doi: 10.15503/onis2017.64.76 O raz si i ofiar rz o y szko n. Ana iza n ga i narra a h K l K c U s M C -S s j L b,. M. C -S s j 5, 20-031 L b E-m l: l.l ew c @p c. mc.l bl.pl A strakt Cel b. C m b b s b s j s b, j j s j h m h j h m s j. Me l. P 33 sób, m s f h - h, s j m s. 13 j h, s 20 s s. W m s j h h j. P b j, h j, f j. 185 - j. N s h s b s b m s j. W b. Os b j m s j h j s - m m s j. P s j s b j b b -, s b m s j m. D s j s b j h, j s s h. P m m s j j s j s b h, ó s, s s - m. Os b s j s j s j j m m. O j s m j, j, s, sm. Os b, ó m s, s j j j f s f j. W. W j h ó j h sj s ó s h j s b s b h s m, s - s s j m s j s b, - b s m m, b m m s j, b, s b m m - m s h b. P f m j s ó f m j m s h m, ó h s sób b b j -. S w l c we: m s, b s b, m s j, -, sj s, j T e el -c cep c l v le ce v c m. A l e e ve 64 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)
A stra t T e bjec ve. Th s f h s h s s h s f- f x s h v h s b s s h h v s. Me l. Th s I f ms f 33 s h v v ms h v b. 13 f h m h x s, h m 21 s b h s f m s. Th v s h v b s h - s h. Th f h v b s : mb f h s, h, f s h s bs. B s h s bs h s f- f h s h v v ms h s b s. T e e l. S h v v ms h s s f- s m. Th h ms v s s h ss h ss. Th h v h s s, h m s h m h ms v s s s h h h s. Th s s h f h s h s h b m v ms. Th s s s v h s s v b. Th f s, v m s x sh m. P s s, h h v x v h s, s s m h f. T e. I h v s f s s x s h ss, s s f- f h v v ms s, s s f- s m v h h s b h ms v s, f f, f f h h ss b f h - h s, f, x x sh m, - s h mm s. Th s s s b s f f m b h m f h v v ms, h b h s h m h s. Ke w : s h v, s f- m, s h v v m, b, s h ss, s Wst A sj s j s j s m s h m. B - P s j, ó ó sj s ó s h (K m -B s, 2014). S m j sj j s b s j s s s ó h f m h. K, ó s m : j, m s m m m b s b m (K h, 2005; S, 2000). A sj j s s s m m. B - j j, ó m m j s m j s s m m m m m mó, sj j s s - b s b s bs j, s s j s j b - j j (K j, 2003). S ó m j m m j s - s (. b ), s s m s s m b (S m v, 2010). N b h b h j s m s h s h b I s S j U s W s s j m : m m ( j b s ) m b Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 65
m j ( j m s m,. s h s h ms ) m s m m (. b s m ó h ) m f ( m m ó m j - j) m s s (K m -B s, G -P s, B -D mb, 2011). N jb j s h f m m s j s m b (. b, m,, b b s m) m j ( s h h s h f m j, - ). D s s j m h m b ó m s b, ó h h (K m B s., 2011). D ( s ) m s j s s m h s ó j j. K s j - b. C j j m j s j s h - h, h j s m, sm, s, sj, m, b s m s s. P m - j b s m m, m j s j s m m s j s b (F, 2013). W b s h h s j j s s -, j b s b m j m b m m s j. C R - s j b s b j ( ), s ój s j j, - s s j, s m s b, s s j j m m m m (R s, 1991, s. 32). M m b s b j m j s ój m. J T b s, ó m h j, s b s b j s m s h m j. S h m m j s, b j s h m, ó s j s m m. P j j s s m s, j b j j s (T b s, 2002). W j j j s j, ó h m j s j (D, 2004). Z s j s m s j ó b s b s h j h h m s j. O ó m s j j s m j h j, s h, sm s. Z s m m m j s s s s s h j, ó j. A B bs, s b sj j j b j s h h j s m m m (B, 1963). B b G, j s s j j s s b s, j s m m s m m m s b (G, 2010.). W b s h h s - j s j h j h m s j s j h h. 66 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)
