ZASTÓJ I KOREKTA CEN Po długim okresie nieprzeranych zrostó oraz obseroanej ciągu ostatnich miesięcy stabilizacji cen, rzesień jai się jako miesiąc cenoych korekt. Jak skazują yniki analizy cen mieszkań do sprzedaŝy, ystaionych serisie OFERTY.NET zeszłym miesiącu, średnie staki ofertoe najiększych aglomeracjach poszły dół. Do najiększych spadkó doszło Gdańsku i Poznaniu, których mieszkania oferoane były za ceny o 4,5% niŝsze aniŝeli sierpniu. TakŜe e Wrocłaiu i Łodzi średnie ceny, jakich oczekiali zbycy, były e rześniu yraźnie niŝsze od sierpnioych odpoiednio o 3,8% i 3%. Na stabilnym poziomie utrzymały się ceny ofertoe Krakoie i Warszaie. Pod Waelem nastąpiła minimalna korekta dół o 1,3%; Stolicy zaś średnia cena miesiącu praktycznie nie uległa zmianie (+0,1%). sierpień rzesień ( PLN) ( PLN) średnia cena mieszkania o po. 50 mk.* dla kredytu PLN RATA (oproc. 6,30) ysokość raty dla kredytu CHF RATA (oproc. 4,19) ile trzeba zarabiać, aby uzyskać kredyt na 30 lat** dla kredytu PLN ZAROBKI dla kredytu CHF ZAROBKI Łódź 4903 4757-3 237850 1472 1,1 1213-3,2 2504-0,4 2895 0,2 Warszaa 9797 9810 0,1 490500 3037 4,4 2502 0 4760 11,8 5969 11,8 Krakó 8563 8454-1,3 422700 2616 2,9 2156-1,5 4102 10,1 5144 10,3 Wrocła 7314 7033-3,8 351650 2177 0,3 1794-4 3412 3,6 4280 7,4 Gdańsk 7003 6685-4,5 334250 2069-0,5 1705-4,7 3244 1,8 4068 6,6 Poznań 6725 6423-4,5 321150 1988-0,5 1638-4,7 3116 0,8 3908 6,7 * na podstaie cen z rześnia br. ** ile trzeba zarabiać, aby uzyskać kredyt na zakup 50-m. mieszkania danym mieście; załoŝenie: 1-osoboe gospodarsto domoe duŝym mieście, bez innych obciąŝeń kredytoych; yliczenia mają charakter szacunkoy Obseroana korekta cen to efekt zastoju na rynku spoodoanego zbyt ysokimi cenami. Mieszkania po przejścioym okresie przystępności dla klientó średnio zarabiających pononie stały się dobrem dostępnym dla osób o yŝszych dochodach. Brak klientó gotoych zapłacić ygóroane sumy, jakich oczekują zbycy, oocuje spadkiem cen. Dotyczy to przede szystkim mieszkań o niŝszym standardzie, starych blokach i o iększych poierzchniach. Ich ceny yołacze często są nieadekatne do rzeczyistej artości, złaszcza porónaniu z oferoanymi do sprzedaŝy podobnymi mieszkaniami, ale zupełnie noych, ybudoanych ciągu ostatnich kilku lat budynkach. POGARSZA SIĘ DOSTĘPNOŚĆ KREDYTOWA MIESZKAŃ Co prada - jak ynika z szacunkó OPEN FINANCE - czasie banki aktualizują oprocentoanie kredytó hipotecznych tylko górę, to jednak obseroany spadek cen mieszkań niektórych miastach oznacza de facto, Ŝe kredyt na kupno mieszkań moŝe być mniejszy niŝ przed miesiącem, a zatem i raty kredytoe są niŝsze, a co za tym idzie takŝe ymagana ysokość zarobkó. Tak stało się Poznaniu i Gdańsku, gdzie ceny mieszkań spadły najbardziej, a to spraiło, Ŝe ymagany kredyt na ich zakup spadł na tyle, Ŝe pozoliło to takŝe na mniejsze miesięczne raty - mimo zrostu oprocentoania kredytó złotoych. Natomiast Warszaie i Krakoie, gdzie iększego spadku cen udało się uniknąć, zrosły raty kredytó złotoych potrzebnych do zakupu mieszkań. W jeszcze lepszej sytuacji są ci inestorzy, którzy na zakup mieszkania planują zaciągnięcie kredytu e frankach szajcarskich. Przez ostatni miesiąc nastąpił 10-punktoy spadek rynkoych stóp
