PORADNIK PSSE W PLESZEWIE
WAŻNE DATY: Od dnia 01 stycznia 2017 r. istnieje możliwość prowadzenia przez rolników rolniczego handlu detalicznego. Od dnia 01 stycznia 2019 r. NOWE BRZMIENIE DEFINICJI RHD - ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia art. 3 ust.3 pkt 29b.
Rolniczy handel detaliczny - handel detaliczny w rozumieniu art. 3 ust. 7 rozporządzenia nr 178/2002, polegający na produkcji żywności pochodzącej w całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu podmiotu działającego na rynku spożywczym i zbywaniu takiej żywności: konsumentowi finalnemu, o którym mowa w art. 3 ust.18 rozporządzenia nr 178/2002 lub do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego; konsument finalny oznacza ostatecznego konsumenta środka spożywczego, który nie wykorzystuje żywności w ramach działalności przedsiębiorstwa sektora żywnościowego;
produkcja podstawowa oznacza produkcję, uprawę lub hodowlę produktów podstawowych, w tym zbiory ; - rozporządzenie nr 178/2002 art.3 pkt 17; uprawa surowca pochodzenia roślinnego - m. in. owoców, warzyw, zbóż surowca wykorzystywanego w planowanej działalności RHD, produkcja podstawowa stanowi pierwszy etap w łańcuchu żywnościowym od pola do stołu ; rozporządzenie (WE) nr 852/2004 zał. I określa ogólne przepisy higieny dla produkcji podstawowej i powiązanych działań SPEŁNIENIE TYCH WYMAGAŃ GWARANTUJE ZBIORY SUROWCA ROŚLINNEGO O WYSOKIEJ JAKOŚCI
transport, składowanie, przetwarzanie surowców w miejscu produkcji, pod warunkiem, że nie zmienia to znacznie ich charakteru ( np. oczyszczanie, obcinanie liści itp. ), utrzymanie czystości obiektów, wyposażenia, pojemników, skrzyń, pojazdów; kontrola zagrożeń np. zagrożenia z powietrza metale ciężkie spaliny, środki ochrony roślin przestrzeganie okresów karencji, zagrożenia z wody używanie wody miejskiej lub wody ze studni (badanie potwierdzające jej jakość) zgodnej z wymaganiami rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, zabezpieczenia przed zwierzętami i szkodnikami, zapewnienie warunków podczas przechowywania surowców temperatura i wilgotność oraz higiena (zapleśnienie, rozwój mykotoksyn), odpowiednie składowanie odpadów i substancji niebezpiecznych, podczas zbiorów właściwe zabezpieczenie rąk używanie rękawiczek jednorazowego użytku, używanie płynów dezynfekcyjnych do rąk;
stan zdrowia osób zatrudnianych przy zbiorze warzyw, owoców, w tym owoców miękkich rozporządzenie (WE) nr 852/2004 rozdział VIII Higiena osobista: 1.Każda osoba pracująca w styczności z żywnością powinna utrzymywać wysoki stopień czystości osobistej i nosić odpowiednie, czyste i, gdzie stosowne, ochronne okrycie wierzchnie. 2.Żadna osoba cierpiąca na chorobę, lub będąca jej nosicielką, która może być przenoszona poprzez żywność, bądź też stwierdza się u niej np. zainfekowane rany, zakażenia skóry, owrzodzenia lub biegunkę nie może uzyskać pozwolenia na pracę z żywnością ani na wejście do obszaru, w którym pracuje się z żywnością w jakimkolwiek charakterze, jeśli występuje jakiekolwiek prawdopodobieństwo bezpośredniego lub pośredniego zanieczyszczenia.( ). dokumentacja m. in. zapisy stosowanych środków ochrony roślin, wyniki analiz przeprowadzanych na próbkach owoców, warzyw;
rozporządzenie nr 178/2002 Definicja podmiotu działającego na rynku spożywczym :. oznacza osoby fizyczne lub prawne odpowiedzialne za spełnienie wymogów prawa żywnościowego w przedsiębiorstwie spożywczym pozostającym pod ich kontrolą; Art.17 Obowiązki: Podmioty działające na rynku spożywczym i pasz zapewniają, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów;
Art.19 Odpowiedzialność: Jeżeli podmiot działający na rynku spożywczym uważa lub ma podstawy, aby sądzić, że środek spożywczy przez niego przywożony, wyprodukowany, przetworzony, wytworzony lub rozprowadzany nie jest zgodny z wymogami w zakresie bezpieczeństwa żywności, natychmiast rozpocznie postępowanie w celu wycofania danej żywności z rynku. W przypadku gdy produkt mógł dotrzeć już do konsumenta, operator skutecznie i dokładnie poinformuje konsumentów o przyczynach jego wycofania.;
W świetle art. 17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 całkowitą odpowiedzialność za jakość zdrowotną środków spożywczych wprowadzanych do obrotu oraz treść informacji umieszczonych na jego opakowaniach lub prezentacji, reklamie ponosi producent, bądź przedsiębiorca wprowadzający środki spożywcze do obrotu.
Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2018 r.,poz. 1541 z późn. zm.); Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiając ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. bezpieczeństwa żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. WE L 31 z 01.02.2002, str. 1; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 6, str. 463); Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 34, str. 319);
Rozporządzenie (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. Urz. UE L 165 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 45, str. 200); Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz uchylające dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG (Dz. Urz. UE L 338 z 13.11.2004, str. 4);
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. Urz. UE L 304 z 22.11.2011, str. 18, z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz.U.z 2015r. poz. 29 z późn. zm.);
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu znakowania niektórych grup i rodzajów artykułów rolno-spożywczych kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej (Dz.U. poz. 112); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 września 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej soków i nektarów owocowych; Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej dżemów, konfitur, galaretek, marmolad, powideł śliwkowych oraz ( ); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dna 16 grudnia 2016 r. w sprawie maksymalnej ilości żywności zbywanej w ramach rolniczego handlu detalicznego oraz zakresu i sposobu jej dokumentowania
Ocena stanu faktycznego warunki, w których planowana jest produkcja - z wymaganiami prawnymi obowiązującymi w tym zakresie rozporządzenie nr 852/2004 należy przy tym podkreślić, że wymagania higieniczne określone w/w rozporządzeniu będą wymagane w sposób elastyczny biorąc pod uwagę zakres prowadzonej działalności, wielkość zakładu i jego specyfikę. Przepisy te przewidują między innymi, że produkcja/wytwarzanie żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego może być prowadzona m.in. w kuchniach i pomieszczeniach przydomowych (pomieszczeniach używanych jako prywatne domy mieszkalne przy wykorzystaniu sprzętu i urządzeń gospodarstwa domowego w kuchni domowej); działalność ta może być też prowadzona w małym przydomowym zakładzie;
W każdym przypadku należy spełnić wymagania, które gwarantują osiągnięcie celu, jakim jest bezpieczeństwo żywności. Przykłady żywności z surowca pochodzenia roślinnego wytwarzanej w ramach RHD: żywność o niskim ryzyku tj. produktów, w przypadku których istnieje małe ryzyko rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych i/lub produkty poddane obróbce termicznej, m. in.: makaron bezjajeczny; dżemy, marmolady, powidła, kompoty, przetwory warzywne; soki, syropy; pieczywo. Za produkt roślinny pochodzący z własnej uprawy uważa się również mąkę, kaszę, płatki, otręby, oleje i soki wytworzone z surowców pochodzących z własnej uprawy. W tym przypadku zlecamy wykonanie usługi zakładowi produkcyjnemu, który jest zatwierdzony i posiada wpis do rejestru zakładów przez właściwego terenowo inspektora sanitarnego. W/w produkty stanowią gotowy wyrób lub mogą być wykorzystane jako składnik żywności.
nie każdy rodzaj żywności ze względu na ryzyko, jakie ze sobą niesie, może być wytwarzany w typowych warunkach domowych nie każde warunki domowe pozwalają na wytworzenie każdego rodzaju środków spożywczych INDYWIDUALNE PODEJŚCIE!!!
