborze pruskim strajk szkolny we Wrześni Wymagania na poszczególne oceny Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca wskazuje na mapie zabór rosyjski; wskazuje tajne nauczanie jako przykład walki o język polski w nauczaniu; artystów zasłużonych dla rozwoju kultury polskiej tworzących w zaborze rosyjskim Henryka Sienkiewicza i Stanisława Moniuszkę. wskazuje na mapie zabór pruski; wskazuje strajk we Wrześni jako przykład walki o język polski w nauczaniu; wskazuje datę strajku we Wrześni i zapisuje ją na taśmie chronologicznej. cele polityki władz carskich wobec ludności polskiej po upadku powstania styczniowego; tajne nauczanie; opowiada, w jaki sposób Polacy walczyli z rusyfikacją; wskazuje zasługi artystów tworzących w zaborze rosyjskim Henryka Sienkiewicza opowiada krótko o polityce władz niemieckich wobec ludności polskiej; opowiada o przyczynach strajku we Wrześni; ocenia postawę dzieci wrzesińskich i ich rodziców. rusyfikacja; cel polityki rusyfikacyjnej; wyjaśnia cele tajnego nauczania. germanizacja; opowiada, w jaki sposób Polacy walczyli z germanizacją. Podaje dwa przykłady; opowiada o proteście Michała Drzymały; wskazuje gospodarność i rzetelność jako sposób przeciwstawiania się działaniom germanizacyjnym. działania władz carskich zmierzające do zrusyfikowania Polaków. działania władz niemieckich zmierzające do wynarodowienia Polaków; wyczerpująco sposoby walki Polaków z germanizacją. zbiera informacje na temat twórczości Henryka Sienkiewicza i Stanisława Moniuszki i ich zasługach dla kultury polskiej. Tworzy portfolio. porównuje sytuację Polaków w zaborze pruskim z położeniem Polaków w zaborze rosyjskim, wskazując podobieństwa i różnice. 6 Dokumentacja nauczyciela dla klasy VI

W zaborze austriackim Za chlebem emigracja zarobkowa Polaków autonomia Galicji rozwój kultury polskiej Jan Matejko, Stanisław Wyspiański, Helena Modrzejewska i ich zasługi dla rozwoju kultury polskiej emigracja Polaków w 2. poł. XIX wieku kierunki emigracji 2. poł. XIX wieku położenie emigrantów zasługi polskich emigrantów Ernesta Malinowskiego i Rudolfa Modrzejewskiego dla rozwoju postępu technicznego wskazuje na mapie zabór austriacki; artystów tworzących w Galicji Jana Matejkę, Stanisława Wyspiańskiego, Helenę Modrzejewską. zaznacza na taśmie chronologicznej 2. poł. XIX wieku; nazywa i wskazuje na mapie kraje, które w 2. poł. XIX wieku przyjmowały emigrantów z ziem polskich. wyjaśnia pojęcia: Galicja, autonomia; wyjaśnia, dlaczego w zaborze austriackim swobodnie rozwijała się kultura polska; wskazuje zasługi Jana Matejki, Stanisława Wyspiańskiego i Heleny Modrzejewskiej dla rozwoju kultury polskiej. wyjaśnia wpływ autonomii na swobodny rozwój kultury i oświaty polskiej w zaborze austriackim. wyjaśnia pojęcia: opowiada o życiu emigracja Polaków na emigracji. polityczna i emigracja zarobkowa; rozróżnia emigrację polityczną i zarobkową. wyjaśnia, w czym przejawiała się autonomia Galicji; opowiada o rozwoju kultury polskiej w Galicji. porównuje przyczyny emigracji Polaków w 1. i 2. poł. XIX wieku; wskazuje przyczyny trudnego położenia polskich emigrantów. zbiera informacje na temat twórczości Jana Matejki, Stanisława Wyspiańskiego i Heleny Modrzejewskiej i ich zasługach dla kultury polskiej. Tworzy portfolio. zasługi polskich emigrantów Ernesta Malinowskiego i Rudolfa Modrzejewskiego dla rozwoju postępu technicznego. Wymagania na poszczególne oceny dla klasy VI 7

Wiek pary i elektryczności zastosowanie maszyny parowej produkcja fabryczna elektryczność i jej znaczenie nowe sposoby komunikowania się wyjaśnia i posługuje się pojęciami: kolej żelazna, parowóz, statek parowy; wyjaśnia, na czym polega produkcja fabryczna; rozróżnia rzemieślniczy i fabryczny sposób produkcji; zaznacza na taśmie chronologicznej 2. poł. XIX wieku. wyjaśnia i posługuje się pojęciami: maszyna parowa, silnik elektryczny, telegraf, fabryka; wskazuje różnice między rzemieślniczym a fabrycznym sposobem produkcji; wskazuje korzyści płynące z wynalezienia elektryczności. wskazuje zastosowanie maszyny parowej; opowiada o nowych sposobach komunikowania się (np. podaje telegraf ). na przykładach przedstawia wpływ rozwoju cywilizacyjnego na poszczególne dziedziny życia (np. rozwój techniki a komunikacja i przemieszczanie się ludzi). wyjaśnia, dlaczego XIX wiek został nazwany wiekiem pary i elektryczności.

