Biznes w chmurze Aktualnie niemal każda fi rma ma wielkie ilości danych gromadzonych i przetwarzanych w systemach IT. Każdego dnia powstają eksabajty danych, których większość jest przetwarzana przez różne programy, agregatory informacji i zaawansowane algorytmy. Nowoczesny biznes w swoim informatycznym wymiarze przenosi się w tzw. chmurę obliczeniową. Coraz częściej sięgają po nią również mały biznes oraz sektor administracji. Jakie możliwości stwarza przedsiębiorstwom wykorzystanie technologii chmury obliczeniowej? Cloud computing to stosunkowo nowe zjawisko, aktualnie odmieniane w biznesie przez wszystkie przypadki. Nie bez powodu. Nowy model usług IT daje duże możliwości biznesowe. Model dotyczy procesów przetwarzania danych w infrastrukturze IT, do której dostęp zapewniony jest przez Internet. W ten sposób możliwy jest dostęp do współdzielonej z innymi użytkownikami infrastruktury IT, którą tworzą systemy serwerów, przestrzeń do gromadzenia danych (macierze dyskowe), sieć telekomunikacyjna oraz różnego rodzaju systemy operacyjne i platformy programistyczne. Chmura obliczeniowa (z ang. cloud computing) to sposób przetwarzania dużych ilości danych i nowy model dystrybucji usług IT. Istotą chmury obliczeniowej jest dostęp użytkownika do rozbudowanego systemu w bardzo prosty sposób. Aby skorzystać z zasobów chmury obliczeniowej, wystarczy dostęp do sieci. Znamienny jest również fakt, że najczęściej odbiorcy biznesowego nie interesuje w tym kontekście, w jaki sposób chmura jest zbudowana i za jak skomplikowaną strukturą się kryje. Najważniejszy jest dostęp do palety gotowych usług, co nie wymaga od fi rmy inwestycji w infrastrukturę IT. Skoro cloud computing można zdefi niować jako model świadczenia usług informatycznych, to inny jest także sposób rozliczania. Odbywa się według ściśle określonych zasad, w których odbiorca płaci tylko za rzeczywiste wykorzystanie zasobów lub w modelu abonamentowym za dostęp do usługi, niezależnie od stopnia jej wykorzystania. Dlaczego chmura się przyjęła? Model chmury obliczeniowej przyjął się najpierw w rozwiązaniach konsumenckich. Weźmy pod uwagę chociażby pocztę elektroniczną, do której dostęp gwarantują różni dostawcy i media przez przeglądarkę www. Masowe platformy społecznościowe są już tylko ukonstytuowaniem chmury jako modelu dystrybucji zróżnicowanej oferty usług (np. media, TV). W ślad za rozwiązaniami detalicznymi pojawiły się możliwości jej biznesowego wykorzystania. Oczywiście, pierwszymi dostawcami chmury stali się globalni gracze IT, m.in. Microsoft, Google, HP i IBM. Prawdziwie rewolucyjny model wprowadziła fi rma Amazon (światowy lider ecommerce) ze swoją platformą EC2. Biznes dość szybko odkrył ogromne możliwości nowego modelu biznesowego. Chmura obliczeniowa znacznie obniża koszty i ogranicza ryzyko w biznesie. Jej elastyczność ułatwia wdrażanie innowacji. Chmura to otwarty dostęp do możliwości, które jeszcze do niedawna były zarezerwowane tylko dla największych organizacji. Dostęp do wydajnej infrastruktury i oprogramowania w modelu cloud computing jest szczególnie korzystny dla firm z sektora MSP czy wszystkich tych, które w starym modelu nie byłyby w stanie Fot. E. Zdrojewska ELŻBIETA ZDROJEWSKA dyrektor handlowy Exea z dwunastoletnim doświadczeniem handlowym w branży IT. Absolwentka Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK w Toruniu. Specjalizuje się w biznesowym podejściu do informatyki oraz optymalizacji kosztów przedsiębiorstw. Doświadczeniem zawodowym aktywnie wspiera integratorów we wdrażaniu nowoczesnych technologii 13
