Systemy certyfikacji zrównoważonego rozwoju 29 listopada 2013 Michał Cierpiałowski
Profil Bureau Veritas Założona w 1828 roku, Grupa Bureau Veritas jest światowym liderem branży TIC (Testing, Inspection and Certification). Bureau Veritas dostarcza wysokiej jakości usługi, które Profil pomagają klientom w spełnianiu stale rosnących wymagań związanych z jakością, bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną środowiska oraz odpowiedzialnością społeczną. Skuteczna, międzynarodowa sieć Unikalne połączenie sieci międzynarodowych i lokalnych. Marka i reputacja Silna marka zbudowana ponad 180 lat temu. Wykwalifikowana kadra Solidna wiedza techniczna. Przedsiębiorcza i zorientowana na klienta kultura firmy. * QHSE&SR - Quality, Health&Safety, Environment and Social Responsibility Spółka notowana na giełdzie Euronext Paris Uznana wiedza techniczna Kompletne portfolio akredytacji. Gruntowna znajomość wymagań i standardów. Wiedza o różnych rynkach. Szerokie portfolio usług Spełnienie wszystkich wymagań QHSE&SR*. 2
Bureau Veritas na świecie 3
Szeroki zakres obecności geograficznej Polska 7 biur 2 laboratoria 111 pracowników 23% przychodu Ameryki 270 biur i laboratoriów 16 000 pracowników 30 krajów 49% przychodu Europa, Bliski Wschód, Afryka 640 biur i laboratoriów 23 000 pracowników 87 krajów 28% przychodu Azja i kraje Pacyfiku 420 biur i laboratoriów 20 000 pracowników 22 kraje 4
Usługi certyfikacyjne Jakość (ISO 9001), QHSE* Środowisko (ISO 14001) Bezpieczeństwo i higiena pracy (OHSAS 18001) Bezpieczeństwo żywności (HACCP, BRC, IFS, FSSC/ISO 22000) Łańcuch dostaw Lotnictwo (AS/EN 9100) Transport (ISO/TS 16949, IRIS) Bezpieczeństwo informacji (ISO 27001) Audyty drugiej strony (marka własna, sieci) Zarządzanie gospodarką leśną (FSC, PEFC) Certyfikacja biopaliw (ISCC, REDCert) Zrównoważony Rozwój Odpowiedzialność społeczna (CSR, SA 8000) Emisja gazów cieplarnianych EMAS * QHSE - Quality, Health&Safety, Environment Efektywność energetyczna (ISO 50001) 5
Wybrane referencje w Polsce * * * * * * * * * * * * * * * Źródło: internet 6
Dla kogo certyfikacja zrównoważonego rozwoju? Zarys ogólny Wymagania w zakresie zrównoważonego rozwoju
Rozwój certyfikacji w 2012 r. Wzrosty ciągle największe w standardach QHSE i w branży spożywczej Silny rozwój sektora Sustainability Supply chain 8
Dlaczego standardy branżowe? Konkrety - czytelne dla konsumenta / inwestora / klienta Odpowiedź na globalne zagrożenia i obawy (żywność, ochrona środowiska) Czytelna komunikacja z konsumentem - logo pozwalające na wyróżnienie produktu i podjęcie świadomej i odpowiedzialnej społecznie decyzji Zakres bardzo dobrze dopasowany do specyfiki działalności i branży Schematy certyfikacji i weryfikacji - prywatne, tworzone przez organizacje pozarządowe, grupy i stowarzyszenia producentów uwzględniają ich specyficzne potrzeby i potrzeby konsumentów Szybka odpowiedź na zmieniające się wymagania prawne (np. certyfikacja biopaliw) Zasady funkcjonowania opracowywane bez skomplikowanych procedur wymaganych w procesie tworzenia norm międzynarodowych - szybsza reakcja na trendy rynkowe 9
