DOSTAWY BEZPOŚREDNIE, CZYLI WPROWADZANIE DO OBROTU MAŁYCH ILOŚCI PRODUKTÓW POCHODZENIA ROŚLINNEGO

Transkrypt

1 DOSTAWY BEZPOŚREDNIE, CZYLI WPROWADZANIE DO OBROTU MAŁYCH ILOŚCI PRODUKTÓW POCHODZENIA ROŚLINNEGO Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny informuje, iŝ podmioty prowadzące działalność polegającą na produkcji i obrocie Ŝywnością podlegają ogólnym zasadom prawa Ŝywnościowego, tak więc kaŝdy, działający w branŝy spoŝywczej, przedsiębiorca ma obowiązek zaznajomienia się z podstawowymi aktami prawnymi, regulującymi wymagania w zakresie bezpieczeństwa Ŝywności: Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia (Dz. U. 2010, Nr 136, poz. 914, z późn. zm.); Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa Ŝywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa śywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa Ŝywności Rozporządzenie (WE) 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie higieny środków spoŝywczych. 1

2 PowyŜsze akty prawne regulują szereg kwestii dotyczących rozpoczynania działalności w zakresie obrotu artykułami spoŝywczymi, produkcji Ŝywności, a takŝe przedstawiają ogólne zasady dla przedsiębiorstw sektora spoŝywczego w zakresie higieny środków spoŝywczych. NaleŜy pamiętać, iŝ jednym z wymogów wynikających z prawa Ŝywnościowego jest obowiązek rejestracji kaŝdego zakładu, produkującego lub wprowadzającego do obrotu Ŝywność, w rejestrze prowadzonym przez terenowo właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Większość zakładów objęta jest równieŝ obowiązkiem zatwierdzania. Obowiązek zatwierdzenia zakładu wynika z art ustawy o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia. Zgodnie z art. 63 ust. 1 i 1 a,,zakłady, których mowa w art. 61, mogą rozpocząć działalność po zatwierdzeniu lub warunkowym zatwierdzeniu, a w przypadkach określonych w ust. 2, po uzyskaniu wpisu do rejestru zakładów ( ) Zatwierdzenie jest dokonywane na podstawie wniosku podmiotu działającego na rynku spoŝywczym prowadzącego zakład. Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia wniosek o wpis do rejestru zakładów albo o zatwierdzenie zakładu i o wpis do rejestru zakładów, podmiot działający na rynku spoŝywczym powinien złoŝyć w terminie co najmniej 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności, w formie pisemnej, według wzorów określonych odpowiednio na podstawie art. 67 ust. 3 pkt. 2 i 3. WPWIS informuje, iŝ przedsiębiorca ma obowiązek zgłoszenia zarówno do rejestracji, jak i zatwierdzenia wszystkich 2

3 pomieszczeń, w których gromadzi i przechowuje artykuły spoŝywcze w celu wprowadzenia ich do obrotu. Zgodnie z art. 63 ust. 2 pkt 1 Zatwierdzenie nie jest wymagane w odniesieniu do: 1) działalności w zakresie dostaw bezpośrednich ( ). Art. 63 ust. 3 informuje, iŝ,,w przypadkach, o których mowa w ust. 2, podmiot działający na rynku spoŝywczym ( ) jest obowiązany złoŝyć wniosek o wpis do rejestru zakładów. Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia wniosek o wpis do rejestru zakładów podmiot działający na rynku spoŝywczym powinien złoŝyć równieŝ w terminie co najmniej 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności. Zgodnie z art. 64. ust. 3. pkt 3,,Do wniosku dołącza się ( ) zaświadczenie o wpisie do ewidencji gospodarstw rolnych, w rozumieniu przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, zawierające numer identyfikacyjny w odniesieniu do podmiotów działających na rynku spoŝywczym prowadzących działalność w zakresie produkcji pierwotnej lub dostaw bezpośrednich( ). Ponadto zgodnie z art. 68 [Dostawy bezpośrednie] zawartym w Rozdziale 3. Wymagania szczególne w zakresie higieny, ust. 1.,,Podmioty działające na rynku spoŝywczym prowadzące działalność w ramach dostaw bezpośrednich są obowiązane przestrzegać zasad dobrej praktyki higienicznej. Ust. 2 informuje, iŝ,,minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia: 1) zakres działalności prowadzonej w ramach dostaw bezpośrednich, w tym wielkość i obszar dostaw bezpośrednich, 2) szczegółowe wymagania higieniczne dla działalności prowadzonej w ramach dostaw bezpośrednich mając na względzie zapewnienie bezpieczeństwa Ŝywności oraz realizację celów rozporządzenia nr 852/2004 ( ). 3