Chmura to otwarty dostęp do możliwości, które jeszcze do niedawna były zarezerwowane tylko dla największych organizacji. Dostęp do wydajnej infrastruktury i oprogramowania w modelu cloud computing jest szczególnie korzystny dla fi rm z sektora MSP czy wszystkich tych, które w starym modelu nie byłyby w stanie ponieść kosztów inwestycji w rozbudowane systemy informatyczne. ponieść kosztów inwestycji w rozbudowane systemy informatyczne. Aktualnie w Polsce powstaje coraz więcej ośrodków przetwarzania danych, które tworzą optymalne środowisko dla biznesu, korzystając z technologii chmury obliczeniowej. Trend związany z chmurą obliczeniową nie zatrzyma się Za oceanem migracja zasobów informatycznych do chmury to dziś najsilniejszy trend technologiczny. Jest on widoczny również w Europie, a i polska gospodarka odkrywa jego walory. Analizy wskazują, że obecnie blisko połowa fi rm i organizacji administracyjnych nie korzysta z chmury i nie planuje jej jako modelu architektury IT. Tylko jedna na dwadzieścia fi rm ma gotowe strategie działań w chmurze. Co piąte przedsiębiorstwo dokonało analizy kosztów, korzyści i ryzyka wdrożenia rozwiązania chmurowego. Inne badania wskazują, że jedna trzecia fi rm w Polsce w znacznym stopniu wykorzystuje chmurę obliczeniową, a nieco ponad połowa w średnim. Kolejnych 30% ankietowanych planuje w ciągu następnych trzech lat przenieść część systemów informatycznych do chmury publicznej. Co ważne, zdaniem ekspertów krajowa infrastruktura sieci mobilnych oferuje średnio zaawansowane możliwości wykorzystania usług chmurowych, ale już sieci przewodowe gwarantują dostęp do zasobów na maksymalnym, zaawansowanym poziomie. Wszyscy eksperci podkreślają, że krajowy biznes jest właśnie na dynamicznej ścieżce rozwoju usług chmury obliczeniowej. Instytut badawczy PMR w swoim ostatnim raporcie Rynek przetwarzania danych w chmurze w Polsce 2014. Prognozy rozwoju na lata 2014-2018 wskazuje, że szczególnie dobrze rozwijać się będzie pewien segment cloud computingu, w którym za pośrednictwem chmury dostarczane są fi rmom gotowe programy (z ang. Software as a Service SaaS). Podstawowe formy cloud computing Dlaczego cloud computing zyskuje coraz większą popularność? Dzięki chmurze znacząco zwiększa się efektywność realizacji projektów biznesowych. W jaki sposób? Użytkownik nie ponosi odpowiedzialności za sferę technologiczną (hardware i software), a dzięki temu może skoncentrować się na biznesie. Firma w chmurze nie ponosi też nakładów na infrastrukturę informatyczną i nie odpowiada za ciągłość jej działania. To zadania profesjonalnego centrum przetwarzania Komputer czy smartfon staje się narzędziem umożliwiającym dostęp do danych i zarządzanie fi rmą. Chmura obliczeniowa to usługa polegająca na elastycznym i skalowalnym dostępie do ogromnych mocy obliczeniowych i najnowszych technologii. Za chmurą obliczeniową kryje się szeroka gama rozwiązań. 14
Wirtualna maszyna obliczeniowa Podstawowym rozwiązaniem niejako defi niującym chmurę obliczeniową jest serwer wirtualny. To rozwiązanie IT polega na logicznym wydzieleniu z fi zycznej infrastruktury centrum przetwarzania danych odpowiedniej ilości pamięci, procesora lub grupy procesorów oraz niezbędnych zasobów pamięci na dysku. Taki zasób zaczyna działać tak jak realny serwer. Firma korzystająca z serwera dysponuje dużą mocą obliczeniową, nieograniczoną przestrzenią dyskową oraz zaawansowaną i zawsze aktualną platformą systemową. Co ważne, parametry wirtualnej maszyny mogą zostać w każdej chwili zmienione, w zależności od potrzeb klienta. Taki serwer to gwarancja braku współdzielenia zasobów z innymi użytkownikami, dzięki czemu instalację charakteryzuje całkowita nienaruszalność Różne modele usług w chmurze IaaS (z ang. Infrastructure as a Service) polega na udostępnieniu użytkownikowi profesjonalnej infrastruktury informatycznej, w której swobodnie dysponuje on zasobami. Klient w ramach tej usługi: może korzystać z całych platform serwerowych oraz przestrzeni dyskowej do gromadzenia danych, może swobodnie zarządzać zasobami, instalować dowolne systemy operacyjne i całe frameworki niezbędne w swojej działalności, płaci za konkretną ilość