Strukturalne ramy procesu decyzyjnego

Proces podejmowania decyzji we Wspólnej Polityce Zagranicznej i Bezpieczeństwa UE

Strukturalne ramy procesu decyzyjnego Rada Europejska FAC (Rada do Spraw Zagranicznych) COREPER II Wysoki przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa EEAS Wybrane służby KE (FPI) Sekretariat Generalny PSC (Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa) CIVCOM PMG EUMC Nicolaidis Tematyczne lub obszarowe grupy robocze: RELEX, COHOM, CONUN, CONOP, COARM, COEST, COASI, COLAC

Specyfika decyzyjna WPZiB Akty ustawodawcze nie mogą być uchwalane (art. 24 ust. 1 TUE) Jednomyślne podejmowanie decyzji (art. 24 TUE) Tylko 12 wyjątków KWG Specyficzna klauzula passerelle (art. 31 ust 3-4 TUE) Obecność tzw. konstruktywnego wstrzymania się od głosu (art. 31 ust. 1 TUE) Po raz pierwszy użyte w 2008 r. przez Cypr wobec misji EULEX Kosowo Możliwość zablokowania aktu prawnego uchwalanego w KWG z istotnych względów polityki krajowej (art. 31 ust. 2 TUE)

Specyfika decyzyjna WPZiB Ograniczona rola Parlamentu Europejskiego (art. 24 TUE) Wymóg konsultacji PE przez Wysokiego przedstawiciela (art. 36 TUE) Możliwość wpływu PE za pomocą środków nieformalnych Ograniczona inicjatywa ustawodawcza Komisji Europejskiej (art. 24 TUE) Specyficzna procedura zawierania umów międzynarodowych dot. WPZiB (art. 218 TFUE) Procedura grawitacji Komplikacja po wejściu w życie Traktatu z Lizbony

Pozycja Parlamentu w WPZiB Wpływ na sprawy szczególnie polityczne Porozumienie międzyinstytucjonalne z 2002 r. Art. 36 TUE PE musi być regularnie konsultowany i informowany przez Wysokiego przedstawiciela w sprawach WPZiB Co dwa lata debata na temat rozwoju WPZiB i WPBiO Finansowanie WPZiB Zgoda na zawarcie umów międzynarodowych (np. SWIFT) Wpływ na dyplomację UE Rola komisji AFET (DROI i SEDE), DEVE i INTA Ok. 40 delegacji międzyparlamentarnych Wpływ na EEAS (porozumienie madryckie z 2010 r.) sprawozdania Wysokiego przedstawiciela Nadzór nad wydatkami EEAS Przesłuchania specjalnych przedstawicieli UE

Pozycja Parlamentu w WPZiB 500 100 450 90 400 80 350 300 250 56,6 47,6 70 60 50 200 40 150 30 100 20 50 10 0 0 Poprawki zakończone sukcesem Poprawki ogółem Odsetek poprawek zakończonych sukcesem

Pozycja Parlamentu w WPZiB 100 90 80 70 60 100 100 90 80 70 60 50 43,1 50 40 30 38,9 36,4 40 30 20 20 10 10 0 Poprawki materialne Poprawki finansowe Poprawki demokratyczne Poprawki instytucjonalne 0 Poprawki zakończone sukcesem Poprawki ogółem Odsetek poprawek zakończonych sukcesem (%)

Sukces poprawek Parlamentu w WPZiB Zmienna niezależna β (S.E) OR Pakietowanie 3,000*** (0,707) 20,098*** Trilog 1,558** (0,684) 4,748** Poparcie Komisji Europejskiej 3,325*** (0,637) 27,795*** Spójność Parlamentu 0,043 (0,052) 1,044 Sprawozdawca z EPP lub S&D 0,303 (0,665) 1,354 Sprawozdawca-prezydencja 0,685 (1,158) 1,984 Sprawozdawca-komisarz 1,907** (0,856) 6,731** Komisarz-prezydencja - 0,473 (1,343) 0,623 Pilność - 0,590 (0,664) 0,554 Zasada głosowania w Radzie - 0,266 (0,732) 0,766 Ważność - 0,016 (0,040) 0,984 Procedura legislacyjna 1,834** (0,722) 6,259** Stała - 7,469 (5,471) R-kwadrat 0,55

Pozycja Parlamentu w WPZiB Jeśli Parlament chce mieć wpływ na legislację dot. działań zewnętrznych UE, powinien: pakietować negocjować w trilogach uzyskać poparcie Komisji mianować na sprawozdawcę posła z kraju komisarza Analiza ujawniła również: wpływ procedury legislacyjnej Źródło: neurope.eu brak wpływu spójności, przynależności sprawozdawcy do EPP lub S&D, relacji między sprawozdawcą i prezydencją oraz prezydencją i komisarzem brak wpływu ważności, pilności i zasady głosowania w Radzie