4 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 6 czerwca 2007 r. w sprawie dostaw bezpośrednich środków spoŝywczych Z ww. Rozporządzenia dowiadujemy się, iŝ DOSTAWY BEZPOŚREDNIE (w rozumieniu art. 1 ust. 2 lit. c Rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spoŝywczych) mogą obejmować produkty produkcji pierwotnej pochodzenia roślinnego, takie jak: - zboŝa - owoce - warzywa - zioła - grzyby uprawne, pochodzące wyłącznie z własnych upraw lub hodowli producentów produkcji pierwotnej, niestanowiących działów specjalnych produkcji rolnej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz pozostałe surowce pochodzące z dokonywanych osobiście zbiorów ziół i runa leśnego (zbierane w ich naturalnym środowisku). 4

5 Dostawy bezpośrednie obejmują równieŝ środki spoŝywcze pochodzące z produktów lub surowców, o których mowa powyŝej, w postaci kiszonej lub suszonej. SUROWIEC zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. b Rozporządzenia 852/2004 oznacza produkty produkcji pierwotnej, w tym produkty ziemi, pochodzące z hodowli, polowań i połowów. 5

6 NaleŜy pamiętać, Ŝe dostawy bezpośrednie: 1. Są realizowane bezpośrednio przez producentów produkcji pierwotnej, którzy dostarczają małe ilości środków spoŝywczych do konsumentów finalnych lub do zakładów detalicznych zaopatrujących konsumentów finalnych. 2. Nie dotyczą produktów pierwotnych wprowadzanych do obrotu przez zakład podmiotu działającego na rynku spoŝywczym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. 3. Wielkości obrotu w ramach dostaw nie mogą przekraczać: Wielkości plonów, w skali roku, poszczególnych surowców uzyskanych przez producentów produkcji pierwotnej z gospodarstw rolnych, których są oni właścicielami lub uŝytkownikami na podstawie innych niŝ własność tytułów prawnych uŝytkowania gruntów rolnych; Ilości surowców pochodzących z dokonywanych osobiście zbiorów ziół i runa leśnego osoby dostarczającej środki spoŝywcze w ramach dostaw bezpośrednich. 4. Działalność tego typu moŝe być prowadzona na terenie województwa, w którym prowadzona jest produkcja pierwotna, lub na terenie województw przyległych. 6

7 5. JeŜeli działalność w ramach dostaw bezpośrednich jest prowadzona na terenie kilku powiatów, państwowy powiatowy inspektor sanitarny właściwy dla miejsca prowadzenia produkcji pierwotnej powiadamia państwowych powiatowych inspektorów sanitarnych właściwych ze względu na prowadzenie dostaw bezpośrednich o wpisie do rejestru działalności w zakresie dostaw bezpośrednich. 6. Podmioty działające na rynku spoŝywczym w ramach dostaw bezpośrednich obowiązane są przestrzegać wymagań higienicznych określonych w części A załącznika I do rozporządzenia nr 852/2004 w zakresie odnoszącym się do surowców pochodzenia roślinnego, zastrzeŝeniem ust. 2 i Obowiązki w zakresie prowadzenia dokumentacji, o której mowa w pkt III części A załącznika I do rozporządzenia nr 852/2004, obejmują wymóg udostępniania organowi urzędowej kontroli Ŝywności lub zakładowi detalicznemu, do którego realizowane są dostawy bezpośrednie, na ich Ŝądanie, pisemnych oświadczeń o stosowanych środkach ochrony roślin, występowaniu szkodników lub chorób, które mogą zagrozić bezpieczeństwu produktów pochodzenia roślinnego, oraz innych informacji istotnych ze względu na zdrowie człowieka. 8. Stosowane w ramach dostaw bezpośrednich urządzenia, sprzęt, wyposaŝenie i narzędzia, które są lub mogą znaleźć się w bezpośrednim kontakcie z Ŝywnością, powinny być: Czyszczone i dezynfekowane, z częstotliwością niezbędną dla zapewnienia bezpieczeństwa środków spoŝywczych; W stanie technicznym i higienicznym niepływającym negatywnie na spełnianie wymagań zdrowotnych Ŝywności. 7

8 Tak więc kaŝdy producent rolny, sadownik, który wprowadza małe ilości Ŝywności nieprzetworzonej pochodzenia roślinnego, tj. sprzedaje konsumentowi finalnemu (osobom fizycznym indywidualnym) na targowiskach, placach targowych, w bramach własnych gospodarstw rolnych, handlu obwoźnym, jak równieŝ sklepom lokalnym i zakładom gastronomicznym (restauracje, bary, stołówki i in.): ma obowiązek zgłoszenia takiej działalności do rejestracji u Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego. 8