zasobów przestrzeń dyskową czy określony zasób pamięci i mocy obliczeniowej. Kto wykorzystuje rozwiązanie IaaS? Przykładem może być dostawca rozbudowanego systemu sprzedażowego dla sieci sklepów. Klient wynajmuje w centrum przetwarzania danych kilka maszyn wirtualnych, które działają w systemie, i w takiej architekturze buduje od podstaw (tj. od systemu operacyjnego) platformę sprzedaży integrującą moduły logistyczne i towarowe, aż po terminale kasowe i całe środowisko zarządzania siecią. Drugim podstawowym modelem chmury obliczeniowej jest usługa PaaS (z ang. Platform as a Service), gdzie wraz z wynajmowaną zdalnie infrastrukturą klient otrzymuje jeszcze określone środowiska programistyczne. Najczęściej na serwerach zainstalowane są już odpowiednie systemy operacyjne oraz środowiska programów czy baz Zasoby PaaS często stanowią przestrzeń dla różnego rodzaju baz danych i serwerów aplikacji. Użytkownikami platformy są np. fi rmy, które tworzą oprogramowanie i aplikacje mobilne. Najpopularniejsze przykłady rozwiązań PaaS to Microsoft Azure, Amazon Web Services i Google App Engine. Aktualnym trendem, który zdobywa coraz większą popularność, są usługi związane z Business Intelligence i tzw. Big Data. Jest to gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie wielkich zbiorów Dane trafi ają do baz z Internetu (np. social media, wyszukiwarki, ecommerce) oraz z innych źródeł cyfrowych (m.in. sprzedaż, sygnał GPS, monitoring, sieci energetyczne). Dla nowoczesnych systemów analizy danych (z ang. data mining, business intelligence) nie jest istotne, czy informacje stanowią zbiory zorganizowane (np. bazy sprzedażowe), czy rozproszone (np. informacje o nastrojach społeczności w sieci). Trzecim najpopularniejszym modelem usług chmury obliczeniowej jest SaaS (z ang. Software as a Service), polegający na zdalnej sprzedaży aplikacji i programów. Zdaniem wielu analityków, jest to najsilniejszy trend w chmurze obliczeniowej. Obecnie niemal każde przedsiębiorstwo może wykupić komplet usług IT właśnie w SaaS. Przykładem mogą być aplikacje biznesowe Google (poczta, pakiet biurowy) czy Microsoft Offi ce 365. W przypadku programów biznesowych w modelu SaaS można wykupić abonament na systemy ERP, CRM, systemy do zarządzania projektami oraz aplikacje do współdzielenia zasobów, a także do backupu danych i ich zabezpieczenia przed utratą. Popularne są również programy do współdzielenia zbiorów plików. Ośrodki oferujące rozwiązania chmurowe dystrybuują programy przez dedykowane platformy. Dużą popularnością cieszą się aplikacje udostępniane w chmurze. Przedsiębiorcy wynajmują po prostu gotowe programy na określony czas. Dostępne są rozwiązania wspierające organizację biznesu: systemy do zarządzania, aplikacje do współdzielenia zasobów oraz systemy ERP (programy do zarządzania fl otą, ale 15
Jednym z głównych powodów dużego zainteresowania fi rm rozwiązaniami chmury obliczeniowej jest optymalizacja kosztów. Stworzenie lub utrzymanie fi rmowej serwerowni, posiadającej nowoczesną infrastrukturę, odpowiednie standardy bezpieczeństwa oraz systemy gwarantujące nieprzerwane zasilanie jest sporą inwestycją. również aplikacje do backupu danych i zabezpieczenia ich przed utratą). W coraz popularniejszym modelu chmury obliczeniowej wciąż tworzone są usługi nowego rodzaju. Najnowszym rozwiązaniem jest CaaS (z ang. Communications as a Service). W ramach takiego modelu klienci wykupują na zasadzie usługi całe środowisko komunikacji, zaczynając od platform do współpracy zespołów na zasadzie sieci społecznościowej, przez telefonię internetową VoIP, a kończąc na modułach umożliwiających wideokonferencje i webinaria. Wymierne korzyści i nowe możliwości dla biznesu Jednym z głównych powodów dużego zainteresowania firm rozwiązaniami chmury obliczeniowej jest optymalizacja kosztów. Stworzenie lub utrzymanie firmowej serwerowni, posiadającej