procentoych, na których opiera się oprocentoanie kredytó e frankach. Co oznacza, Ŝe takŝe oprocentoanie takich kredytó jest niŝsze. W zestaieniu z niŝszymi cenami mieszkań oznacza to, Ŝe raty kredytó z yliczeń OPEN FINANCE są e szystkich miastach poza Warszaą niŝsze niŝ przed miesiącem. Jednak mimo niŝszych rat kredytoych e frankach i niektórych przypadkach złotych, dostępność mieszkań iększości miast spadła - praie szędzie trzeba mieć yŝszą zdolność kredytoą niŝ przed miesiącem. Wynika to ze zrostu oprocentoania kredytó złotoych, który ymusza bardziej rygorystyczne podejście do oceny zdolności klientó zaciągających kredyty zaróno złotych jak i e frankach (e frankach naet bardziej ze zględu na rygory tz. rekomendacji "S"). KONIEC cen marzeń DuŜa liczba noych inestycji mieszkanioych oddaanych do uŝytku ostatnich latach odciska se piętno na strukturze podaŝy ofert na rynku tórnym. Podczas gdy jeszcze da, trzy lata temu istniał deficyt mieszkań noych, teraz sytuacja yraźnie się zmienia. Ponad 30% arszaskich mieszkań ystaionych do sprzedaŝy serisie OFERTY.NET e rześniu to lokale budynkach zniesionych latach 2000-2007. Wysoka podaŝ noych mieszkań coraz silniej oddziałuje na relacje cenoe między ofertami. RóŜnice standardzie mieszkań ybudoanych XXI ieku, a tymi starszym budonictie idoczne są gołym okiem. Funkcjonalne rozplanoanie, nooczesne ykończenie, czyste i przestronne klatki, nooczesne indy, podziemne garaŝe to atuty noych mieszkań, których juŝ nie sposób przypisać mieszkaniom blokach z lat PRL-u. W okresie zastoju na rynku nieruchomości i rosnących ymagań klientó takie róŝnice nieuchronnie proadzą do urealnienia cen. Właściciele mieszkań o niŝszym standardzie, którzy idząc szalone zrosty cen i licząc na szybką sprzedaŝ ystaili ofertę z ysoką ceną, zupełnie nieadekatną do rzeczyistej artości (tz. ceną marzeń ), teraz przy całkoitym braku zainteresoania ze strony klientó dokonują przecen. ObniŜki staek yołaczych o 10 czy 20 tys. złotych są normalnością. W niektórych przypadkach potrafią jednak sięgnąć naet 20%! Bya ięc, Ŝe oferta, którą przez kilka miesięcy nikt się nie interesoał, z dnia na dzień staje się pradzią okazją. dzielnica udział podaŝy ( Warszaa podaŝ ofert i średnie ceny g dzielnic średnia cena sierpniu (PLN) średnia cena e rześniu (PLN) ost. Bemoo 6,2 8867 8730-1,55 Białołęka 4,3 8136 8093-0,53 Bielany 4,5 9070 8977-1,03 Mokotó 18,2 10342 10373 0,3 Ochota 6,3 10310 9919-3,79 Praga Płd. 9,2 8995 9024 0,32 Praga Pn. 3,5 8486 8202-3,35 Rembertó 0,4 8099 7995-1,28 Śródmieście 13,9 12247 12323 0,62 Targóek 3,3 8109 7974-1,66 Ursus 2,7 8848 8644-2,31 Ursynó 11,1 9522 9537 0,16 Waer 0,7 8411 8201-2,5 Wesoła 0,2 7293 7688 5,42 Wilanó 2,3 10346 9614-7,08 Włochy 1,6 9235 9018-2,35 Wola 6,9 9911 9972 0,62 śoliborz 4,5 10032 9837-1,94 ILE śycia NA MIESZKANIE? Analizy OPEN FINANCE pokazują, Ŝe mieszkaniec Gdańska, który całą soją pensję będzie przeznaczać na zakup mieszkania, pieniądze na 50-metroy lokal odłoŝy po 10 latach i 5 miesiącach. W znacznie gorszej sytuacji jest mieszkaniec Krakoa, który potrzebuje sojej pensji z 17 lat i 5 miesięcy, aby myśleć o kupnie takiego samego mieszkania. To oczyiście tylko statystyka i raczej ciekaostki niŝ