ZAŁĄCZNIK II WYMAGANIA Rozdział I OGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE POMIESZCZEŃ ŻYWNOŚCIOWYCH (INNYCH NIŻ WYMIENIONE W ROZDZIALE III) Rozdział II SZCZEGÓLNE WYMAGANIA DLA POMIESZCZEŃ, W KTÓRYCH SIĘ PRZYGOTOWUJE, PODDAJE OBRÓBCE LUB PRZETWARZA ŚRODKI SPOŻYWCZE (nie dotyczy obiektów wymienionych w rozdziale III)
Rozdział III WYMAGANIA DOTYCZĄCE RUCHOMYCH I/LUB TYMCZASOWYCH POMIESZCZEŃ (JAK DUŻE NAMIOTY, STRAGANY, RUCHOME PUNKTY SPRZEDAŻY), POMIESZCZEŃ UŻYWANYCH GŁÓWNIE JAKO PRYWATNE DOMY MIESZKALNE, ALE GDZIE REGULARNIE PRZYGOTOWUJE SIĘ ŻYWNOŚĆ W CELU WPROWADZANIA DO OBROTU, I AUTOMATÓW ULICZNYCH Rozdział IV TRANSPORT
Rozdziały V XII mają zastosowanie do wszystkich etapów produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności Rozdział V WYMAGANIA DLA SPRZĘTU Rozdział VI ODPADY ŻYWNOŚCIOWE Rozdział VII ZAOPATRZENIE W WODĘ Rozdział VIII HIGIENA OSOBISTA Rozdział IX PRZEPISY ODNOSZĄCE SIĘ DO ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH Rozdział X PRZEPISY ODNOSZĄCE SIĘ DO OPAKOWAŃ JEDNOSTKOWYCH I OPAKOWAŃ ZBIOR- CZYCH ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH Rozdział XI OBRÓBKA CIEPLNA Rozdział XII SZKOLENIE - ZALICZONE
OTOCZENIE uporządkowane, minimalizujące ryzyko zanieczyszczenia surowca lub wyrobu gotowego;
POMIESZCZENIA czyste, w dobrym stanie technicznym, zabezpieczone przed dostępem zanieczyszczeń zewnętrznych oraz szkodników, zwierząt domowych i osób postronnych, układ dostosowany do wielkości i rodzaju prowadzonej działalności (miejsce/a na przechowywanie surowców, obróbkę wstępną i właściwą, pakowanie, przechowywanie), jednokierunkowa droga - od surowca do gotowego wyrobu (wyeliminowanie krzyżowania się dróg technologicznych czystych i brudnych );
Uwaga!!! PODCZAS PROWADZENIA PRODUKCJI ŻYWNOŚCI W WARUNKACH DOMOWYCH, NALEŻY BEZWZGLĘDNIE WYŁACZYĆ KUCHNIĘ Z UŻYTKOWANIA PRZEZ POZOSTAŁYCH CZŁONKÓW RODZINY I ZWIERZĘTA DOMOWE! W obszarze produkcji żywności nie należy wykonywać domowych czynności, w tym porządkowych, nie związanych z procesem produkcji, tj. np.: odkurzanie, przesadzanie kwiatów, zabawa z dzieckiem, karmienie zwierząt domowych, przygotowywanie posiłków dla domowników, palenie papierosów itp. Przed przystąpieniem do produkcji żywności, kuchnia powinna być odpowiednio przygotowana odpowiedni stan higieny wyposażenia i sprzętu, jakość surowców
SPRZĘT I WYPOSAŻENIE czyste, w dobrym stanie technicznym, przeznaczone do kontaktu z żywnością, wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem, dla danego rodzaju surowców/ produktów, w odpowiedniej ilości i rodzaju do charakteru prowadzonej działalności;
HIGIENA OSOBISTA wysoki stopień czystości osobistej, czyste ochronne okrycie wierzchnie, brak zbędnych ozdób (np. biżuteria, tipsy), osoba pracująca w kontakcie z żywnością winna posiadać aktualne orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych;