nowoczesną infrastrukturę, odpowiednie standardy bezpieczeństwa oraz systemy gwarantujące nieprzerwane zasilanie jest sporą inwestycją. Wysokie koszty generuje dbałość o najwyższe standardy obsługi i regularna aktualizacja oprogramowania. Niebagatelnym wydatkiem jest zakup licencji oraz wszelka rozbudowa sprzętu. Podsumowując, inwestycja firmy we własne data center nie jest najlepszym rozwiązaniem. Co więcej, obecnie uzyskanie finansowania na stworzenie własnej infrastruktury jest coraz trudniejsze. Alternatywą jest właśnie chmura obliczeniowa, wynajmowana na zasadach okresowej usługi, która gwarantuje firmom zamianę kosztów CAPEX w OPEX. Technologia internetowa jest obecnie jednym z najważniejszych aspektów praktycznie każdego biznesu. To, co liczy się najbardziej, to stały dostęp do sieci i Właśnie dlatego odpowiednie zabezpieczenie fi rmy przed różnego rodzaju awariami jest tak ważnym zadaniem każdego przedsiębiorcy. Nie bez znaczenia pozostają potencjalne problemy związane z cybersabotażem i celowym działaniem na szkodę fi rmy. Utrata danych jest poważną sytuacją kryzysową i może doprowadzić przedsiębiorstwo do upadku. Chmurowe centra danych posiadają systemy, dzięki którym gromadzone zasoby są zabezpieczone na wypadek awarii i utraty Bezpieczeństwo danych ma ogromne znaczenie. Chmura to gwarancja, że systemy są zawsze aktualne (aktualizacje, poprawki). Dane zabezpieczone są najlepszymi zaporami antywirusowymi, a profesjonalna obsługa centrum danych monitoruje systemy 24 godziny na dobę. Chmura obliczeniowa to także elastyczna skala możliwości. Zdarza się, że fi rma potrzebuje dużej mocy obliczeniowej dosłownie na kilka dni. Dzięki chmurze nie ma potrzeby inwestowania w sprzęt, który później nie miałby szans na wykorzystanie. Usługi chmurowe umożliwiają dostęp do prawie nieograniczonych mocy obliczeniowych i to za przystępną cenę. 16
Organizacja pracy fi rmy w chmurze obliczeniowej Informatyzacja biznesu w modelu cloud computingu jest faktem. Po rozwiązania wykorzystujące technologie chmury obliczeniowej, np. oprogramowanie typu SaaS, sięga coraz więcej podmiotów. Nie jest to już domena dużych organizacji. Chmura obliczeniowa rozwija się niezwykle dynamicznie w sektorze MSP, a także w sektorze administracji i edukacji. Wejście w technologie zdalnej dystrybucji usług IT jest wyjątkowo proste, ale dotyka wielu różnych aspektów organizacyjnych, na co warto zwrócić uwagę. Firma, która decyduje się korzystać z rozwiązań cloud computing, musi mieć doskonałe połączenie z siecią. Z jednej strony przepustowość łącza powinna być odpowiednia, aby zapewnić komfortowe warunki pracy całego zespołu. Wykonywanie zadań w chmurze wymaga ciągłej komunikacji urządzeń z serwerami, na których działa oprogramowanie i przetwarzane są dane. Ważne, aby zapewnić synchroniczne łącze o odpowiednim transferze. Można przyjąć, że obecnie w przypadku małego przedsiębiorstwa powinno to być synchroniczne łącze o prędkości 30 Mb/s. Wybierając dostawcę, warto sprawdzić jego infrastrukturę i dopytać o alternatywne linie. Najpoważniejsze ryzyko biznesowe chmury obliczeniowej to przerwanie dostępu do Standardowo aplikacje chmurowe są wyposażone w funkcje podtrzymania ciągłości pracy w przypadku braku dostępu do chmury (dane są buforowane i gdy tylko udaje się nawiązać połączenie z serwerem, następuje synchronizacja i aktualizacja danych na urządzeniu pracownika). Niemniej jednak przerwa w dostępie do zasobów wydaje się najczęstszym problemem. W przypadku szczególnie wrażliwych procesów biznesowych warto zapewnić niezależne łącza od co najmniej dwóch alternatywnych dostawców, którzy korzystają z innej infrastruktury sieciowej. Doświadczenie pokazuje, że największe problemy pojawiają się w przypadku lokalnych awarii sieci światłowodów. Wyłączenie jednego łącza nie uniemożliwia wówczas połączenia z chmurą obliczeniową. Przygotowanie