ekonomiczne prady. Warto jednak zauaŝyć, Ŝe choć statystycznie mieszkańca Łodzi, Gdańska czy Poznania stać z jednej pensji na iększy kaałek podłogi, to e rześniu łaśnie tych miastach ceny mieszkań spadły najbardziej, podczas gdy stolicy i Krakoie ceny mieszkań niemal się nie zmieniły. A przecieŝ statystycznie rzecz ujmując, mieszkańcy tych miast są najgorszej sytuacji, bo miesięcznie mogą pozolić sobie na kupno co najyŝej 25 cm kadratoych mieszkania. Miasto MetraŜ za pensję netto ( mk.) Na ile ystarczy średnia pensja Przeciętne ynagrodzenie brutto mieście ( PLN) Wynagrodzenie ojeództie ( PLN) Bezrobocie mieście/ojeództie ( Łódź 0,37 2526* 2297 10,0/ 12,1 Warszaa 0,25 3702,43 3534 3,6/ 9,8 Krakó 0,24 2883,06 2525 4,5/ 9,2 Wrocła 0,28 2794,26 2765 5,9/ 12,7 Gdańsk 0,4 3839,1 2877 4,5/ 12,1 Poznań 0,36 3370,67 2526 3,7/ 8,8 Źródło: OPEN FINANCE; dane o ynagrodzeniach i stopa bezrobocia czercu 2007 r. GUS; kalkulator ynagrodzeń netto infor.pl; dane o cenach mieszkań OFERTY.NET. * szacunek łasny Wyjaśnienia tej zaskakującej obseracji skoro jest zgoda co do tego, Ŝe ceny mieszkań są przeszacoane, to poinny one spadać tam gdzie są przeszacoane najbardziej trzeba poszukać poza danymi o zarobkach, a iększą agę przyłoŝyć do sytuacji na rynku pracy. Krakó i Warszaa, a takŝe ojeództa mazoieckie i małopolskie, to najlepsze rynki pracy Polsce, co oznacza, Ŝe znacznie ięcej osób osiąga zarobki poyŝej średniej niŝ gdziekoliek indziej. Zatem i popyt na mieszkania jest tych miastach relatynie najyŝszy, co pozala być moŝe tylko na razie na utrzymanie cen. Ile lat trzeba oszczędzać na 50-metroe mieszkanie Łódź Warszaa Krakó Wrocła Gdańsk Poznań okres oszczędzania 11 lat i 4 miesiące 16 lat i 7 miesięcy 17 lat i 5 miesięcy 14 lat i 11 miesięcy 10 lat i 5 miesięcy 11 lat i 7 miesięcy NAD DUNAJEM O POŁOWĘ TANIEJ NIś NAD WISŁĄ Wyniki ielu analiz dotyczących sytuacji gospodarczej, zarobkó czy poziomu Ŝycia obyateli państ Europy Środkoej skazują duŝe podobieństo między Polską i Węgrami. W obu krajach tym samym czasie zaczęły się przemiany ustrojoe i gospodarcze, oba kraje tym samym dniu stąpiły do Unii Europejskiej. Wiele podobieńst dostrzec moŝna takŝe porónując stolice Warszaę i Budapeszt. Mają niemal jednakoe poierzchnie odpoiednio 517 i 525 km kadratoego i po tyle samo mieszkańcó ok. 1 700 000; są głónymi ośrodkami naukoymi, kulturalnymi i politycznymi oraz miejscem ielu inestycji zagranicznych. Oprócz podobieńst są jednak i róŝnice: Budapeszt ma obodnice i roziniętą sieć komunikacji miejskiej z trzema liniami metra i czartą budoie, zaś Warszaa... da razy yŝsze ceny mieszkań. Budapeszt nie odniósł takich zniszczeń czasie II Wojny Śiatoej jak Warszaa. Całe centrum miasta to ulice o zartej zabudoie z niekończącymi się ciągami okazałych przedojennych kamienic, których średnia cena metra kadratoego mieszkania oscyluje granicach 4-5 tys. PLN (średnia cena mk. mieszkania Warszaie: 9810 PLN). Za średniej ielkości mieszkanie 2-pokojoe obrębie budapeszteńskiego śródmieścia, 5 minut spacerem od stacji metra, trzeba zapłacić kotę rzędu 250 000 PLN ( Warszaie za taką kotę moŝna kupić nieielką kaalerkę z dala od centrum). Podobne mieszkanie oddalone od centrum o 15 min. jazdy autobusem kosztuje około 150 000 PLN. Za 700 000 PLN moŝna stać się łaścicielem duŝego 100-metroego apartamentu XIX-iecznej kamienicy, 200 metró od Dunaju, z idokiem na okazały gmach ęgierskiego Parlamentu ( Warszaie 100-metroy apartament Al. Przyjaciół 2 500 000 PLN). Z poodu trającego ochłodzenia koniunktury gospodarczej ceny mieszkań Budapeszcie od trzech lat