ŚRODKI SPOŻYWCZE wykorzystywanie surowców i składników wiadomego pochodzenia, identyfikowalnych oraz bez oznak psucia (posiadać dowody zakupu na środki spożywcze, które nie pochodzą z własnego gospodarstwa a są niezbędne przy produkcji), rozdzielne przechowywanie surowców, półproduktów i produktów gotowych, przechowywanie artykułów spożywczych we właściwych warunkach, zapewnienie właściwej rotacji surowców i wyrobów gotowych realizacja zasady pierwsze weszło, pierwsze wyszło ( fifo ), skutecznie oddzielone od substancji niebezpiecznych i niejadalnych (np. chemicznych);
ZAOPATRZENIE W WODĘ do produkcji żywności oraz zabiegów higienicznych powierzchni mających kontakt z żywnością należy stosować wodę, która spełnia wymagania wody pitnej, jakość zdrowotna wody z własnych ujęć głębinowych powinna być udokumentowana odpowiednimi wynikami badań laboratoryjnych (zgodnie z wyznaczonym harmonogramem); GOSPODAROWANIE ODPADAMI właściwe gromadzenie odpadów i śmieci w zamykanych pojemnikach i usuwanie ich na zewnątrz umowa z gminą (odpady biologiczne kompostownik);
UTRWALANIE ŻYWNOŚCI przykładowe metody OBRÓBKA CIEPLNA, np. pasteryzacja, blanszowanie (kontrola parametrów czas, temperatura, szczelność zamknięcia), REDUKCJA ZAWARTOŚCI WODY, np. poprzez suszenie lub gotowanie, MARYNOWANIE W ROZTWORZE KWASU OCTOWEGO, DODATEK CUKRU/ SOLI ( ZGODNIE Z OPRACOWANĄ RECEPTURĄ POWTARZALNOŚĆ);
Podstawowe informacje na etykiecie opakowania jednostkowego: zgodnie z wymaganiami rozporządzenia nr 1169/2011: nazwa produktu, nazwa i adres producenta, składniki (wymienione w kolejności malejącej na podstawie receptury), wykaz substancji powodujących alergie lub reakcje nietolerancji (zał. 2 w/w rozporządzenia), masa netto, termin przydatności do spożycia lub data minimalnej trwałości, warunki przechowywania; Dodatkowo w zależności od rodzaju wyprodukowanej żywności należy uwzględnić szczegółowe informacje obowiązujące dla danej grupy środków spożywczych.
DŻEM WIŚNIOWY (NAZWA ZGODNA Z PRZEPISAMI) PASTERYZOWANY WIŚNIOWY SAD (NAZWA DODATKOWA) nazwa i adres producenta, składniki: w kolejności malejącej ( alergeny zaznaczone inną czcionką), masa netto:, najlepiej spożyć przed: data minimalnej trwałości jest jednocześnie nr partii produkcyjnej, przechowywać w suchym i chłodnym miejscu, po otwarciu przechowywać w lodówce (można podać termin), zgodnie z wymaganiami IJHARS informacje: sporządzono z g owoców na 100 g produktu oraz łączna zawartość cukru g na 100 g produktu, wartość odżywcza-? czysta etykieta
TRANSPORT I EKSPOZYCJA czysty i w dobrym stanie technicznym środek transportu, dostosowany do rodzaju przewożonych środków spożywczych, posiadający decyzję o zatwierdzeniu i zaświadczenie o wpisie do rejestru, ekspozycja zapewnienie zabezpieczenia przed zanieczyszczeniami z zewnątrz i odpowiednich warunków zgodnych z deklaracją producenta, łańcuch chłodniczy dla środków spożywczych wymagających warunków chłodniczych;
DOKUMENTACJA GHP/GMP I HACCP proporcjonalna i dostosowana do charakteru, rozmiaru działalności, m.in.: plan higieny i zapisy dot. mycia i dezynfekcji, zapisy dot. kontroli przebiegu procesu produkcyjnego, receptury, informacje dot. szkoleń i stanu zdrowia osoby mającej kontakt z żywnością, dokumentacja na zakupione środki spożywcze wykorzystywane do produkcji danej partii wyrobu końcowego, ewidencja żywności zbywanej.