firmy na chmurę Drugim istotnym aspektem inicjacji procesów biznesowych w chmurze obliczeniowej jest odpowiednie przygotowanie zasobów w fi rmie; zaczynając od danych i wachlarza programów, przez infrastrukturę, urządzenia i komputery, a kończąc na kadrach i zespole. Outsourcing procesów fi rmowych musi wiązać się z odpowiednimi działaniami strategicznymi. Wejście w chmurę powinno wiązać się ze szczegółowym opracowaniem planu, jakie dane, informacje i programy wspierające poszczególne piony organizacji będą trafi ać na platformę cloud computingu. W ślad za planem działania powinny iść odpowiednie procedury komunikacji i bezpieczeństwa, a także odpowiednio przygotowana kadra. Wykorzystanie chmury obliczeniowej nie musi oznaczać zmniejszenia liczby specjalistów IT. Poprawne korzystanie z technologii cloud computing wymaga pracy administratorów, którzy powinni być merytorycznie przygotowani do komunikowania się z obsługą dostawcy chmury obliczeniowej. Jak w przypadku każdej zmiany w organizacji, najważniejsza jest pełna informacja. Warto pamiętać o wymiarze informacyjnym i edukacyj- Fot. E. Zdrojewska ELŻBIETA ZDROJEWSKA dyrektor handlowy Exea z dwunastoletnim doświadczeniem handlowym w branży IT. Absolwentka Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK w Toruniu. Specjalizuje się w biznesowym podejściu do informatyki oraz optymalizacji kosztów przedsiębiorstw. Doświadczeniem zawodowym aktywnie wspiera integratorów we wdrażaniu nowoczesnych technologii 17
Istotnym aspektem inicjacji procesów biznesowych w chmurze obliczeniowej jest odpowiednie przygotowanie zasobów w fi rmie; zaczynając od danych i wachlarza programów, przez infrastrukturę, urządzenia i komputery, a kończąc na kadrach i zespole. nym. Należy dokładnie wyjaśnić zespołowi, na czym polega wykorzystanie chmury obliczeniowej i jakie daje to efekty. W przypadku wprowadzania nowego oprogramowania konieczny jest system skutecznych szkoleń. Formalnoprawny wymiar chmury Przetwarzanie danych w chmurze wymaga ścisłego określenia uwarunkowań administracyjnych i prawnych. Przedsiębiorcy, powierzając dane zewnętrznym podmiotom, muszą zwrócić uwagę na wiele przepisów i regulacji. W polskim prawie nie funkcjonuje pojęcie chmury obliczeniowej, a tym bardziej inne branżowe określenia IT. Umowy dotyczące cloud computingu kwalifi kują się jako usługi w rozumieniu art. 750 Kodeksu cywilnego. Umowa na chmurę obliczeniową najczęściej dotyczy prawa do korzystania z aplikacji i licencji na oprogramowanie. Warto zatem zwrócić uwagę, aby na poziomie treści umowy zapewnić zgodność z aktualnymi regulacjami. Firma inicjująca procesy z wykorzystaniem chmury obliczeniowej powinna zwrócić uwagę przede wszystkim na regulacje dotyczące przetwarzania danych osobowych zawarte w ustawie o ochronie danych osobowych. Przepisy regulujące wykorzystywanie rozwiązań cloud computing: Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1182), Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r., poz. 1376 z późn. zm.), Ustawa z 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2013 r., poz. 950), Ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.), Ustawa z 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2014 r., poz. 243), Ustawa z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 z późn. zm.), Ustawa z 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 182, poz. 1228). 18