Temat lekcji Odkrycia i wynalazki zmieniają świata Zagadnienia osiągnięcia medycyny Maria Skłodowska- -Curie wynalazki w służbie człowieka Miasto przemysłowe nowe grupy społeczne warunki pracy w XIX wiecznej fabryce rozwój miast przemysłowych Życie ludzi w XIX-wiecznym mieście miasto w XIX wieku udogodnienia w życiu mieszkańców miast czas wolny zmiany w życiu kobiet Wymagania na poszczególne oceny Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca wskazuje Marię Skłodowską-Curie jako przykład wybitnego naukowca XIX/XX wieku. zaznacza na taśmie chronologicznej rok 1903 i 1911 daty otrzymania Nagrody Nobla przez Marię Skłodowską-Curie. kapitalistów i robotników jako nowe grupy społeczne, które powstały w 2. poł. XIX wieku. wskazuje dwa udogodnienia w życiu mieszkańców miast wprowadzone w XIX wieku (np. wodociągi, tramwaje, oświetlenie ulic). wskazuje korzyści płynące dla człowieka, wynikające z osiągnięć medycznych; w krótkiej wypowiedzi dokonania naukowe Marii Skłodowskiej-Curie; wynalazki, których dokonano na przełomie XIX i XX wieku: telefon, oświetlenie elektryczne, tramwaj, samochód, samolot, radio, film. opisuje warunki pracy w XIX-wiecznej fabryce; wskazuje na mapie najbardziej uprzemysłowione miasta na ziemiach polskich. opowiada o wyglądzie miasta XIX-wiecznego; osiągnięcia w medycynie, których dokonano w 2. poł. XIX wieku; wskazuje wynalazki, które przyczyniły się do: a. usprawnienia komunikacji b. szybszego przekazu informacji c. postępu w medycynie. wyjaśnia i posługuje się pojęciami: robotnicy, kapitaliści, miasto przemysłowe. opowiada o sposobach spędzania czasu wolnego przez mieszkańców XIX-wiecznego miasta. wskazuje zmiany, które zaszły w życiu ludzi dzięki wynalazkom dokonanym na przełomie XIX i XX wieku. opowiada o warunkach życia robotników w XIX wieku. porównuje życie ludzi w XIX-wiecznych miastach z życiem współczesnych mieszkańców miast. zbiera informacje na temat życia i dokonań Marii Skłodowskiej- -Curie. Tworzy portfolio. wykonuje zadanie domowe. Napisz krótkie opowiadanie pt: Jeden dzień w XIX wiecznej fabryce, w którym przedstawisz warunki pracy robotników w tym czasie. porównuje zajęcia i wygląd, wskazując podobieństwa i różnice między miastami średniowiecznymi a miastami XIX- wiecznymi. 8 Dokumentacja nauczyciela dla klasy VI

Przemiany na polskiej wsi w XIX wieku wzrost produkcji rolnej warunki życia mieszkańców wsi czas wolny mieszkańców wsi nowe sposoby narzędzia, które spędzania czasu w 2. poł. XIX wieku wolnego przez usprawniły produkcję mieszkańców wsi; rolną; potrawy nowe będące uprawy, które zostały podstawą wprowadzone na skalę wyżywienia masową w XIX w. mieszkańców wsi. opowiada o wyglądzie zagrody chłopskiej; opowiada o wyglądzie chłopskiej chaty. wyjaśnia przyczyny wzrostu produkcji rolnej, wskazując między innymi zniesienie pańszczyzny. porównuje sposoby spędzania wolnego czasu mieszkańców wsi i mieszkańców miast w XIX wieku. Wskazuje przyczynę różnic. I wojna światowa przyczyny konfliktu Wielka Wojna 1914 1918 nowe rodzaje broni wskazuje czas trwania wojny światowej i 11 listopada 1918 r. jako datę zakończenia I wojny światowej, zaznacza w/w daty na taśmie chronologicznej; wskazuje na mapie państwa należące do dwóch wrogich bloków politycznych; podaje przykład nowego rodzaju broni zastosowanej w I wojnie. przyczyny konfliktu między państwami europejskim; uzasadnia, dlaczego konflikt zbrojny w latach 1918 1918 nazwany został I wojną światową; nowe rodzaje broni zastosowane w I wojnie światowej. uzasadnia określenie Wielka Wojna dla działań wojennych w latach 1914 1918; Ententa i państwa centralne oraz wymienia państwa należące do każdego z tych bloków. omawia znaczenie posiadania kolonii dla rozwoju gospodarki państw europejskich; wskazuje skutki przystąpienia Stanów Zjednoczonych do wojny. na wybranych przykładach przedstawia skutki wykorzystania nowoczesnej techniki wojennej i samodzielnie przygotowuje prezentację multimedialną na ten temat. Wymagania na poszczególne oceny dla klasy VI 9