Założenia zrównoważonego rozwoju w produkcji pasz Komitet w 2012 zobowiązał Radę FEFAC jako ciało doradcze EU w celu określenia polityki zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do produkcji pasz dla zwierząt hodowlanych. Pierwszym filarem FEFAC jest długoterminowy cel uzyskania akceptacji ze strony przemysłu na wdrożenie nowych rozwiązań w łańcuchu paszowym, pozwalając tym samym zapewnić konkurencyjność i zrównoważony rozwój produktów dla zwierząt. Ogólnym celem przemysłu paszowego ma być zrównoważony rozwój i konkurencyjność sektora produkcji zwierzęcej w UE poprzez dostarczenie bezpiecznych produktów. 10
Założenia zrównoważonego rozwoju w produkcji pasz FEFAC uważa, że produkty pochodzenia zwierzęcego stanowią integralną część europejskiego sposobu żywienia oraz służą dostarczaniu kluczowych wartości odżywczych dla populacji europejskiej. Żywieniowo zoptymalizowane pasze spełniające wymagania fizjologiczne zwierząt i ryb hodowanych w celu produkcji żywności i są niezbędne w celu zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko produkcji. 11
Założenia zrównoważonego rozwoju w produkcji pasz FEFAC uważa, że kluczowe dla zrównoważonego rozwoju są: Promowanie ekologicznie intensywnych systemów produkcji dla zwierząt gospodarskich i dla ryb, nastawionych na maksymalizację efektywności zasobów i minimalizacji emisji gazów cieplarnianych; Zmiany w strukturze i składzie diety dla zwierząt gospodarskich i ryb, aby znacznie zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych, przypisywane intensywnym systemom produkcji zwierzęcej (np. metan); Poprawa efektywności paszy, tj. konwersję paszy zwierząt, w celu kontrolowania wykorzystania zasobów i zmniejszenia strat składników odżywczych; Dalszą optymalizację wykorzystania produktów ubocznych z przemysłu spożywczego, biomasy i nieorganicznych surowców w celu złagodzenia wykorzystania zasobów naturalnych. 12
Założenia zrównoważonego rozwoju w produkcji pasz Dodatkowo kryteria zrównoważonego rozwoju określają: Zgodność z wymaganiami lokalnych / krajowych przepisów prawa w tym dobrowolnych wymagań systemów zrównoważonego rozwoju; Prawa pracownicze ze szczególnym uwzględnieniem zakazu pracy dzieci poniżej 15 roku życia oraz właściwych warunków pracy; Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, ochronę wód i gleby, zastosowanie środków chemicznych używanych w produkcji rolnej; System kontroli produkcji i identyfikowalności produktów paszowych. 13
Założenia zrównoważonego rozwoju? Zakres sektorowy i certyfikacja
Łańcuch zrównoważonego rozwoju Łańcuch dostaw Wiele powiązań Duże możliwości mieszania produktów wyjście Produkcja roślin Handel Magazynowanie Produkcja Przetwórca wejście 15
Łańcuch zrównoważonego rozwoju Strony zrównoważonego rozwoju Podmioty, które prowadzą działalność na terenie EU W szczególności podmioty związane z następującymi zakresami działalności: 1. Dostawcy do sektora rolniczego 2. Producenci rolni oraz spółdzielnie 3. Firmy handlowe w sektorze zbóż 4. Przemysł spożywczy 5. Producenci opakowań 16
Łańcuch zrównoważonego rozwoju 6. Firmy transportowe & logistyczne 7. Sieci handlowe 8. Przedsiębiorstwa zajmujące się recyklingiem i zbiórką odpadów 9. NGOs 17
Łańcuch zrównoważonego rozwoju Składniki pasz posiadają duże znaczenie dla środowiska i jego ochrony. Przemysł paszowy powinien wziąć odpowiedzialność i kontrolować wpływ produkcji na środowisko naturalne Cykl życia LCA (life cycle assessment) w sektorze paszowym. W chwili obecnej przygotowywane są wytyczne sektorowe w postaci Product Environmental Footprint guide oraz ENVIFOOD protocol 18
Zrównoważony rozwój dziś Sektor produkcji biopaliw