N j ( ), nie, j ó j m - j (, m s ó ) j, ó jm j h s,,, - s, b, j b s sj (G, 2010.). Z s - j j f j. R s T s s j ó f j j h, j m s ( j b ) j (T s, 1976; : M s, 2006). N j s m m f s h, s j m s, b s sj, s s h s ó m jm b j (G, 2010.). W js j j ób j j j h s h sób j h m s j m h b, j f j h. M todo ogia ada asny h C m b s h b b s b j j s - j h m s j. Ab s b b j m s s h - s s h j j. P h s h, j m b j sób j h m s j. N j m b m j s sób s (T b s, 2002) b s - s s m (D, 2004). N j s - ( j ) m s h. E s b jm s s h s j h h j ó h b m m sób j h m s j s. E jó s - j h j ó m h m s. T ( s ) b jm j, b - h bs ó m h h f j. D - ó m h m j. G ó b m b s j b s b j s j h sób j h m s j? P b m s ó, s j s b m ó, j s j h h: C s b j m s j s s j - h s b j s b, ó m s - j s? J j j s j j j j h sób j - h m s j? J f j j j h sób j h m s j? O s, s j h 33 sób - h h f ó h 1. D bó, ó h 1 W h f ó m.. h: f.,.,.,., s f., m - s., m-f m. Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 67
, b s s : m s, - s f m. W s s s h G, s j mb j s ó h: m s + f m s + f m. S ó s h s sób ó s j s f ó h, ó h f h s j s - m (. f m b f m s b m m j m s ó - j b m s h m ) f ó. N b h f h m m s j ( ó h f h b j, h h s - s s ). D b j m ( h m b m ), ó j b ( b jm j 5 ). W s s h h m s s j - h m s. W ó ó h j b 23 b 10 m. 13 sób s s j ( s s h b m ), m s s - h 20 s h. M s s m ( ) j ó, ó h b s b s h s - j m s j. N j m s j h h j. P b j, h j, f j. - 185 j, s ó h s b s b h ó m s j. Wyniki ada asny h P s b m s, b s s h j ó s, j s j, s? P s s j j s s m m m, s s, j h sób j h m ( b j h ), j b s j j h sób, ó s s j s. Ab - h, ó m s m s U M -Wh ( b m ó m h). T b 1 Liczba negacji stosowana przez osoby do wiadczaj ce przemocy szkolnej aktualnie i w przesz o ci porównanie N M SD U Z b j s 20 6,05 4,47 90,50-1,46 0,144 13 10,77 9,37 N - b j ; M - ; SD - h s ; U - s U M -Wh ; Z - s Z; - s ród o: s. 68 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)
W b s j b s j, s b - j m s h j h j s s j j s b, ó h b m, ó j s s s s j ( >0,05; b 1). M s m, ó b, j m s j j j j h s b - s m. P s h b - j s b j. K j m m b : j j j m j j h m s j?. D m h j s P - ó s h - s, j s s h j j s h? P - s s ó m h s j - j s s s h b j. W s ó m m s m ( s m bs m ) b - m m m ( s m m ) (R s, B, 2013, s. 155). N s s m s m, ó bs mó h b j s s s b j h ( h, ó j b s ó b j j ). Z s s s j s s h j b 1,96, s - h (R s, B, 2013). T b 2 Rodzaje negacji w narracjach o ar przemocy szkolnej - rozk ad procentowy j j s ó m s s - s 8,3% 2,6% 5,9% 1,6 m 6,5% 2,6% 4,9% 1,2 s ó 2,8% 3,9% 3,2% 0,4 s 54,6% 64,9% 58,9% 1,4 0,9% 1,3% 1,1% 0,2 2,8% 1,3% 2,2% 0,7 j / b 0,9% 1,3% 1,1% 0,2 s sj 2,8% 0,0% 1,6% 1,5 s 1,9% 1,3% 1,6% 0,3 18,5% 20,8% 19,5% 0,4 O ó m 100,0% 100,0% 100,0% chi 2 = 7,777; p = 0,557. (9) ród o: s. Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 69