Z końcem 2014 roku wchodzi w życie Rekomendacja D wydana przez Komisję Nadzoru Finansowego, dotycząca zarządzania obszarami technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego w bankach. Usług cloud computing dotyczą także przepisy o tajemnicy fi rmowej oraz ochronie informacji niejawnych. Warto zwrócić uwagę na zestaw rekomendacji, które opublikował Główny Inspektor Ochrony Danych Osobowych. Opisują one dobre praktyki dla instytucji i przedsiębiorstw, które chcą korzystać z rozwiązań chmurowych. Rekomendacje nie muszą być stosowane, ale z pewnością warto brać je pod uwagę i na ich podstawie ustalać warunki współpracy. Zdaniem urzędników GIODO, ważne jest m.in. wskazanie geografi cznej lokalizacji data center, a także przejrzysta lista partnerów i podwykonawców fi rmy operującej chmurą obliczeniową. Dobrą praktyką jest możliwość wglądu w procedury bezpieczeństwa. Należy pamiętać, że przy współpracy z data center fi rmy muszą przestrzegać prawa i umożliwiać dostęp do danych wszelkim służbom, które mają niezbędne do tego uprawnienia. Umowa jako mapa drogowa wynajmu chmury Dokładne warunki, na jakich fi rma korzystać będzie z chmury obliczeniowej, powinna regulować umowa. Warto pamiętać, że w przypadku specjalistycznej i kompleksowej usługi, jaką jest przetwarzanie danych w chmurze obliczeniowej, bardzo często konieczne będzie indywidualne określenie zasad współpracy, zgodne z potrzebami organizacji. Najważniejszym wymiarem umowy jest precyzyjne określenie kwestii związanych z przerwami w dostępie do Najczęściej zakłada się pewne ramy czasowe, w których fi rma może nie mieć dostępu do danych (maksymalnie kilka godzin w roku). Gwarancje bezpieczeństwa dostępu do danych wiążą się z certyfi kacją ośrodków przetwarzania Przykładowo w Polsce działają dwie fi rmy, które uzyskały cer- REKLAMA 19
Zdarzają się przerwy w dostępie do Umowa powinna precyzyjnie określać sposoby rozliczania usługi w takich sytuacjach. Najczęściej fi rmy oferujące cloud computing gwarantują rekompensaty odzwierciedlające wysokość wnoszonych opłat. tyfi kat TIER III amerykańskiej organizacji Uptime Institute Exea Data Center oraz Euro-Centrum Katowice Data Center. Certyfi kat potwierdza ciągłość pracy infrastruktury IT. Zdarzają się jednak przerwy w dostępie. Umowa powinna precyzyjnie określać sposoby rozliczania usługi w takich sytuacjach. Najczęściej fi rmy oferujące cloud computing gwarantują rekompensaty odzwierciedlające wysokość wnoszonych opłat. Informacje, które biznes powierza ośrodkom przetwarzania danych, mają często wartość wielokrotnie większą od samej usługi. Niezbędne są wówczas dodatkowe ubezpieczenia i regulacje. Nie można też zapominać o sposobach komunikacji. Umowa musi dokładnie określać procedury komunikacji oraz opisywać procesy przetwarzania Najważniejsze aspekty dobrej organizacji biznesu w chmurze obliczeniowej 1. Bezpieczeństwo i jakość z certyfikatem Wysoka jakość usług chmury obliczeniowej wynika z bezpieczeństwa środowiska pracy data center, a to potwierdzają branżowe certyfi katy. Jednym z najważniejszych jest klasyfi kacja TIER, którą wprowadziła amerykańska organizacja Uptime Institue. Przykładowo certyfi kat TIER III oznacza redundancję środowiska infrastruktury, co przekłada się na wysoki wskaźnik dostępności do 2. Fizyczna lokalizacja serwerów Ważna jest wiedza na temat dokładnej geografi cznej lokalizacji Jest to przydatne do optymalizacji wyboru łącza internetowego. Konkretne lokalizacje fi zyczne ośrodków przetwarzania danych to elementarna wiedza dotycząca potencjalnych zagrożeń. 3. Uprawnienia i bezpieczeństwo danych Data center korzysta z różnych zabezpieczeń na poziomie wirtualnym. Są to odpowiednie środowiska aplikacji i platformy systemowe, a także systemy antywirusowe i fi rewalle. Ponadto coraz ważniejsze są programy chroniące przed atakami hackerskimi (tzw. antyddos). Komunikacja drogą internetową, a także sam transfer danych powinny być szyfrowane to ważny aspekt bezpieczeństwa usług IT. Praktyka pokazuje, że najsłabszym ogniwem jest czynnik ludzki. Dlatego w przypadku organizacji biznesu w chmurze tak ważna jest defi nicja procedur i dokładne określenie uprawnień dostępu. Osoby, które pełnią funkcję administratorów środowiska, powinny być obejmowane specjalnymi klauzulami poufności. Ważnym elementem bezpieczeństwa, na który warto zwrócić uwagę, jest dostęp do dokumentacji zasad bezpieczeństwa, a także możliwość sprawdzenia, jak procedury funkcjonują. W ramach współpracy warto ustalić, na jakich zasadach i w jakich przypadkach raportowane będą incydenty związane z bezpieczeństwem 4. Backup i disaster recovery Zabezpieczenie gromadzonych danych przed awariami i groźbą utraty określają procedury tworzenia kopii zapasowych, a także popularne rozwiązania do tworzenia i odtwarzania kompletnego środowiska pracy wraz z danymi. Rozwiązania tego typu są obecnie elementarną funkcją chmury obliczeniowej. 