Prawo a zrównoważony rozwój Podstawowym dokumentem prawnym regulującym zasady zrównoważonego rozwoju jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z 23 kwietnia 2009 roku. 20
Prawo a zrównoważony rozwój Biopaliwa i biopłyny nie mogą pochodzić z surowców uzyskanych z terenów o wysokiej wartości bioróżnorodności terenów, które w styczniu 2008 r. lub później posiadały status: - lasów pierwotnych i innych zalesionych gruntów - obszarów wyznaczonych do ochrony przyrody na mocy prawa - obszarów trawiastych o wysokiej bioróżnorodności - obszarów zasobnych w pierwiastek węgla (podmokłe, zalesione) - torfowisk 21
Łańcuch produkcji biopaliw Każdy z uczestników łańcucha przekazuje kolejnemu informacje: Masę przekazywanej biomasy Emisję GHG dla partii transportowanej biomasy 22
Certyfikacja zrównoważonego rozwoju Systemami certyfikacji są systemy, które gwarantują organizacyjnie spełnienie wymagań zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do produkcji i dostawy surowców/ produktów oraz zawierają wytyczne dla szczegółowego określenia wymagań zgodnych z przepisami krajowymi dotyczącymi zrównoważonego rozwoju w tym wykazania ich spełnienia oraz kontroli zgodności. Systemy certyfikacji zawierają wykazy wymagań dla wdrożenia przepisów dotyczących zrównoważonego rozwoju 23
Certyfikacja zrównoważonego rozwoju Dobrowolne systemy certyfikacji Powiązanie z przepisami prawa Przepisy prawa Uczestnik rynku NGO s Instytucje rządowe 24
Certyfikacja zrównoważonego rozwoju Do listopada 2013 r. KE przyjęła dwanaście dobrowolnych systemów certyfikacji w łańcuchu zrównoważonego rozwoju biopaliw i biomasy 25
Certyfikacja zrównoważonego rozwoju 26
RTRS Roun Table of Responsable Soi System opracowany w 2010 r. przez międzynarodową platformę związaną z rynkiem soi. RTRS ma za zadanie promować zrównoważoną produkcję, odpowiednie warunki socjalne i ekonomiczne. System spełnia wszystkie wymagania dyrektywy RED. Zakres systemu obejmuje: 1. Produkcję soi na terenie EU; 2. Produkcję soi poza EU; 3. Produkcję biopaliw z soi (standardy RTRS EU RED i RTRS Chain of Custody). FEFAC jest członkiem RTRS od 2007 r. 27
International Sustainability & Carbon Certification International Sustainability & Carbon Certification jest systemem opracowanym w Niemczech przy udziale instytucji o charakterze globalnym np. WWF. System obejmuje wszystkie rodzaje biomasy oraz biopaliw i jest wspierany przez niemieckie Federalne Ministerstwo Żywności, Rolnictwa Ochrony i Konsumentów za pośrednictwem Agencji ds. Zasobów Odnawialnych (FNR). Zakres działania obejmuje: a) wszystkie surowce z przeznaczeniem na biopaliwa i biopłyny; b) wszystkie lokalizacje geograficzne. 28
GMP+ a zrównoważony rozwój? Sektor paszowy
GMP+ 30
Zakres systemu Standard obejmuje swoim zakresem wymagania dla produkcji i handlu soją (responsible soy). Standard ten może stanowić rozszerzenie wymagań standardów GMP+ B1, B2, B3 lub może być certyfikowany niezależnie Standar przeznaczony jest w szczególności dla: Producentów soi; Firm produkcyjnych śrutę sojową i inne produkty; Firm handlowych i magazynów. 31
Dodatkowy zakres dla standardu RTRS system Bilansu Masy Jeżeli firma stosuje bilans masy tym samym umożliwia się jej mieszanie w ramach produktów o tych samych cechach jakości ale różnych cechach zrównoważonego rozwoju RTRS system Segregacji Fizycznej Jeżeli firma stosuje segregację fizyczną tym samym zapewniony jest fizyczny rozdział pomiędzy produktami spełniającymi kryteria zrównoważonego rozwoju a tymi nie posiadającymi tych cech. Segregacja w tym przypadku powinna być utrzymana w całym łańcuchu 32