Z m s h j b h, j s s h - j j s h ( >0,05; b 2). W j h m s j m j j h s ( m s, mó m, m m ). C s s - j j (» «j, b m m, m (...) s, m mó, m m h ), ó h s j s, - s j (G, 2010.). D s s j j -, ó ( s, h, ) m ( b, m, b ), j s ó ( m ). W j h m s j m js m s s j h ( s, b m s m jm ), ( b j, h b m ), j b - ( m s b m, ój ), s ( b m m, b, ). B j s ó j, j h m s j j s j ó f j. N j j j s j h s b ( b ) s ó m ( b -, b h ), s s b s h s j, s s h (, b m, j s b, s ). N j j - s s ( j s m m, m m s b -, j m ). N j, ó m s m, s ó, m ( h b m, m s b m ). N j j s sj ó h h m j, h j ( j s m b ó [...] b ), b ( m m m b ), s m ( m mó, m m h ), b j ( m - ), s ( b m m ) s ( - m m m s ). A j m s j m m m - b s b. P s h -, j j s, s m j h - s ( <0,001; b 3). B j s ó ó s s, s b s j j h s j s j s s j j b m s j. Uj f s - m, ó m j j s m. Z s b - j m j s s j j s j j -. N j, j, j s j h s m. 70 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)
T b 3 Tre negacji w narracjach o ar przemocy szkolnej - rozk ad procentowy f j / m j s s ó m s s b 14,80% 6,50% 11,40% 1,8 s j 13,90% 3,90% 9,70% 2,3* s sj 4,60% 11,70% 7,60% 1,8 j b m 5,60% 9,10% 7,00% 0,9 b m s h 5,60% 9,10% 7,00% 0,9 s m 3,70% 9,10% 5,90% 1,5 9,30% 0,00% 5,40% 2,7* f s 0,00% 10,40% 4,30% 3,4* h 6,50% 1,30% 4,30% 1,7 s s b s b 2,80% 5,20% 3,80% 0,8 s ó 3,70% 2,60% 3,20% 0,4 s s j m 4,60% 1,30% 3,20% 1,3 m js s j 1,90% 5,20% 3,20% 1,3 m s j 2,80% 1,30% 2,20% 0,7 b 0,00% 3,90% 1,60% 2,1* m 2,80% 0,00% 1,60% 1,5 s 1,90% 0,00% 1,10% 1,2 s m 1,90% 0,00% 1,10% 1,2 s m s s 0,00% 1,30% 0,50% 1,2 s ( m,. s s j j) 13,9% 18,2% 15,7% 0,8 O ó m 100,0% 100,0% 100,0% * wielko reszt pozwala na wnioskowanie o istotno ci statystycznej chi 2 = 50,786; p < 0,001. (19) ród o: s. D s j b s j, j j - j h b, j s m m s j ( j m j s b m, b j, m, m m m b, m m m, m s b ). L j s m s j h ó, m s s m sób, ó m s j - (, m m j s m b, b m s j, s m s b b j, j b m s j s, b m Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 71
m j m h ). U ó j s h, s b j h ( s m h, m m s ). S j h j h m h sób m h s s s j ( s j m m m s h, m - m h, b m m, m m s b -, j s m m ). D s j j s j b m m -. M m b m ( m m mó s h b m h ), j m m ( h b m, b. s m, m, m m j mó, s s, m b mó, s js mó m h ) jb s m s b s b m. C s m j m j s s b b m ( m m m s, - mó m m, h m s b b j s, mó m m ). P m m s j b m m j m s h sób j, m j s m. C s m s -, s b ó h s j b m, j s j j. s j s s s m ó ( s, m m s, m, j s. A m,, m b m?, m m [ ] s m j j s ) ( s m m j j h, b, h - m m,, ). W j h j h m s j s m - m h, s m s m s b h. O j ó m, ó j m ( W m m s m, s m m mó, m b ) j s b, ó m s - ( m m h, m m m m, m m s ). C, ó m s j j, s s j j h. K m j, h m j s s j s h ( m j, b m m ), j s s h m ( j s m h m, m m j j, m j sj, h m m s ó ). Z s b, ó s s j s, m j - f, s m s j. W s h h j, m m s s j m, b s h s h m j h b f j ( m m m s m m, s m, - m j s h, m s m, b m, m m b ). M j m s j j j -, h s s j. N j j s j ó - 72 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)