Temat lekcji Sprawa polska w czasie I wojny światowej Zagadnienia nadzieje Polaków na odzyskanie niepodległości związane z wybuchem I wojny czynniki decydujące o odzyskaniu niepodległości przez Polskę (konflikt państw zaborczych, działania dyplomatyczne) 11 listopada 1918 r. odzyskanie niepodległości zasługi Józefa Piłsudskiego, Ignacego Jana Paderewskiego i Romana Dmowskiego dla odzyskania niepodległości Wymagania na poszczególne oceny Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca wskazuje dzień 11 listopada 1918 r. jako dzień odzyskania przez Polskę niepodległości i umieszcza datę na taśmie chronologicznej; w oparciu o zgromadzony materiał ilustracyjny opowiada o sytuacji na ziemiach polskich w listopadzie 1918 r.; Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego jako postacie związane z walką o niepodległość Polski. zbiera informacje o zasługach dla państwa polskiego Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego; czynniki decydujące o odzyskaniu niepodległości przez Polskę; polskie jednostki wojskowe działające podczas I wojny światowej. wskazuje, że na podstawie konflikt tekstów źródłowych między zaborcami przedstawia sytuację Polski był dla ziem polskich Polaków szansą na w pierwszych dniach niepodległość; niepodległości; porównuje wyjaśnia, działania dlaczego na rzecz odzyskania wybuch I wojny niepodległości przez światowej obudził Polskę podejmowane w Polakach nadzieje przez Józefa na odzyskanie Piłsudskiego i Romana niepodległości; Dmowskiego. uzasadnia, dlaczego Józef Piłsudski stworzył Legiony u boku armii austriackiej. w oparciu o informacje z różnych źródeł wyjaśnia, na czym polegały zabiegi dyplomatyczne Ignacego Jana Paderewskiego i Romana Dmowskiego, podejmowane dla sprawy niepodległości Polski; dowódców i twórców polskich jednostek wojskowych, działających podczas I wojny światowej. 10 Dokumentacja nauczyciela dla klasy VI

Konferencja pokojowa traktat wersalski zmiany terytorialne w Europie postanowienia w sprawie Polski konferencja pokojowa; wskazuje Paryż, jako miejsce obrad konferencji pokojowej; podaje przykłady postanowień traktatu wersalskiego w sprawie Polski i Niemiec. omawia zmiany terytorialne w Europie po I wojnie światowej; traktat wersalski; najważniejsze postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie Polski i Niemiec; Ignacego Jana Paderewskiego i Romana Dmowskiego jako przedstawicieli Polski podczas obrad konferencji pokojowej w Paryżu. nazywa i uzasadnia cel zwołania konferencji pokojowej; wyjaśnia, dlaczego traktat pokojowy jest nazywany traktatem wersalskim. wyjaśnia, dlaczego konferencja pokojowa nie zajmowała się wyznaczeniem wschodniej granicy Polski; i wskazuje na mapie państwa, które powstały w Europie po I wojnie światowej. wyszukuje informacje z różnych źródeł o zasługach Ignacego Jana Paderewskiego, Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego dla sprawy niepodległości Polski.

Państwo w nowych granicach Odrodzona Rzeczpospolita czynniki decydujące o kształcie granic niepodległej Polski (powstania w Wielkopolsce i na Śląsku, wojna polsko-bolszewicka). plebiscyty na Śląsku walki o Lwów obszar, granice i ludność II Rzeczypospolitej trudności w scalaniu państwa polskiego sukcesy młodego państwa wskazuje dzień 27 grudnia 1918 r. jako dzień wybuchu powstania wielkopolskiego i dzień 15 sierpnia 1920 r. jako dzień bitwy warszawskiej, umieszcza te daty na taśmie chronologicznej. wskazuje na mapie granice II Rzeczypospolitej oraz wymienia jej sąsiadów; mniejszości narodowe zamieszkujące terytorium II RP. powstania w Wielkopolsce i na Śląsku oraz wojnę polsko-bolszewicką jako wydarzenia, które przyczyniły się do ukształtowania granic niepodległego państwa polskiego; opowiada o okolicznościach wybuchu powstania wielkopolskiego i roli, jaką odegrał w nim Ignacy Jan Paderewski. podaje przykłady trudności w scalaniu państwa polskiego; przykłady sukcesów w odbudowie państwa; w oparciu o tekst podręcznika sporządza kalendarium wydarzeń II RP. wyjaśnia, dlaczego rocznica bitwy warszawskiej obchodzona jest jako Święto Wojska Polskiego; wskazuje na mapie tereny ziem polskich, o które toczyły się walki zbrojne i plebiscytowe; orlęta lwowskie. uzasadnia, przytaczając dane, że II RP była państwem wielonarodowościowym; wyjaśnia, na czym polegały trudności w scalaniu państwa polskiego. wskazuje związek przyczynowo- -skutkowy między zwycięstwem powstania wielkopolskiego, a włączeniem Wielkopolski do odrodzonej II RP. funkcjonowanie władzy w odrodzonym państwie polskim (zasada trójpodziału); ocenia na wybranych przykładach sukcesy młodego państwa. przygotowuje prezentację na temat kształtowania się granic II RP. porównuje pod względem wielkości terytorium II RP z terytorium Rzeczpospolitej Obojga Narodów i formułuje wnioski. Wymagania na poszczególne oceny dla klasy VI 11