Koszty identyfikowalności Łańcuch dostaw Opis Identyfiko walność Monitoring Koszty Identyfikacja pełna (IP) Surowiec zrównoważony pochodzący z jednego certyfikowanego źródła jest utrzymywany w sposób rozdzielony Od plantacji w górę Fizyczny rozdział $$$$ Segregacja Surowiec zrównoważony pochodzący z jednego certyfikowanego źródła jest utrzymywany w sposób rozdzielony Od zakładów produkcji Fizyczny rozdział $$$ Bilans masy Surowiec zrównoważony jest wymieszany z tym nie posiadających statusu zrównoważonego Od zakładów produkcji Administracy jny $$ 33
RTRS i GMP+ system zarządzania Firma jest zobowiązana do określenia: a. Tej części łańcucha za który jest odpowiedzialna. Co niesie za sobą potrzebę pełnego nadzoru nad elementami łańcucha poprzedzającego jak również następnych ogniw. b. Specyfikacji Responsible soy, które są używane przez firmę. c. Działalności związanych z produkcją, magazynowaniem, handlem Responsible soy również w odniesieniu do stron trzecich. d. Wszystkich lokalizacji, które w jakikolwiek sposób zarządzają łańcuchem (zakłady, siedziby główne, etc.). 34
RTRS i GMP+ odpowiedzialność Zgodnie z wytycznymi wszyscy pracownicy powinni mieć świadomość odpowiedzialności za produkcję lub handel w łańcuchu dostaw. firma jest zobowiązana do określenia zakresów zadań i odpowiedzialności dla wszystkich pracowników firma powinna okresowo prowadzić szkolenia swoich pracowników, w tym również pracowników sezonowych firma powinna zapewnić właściwe środki ochrony indywidualnej 35
RTRS i GMP+ identyfikowalność Produkty powinny być identyfikowalne na wszystkich etapach przetwarzania, magazynowania i handlu w taki sposób, aby w sytuacji gdy jest wymagane, można było natychmiast wycofać produkt i odpowiednio szybko poinformować odbiorców. Firma musi podjąć odpowiednie działania na każdym etapie, tak aby zapewnić efektywną identyfikowalność. W związku z tym firma powinna utrzymywać i przechowywać zapisy w odniesieniu do zakupów i sprzedaży. Zapisy te powinny być dostępne w czasie do 4 h. Jako minimum informacji należy posiadać: Nazwy i adresy dostawców i odbiorców, Dokumentację dostaw, Numery partii i ilości, Wykaz firm transportowych / handlowych. 36
RTRS i GMP+ zakupy Firma posiada możliwość zakupu responsible soy od innych firm posiadających certyfikat RTRS rolników / farmerów certyfikowanych na zgodność z RTRS Producentów / handlowców certyfikowanych w oparciu o RTRS Z drugiej strony firma może dokonywać zakupów od innych podmiotów w łańcuchu ale pod warunkiem uznania innych systemów przez RTRS Jako wymóg firma powinna posiadać informacje dotyczące numeru certyfikatu oraz informacji na temat zakresu certyfikatu. 37
RTRS i GMP+ weryfikacja na wejściu Firma jest zobowiązana do kontroli na wejściu produktów zrównoważonych aby sprawdzić: Czy produkt jest zgodny z deklaracją dostawcy Jaki zastosowano system (bilans masy, segregację fizyczną) Czy numer certyfikatu został nadany i czy jest on aktualny W przypadku poddostawców usług należy upewnić się czy firmy te spełniają wymagania RTRS tak aby nie dopuścić do niewłaściwego postępowania 38