Praktyka decyzyjna w Radzie Kultura konsensusu (Lewis 2005; Juncos, Pomorska 2006) Automatyczny refleks koordynacji (Tonra 2001) Rola systemu COREU/CORTESY Logika argumentacji (badania: Naurin 2007; Juncos, Pomorska 2011) 91% członków grup roboczych wyjaśnia swoje stanowiska innym delegacjom 52% członków grup roboczych przekonuje partnerów do swoich racji 71% członków grup roboczych FAC stwierdziło, że argumentacja dominuje nad targiem preferencji Wielokrotne zakorzenienie decydentów (Beyers 2005) Konflikt ról: państwo vs UE Rola struktury organizacyjnej 85-90% spraw WPZiB jest rozstrzyganych na niższych niż ministerialny poziomach Rady (70% w grupach roboczych, 15% - 20% w Coreper II) (Duke, Vanhoonacker 2006)

Kultura konsensusu Udział aktów prawnych przyjętych konsensualnie w poszczególnych formacjach Rady w latach 1999-2009 400 350 300 250 86,7 97 79,5 82 85 68 94 88 96 100 90 80 70 60 200 50 150 100 50 40 30 20 10 0 0 Akty prawne kontestowane Kontestacje Udział aktów prawnych przyjętych konsensualnie (%)

Kultura konsensusu Średnia większość z jaką uchwalano akty prawne w poszczególnych formacjach Rady w latach 1999-2009 oraz IPP 100 95 90 85 80 98,9 99,8 3,25 97,8 98,1 98,7 5,24 4,76 3,4 96,6 5,97 99,6 95 99,7 5,31 7 6 5 4 3 2 75 70 0,95 1,53 1,08 1 0 Większośc przyjęcia aktów prawnych IPP

COREU/CORTESY COREU (CORrespondence EUropeenne) ustanowiony w 1973 r. System wymiany dokumentów i informacji pomiędzy: korespondentami europejskimi (MSZ) stałymi przedstawicielami państw członkowskich w Brukseli EEAS Komisją Europejską Sekretariatem Generalnym Rady Wymiana odbywa się za pomocą szyfrowanego systemu teleksowego o nazwie CORTESY (COREU TErminal SYstem) Uproszczona procedura pisemna (simplified written procedure) Spadek znaczenia w ostatnich latach

Źródło: Bicchi, Carta 2012. COREU/CORTESY

Źródło: Naurin 2007. Logika argumentacji

Źródło: Juncos, Pomorska 2011. Konflikt ról w WPZiB

Źródło: Hage 2008. Rola struktury organizacyjnej

Rywalizacja wewnątrzinstytucjonalna Efekt tzw. zależności od ścieżki (path-dependance) wynikający z przepisów Traktatu z Maastricht (Pierson 2000) Konflikt TPC (Komitet Art. 113) Komisja/COREPER II Konsultacja i monitoring nad mandatem Komisji do negocjacji handlowych Konflikt PSC COREPER II (Kirpsza 2011) Ustalanie agendy GAERC/FAC Efekt: komplikacja wewnętrzna podejmowania decyzji

Źródła badań Beyers J., Multiple Embeddedness and Socialization in Europe: The Case of Council Officials, "International Organization" 2005, vol. 59, no. 4, s. 899-936; Bicchi F., Carta C., The COREU Network and the Circulation of Information Within EU Foreign Policy, "Journal of European Integration" 2012, vol. 34, no. 5, s. 465-484; Duke, S., Vanhoonacker, Administrative governance in CFSP: development and practice, "European Foreign Affairs Review" 2006, vol. 11, no. 2, s. 163-182; Häge F., Who Decides in the Council of the European Union?, "Journal of Common Market Studies" 2008, vol. 46, no. 3, s. 533-558; Juncos A., Pomorska K., Invisible and unaccountable? National Representatives and Council Officials in EU foreign policy, "Journal of European Public Policy" 2011, vol. 18, no. 8, s. 1096-1114; Juncos A., Pomorska K., Playing the Brussels game: Strategic socialisation in the CFSP Council Working Groups, "European Integration Online Papers" 2006, vol. 10; Kirpsza A., Podejmowanie decyzji w obszarze Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej z perspektywy konstruktywizmu społecznego, "Politeja" 2011, nr 3, s. 217-238; Lewis J., The Janus Face of Brussels: Socialization and Everyday Decision Making in the European Union, "International Organization" 2005, vol. 59, no. 4; Naurin D., Safe Enough To Argue? Giving Reasons in the Council of the EU, "ARENA Working Paper", no. 11, July 2007; Pierson P., Increasing Returns, Path Dependence, and the Study of Politics, "American Political Science Review" 2000, vol. 94, no. 2, s. 251-267; Tonra B., The Europeanisation of national foreign policy: Dutch, Danish and Irish foreign policy in the European Union, Aldershot 2001.