h s s bó s ó, h j h s ( s j s m, b s m j, ób j s s m s s b m h s ), j s s ( j h j s b m m m s, h b m b, j m, h b m js m ). P ób j ó s h b mó jm h ( ób j [ ] b m m s s m ). O m s j s j s s b, j m ób j s b s - j. P ób s ó m j s s ( j, j, j b - s b m m ), m j j m m ( j [ ] s b, j j m f, m m h m s ), m m j s b h s m ( h, m m s b,, h,, s ó s ). M j j s s h ó j s - j m. C s m s s s ( s ), s - m s s b b ( j h, m ). S s s j, ó h m s s s s ( b b, m s ó h ). O j s s h s sób b ( b h ) j, j b m j m f j ( s j ). S j, j j j j s m s j, j s h m. M m j, s s m ( m s s, m b m ) j m ( m m j j m ). N ó s j s b ( m - m, s m m, m ), ób j m js s j, j m, s m m ( m m, j s m s s m, m, ó j j b m ), b j s j ( b, j s s - h ) b j ó s h ( m j s j b j s ). Os b, ó m s j s, s h - h j j b m m s j. P ób j - h, ó j m, h s j s ( b b [ ] «s m s», b j s m [ ] «b j», s, s «s» ). P j j, j s b, ó j s s mó m, j s s m ( j s m s m s, b j s j ). M j j j j s h m h sób m b s s s b h, m m h, ó s h h h m s, m h s s s j ( s s s, b,, m j s, j j ó, ó s m s [ ] b m [ ] j, s, s ó - b [ ] m h ). Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 73
Podsu o ani ynikó C m h b b b s j s b, j j s j h m s j. P f h h m h sób j h m s j s. N j m j j h s h j, ó s s h m ó, m b s m m m (G, 2010.; 2010b.). P ó b j s j m s b m, ó m - m, ó s s j s. Z, s b s j b s s s h h s b j,, s m m ( m ) s m. P b, s b j m - s h j h s j b j s b, ó s s j s, j ó s s s s j. M m mó j s j j s s s s j m s j s s sób, ó m s. M m, s m s b s s h m h, s m j s j s s m j h b m j, j s m s h, ó m j. A jó j s s h b, - j h m s j m j j h s. C m s m j s bs s h j ój- h h, ó h s s, j nikt, nigdy. T j m j s s m s, ó m mó s ó (G -, 2010.). S s ó, j s s h j j s s h. N j h m (, m s ó ) s s s s s m j h s b s ó m s h h m m.. s. Z ó j, j j s b - j h s s s j j ó m j, j, s, b, s m, sm, s. A j b s b m s - j. N j j, h j s m m s j. S s j j b, j m - s b m s. D s j s b j - h, ó j s sób, ó h j j j s bs, m j m -, m, s m b. P s j s b j j s b, s b s s j, s b s b h s j h s h. N m j, s s m m -, m m j j s ó. P - 74 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)
j s j s, j j. M m b, m s m m, j s s m m s b s h, ó m s m, s j s s b m j. S j, j j s, s j j m m, j b s j. M s j ó h s s bó s b ób s j s h, - s j s s h m j s m -. M m s j s b j s b j, ó h s s sj, s s j j j j s m s. W ó m s j j s j b s h m js s j j m.. ó s sób, ó h s j j s j s s. N s m s j j j j - s h h m j. W h j h j s s m j j, s sm. D j s m m j j ó, s j m. S ój b m j m s s,, m m mó b b j s ms s ó. J m j b, s ó, s s m mó, j j j b m b j, s - j. Os b, ó m s, s j j j f s s m j,, s - f b h b h j. D b m b h s. Wnioski O m s j s h j h s s j j, m, s j b h s m j ; m s, - j s s m m. Os b, ó m s j s j m j j ó sób j h b m, j ó s s s s. M s, s j b h s m b m j, j s m s. W j h m s j j j h s j, m j s s m j s j (G, 2010.). W h sób j h m s j h s s j, ó - m, j s ó. M j s m s j h,, j b s. S s m j m s j j m j s s m j h s b s ó m. C s s s s ó h s j, m s js h s h. S j - f j s s. P j m j s j m, m j, m s s - m, s m, b, s. Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7) 75