RTRS i GMP+ weryfikacja na wejściu Firma musi się upewnić, że dokumenty dostaw i faktury ze statusem responsible soy, zawierają następujące informacje: a. Identyfikacja uczestnika łańcucha zrównoważonego rozwoju b. Numer uczestnika GMP+. c. Identyfikacja odbiorcy d. Data wystawienia dokumentu e. Opis produktu f. Ilość produktów g. Użyty system (RTRS bilans masy lub RTRS segregacja fizyczna) Zapis GMP+ responsible soy potwierdza, że tylko soja o tym statusie może być wprowadzana do obrotu z certyfikatem. 39
RTRS i GMP+ system kontroli produktu Dodatkowo obok wymagań identyfikowalności pojawił się wymóg kontroli produktu w procesach. W tym przypadku firma powinna zidentyfikować wszystkie procesy w sposób pozwalający na określenie ilości wejścia produktu certyfikowanego do procesu oraz ilości wyjścia produktu z procesu. Opis ten powinien zawierać następujące elementy: Opis produktu Ilość certyfikowanego produktu (objętościowo / masowo) Rodzaj użytego systemu (BM, SF) Firma 1x rok powinna dokonywać podsumowania, w celu określenia ilości produktów oraz rodzaju zastosowanych systemów identyfikowalności. Jako minimum przyjmuje się: Ilość produktów przyjętych Ilość produktów przetworzonych Stany magazynowe Ilość produktów wytworzonych / przetworzonych Ilość produktów sprzedanych 40
RTRS i GMP+ system bilansu masy RTRS wprowadza obowiązek prowadzenia bilansu masy, który: Umożliwia mieszanie partii surowców lub produktów o różnych właściwościach zrównoważenia Wymaga aby informacje na temat właściwości a także wielkości partii pozostały przypisane mieszance 41
RTRS i GMP+ system bilansu masy 42
RTRS i GMP+ system bilansu masy 43
Kolejne wyzwania? Pasze z żywności
Pasze z żywności Katalog materiałów paszowych mówi o: Wycofanych środkach spożywczych które oznaczają środki spożywcze inne niż odpady gastronomiczne, które zostały wyprodukowane zgodnie z unijnym prawem żywnościowym z przeznaczeniem do spożycia przez ludzi, ale które nie są już przeznaczone do spożycia przez ludzi ze względów praktycznych lub logistycznych albo z powodu problemów spowodowanych błędami podczas wytwarzania, pakowania, lub innymi, i które nie stwarzają żadnego ryzyka dla zdrowia w przypadku stosowania jako pasza. Ustanowienie maksymalnej zawartości, o której mowa w pkt 1 załącznika I rozporządzenia (WE) nr 767/2009, nie ma zastosowania do wycofanych środków spożywczych i odpadów gastronomicznych. Ma zastosowanie w przypadku dalszego przetwarzania jako paszy. 45
Pasze z żywności Przykłady produktów spożywczych Pieczywo Uszkodzone ciastka Praliny o niewłaściwych kształtach Ozdoby do ciast i deserów Chipsy pozbawione aromatów i ostrych przypraw Niewłaściwie opakowane produkty spożywcze (uszkodzone opakowania, niewłaściwe opakowania) Produkty sezonowe: Świąteczne ozdoby i dekoracje Produkty spożywcze po wydarzeniach sportowych, etc. 46
Pasze z żywności Ogólny trend w Europie jest taki aby zwiększać udział żywności do produkcji pasz. Potencjał do wykorzystania? Zależy od wielu parametrów: Bezpieczeństwa (procesy produkcji, dobre praktyki higieniczne) Identyfikowalność (ustawodawstwo, logistyka) Status prawny produktów i firm (odpady, producenci żywności i pasz) Zrównoważony rozwój Zachęty W pełni zharmonizowane wymagań prawnych w całej UE Kampania uświadamiająca użytek środków spożywczych (ubocznych produktów) do produkcji pasz. 47
Dziękuję za uwagę!! PYTANIA? Michał Cierpiałowski tel. +48 665606846 email: michal.cierpialowski@bureauveritas.pl 48