w przypadku produktów pochodzenia roślinnego RHD podlega procedurze rejestracji Państwowej Inspekcji Sanitarnej na podstawie: Art. 63 ustawy z dnia 25 sierpnia o bezpieczeństwie żywności i żywienia ( ), wniosek do pobrania ze strony internetowej urzędu lub w biurze Sekcji HŻŻiPU, ( Wniosek o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej), do wniosku dołącza się numer identyfikacyjny gospodarstwa rolnego wydany przez ARiMR. wniosek składa się 14 dni przed planowanym rozpoczęciem działalności do właściwego miejscowo ze względu na siedzibę zakładu Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, strona wnioskująca otrzymuje zaświadczenie o wpisie do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitanej;
urzędowe kontrole żywności w zakresie oceny zgodności stanu higieny z wymaganiami prawa żywnościowego w miejscu produkcji w ramach RHD i kontrola sanitarna wyrobów gotowych znajdujących się w obrocie np. ocena prawidłowego znakowania wyrobu lub pobór próbek, stwierdzenie niezgodności z wymaganiami prawa żywnościowego zalecenia, decyzja administracyjna, mandat karny, wniosek o nałożenie kary pieniężnej nadzór w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych sprawuje Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych kontrola wyrobu gotowego w obrocie w zakresie m. in. spełnienie wymagań jakości handlowej określonych w przepisach krajowych i wspólnotowych, wymagań zadeklarowanych przez producenta; Na dzień dzisiejszy na terenie powiatu pleszewskiego nie ma wpisu do rejestru zakładów prowadzących działalność w ramach RHD na bazie surowców pochodzenia roślinnego.
produkcja - żywność (surowiec) musi pochodzić w całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu : ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu, z wyłączeniem wody (ustawa o podatku dochodowym ) produkcja i zbywanie żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego: mogą być dokonywane w ilościach dostosowanych do potrzeb konsumentów są dokumentowane w sposób umożliwiający określenie ilości zbywanej żywności rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie maksymalnej ilości żywności zbywanej w ramach rolniczego handlu detalicznego oraz zakresu i sposobu jej dokumentowania (Dz. U. z 2016 r. poz. 2159)
maksymalna ilość żywności zbywanej rocznie w ramach rolniczego handlu detalicznego 2 : -załącznik nr 1 surowce pochodzenia niezwierzęcego; -załącznik nr 2 żywność pochodzenia niezwierzęcego inna niż surowce oraz produkty złożone dokumentowanie (odrębne za każdy rok kalendarzowy) 3: zawiera: -nr kolejnego wpisu, datę zbycia oraz ilość i rodzaj zbywanej żywności, -okres przechowywania:2 lata
Zbywanie żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego: 1) do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego odbywa się, jeżeli zakłady te są zlokalizowane na obszarze województwa, w którym ma miejsce prowadzenie produkcji tej żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego, lub na obszarach powiatów lub miast stanowiących siedzibę wojewody lub sejmiku województwa, sąsiadujących z tym województwem; 2) jest dokumentowane w sposób umożliwiający określenie ilości zbywanej żywności; 3) nie może być dokonywane z udziałem pośrednika, z wyjątkiem zbywania takiej żywności podczas wystaw, festynów, targów lub kiermaszy, organizowanych w celu promocji żywności, jeżeli pośrednik zbywa konsumentom finalnym żywność: a) wyprodukowaną przez tego pośrednika w ramach rolniczego handlu detalicznego, b) wyprodukowaną przez inny podmiot prowadzący rolniczy handel detaliczny na obszarze powiatu, w którym pośrednik ten prowadzi produkcję żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego, lub na obszarze powiatu sąsiadującego z tym powiatem.
OZNAKOWANIE MIEJSCA ZBYWANIA ŻYWNOŚCI MUSI: 1. być czytelne i widoczne dla konsumenta; 2. zawierać napis rolniczy handel detaliczny ; 3. wskazywać dane obejmujące: a) imię i nazwisko albo nazwę i siedzibę podmiotu prowadzącego rolniczy handel detaliczny, b) adres miejsca prowadzenia produkcji tej żywności, c) weterynaryjny numer identyfikacyjny podmiotu prowadzącego RHD w przypadku żywności pochodzenia zwierzęcego i żywności złożonej.