W j h ó j h ó sj s ó s - h s b s b h s m ( s j), s s s j m s j s b, b s m m, b m m s j, b s, s s b m m m s h b s m m (J m s, G, 2013). P f m j s j h s b s h s m s j s m j s s s b s s b. J s ó m h f m j m s h m, ó h s sób b b. Bi ografia [1] B, A. T. (1963). Th ss : I. I s v s s [M sj : I s s ]. Archives of general psychiatry, 9 (4), 324-333. [2] R s, P., B, A. (2013). W s s s h j h. T s s j - h -. W: S. B s, M. C s (.), Statystyczny drogowskaz 1. Praktyczne wprowadzenie do wnioskowania statystycznego (s 135-157).W s : W A m S. [3] D, E. (2004). H m s. W: E. D, A. C (.), Narracja. Koncepcje i badania psychologiczne (ss. 7-20). W s : W I s Ps h PAN. [4] F, K. (2013). Psychologiczne aspekty bullyingu: perspektywa sprawcy, o ary i wiadka. [5] P b : 30, 2016 b s.m. v. / / s/2015/09/ _f _ s h _ s - _b. f [6] G, B. (2010.). N j j h m sób s h. W: M. S -R m s, B. B s, M. (.), Psychologia ma ych i wielkich narracji (ss. 245-255). W s : ENETEIA. [7] G, B. (2010b.). S x f Em N v s f P s s D s h A s P s [S j m j h sób s b s ]. Journal of PsycholinguisticResearch, 39 (4), 273-283. [8] Gm, A., L s, A. (2008). C s j m j ó m. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 4 (8), 192-203. [9] J m s, R. K., G, B. E. (2013). Crisis intervention strategies [Strategie interwencji kryzysowej]. B m, CA: B - s/c. [10] K j, J. (2003). Agresja i przemoc w szkole. Konstruowanie programu przeciwdzia ania agresji i przemocy w szkole. K ó : S h. [11] K m -B s, A. (2014). Agresja i przemoc szkolna. Raport o stanie bada. W s : I s B E - j h. [12] K m -B s, A., G -P s, A., B -D mb, A. (2011). Przemoc w szkole. Raport z bada, lipiec 2011. P b : 29, 2016.s b m. / /332-sb 1- - s - sj. f [13] K h, B. (2005). Agresja. G s : G s W Ps h. [14] M s, J. (2006). Negacja w j zyku i komunikacji. O przetwarzaniu negacji w kontek cie opisu cech ludzi. K ó : W U s J s. [15] P s, A. (2008). M bb - b mb s. Psychologia w Szkole, 3, 69-81. [16] R s, C. R. (1991). Terapia nastawiona na klienta: grupy spotkaniowe. W : Th s s P ss. [17] S m v, C. (2010). B h : A v [B ó : P ]. Aggression and Violent Behavior, 15 (2), 112-120. [18] S, J. (2000). Agresja i przemoc w szkole: uwarunkowania socjoekologiczne. W s : CMPPP. [19] T b s, J. (2002). N j s s. W: J. T b s (.), Narracja jako sposób rozumienia wiata (ss. 17-42). G s : G s W Ps h. [20] W v, M., H m, W. (2009). S b b - s b h. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 8 (1), 27-46. 76 Ogrody Nauk i Sztuk nr 2017 (7)