20
5. Obsługa techniczna i wsparcie Usługa cloud computing wymaga wsparcia, najlepiej całodobowego dyżuru obsługi technicznej, która potrafi pomóc w różnego rodzaju sytuacjach awaryjnych. 6. Migracja danych Korzystanie z chmury obliczeniowej charakteryzuje się dużą dynamiką. Warto sprawdzić, czy gromadzone przez fi rmę dane mogą być migrowane do innej chmury, czy istnieją jakieś ograniczenia licencyjne lub dotyczące formatu platform programistycznych. 7. Retencja danych i gwarancja usunięcia Niezmiernie ważne jest określenie procedur dotyczących ważności czasowej określonych Ponadto ośrodek przetwarzania powinien gwarantować całkowite usunięcie danych, najlepiej potwierdzone specjalnym certyfi katem. 8. Wykwalifikowana kadra Ośrodek przetwarzania danych powinien dysponować zespołem wykwalifi kowanych specjalistów, którzy stale podnoszą swoje kompetencje. Świadczenie usług outsourcingu powinno obejmować 24-godzinny monitoring środowiska serwerowego. Równie ważne jest dokładne określenie zakresu kompetencji zespołu pracowników i odpowiednich uprawnień dostępu do W przypadku większości danych kluczowe są rejestry zbierające informacje o tym, kto i kiedy ingerował w poszczególne zasoby informatyczne. Kompetentny specjalista IT jest także ważny po stronie fi rmy klienta data center. Taka osoba daje gwarancję odpowiedniej merytorycznej komunikacji między fi rmą a ośrodkiem przetwarzania 9. Klarowna umowa Umowa powinna precyzyjnie defi niować zakres i warunki świadczenia usług. Z uwagi na krajowe prawo powinna operować słownikiem, który dookreśli wszystkie aspekty współpracy zgodnie z aktualnym prawem. 10. Transparentność data center Firma, która korzysta z usług IT, powinna mieć możliwość audytu ośrodka przetwarzania danych pod kątem funkcjonujących procedur działania i bezpieczeństwa. Klienci cenią sobie możliwość obejrzenia realnie działającej infrastruktury data center. 11. Zwrot kosztów i ubezpieczenia Przy ustalaniu zasad współpracy między fi rmą i centrami przetwarzania danych konieczne jest uregulowanie kwestii związanych z rekompensatą za przerwy w dostępie do Najczęściej stosuje się zasadę zwrotu kosztów dzierżawy chmury obliczeniowej w kwotach wielkości wartości umowy. Warto jednak pytać o sumy i warunki ubezpieczenia, tak aby zabezpieczyć się biznesowo przed ewentualnymi problemami w przypadku większych awarii. 12. Kompleksowa oferta Przy wyborze data center warto brać pod uwagę kompleksowość jego usług. Być może pierwszy etap migracji firmy do chmury obliczeniowej dotyczy tylko jednego wymiaru przedsiębiorstwa. Globalne trendy wskazują jednak, że praktycznie każdy wymiar działalności biznesowej można przenieść do chmury. Elastyczny dostawca rozwiązań IT może dostosować ofertę do potrzeb klienta. 13. Sieć partnerów Dobrą praktyką jest uzyskanie od podmiotu pełnej listy partnerów i podwykonawców, którzy mają udział w usłudze chmury obliczeniowej. W kontekście przetwarzania danych warto zwrócić uwagę na konieczność obejmowania odpowiednimi klauzulami również tych podmiotów, ponieważ mają dostęp do gromadzonych 14. Zgodność z prawem i administracją Kluczowym elementem działalności biznesowej w modelu chmury jest konieczność działania zgodnie z funkcjonującymi regulacjami prawnymi i w określonych ramach administracyjnych. 21