Europa zmierza ku wojnie dojście Hitlera do władzy rządy nazistów w Niemczech komunizm w Związku Radzieckim dyktatorska polityka Hitlera i Stalina wskazuje na mapie Niemcy i ZSRR oraz nazywa ich przywódców Hitlera i Stalina. sytuację Niemiec po zakończeniu I wojny światowej; podaje przykłady obrazujące codzienne życie ludności w państwach totalitarnych. państwo totalitarne i kojarzy je z Niemcami i Związkiem Radzieckim; wyjaśnia, jak funkcjonowało państwo totalitarne; podaje przykłady polityki nazistów wobec Żydów. wskazuje wyjaśnia, podając podobieństwa przykłady, na czym w systemie władzy polegał kult jednostki; w państwie Hitlera wyjaśnia, i w państwie Stalina; korzystając podaje z mapy, dlaczego charakterystyczne sposób sprawowania cechy polityki Stalina władzy przez Hitlera i Hitlera wobec i Stalina stanowił własnych społeczeństw; realne zagrożenie dla Polski i Europy. metody, za pomocą których Hitler i Stalin utrzymywali posłuch społeczeństwa.

Temat lekcji Wybuch II wojny światowej W okupowanej Polsce Zagadnienia wybuch II wojny światowej 1 września 1939 r. wojna na dwa fronty atak ZSRR postawa Polaków we wrześniu 1939 r. polityka okupantów położenie ludności żydowskiej życie ludności na okupowanych terytoriach Polski Wymagania na poszczególne oceny Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca wskazuje na mapie państwa, które dokonały agresji na Polskę; i umieszcza na taśmie chronologicznej daty agresji Niemiec i ZSRR na Polskę; przykłady bitew września 1939 r., wskazując na mapie, podział ziem polskich dokonany przez okupantów; formy terroru stosowane przez okupantów wobec ludności polskiej; getto; podaje datę powstania w getcie warszawskim i umieszcza ją na taśmie chronologicznej. opowiada, podając przykłady, o postawie Polaków podczas walk września 1939 r.; wyjaśnia znaczenie pojęcia wojna na dwa fronty; wskazuje na mapie kierunki niemieckich i radzieckich uderzeń na Polskę we wrześniu 1939 r. omawia na przykładach politykę Stalina i Hitlera wobec ludności polskiej na okupowanych terenach; omawia na przykładach politykę niemiecką wobec ludności żydowskiej; obóz zagłady. wskazuje na ocenia postawę mapie społeczeństwa miejsca bitew polskiego podczas wrześniowych; walk wrześniowych. sytuację Polski we wrześniu 1939 r., uwzględniając osamotnienie w walce z najeźdźcą; podaje przykłady bohaterstwa ludności cywilnej i żołnierzy we wrześniu 1939 r. podaje charakterystyczne cechy polityki Stalina i Hitlera wobec społeczeństw i państw podbitych; wyjaśnia, dlaczego pomoc ludności żydowskiej była dla Polaków wielkim wyzwaniem. porównuje politykę okupantów wobec ludności podbitych terenów; uzasadnia na wybranych przykładach, że okupanci za pomocą różnych metod prowadzili planową politykę wyniszczenia narodu polskiego. wyszukuje informacje na temat sytuacji swojego regionu we wrześniu 1939 r. i/lub sytuacji ludności cywilnej we wrześniu 1939 r. wyjaśnia ideę przyznawania medalu Sprawiedliwy wśród narodów świata i wyszukuje nazwiska osób, które otrzymały taki medal. uzasadnia na wybranych przykładach, że Polacy, ryzykując własnym życiem, pomagali ludności żydowskiej. 12 Dokumentacja nauczyciela dla klasy VI