stoją miejscu. Korzystają z tego m.in. zagraniczne firmy, które ykupują całe kamienice i po przeproadzeniu kapitalnego remontu sprzedają nich komfortoe apartamenty cenie 15-20 tys. PLN za mk. Podobne inestycje realizoane są takŝe Warszaie, ale na nieporónanie mniejszą skalę. Oprócz niŝszych cen mieszkań Budapeszcie niŝsze są takŝe opłaty ziązane z zakupem nieruchomości. Inaczej niŝ jest to przyjęte Warszaie, stolicy Węgier 3-procentoą proizję od transakcji płaci pośrednikoi tylko sprzedający. Przykładoe ceny mieszkań centrum Budapesztu (dzielnice: I, V, VI, VII, VIII): liczba pokoi po. ( mk.) cena za całość ( PLN) cena za mk. ( PLN) 1 34 152308 4480 2 38 146154 3846 2 51 198462 3891 2 59 280000 4746 3 101 429231 4250 3 80 341538 4269 3 70 330769 4725 3 78 398462 5108 3 67 469231 7003 4 98 350769 3579 4 101 692308 6855 Polska ceny mieszkań najiększych miastach rzesień ( PLN) Katoice 4037 Białystok 4412 Bydgoszcz 4550 Rzeszó 5104 Szczecin 5248 Lublin 5425 Gdynia 6554 Sopot 11056 Warszaa podaŝ ofert sprzedaŝy mieszkań g liczby pokoi liczba pokoi udział podaŝy (%) 1 15,1 2 38,2 3 32,3 4 11,2 5, 6, 7 3,2 Warszaa podaŝ ofert sprzedaŝy mieszkań g cen przedział cenoy ( PLN) udział podaŝy (%) do 200 tys. 0,5 201-300 9,6 301-400 21,2 401-500 21,1 500-800 28,5
po. 800 19,1 INDEX KREDYTOWY OPEN FINANCE RYNEK KREDYTÓW W WYBRANYCH MIASTACH POLSKI WE WRZEŚNIU Dane przygotoanie na podstaie nioskó kredytoych składanych przez Klientó Open Finance e rześniu 2007 r. średnia artość kredytu e rześniu ( PLN) stosunku do sierpnia br. (%) średnie LTV (stosunek koty kredytu do art. nieruch., średni okres kredytoania ( latach) Warszaa 412437-14,48% 87 31 Krakó 351444-2,27% 83 29 Wrocła 334378-5,05% 79 31 Poznań 326307-9,92% 86 31 Gdańsk 322636 4,97% 88 30 Gdynia 380436 6,63% 89 34 Katoice 228501-9,46% 85 24 Lublin 257646 23,95% 92 30 Olsztyn 309117 25,90% 80 28 Raport został przygotoany na podstaie danych statystycznych serisu OFERTY.NET nieruchomości Internecie oraz danych OPEN FINANCE. Badanie odbyło się na próbie 11098 unikalnych ofert sprzedaŝy mieszkań ystaionych przez agencje nieruchomości i osoby pryatne e rześniu 2007 r. Szczegółoe statystyki cen ofertoych mieszkań Warszaie, skaźniki popularności dzielnic, preferencji cenoych osób poszukujących mieszkań aglomeracjach oraz zestaienia cen transakcyjnych są dostępne serisie OFERTY.NET dziale 'statystyki' na stronie: http://.oferty.net/statystyki. Wysokości rat i ymaganych zarobkó przygotoane OPEN FINANCE zostały oszacoane na podstaie aktualnie dostępnych ofert kredytó hipotecznych. Index Kredytoy przygotoano na podstaie nioskó kredytoych składanych za pośrednictem OPEN FINANCE e rześniu 2007 r. Więcej informacji o kredytach hipotecznych na stronie: http://.open.pl. OFERTY.NET Warszaa, ul. Rakoiecka 36, III p. tel. 22 848 40 65 e-mail: m.drogomirecki@oferty.net http://.oferty.net OPEN FINANCE Biuro Prasoe tel. 22 541 51 20, -17 e-mail: pr@open.pl http://.open.pl