9 Działalność w ramach dostaw bezpośrednich nie moŝe być działalnością w rozumieniu działalności gospodarczej, w systemie pośrednictwa i dalszej odsprzedaŝy. Działalność ta moŝe odbywać się bezpośrednio pomiędzy PRODUCENTEM SUROWCÓW, CZYLI PŁODÓW ROLNYCH i KONSUMENTEM FINALNYM albo LOKALNYM SKLEPEM DETALICZNYM lub LOKALNĄ RESTAURACJĄ w celu zaopatrzenia konsumentów finalnych, a nie w celu dalszej odsprzedaŝy innemu podmiotowi gospodarczemu. Działalność w ramach dostaw bezpośrednich ma dotyczyć małych ilości surowców, co oznacza takie ilości, które dostawca moŝe sam wyprodukować we własnym gospodarstwie (pochodzące z własnych upraw lub hodowli). W ramach dostaw bezpośrednich sprzedawać moŝna tylko i wyłącznie surowce (Ŝywność nieprzetworzona). Jeśli rolnik, który we własnym gospodarstwie uprawia warzywa, a następnie sprzedaje je w swoim gospodarstwie, na miejscowym rynku, czy na bazarze konsumentom finalnym, to moŝna przyjąć, Ŝe prowadzi działalność w ramach dostaw bezpośrednich. W ramach dostaw bezpośrednich dopuszcza się stosowanie takich czynności, jak: - mycie warzyw - usuwanie liści - sortowanie owoców i warzyw - suszenie zbóŝ Czynności te nie wpływają bowiem w sposób znaczący na charakter tych produktów. 9

10 Takie czynności jak obieranie ziemniaków, krojenie warzyw, pakowanie,np. sałaty w woreczki, wyciskanie soków z owoców, stosowanie gazów konserwujących nie są zaliczane do czynności wykonywanych w ramach produkcji pierwotnej ani za operacje związane z produkcją pierwotną (tego typu działania muszą spełniać odpowiednie wymagania określone w załączniku II do rozporządzenia nr 852/2004 w sprawie higieny środków spoŝywczych). ABY ZAPOBIEC ZAGROśENIOM BEZPIECZEŃSTWA ZDROWOTNEGO śywności NALEśY ZACHOWAĆ PODSTAWOWE ZASADY HIGIENY ODNOŚNIE MIEJSCA SPRZEDAśY, JEGO WYPOSAśENIA ORAZ POSTEPOWANIA Z SUROWCEM. 10

11 Zgodnie z ust. 5 Dział II (Przepisy higieny) część A Załącznika I rozporządzenia nr 852/2004,,Przedsiębiorstwa sektora spoŝywczego produkujące lub zbierające produkty roślinne podejmują odpowiednie działania, według potrzeb: a) w celu utrzymania w czystości oraz, w miarę potrzeby po wyczyszczeniu, dezynfekowania ich we właściwy sposób obiektów, wyposaŝenia, pojemników, skrzyń, pojazdów i statków; b) w celu zapewnienia, w miarę potrzeby, higienicznych warunków produkcji, transportu, składowania, oraz czystości, produktów roślinnych, c) w celu uŝywania wody pitnej, lub czystej wody, w kaŝdym przypadku gdy jest to niezbędne do zapobieŝenia zanieczyszczeniu; d) w celu zapewnienia, Ŝe personel przetwarzający środki spoŝywcze jest dobrego zdrowia i przechodzi szkolenie na temat ryzyka zdrowotnego; e) w zakresie w jakim to moŝliwe w celu zapobieŝenia, aby zwierzęta lub szkodniki spowodowały zanieczyszczenie; f) w celu składowania i przetwarzania odpadów i substancji niebezpiecznych w taki sposób, aby zapobiegać zanieczyszczeniu g) w celu uwzględnienia wyników wszelkich właściwych analiz przeprowadzonych na próbkach pobranych od roślin lub innych próbkach, które są istotne dla zdrowia ludzkiego; oraz h) w celu właściwego uŝywania środków ochrony roślin i biocydów, zgodnie z wymogami odnośnego ustawodawstwa ( ) Ust. 9 Dział II (Przepisy higieny) część A Załącznika I rozporządzenia nr 852/2004 informuje, iŝ,,przedsiębiorstwa sektora spoŝywczego produkujące lub zbierające produkty roślinne prowadzą dokumentacje w szczególności na temat: a) wszelkiego uŝycia środków ochrony roślin i biocydów; b) wszelkiego występowania szkodników lun chorób, które mogą zagrozić bezpieczeństwu produktów pochodzenia roślinnego; oraz c) wyników wszelkich analiz przeprowadzonych na próbkach pobranych od roślin lub innych próbkach, istotnych ze względu na zdrowie ludzkie ( ). 11

12 Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny informuje, iŝ wszelkie niezbędne informacje dotyczące działalności polegającej na produkcji i sprzedaŝy artykułów spoŝywczych uzyskać moŝna we właściwej terytorialnie, dla miejsca planowanej działalności, Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Oddziale Higieny śywności, śywienia i Przedmiotów UŜytku Opracowane przez: mgr inŝ. Alina Maciąg Higiena śywności, śywienia i Przedmiotów UŜytku Wojewódzka Stacja sanitarno Epidemiologiczna w Poznaniu 12